Uitreiking van de Koning Boudewijnprijs voor Ontwikkeling in Afrika
ADISCO (Burundi)
Appui au Développement Intégral et à la Solidarité sur les Collines
Laureaat 2014-2015
Uitreiking van de Prijs
3 juni 2015 – Koninklijk Paleis van Brussel
Programma
2
•
Aankomst van de Koninklijke Familie
•
Toespraak door Barones Tulkens, Voorzitster van de Koning Boudewijnstichting
•
Uitreiking van de Prijs aan ADISCO
•
Videoreportage over de activiteiten van ADISCO
•
Toespraak door Deogratias Niyonkuru, Secretaris-generaal ADISCO
•
Receptie
ADISCO “ADISCO vertrekt van het idee dat armoede stamt uit het verlies aan zelfvertrouwen, wat op zijn beurt voeding geeft aan een gevoel van fatalisme en berusting.” Deogratias Niyonkuru, secretarisgeneraal van de vereniging en medestichter.
ADISCO (Appui au Développement intégral et à la Solidarité sur les Collines) is een organisatie die in 2006 opgericht werd door Burundezen uit de diaspora. ADISCO wil de eigen krachten van de Burundese boeren aanspreken om hun autonomie te vergroten door werkbare economische modellen op te bouwen. Doel is het mogelijk maken van solidaire, welvarende en waardige collines (gemeenschappen). De organisatie helpt de bevolking in de Burundese collines bij het ontwikkelen van geïntegreerde familiebedrijfjes en stimuleert de oprichting van zelf gerunde coöperatieven om de beheerskosten te delen en de onderhandelingspositie te versterken. Deze aanpak perkt niet alleen het risico op marktschommelingen in, maar ook de afhankelijkheid van klimaatschommelingen en ziektes. Op deze manier worden de natuurlijke bronnen gerespecteerd en de voedselveiligheid en inkomsten van de lokale gemeenschappen verzekerd. Gezien de overexploitatie en de arme gronden is het ook noodzakelijk om het werken buiten de landbouw te promoten. ADISCO helpt mensen, en in het bijzonder jongeren, die projecten opzetten rond ondernemingen met een toegevoegde waarde voor de lokale economie. Dit zorgt ervoor dat zij makkelijker toegang krijgen tot vorming en de noodzakelijke technische en commerciële informatie.
Om de mensen te mobiliseren zet ADISCO in op ‘gist’-figuren: mannen en vrouwen die representatief zijn voor hun gemeenschap en die daar ook erkend worden, niet zozeer om hun puur technische expertise, als wel om de menselijke waarden die zij belichamen. Deze referentiepersonen volgen eerst een opleiding en vormen vervolgens groepen die zich richten op zelfpromotie en solidariteit -in het Kirundi: Imigwi yogutererana no gufatana munda IGG’s. Vanuit deze kernen ontstaan diverse projecten die zowel individueel als van de gemeenschap zijn. Deze initiatieven zijn ontwikkelingsmodellen die gemakkelijk overdraagbaar zijn omdat ze eenvoudig zijn, stevig verankerd zijn in het milieu, de lokale knowhow, en omdat ze maar in geringe mate afhankelijk zijn van externe steun. Eind 2014 tellen de 2128 IGG’s 18094 gezinnen of 97.400 mensen. ADISCO biedt ook ondersteuning bij de oprichting van ziekenfondsen, waardoor de gezondheidskosten voor de inwoners van de collines een collectieve verantwoordelijkheid worden. De beweging neemt in omvang toe: ze telt vandaag de dag 25 ziekenfondsen, die samen 113.442 mensen bereiken.
3
In nauwelijks enkele jaren tijd zijn er meer dan 2000 IGG’s opgericht in de vier regio’s waar ADISCO prioritair optreedt: Kirimiro, Buyenzi, Mumirwa en Bugesera. De snelle groei is vaak te danken aan de organische manier van werken. Elk initiatief heeft zijn eigen dynamiek en ritme, afhankelijk van de lokale opportuniteiten. Wanneer ADISCO deze initiatieven ondersteunt, waakt de organisatie er altijd over dat ze worden bedacht, gedragen en aangedreven door de bevolking zelf, door in de eerste plaats zij die traditioneel uitgesloten zijn van besluitvormingsprocessen -inclusive empowerment-: vrouwen, jongeren, kansarmen, minderheden te betrekken. Omdat de oorzaken van armoede ook gelinkt zijn aan het beleid dat het lokale niveau overstijgt, werkt ADISCO aan netwerking met andere actoren uit de Burundese civil society, om zo meer te kunnen
Het mobiliseren van lokale middelen komt in de plaats van het uitdelen van een extern manna waarvan men oordeelt dat het beantwoordt aan de behoeften van de ‘begunstigden’; actoren van verandering die in hun eigen gemeenschap worden erkend, komen op de voorgrond, eerder dan dat men een beroep doet op al te vaak afstandelijke technische expertise; financiële responsabilisering en autonomie is het streven, en dus niet afhankelijkheid en een afwachtende houding aannemen. In één zin: de actoren nemen hun lot in eigen handen en wachten niet op toevallige externe financiering.
wegen op structurele ontwikkelingen. De organisatie participeert in tal van nationale besluitvormings- en overleginstanties, waardoor de federaties van coöperatieven en ziekenfondsen er in zijn geslaagd het landbouw- en gezondheidsbeleid te beïnvloeden. Stilaan zal een nieuwe generatie de fakkel moeten overnemen van de kaderleden die aan de wieg stonden van ADISCO. Dit overgangsproces wordt actief voorbereid, met name aan de Université Populaire Haguruka, een opleidingscentrum waar verantwoordelijken van coöperatieven en ziekenfondsen hun competenties kunnen verfijnen en waar er nieuwe maatschappelijke leidersfiguren worden opgeleid.
De spectaculaire expansie van dit vernieuwende model is het beste bewijs dat het werkt en dat het is aangepast aan de realiteit op het terrein.
Tot besluit: ADISCO staat voor een totale verandering van perspectief.
www.adisco.org
EVOLUTIE VAN IGG’S 2011-2014 20000 18094
18000 16000
14443
14000
13034
12252
12000 10000 8000 6000 4000 2000
2128
1716
1484
1402
2011
2012
2013
G
Lede n
N° IG
Lede n
G N° IG
Lede n
G N° IG
Lede n
N° IG
G
0
2014
*IGG's: Groepen die zich richten op zelfpromotie en solidariteit
Bron: ADISCO
4
De vorige laureaten
KONINGIN FABIOLA ONTMOETTE AL DE LAUREATEN.
2012-2013 Bogaletch Gebre – Ethiopië 2010-2011 Dr Denis Mukwege – Democratische Republiek Congo 2008-2009 KBR68H – Indonesië
2012-2013 Bogaletch Gebre
2006-2007 Front Line – Ierland 2004-2005 Ousmane Sy – Mali 2002-2003 Fairtrade Labelling Organizations International – Duitsland 2000-2001 Fundecor – Costa Rica
2010-2011 Dr Denis Mukwege
1998-1999 De Commissie Mensenrechten van Pakistan 1996-1997 De Beweging van Boeren zonder Grond – Brazilië 1994-1995 The Aids Support Organization - TASO – Oeganda 1992-1993 De Grameen Bank – Bangladesh
2004-2005 Ousmane Sy
1990-1991 De Kagiso Trust – Zuid-Afrika 1988-1989 The Indian Council of Agricultural Research 1986-1987 The International Foundation for Science – Zweden 1984-1985 Dr. Walter Plowright – Verenigd Koninkrijk
1994-1995 The aids support organization
1982-1983 Dr. A.T. Ariyaratne – Sri Lanka 1980-1981 Paulo Freire – Brazilië 1980-1981 The Consultative Group on International Agricultural Research (CGIAR) 1990-1991 De Kagiso Trust
5
De Koning Boudewijnprijs voor Ontwikkeling in Afrika De Koning Boudewijnprijs voor Ontwikkeling in Afrika wil erkenning tonen voor het werk van mensen of organisaties die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling in Afrika. De Prijs heeft bijzondere aandacht voor initiatieven die zich in hun domein onderscheiden, die erin slagen de levenskwaliteit van lokale gemeenschappen opmerkelijk te verbeteren en die plaatselijke gemeenschappen in staat stellen om hun ontwikkeling in eigen handen te nemen. De Koning Boudewijnprijs voor Ontwikkeling in Afrika bouwt verder op
de prachtige staat van dienst van zijn voorganger, de Internationale Koning BoudewijnprijsvoorOntwikkelingswerk, die in 1978 werd opgericht om overal in de ontwikkelingslanden sociale vooruitgang te promoten. Na drie decennia met een wereldwijde reikwijdte, richt de Koning Boudewijnprijs zich nu op Afrika, in overeenstemming met zijn kerndoel om baanbrekend ontwikkelingswerk te ondersteunen waar dat het meest nodig is. Naast een geldbedrag van 200.000 euro biedt de Prijs de laureaten unieke kansen om hun zichtbaarheid te vergroten en hun doel te promoten bij een internationaal publiek.
De Koning Boudewijnprijs voor Ontwikkeling in Afrika wordt om de twee jaar uitgereikt door de Koning Boudewijnstichting. Om een laureaat te selecteren uit de lange lijst van verdienstelijke kandidaten, steunt de Stichting op het advies van een onafhankelijke selectiecommissie. De samenstelling van deze commissie wordt bij elke selectie lichtjes aangepast, wat tegelijk een zekere vernieuwing en de nodige continuïteit waarborgt.
Selectiecommissie VOORZITTER Koen Vervaeke, Directeur Hoorn van Afrika, Oost- en Zuidelijk Afrika en Indische Oceaan, en Hoofdcoördinator voor de Grote Meren regio bij de Europese dienst voor Extern Optreden LEDEN Fouad Abdelmoumni, Consultant, bestuurder bij Transparency Maroc, voormalig voorzitter van SANABEL (het microfinancieringsnetwerk van de Arabische landen) Nathalie Delapalme, Algemeen Directeur Onderzoek & Beleid van de Stichting Mo Ibrahim Monique Goyens, Voorzitter van ACODEV (Franstalige en Duitstalige federatie van Belgische ngo’s voor ontwikkelingssamenwerking) en Algemeen Directeur van BEUC (Europees Bureau van Consumentenverenigingen) Guido Gryseels, Algemeen directeur van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika Debarati Guha-Sapir, Directeur van het CRED (Centrum voor Onderzoek van de Epidemiologie bij Rampen) en professor aan de École de Santé Publique van de UCL
6
Anselm Iwundu, Algemeen Directeur van Fairfood International Frédéric Jacquemin, Algemeen directeur van Africalia Irene Z. Khan, (Bangladesh), Algemeen directrice van de International Development Law Organization (IDLO), Voormalig secretaris generaal van Amnesty International Marie Laga, Professor bij het Prins Leopold Instituut voor Tropische Geneeskunde Denis Mukwege, Oprichter en medische directeur van het Panzi-ziekenhuis in Bukavu, DR Congo Gerry Salole, Algemeen directeur van het European Foundation Centre, Stichtend Voorzitter van TrustAfrica, Voorzitter van het Global Fund for Community Foundations Didier Tshidimba, Managing Partner bij Roland Berger Strategy Consultants, kantoor in Brussel Olivier Vanden Eynde, Directeur bij Deloitte Belgium, Oprichter en Directeur van Close the Gap international en WorldLoop
Raad van Bestuur van de Koning Boudewijnstichting Onder het erevoorzitterschap van H.M. Koningin Mathilde VOORZITSTER Barones Tulkens Voormalig rechter en vicevoorzitster van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, professor emeritus van de UCL, buitengewoon lid van de Académie royale de Belgique ONDERVOORZITTER Luc Coene Eregouverneur van de Nationale Bank van België, minister van Staat TWEEDE ONDERVOORZITTER Baron Brammertz Hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof voor het voormalig Joegoslavië AFGEVAARDIGD BESTUURDER Baron Tayart de Borms LEDEN Hélène Casman Professor emeritus, erenotaris Lodewijk De Witte Gouverneur van de provincie Vlaams-Brabant
Eric Domb Voorzitter van Pairi Daiza Lodewijk De Witte Gouverneur van de provincie Vlaams-Brabant Sabine Laruelle Voormalig minister van Middenstand, Kmo's, Zelfstandigen en Landbouw Thomas Leysen Voorzitter van de Raad van Bestuur van KBC Groep, voorzitter van Umicore Baron van Daele Kabinetschef van Z.M. de Koning, ereambassadeur Olivier Vanderijst Voorzitter van het Directiecomité van de Société Régionale d'Investissement de Wallonie Magali Verdonck Afgevaardigd bestuurder van Innovative Brussels, adjunct-directeur-generaal van Innoviris
7
Koning Boudewijn regeerde van 1951 tot 1993. Het was een tijd van diepgaande economische en maatschappelijke veranderingen, de dekolonisering van Congo, en de Europese integratie – waarin België een voortrekkersrol speelde. Koning Boudewijn werd alom gerespecteerd voor zijn sociale bewogenheid: hij verzette zich tegen elke vorm van ongelijkheid, zowel in België als in de ontwikkelingslanden. Na het overlijden van haar man, zette Koningin Fabiola (19282014) die sociale werkzaamheden verder. Dit jaar wordt de Prijs, voor het eerst sinds haar ontstaan, zonder haar aanwezigheid uitgereikt. Niettemin blijft de Prijs de diepe sociale bewogenheid van het overleden Koningspaar belichamen.
SECRETARIAAT VAN DE KONING BOUDEWIJNPRIJS VOOR ONTWIKKELING IN AFRIKA c/o Koning Boudewijnstichting Brederodestraat 21 B-1000 Brussel T +32-2-549 02 73
[email protected] www.kbprize.org Verantwoordelijke uitgever: Luc Tayart de Borms Brederodestraat 21 B-1000 Brussel Foto’s: ©Teddy Mazina, ©Frank Toussaint, ©Jean Guyaux, ©Wouter Rawoens De Koning Boudewijnstichting is een onafhankelijke en pluralistische stichting die actief is op zowel lokaal, regionaal, federaal, Europees als internationaal niveau. We willen de maatschappij ten goede veranderen en investeren daarom in inspirerende projecten of individuen. In 2014 gaven de Koning Boudewijnstichting en de Fondsen die ze beheert 30 miljoen euro steun aan 270 individuen en 1.712 organisaties voor projecten rond armoede, gezondheid, ontwikkeling, maatschappelijk engagement, erfgoed,… 2.122 personen in onze stuurgroepen, begeleidingscomités, bestuurscomités en onafhankelijke jury’s, stellen hun expertise ter beschikking. Hun vrijwillige inzet zorgt voor kwalitatieve keuzes, onafhankelijkheid en pluralisme. De Stichting werd opgericht in 1976, toen Koning Boudewijn 25 jaar koning was.
