Uitkomsten van een quick-scan
______
STM Stichting Onderzoek en Ontwikkeling Maatschappelijke gezondheidszorg
januari 2002
Inhoudsopgave:
1.
Groeiende aandacht ................................................2
2.
De ICT – push .....................................................3
3.
Kansen ICT voor de thuiszorg ......................................5
4.
Toepassing ICT: belemmerende factoren .............................7
5.
Toepassingen ICT: succesfactoren ...................................9
6.
Stand van zaken ICT in de thuiszorg ...............................10 6.1 Toepassingen: het overall-beeld ................................10 6.2 Toepassingen: bijzondere projecten .............................12
STOOM/jan. 2002
1
1.
Groeiende aandacht
Zo’n jaar of vier geleden koos STOOM de technologische vernieuwing van de thuiszorg als één van de speerpunten voor haar projectenbeleid. Omdat dat actueel was vanwege het substitutiebeleid, concentreerden we ons in eerste instantie op technologische toepassingen in het primaire zorgverleningsproces, die toen nog vooral het karakter hadden van ziekenhuisverplaatste behandelingstechnieken zoals infuus– en sondebehandelingen. Het KITTZ, dat de feiten en kansen van technologie in de thuiszorg in beeld bracht, onderscheidde nog een aantal andere toepassingsgebieden zoals zelfredzaamheidsondersteuning, bewaking en diagnostiek op afstand, werkverlichting voor de verpleging en verzorging en kennisoverdracht. Echter, op deze terreinen werden toen in de praktijk van de thuiszorg nog maar mondjesmaat activiteiten ontplooid en de discussie over thuiszorgrelevante vertaalslagen van actuele technologische ontwikkelingen kwam nog maar aarzelend op gang. Computers werden alleen gebruikt voor administratieve en beheersmatige doeleinden. Dit beeld is inmiddels snel aan het veranderen. Bij de aanpak van problemen en noodzakelijke veranderingen in de gezondheidszorg gaat de aandacht in toenemende mate uit naar oplossingen die de technologie te bieden heeft. Daarbij zijn de verwachtingen met name hooggespannen ten aanzien van de computer gerelateerde technologie, in het bijzonder de ICT technologie, waarbij het gaat om de elektronische verwerking van signalen en gegevens, informatietransport en communicatie. In sferen van beleid, praktijk en wetenschap buigt men zich aan alle kanten over de kansen, pro’s en contra’s van ICT in de zorg en initiatieven ter bevordering van de inbedding van ICT in de zorg rijzen als paddestoelen uit de grond. STOOM wil eraan meewerken dat de kansen van de ICT ook in de thuiszorg optimaal worden aangegrepen en benut. We kozen ervoor om via een quick-scan eerst een overzicht te krijgen van de huidige mogelijkheden en ontwikkelingen en vervolgens daaruit aanknopingspunten te destilleren voor verdere impulsen. Raadpleging van documenten en gesprekken met ICT-sleutelfiguren in en rondom de thuiszorg leverden een eerste impressie op van ‘the state of the art’
STOOM/jan.2002
2
2.
De ICT – push
Nieuwe trends in de technologie ontwikkelingen hebben de volle aandacht. In Europees verband werd daarnaar een verkenning verricht die uitmondde in het rapport ‘Technology Trends’ tot het jaar 2010. In eigen land zijn partijen op bestuurlijk niveau het er over eens dat de ICT een grote bijdrage kan leveren aan de verhoging van kwaliteit, doelmatigheid en toegankelijkheid van de zorg. VWS heeft daarin aanleiding gezien om een actieve rol op zich te nemen in het signaleren en wegnemen van belemmeringen voor de toepassing van ICT. De afgelopen jaren heeft zij diverse adviezen gevraagd en onderzoeken/publicaties over ICT en zorgtechnologie gesubsidieerd (RVZ, SCP, EPN en RMO). In november 2000 is een beleidsbrief en actieplan ICT aan de Kamer gestuurd. Voor de jaren 2000 en 2001 is een bedrag van 220 miljoen gereserveerd als extra financiële prikkel. In gevolge de meerjarenafspraken tussen VWS en de zorgsector is in 1999 het ICT Platform Zorg (IPZorg) opgericht met als doel het gebruik van ICT in de zorg te gaan bevorderen. Aan het platform nemen (bestuurlijke) vertegenwoordigers deel van koepels/verenigingen van patiënten/cliënten, zorgverzekeraars, de overheid en zorgverleners (waaronder de LVT en het LCVV). Het platform, dat onder leiding staat van L.C. (Elco) Brinkman, heeft de aandacht vooral gericht op de totstandkoming van een landelijke ICT-infrastructuur. Deze infrastructuur moet het mogelijk maken om (gestandaardiseerde) zorginhoudelijke, logistieke en administratieve berichten uit te wisselen binnen het domein van de zorg (cure en care). Er zijn verschillende projecten in gang gezet ondermeer rond de ontwikkeling van het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD), van de Zorgpas en het Zorgidentificatienummer. De regie van de activiteiten van IPZorg is ondergebracht bij het Nationaal ICT Instituut in de Zorg (NICTIZ) dat onlangs door VWS, EZ en participanten van IPZorg is opgericht. Bij Zorg Onderzoek Nederland (ZON) is in opdracht van VWS en OCenW een stimuleringsprogramma ICT in de zorg uitgezet en in het kader van het programma ‘Technologie en Samenleving’ hebben VWS en Economische Zaken (EZ) een actielijn ontwikkeld ter bevordering van ICT gebruik in de context van transmurale zorg. Begin 2000 zijn drie organisaties een verkenning gestart naar de rol van technologie in de gezondheidszorg: De Raad voor Gezondheidsonderzoek (RGO) Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) en De Raad voor de Volksgezondheid (RVZ) De RVZ heeft eerder al een advies uitgebracht over Patiënt en Internet en voor de nabije toekomst een advies over E-Health op de agenda staan.
STOOM/jan.2002
3
Naar aanleiding van het advies over Patiënt en Internet is inmiddels door VWS het initiatief genomen tot de inrichting van een zorgportaal voor het zoeken van serieuze en betrouwbare gezondheidsinformatie (www.gezondheidskiosk.nl) Met betrekking tot de morele kant van de technologie verrichtte het Centrum voor Bio-ethiek en Gezondheidsrecht een verkenning. Naast deze denktanks, worden ook initiatieven ontplooid rond de bevordering van de praktische toepassing van ICT in de zorg. Een greep daaruit: Het innovatiecentrum Telematica en Zorg (KITTZ) Het Electronic-highway Platform Nederland (EPN) dat samen met het Health Management Forum (HMF) het Platform Telemedicine oprichtte Het Platform Internet voor alle dag dat onder leiding staat van Z.K.H. Prins Willem Alexander en zich onder meer ontfermd heeft over een ICT project in de thuiszorg Het KITTZ dat al van oudsher de stimulator is van de technologische ontwikkeling van de thuiszorg houdt zich op dit moment, onder meer in opdracht van VWS, bezig met de mogelijkheden van de ICT in de oplossing van de arbeidsmarkt problematiek (zie nota: “Arbeid, Zorg en Technologie”. KITTZ, aug. 2001). Te noemen vallen ook de pogingen die KITTZ, de Mediatheek Thuiszorg en het EPN in het werk stellen om de informatie voorziening over en via ICT ontwikkelingen opgang te brengen. Actief zijn ook de patiëntenbeweging en kringen van verpleegkundigen en verzorgenden. Zo heeft de NPCF een meerjarenproject “beleidsontwikkeling en –ondersteuning ICT vanuit patiëntenperspectief” in het leven geroepen en van seniorweb leren we dat ouderen zeer goed aan de pc te krijgen zijn. In de context van het LCVV en de AVVV beraden vertegenwoordigers van de verpleging en verzorging zich intensief op de koers die zij op ICTgebied willen varen. En tot slot: wie dat wil kan bijna wekelijks een symposium of seminar over ICT bezoeken en zijn ICT - kennis bijspijkeren via specials en nieuwsbrieven van de zorgpers.
STOOM/jan.2002
4
3.
Kansen ICT voor de thuiszorg
Uit informatie van en over bovengenoemde bronnen valt een beeld te destilleren van de toepassingsmogelijkheden van ICT in de thuiszorg. Daarbij moet aangetekend worden dat in de beschouwingen daarover niet altijd een scherp onderscheid gemaakt wordt tussen Informatie en Communicatietechnologie en andere (computer) gerelateerde technologieën en bovendien dat er verschillende indelingscriteria in omloop zijn voor de rubricering van zorgrelevante technologieën. In het onderstaande overzicht is ICT in ruime zin opgevat. Doelen en te verwachten baten zijn gehanteerd als indelingscriterium. Een onderverdeling in wederzijds uitsluitende clusters is niet nagestreefd. ICT ter bevordering van administratieve en bedrijfsmatige efficiency Kantoorautomatisering E-mail en intranet Automatisering salaris-, financiële- en personeelsadministratie Automatisering van de (verbindingen tussen) schakels in het zorgproces (indicatie, toewijzing, planning, registratie en declaratie) Automatisering van personeelswerving en selectiebeleid (e-HRM, erecruitment) Business Process Redesign ( = zorgprocessen door inzet van technologie effectiever/efficiënter maken) ICT ter bevordering van zelfredzaamheid en zelfstandigheid alarmering monitoring en bewaking op afstand biosensoren voor het zelfstandig verrichten van metingen of voor het besturen op afstand domotica (elektronische voorzieningen ter verhoging van veiligheid, comfort en (bedienings)gemak, ‘de slimme woning’) robotica (‘huishoudrobots’) virtual reality: begeleiden en trainen op afstand via computer gesimuleerde omgevingen E-Zorg: bestellingen en diensten via Internet ICT ter ondersteuning van voorlichting en preventie ICT ter ondersteuning van de mantelzorg E-mail, inter-/intranet Beeld en geluidsverbindingen, videomonitoring
STOOM/jan.2002
5
ICT ter bevordering van de efficiency, effectiviteit en kwaliteit van het professionele handelen Planning en registratie via handhelds-/WAP technologie (= mobiele telefoon met computerapplicatie) Elektronische uitwisseling van zorggegevens (cliëntgegevens, elektronische patiënten dossiers, zorgplannen) Tele-informatie, kennismanagement: het elektronisch verzamelen, raadplegen, uitwisselen en beheren van (professionele) kennis en expertise E-learning: leren op afstand, plaats- en tijdonafhankelijk leren ICT ter vervanging van arbeid/opvang personeelskrapte Telemedicine (= verzamelbegrip voor een veelheid aan initiatieven die betrekking hebben op het gebruik van ICT bij het medisch, paramedisch en verpleegkundig handelen. Kenmerkend daarvoor is dat sprake is van afstand tussen zorgverleners en patiënt en dat communicatie plaats vindt op andere wijze dan schriftelijk of direct contact nl. via luister-, spreeken beeldverbinding. O.a. telemonitoring, teleconsult, telehomecare. Zie:Telemedicine, een inventarisatie van initiatieven in Nederland (EPN, november 2000) en ook: www.epn.net/telemedicine Business Process Redesign: besparingen via reorganisatie en technische ondersteuning van zorgprocessen ICT ter ondersteuning van de klantenservice Zorgcentrales, callcenters, helpdesks (voor aanmelding, bereikbaarheid alarmering,begeleiding, bewaking,doorverwijzing, verspreiding informatie, ophang van klantvolgsystemen, e.a) (interactieve) websites portals of startpagina’s voor toegang tot (thuis)zorginformatie E-learning: leren via tele-, geluid- en beeldverbindingen, plaats en tijd ongebonden leren E-zorg: digitale thuiszorgwinkel ICT ter bevordering van samenwerking in de zorgketen Elektronische uitwisseling van patiëntendossiers (EPD) en van (gestandaardiseerde) zorginhoudelijke, logistieke en administratieve gegevens binnen het domein van cure en care
STOOM/jan.2002
6
4.
Toepassing ICT: belemmerende factoren
Naast een opsomming van kansen en mogelijkheden die ICT de (thuis)zorg te bieden heeft, bieden de geraadpleegde bronnen ook inzicht in de factoren die de effectuering ervan in de weg staan. Belemmeringen op ethisch vlak Volgens het rapport van het Centrum voor Bio-ethiek en Gezondheidsrecht kunnen de meeste ethische vragen op het gebied van de technologie in de thuiszorg gerelateerd worden aan de volgende thema’s: De spanning ten gevolge van de (vaak schijnbare) tegenstelling tussen autonomie en afhankelijkheid Gebrekkige communicatie tussen de diverse betrokkenen en het ontbreken van responsiviteit Rechtvaardige verdeling van beschikbare middelen en mogelijkheden Kwaliteit van leven Angst voor ‘ontmenselijking’van de zorg Bedreiging van privacy De normativiteit van de techniek Belemmeringen bij zorgaanbieders / instellingen Veranderingsmoeheid Weinig investeringsruimte, kosten en baten van technologische innovatie niet altijd in evenwicht Korte levensduur van computer gerelateerde technologie (afschrijvingstermijn) Ontbreken van positieve incentives (geen lange afstanden, geen concurrentie, geen toekomstgericht kwaliteitsbeleid) Beperkte kwalitatieve en kwantitatieve beschikbaarheid van ICTkennis en – kunde Gebrekkige onderbouwing van ontwerpbeslissingen: men verzint oplossingen voor problemen die niet goed gedefinieerd zijn, doelen en consequenties van en voor zorgprocessen worden onvoldoende doordacht; professionele denkwijze blijft onderbelicht; ideeën vanuit de werkvloer vinden geen gehoor; de uiteenlopende belangen worden slecht gecommuniceerd Belemmeringen bij professionals/medewerkers Gebrek aan tijd plus angst voor veranderingen Angst voor verlies aan persoonlijk contact, autonomie en (verlengstuk van apparatuur) Gebrek aan ‘technologische blik’: niet de juiste vragen stellen over beschikbare en mogelijke technologieën Ideeën vinden geen gehoor
STOOM/jan.2002
status kunnen
7
Belemmeringen bij overheid/gezondheidszorgsysteem Onduidelijk waar landelijke regie ligt In Nederland zit niemand aan het stuur: eilandjescultuur. Veel initiatieven hebben een lokale ontstaansgeschiedenis De financieringssystematiek van de Nederlandse gezondheidszorg is niet berekend op telecare toepassingen Bij overheid ambivalentie ten aanzien van technologie (drijft kosten van de zorg op) VWS heeft veel geld uitgetrokken voor ICT in de zorg maar dat wordt vooral ingezet voor de efficiency van het bedrijfsmatige proces en niet t.b.v. het primaire proces Er is geen geld voor implementatie Onvoldoende afweging van maatschappelijke kosten en baten in de op beheersing gerichte Medical Technology Assesment Kennis en ervaring wordt niet gedeeld. Er is geen landelijk aanspreekpunt of kenniscentrum Kosten en baten van nieuwe technologieën niet altijd in één circuit Bestaande systemen niet ingesteld op interorganisatorionele samenwerking. (Onvoldoende standaardisering) Weinig bereidheid bij beslissers in de zorg om over de grenzen van de zorgsector heen te kijken. Belemmeringen bij ICT – leveranciers Weinig bereidheid tot investeren wegens versnippering van de markt Cultuurverschil met non – profit instelling zorgaanbieders Belangenverschil rond afspraken over eigendom, aansprakelijkheid, arbitrage Kenmerken ICT–er: jargon, leeftijd, ervaring (60% van de ICT-ers heeft minder dan vier jaar ervaring en de meeste opdrachtgevers zijn voor de eerste of de tweede keer in een ICT-project verwikkeld) En, moeilijk voor de leekgebruiker: “ iedere ICT-expert heeft zijn eigen methode en alle ICT-aanbieders kunnen altijd alles”
STOOM/jan.2002
8
5.
Toepassingen ICT: succesfactoren
De kans op slagen van nieuwe ICT toepassingen hangt van zelfsprekend nauw samen met de mate waarin belemmeringen kunnen worden weggenomen. Her en der in de geraadpleegde documenten worden ook expliciete aanbevelingen gedaan ter verhoging van de kans op succes. Ontwikkelingen van MTA = Medical Technology Awareness en bewustwording van voordelen (doelmatigheid, kwaliteit, personeelskrapte) Bevordering van Health Technology Assesment = het beoordelen van kosten, effectiviteit en maatschappelijke consequenties Het creëren van een beeld en vocabulaire voor de toekomst. Een proactieve beleidsagenda Cultuuromslag o.a. ten aanzien van professionele autonomie; een grotere transparantie van het professionele handelen en een zekere mate van standaardisering en protocollering Bevordering van ‘technologische blik ’ van hulpverleners door bij- en nascholing Betere aansluiting van zorg en onderwijs ‘Marktplaats’ voor ideeën voor nieuwe ontwikkelingen Standaardisering van de architectuur van informatiemodellen in de zorg Andere praktijken voor het proces van ontwikkeling van nieuwe zorgICT (gezamenlijke doelstelling, aansluiten bij behoeften en bestaande werkwijzen, aandacht voor eindgebruikers en gebruikscontext, ideeën van werkvloer beter benutten) Aansluiten bij patiëntgerichte geïntegreerde zorgtrajecten Meer aandacht voor het proces van doorwerken van vernieuwingen (weten, willen, kunnen) en budget, tijd en methodes voor implementatie van technologische vernieuwing
STOOM/jan.2002
9
6.
Stand van zaken ICT in de thuiszorg
Hoe staat het momenteel met de toepassing van de ICT in de thuiszorg? Worden kansen benut en zo ja, welke? Reacties van een aantal thuiszorg instellingen die te boek staan als koplopers leverden de volgende impressie op. 6.1 Toepassingen: het overall-beeld Zorgproces: Na de kantoorautomatisering en de elektronische ontsluiting van de salaris-, financiële en personeelsadministratie vormt de informatisering van het zorgproces momenteel het speerpunt van het ICT-beleid van thuiszorginstellingen. Het gaat daarbij om de elektronische vastlegging en doorgeleiding van de gegevensstroom in het kader van het zorgtraject. Voor de beeldvorming is als bijlage een schema toegevoegd dat in LVTverband is opgesteld t.b.v. een medio 2000 gehouden conferentie over Registratie in de Thuiszorg. Het schema belicht de stappen in het zorgproces, de daarbij denkbare ICT-ondersteuning en aandachtspunten. De indruk is dat thuiszorginstellingen er allemaal mee bezig zijn, ieder in eigen tempo, op eigen manier en met eigen oplossingen. Voor de basisregistratie van cliënten, de medewerkers, de producten en de uren die door medewerkers worden besteed, zijn op dit moment vier pakketten in omloop, die als marktleiders kunnen worden betiteld, te weten: ZON van leverancier STAN CARESS van CETEC KLIS/LME/(N)UVA van Van Osch Automatisering TIS van TCM/Triple P. Planning/registratie: Bijzondere aandacht genieten momenteel de ICT-oplossingen voor de planning en de (verwerking van de) urenregistratie. Uit oogpunt van verlichting van de werkdruk van professionals is interessant dat zij in sommige instellingen de beschikking hebben gekregen over handheldcomputers, minidataloggers of WAP/gprs-telefoons waarmee zij hun (uren)registratie kunnen uitvoeren. Een aantal instellingen gaan zelfs al verder met het uit handen nemen van de registratie. Zij vangen deze taak op via een geautomatiseerd planningssysteem dat uitgaat van het principe: planning = realisatie. Alleen afwijkingen moeten geregistreerd worden. Hoe het precies staat met de elektronische vastlegging van gegevens over de geïndiceerde zorg en de geleverde zorg valt in het bestek van deze ICT-verkenning niet te overzien. De koppeling van thuiszorgsystemen aan die van RIO’s en zorgkantoren is, in verband met de invoering van de tweede en derde fase AWBZ-brede zorgregistratie, een actueel aandachtspunt.
STOOM/jan.2002
10
Smartcard: Ook de smartcard maakt zijn lidmaatschapspas en zorgpas.
entree
in
de
thuiszorg,
bijv.
als
Vastlegging cliëntgegevens: De notatie van cliëntgegevens heeft een grote foutenkans en daarom zoeken instellingen heil bij de elektronische opslag van deze gegevens in een database. Dat voorkomt verschrijvingen, reduceert administratief werk en levert tijdwinst op. Inspelend op de bepleite omslag naar een vraaggericht zorgbeleid zijn sommige organisaties doende om via de invoering van zogenaamde Customer Relation Mangement (CRM) systemen een database en status op te bouwen over de inhoud van hun contacten met hun cliënten. Gekoppeld aan de frontoffice van de instelling (zorgcentrale, callcenter), en voorzien van de mogelijkheid van persoonlijke raadpleging en interactiviteit vormen dergelijke klantvolgsystemen een instrument voor de verbetering van de klantenservice en de verkenning van de zorgvraag. De mogelijkheid om per e-mail zorg aan te vragen is reeds gesignaleerd evenals zorginkopen doen via de website (e-commerce). E-mail/intranet : De toepassing van e-mail en intranet in de interne communicatie begint van de grond te komen en voor de informatie naar buiten toe beschikken bijna alle thuiszorgorganisaties momenteel over een eigen website die men vanzelfsprekend (in de toekomst) graag opengesteld wil zien voor vraag en antwoord met cliënten en publiek. Sommige organisaties voeren reeds een actieve dialoog met hun klanten. Kennis-/expertsystemen: Initiatieven in deze hebben vooral de vorm van instellingsgewijze ontsluiting van protocollen en processen (bijvoorbeeld via PROTOS of SOPHEON). Vermeldenswaard zijn hier ook de nog nader te noemen projecten DISCUS en C@remore. Er lijkt sprake van een onderschatting van de problemen die gepaard gaan met de gebruiksvriendelijke ontsluiting van kwaliteitsinformatie op internet/intranet (techniek, inhoud, organisatie beheer, menustructuur) en initiatieven op het gebied van kennismanagement en de landelijke distributie van professionele kennis (zoals bijvoorbeeld het GGD-kennisnet) zijn in thuiszorgverband vooralsnog niet gesignaleerd. Business Process Redesign: Sommige organisaties zijn bezig met de herinrichting van hun informatiesysteem. De bestaande infrastructuur voldoet niet meer, want die is gebaseerd op de ondersteuning van de eigen processen en niet op het perspectief van de klant. Het lijken voorbeelden van een nieuwe aanpak van de automatisering: eerst doelen en processen vaststellen en daarop een informatie structuur ontwikkelen. Business Process Redesign?
STOOM/jan.2002
11
Zorgcentrales/call-centers: Een snelle ontwikkeling in de Nederlandse thuiszorg betreft de inzet van (grootschalige) zorgcentrales (‘callcenters’), gericht op een professionele en tot professionals en 7 x 24 uur bereikbare, telefonische contactmogelijkheid met de thuiszorgorganisatie. Ze komen voor in verschillende hoedanigheden, zijn al dan niet sectoroverstijgend en vormen een kapstok voor allerlei vormen van dienstverlening en informatievoorziening. Zo is in Midden-Brabant onlangs –ter ontlasting van de huisartsen- een medisch callcenter gestart dat ook de hulpvragen aan huisartsen behandelt en uitselecteert. Domotica: Een ander onderwerp van gesprek vormen ICT-toepassingen ter verhoging van het huiselijk gemak en ter verlenging van het thuisverblijf. De alarmeringssystemen vormen hiervan een alom gewaardeerd en ingeburgerd voorbeeld. 6.2
Toepassingen: bijzondere projecten
Er zijn instellingen die op dit algemene beeld vooruit lopen en met innovatieve projecten verdergaande ICT-toepassingen beproeven. De volgende opsomming heeft niet de pretentie volledig te zijn. Begeleiding en behandeling op afstand: Het KITTZ is met de provincie Noord-Holland en drie thuiszorgorganisaties aldaar in overleg over de mogelijkheid van ondersteuning van de mantelzorg via luister-, spraak-, beeldverbinding. Met het Astmafonds ontwikkelt het KITTZ een project waarin via beeldverbinding behandelprogramma’s worden aangeboden aan hulpverleners. Dit initiatief heeft raakvlakken met het project Thuiszorg Online, dat via een videonetwerk beeld-, spraakverbindingen wil leggen tussen hulpverleners en mantelzorgers/hulpvragers. Het accent ligt in dit project op de ondersteuning van mantelzorgers. Zij kunnen via het videonetwerk niet alleen zorgprogramma’s raadplegen maar ook in direct contact staan met professionele zorgverleners. De ondersteuning is 24 uur per etmaal beschikbaar en daarmee frequenter en intensiever dan met bezoeken aan huis mogelijk is. Deze aanpak is ontwikkeld in een Europees project dat is uitgevoerd in 5 landen. Uit een evaluatieonderzoek bleek de onafhankelijkheid en kwaliteit van leven van oudere patiënten en hun mantelzorgers aanzienlijk te zijn verbeterd. Ook op punten als vertrouwen, isolement, gebruiksgemak en kosten scoorde het project positief. Momenteel worden draagvlak en financieringsmogelijkheden voor een pilot in Nederland afgetast. In het land van Cuyk bestaat bij de V& V voorzieningen belangstelling en bereidheid tot deelname aan het project. Men wil hier de thuiszorg zoveel mogelijk oprekken, onder meer met technologische ondersteuning. De initiatiefnemer tot de pilot is VanderWerff Consult.
STOOM/jan.2002
12
Informatie op afstand: Het project C@remore is een initiatief van Cap Gemini Ernst & Young waarin verplegenden en verzorgenden via mobiele-technologie op afstand informatie kunnen halen uit een centrale database. Men moet hierbij denken aan uitklapbare mobiele telefoons met internet-functionaliteit en koppeling aan een backoffice. Daarmee kan informatie worden ontvangen ( bijv. planning, route, klientgegevens, en straks ook dossiers, protocollen e.d.) en verzonden ( bijv. zorghandelingen, urenregistratie, dienstenruil en oproep collega’s). Een business case wees uit: tijd- en kwaliteitswinst. Dit wordt nu getest in een pilot die wordt uitgevoerd met zorggroep OostGelderland en vergezeld gaat van een gebruikersonderzoek. IPZorg en Platform Internet voor Alledag zijn betrokken. Thuiszorg Kempenstreek is sedert 1998 betrokken bij het Europese DISCUSproject, dat een informatie-, ondersteunings- en communicatiesysteem ontwikkelde voor zorgverleners. De Kempenstreek is bezig dit systeem te vertalen en het op te hangen aan het eigen informatieen communicatiesysteem. Via een intranetplatform wordt het opengesteld voor de medewerkers. DISCUS is een systeem voor de ontsluiting van hoogwaardige kennis en vaardigheden voor professionals. Het bevat de mogelijkheid van inbouw van bewegende beelden. Men heeft plannen om dit systeem door te vertalen naar een online, vraaggestuurd, interactief systeem ten behoeve van clienten, mantelzorgers en publiek. Het beoogde systeem zal naar verwachting een bijdrage kunnen leveren aan de realisatie van vraaggestuurde zorg. Klantenservice: digitale verkoop van verpleegartikelen en hulpmiddelen: De Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk Werk Rivierenland en de Kruisvereniging Rivierenland hebben het initiatief genomen tot een digitale zorgwinkel. Zeven andere thuiszorgorganisaties hebben zich hier inmiddels bij aangesloten. De klanten van deze thuiszorginstellingen kunnen via internet verpleeg- en hulpmiddelen bestellen. Via de site www.thuiszorgshop.nl en hun postcode komen ze vanzelf bij de zorgwinkel in hun eigen regio. Momenteel zijn zo’n 1000 artikelen te bestellen. Dit zal nog doorgroeien naar vierduizend artikelen op het gebied van gezondheid en verzorging. De site heeft een link naar de vacaturesite www.werkindethuiszorg.nl en er is ook een link naar een gesloten deel van de site met personeelsaanbiedingen. Pilot IPZorg: Thuiszorg Utrecht fungeert als pilot voor IPZorg en wel om uit te proberen hoe verbindingen kunnen worden gelegd tussen de informatiesystemen van verschillende zorgleveranciers. In Leidse Rijn vindt straks een experiment plaats met zgn. ´zorgstations´ waarin vanuit één plek in de wijk met toepassing van ICT alle zorg wordt verleend.
STOOM/jan.2002
13
Kenniswijk: Kenniswijk is in het leven geroepen door de overheid. Het is een regio (i.c. de regio Eindhoven) waarin alle woningen voorzien zijn van breedbandbeeld en de bewoners toegang hebben tot allerlei ICTgerelateerde diensten en mogelijkheden. Zij kunnen bijvoorbeeld via de kenniswijkportal winkelen, raadsstukken inzien, rijbewijs verlengen, bestellingen doen en – straks ook – zorg inroepen. Ook inbreng van eigen informatie is mogelijk. Met dit experiment wil de overheid inzicht krijgen in de sociale en economische effecten die het gebruik van ICT en breedband op de bevolking heeft. Thuiszorg de Kempenstreek is betrokken bij de kenniswijk. De organisatie heeft daar een plan ingediend voor begeleiden en monitoren van patiënten thuis met behulp van ICT (Telemedicine, telemonitoring). Ook zijn er plannen voor een virtuele zorgwinkel online. Toepassingen: impulsen op landelijk nivo Medio 2000 belegde de LVT voor de lidinstellingen de werkconferentie Registratie Thuiszorg. Er bleek toen een grote belangstelling te bestaan voor ICT in de brede zin. Samen met een extern bureau bezint de LVT zich op een follow-up. Uitgangspunt daarbij is dat VWS de middelen ter beschikking stelt voor de bekostiging. Men denkt aan de volgende activiteiten: Een landelijke ICT studiedag voor instellingen De inrichting via LVT-intranet van een multifunctionele helpdesk ICT met een database, een vraagbaakfunctie en strategische ICTondersteuning De oprichting van een landelijk strategiegroep ICT met daarin vertegenwoordigers van de lidinstellingen die prioriteiten aangeven voor relevante ICT opties De LVT neemt ook deel aan het ICT Platform in de Zorg (IPZorg) en zal, met oog voor de consequenties voor haar lidinstellingen en met inachtneming van de bestaande standaarden en systemen, meewerken aan de uitwerking van de intenties van het Platform (waaronder: zorgpas, elektronische patiëntendossiers, zorgidentificatienummer)
STOOM/jan.2002
14
STOOM/jan.2002
15
STOOM/jan.2002
16
