Uitkomsten enquête Andere Tijden
Een peiling van de wensen en behoeften onder Zeeuwse ouders met jonge kinderen op het gebied van schooltijden, schoolvakantie, school en opvang
Voorjaar 2012
Uitkomsten enquête Andere Tijden
Colofon Tekst Druk
: Betty de Jaeger, Emile Eshuis (RPCZ) : RPCZ Edisonweg 2 4382 NW Vlissingen tel.: 0118-480800, fax: 0118-480900
Copyright © april 2012 Regionaal Pedagogisch Centrum Zeeland (RPCZ). Uit deze uitgave mag niets worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, retrieval systemen of op welke andere wijze dan ook, zonder toestemming van RPCZ. 1
Inhoud blz.: Inleiding
3
Conclusies
4
Geografische spreiding
6
Huidige opvang van kinderen
7
Ideale opvangsituatie nu en in de toekomst
9
Ideale schooltijden
10
Wensen op het gebied van school en opvang
11
Ideale schoolvakantieregeling
12
Bijlagen: -
Vragenlijst Grafieken per kinderopvangorganisatie
13 15
2
Inleiding In opdracht van de Provincie Zeeland voert RPCZ het project Andere Tijden voor Zeeuwse ouders en kinderen uit. In dit project willen we nagaan welke behoeften ouders eventueel hebben aan andere school- en opvangtijden. Het project gaat tevens na welke mogelijkheden er zijn om in Zeeland de school- en opvangtijden aan te passen aan deze wensen en aan de (veranderende) arbeidsomstandigheden van ouders. Eén van de onderdelen van dit project is het peilen van de behoeftes van ouders met jonge kinderen. In deze rapportage treft u de mening aan van ouders die momenteel gebruik maken van de kinderopvangvoorzieningen die de kinderopvangorganisaties KOOS1, Kibeo2, KOZV3 en KOW4 aanbieden in Zeeland. In totaal zijn er 2246 vragenlijsten verspreid via de post (KOZV en KOOS)of via e-mail (KOW en Kibeo) onder ouders met jonge kinderen. Daarvan zijn er 407 vragenlijsten teruggestuurd. De respons bedraagt 18,12%. Gezien de respons zijn de uitkomsten van de enquête niet representatief, maar zijn wel indicatief voor de groep jonge ouders die gebruik maken van kinderopvangvoorzieningen. Van de mensen die de vragenlijst hebben ingevuld zijn 371 moeder; 36 vaders hebben de vragen beantwoord. Door Kibeo zijn er 1136 vragenlijsten verstuurd, waarvan er 169 zijn ingevuld (respons 14,87%); via KOOS zijn 100 lijsten verzonden waarvan 31 retour (respons 31%); KOZV verstuurde 406 vragenlijst waarvan 103 retour (25,36%); en tot slot heeft KOW 604 vragenlijsten verstuurd waarvan er 104 zijn teruggekomen (17,22%). De indruk bestaat dat het versturen per post een hogere respons heeft opgeleverd. We willen de kinderopvangorganisaties bedanken voor het verlenen van hun medewerking en natuurlijk ook alle ouders die de tijd en de moeite genomen hebben hun mening te geven en hun behoeften kenbaar te maken op het gebied van Andere Tijden.
1
Kinderopvangvoorzieningen op Schouwen-Duiveland Kinderopvangvoorzieningen op Noord- en Zuid-Beveland en Schouwen-Duiveland 3 Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen 4 Kinderopvang Walcheren 3 2
Conclusies Op basis van de uitkomsten van de enquête onder ouders met jonge kinderen die reeds gebruik maken van een kinderopvangvoorziening kan er een aantal interessante conclusies getrokken worden. Een derde van de ouders geeft te kennen dat ze op dit moment werktijden en opvang van de kinderen goed geregeld hebben en dat een en ander goed afgestemd is op de huidige schooltijden. Ze houden rekening met de geldende schoolvakanties en hebben geen behoefte dit te veranderen. Zij hebben niet direct behoefte aan andere schooltijden of een andere vakantieregeling, omdat dit een verandering in de huidige situatie zou betekenen. Twee derde van de ouders geeft aan wel behoefte te hebben aan een aanpassing van de schooltijden. Van deze groep ouders geeft bijna een derde de voorkeur aan het model ‘alle dagen gelijke tijden’. Daarnaast kiest ruim een derde van de ondervraagde ouders voor ‘flexibele tijden van half 9 tot half 5’, voor ‘school en opvang van 7 tot 7’ of voor allerlei varianten. Gevraagd naar de ideale opvangsituatie noemen ouders de Brede School met meer faciliteiten onder een dak. Daarnaast is er vooral een grote behoefte onder de ouders aan flexibele haal- en brengtijden en ruime openingstijden. Ouders stellen het op prijs dat school en opvang dichtbij zijn (in eigen dorp of wijk, of dichtbij werk). Tot slot wordt het kostenaspect genoemd en wil een aantal ouders alleen betalen voor de werkelijk gebruikte opvanguren. Wensen van ouders ten aanzien van school en opvang gaan in de richting van een kindcentrum met school en opvang onder een dak met daarbij een breed aanbod van activiteiten op het gebied van sport, ontspanning, cultuur etc. Op het gebied van de schoolvakanties is ruim een derde van de ouders tevreden met de huidige vakantieregeling. Ouders geven als reden dat men dit zo gewend is en ze het goed vinden voor de kinderen. Uit zo’n twee derde van de antwoorden blijkt dat ouders een andere schoolvakantieregeling prefereren. De meeste voorkeur wordt uitgesproken voor een andere verdeling van de 12 vakantieweken. Ouders kiezen op basis van verschillende redenen voor een bepaalde opvangvorm, schooltijden of vakantieregeling. Veel ouders kiezen bewust voor de kwaliteit van de professionele opvang. De belangrijkste reden om te kiezen voor een kinderdagverblijf is dat ouders vinden dat dit goed is voor de ontwikkeling van hun kind. Daarnaast speelt het praktische aspect een grote rol: zijn de schooltijden, vakanties en opvang goed te combineren met het werk? Ook klinkt het financiële aspect door bij de ouders, zoals bij de keus om gebruik te maken van familie bij de opvang van de kinderen (in de beleving van de ouders is kinderopvang duur), de voorkeur voor een andere vakantieregeling (mogelijkheid om buiten het dure hoogseizoen op vakantie te kunnen), maar ook bij de afweging of de andere schooltijden wenselijk zijn (meer opvang nodig en dus meer kosten).
4
Tot slot: de wensen van ouders in Zeeland komen in grote lijnen overeen met de landelijke trends zoals die naar voren komen uit onderzoek uitgevoerd door BOink en Zwijssenouders.nl. Met name het onderzoek dat door BOink is uitgevoerd onder ouders met nog niet schoolgaande kinderen laat overeenstemming zien waar het gaat over de behoefte aan andere schooltijden, één locatie voor school en opvang en meer flexibele schoolvakanties. De groep Zeeuwse ouders heeft zelfs een nog meer uitgesproken behoefte aan aanpassing in schooltijden en vakantieregeling.
5
Geografische spreiding Ouders wonen verspreid over verschillende regio’s in Zeeland. De meeste ouders maken gebruik van de organisatie die de opvang in de (buurt van de) woonplaats verzorgt. Een klein aantal brengt het kind naar een kinderdagverblijf of gastouder in een andere regio.
Geografische spreiding Walcheren Noord- en Zuid-Beveland Zeeuws-Vlaanderen Schouwen-Duiveland Blanco
Van de respondenten wonen er 107 op Walcheren, 156 in Noord- en Zuid-Beveland, 99 in ZeeuwsVlaanderen en 39 op Schouwen-Duiveland. Bij 6 vragenlijsten is geen woonplaats ingevuld.
6
Huidige opvang De ouders is gevraagd naar hoe de opvang op dit moment door hen is geregeld. Men kon kiezen uit de volgende opties Zelf, namelijk door parttime te werken en/of doordat partner niet werkt Kinderdagverblijf Gastouder Familie/vrienden/buren Anders, namelijk Niet, omdat Er konden meerdere opties worden aangekruist.
Huidige opvang
kinderdagverblijf kinderdagverblijf + familie
kinderdagverblijf + gastouder kinderdagverblijf + gastouder + familie/anders gastouder gastouder + familie familie (+ psz) anders/blanco
Van de respondenten maakt 84% gebruik van het kinderdagverblijf. Daarvan maakt 35% gebruik van het kinderdagverblijf als enige opvangvorm; 46% zet daarnaast de hulp van familie in; 1% brengt het kind naar het kinderdagverblijf en naar een gastouder en 2% combineert het kinderdagverblijf met een gastouder en met inzet van familie of andere opvangvormen (bijv. Belgische school). Van de ouders maakt 6% gebruik van alleen de gastouderopvang en 4% combineert opvang door een gastouder met familie. Verder geeft 4% van de ouders aan de opvang te regelen via familie (zij staan blijkbaar wel ingeschreven bij de betreffende kinderopvangorganisatie); 2% van de ouders geeft aan een andere opvangvorm te gebruiken of heeft niets ingevuld.
7
Ouders geven veel verschillende redenen waarom ze kiezen voor de huidige opvangvorm(en). Hieronder de meest genoemde argumenten (in volgorde van aantal keren genoemd). Ouders noemen vooral dat men kiest voor het kinderdagverblijf, omdat het goed is voor de ontwikkeling van het kind, voor de sociale contacten en omdat het leuk is om met andere kinderen te kunnen spelen. De kosten worden vaak genoemd als een doorslaggevende reden om voor de huidige opvangvorm te kiezen. Ouders noemen met name dat ze kinderopvang duur vinden en dat er daarom ook een beroep wordt gedaan op grootouders of andere opvangvormen. Een kleiner aantal ouders geeft ook aan dat men genoodzaakt is te blijven werken vanwege de financiële situatie. De huidige opvang wordt regelmatig gekozen, omdat het praktisch en gemakkelijk is of dichtbij en flexibel. Ook kiest een grote groep ouders bewust voor opvang door familie, met name door opa en oma. Redenen die genoemd worden zijn: grootouders willen graag oppassen, het is vertrouwd, het versterkt de band tussen grootouders en kinderen en familie is flexibeler dan het kinderdagverblijf. Een flinke groep ouders geeft te kennen geen andere opties te hebben voor de opvang van de kinderen, omdat alternatieven als familie maar ook flexibele opvang niet voorhanden zijn. Voor een aantal ouders is opvang noodzakelijk om zelf te kunnen blijven werken Gastouders worden regelmatig ingezet vanwege de kleinschaligheid, de huiselijke sfeer en omdat het goedkoper is. Een aantal ouders geeft aan zelf (zoveel mogelijk) hun kind te willen opvoeden. Ouders kiezen voor een formele opvangvorm vanwege de kwaliteit en professionaliteit van de opvang, maar ook omdat de opvang gegarandeerd is. Daarnaast geeft een groep ouders te kennen juist geen gebruik te willen maken van opvang door familie, om niet afhankelijk te zijn of omdat ze de grootouders niet willen opzadelen met de opvang van de kleinkinderen.
Redenen huidige opvang (aantal keer genoemd) goed voor ontwikkeling kosten
praktisch, dichtbij, flexibel leuk voor opa/oma, goed voor contact geen alternatieven noodzakelijk om te kunnen werken gastouders huiselijk, kleinschalig en goedkoper zelf voor kind willen zorgen opvang gegarandeerd kwaliteit en professionaliteit formele opvang familie niet willen belasten 0
50
8
100
150
Ideale opvangsituatie nu en in de toekomst Ouders noemen, als hen wordt gevraagd naar de ideale opvangsituatie voor nu en in de nabije toekomst, een aantal idealen (als suggesties zijn bij de vraagstelling genoemd dat men kan denken aan de locatie van de opvang, faciliteiten zoals Brede School, ruime en/of flexibele openingstijden). Hieronder zijn de meest genoemde ideale opvangsituaties weergegeven.
Ideale opvangsituatie nu en in toekomst (aantal keer genoemd) Brede School/opvang en school in 1 gebouw/dichtbij elkaar Flexibele opvang en ruime openingstijden Huidige situatie
Dichtbij huis of werk Kosten/betalen voor werkelijke afname 0
50
100
150
200
Het meest wordt de Brede School genoemd of varianten als opvang (KDV, BSO, VSO) en school in één gebouw, op één locatie of dichtbij elkaar en meer faciliteiten onder 1 dak. Ouders hebben veel behoefte aan zeer flexibele opvang (afgestemd op onregelmatige werktijden) en ruime openingstijden bijv. van 7.30 tot 18.30/19.00 uur, soms ook ’s avonds. Ouders geven ook regelmatig aan de huidige situatie prima te vinden, ze zijn tevreden over het aanbod en de aanwezigheid van bijv. een Brede School. Een aantal ouders geeft aan school en opvang dichtbij (in eigen dorp of wijk, of dichtbij werk) belangrijk te vinden. Tot slot zeggen ouders het belangrijk te vinden dat ze in de toekomst betalen voor de werkelijke opvanguren (in plaats van per dagdeel zoals nu het geval is); enkelen vinden dat opvang gratis zou moeten zijn.
9
Ideale schooltijden Ouders is gevraagd naar de voor hen ideale schooltijden. Men kon hierbij kiezen uit: Zoals het nu is van half 9 tot kwart over 3 met de woensdagmiddag vrij Alle dagen gelijke schooltijden tot ongeveer 14.00 uur (alle kinderen blijven over) Flexibele tijden tussen half 9 en half 5 (inclusief school, sport, ontspanning, cultuur) School en opvang in 7 tot 7 centrum Anders, namelijk Er konden meerdere opties worden aangekruist.
Ideale schooltijden Huidige situatie Alle dagen gelijke tijden 7 tot 7 centrum Flexibele tijden Anders
Een derde van de ouders heeft de voorkeur voor de huidige situatie. Ouders geven als belangrijkste argument dat het goed is zoals het nu is en dat de huidige situatie goed te regelen is met werkdagen en –tijden. Ze vinden dat de huidige tijden zorgen voor rust, regelmaat en structuur voor de kinderen en vinden een vrije woensdagmiddag belangrijk en prettig. Zo’n twee derde van de ouders geeft de voorkeur aan een vorm van andere tijden. Het meest wordt het ‘alle dagen gelijke tijden model’ (28%) genoemd5, omdat dit beter en rustiger is voor zowel ouders als voor kinderen. ‘Alle dagen gelijke tijden’ geeft meer structuur, geen gehaast tussen de middag en er is een gelijke situatie voor alle kinderen. Werktijden kunnen goed worden aangepast aan dit model. En er is voldoende tijd voor sport en andere activiteiten. School en opvang van 7 tot 7 wordt in 17% van de antwoorden gekozen vanwege de ruime openingstijden en omdat het handig is i.v.m. werktijden. Ook geven ouders aan dat deze vorm zorgt voor rust en structuur voor de kinderen, het veilig is voor kinderen en praktisch voor de ouders. Daarnaast wordt het flexibele tijden model genoemd (12%). Ook hier geldt als belangrijk argument dat het handig en goed te combineren is i.v.m. werktijden. Een aantal ouders ziet de voordelen van een combinatie van school, sport en cultuur. Tot slot worden in 10% van de antwoorden allerlei andere varianten van schooltijden beschreven.
5
Uit de antwoorden blijkt dat ouders het alle dagen gelijke tijden model en het continurooster door elkaar gebruiken. 10
Wensen op het gebied van school en opvang Ouders is gevraagd naar hun wensen op het gebied van school en opvang als hun kind in de toekomst naar school gaat. Men kon hierbij kiezen uit: School en opvang gescheiden School en opvang onder een dak (kindcentrum) Breed aanbod onder een dak op het gebied van sport, ontspanning, cultuur, etc. Anders, namelijk Er konden meerdere opties worden aangekruist.
Wensen school en opvang onder een dak (kindcentrum) breed aanbod onder 1 dak school en opvang gescheiden anders, maakt niet uit, weet niet, blanco
Ouders kiezen duidelijk voor een kindcentrum met voorzieningen onder een dak en/of een breed aanbod van activiteiten onder een dak. School en opvang onder een dak (kindcentrum) is favoriet (52% van de keuzes), gevolgd door een breed aanbod onder een dak (37%). De voorkeur gaat bij 9% uit naar gescheiden school en opvang. De categorie anders/maakt niet uit/weet niet/blanco scoort 2%.
11
Ideale schoolvakantieregeling Ouders is tot slot gevraagd naar wat voor hen de meest ideale schoolvakantieregeling zou zijn. Er kon uit de volgende opties gekozen worden: De huidige vakantieregeling met 6 weken zomervakantie Andere verdeling van de 12 vakantieweken over het jaar bijv. 4 weken in de zomer 50 weken school met flexibele vakantiemogelijkheden Anders, namelijk Er konden meerdere opties worden aangekruist.
Ideale schoolvakantieregeling huidige regeling andere verdeling van de 12 vakantieweken 50 weken met flexibele vakantiemogelijkheden anders/weet nog niet/blanco
Bij 37% van de gegeven antwoorden wordt de voorkeur uitgesproken voor de huidige vakantieregeling. Ouders geven aan dat de huidige regeling goed bevalt, zorgt voor een goede verdeling over het jaar en dat ze dit het beste voor de kinderen vinden. Daarnaast is voor veel ouders de huidige regeling handig en goed te combineren met het werk en past de regeling goed bij de werkzaamheden van de ouders (bijvoorbeeld zelf werkzaam in onderwijs). Verder wordt genoemd dat de huidige regeling zorgt voor rust en continuïteit op school. Meer dan de helft van de ouders geeft aan op een of andere manier behoefte te hebben aan een andere vakantieregeling (58% van de antwoorden). In 31% van de gegeven antwoorden wordt de voorkeur gegeven aan een andere verdeling van de 12 vakantieweken, omdat ouders 6 weken zomervakantie te lang vinden. Een andere verdeling is beter te regelen met het werk en sluit beter aan op de vakantie van de ouders. Verder noemen ouders als argument een meer evenwichtige verdeling over het jaar en dat er minder opvang nodig is. Tot slot wordt vermeld dat dit de mogelijkheid biedt aan ouders om buiten het dure hoogseizoen op vakantie te gaan. Daarnaast wordt in 27% van de antwoorden de ‘50 weken school met flexibele vakantiemogelijkheden’ aangekruist, omdat dit handig is voor ouders: makkelijker te regelen met het werk en met de opvang en het biedt de mogelijkheid om buiten het (dure) hoogseizoen op vakantie te gaan. Bij 5% van de antwoorden wordt genoemd dat ouders het nog niet te weten, is niets ingevuld of wordt er voor nog een andere regeling gekozen (bijv. 10 weken, zelfde vakanties als degene die werkt, aantal flexibel op te nemen vakantiedagen).
12
Bijlage: Vragenlijst Ingevuld door Man Vrouw Aantal uur werkzaam per week
: ________________
Aantal uur dat partner werkt (indien van toepassing)
: ________________
Woonplaats: _________________________________
1. Hoe heeft u nu de opvang geregeld? (Er zijn meerdere antwoorden mogelijk)
Zelf, namelijk door parttime te werken en/of doordat partner niet werkt
Kinderdagverblijf
Gastouder
Familie/vrienden/buren
Anders, namelijk
Niet, omdat
2. Wat was/waren voor u de redenen om de opvang van uw kind op deze wijze te regelen? __________________________________________________________________________________________ 3. Wat zou voor u en uw gezin de ideale opvangsituatie zijn voor nu en in de nabije toekomst. Denk aan locatie van de opvang, faciliteiten zoals Brede School, ruime en/of flexibel openingstijden, etc. ________________________________________________________________________________________
4. Wat zouden voor u en uw gezin ideale schooltijden zijn
Zoals het nu is van half 9 tot kwart over 3 met de woensdagmiddag vrij
Alle dagen gelijke schooltijden tot ongeveer 14.00 uur (alle kinderen blijven over)
Flexibele tijden tussen half 9 en half 5 (inclusief school, sport, ontspanning, cultuur, creativiteit)
School en opvang in 7 tot 7 centrum
Anders, namelijk _________________________________________________________________________
Kunt u aangeven waarom u deze keuze maakt? __________________________________________________________________________________________ 5. Welke wensen heeft u op het gebied van school en opvang als uw kind straks naar school gaat?
School en opvang gescheiden
School en opvang onder een dak (kindcentrum)
Breed aanbod onder een dak op het gebied van sport, ontspanning, cultuur, creativiteit etc.
Anders, namelijk _________________________________________________________________________
13
6. Wat zou voor u en uw gezin de ideale schoolvakantieregeling zijn?
De huidige vakantieregeling met 6 weken zomervakantie
Andere verdeling van de 12 vakantieweken over het jaar bijv. 4 weken in de zomer
50 weken school met flexibele vakantiemogelijkheden
Anders, namelijk _________________________________________________________________________
Kunt u hieronder aangeven waarom u deze keuze maakt? _________________________________________________________________________________________
7. Overige opmerkingen __________________________________________________________________________________________
Ja, ik wil graag geïnformeerd worden over de resultaten. Mijn e-mailadres is: _____________________________
14
Bijlage Grafieken per kinderopvangorganisatie
15
Huidige opvangvormen KOOS
Huidige opvang kinderdagverblijf kinderdagverblijf + familie kinderdagverblijf + gastouder
KIBEO
kinderdagverblijf
Huidige opvang
kinderdagverblijf + familie kinderdagverblijf + gastouder kinderdagverblijf + gastouder + familie gastouder gastouder + familie familie
familie + peutergroep anders/blanco KOZV
kinderdagverblijf
Huidige opvang
kinderdagverblijf + familie
kinderdagverblijf + gastouder kinderdagverblijf + gastouder + familie kinderdagverblijf + gastouder + anders kinderdagverblijf + Belgische school gastouder gastouder + familie anders/blanco KOW
Huidige opvang kinderdagverblijf kinderdagverblijf + familie kinderdagverblijf + gastouder kinderdagverblijf + gastouder + familie familie anders/blanco
16
Uitkomsten ideale schooltijden KOOS
Ideale schooltijden huidige situatie alle dagen gelijke tijden 7 to 7 centrum flexibele tijden anders
KIBEO
Ideale schooltijden huidige situatie alle dagen gelijke tijden flexibele tijden 7 tot 7 centrum anders
KOZV
Ideale schooltijden huidige situatie alle dagen gelijke tijden 7 tot 7 centrum flexibele tijden anders
KOW
Ideale schooltijden huidige situatie alle dagen gelijke tijden 7 tot 7 centrum flexibele tijden anders nvt
17
Toelichting Uitslagen zijn per regio anders verdeeld. Bij KOOS en KOW is het ‘alle dagen gelijke tijden model’ verreweg het meest gekozen door ouders. Ouders vinden dit rustiger voor de kinderen en dit model is beter te combineren met de werktijden van de ouders. Bij KIBEO en KOZV wordt de huidige regeling het meest gekozen, ook omdat dit goed te combineren is met werktijden en ouders het nu vaak al op de huidige tijden geregeld hebben. Ouders vinden het goed zoals het nu is, omdat ze dit zo gewend zijn.
18
Uitkomsten wensen school en opvang KOOS
Wensen school en opvang onder een dak (kindcentrum) breed aanbod onder 1 dak school en opvang gescheiden
KIBEO
Wensen
school en opvang onder eem dak (kindcentrum) breed aanbod onder 1 dak school en opvang gescheiden anders, maakt niet uit, weet niet, blanco
KOZV
Wensen
school en opvang onder eem dak (kindcentrum) breed aanbod onder 1 dak school en opvang gescheiden anders/maakt niet uit/weet niet/blanco
KOW
Wensen
school en opvang onder eem dak (kindcentrum) breed aanbod onder 1 dak school en opvang gescheiden anders/maakt niet uit/weet niet/blanco
19
Uitkomsten ideale schoolvakantieregeling KOOS
Ideale schoolvakantieregeling huidige regeling andere verdeling van de 12 vakantieweken
50 weken met flexibele vakantiemogelijkheden weet nog niet
KIBEO
Ideale schoolvakantieregeling
huidige regeling andere verdeling van de 12 vakantieweken 50 weken met flexibele vakantiemogelijkheden weet nog niet/blanco anders
KOZV
Ideale schoolvakantieregeling huidige regeling andere verdeling van de 12 vakantieweken 50 weken met flexibele vakantiemogelijkheden anders/maakt niet uit
KOW
Ideale schoolvakantieregeling
huidige regeling andere verdeling van de 12 vakantieweken 50 weken met flexibele vakantiemogelijkheden weet nog niet anders
20
