Uitgave Geleenbeek Gazet

Uitgave EFDFNCFS
KBOVBSJ


Geleenbeek Gazet

Installatie brug over Geleenbeek bij Oude Kerk in Spaubeek Wethouder Peter van Zutphen over Stadsmoeras/Kasteel Hoensbroek Raf Dittrich (ViForis): Highlights 14 en 15 zijn begin 2016 gereed Ecoloog Michel Smits over aanleg vleermuizenverblijf Drukbezochte inloopavond in Munstergeleen over beektracé www.geleenbeekdal.nl

COLOFON Geleenbeek Gazet wordt mede mogelijk gemaakt door Waterschap Roer en Overmaas, Provincie Limburg en de gemeenten die betrokken zijn bij het project Corio Glana/Geleenbeek. Teksten Jos van Wersch M 06 – 215 18 543 E [email protected] I www.josvanwersch.nl Eindredactie ing. Elise Eskes dr. Léon Frederix drs. Ruud van Heel Opmaak/Druk van Breugel Offset Oirsbeek Correspondentieadres Geleenbeek Gazet Postbus 185 6130 AD Sittard

Léon Frederix over gerealiseerde ‘Highlights’ en vervolgstappen

‘We zitten op tweederde van het tracé’ Léon Frederix is al vele jaren en in meerdere opzichten betrokken bij de realisatie van Corio Glana. Nu 2016 voor de deur staat vroeg de Geleenbeek Gazet hem naar de stand van zaken. “Enerzijds is er nog een massa te doen, anderzijds zijn we inmiddels gevorderd tot op bijna tweederde deel van het gehele tracé.” Het werken aan een nieuwe omgeving kost tijd en vraagt geduld, zegt Frederix. “Toen ik er twintig jaar geleden aan begon, komende uit een totaal andere tak van sport, leek het mij allemaal tamelijk eenvoudig: je legt de beek 20 meter naar links en verwijdert het beton, daarna zet je er

ISSN Nummer Iedere uitgave van de Geleenbeek Gazet is geregistreerd door het ISSN Centrum Nederland. Elke uitgave wordt naar de Koninklijke Bibliotheek gezonden en daar gearchiveerd. Het ISSN (International Standard Serial Number) nummer is: 2213-9052.

bomen neer en de zaak lost zich vanzelf op.” Zo eenvoudig is het echter niet, weet hij inmiddels. “Een rij van experts heeft er veel werk aan om te beoordelen of het allemaal wel kan en mag, nog afgezien van de esthetische kant: wordt het er mooier op of niet? Ik heb het dan nog niet eens over de vraag wat onze voorouders allemaal aan de beekoevers achterlieten; beken waren aantrekkelijke plekken om te wonen, dat zijn ze nu nog overigens. Of neem de archeologie, of de sporen van geweld uit WO II met verdwenen bommen en andere explosieven, allemaal zaken die nader onderzoek vereisen. Van al die aspecten - ik

Dit project wordt mede gesubsidieerd door:

vergeet gemakshalve nog even het vergunningentraject - is het verwerven van grond om ruimte te maken voor nieuwe natuur het lastigste onderwerp. Vaak kan het alleen via een gecompliceerde ruil en aanpassingsprocessen die – inderdaad – ook weer tijd vergen.” Denkt u nooit: wat een gedoe? “Ach ja, soms, heel even, nooit lang. Want je weet: het loont! Stilaan en ‘werkende weg’ is er een verbinding [van Sittard tot Heerlen] aan het

Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

groeien die er zijn mag. Indertijd, we schrijven 2002, op de kamer van de toenmalige burgemeester Frans Beckers in Schinnen, hield het IVN Hoensbroek een warm pleidooi

Eén van de resultaten van het project Beekdalen Schinnen deel I, nabij Terborgh: beekmeander, weide, landschap, bruggetje, herstelde eikenlaan alsmede een breder pad. “Allemaal ingrediënten van het plan”, aldus Léon Frederix.

om de zaak aan te pakken en de barrières op te ruimen

de flankerende routes voor wandelaars en fietsers worden

met het oog op passanten. Het Waterschap vonden we on-

meteen meegenomen in het geheel. Ook dat kost geld,

middellijk aan onze zijde bij het uitwerken van de plannen.

maar de waardering van de gebruikers mag er wezen. We

De Gemeente Schinnen gaf het goede voorbeeld door – sa-

dragen bij aan het welzijn van een in aantal toenemend

men met het waterschap – voortvarend aan de slag te gaan

oudere bevolking die ontspanning en rust zoekt én vindt,

met de aanpak van de strook Muldersplas-Stationsstraat

primair in de eigen omgeving. Onze oosterburen hebben

en, even later, het gebied Sint Jansgeleen – Biesenhof. Deze

daar een fraaie maar helaas niet makkelijk vertaalbare term

goede voorbeelden deden goed volgen. Het aanpakken van

voor bedacht: Nah-Erhohlung. En gelijk hebben ze. Mede

het geheel in de vorm van een Masterplan tussen

om dat belang te onderstrepen, organiseren we bewoners-

Corio(vallum) en Glana sprak velen aan.”

bijeenkomsten waarbij de direct belanghebbenden in een vroeg stadium met deskundigen in gesprek kunnen gaan

Schuureiken en Biesenhof

over voorgestelde veranderingen. Deze bijeenkomsten worden zeer goed bezocht.”

Mensen staan vaak sceptisch tegenover het aanpakken van de beek en hebben er weinig vertrouwen in, heeft hij door

Ontspannend én leerzaam

de jaren heen gemerkt. “Des te fijner is het vast te kunnen stellen dat het na enige tijd loont en zeer wordt gewaar-

Het beleven van de natuur nabij de Geleenbeek is ont-

deerd. Mooie voorbeelden zien we bij Schuureiken, dat

spannend en leerzaam, op één en hetzelfde moment, stelt

gebied heeft een ware metamorfose ondergaan. Of denk

Frederix. Het landschap, vaak zonder aarzeling in het ver-

aan de schitterende vallei die is ontstaan bij de Biesenhof,

leden voor industriële doelen gebruikt en geconsumeerd,

daar is de beek opnieuw een natuurlijke relatie aangegaan

biedt boeiende tegenstellingen. Bijna prozaïsch: “Idylle en

met het hellinglandschap en het hellinggebied van Sweik-

ruige industriële relicten, kastelen en hoven, groene oases,

huizen.“

vergezichten en …een bloeiend dal van een, in oude glorie,

Hoever zijn ‘we’ met het project gevorderd in december

herstelde beek .” Maar heus nog niet overal… “Dat klopt,

2015. ”Enerzijds is er nog een massa te doen, anderzijds

er is nog veel te doen. Vooral in Voerendaal rond Kasteel

zijn we inmiddels gevorderd tot op bijna tweederde deel

Rivieren en rondom de plek waar - nabij Ten Esschen – de

van het gehele tracé. De Geleenbeek bij Daniken heeft een

Geleenbeek de A76 kruist. De plannen liggen in ontwerp

fenomenaal ecologisch potentieel en ook in Voerendaal en

gereed, al lang. Zodra daar de perikelen rond grond et

Heerlen hebben we nog magnifieke Highlights te ontwik-

cetera zijn opgelost, kan ook daar de schop de grond in.” O

kelen. Een kwestie van tijd, zou ik willen zeggen. Maar ook

ja, hij zou het bijna vergeten te melden: “De plaatsing van

een kwestie van geld. Het werken aan water kost geld en

dertien informatieve borden voor de recreant tussen Heer-

vereist veel vakmanschap, er worden bruggen gebouwd en

len en Sittard is in de afrondende fase.”

3

Heerlense wethouder Peter van Zutphen over Stadsmoeras en omgeving Kasteel Hoensbroek

‘Dit gebied is er geweldig op vooruit gegaan’ Peter van Zutphen, bezig aan zijn vierde termijn als wethouder in de gemeente Heerlen, is geen politicus die je wekelijks, laat staan dagelijks, in wandelpas aantreft bij het Stadsmoeras in Hoensbroek, op een steenworp afstand van Kasteel Hoensbroek. “Ik ben allesbehalve een wandelkampioen, ik kom er sowieso amper aan toe door tijdgebrek. In mijn jonge jaren was dat wel anders, toen wandelde ik menig uurtje in het Kelmonderbos in mijn geboortedorp Beek.”

Wandelen, hij zou het inderdaad vaker moeten doen. Het

vallen in het landschap: groengebieden langs beken, oude

is vooral onder druk van zijn vrouw dat hij, heel af en toe,

mijngebieden, groeves, bedrijventerreinen die liggen te

een stevig ommetje maakt. “Niettemin kan ik iedereen een

wachten op bedrijven, een lege strook waar ooit een mijn-

wandeling aanraden bij het Stadsmoeras en in de om-

spoor liep, voetbalvelden van clubs die vanwege de be-

geving van Kasteel Hoensbroek. Het is een aantrekkelijk

volkingsdaling fuseerden, plekken waar een school of kerk

en afwisselend uitloopgebied voor de stad Heerlen. Kom

gesloopt werd… begin er maar aan! Dat hebben we dan ook

vooral kijken hoe mooi het hier is geworden”, zegt hij met

gedáán, zegt hij met stemverheffing, doelend op een aantal

zichtbare trots in z’n ogen. “Hoensbroek is zeer de moeite

plekken die er – anders dan voorheen – niet langer ‘verlo-

waard. Heel Heerlen trouwens.”

ren’ bijliggen. Uitgangspunt bij de methodiek Gebrookerbos: niet het vormen (of bouwen) van iets nieuws op een lege plek, zegt Van Zutphen, maar het omvormen van een

‘Gebrookerbos’

bestaande plek tot iets nieuws. Een belangrijke succesfactor hierbij is een ‘bottom-up’ aanpak: het betrekken en acti-

De politicus Peter van Zutphen is ‘levenslang verbonden’ aan het sociale domein: als raadslid, Statenlid, stadsbe-

veren van bewoners en ondernemers die zich betrokken voelen bij deze plekken en er zelf mee aan de slag gaan.

stuurder. Over zijn vierde wethouderstermijn zegt hij: “In deze raadsperiode koppel ik het ‘stenen stapelen’ aan het sociale gebeuren.” Hij mag zich nu dus ook, gekscherend

Collega-wethouder Nico Aarts

gezegd, ‘bemoeien met het Gebrookerbos’. Zo heet het

4

gezamenlijk project van de gemeente Heerlen, Neimed

Waarmee we, na een lange inleiding, belanden bij Corio

(kenniscentrum over demografische transitie) en Open

Glana, strikt genomen het domein van collega-wethouder

Universiteit. Gebrookerbos (Hoensbroek heet in het dialect

Nico Aarts. Maar in de grote context, als we het hebben

‘Gebrook’) is een methodiek, zeg maar gerust ontwikkel-

over Gebiedsontwikkeling, inclusief Hoensbroek, Kasteel

strategie voor Heerlen-Noord, ruwweg het gebied tussen

Hoensbroek en Gebrookerbos, dan raakt dat direct de

Kasteel Hoensbroek en de Brunssummerheide. “Een gebied

portefeuille van Peter van Zutphen. Niet dat hij zich kan

dat van oudsher het decor was van de mijnbouw”, aldus

voorstellen dat er ook maar één Heerlenaar wakker ligt

Van Zutphen. Door het wegvallen van mijnindustrie en de

van twee wethoudersportefeuilles die elkaar in zekere zin

demografische ontwikkelingen zijn er open ruimtes ge-

overlappen. Veel belangrijker, zegt hij, is dat de Highlights

9 + 10 (Stadsmoeras en omgeving Hoensbroek) gereed zijn.

Alles in één keer of stapsgewijs

“Laten we zeggen: nagenoeg gereed, want er is nog enige discussie over een grondperceel.” Maar wie weet is ook die

In het kader van Corio Glana is veel gerealiseerd, consta-

hobbel genomen tegen de tijd dat deze Geleenbeek Gazet

teert hij. “Maar we zijn er nog niet.” De (in de vorige Geleen-

bij de lezers in de bus valt.

beek Gazet geuite) wens van ‘Corio Glana-gedeputeerde’

Van Zutphen constateert dat er veel werk is verzet, met

Patrick van der Broeck om nog ‘wat méér tempo’ te maken

grote dank aan ondermeer het waterschap en Natuurmo-

bij de realisatie van de Highlights, snapt Van Zutphen ‘ener-

numenten. “Doordat het natuurgebied is opgeknapt, is er

zijds’ wel. Maar als wethouder in Heerlen heeft hij ook met

nu weer prachtig zicht op dat indrukwekkende Kasteel

‘anderzijds’ te maken. “Het tempo wordt o.a. bepaald door

Hoensbroek. Ik merk dat de bewoners in de buurt van het

de financiële mogelijkheden. Of je gaat aan de slag met de

kasteel trots zijn op hetgeen er op deze locatie is gereali-

complete realisatie vanaf het moment dat je als gemeente

seerd. In de directe nabijheid lopen straks dieren, omwo-

alle daarvoor benodigde gelden beschikbaar hebt, of je be-

nenden kunnen er hun groenten kweken, prachtig toch?“

steedt het geld gefaseerd, afhankelijk van het moment dat je weer een portie geld hebt om uit te geven. Heerlen kiest

De Geleenbeek en heel wat zijbeken zoals de Caumerbeek

voor het laatste en volgens mij is daar niks mis mee.”

in Heerlen, zijn al of worden op termijn landschappelijke

Stadsdeel Hoensbroek heeft inmiddels een gedeeltelijke

juweeltjes. ‘Ontkluizen en meanderen’, zo vaak en zoveel als

facelift ondergaan. “Was hard nodig ook, sommige plek-

mogelijk, stelt Van Zutphen. “Wat een verschil met de jaren

ken zagen er echt shabby uit.” Omstandig legt hij uit wat in

zeventig van de vorige eeuw. Ik herinner me het dringende

Hoensbroek al gerealiseerd is en wat nog te gebeuren staat.

verzoek van omwonenden destijds om de Caumerbeek bij

“Vergeet niet, de gemeente Heerlen investeert meer geld

de Willem Barentszweg toch vooral te overkluizen. Nu was

in de upgrading van Hoensbroek dan in het Maankwar-

daar ook alle reden toe, want het wemelde er in die tijd van

tier. O ja, waar ook een interessant verhaal in zit: het oude

het ongedierte, vooral ratten. ‘Diezelfde’ beek is nu weer

mijnspoor dat een recreatieve functie krijgt.” Het doet hem

zichtbaar en meandert in volle glorie op plaatsen waar dat

zichtbaar deugd dat een verhaal daarover gepland is voor

mogelijk is.”

de eerste Geleenbeek Gazet in 2016.

Wethouder Peter van Zutphen (midden) tijdens de symbolische openingshandeling op 21 oktober bij ‘highlight’ 9 (tussen Laar en Schuureiken). Het betreft de ingebruikname van banken en meubilair bij het uitzichtpunt waar het voormalig mijnspoor de Geleenbeek kruist. Rechts op de foto wethouder John Essers namens de Gemeente Nuth.

5

om mee te denken, deze vereniging heeft veel ervaring met het bouwen van verblijfsplaatsen voor vleermuizen.”

‘Opgeruimd staat netjes…’ Ecologen, biologen en andere wetenschappers zijn vooral gefascineerd door het complexe mechanisme van de ‘winterslaap’. Vleermuizen konden in grote aantallen worden aangetroffen in ondergrondse plaatsen zoals grotten en mergelgroeven, waar ze de winter al slapend doorbrachMichel Smits, een van de ecologen van het waterschap.

ten, terend op hun vetvoorraad. Maar dat is niet langer een vanzelfsprekendheid, stelt Smits, want in ons land is er een toenemende sympathie voor het adagium ‘opgeruimd staat netjes’, helaas ook in de natuur. In de zomermaanden zitten vleermuizen ondermeer in boomholtes, maar waar kunnen

Vleermuizenverblijf in oude duiker onder mijnspoor

ze de winter doorbrengen? Smits: “Ondermeer bij deze duiker onder het mijnspoor.” Het is overigens niet zo dat de vleermuizen op dit moment geen winterverblijfplaatsen zouden hebben, maar het loopt qua ‘aanbod’ ook weer niet over. Volgens het Bureau van de Zoogdiervereniging heeft de duiker een ideale ligging, zegt Smits. Deze duiker, NOZW georiënteerd, ligt aan een open plek, maar is omsloten met hogere bomen en struiken. Smits: “De halfbesloten ligging is ideaal. Op basis daarvan durven we te stellen dat de kans groot is dat een aantal vleermuizen in de winterperiode kiest voor ‘onze’ bunker. Er is plek voor maximaal veertig à vijfenveertig vleermuizen.” Inmiddels is begonnen met de aanleg.

Waterschap Roer en Overmaas gaat investeren in een vleermuizenverblijf dat wordt ingericht in een oude duiker onder het mijnspoor, gesitueerd in het buitengebied bij Nuth. Voor de insiders: bij Highlight 14, vlakbij radiatorenfabriek Stelrad. Michel Smits (39), een van de ecologen van het waterschap: “In de duiker is plaats voor veertig à vijfenveertig vleermuizen.” Volgens Wikipedia bestaan er wereldwijd ongeveer 925 (!) soorten vleermuizen. Daarvan komen 21 soorten voor in Nederland, waaronder de baardvleermuis en de franjestaart vleermuis. “Van de grootoorvleermuis weten we zeker dat het beestje zijn habitat heeft bij Highlight 14”, zegt Michel Smits. Daar ligt een oude duiker die twee kokers telt. “We gaan één zijde van deze duiker ombouwen tot vleesmuiswinterverblijf. Aangezien de inrichting erg nauw luistert, hebben we de Zoogdiervereniging ingeschakeld

6

“Van de grootoorvleermuis weten we zeker dat het beestje zijn habitat heeft bij Highlight 14” (Foto: Paul van Hoof/ Zoogdiervereniging).

Bijna elf Highlights gereed. Nog acht te gaan

‘Negentien prachtige kralen aan een ketting’ “We zitten op bijna elf gerealiseerde zogeheten Highlights, daarmee zijn we over de helft heen. Dat is wat hoor!” Aldus waterschapvoorzitter Jan Schrijen in zijn welkomstwoord tijdens de korte bestuursconferentie op 21 oktober in Kasteel Hoensbroek. Op de agenda: de vorderingen in het kader van Corio Glana, waaronder ‘de negentien prachtige kralen aan een ketting’, zoals Schrijen de Highlights omschrijft.

“Patrick van der Broeck heeft ons zeer goed geholpen”, zegt Schrijen over de gedeputeerde die vanwege verplichtingen elders de bestuursconferentie niet kan bijwonen. De realisatie van Corio Glana kost handen vol geld en dan kijken gemeenten al snel naar het waterschap, zo van: kunnen júllie svp de beurs trekken? Schrijen: ”Maar ook WRO heeft het benodigde geld niet in kas.” Dat werd uiteindelijk toch gevonden. “Bij, en u raadt het al… de Provincie Limburg”, zegt Schrijen met een knipoog. “Op enig moment zei Patrick van der Broeck: ‘Ik ga me er vol voor inzetten!’ Vanaf dat moment kwam er schot in de zaak.” .

Wandelen, fietsen, recreëren Waar de gebiedsontwikkeling inmiddels heeft plaats gevonden, zie je de mensen wandelen, fietsen en recreëren, zegt Schrijen. “Aan de ene kant wordt belastinggeld geïnd, aan de andere kant krijgt de belastingbetaler er ook iets voor terug. In dit geval: natuur, water en landschap om zeer trots op te zijn.” Van gedeputeerde Patrick van der Broeck weten ‘we’ inmiddels dat hem de voortgang van Corio Glana nooit snel genoeg kan gaan. De afgevaardigde provincieambtenaar zegt namens Van der Broeck: “Ik hou van hoog tempo maar ik snap ook dat draagvlak verwerven vaak veel tijd kost.” De aanwezige wethouders Peter van Zutphen (Heerlen) en John Essers (Nuth) alsook Eduard Habets (Natuurmonumenten) sluiten zich aan bij wat Schrijen eerder die middag zei: ‘we’ hoeven ons allesbehalve te schamen voor hetgeen er sedert 2009 is gerealiseerd in het kader van Corio Glana.

21 Oktober: te voet naar de officiële opening van de Highlights 9/10 en 13, voorafgegaan door uitleg bij de meanderende beek aldaar.

7

Inloopavond in Munstergeleen over beektracé Beekstraat-Lintjensweg

Hoge opkomst, veel vragen De Geleenbeek en het omliggend landschap (Absbroekbos) op het beektracé tussen de bruggen Beekstraat en de Lintjensweg (Munstergeleen) worden opnieuw ingericht. Daardoor ontstaat er een meer natuurlijk landschap waarin meer ruimte is voor de beek (o.a. waterveiligheid), natuurontwikkeling, landschapsherstel en recreatie. Op 22 oktober jl. werden omwonenden en andere geïnteresseerden bijgepraat tijdens een drukbezochte inloopavond in Brasserie Abshoven in Munstergeleen (zie bijgaande foto’s).

Jan Krekels, één van de circa negentig bezoekers die avond, is als omwonende best blij met deze info-avond. Bijna verontschuldigend: “Ik woon al 45 jaar vlakbij de Geleenbeek, maar eerlijk gezegd heb ik geen idee wat ‘ze’ met de beek gaan doen. Dat hoop ik vanavond aan de weet te komen.” Krekels en een naast hem zittende medebuurtbewoner (‘Ik woon aan de natte kant van de beek’) hebben weliswaar ‘via via’ gehoord dat er allerlei werkzaamheden op stapel staan, maar wát precies, en waaróm? – geen idee, zegt Krekels. Iets verderop geeft Wim Droesen (Adviesbureau ViForis) vol overgave tekst en uitleg aan bezoekers, net als André Hassink van Natuurmonumenten. Droesen en Hassink vertellen de aanwezigen dat de Geleenbeek over een afstand van 1,25 km natuurlijker wordt ingericht, dat er natuurvriendelijker oevers aangelegd worden en dat de waterkwaliteit er op vooruit zal gaan door de sanering van een riooloverstort.

Nieuwe wandel- en fietspaden Een aantal omwonenden wil weten ‘wáár precies’ de nieuwe wandel- en fietspaden komen. Droesen, gewapend met de plattegrond waarop de tracé-ontwikkeling van de Geleenbeek staat, heeft het er maar druk mee. Eén van de vele vragen die aan Hassink van Natuurmonumenten gesteld worden: ‘Waarom de Geleenbeek nu alwéér wordt omgelegd, dat is toch ook al 1984 gebeurd?’, zegt een bezoeker, ‘en dat kostte toen maar liefst één miljoen gulden per aangelegde kilometer, als ik me goed herinner’. Hassink legt uit hoe het zit, dat er in ruim dertig jaar tijd veel is veranderd; dat er eind 2015 andere normen en eisen worden gesteld dan destijds, ook in Europees verband. Waarop de vragensteller z’n duim omhoog steekt en zegt: “Bedankt meneer,

8

nu snap ik tenminste hoe het zit.” Een paar meter verderop kijkt een bezoekster naar een doorlopende diapresentatie over het Geleenbeekdal. Tegen de redacteur van de Geleenbeek Gazet zegt ze: “Ik wandel twee keer per week langs de beek, en het is elke keer weer genieten.”

‘Informatief en ook nog gezellig’ Vragen die op deze inloopavond niet meteen met ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden zijn, worden genoteerd. Alle vragenstellers krijgen zo snel mogelijk antwoord, zo is de afspraak. Of deze inloopavond een succes is? Nou en of, zeggen de bezoekers. Want niet alleen informatief maar ‘ook nog gezellig’, vindt Jan Krekels, onze gesprekspartner van daarstraks. Hij heeft op deze avond (een coproductie van de projectpartners Roer en Overmaas, gemeente Sittard-Geleen en Natuurmomenten) immers veel buurtbewoners ontmoet die ‘allemaal iets met onze beek hebben’.

9

Geleenbeek(dal) eind 2015 Een fotografisch inkijkje bij twee bijzondere locaties van de Geleenbeek eind 2015. De beek ontspringt in een put op een boerenerf in Benzenrade (Heerlen). De bron ligt op een hoogte van 120 meter boven N.A.P. De Geleenbeek heeft een totale lengte van 37 kilometer. Het stroomgebied van de Geleenbeek ligt geheel in Nederland en heeft een grootte van in totaal 20.307 hectare. De Geleenbeek heeft 28 zijbeken. Het stroomgebied van de Geleenbeek omvat ongeveer 170 km watergang en is daarmee het grootste stroomgebied binnen Waterschap Roer en Overmaas. Het fotowerk op deze pagina’s is van Léon Frederix, evenals de foto op de voorpagina van deze uitgave.

Beeld van werkzaamheden aan de nieuwe beek bij Oude Kerk. Er is kapwerk uitgevoerd en de taluds zijn flauwer gemaakt. De beek krijgt aldus een veel ‘natuurlijker’ aanzien.

Beeld van de nieuwe brug op het Mijnspoorpad bij Hoensbroek. Deze stalen brug vormt een nieuwe verbinding over de beek. Vroeger lag hier een betonnen spoorbrug voor het ‘Mijnspoor’. De brug legt het nieuwe natuurgebied voor recreanten open aan de oevers van de Geleenbeek, richting Schuureiken en Laar.

10

Highlights 14 (Schinnen) en 15 (Spaubeek) zijn begin 2016 gereed

Cultuurtechnicus Raf Dittrich checkt voortgang op locatie Bij diverse Highlights in het dal van de Geleenbeek wordt op dit moment volop gewerkt. Daartoe behoort de herinrichting van de Geleenbeek tussen de weg Vaesrade (Kathagen) en de Stationsstraat in Schinnen (Highlight 14), alsmede de herinrichting van het dal van de Geleenbeek rondom Oude Kerk (Spaubeek) tot aan de watermolen St. Jansgeleen (Highlight 15). In dit stiltegebied ontmoeten we, op een kille najaarsochtend en op zompige grond, cultuurtechnisch adviseur Raf Dittrich van Adviesbureau ViForis. “Onvoorziene omstandigheden daargelaten zijn de Highlights 14 en 15 begin 2016 gereed.”

Woonachtig in Geijsteren, geboren in Maastricht, gaat doortastend en resultaatgericht te werk. Aldus de website van ViForis. De redacteur van de Geleenbeek Gazet zou daar graag aan willen toevoegen: Dittrich is in staat om

Raf Dittrich (ViForis): “Is een Highlight eenmaal gereed

zelfs aan een leek uit te leggen waarom, bij de Highlights

voor uitvoering, dan gaat het relatief snel.”

14 en 15, een aantal bruggen, duikers, oeververdedigingen, lozingen en lozingswerken worden verwijderd, vernieuwd, hersteld of aangelegd. “Nog een kopje koffie?” Hij houdt al

allesbehalve vanzelf, benadrukt hij, want in een markteco-

geruime tijd - gemiddeld anderhalve dag per week - kan-

nomie heeft niemand het alleenvertoningsrecht. “Je moet

toor in een houten bouwkeet, in the middle of nowhere

flexibel zijn, snel reageren dankzij korte lijnen en, uiteraard,

tussen Spaubeek en Schinnen. O nee, daar hoeven we heus

maatwerk leveren tegen een scherpe prijs.” Alle Highlights,

niet over in te zitten. “Ik wil de vorderingen van de High-

ook 14 en 15 waar we die ochtend zijn, vereisen intensief

lights zien, checken of alles wel volgens plan verloopt. Dat

overleg. “Je moet met veel partijen communiceren, met als

hoort bij de directievoering van een project.” Hij zit al sinds

uitgangspunt om het op een faire manier met elkaar eens

1979 in het vak. Mensen die hem vanuit zijn werk kennen,

te worden. Het voortraject kost de meeste tijd. Is een Hig-

betitelen hem als ‘vakinhoudelijk ijzersterk’, ’een communi-

hlight eenmaal gereed voor uitvoering, dan gaat het relatief

cator par excellence’ – en nog joviaal ook.

snel.” Even later: “Tja, dat is best een lastige”, antwoordt Dittrich als de interviewer hem vraagt welke Highlight(s) hij ‘de mooiste’ vindt. Na enig wikken en wegen: “De Highlights

‘Het voortraject kost de meeste tijd’

9 en 10 (Stadsmoeras en omgeving Kasteel Hoensbroek, red.) zijn in mijn ogen dé toppers.” Gevolgd door een knip-

Dittrich is een van de vier partners van ViForis, samen

oog: “Dat wil zeggen: tot nu toe, want 14 en 15 mogen er óók

met Wim Droesen, John Jansen en Tom Sijstermans. “Voor

wezen. Als ik alleen al denk aan die mooie bruggetjes en de

ViForis is Corio Glana een groot project”, zegt Dittrich. “We

recreatieve voorzieningen waaronder wandel- en fietspa-

zijn er al geruime tijd bij betrokken.” Zo’n opdracht krijg je

den…”

11

Stand van zaken HIGHLIGHTS,

12

December 2015 Onderdeel van Corio-Glana 2.0 Nr.

Naam + Status

Beschrijving

3+6

Cortenbacherveld ĞŶ omgeving Oliemolen

Verbindingen in het landschap: beekherstel en recreatieve routes van Heerlen naar Terlinden.

8

Omgeving landgoed Terlinden: in ontwikkeling

De landgoedontwikkeling en het beekherstel zullen samen voor een aantrekkelijk en afwisselend landschap zorgen. Door een goede grondpositie ŬƌŝũŐĞŶde beek en de natuur hier de ruimte.

9 + 10

Stadsmoeras en omgeving kasteel Hoensbroek: ŐĞŚĞĞů gereed

Beekherstel en natuurontwikkeling in een zeer aantrekkelijk en afwisselend uitloopgebied voor de stad. Het oude mijnspoor krijgt een recreatieve functie en verbindt eilanden in de Geleenbeekďŝũ ĚĞƐĂŵĞŶůŽŽƉŵĞƚĚĞĂƵŵĞƌďĞĞŬĂůĚĂĂƌ͘

14

Naanhof, Kathagerbroek, Muldersplas: uitvoering gestart, gereed winter 2015

De oude beekloop krijgt zijn watervoerende functie in de broekbossen terug. De woeste natuur is vanaf het mijnspoor optimaal te beleven͘ Ğ ŽƵĚĞďĞĞŬůŽŽƉŝƐƚŚĂŶƐǀƌŝũǁĞůŚĞƌƐƚĞůĚ͘ ƌ ǁŽƌĚƚ ĞĞŶǀŽŽƌnjŝĞŶŝŶŐǀŽŽƌĚĞŽǀĞƌǁŝŶƚĞƌŝŶŐ ǀĂŶǀůĞĞƌŵƵŝnjĞŶŐĞƌĞĂůŝƐĞĞƌĚ͘

13

Beekdal Platsbeek: ŐĞŚĞĞůgereed dŽƉďƌŽŶďĞĞŬŶĂƚƵƵƌŝŶŚĞƚƐƚĞĚĞůŝũŬŐĞďŝĞĚ͕ƉůĞŬ ǀŽŽƌŽŶƚŚĂĂƐƚŝŶŐĞŶƌƵƐƚ͘

15

Hellingen Schinnen-Spaubeek: uitvoering gestart, gereed winter 2015ͬϮϬϭϲ

18

Beekstraat – Lintjensweg: planvorming in ontwikkeling, start ǁŝŶƚĞƌ 2015ͬ ϮϬϭϲ͗ ĂĂŶďĞƐƚĞĚŝŶŐnjĂůŝŶũĂŶƵĂƌŝϮϬϭϲ ƉůĂĂƚƐǀŝŶĚĞŶ͘

Beek- en landschapsherstel als onderdeel van het Absbroekbos. Een goede overgang tussen de bebouwde kom en het natuurlijke beeklandschap krijgt extra aandacht. Een deel van het project zal gerealiseerd worden door inzet van natuurcompensatie door een projectontwikkelaar.

Lintjensweg – Middenweg: gereed

Beek- en landschapsherstel als onderdeel van het Absbroekbos. Recreatieve verbindingen en bereikbaarheid vanuit de bebouwde kom is een belangrijk onderdeel van het plan. De aanwezigheid van leidingen is een beperkende factor.

19

Het complete beekdal van hellingbos, meander naar nat broekbos is op korte afstand van elkaar te zien. Op deze locatie wordt een knelpunt in het recreatief netwerk opgelost en beleving en gebruik versterkt. ĞǀŽĞƚŐĂŶŐĞƌƐďƌƵŐĚŝĞĚĞ ŶŝĞƵǁĞǀĞƌďŝŶĚŝŶŐǀŽƌŵƚƚƵƐƐĞŶKƵĚĞ<ĞƌŬĞŶ dĞƌďŽƌŐŚŝƐŝŶŵŝĚĚĞůƐŐĞƉůĂĂƚƐƚ͘

13

Tijdens drukbezochte ‘Kasteel Hoensbroekdag’

Bewoners maken kennis met ‘de Geleenbeek zoals vroeger’ De grote parkeerplaats bij Kasteel Hoensbroek is om half twaalf al zo goed als vol, en dat op een zaterdagochtend. “Dat het zó vroeg zó druk zou worden had ik ook niet verwacht”, zegt Jeffrey Grooten van Landbouwbedrijf & Boerderijwinkel Grooten uit Heerlen. Ook hij heeft een informatiestand tijdens de zogeheten Kasteel Hoensbroekdag.

Op deze 24-ste oktober hebben bezoekers gratis toegang tot het kasteel en de binnenplaats waar diverse organisaties, waaronder Natuurmonumenten en Waterschap Roer en Overmaas, informatie geven over het beheer van het landschap, water en natuur.

Het is een heuse familiedag, compleet met kinderanimatie in de stijl van musketiers en jonkvrouwen. Waar de meeste interesse naar uitgaat? Naar de paardenkoetsen, waarmee de bezoekers (gratis) de ommelanden van het kasteel kunnen ontdekken. Velen tientallen bezoekers zien vanuit een van de koetsen dat de Geleenbeek weer volgens de historische loop stroomt, dat de oevers opnieuw zijn aangelegd en de wandel- en fietspaden zijn uitgebreid. Een vader en z’n twee tienerzoons keren net terug van een

14

wandeling naar het nabij gelegen Stadsmoeras Hoensbroek. “Wij wonen sinds enige tijd in Nuth. Wij weten pas sinds vandaag dat je ‘binnendoor’ richting de Naanhof kunt lopen.”

Begrazing met brandrode runderen Intussen maakt Jeffrey Grooten reclame voor allerlei streekproducten die hij in z’n stand heeft uitgestald. Diezelfde familie Grooten, en Jeffrey in het bijzonder,

werkt in de regio Hoensbroek in opdracht van de gemeente Heerlen, waterschap en Natuurmonumenten. “In dit gebied verzorgen wij de begrazing met brandrode runderen”, vertelt de jonge boer Jeffrey. “Ik heb er op dit moment vier, maar daar blijft het niet bij.” Het brandrode rund, voegt hij er aan toe, is een oud huisdierras. “Een rustige koe die niet alleen terreinen begraast, maar ook melk en vlees levert.” Wat hij van de ‘Kasteel Hoensbroekdag’ vindt? “Een prima initiatief. Wat geweldig dat zoveel mensen vandaag een kijkje komen nemen.”

15