Uit vriendschap!?
26 APRIL 2009 Beerse, Oud-Turnhout, Turnhout en Vosselaar www.erfgoedcelnoorderkempen.be www.erfgoeddag.be Verantwoordelijke uitgever: Jan Sels, Draaiboom 98, 2350 Oud-Turnhout Ontwerp en illustratie: Reinhart Croon
De natuur reikt je de hand Neem jij ze aan? Rondleiding + Tentoonstelling Natuurpunt Museum | Graatakker 11 | Turnhout
De natuur behoort tot ons cultureel erfgoed. We moeten het koesteren. Heel wat planten en dieren zijn goede vrienden en werken graag samen. Bestuivende insecten zorgen voor 70% van de bestuiving van de flora. Zo geven ze mens en dier mooie cadeaus zoals fruit of geneeskrachtige kruiden. Breng je de natuur ook een bezoek in onze tuin?
Nog tot het najaar van 2009 kan je de tentoonstelling ‘Over klimaatkanaries en hittestress’ gratis bezoeken van dinsdag tot zaterdag tussen 10 en 17 uur. Je kan de tuin vrij bezoeken, maar er zijn ook rondleidingen om 11, 13 en 15 uur.
Liefde en haat onder één dak Stadswandeling + Tentoonstelling Vertrek om 13 uur aan Toerismehuis ’t Steentje, Grote Markt 44, Turnhout en einde om 14.30 uur in het Stadhuis/Erfgoedhuis
Zowel edelen, geestelijken, burgers als het poortjesvolk leefden in vriendschap met elkaar. Maar het was niet altijd rozengeur en maneschijn. Soms ging het er heftig aan toe en werden de anders zo stille steegjes opgeschrikt door hevige ruzies. In het historisch centrum van de stad zijn er heel wat hoekjes en kantjes met een anekdote. Wandel mee over een parcours van 2 km en luister naar de wonderlijke verhalen van vroeger. De wandeling eindigt met een bezoek aan de tentoonstelling in het Stadhuis/Erfgoedhuis. Gelieve je vooraf aan te melden op Toerismehuis ‘t Steentje. Het aantal deelnemers is beperkt tot 25 personen.
Op uitkijk naar onze buren Vrije fietstocht door de Noorderkempen
Fiets naar de nieuwe uitkijktoren langs het Bels Lijntje en kijk vanuit de toren over de grenzen naar onze buren: Baarle-Hertog met zijn smokkelverleden, Merksplas met zijn koloniegeschiedenis, Ravels en Oud-Turnhout met hun stenen- en pannenfabrieken en Weelde met zijn station. De route beschrijft een lus dus je kan op elk punt starten. Meer info op Toerismehuis ‘t Steentje: 014 44 33 55
50 jaar chirovrienden in Beerse Tentoonstelling - GC ’t Heilaar | Heilaarstraat 35 | Beerse Gratis ontbijt - Chirolokalen | Vaartstraat | Beerse
Alle inwoners van Beerse en Vlimmeren worden door de Chirovrienden uitgenodigd voor een gratis ontbijt ter ere van hun vijftigste verjaardag. Inschrijven kan tot en met 22 april op het nummer 014 60 07 70 of via www.beerse.be. In de tentoonstellingsruimte van GC ’t Heilaar kan je de vijftigjarige geschiedenis van Chiro Beerse bewonderen. Met foto’s, films en oude uniformen komt de geschiedenis weer tot leven. Pure nostalgie!
Vrienden troef! GROTE KAARTPRIJSKAMP Groepsactiviteit + Workshop + Wedstrijd + Tentoonstelling Vlimmerlee | Kerkstraat | Vlimmeren
Iedereen neemt wel eens een spel kaarten in de handen. Een namiddag kaarten is gezelligheid troef! Op dit kaarttornooi wordt een vergeten kaartspel aangeleerd en gespeeld. Kaartervaring is niet vereist. De winnaar gaat naar huis met een dikke hesp! Is kaarten niet echt je ding? Bezoek dan de tentoonstelling met oude post- en wenskaarten. Inschrijven mag, maar is niet verplicht. Je bent zeker van een plaatsje als je je meldt bij Leo Struyven – Houtseweg 64 | 2340 Beerse | T 014 61 27 65 | E
[email protected]
Vrolijke vrienden PRIJSUITREIKING BESTE VRIENDEN Tentoonstelling Vlimmerlee | Kerkstraat | Vlimmeren Vrolijke vrienden, dat zijn wij! In Vlimmerlee kan je brieven lezen en foto’s bekijken van vrolijke vriendenbendes. De mooiste brieven van de beste vrienden worden bekroond met een cadeautje. Om 17 uur wordt deze prijs overhandigd. Wie zichzelf en zijn vriend(en) wil nomineren, schrijft vóór 10 april een brief met foto naar: Koninklijke Vriendenkring Amicitia, t.a.v. Kamiel Boeckx | Bareelstraat 41 | 2340 Beerse of per mail naar
[email protected] De vriendschap moet een link hebben met Beerse of Vlimmeren. In je brief (één A4) schrijf je hoe je vriendschap is ontstaan en waarom jullie de beste vrienden zijn. Een leuke foto erbij (van vroeger en nu) kan ons helemaal overtuigen!
Vriendschap speelt mee! Orgelconcert om 15 uur Onze-Lieve-Vrouwekerk | Vosselaar Het Duo Calliope uit Ieper, bestaande uit organist Ludo Geloen en sopraan Barbara Vandendriessche, brengt in de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Vosselaar een onvergetelijk orgelconcert. Een gevarieerd en stijlvol programma van orgel en zang. Vriendschap vormt de rode draad doorheen tekst en muziek. De zang verwijst naar het verleden terwijl het orgel het thema in een hedendaags licht stelt. Een must!
Van poëzieboek tot facebook EEN CHRONOLOGIE VAN VRIENDSCHAPSBELEVING Tentoonstelling Stadhuis/Erfgoedhuis | Grote Markt 1 | Turnhout Vriendschap is van alle tijden. Toch was de beleving van vriendschap vroeger heel anders dan nu. Toen was er geen sprake van Facebook of Netlog. Wat betekende vriendschap voor je vader of grootvader en wat is er sindsdien veranderd? Wat weet je van de oude vriendschapsbanden tussen bekende, beroemde of beruchte personen en families uit de Turnhoutse regio? De tentoonstelling in het Stadhuis/Erfgoedhuis geeft een historisch overzicht van vriendschap aan de hand van filmfragmenten, interviews, foto’s, wenskaarten, … De tentoonstelling loopt nog tot 24 mei.
Grenzeloze vriendschap Tentoonstelling Begijnhofmuseum – TRAM 41 | Begijnhof 56 | Turnhout Begijnen leefden in soberheid. Ze wijdden hun gedachten aan God, concentreerden zich op hun arbeid en brachten grote delen van de dag door in stilte. Toch hadden ze ook tijd voor (religieuze) vriendschappen met Jezus, Maria en met andere begijnen. In de 21ste eeuw dragen De Vrienden van het Begijnhof, vrijwilligers in Ontmoetingscentrum De Meerloop, het Heilig Kruiskoor,… hun steentje bij om de warme gloed van het Turnhoutse begijnhof te bestendigen. In het Begijnhofmuseum ontdek je hoe ze dit doen. De jongerengidsen leggen hun eigen accenten in een rondleiding voor kinderen die alle zintuigen prikkelt!
Vrienden aan de kaarttafel Tentoonstelling Nationaal Museum van de Speelkaart – TRAM 41 | Druivenstraat 18 | Turnhout Kaartspelen met vrienden, niets is gezelliger. Of toch? Overleeft de vriendschap wanneer je verliest? Eindigen kaartspelletjes altijd met woorden en ruzie? Het museum toont speciaal voor Erfgoeddag een selectie uit zijn collectie. Je ziet goede én slechte vrienden tijdens het spel. En kan je vriendschap tegen een stootje? Test het uit in het museumcasino voor een rondje blackjack. Geluk of tegenslag, winnen of verliezen, vriendschap overleeft. Althans dat hopen we! Speel eens een volksspel! Heb je ooit al gehoord van een bopspel, een gaaibolling, een hamertjesspel of een schuiftafel? Of wat dacht je van een tonspel of een trou-madame? Op het parkeerterrein van het Speelkaartmuseum kan je je helemaal uitleven!
Kempense vriendschap schrijft geschiedenis Rondleiding Taxandriamuseum – TRAM 41 | Begijnenstraat 28 | Turnhout Taxandriamuseum stelt haar vrienschapscollectie voor. Gidsen vertellen honderduit over gilden, schuttersgilden, haardplaten, vaandels, patacons, de Xavérykamer en het Besloten hofje. Verder leer je over het belang van de vriendschap tussen Johannes Gevartius en Gaspar van Kinschot voor het Twaalfjarig Bestand tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Of wat dacht je van de hulp die Alphen op het einde van de Tweede Wereldoorlog van Turnhout kreeg? Ook oude kinderspelen, uitgebeeld op Delftse tegeltjes, komen tot leven tijdens deze verrassende rondleiding.
Solidair in arbeidsstrijd Rondleiding Historische Drukkerij | Steenweg op Mol 84 | Turnhout De negentiende eeuw. Fabrieken worden draaiende gehouden door arbeiders die in slechte werkomstandigheden hun dagelijks brood verdienen. Het verhaal van de opkomst van de vakbond met hun strijd voor de rechten van de arbeider kan je beleven in de Historische Drukkerij, die je meevoert naar het tijdperk waarin de arbeiders in verbondenheid streden voor hun rechten. De oude drukpersen zullen ingezet worden om een vriendschapsboekje te maken. Ruimte om te schrijven en vriendschapscitaten wisselen elkaar af. De Historische drukkerij deelt het boekje uit op Erfgoeddag.
Langs poorten en steegjes Fotopuzzel Toerismehuis ’t Steentje Grote Markt 44 | Turnhout In de Turnhoutse steegjes, die vaak het decor waren van kleine en grote vriendschappen, vind je allerlei leuke anekdotes over vroeger en nu. In Toerismehuis ’t Steentje kan je je kennis over Turnhout op de proef te stellen. De uitdaging bestaat erin om de juiste detailfoto bij de juiste totaalfoto van een Turnhouts Steegje te hangen. Lukt dit niet of ben je niet helemaal zeker van je antwoord? Bezoek dan één van de zeven steegjes. Heb je alle antwoorden juist, dan maak je kans op een cadeaubon!
De sterkste brug is de vriendschapsbrug Tentoonstelling 25 april – Koninklijk Atheneum | Boomgaardstraat 56 | Turnhout 26 april – Koninklijk Technisch Atheneum | De Merodelei 220 | Turnhout Ons leefmilieu is ons belangrijkste erfgoed. Gooi dus niet alles zomaar weg. Probeer er nieuwe toepassingen voor te zoeken. Zo maak je erfgoed. Basisscholen uit regio Turnhout bouwden daarom vriendschapsbruggen met afvalmateriaal. Het Koninklijk Atheneum stelt de bruggen tentoon op zaterdag 25 april. Op Erfgoeddag verhuizen de bruggen naar KTA de Merodelei waar ze getest worden op hun sterkte.
Uit Vriendschap! Rondreizende voorstelling 10.30u Chirolokalen Beerse | 12u de Liereman Oud-Turnhout | 13.30u Gemeentehal Vosselaar | 14.30u Stadhuis/Erfgoedhuis Turnhout Leerlingen die niet uit Vlaanderen komen, leren onze moedertaal in de OKAN-klas. Op Erfgoeddag vertalen ze kinderliedjes van bij ons in hun taal en zetten ze liedjes uit hun taal om in het Nederlands. En dat loont zeker de moeite. Heb je “In een klein stationnetje” al eens gehoord in het Chinees of het Braziliaans Portugees? Of ooit een Russisch kinderversje gehoord in het Nederlands? Het tekstboekje krijg je er gratis bij. Iedereen welkom!
Vrienden zingen in koor Voorstelling De Warande | Warandestraat 42 | Turnhout
Vrienden zingen in koor en dat bewijzen de verschillende Turnhoutse amateurkoren! Voor het eerst zingen ze samen. Ze brengen elk hun eigen repertoire dat bestaat uit lichte, toegankelijke volksmuziek van vroeger en nu. Als afsluiter zingen koren en publiek gezamenlijk. Een aanrader voor het ganse gezin! Opgelet! Deze voorstelling gaat door op maandag 27 april om 20 uur. Deze activiteit kadert ook in de Week van de Amateurkunsten.
Open doek nodigt uit Filmvoorstelling Utopolis | Graatakker 99 | Turnhout
Het filmfestival Open Doek pakt op Erfgoeddag uit met een drietal films die wel heel speciale vriendschappen belichten. Wat dacht je bijvoorbeeld van ‘Fietsmug en Dansmug’; over de strijd tussen zwarte mieren en rode mieren en twee muggen en een lieveheersbeestje die ter hulp snellen. Er zijn zowel films voor de allerkleinsten (vanaf 6 jaar) als voor jongeren en volwassenen. Inkom 7 EUR – kinderen en jongeren betalen 3 EUR. Gratis voor kinderen jonger dan 4 jaar. Het programma vind je terug op www.erfgoedcelnoorderkempen.be
Portret van een verzetsheld Tentoonstelling H. Hartkerk | Kerkplein| Turnhout Openingsuren: van 11 tot 18 uur De H. Hartkerk toont op Erfgoeddag met behulp van oude foto’s de geschiedenis van haar rijke verenigingsleven. Jeugdverenigingen, bonden en broederschappen vormden het kader waarbinnen mensen mekaar ontmoetten en vriendschappen ontstonden. Speciale aandacht wordt bovendien besteed aan de verzetsstrijder Jeroom Wanty. Tijdens de Eerste Wereldoorlog liet hij het leven om dat van zijn verzetsmakkers te beschermen. In het “logschrift” van de pastoors vertelt de E.H. Dierckx er uitvoerig over.
Erfgoeddag voor kids! Vriendjes gezocht! Heb je een vriend? Breng hem/haar mee naar Erfgoeddag! Wij zoeken vrienden die zich samen willen onderdompelen in de wondere wereld van het museum. Samen, want enkel per twee kan je meedoen, jij én je vriend. Elke vriend is welkom, je boezemvriend, maar ook je schoolmaatje of een vakantievriend, zelfs je buurmeisje! De activiteit bestaat uit een rondleiding en een atelier. Duur: 1 uur. We werken op drie locaties: Museum van de Speelkaart, het Taxandriamuseum en het Begijnhofmuseum. Kies plaats en uur en reserveer. Onze jongerengidsen doen de rest en verzorgen zowel rondleiding als atelier. Ondertussen kunnen mama of papa genieten van de rest van Erfgoeddag. ‘Vriendjes gezocht’ is een activiteit van jongeren die jongeren gidsen. De jongerengidsen van TRAM 41 zijn intussen een begrip. Het zijn enthousiaste meisjes en jongens van 13 tot 16 jaar. Ze nemen je op een plezierige en originele manier mee door het museum. Niks saaie boel of verveling! Doen dus! Praktisch Vooraf inschrijven is noodzakelijk:
[email protected] | 014 41 56 21 Voor 8- tot 12-jarigen Inschrijven kan enkel per twee, jij én je vriend! Maximum 10 kinderen per atelier Uurrooster: op elke locatie om 10 uur, 11.30 uur, 14 uur en 15.30 uur Locaties: ● Nationaal Museum van de Speelkaart – TRAM 41 | Druivenstraat 18 | Turnhout ● Taxandriamuseum – TRAM 41 | Begijnenstraat 28 | Turnhout ● Begijnhofmuseum – TRAM 41 | Begijnhof 56 | Turnhout
Een pata-wat?! Taxandriamuseum - TRAM 41 | Begijnenstraat 28 | Turnhout
Terwijl je ouders het museum bezoeken, leer je hoe je een patacon maakt - een moeilijk en oud woord voor taartversiering. Als je goed oplet, kan je op je volgende verjaardagsfeestje je vriendjes verrassen met een prachtig versierde taart! Of maak een originele vriendschapstegel volgens de werkwijze van vroeger. Een ganse dag plezier!
Electro amigo Natuurpunt Museum | Graatakker 11 | Turnhout
Tussen 14 en 14.30 uur kan je meedoen met het vriendschapsspel (6 - 10 jaar). Tijdens je speurtocht leer je welke planten of dieren goed kunnen samenwerken met een andere plant of een dier en jawel hoor, ook met de mens. Je kan je natuurkennis ook testen met het spannende ‘Electro amigo’ spel. Door meer over de natuur te leren, leer je ook hoe je de natuur kan beschermen.
Druk je uit! Historische Drukkerij | Steenweg op Mol 84 | Turnhout Geschikt voor alle leeftijden om 10, 11, 12, 13, 14, 15 en 16 uur
Stap binnen in de spannende wereld van een echte oude drukkerij. Fred Alfabet vertelt je alles over de mooie machines. Maar let op want ze zijn niet ongevaarlijk! Je leeftijdsgenootjes werkten vroeger de hele dag met gevaar voor eigen leven in de drukkerij. Na het bezoek speel je samen met je vriendjes en met Fred Alfabet het grote letterspel en maak je een heus vriendenlied met dansende poppen.
ERFGOED MAAK JE ZELF Postzegels, Sinterklaas, Gageleer, Bolke de beer, Dr. Martens, knikkers, tollen, Bassie en Adriaan, de Belgische Frank, frikadellen met krieken, Turnhoutse kant, Playstation, je dagboek, de krant van gisteren, verjaardagsliedjes, Jommeke, het internet, BRT, stoeten en bedevaarten, kertboomverbranding, Verlooren Mondagh, rammenas, de grove den, fabrieksschoorstenen, kaartspelen, de klompen van Klein Peerke, d’Achturenmoeier, verhalen van je opa, AM-radio, stropdas, … Je snapt het al… wanneer je in de toekomst het woord ‘erfgoed’ hoort, hoef je niet in de eerste plaats te denken aan een verzameling netjes uitgestalde voorwerpen in de vitrinekast van een museum. Wellicht bezit je namelijk zelf ook erfgoed dat best even kostbaar kan zijn als de collectiestukken van een heemkundig museum. Historische voorwerpen kunnen hun waarde te danken hebben aan het materiaal waaruit ze vervaardigd zijn of aan de verfijnde en kunstzinnige constructie. Maar dat is niet noodzakelijk het geval. Elk voorwerp, elk gebruik, elke traditie vertelt immers ook een verhaal: wat is de oorsprong, wie kwam er mee in aanraking, wat was het doel, wat was de betekenis, welke symboliek hangt er aan vast, …. Het verhaal brengt tastbaar en niet-tastbaar erfgoed tot leven – het biedt een context en een betekenis. En daarom is het ook zo waardevol. Erfgoed evolueert voortdurend. We staan er niet bij stil maar ook vandaag maken we heel wat toekomstig erfgoed aan. Erfgoed kan een nieuw leven leiden als mensen het een plaats geven in hun eigen wereld.
MEER INFO Erfgoedcel Noorderkempen Stadhuis/Erfgoedhuis | Grote Markt 1 | Turnhout T 014 44 33 62 E
[email protected] W www.erfgoedcelnoorderkempen.be Meer informatie over Erfgoeddag in Vlaanderen en Brussel vind je op www.erfgoeddag.be Erfgoeddag is een organisatie van Erfgoedcel Noorderkempen en kwam tot stand dankzij de enthousiaste medewerking van volgende organisaties: ● Faro: Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed ● Gemeenten Beerse, Turnhout en Vosselaar ● Geschied- en Oudheidkundige Kring Taxandria ● GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap ● Chirojeugd Vlaanderen ● Historische Drukkerij Turnhout ● Kerkraad H. Hartkerk ● Jongerengidsen ● Koninklijke Vriendenkring Amicitia uit Beerse ● Katsjoe vzw ● Linx+ ● Natuurpunt Museum ● OKAN-klas ● Open Doek filmfestival vzw ● Orgelcomité Vosselaar ● Sint-Sebastiaansgilde uit Vlimmeren ● Stagiares project kunstvakken KHK ● TRAM 41 ● Turnhoutse amateurkoren ● Turnhoutse stadsdiensten ● Turnhoutse Stadsgidsen ● Vrijwilligers Erfgoedcel Noorderkempen ● Vzw Toerisme Turnhout ● Rusthuis ‘t Smeedeshof ● Kempische Videoclub
Erfgoeddag valt dit jaar samen met de opening van het toeristisch seizoen en met de Dag van de Aarde. Maar er is meer! Van 24 april tot 3 mei lopen de Week van de Amateurkunsten én het filmfestival van Open Doek. In de gemeentehal van Vosselaar kan je op Erfgoeddag de Kunstmarkt bezoeken. Geen reden meer op thuis te blijven dus! ● www.turnhout.be ● www.wak.be ● www.opendoek.be ● www.vosselaar.be
Verantwoordelijke uitgever: Jan Sels, Draaiboom 98, 2350 Oud-Turnhout
Erfgoedcel Noorderkempen is onderdeel van projectvereniging Erfgoed Noorderkempen
