Uit elkaar Alles over de verdeling van pensioenrechten bij echtscheiding
Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Zorgverzekeraars
In het kort
Echtscheiding heeft belangrijke gevolgen voor uw pensioen. Dat is waar we het met u in deze brochure over willen hebben. Bij een echtscheiding moeten er wat uw pensioen betreft twee dingen verdeeld worden:
1
Het nabestaandenpensioen dat tot het moment van scheiding is opgebouwd vervalt automatisch aan de ex. U hoeft daar niets voor te doen. Alleen als u van deze afsplitsing wilt afzien, moet u in actie komen. Verderop leest u daar meer over.
2
Voor de verdeling van het ouderdomspensioen en het eventuele prepensioen* moeten u en uw partner wél zelf in actie komen. De wet schrijft precies voor waar uw ex recht op heeft, maar als u of uw ex geen aanvraag tot pensioenverdeling indient gebeurt er niets. Verderop gaan we hier uitgebreid op in.
Als zowel u als uw partner pensioen opbouwen, dan zullen deze verdelingen over en weer moeten plaatsvinden. Soms besluiten partners van de hele rompslomp af te zien en ieder hun eigen pensioen te houden, maar ook dan zal er iets geregeld moeten worden. Daarover leest u op de laatste pagina van deze brochure, onder ‘Als er niet verdeeld hoeft te worden.’
Over deze brochure • Deze brochure is in de eerste plaats geschreven voor SBZ-deelnemers. Om de brochure leesbaar te houden, duiden we de SBZ-deelnemer aan met ‘u’ en de partner van de SBZ-deelnemer wordt omschreven als ‘uw partner’ of ‘uw ex’. Dat is iets om als lezer rekening mee te houden als u zelf geen SBZ-deelnemer bent. • Daar waar we spreken over huwelijk of huwelijkse periode wordt ook de periode van een geregistreerd partnerschap bedoeld. Met scheiding bedoelen we niet alleen een echtscheiding, maar ook het beëindigen van een geregistreerd partnerschap. Voor samenwonenden gelden andere regels, die u al lezend vanzelf tegenkomt.
* Bij het verhogen van de pensioenleeftijd van 62 naar 65 jaar (per 1 januari 2006) zijn uw rechten op pensioen
vóór 65 jaar apart gezet onder de naam prepensioen. Dit prepensioen gaat in principe in op uw 62ste verjaardag. U heeft dus alleen een prepensioen bij SBZ als u op 31 december 2005 al SBZ-deelnemer was.
Het nabestaandenpensioen
In de pensioenregeling bouwt u niet alleen rechten op voor uzelf (uw ouderdomspensioen), maar ook voor uw partner: het nabestaandenpensioen. Bij een echtscheiding wordt er automatisch een recht op nabestaandenpensioen gereserveerd voor uw ex.
Als u samenwoonde en uw partner bij SBZ had aangemeld als begunstigde voor het nabestaandenpensioen gebeurt hetzelfde. U moet dan wel de beëindiging van het samenwonen schriftelijk bij SBZ melden, anders gaat de opbouw ten behoeve van uw ex gewoon door!
Het afsplitsen van het nabestaandenpensioen wordt voorgeschreven door de Pensioen- en spaarfondsenwet en uw pensioenfonds regelt dat automatisch. Mocht er in het standaardechtscheidingsconvenant van de notaris iets staan over verdeling van pensioenrechten, dan gaat dat niet over nabestaandenpensioen, maar over ouderdomspensioen en het eventuele prepensioen.
Na de scheiding gaat u verder met het opbouwen van nabestaandenpensioen, maar dit zal dan ten goede komen aan een eventuele volgende partner. De opbouw begint weer bij nul, dus voor uw nieuwe partner zal er minder nabestaandenpensioen zijn.
Om te kijken op hoeveel nabestaandenpensioen uw ex recht heeft berekent het pensioenfonds hoeveel u aan nabestaandenpensioen heeft opgebouwd op het moment van scheiding. Let op: de periode vóór het huwelijk of geregistreerd partnerschap telt dus ook mee. Dit bedrag wordt voor uw ex gereserveerd, het wordt jaarlijks geïndexeerd met de prijsindex, en het komt tot uitkering na uw overlijden. Het afgesplitste nabestaandenpensioen heet bijzonder nabestaandenpensioen.
Als u en uw partner besluiten dat u deze verdeling niet wilt, dan moet u zelf in actie komen. U kunt in het scheidingsconvenant laten opnemen dat u afziet van de afsplitsing van het nabestaandenpensioen ten behoeve van uw partner en/of ten behoeve van uzelf. U kunt ook zelf een verklaring opstellen waarin u kenbaar maakt dat u het nabestaandenpensioen niet wenst te verdelen. Hoe u dat doet wordt verderop beschreven, op het flapje getiteld ‘Als er niet verdeeld hoeft te worden.’ Met het al dan niet verdelen van het nabestaandenpensioen is echter nog niet alles geregeld. Meer daarover op de volgende pagina.
Verdeling ouderdomspensioen en prepensioen
Alle echtscheidingen van na 1 mei 1995 vallen onder de wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding. In deze wet is vastgelegd hoe het ouderdomspensioen en het eventuele prepensioen bij een scheiding verdeeld moeten worden. Belangrijk om te weten is: het pensioenfonds verdeelt niets als u niet zélf in actie komt. Basis van de wet Verevening is dat een ex altijd recht heeft op 50% van het ouderdomspensioen en het eventuele prepensioen dat zijn/haar partner tijdens de huwelijkse periode heeft opgebouwd (de periode vóór het huwelijk of geregistreerd partnerschap telt dus niet mee) tenzij
✔ deze verdeling al bij de huwelijkse voorwaarden of het aangaan van het partnerschap was uitgesloten
Het is aan te raden het formulier binnen 2 jaar na de scheiding in te leveren, want zo krijgen u en uw ex ieder recht op rechtstreekse uitbetaling van de pensioenen door het pensioenfonds. Ontvangt een pensioenfonds langer dan 2 jaar na de scheiding een verzoek tot pensioenverdeling, dan wordt er wel een berekening van de verdeling gemaakt, maar als het pensioen ingaat wordt het hele pensioen naar uw rekening overgemaakt. U en uw ex moeten de onderlinge verrekening vervolgens zelf regelen – tenzij u alsnog een machtiging tot gesplitste uitbetaling afgeeft. Zodra de hele procedure is afgerond krijgt u van SBZ een bevestiging. Een andere verdeling dan de hierboven genoemde is ook mogelijk, mits u daar beiden mee instemt. Daarover gaat het op de volgende pagina.
✔ u in het scheidingsconvenant heeft laten vastleggen van de verdeling af te zien. Is dat niet het geval, dan kunt u de verdeling bij het pensioenfonds aanvragen met een formulier dat verkrijgbaar is bij SBZ en bij postkantoor of bibliotheek. U moet bij alle bij de verdeling betrokken pensioenfondsen een apart formulier indienen. Uw ex mag ook zonder u het desbetreffende formulier bij het pensioenfonds indienen, zo goed als u dat kunt doen bij het pensioenfonds van uw ex.
Ook als u ongehuwd of zonder geregistreerd partnerschap samenwoonde kunt u het pensioen laten verevenen. U beiden moet uw wensen dan binnen twee jaar na beëindiging van de gemeenschappelijke huishouding melden bij SBZ.
Verdeling op maat
Volgens de wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding moeten het ouderdomspensioen en het eventuele prepensioen bij een scheiding als volgt worden verdeeld: 1. 50% voor de deelnemer, 50% voor de ex 2. alleen het tijdens de huwelijkse periode opgebouwde pensioen telt mee Als u beiden instemt, kunt u echter voor een andere verdeling kiezen, en wel: 1. een andere verdeling dan 50-50 2. een langere of kortere periode van pensioenopbouw dan de huwelijkse periode. Verder is er nog een derde keuzemogelijkheid conversie. In geval van conversie is uw pensioen op geen enkele wijze meer afhankelijk van het wel of niet in leven zijn van uw ex-partner in de toekomst. Bij de standaardpensioenverevening zit uw ex qua pensioenrechten als het ware nog steeds aan u vast, als in een zijspan op een motor.
Maakt u gebruik van conversie, dan krijgen u en uw ex als het ware elk een eigen motorfiets. Bij conversie wordt namelijk de waarde van de diverse pensioenrechten van uw ex omgezet in een eigen pensioenrecht voor uw ex bij SBZ. Een nadeel van conversie voor u is dat het deel van het ouderdomspensioen van uw ex-partner niet naar u terugkomt als uw ex-partner overlijdt. Ook voor uw ex-partner kan conversie een nadeel hebben: als u voor uw pensioendatum zou komen te overlijden, krijgt uw ex-partner geen nabestaandenpensioen. Omdat als u overlijdt ook uw eventuele alimentatie aan uw ex-partner stopt, kan hij of zij dan met een terugval aan inkomen te maken krijgen. Als u kiest voor de standaardpensioenverevening, dan is er voor uw ex-partner als u overlijdt wel direct een nabestaandenpensioen.
Standaardpensioenverevening (“motor met zijspan”)
Pensioenverevening met conversie
Uw ex heeft bij SBZ recht op een deel van uw ouderdomspensioen en uw eventuele prepensioen, en op nabestaandenpensioen.
Uw ex ruilt het recht op nabestaandenpensioen in voor meer ouderdomspensioen en/of prepensioen en krijgt eigen aanspraken bij SBZ.
Zodra u met pensioen gaat, krijgt uw ex ook pensioen.
Uw ex krijgt pensioen zodra hij/zij zélf de pensioengerechtigde leeftijd bereikt.
Als u overlijdt, krijgt uw ex nabestaandenpensioen. Was u op dat moment al met pensioen, dan stopt de betaling van het ouderdomspensioen en het eventuele prepensioen aan uw ex.
Als u overlijdt heeft uw ex geen recht op nabestaandenpensioen. Hij of zij houdt recht op een eigen ouderdomspensioen en eventueel prepensioen.
Als uw ex eerder overlijdt dan u, krijgt u weer recht op het gehele ouderdomspensioen en eventueel prepensioen.
Als uw ex eerder overlijdt dan u, vervallen zijn/ haar rechten aan het pensioenfonds.
Als er niet verdeeld hoeft te worden
Soms komen partners bij een scheiding overeen, dat er geen pensioen verdeeld hoeft te worden. De achtergrond is meestal dat de partners ieder hun eigen pensioenrechten hebben opgebouwd, zodat er weinig reden is om de helft van het ene pensioen te ruilen voor de helft van het andere. De reden kan ook zijn dat er een compensatie is afgesproken voor het niet verdelen van de pensioenen, bijvoorbeeld een ruimere alimentatie. Als u niet wilt dat er pensioen wordt verdeeld, dan handelt u als volgt:
1. Afzien van verdeling van ouderdomspensioen en eventueel prepensioen: In het scheidingsconvenant laat u opnemen dat er geen verrekening zal plaatsvinden van het ouderdomspensioen en het eventuele prepensioen conform de Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding.
2. Afzien van afsplitsing van het nabestaandenpensioen: U stuurt alle betrokken pensioenfondsen een door u beiden ondertekende brief waarin u verzoekt het nabestaandenpensioen niet af te splitsen. Let daarbij op het volgende: u moet duidelijk aangeven dat u het heeft over het nabestaandenpensioen u moet aangeven WIE de begunstigde is van het nabestaandenpensioen dat NIET verdeeld hoeft te worden
• •
(als u dat beide bent, beide namen noemen) u moet alle pensioenfondsen noemen die u verzoekt van de afsplitsing af te zien. Deze brief stuurt u vervolgens, door u beiden ondertekend, naar alle betrokken pensioenfondsen.
•
Voorbeeldtekst Ondergetekenden, de ex-echtgenoten Jan Jansen en Meta Pietersen, verklaren beiden af te zien van het recht op een bijzonder nabestaandenpensioen. Wij verzoeken daarom - Aan pensioenfonds SBZ om geen nabestaandenpensioen af te splitsen ten behoeve van Meta Pietersen - Aan pensioenfonds XYZ om geen nabestaandenpensioen af te splitsen ten behoeve van Jan Jansen Was getekend Meta Pietersen en Jan Jansen
Uitgave van de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Zorgverzekeraars Hoofdstraat 256 3972 LK Driebergen-Rijsenburg Postbus 109 3970 AD Driebergen-Rijsenburg tel. 0343-534000 fax 0343-534009 e-mail:
[email protected] website: www.sbz.nl Omwille van de leesbaarheid zijn we niet op alle details van de regeling ingegaan. U kunt aan de tekst van deze brochure dan ook geen rechten ontlenen. Bepalend is de tekst van het pensioenreglement. Tekst en productie: A-vier Communicatie, Amsterdam © A-Vier Communicatie, voorjaar 2006
