Uit de dagboeken van Pater Benedictus Van Doninck

Uit de dagboeken van Pater Benedictus Van Doninck

APRIL 1915 (Witte) Donderdag 1 april 1915 (dag 242) Walter de Maeyer speelt ’t orgel. Broeder Alfons droeg ’t processiekruis. Edw.en Willy van Fraeyenhoven met Fonske Boeykens misdienaars. Er waren 7 mensen in de kerk + 2 nonnekens van Branst. Om 6 uur ’s avonds vloog een aëroplaan over de abdij, richting zuidwest naar noordoost. Te Steendorp werd er op geschoten. Gisteren ontmoette Dr. Lanssens te Doregem een Belgisch officier met 2 Engelsen die uit Duitsland waren ontsnapt, nu langs smokkelwegen zochten over de grenzen terug naar het front te geraken. Deze morgen bracht men ons geslacht varken in de kuip thuis. Het had 40 frank gekost over 4 maanden en het woog nu 135 kilogram. Er werd niets van verkocht. Een troep zatlappen in ’t Spieken werd verleden zondag door de Duitsers verplicht de hele nacht wacht te staan aan de pindraadversperring bij de stenen molen, waar ze voor de grap de bareel hadden gesloten. De commissaris had ze aangeklaagd. Goede vrijdag 2 april 1915 (dag 243) Om 12 uur gaat de Prior naar Puurs om de H.Olie en komt terug om 5 uur. Om 2 uur komt Ingenieur Loevenich afscheid nemen en vertrekt morgen naar Bonn. Hij heeft ons nogal dienst bewezen. Om 4 ½ brengt meneer Van der Stappen 4 konijnen. Duitsers van Temse waren aan de eendenkooien komen stroppen zetten. Maar door de boswachter aangeklaagd bij de Hauptmann, zijn ze van deze eens goed onder handen genomen.

Leonardus brengt de schildpad uit de serre naar de pandhof. Ze heeft in de serre onder het zand overwinterd. Zaterdag 3 april 1915 (dag 244) Na de mis is pater Bruno O.S.B. van Temse hier op bezoek gekomen en bleef tot 3 ½. Er was vandaag veel meer volk te biechten gekomen dan op een der 10 voorgaande jaren op deze dag. Om 2 uur is de gemeente ontvanger G. Van Breedam overleden. Deze week stierven te Bornem 17 kinderen onder de 5 jaar ! Zondag 4 april 1915 (Pascha) (dag 245) Na de mis van 6 ½ stond er aan de kerkdeur hier een liekenszanger à la Van Gestel. Zong en verkocht veel vaderlandse liedekens. In het gasthuis worden op last van de doctoors de zieke kinderen gebracht die thuis geen voldoende verzorging hebben. Er waren er vandaag 8 binnengekomen. Op acht dagen stierven 20 kinderen in de gemeente. De ziekte blijft ter plaatse. Om 3 uur Vespers en Completen. De koster had het plaatje Sontif. Vespers zoals andere jaren aan de kerkdeur gehangen maar hij liet de deuren gesloten en de mensen bleven er voor. Maandag 5 april 1915 (dag 246) Deze middag tractatie van de Z. moeder van ’t gasthuis. Philemon Poorter rijdt morgen per velo naar Westmalle. Duitsers gaan naar Puurs godsdienstoefening houden bij de Zusters Ursulinnen in dezer zaal.

Kasteel de Marnix de Sainte Aldegonde bleef bespaard van bezetting en vernielingen. De omliggende bossen en de eendenkooien lieten de Duitse soldaten niet ongemoeid. Er werd gejaagd en stroppen uitgezet.

© Gemeentelijk Archief Bornem

- 32 -


Deze avond kwam er een smoordronken de abdijpoort ingestrompeld. Mie Kalebas heeft horen zeggen dat de Prelaat der abdij uit Holland aan iemand van het dorp n’en brief heeft geschreven, dat de oorlog niet lang meer zal duren, want Holland gaat er tussen komen, zoniet vrijwillig, dan gedwongen door de bondgenoten ! Amen.

Door een broeder van Scheppers die hier is komen logeren vernemen wij dat Kardinaal Van Rossum Proctector Ord Cist. Com observ. is geworden ! De generaal-overste der broeders van Scheppers geeft z’n ontslag. Mag buiten z’n orde in een klooster wonen, is niet wel wijs meer. De meesten hunner jonge lieden zijn in Engeland of ten dienste van het leger.

Dinsdag 6 april 1915 (dag 247) In de voormiddag ontvangt de Prior een brief van de Prelaat met de complementen aan de confraters; ’t is niet veel troost, oordelen de abdijbewoners, na zeven maanden afwezigheid ! Ook meneer Van Baren schrijft een kaartje, dat hij de 4 eerste weken niet komen kan, wegens de gezegende staat zijner vrouw, zeggen sommigen. Om 12 ½ komt een auto met 4 hogere officieren, die eens even op de boomgaard over de muur keken en dan full speed wegreden. Ze waren pas weg als een smoorzatte Berlijner, die aan ’t Wargaren op de kasseien was neergestuikt, in de abdijwacht werd binnen-gebracht. Om 3 uur vliegmachien boven Bornem Abdij onder protectie van het Hollands Consulaat, bleef vrij van de Duitsers – slechts enkele paters thuis, de andere zitten in Zundert. Geen kanon, maar geweeroefeningen op het fort.

Vrijdag 9 april 1915 (dag 250) Om 6 uren vertrok de broeder hospes te voet naar Wetteren. Hij was verwonderd dat men hier mocht luiden en kleppen, in Wetteren stond daar sedert lang een boet op. Om 1 uur klimmen Duitse telefonisten op de toren. Op het nieuw gemeentehuis is er ook telefoonverbinding.

Woensdag 7 april 1915 (dag 248) Gisteren aangekomen voor de gemeente 45 zakken rijst, 72 frank de 100 kilo. Te middag komt een jongen van Mechelen per velo de Kölnische Volkszeitung aan de wacht venten. Kardinaal Mercier, vertelt men, zou gezegd hebben dat er binnen enige dagen zo groot nieuws zou zijn dat de mensen, als ze ’t wisten, nu al zouden beginnen te feesten ! Willem de Maeyer schrijft aan ….. zijn toekomende Juffrouw Merchene van ’t buitenland dat hij de 15e maart, welvarend is aan ’t front ! Ter gelegenheid van ’s Konings verjaardag morgen wordt veraangezegd dat iedereen de Nationale Cocarde moet aanspeten.

Het oude gemeentehuis werd in 1913 afgebroken. Op deze plaats werd het nieuwe "Landhuis" gebouwd, maar het bleef lang onafgewerkt. Door de oorlogsomstandigheden werd het dak pas in 1924 volledig afgewerkt.

Donderdag 8 april 1915 (dag 249) De twee zatte Berlijners zijn naar de strafdivisie op het fort gedaan Er zouden 30.000 Duitsers aan den IJzer versmoord zijn ?


Aangeplakt in het dorp dat de duiven alleen ’s middags mogen uitvliegen – dat er voor de Temse brug een pas nodig is, te Sint-Niklaas of te Boom te halen mits 2 mark te betalen – dat op straf van twee jaren gevangenis – verboden is de Marseillaise te zingen. Madame Van der Stappen brengt 4 konijnen, de laatste waarschijnlijk. Onderweg ontmoette zij de Hauptmann, die zegde dat er in de Duitse gazetten veel spraak was van vrede, die hij ook zeer verlangde. De brieven van haar zoon Maurice werden over de grens gesmokkeld door een kleindochter van de Schuit, die er wekelijks te voet naar Hulst gaat afhalen. Tegen 1 frank per stuk. Madame Cammaert heeft er ook een ontvangen van hare dochters uit Engeland, meldend dat Jozef nog zeer zwak is en bleek, maar toch eerstdaags terug naar het front zou gaan.

- 33 -


Meneer de Notaris Aerts is zeer ziek. Kankergezwel waaraan hij verleden jaar is geopereerd. Zaterdag 10 april 1915 (dag 251) Vandaag werd door broeder Remigius voor de eerste keer de nieuwe vloer van de dormpter met zeepsop geschrobt. ’t was nodig. Wegens reclamatie der Duitsers is Wannes Schilders in studiezaal en ziekenhuis een aantal ruiten komen inzetten. Duitsers van de omtrek komen nog immer op onze muziekzaal nieuwe kleren halen. Sommige schijnen er niet blij mee te zijn. Een zei onderweg tegen de pastoor dat ze er mee naar den IJzer moesten de dood gaan halen ! Vandaag op aanvraag een paar " liedekens voor de vrede" aaneengesponnen, te zingen op de wijze der Brabançonne, en bij F. De Maeyer laten drukken. Zondag 11 april 1915 (dag 252) Van de morgenstond af kanon hoorbaar ten zuidwesten De Prior gaat om 12 uur een pas halen bij de Hauptmann voor de brug van Temse en komt om 8 uur ’s avonds thuis. Om 4 uur brengt Alf. De Maeyer de drukproef der 2 liedekens, die deze morgen in de parochiekerk na de mis van 7 ½ door het zangkoor op het oksaal gezongen werden en de mensen die anders met het + de kerk uitliepen, tegenhielden en aandachtig aanhoord en al meegezongen werden. De pastoor is niet erg Gregoriaans en wil dat er alle zondagen muziekmis gezongen wordt. Theodoor als muziekmeester moet er bijgevolg op zijn post zijn en dus niet meer naar de abdijkerk het orgel gaan spelen.

Voor het ambt van gemeenteontvanger, open gevallen door het overlijden van A. Van Breedam, zijn reeds volgende kandidaten gekend : Alf. De Maeyer , Jozef Van Roie , Charel Goiris , Phil. De Pooter , Eug Peeters , Charel Raes , Baptist Van den Borre. De besmettelijke ziekte onder de kinderen heeft ook grote mensen aangedaan. Gevallen te Branst, Weert, Niel, Baasrode. In het gasthuis zijn nog geen kinderen ervan gestorven. Men spreekt van alle besmette kinderen er heen te doen brengen Het komiteit van Antwerpen belooft kleren, ondergoed, de huizen te doen ontsmetten enz. Sedert nieuwjaar zijn er te Bornem 58 geboortes, 93 lijken aangegeven.

Maandag 12 april 1915 (dag 253) In het gasthuis stierven gisteren 2 kleine kinderen, gezusterkes. Vandaag werden onze eerste patatten geplant in den hof. Peer de champetter is vanwege het voedingscomiteit komen opnemen hoeveel patatten we nog hadden. Een kleine helft 1.000 kg van de 2.500 kg werd aangegeven. Duitse telefoonbeambten spannen draadverbinding op onze toren, koer, straat,… Om 11 ½ onder de refter wordt de onverwachte komst gemeld van Nivardus, met zijn nicht, de broeder van Zr.Emerantia der Presentatie, en 2 kinderen. Zij bleven in het vreemdenkwartier te middag eten en middelerwijl werd in allerhaast de grote zaal beneden met bloemen en planten versierd. Om 1 uur werd de 84-jarige Senior en Jubilaris (60 jaar prof) met zijn gezelschap binnengeleid. De Prior richtte een hartelijk woord van welkom aan de jubilaris, en van dank aan zijn nicht voor de goede zorg die hij bij haar sedert augustus 1914 genoten had. Daarna las de gelegenheidspoëet een chronicon af met een rijmpje als volgt :

Gemeente-ontvanger Van Breedam (°1838 +1915)


- 34 -


Seniori Nivardo Cooreman loete congratulantes Confratres Welkom hier, Gij Jubilaris Op uw zestigst Jubeltij ! Schoon ’t hier eenzaam ja soms naar is Uwen Jubel vieren wij. Wappert ook des vijands vane Op Sint Bernards oude abdij ; Hare roem die zal niet tanen Wijl haar zonen zijn nog vrijdag. Zestig jaren is ’t geleden Dat Ge aan God U hebt gewijd En gij stond in kamp om vrede Onbezweken in den strijd. Kroon en kruis moest gij ook dragen Naar Uws meesters heilig woord Droeve tijden, oorlogsplagen Drongen U uit ’t heilig oord Maar gesterkt door Gods genade Bleeft Gij trouw steeds aan uw plicht En op al uw levenspaden Hieldt Gij ’t oog tot God gericht Spare U God nog tal van jaren Tot ons aller vreugd en eer, Tot Sint Bernards broederschare Hier eens vreedzaam wederkeer.

Om 2 ½ vertrok de familie en om 3 uur stond de senior met ons in de koor voor de Vespers. Hij was zichtbaar aangedaan. Hij nam zijn intrek in de benedenkamer aan de trap. Broeder Remigius bewoont de kamer van Martinus. Dinsdag 13 april 1915 (dag 254) Om 9 ½ passeerde over de abdij van zuidwest naar noordoost een vliegmachien zo hoog dat het amper zichtbaar was. Om 11 ¼ komt de pastoor van Schelle met de aldaar dienstdoende burgemeester hier op bezoek en bedierf meteen het feest van Priors verjaring. Hij vertrok om 3 uur. Om 1 uur is fotograaf Craenhals ons portret komen nemen in de koor en buiten op het perron. Er zijn vandaag zes kleine kinderen begraven. In de voormiddag zijn er 2 dokters van Antwerpen een onderzoek komen instellen in de besmette huizen. Het zingen van nationale liederen der vijandelijke mogendheden wordt door de Duitse overheid verboden, de Brabançonne is verboden tenzij voor de 4 originele strofen. Iemand kwam zelfs de bezorgdheid voor mij wegens de liedekens uitdrukken dat ik er mee in ’t kot zou geraken. "Nu, zei ik, daar zou ik mij grotelijks mee vereerd voelen”


Fonske De Maeyer komt zeggen dat de notaris Aerts zeer slecht is en deze avond nog zal berecht worden. Leo, die naar den bouw is geweest voor de bedeling van meel, komt om 7 ½ terug. Er was séance bij meneer Verbist. Woensdag 14 april 1915 (dag 255) Om 6 ½ te voet naar Mechelen met Leonardus. Puurs – Willebroek – Heffen. Om 11 uur waren we te Mechelen in ’t bisdom bij Mgr. Lauwerijs, die van zijn pleuresie hersteld was. Tekent de jurisdictie voor Placidus - klaagt dat er te kort is aan misstipendiën, zelfs aan 1,50 fr – beloofde er hem te bezorgen – vandaar naar Dessain rekeningen te betalen. Om 12 ½ aten we in ’t hotel Beffer. Slechts 5 man aan de tàble d’hôte, klachten van de baas. Om 1 ½ kopen we een portret van zijne Eminentie bij fotograaf Morren, die zijn zaak juist vóór de oorlog aan een Hollander uit Den Haag verkocht had. Van 2 tot 3 uur waren we bij de Minderbroeders, waar we 125 misintentiën lieten. Om 3 uur gingen we te voet terug langs dezelfde weg en waren om 7 uur thuis. Leonardus had de tocht goed meegemaakt, maar toen hij in de refter zat, viel hij in bezwijming voor enige minuten ! In de abdij niets bijzonders voorgevallen, als dat een officier per auto aangekomen zich op een glas wijn deed verzoeken en na het bezoek, op de koer tussen Prior en Leo, door een andere Duits reporter van de Wochenschaù, die met hem was meegekomen ad hoc liet fotograferen ! Deze avond tussen 9 en 10 uur geweldig kanongedonder.

Donderdag 15 april 1915 (dag 256) In de Presentatie was gisteren avond om 9 uur meneer Verbeeck, burgemeester van de Clinge (Belg) komen logeren, en vertelde deze morgen bij het ontbijt hoe hij hielp smokkelen. Om 10 ½ komt de Duitse Stabartz van Puurs onze serre bezichtigen en vraagt een paar plantjes om naar zijn vrouw in Duitsland te sturen o.a. de platgecrium, alcicorne, die hij niet genoeg kon bewonderen. Om 12 ½ werd in het zaaltje gebeden net versierd het feest gevierd van de verjaardag van de Prior. De broeders namen er ook deel aan. Er werd getoast, en door Nivardus en Leo de Brabanconne gezongen met eigens voor ’t feest gecomposeerden tekst.

- 35 -


Confratres in natali D. Prioris Cantemus alleluja Juicht broeders ! juichen wij thans altegaren Want heer Prior, die is vandaag verjaard Het is geleden zes en veertig jaren Dat hij is mensch geworden hier op aard Wel mogen wij met geene vlaggen wuiven Maar onze zaal, die is toch net versierd Met pot en pint met smooren en met snuiven Wordt uw verjaardag, Prior hier gevierd De Senior, die held van tachtig jaren Nog kloek te been, die kwam hier juist op tijd Zijn komst was gisteren als een blijde mare die vreugde schiep in ons communiteit Nu kan de Pruis zich uit de voeten maken Want wij staan hier met tien man aan het front Als zij ons bommen zullen hooren kraken Dan loopen ze allen den keizer naar z’n k...

De Prior eindigde met een hartelijk woordeken aan de feestgenoten. Dr. Van den Abbeele bezocht Leonardus, die hij aanraadde zich goed te versterken. Hij vertelde dat er nog 80 kinderen te Bornem ziek zijn, maar de ziekte toch schijnt af te nemen. Er waren deze laatste dagen slechts 2 gevallen bijgekomen. Vandaag werd Amerikaans spek verkocht aan 2,75 den kilo, bonen aan 90, erwten aan 80, mais aan 40 fr de 100 kilos. Erwten en bonen hebben de mensen van Bornem nooit leren eten, maar nu moeten ze er kopen, anders ook geen meel. De helen dag kanongebulder in ’t zuiden en ’t westen. Men vertelt dat na de 15e dezer de ijzeren wegen met bommen zullen vernietigd worden. Dus niet met de trein op reis ! Vrijdag 16 april 1915 (dag 257) Kanongedonder de hele dag. Te Verdun hebben zich 38.000 Beieren overgegeven ! Om 11 uur aankomst van een postulant Charel Peeters van Zoutleeuw, met een aanbeveling van zijn oom E.H.Ferdinand Peeters S.J. te Antwerpen. Wij raadden hem zijn Rhetorica te voleinden, naar de Prelaat te schrijven en met de grote vacantie terug te komen. Zaterdag 17 april 1915 (dag 258) Om 8 uur vertrok de jongeheer Peeters te voet naar Londerzeel en vandaar met de tram naar Brussel– Leuven. Deze middag is onze beste piano naar een cel van het noviciaat gebracht.


Burgemeester Cammaert in de boete omdat hij nagelaten heeft een van ’t vuur gestorven beest aan te geven. Verbod aan de gemeenten die families van soldaten ondersteunen en daartoe geldleningen aan te gaan Jongens van Opwijk per trein naar Duitsland gevoerd sprongen er af en ontsnapten. Een langs Weert. Vandaar gestrengheid op de overzetbootjes en voor de brugpas. Om 5 uur niet geanticipeerd wegens biechtvolk. Zondag 18 april 1915 (dag 259) Nivardus de 80-jarige orgelist heeft zich laten horen, met de laatste benedictie werd de Vlaamse Leeuw gespeeld, hetgeen de mensen die gewoon waren na het kruisken weg te lopen, in de kerk terughield. Een 12-tal Belgische soldaten aan den IJzer krijgsgevangen door de Duitsers op weg naar Duitsland ontsnappen, komen aan de Temse-brug in de herberg bij den Fikker. Een als schipper verkleedde Duitser luistert hen af en gaat de wacht te Temse waarschuwen. De baas der herberg die het merkte,liet de jongens langs achter ontkomen naar Weert, waar een jongen ze overzette en met hen naar Holland vluchtte. Ze lieten weten dat ze gelukt waren over de grenzen te geraken. De Prior zond vandaag Diederik De Maeyer naar Boom om een paspoort voor Antwerpen, maar ’t lukte niet. Hij moet persoonlijk er om gaan. De Duitsers in de studiezaal brengen verandering in de electrieke verbindingsdraden en nu zitten ze in het donker. Michel De Ridder moest de boel in orde brengen Om 8 uur geweerschot in de buurt. Kanon af en toe gehoord. Maandag 19 april 1915 (dag 260) Boswachter L. Van der Stappen met vrouw en dochter woonden om 5 uur de mis bij die zij lieten doen als jubelmis voor hun 25-jarige gelukkige echtverbintenis. Om 6 ½ gaat de Prior naar Boom om een paspoort voor Antwerpen. Hij kwam ‘avonds om 6 ½ thuis met een pas geldig voor 1 maand en dat kostte 2,50 fr. Voor de brug van Temse wordt alleen een pas gegeven voor de mensen die er naar de markt gaan en deze moeten om 11 uur van de markt weg zijn. Het geweerschot gisterenavond om 8 uur gehoord werd gelost door een bezopen Pruis, die met de bajonet vooruit van het Warregaren kwam en 2 jongens van Puurs, die Victoria zongen, wilde aanhouden. Eén vluchtte de Donk in en daarop schoot hij. De andere bracht hij hier binnen en werd kort daarna door 2 man naar het fort gedaan. Om 10 ½ en om 10 minuten voor 11 uur ontploffingen in de richting van Willebroek-Mechelen. Kanon gehoord de hele dag.

- 36 -


Dinsdag 20 april 1915 (dag 261) Om 2 uren bezoek van madame de Gravin. Gaat met ons wat bidden op het kerkhof : jaargetij van Graaf Ferdinand. Ze hoopt nog altijd dat er zal mogen mis gelezen worden door ons in hun grafmonument. Jacqueline bereidt zich om dienst te nemen in het Rood Kruis. Vertrok om 3 uur aan het gasthuis van Bornem is vanwege het steuncomiteit van Antwerpen een toelaag van 2.000 frs toegekend. De boeren kunnen van ’t comiteit geen …. of bloem krijgen dan tegen ruiling van hun koren... dat ze vasthouden.

dagen mochten verkocht worden. ’t Arm volk woont er in de kazernen. Tussen 8 en 9 uur voormiddag hevig kanongedonder zuidwest. Van Nijmegen ontvangen nieuwe officies van Sint-Jozef. Om 4 uur werd een ziek Duits paard met de waterkuur behandelt, koude natte balen om zijn lijf gebonden. In de keuken smeren ze het brood met vet in plaats van boter en dat valt in de smaak van bijna iedereen.

Het huis van de familie Cranleux, vooraan in de Boomstraat. Op de afbeelding het derde huis rechts, het grote witte herenhuis met de vensterluiken.

Woensdag 21 april 1915 (Sint-Josephfeest) (dag 262) Nivardus. Deze speelt op het einde der mis het Oostenrijks volkslied ! Na de mis bezoek van madame de gravin met madame Cranleux. Ze overhandigt 200 frs voor de schamele armen. Verzoekt ons dikwijls naar het kasteel te wandelen en ook binnen na te zien of het in orde is ! Het feest van Sint-Jozef in de parochiekerk niet gevierd, men heeft er zelfs niet van gesproken. Hier waren in de eerste mis 25, in de 2e mis 50 mensen te communie. In de 9 uur mis een honderdtal mensen tegenwoordig. Na de Vespers 3 ½ komt het zangkoor der meisjescongregatie, heel uit eigen beweging, voor SintJozefsaltaar liederen zingen. Brabanconne enz. Tülecke was zo vriendelijk vandaag tegenover de broeders! Hij prensenteerde cigaren! Hij zou van ons brood hebben willen kopen! Donderdag 22 april 1915 (dag 263) Om 6 ½ vertrok de Prior met Leo te voet naar Dendermonde en ze kwamen tegen 5 uur terug thuis. Ze hadden bij de paters Benedictijnen, resp. bij de Zwarte Zusters gemiddagmaald. Ze brachten enige zichtkaarten mee van de verwoeste stad, die nog maar sedert enkele


Vrijdag 23 april 1915 (dag 264) Het ziek Duits paard was deze voormiddag zeer slecht, en ons werkvolk deed reeds stappen om het af te kopen en in ’t zout te leggen, na de middag was het weer beter. Ene "vrome” Pruis gaf gisteren ½ frank aan broeder Fons voor de kapel ! Vandaag was er bedeling in den bouw aan de armen, maar ’t waren de mannen alleen die geen werk hadden, welke zich mochten aanbieden. En de wijven waren kwaad ! Het Duits verbod van namens het gouvernement onderstand te geven aan vrouwen en kinderen der in dienst zijnde soldaten, tracht men te ontduiken met onder een andere formuul dezelfde ondersteuning niet door het gemeentebestuur, maar door bijzonderen (hier te Bornem door de broeders in hun school) te doen geworden. Het werkelozenfonds schenkt aan de gemeente een wekelijkse toelagen van 3 frank per man, 2 frank voor de vrouw en 1 frank per kind ; te rembourseren indien de gemeente geen werken doet uitvoeren van algemeen welzijn.

- 37 -


Zaterdag 24 april 1915 (dag 265) In de voormiddag waren er 80 bedelaars om een aalmoes. Onze 8 steenkuisers hebben 500.000 stenen gezuiverd en gestapeld. Deze morgen begonnen ze met het gruis de weg op te hogen naar onze weide in de Donk. Velorijden verboden. Vandaag zijn onze laatste patatten geplant, en onze zwaan legde in het begin der week haar eerste, vandaag haar 4e ei. Iemand die naar Antwerpen is geweest brengt het nieuws aan dat de Duitsers over den IJzer zijn. Van de hele dag geen kanon Placidus speelt deze avond in de keuken, solo slim. Zondag 25 april 1915 (dag 266) Er wordt verteld dat aan de houten molen een telefoondraad is doorgesneden en de vermoedelijke dader gekend is. De pastoor van de parochie heeft vandaag in zijn sermoon de beknibbelaars van het voedingscomiteit eens goed onder de handen genomen. Na de mis ging een boetprocessie driemaal rond de parochiekerk. De Duitsers zijn nog niet over den IJzer, zoals gisteren werd gezegd, en ’t volk laat het door zijn lawijd wel horen. Duitse officieren bluffen in de herbergen, dat het met België gedaan is, de jongelingen in ’t Duitse leger worden ingelijfd, en de kinderen tot 15 jaar naar de school moeten en de Belgen dan geen dommeriken zullen blijven.

De Houten Molen op de Tijpel

Maandag 26 april 1915 (dag 267) De Prior vertrok dezen morgen om 7 uur met de Wilfordboot naar Antwerpen en kwam om 6 ½ terug thuis. Met Leonardus heb ik vandaag "De Hel" in de bibliotheek gekuist en ex-libris in de daarin staande boeken geplakt.


De hel van de abdijbibliotheek, ver in de uiterste hoek van de bovenverdieping. De boeken afgeschermd door een gaas en de kast op slot.

Ex Libris

Senior Nivardus doet deze middag een wandelingske tot aan Peer Moens in de Kloosterstraat en komt dan terug, omdat er niets meer te zien is dan steengruis. J.Baptist Verleysen is vandaag naar Hingene gaan wonen bij meneer Durlot, die familie van hem is. Dinsdag 27 april 1915 (dag 268) In de mis van 6 ½ waren 2 Duitsers ter communie, er zijn slechts 2 katholieken, ook onder ’t garnizoen der abdij zijn er een paar, maar die zijn nog niet in de kerk te zien geweest. Vandaag hoorden we geen kanon. Om 1 ½ komt meneer De Groote, pastoor van Lovenjoul, op bezoek tot 2 ½ Meneer pastoor van Branst is ook lid van het voedingscomiteit. Hij had over enige dagen een tamelijke brutalen brief geschreven aan Theodoor, omdat er aan Branst geen spel was meegedeeld. Die brief werd verleden zondag in de vergadering, gehouden bij Dr. Lanssens, voorgelezen en ’t ware op een stemming van blaam tegen den pastoor uitgelopen, zo Dr.Lanssens het niet had belet. De pastoor heeft zich bij Theodoor verontschuldigd. In Luipegem werden patatten verkocht buiten de gemeente.J.B.Moens heeft er aan meegedaan. Woensdag 28 april 1915 (dag 269) In het gasthuis hebben ze een magere koe gekocht voor 650 frank. Het ziek Duits paard, gisterenavond gestorven,is de helen dag in de paardenstal blijven liggen. Om 12 ½ komt per auto een Hauptmann 2 foto’s brengen. Eén voor de Prior en één voor Leo, die er beiden op figureren tussen 2 moffen. De Prior gaat om 12 ½ naar het gasthuis en brengt het nieuws mee dat de Duitsers twee deugnieten van Bornem hebben opgepakt en meegenomen.

- 38 -


De burgemeester laat een proclamatie aanplakken nogmaals herinnerend, dat het doorknippen van telefoondraden voor de gemeente de ergste gevolgen kan hebben. De Hauptmann schijnt voor deze keer de zaak niet erg op te nemen. Geen kanon vandaag. Donderdag 29 april 1915 (dag 270) Om 11 uur komt een wagen het gestorven paard opladen en rijdt er mee tot aan Sus Verstraeten, tot 1 uur, wanneer de wagen weg reed naar een fabriek van Schoten. De lucht was verpest voor de wagen voorbij reed. Een militärartz was in de voormiddag op de koer geweest en eiste dat de manschappen in het voituurhuis moesten beddebakken hebben. Wij halen er drie van de broeders naar beneden. Om 12 uur wandeling naar het kasteel. Om 2 ½ staan er 3 Duitse telefonisten op den toren. Het verbod van met velos te rijden is weer ingetrokken. In de Calefact is een kooltekening Christusafdoening van ’t kruis door Lauwers van Willebroek, toekomende schoonzoon van Fel Adriaenssen, en door deze aan Leo geschonken, ingelijst en aan de muur gehangen.

Vrijdag 30 april 1915 (dag 271) Kersen en perelaars staan in vollen bloei: prachtig. De nachtegaal liet zich vandaag voor de eersten keer horen. Duitsers zien hun ogen uit de kop en liefhebbersfotografen komen dagelijks kijkjes nemen. Ze fotograferen tot onze katten toe. Picot zelf moest poseren, maar ze gaf er de brui aan. Craenhals, die de 13e april niet goed gelukt had, komt deze namiddag nogmaals de religieuzen in de koor en op het perron trekken. Op de Kleine Hei is ’t volk, groot en klein, zeer luidruchtig. De Pruisen daarentegen zien er bedrukt uit. ’t schijnt dat hunne victorie aan den IJzer een keerzijde heeft laten zien die niet aangenaam is.

De Puursesteenweg of "Kleine Hei". Mensen verzamelen zich als een fotograaf zich meldt. De afbeelding toont de Puursesteenweg vanaf de kruising Kapelstraat, richting Warregaren.


- 39 -

Uit de dagboeken van Pater Benedictus Van Doninck

Recommend Documents