Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 1
Praktisch handboek veilig paardrijden
VOORWOORD U bent in het bezit gekomen van het handboek ‘Veilig paardrijden’. En daar zijn wij blij om! Want veilige paardensport is in ons aller belang. Wellicht is het veiligheidsniveau in uw hippische accommodatie redelijk tot goed, omdat u al veel doet aan het voorkomen van ongevallen. Maar jaar in jaar uit worden we steeds geconfronteerd met ernstige incidenten en zo’n 10.000 ruiters die na een ongeval in een ziekenhuis moeten worden behandeld. In de praktijk blijkt dat bij veel hippische accommodaties méér aan ongevalpreventie gedaan zou kunnen worden. Niet alleen op incidentele basis, maar door een structurele aanpak. Veiligheid zou eigenlijk een vanzelfsprekende zaak moeten zijn. De Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS) hoopt samen met Consument en Veiligheid, Federatie van Nederlandse Ruitersportcentra (FNRS) en Stichting Rijvaardigheidsbewijzen Recreatieruiter (SRR) door middel van het veiligheidscertificaat te bereiken dat ook uw hippische accommodatie al het nodige doet om de ruitersport zo veilig mogelijk te maken. Wij gaan er vanuit dat dit handboek u tot steun is bij het veilig maken en veilig houden van uw bedrijf of vereniging. Profileer uw accommodatie: veiligheid is een noodzakelijke voorwaarde voor het versterken van het imago van uw bedrijf/vereniging en van de gehele hippische sport.
SVP bestuursleden W. Rogmans Gert Naber Theo den Toom Boudewijn Commandeur Ron van Eerden Erik Schilting
1-04-2006
1
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 2
Praktisch handboek veilig paardrijden
2
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 3
Praktisch handboek veilig paardrijden
INHOUDSOPGAVE
DEEL I
VERENIGINGEN AANGESLOTEN BIJ DE KNHS
BLZ. 5
DEEL II
ONDERNEMINGEN DIE MET PAARDEN/PONY’SWERKEN
BLZ. 27
DEEL III
ONDERNEMINGEN MET MENACTIVITEITEN
BLZ. 51
3
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 4
Praktisch handboek veilig paardrijden
4
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 5
Praktisch handboek veilig paardrijden
DEEL I
VERENIGINGEN AANGESLOTEN BIJ DE KNHS DEEL I
Het voeren van een Veiligheidscertificaat is verplicht voor verenigingen die in het bezit zijn van een indooraccommodatie. Indien een vereniging gebruik maakt van een indooraccommodaties van een derde dient die accommodatie gecertificeerd te zijn.Voor certificering van verenigingsaccommodaties gelden de eisen in dit Deel I van het “Handboek veilig paardrijden”.
INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1 Algemeen 1.1 Begripsomschrijvingen . 1.2 Strekking van deel I . . 1.3 Algemene zorgplicht . . 1.4 Veiligheidscertificaat . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
6 6 6 6 6
HOOFDSTUK 2 Eisen accommodaties . . . 2.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2 Rijbaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3 Accommodaties met stallingmogelijkheden 2.4 Het erf . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
7 7 7 7 8
HOOFDSTUK 3 Eisen gebruik van de accommodatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 3.1 Harnachement, kleding en rijtuig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 3.2 Instructie en lessen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 HOOFDSTUK 4 Eisen calamiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 4.1 Calamiteitenplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 4.2 EHBO verenigingskit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 4.3 Ongevallenregister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 HOOFDSTUK 5 Eisen interne organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 5.1 Coördinator Veiligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 5.2 Rapportage en overleg veiligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 5.3 Klachtenprocedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 HOOFDSTUK 6 Procedure en beroep . . 6.1 Aanvraag . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2 Inspectie . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3 Hercontrole . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
12 12 12 12
Bijlagen: 1. Checklist eisen . . . . . . . . 2. Klachtenprocedure . . . . . . 3. Diploma-eisen instructie . . . 4. Rijbaanregels . . . . . . . . . 5. Huisregels . . . . . . . . . . 6. Ongevallenregistratieformulier 7. Wat te doen bij calamiteiten .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
13 16 17 19 20 22 25
. . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
5
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 6
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 1 DEEL I
ALGEMEEN
1.1 Begripsomschrijvingen •
Accommodatie Een accommodatie die uitsluitend of in hoofdzaak, bestemd, ingericht en in gebruik is voor het beoefenen van de paardensport.
•
Tijdelijke accommodatie Een accommodatie die in hoofdzaak bestemd en ingericht is voor andere activiteiten dan het beoefenen van de paardensport, maar die incidenteel en slechts voor een beperkte tijd voor de paardensport wordt gebruikt.
•
Bestuur Het bestuur van de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS).
•
Les(sen) Les(sen) die worden gegeven in opdracht van de vereniging.
•
Menner Iedereen die een aanspanning bestuurt.
•
Paard Onder paard wordt ook een pony verstaan.
•
Ruiter Iedereen die een paard onder het zadel rijdt.
•
Vereniging Ponyclubs, rijverenigingen, menverenigingen, verenigingen voor de aangespannen sport, enduranceverenigingen, voltigeverenigingen en verenigingen waar de westernsport beoefend wordt, die zijn aangesloten bij de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS).
6
1.2 Strekking van DEEL I Deel I van dit handboek is uitsluitend van toepassing voor een vereniging die is aangesloten bij de KNHS en die een indooraccommodatie in eigendom heeft of beheert. Dit handboek is dus niet geschreven voor tijdelijke accommodaties en accommodaties waarbij men uitsluitend een buitenrijbaan tot de beschikking heeft. 1.3 Algemene zorgplicht Een vereniging moet, voor zover dit mogelijk is, altijd de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van alle dieren en mensen in hun accommodatie waarborgen. 1.4 Veiligheidscertificaat Wanneer een vereniging voor haar accommodatie geen veiligheidscertificaat van de KNHS heeft, mogen er geen verenigingsactiviteiten worden georganiseerd (o.a verenigingslessen en wedstrijden). Het veiligheidscertificaat wordt alleen afgegeven wanneer de accommodatie van de vereniging en de vereniging zelf voldoen aan de eisen van deze handleiding. Een afgegeven veiligheidscertificaat kan worden ingetrokken wanneer bij de (tweejaarlijkse) controle blijkt, dat niet langer wordt voldaan aan deze eisen. Een vereniging die gebruik maakt van een indooraccommodatie van derde, moet aan kunnen tonen dat voor die accommodatie een geldig veiligheidscertificaat is afgegeven.
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 7
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 2
2.1 Algemeen Een vereniging moet voor haar accommodatie huisregels en regels voor het gebruik van de rijbaan/rijbanen hebben. Deze huisregels moeten tenminste de regels bevatten zoals ze staan beschreven in de bijlagen 4 en 5. Deze regels moeten schriftelijk worden gegeven aan alle nieuwe leden en aan alle leden wanneer er wijzigingen zijn in deze regels. De regels moeten ook bij de ingang van de rijbaan/rijbanen hangen. Overal in en op de accommodatie waar ruiters, bezoekers en paarden komen, moet het goed verlicht zijn. Dit houdt in dat gemeten op 1 meter boven de vloeroppervlakte de lichtsterkte tenminste 60 lux moet bedragen. Het meeste licht moet op gezichtshoogte (1,8 meter) zijn.
DEEL I
EISEN ACCOMMODATIES
•
AANBEVELING: •
2.2 Rijbaan Voor rijbanen gelden er regels voor de toegang, de wanden/omheiningen en de bodem: •
•
De toegang De toegang tot de rijbaan voor de paarden en de begeleiders moet tenminste 1,2 meter breed zijn. Daarbij wordt een enkele deur gemeten; geen dubbele deur. Voor menners en hun aanspanning moet de toegang tot de rijbaan tenminste 2 meter zijn. Hier mag wel een dubbele deur worden gemeten.
De omheining van een buitenrijbaan De rijbaan moet een omheining hebben van tenminste 1 meter hoog. De advieshoogte is echter 1,5 meter. Alle uitsteeksels mogen niet meer dan 2 centimeter uitsteken. De omheining mag niet bestaan uit glad lint smaller dan 4 cm, glad draad, prikkeldraad of koord. Er wordt aanbevolen gebruik te maken van rubberband, hout of metaal in drie lagen.
De bodem De rijbaan moet beschikken over een vlakke bodem, die niet overmatig hard of diep is. Er moet voldoende hechting zijn tussen toplaag en onderlaag. De toplaag mag niet gaan schuiven of glad worden.
2.3 Accommodaties met stallingmogelijkheden Voor verenigingen met een accommodatie met stallingmogelijkheden, gelden de aanvullende regels: •
Deuren en toegangen De deuren van boxen en toegangen tot stands moeten tenminste 1 meter breed zijn.
•
Stalgangen De stalgangen moeten tenminste 1,2 meter breed zijn. De adviesbreedte is echter 2,4 meter. In stalgangen die smaller zijn dan 2 meter mogen paarden elkaar niet passeren. De stalgangen moeten leeg zijn. Kruiwagens, emmers, voer, harnachement e.d. mogen niet in de gangen staan of hangen. Paarden mogen niet in de gangen worden gepoetst.
•
Vloeren De paarden moeten bij het lopen over de vloeren niet kunnen uitglijden.
De wanden van een binnenrijbaan De wanden en deuren van de rijbaan moeten glad afgewerkt zijn. Alle uitsteeksels mogen niet meer dan 2 centimeter uitsteken. De wanden van de rijbaan/rijbanen moeten recht of van beneden schuin naar buiten staan. Het laagste punt van het plafond van een binnenrijbaan moet tenminste 3,5 meter zijn. De advieshoogte is echter 4 meter.
7
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 8
Praktisch handboek veilig paardrijden
•
DEEL I
Rust en rookverbod In de stalruimte moet het rustig zijn. Er mag niet worden geschreeuwd en gerend. Ook is het niet toegestaan dat er in de stalruimte of op het paard wordt gerookt.
2.4 Het erf Het erf van de accommodatie moet voorzien zijn van een effectieve en een goede omheining. Wanneer een paard uitbreekt of in andere noodsituaties, moet het erf volledig kunnen worden afgesloten. Het erf kan door middel van een hek, een slagboom of een ketting afgesloten worden.
8
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 9
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 3
3.1 Harnachement, kleding en rijtuig •
•
•
Harnachement en kleding ruiters Ruiters die gebruik maken van de accommodatie van een vereniging zijn verplicht gebruik te maken van een goed passend en veilig zadel met ruim zittende stijgbeugels. De stijgbeugels en de stijgbeugelriemen moeten vrij hangen aan een scharnierende bevestigingshaak van het zadel, waarbij de bevestigingshaak een hoek van ongeveer 45 graden moet hebben. Voor ruiters van de reiningsport geldt uitsluitend dat de stijgbeugels een vrije ruimte van tenminste 1 cm aan beide zijden van de voet moeten hebben. Ruiters zijn verplicht rijlaarzen of jodphurs te dragen of stevige schoenen met een gladde doorlopende zool met een hak en gladde bovenkant in combinatie met chaps. De schoenen moeten ruim in de stijgbeugels passen. Ruiters moeten een goed passende veiligheidshelm gedragen, met gesloten kinband en voorzien van de CE en EN-1384 markering. Tuigen, rijtuigen en kleding menners Wanneer menners gebruikmaken van een accommodatie van een vereniging zijn zij verplicht gebruik te maken van een geschikt en veilig tuig. En gebruik te maken van een passend en veilig rijtuig dat voorzien is van goed functionerende remmen, een draaikrans/schamel die volledig onderdoor kan draaien (alleen bij vierwielige rijtuigen) en de juiste verlichting en reflectoren (e.e.a volgens Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens). Sieraden en losse kleding Ruiters mogen geen grote, uitstekende en/of loshangende sieraden en losse kleding dragen.
3.2 Instructie en lessen •
DEEL I
EISEN GEBRUIK VAN DE ACCOMMODATIE
•
Rust rond de rijbaan Tijdens de lessen en wanneer er ruiters of menners rijden moet het om en rond de rijbaan/rijbanen rustig zijn.
•
Leswisselingen Leswisselingen moeten op een geordende wijze plaatsvinden. De ruiter moet bij de leswisselingen naast het paard lopen. Een onervaren persoon mag na de les alleen met of op een paard rondstappen onder begeleiding van de ruiter of menner.
•
Naleving eisen Hoewel een ruiter of een menner een eigen verantwoordelijkheid heeft bij de naleving van alle eisen, moet ook de instructeur in de gaten houden of alle regels worden nageleefd. Wanneer een instructeur merkt dat een ruiter of een menner zich niet aan de regels houdt, moet de instructeur de ruiter of menner corrigeren. Een uiterste consequentie kan zijn dat de instructeur de ruiter of de menner met zijn paard(en) uit de les verwijdert. De instructeur wijst de ruiters of menners (en ouders indien van toepassing) regelmatig op het belang van goed onderhouden harnachement, tuig en/of rijtuig.
•
Overbodige voorwerpen in de rijbaan Tijdens de lessen bevinden zich geen voorwerpen in de rijbaan die niet nodig zijn voor de les.
•
Staanders en lepels bij springlessen Tijdens springlessen mogen geen lepels aan de staanders hangen, tenzij de bomen er op liggen. Ook mogen er geen staanders aan de wand bevestigd worden. De achterste boom van een breedtehindernis mag uitsluitend worden ondersteund door een door de FEI goedgekeurde veiligheidslepel. Voor een triple bar geldt dit voor de middelste en de achterste boom.
Bevoegdheid instructie Elke instructeur die in een accommodatie of daarbuiten les geeft, moet een diploma hebben dat hem/haar de bevoegdheid geeft om zelfstandig les mogen geven, zoals vermeld staat in bijlage 4.
9
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 10
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 4 DEEL I
EISEN CALAMITEITEN
4.1 Calamiteitenplan In elke accommodatie moet een calamiteitenplan zijn, dat speciaal is toegespitst op die accommodatie. Dit calamiteitenplan moet voor iedereen toegankelijk zijn. Op diverse plaatsen in de accommodatie moet een plattegrond zijn. Op deze plattegronden moet staan waar de nooduitgangen, telefoon, blusapparaten en EHBO verenigingskit zijn. Op dezelfde plaatsen en bij de telefoon moeten het landelijke alarmnummer en de actuele telefoonnummers van dierenartsen vermeld staan. Het gebruik van de telefoon voor het inroepen van hulp bij ongevallen en calamiteiten moet altijd mogelijk zijn. Bij een munttelefoon moet daarom altijd een munt beschikbaar te zijn. 4.2 EHBO verenigingskit Een complete en schone EHBO verenigingskit moet in en op de accommodatie op een zodanige plek staan, dat iedereen er altijd bij kan. Na gebruik van de EHBO verenigingskit moet het ontbrekende materiaal direct worden aangevuld. Eenmaal per maand moet de EHBO verenigingskit worden gecontroleerd en zonodig worden aangevuld. 4.3 Ongevallenregister Er moet een register worden bijgehouden van alle ongevallen, hun oorzaken en de genomen (preventieve) maatregelen.
10
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 11
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 5 DEEL I
EISEN INTERNE ORGANISATIE
5.1 Coördinator veiligheid Het bestuur van de vereniging wijst een bestuurslid aan als coördinator veiligheid. Deze coördinator veiligheid heeft de volgende taken: • de beleidsontwikkeling m.b.t. alle veiligheidsaspecten binnen de vereniging; • het uitvoeren van de regels in dit handboek en het veiligheidsbeleid van de vereniging en het toezien op de naleving daarvan; • de coördinatie van het overleg over alle veiligheidsaspecten binnen de vereniging; • het controleren en aanvullen van de EHBO verenigingskit en het bijhouden van het ongevallenregister; • het nemen van al die (voorzorgs)maatregelen die uit een oogpunt van veiligheid noodzakelijk of wenselijk zijn.
5.2 Rapportage en overleg over veiligheid De coördinator veiligheid rapporteert eens per kwartaal aan het bestuur over de stand van zaken m.b.t. alle veiligheidsaspecten binnen de vereniging. Hij vermeldt daarbij eventuele ongevallen en de in de afgelopen periode getroffen (voorzorgs) maatregelen voor de waarborging van de veiligheid. Waar nodig doet hij voorstellen voor structurele verbeteringen m.b.t. de veiligheid. Het bestuur van de vereniging bespreekt eens per kwartaal aan de hand van de rapportage van de coördinator, de veiligheid en de veiligheidssituatie binnen de vereniging.
5.3 Klachtenprocedure De vereniging moet een interne klachtenprocedure hebben voor zaken over veiligheid. Indien na het doorlopen van de klachtenprocedure geen overeenstemming is bereikt kan de klager zich schriftelijk wenden tot het Keurmerkinstituut postbus 45, 2700 AA Zoetermeer.
11
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 12
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 6 DEEL I
PROCEDURE EN BEROEP
6.1 Aanvraag Het veiligheidscertificaat kan bij de Stichting Veilige Paardensport worden aangevraagd door gebruik te maken van een aanvraagformulier. Het formulier is te krijgen bij het kantoor van de KNHS via de accountmanager wedstrijdsport van de regio waarbij de vereniging is ingedeeld. Telefoon KNHS: 0577 – 40 82 00 Fax KNHS: 0577 – 40 82 39 E-mail:
[email protected] De aanvraag wordt alleen in behandeling genomen wanneer het aanvraagformulier volledig is ingevuld en is ontvangen. Na betaling van de toegezonden factuur zal een inspecteur een afspraak maken voor de keuring. 6.2 Inspectie Voordat het veiligheidscertificaat worden uitgereikt, wordt de accommodatie van de vereniging geïnspecteerd. Tijdens deze inspectie wordt gekeken of de accommodatie voldoet aan alle eisen zoals ze in deze handleiding staan beschreven. Tegelijkertijd wordt nagegaan of de vereniging aan de overige gestelde eisen voldoet. De inspectie wordt uitgevoerd in opdracht van een onafhankelijke instantie, een keurmerkinstituut. De inspecteur neemt contact op met de aanvrager voor het maken van een afspraak voor de inspectie. Bij de inspectie moet een bestuurslid van de vereniging aanwezig zijn. Na de inspectie maakt de inspecteur van zijn bevindingen een rapport op. Wanneer de accommodatie van de vereniging niet (volledig) voldoet aan de eisen van dit handboek of wanneer betwijfeld wordt of de vereniging wel aan alle overige eisen zal voldoen, dan geeft de inspecteur deze onvolkomenheden concreet in zijn rapport aan. Tevens geeft de inspecteur daarbij aan of de vereniging: • al of niet akkoord is met de gerapporteerde onvolkomenheden; • bereid is onvolkomenheden binnen maximaal 2 maanden op te heffen en zo ja welke;
12
•
niet bereid is onvolkomenheden op te heffen en zo nee welke. De vertegenwoordiger van de vereniging ontvangt een afschrift van het rapport. Wanneer de vertegenwoordiger van de vereniging aan de inspecteur aangeeft dat geconstateerde onvolkomenheden binnen maximaal 3 maanden worden opgeheven dan houdt de inspecteur zijn rapportage maximaal 3 maanden aan. Hij vermeldt dit in het rapport en informeert het betreffende keurmerkinstituut. In alle andere gevallen voorziet de inspecteur het rapport van zijn advies en zendt het aan het keurmerkinstituut. Zodra de aanvragende vereniging de inspecteur meldt dat de onder de onvolkomenheden zijn opgeheven, volgt een tweede inspectie. Deze inspectie vindt plaats binnen uiterlijk twee maanden na de eerste inspectie. Na deze tweede inspectie rapporteert en adviseert de inspecteur ogenblikkelijk aan het keurmerkinstituut, ongeacht of alle onvolkomenheden zijn opgeheven. Beslissing Het Keurmerkinstituut beslist vervolgens op de aanvraag. Het besluit wordt de vereniging schriftelijk medegedeeld. Een besluit tot weigering van een veiligheidscertificaat wordt gemotiveerd.
6.3 Hercontrole Na afgifte van een veiligheidscertificaat krijgt een vereniging en haar accommodatie een periodieke hercontrole. De procedure voor de hercontrole is gelijk aan de procedure van een eerste controle. Na rapportering en advisering door de inspecteur beslist het Keurmerkinstituut vervolgens of het afgegeven veiligheidscertificaat al of niet wordt ingetrokken. Een besluit tot intrekking wordt gemotiveerd. Het besluit wordt de vereniging schriftelijk medegedeeld. Beroep Tegen een besluit van het Keurmerkinstituut kan de vereniging binnen 14 werkdagen na verzending van het besluit in beroep komen bij de Stichting Veilige Paardensport.
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 13
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 1 DEEL I
CHECKLIST EISEN
EISEN ACCOMMODATIES Algemeen O 1 a. Huisregels en rijbaanregels zijn beschikbaar met tenminste de regels opgenomen in de bijlagen 5 en 6. b. Huisregels en rijbaanregels: - zijn schriftelijk aan de leden/ruiters/koetsiers kenbaar gemaakt. - hangen bij de rijbaan/rijbanen. O 2 Goede verlichting aanwezig (1.00 m boven vloeroppervlakte 60 lux). Rijbaan O 3 Toegang tot de rijbaan/rijbanen is: - voor paarden en hun begeleider tenminste 1.20 meter breed (enkele deur meten); - menners en hun aanspanning tenminste 2.00 meter breed (mag een dubbele deur worden gemeten) O 4 a. Wanden van de binnenrijbaan/rijbanen zijn: - glad afgewerkt; - hebben geen uitsteeksels van > 2 cm en - zijn recht of staan van beneden schuin naar buiten. b. Plafondhoogte is minimaal 3.50 meter. AANBEVELING: O 5 Rijbaan/rijbanen beschikken over een vlakke bodem, niet overmatig hard of diep, die door voldoende hechting tussen toplaag en onderlaag en in de toplaag niet gaat schuiven of glad is/wordt. Accommodaties met stallingmogelijkheden O 6 Deuren van boxen en toegang tot stands zijn tenminste 1.00 m breed. O 7
O 8
Stalgangen: - hebben voor paarden geen gladde vloer; - zijn tenminste 1.20 m breed en - zijn leeg. In de stalruimte heerst rust. In de stalruimte wordt niet gerookt.
Het erf O 9 Het erf is: - voorzien van een effectieve en deugdelijke omheining; - volledig afsluitbaar door middel van een slagboom, hek of ketting.
13
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 14
Praktisch handboek veilig paardrijden
EISEN GEBRUIK VAN DE ACCOMMODATIE
DEEL I
O 10 Ruiters: - maken gebruik van goed passend en veilig zadel met ruim zittende stijgbeugels, die aan een scharnierende bevestigingshaak hangen (bij reining hebben stijgbeugels een vrije ruimte van tenminste 1 cm aan beide zijden van de voet); - dragen rijlaarzen of stevige schoenen met gladde doorlopende zool met hak en gladde bovenkant in combinatie met chaps; - dragen een veiligheidshelm met CE en EN-1384 markering. - dragen geen grote, uitstekende en/of loshangende sieraden of losse kleding. O 11 Menners/koetsiers: - maken gebruik van een geschikt en veilig tuig met een passend en veilig rijtuig voorzien van: 1. goed functionerende remmen; 2. een draaikrans/schamel die volledig onderdoor kan draaien alleen bij vierwielige rijtuigen’ en 3. de juiste verlichting en reflectoren e.e.a. volgens het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens. - indien er sprake is van vaardigheidsproeven die met snelheid gepaard gaan dan dient er dragen een goed passende veiligheidshelm met CE en EN-1384 markering. - dragen geen grote, uitstekende en/of loshangende sieraden of losse kleding. O 12 Alle instructeurs die lessen geven zijn gediplomeerd. O 13 Tijdens lessen en terwijl er anderszins door ruiters/menners/koetsiers wordt gereden heerst rond en in de nabijheid van de rijbaan/rijbanen rust. O 14 a. Leswisselingen verlopen geordend. b. Onervaren personen stappen de paarden na de les uitsluitend rond onder begeleiding van de ruiter/menner/koetsiers. O 15 a. De instructeur schenkt tijdens de lessen aandacht aan de naleving van de eisen met betrekking tot het harnachement, de kleding en het rijtuig. b. De instructeur corrigeert ruiters/menners/koetsiers die zich niet aan de eisen houden en verwijdert deze als uiterste consequentie uit de les. c. De instructeur wijst tijdens de lessen met enige regelmaat op het belang van een in goede staat van onderhoud verkerend harnachement, tuig en rijtuig. O 16 Tijdens lessen bevinden zich geen voorwerpen in de rijbaan die niet nodig zijn. O 17 a. Tijdens een springles hangen alleen lepels aan staanders wanneer er bomen op liggen. b. Er zijn geen staanders aan de wand van de rijbaan bevestigd. c. Voor de achterste boom van een oxer en voor de middelste en achterste boom van een triple bar worden FEI goedgekeurde veiligheidsbeugels gebruikt.
14
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 15
Praktisch handboek veilig paardrijden
EISEN CALAMITEITEN
O 19 a. De EHBO verenigingskit is voor een ieder toegankelijk. b. De kit wordt maandelijks gecontroleerd en aangevuld. O 20 Er wordt een ongevallenregister bijgehouden.
EISEN INTERNE ORGANISATIE O 21 a. Er is een coördinator veiligheid aangewezen. b. De coördinator verricht alle taken zoals in artikel 5.1 van deel I. O 22 a. De coördinator veiligheid rapporteert eens per kwartaal de stand van zaken m.b.t. alle veiligheidsaspecten van de vereniging aan het bestuur. b. De coördinator treft waar nodig voorzorgsmaatregel. Tevens doet hij het bestuur voorstellen voor structurele verbeteringen. O 23 Het bestuur bespreekt eens per kwartaal de veiligheidssituatie binnen de vereniging. O 24 De vereniging beschikt over een klachtenprocedure voor zaken die de veiligheid betreffen. (zie voorbeeld in bijlage 3)
15
DEEL I
O 18 a. Er is een calamiteitenplan aanwezig. b. Op diverse plaatsen in de accommodatie hangen plattegronden met daarop aangegeven de nooduitgangen, de telefoon(s), de blusapparaten en de EHBO verenigingskit. Tevens zijn daarop vermeld het landelijke alarmnummer en de actuele telefoonnummers van dierenartsen. c. Voor noodgevallen is altijd een telefoon beschikbaar.
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 16
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 2 KLACHTENPROCEDURE DEEL I
Onderstaande procedure betreft slechts een voorbeeld
Op grond van artikel 5.3 van Deel I dient een vereniging over een klachtenprocedure te beschikken. Deze procedure kan b.v. in de huisregels worden opgenomen.
Klachtenprocedure Indien u klachten heeft over het naleven van de veiligheidseisen in/op onze accommodatie of over de uitvoering van het veiligheidsbeleid van onze vereniging in zijn algemeenheid dan verneemt het bestuur dat graag zo spoedig mogelijk. Op die wijze kunnen wij snel actie ondernemen. Alle klachten behandelen wij op dezelfde wijze: - Dien uw klacht mondeling in bij de coördinator veiligheid: mevr./dhr. ............... tel............. - Indien u met de coördinator geen overeenstemming bereikt dan kunt u uw klacht binnen twee weken schriftelijk bij ons bestuur indienen. U dient de klacht duidelijk te omschrijven met een heldere onderbouwing van uw standpunt. Anonieme klachten worden niet in behandeling genomen! - Binnen twee weken na ontvangst van uw klacht ontvangt u van ons bestuur een schriftelijk antwoord. - Indien u zich niet kunnen vinden in het antwoord van ons bestuur dan kunt u zich uitsluitend schriftelijk wenden tot het Keurmerkinstituut, postbus 45 2700 AA Zoetermeer. Het Keurmerkinstituut zal u binnen twee weken informeren over de wijze waarop uw klacht wordt behandeld. Geef vragen en ideeën over veiligheidsaspecten binnen onze vereniging door aan de coördinator veiligheid. Wij kunnen dan mogelijk verbeteringen in gang zetten.
16
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 17
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 3 DIPLOMA-EISEN INSTRUCTIE DEEL I
OPLEIDINGEN VANUIT NHB DEURNE *
Huidige opleidingen - Vakbekwaam medewerker paardensport (niveau III-BOL) - Vakbekwaam medewerker paardensport (niveau III-BBL te volgen via manegeklas, sportklas of masterclass) - Bedrijfsleider/instructeur paardensport (niveau IV-BOL) - HBO Paardensport Management & Educatie (niveau V-BOL ism STOAS) - HBO Paardensport (niveau V-BBL ism STOAS) - Uitvoeren manege instructie, deelkwalificatie voor instromen op basis van ervaring (rijden op niveau instromen rijden) - Western instructeur
*
Opleidingen vanuit het verleden Voor 1983 - Leerling Pikeur (FNRS-opleiding) - Pikeur (FNRS-opleiding) - Instructeur 3e klasse (FNRS-opleiding) Na 1983 - Basisopleiding - Medewerker manege instructie - I1-opleiding , vervolgopleiding van de Basisopleiding - I2-opleiding (adjunct instructeur-bedrijfsleider), vervolgopleiding van I1-opleiding - Zelfstandig beroepsbeoefenaar Paardensport; 3-jarige opleiding. - Kaderfunctionaris Paardensport; 4-jarige opleiding - Gespecialiseerd beroepsbeoefenaar Paardensport
OPLEIDINGEN VERZORGD DOOR ORUN *
Huidige opleidingen - Basisopleiding voor LR en PC, begeleiding op B/L niveau - Kandidaat-Instructeursopleiding / Meninstructeuropleiding 1ste fase voor LR en PC begeleiding op B/L niveau en het ontwikkelen van het rijkunstig gevoel - Instructeursopleiding 2de fase dressuur, allround of mennen voor LR en PC begeleiding op M niveau en het ontwikkelen van het rijkunstig gevoel - Instructeuropleiding 3de fase dressuur, allround of mennen voor LR en PC begeleiding op Z-niveau en het ontwikkelen van het rijkunstig gevoel.
*
Opleidingen voor 1988 - Commandant - Assistent Instructeur - Instructeur
17
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 18
Praktisch handboek veilig paardrijden
INTERNATIONAAL TRAINERSPASPOORT
DEEL I
De International Group Equestrian Qualifications (ICEQ) is een onafhankelijke organisatie bestaande uit nationale paardensport federaties (momenteel zijn 30 landen lid). Zij werd opgericht in 1992 naar aanleiding van een vooruitstrevend denkende Italiaanse federatie en 15 andere landen met een gemeenschappelijk doel voor ogen, nl. het harmoniseren van de paardensportkwalificaties wereldwijd. Hieruit vloeide een erkende procedure voort die de verschillende instructeurkwalificaties van de aangesloten landen op 3 niveaus indeelt.
OPLEIDINGEN FEDERATIE PAARDRIJDEN GEHANDICAPTEN - Commandantencursus - Instructeur Paardrijden voor mensen met een beperking.
VERGELIJKBARE BUITENLANDSE OPLEIDINGEN Onder voorwaarde dat de paardensportfederatie van het betreffende land is aangesloten bij de FEI.
18
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 19
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 4 DEEL I
RIJBAANREGELS VOOR DE ......
Attentie U kunt als ondernemer uw eigen rijbaanregels vaststellen. U dient echter onderstaande regels tenminste op te nemen. Net als in het verkeer gelden ook in de rijbaan/rijbanen van deze accommodatie regels. Ruiters/menners dienen zich aan onderstaande rijbaanregels te houden. Desgevraagd geven de ondernemer, de medewerkers en de instructeur(s) u graag een toelichting. •
Bij het rijden dienen alle ruiters een goed passende veiligheidshelm met gesloten kinband en voorzien van de CE en EN-1384 markering te dragen.
•
Bij het rijden dienen alle ruiters rijlaarzen te dragen of stevige schoenen met een gladde doorlopende zool en een hak, gecombineerd met chaps.
•
Bij het rijden dienen de laarzen of schoenen ruim in de stijgbeugels te zitten.
•
Bij het rijden is het niet toegestaan grote, uitstekende en/of loshangende sieraden en losse kleding te dragen.
•
Het voornemen om in of uit de rijbaan te gaan moet luid worden aangekondigd.
•
Op- en afstijgen dient op de gestructureerd te geschieden.
•
De combinatie die op de linkerhand rijdt heeft bij het elkaar passeren op de hoefslag voorrang.
•
De combinatie die een snellere gang heeft en/of zijgangen rijdt heeft altijd voorrang.
•
Combinaties mogen elkaar niet snijden bij het passeren. Geef de ruimte.
•
Wanneer er meerdere combinaties rijden dan gaat dressuur rijden voor springen (en mennen).
•
Wanneer er meer combinaties springen dan dient het springen van een hindernis te worden aangekondigd.
•
Te paard, op een rijtuig en in de rijbaan mag niet worden gerookt.
De .............................................
19
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 20
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 5 DEEL I
HUISREGELS VOOR RUITERS, MENNERS, MEDEWERKERS, VRIJWILLIGERS, EIGENAREN VAN PAARDEN EN BEZOEKERS. Attentie!! U kunt als ondernemer uw eigen huisregels vaststellen. U dient echter onderstaande regels tenminste op te nemen. Ten behoeve van de veiligheid en het paardrijplezier van ons allen kennen wij voor onze accommodatie een aantal huisregels. Wij rekenen op uw medewerking bij de naleving van deze regels. Voor iedereen geldt: •
Een ieder dient zich in de accommodatie rustig te gedragen.
•
Tijdens lessen en terwijl er anderszins ruiters/menners rijden dient rond en in de nabijheid van de rijbaan/rijbanen rust te heersen.
•
Behoudens de ruiters die aan de lessen deelnemen mag niemand zich met de gang van zaken in de lessen bemoeien.
•
De stallen (zo die er zijn) zijn slechts toegankelijk voor die leden die daar een paard hebben gestald en hun eventuele eigenaar.
•
Er mag in de rijbaan/rijbanen, te paard en in de foyer niet worden gerookt.
•
Aanwijzingen van het bestuur, de ondernemer of van medewerkers dienen door iedereen te worden opgevolgd.
Voor iedere ruiter geldt: •
Tijdens het rijden in de accommodatie is de ruiter verplicht: 1. gebruik te maken van een goed passend en veilig zadel met ruim zittende stijgbeugels. De stijgbeugels en de stijgbeugelriemen dienen vrij aan een scharnierende bevestigingshaak van het zadel te hangen. De bevestigingshaak dient een hoek van ongeveer 45 graden te hebben. Voor beoefenaren van de reiningsport geldt uitsluitend dat de stijgbeugels een vrije ruimte van tenminste 1 cm aan beide zijden van de voet moeten hebben. 2. rijlaarzen of jodphurs te dragen, of stevige schoenen met een gladde doorlopende zool met hak en gladde bovenkant in combinatie met chaps. De schoenen moeten ruim in de stijgbeugels passen. 3. Een goed passende veiligheidshelm, met gesloten kinband en voorzien van de CE en EN 1384-markering te dragen. 4. De rijbaanregels in acht te nemen
•
Tijdens het rijden in de accommodatie is de menner verplicht: 1. gebruik te maken van: • een geschikt en veilig tuig; • een passend en veilig rijtuig dat voorzien is van: - goed functionerende remmen op tenminste de achteras; - de juiste verlichting en reflectoren e.e.a. volgens het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens; - een draaikrans/schamel die volledig onderdoor kan draaien (alleen bij vierwielige rijtuigen) 2. de rijbaanregels in acht te nemen.
20
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 21
Praktisch handboek veilig paardrijden
•
Ruiters en menners is het tijdens het rijden in/op de accommodatie niet toegestaan grote, uitstekende en/of loshangende sieraden en losse kleding te dragen.
•
• •
De stallen zijn - behoudens noodsituaties -slechts toegankelijk voor de ruiter die zijn paard daar heeft gestald, zijn gezinsleden, de eigenaar van het paard, dierenartsen, hoefsmeden, bestuursleden en door het bestuur aangewezen beheerders. Stalgangen dienen leeg te zijn. Kruiwagens, emmers, voer, harnachementen e.d. mogen niet in de gangen staan/hangen. Paarden mogen niet in de gangen worden gepoetst. Er mag in de stallen en de stalgangen niet worden gerookt.
De ................................................
21
DEEL I
Voor de stallen (indien aanwezig) geldt:
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 22
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 6 DEEL I
ONGEVALLENREGISTRATIEFORMULIER
Volgnummer ongeval: Andere slachtoffers van het zelfde ongeval (leidend tot letsel) zijn geregistreerd onder volgnummers(s): Naam vereniging: Standplaats accommodatie: Ingevuld door: Datum: Wanneer is de blessure ontstaan? Naam geblesseerde persoon: Identificatie geblesseerde persoon:
O O O O
Geslacht geblesseerde persoon:
O M
ruiter/menner/begeleider instructeur toeschouwer anders, nl.: O V
__________ jaar Leeftijd geblesseerde persoon Indien exacte leeftijd niet bekend omcirkel leeftijdscategorie: 0/ 1 - 4 / 5 - 9 / 10 - 14 / 15 - 19 / 20 - 24 / 25 - 39 / 40 - 54 / 55 - 65 / 65 - 74 / 75+ Niveau/vaardigheid ruiter/menner: O beginner O licht gevorderd
O gevorderd
O zeer gevorderd
Omschrijf kort wat er is gebeurd:
Welke omstandigheden hebben mogelijk bijgedragen tot het ontstaan van de blessure? (er zijn meerdere antwoorden mogelijk) O mate van rijvaardigheid slachtoffer O mate van rijvaardigheid andere ruiter(s) O onoplettendheid/onvoorzichtigheid slachtoffer O onoplettendheid/onvoorzichtigheid andere ruiters(s) O drukte in les O paard schrok van iets of iemand O karakter paard O defecte uitrusting O slechte communicatie ruiter - paard O bodemgesteldheid O anders, nl._______________________________________________________________________
22
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 23
Praktisch handboek veilig paardrijden
Waar is de blessure ontstaan? O binnen rijbaan O erf
O buiten rijbaan O anders nl:
DEEL I
Welk(e) paard(en) was/waren betrokken bij het ontstaan van de blessure? Naam paard(en): Leeftijd paard(en): Tijdens welk onderdeel van de paardensport is de blessure ontstaan? O gewoon rijden O dressuur O springen O cross O carrousel O longeren O voltigeren O westernrijden O mennen O anders, nl.: Tijdens welke activiteit is de blessure ontstaan? O vrij rijden O individuele instructie O verzorging paard O begeleiding paard Wie was bij de activiteit aanwezig? O ondernemingsinstructeur O eigen niet gediplomeerde instructeur O niemand Wat was de grootte van de groep?
O les O anders, nl.
O wedstrijd
O eigen gediplomeerde instructeur O ouder
O O n.v.t.
Droeg het slachtoffer een: O veiligheidshelm (met CE en EN-1384 markering) O klassieke cap
combinaties.
O cap met kinband O geen hoofdbescherming
Welk soort blessure is aan welk lichaamsdeel ontstaan? Vul de juiste combinatie(s) van soort blessure (cijfer) en getroffen lichaamsdeel (letter) hieronder in. Meerdere antwoorden zijn mogelijk. Voorbeeld: een gebroken been = 4l Soort blessure: 1. onbekend 2. oppervlakkig letsel (schaafwond, bult, blauwe plek, kneuzing) 3. open wond 4. botbreuk 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
ontwrichting (uit de kom) verrekking/verzwikking/inscheuren gewrichtsbanden/kapsel spier- en/of peesletsel hersenschudding overig hersenletsel letsel aan inwendige organen anders, nl.
Getroffen lichaamsdeel: a. onbekend b. hoofd/hals c. nek d. rug e. buik en/of inwendige organen f. schouder(blad) g. arm h. elleboog i. pols j. hand/binger(s) k. heup l. been m. knie n. enkel o. voet/tenen
23
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 24
Praktisch handboek veilig paardrijden
DEEL I
Is de blessure (para)medisch behandeld? O ja O nee O onbekend Zo ja, door wie is de blessure behandeld? (Er zijn meer antwoorden mogelijk.) O niet medisch geschoold persoon O ambulancepersoneel O iemand met BHV-diploma O spoedeisende hulpafdeling ziekenhuis O huisarts O onbekend O anders, nl. ________________________________________________________
Is de geblesseerde persoon opgenomen in een ziekenhuis? O ja O nee O onbekend Hoe is de nazorg verlopen? Is er contact geweest met de geblesseerde? Zo, ja: wanneer en in welke vorm?
Hoe had het ongeval naar uw mening voorkomen kunnen worden?
Welke actie is of wordt ondernomen om dit soort ongevallen in de toekomst te voorkomen?
Getuigen: Getuige 1: Naam : Adres : Woonplaats : Tel. nr.:
24
Getuige 2: Naam : Adres : Woonplaats: Tel. nr.:
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 25
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 7 DEEL I
WAT TE DOEN BIJ CALAMITEITEN?
Met calamiteiten worden grote rampen bedoeld. We moeten dan denken aan grote branden of natuurrampen, zoals zware stormen en overstromingen. Gelukkig komen dit soort rampen maar zelden voor. Toch kan een brand, een storm, een overstroming of een andere ramp ook uw accommodatie raken. Hoe onwezenlijk het ook klinkt, zorg dat u er op voorbereid bent. Zorg dat u voor dit soort gebeurtenissen een calamiteitenplan heeft dat vermeld wat de belangrijkste telefoonnummers zijn, wie wie waarschuwt, wat er zoal gebeuren moet, wie wat doet etc. Beperk u tot de meest voor de hand liggende rampen en benader deze met name vanuit de gevolgen kant. Een buitenrijbaan die tengevolge van een dijkbreuk onder water loopt is erg. Tenzij op dat moment net ruiters van de rijbaan gebruik maken zijn de gevolgen echter te overzien. Een grote brand in uw accommodatie waar ook paarden zijn gestald heeft verdergaande gevolgen. Zo’n ramp vraagt om bijzonder snel ingrijpen, zo mogelijk al voor dat de brandweer arriveert. Het opstellen van een calamiteitenplan kan in overleg met de plaatselijke brandweer. Goed overleg en een goede afstemming kan in geval van nood van onschatbare waarde zijn. In tegenstelling tot grote rampen gebeuren er in onze accommodaties met enige regelmaat meer of minder ernstige ongevallen. De hulpverlening bij deze ongevallen is niet minder belangrijk dan die bij grote rampen. De materiele schade staat in de meeste gevallen niet in verhouding tot die bij grote rampen. De impact van een ongeval voor de direct betrokkene(n) moet echter niet worden onderschat. Een snelle en adequate hulpverlening bij ongevallen is dan ook uiterst belangrijk. Bij ongevallen in onze accommodaties kunnen we denken aan: - een ruiter die van zijn paard valt; - een ruiter die van zijn paard valt en met de voet in de beugel blijft steken; - een ruiter die met zijn paard valt; - een paard dat met of zonder paard en rijtuig op hol slaat; - een ruiter die door een paard getrapt wordt en vele andere. Wanneer het ongeval tijdens een les gebeurt dan is de instructeur de aangewezen persoon om de hulpverlening te organiseren. Hij zal b.v. de ernst van de situatie moeten beoordelen, slachtoffer en andere aanwezigen gerust moeten stellen, voor deskundige hulp moeten zorgen, zo nodig zelf hulp moeten verlenen en andere noodzakelijke maatregelen moeten nemen. Wanneer er sprake lijkt van een storing van vitale functies verdient het altijd aanbeveling om het landelijke alarmnummer 112 te bellen. Loopt een paard los dan dient de accommodatie of het erf te worden afgesloten. Is een paard ernstig geblesseerd dan dient een dierenarts te worden gebeld. Dit soort acties bij ongevallen en nog vele andere dienen eveneens in een calamiteitenplan te worden beschreven; kort maar duidelijk. Ongevallen kunnen echter ook gebeuren wanneer ruiters/menners zelfstandig van de accommodaties gebruik maken. Ook dan dienen aanwezigen aan een calamiteiten plan een duidelijke handleiding te hebben voor hoe te handelen. Belangrijk is dan ook dat het calamiteitenplan voor een ieder toegankelijk is. Dat een ieder weet waar het ligt en dat het daar ook daadwerkelijk ligt.
25
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 26
Praktisch handboek veilig paardrijden
26
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 27
Praktisch handboek veilig paardrijden
DEEL II ONDERNEMINGEN Verplichting van het veiligheidscertificaat geldt voor FNRS en Aequor lidmaatschappen. Gecertificeerde accommodaties mogen KNHS opleidingen, -bijscholingscurssen en/of ruiter- en koetsiersbewijs examens, verenigingslessen en KNHS wedstrijden organiseren. Voor certificering van accommodaties van ondernemers gelden de regels zoals opgenomen in dit Deel II (en eventueel Deel III) van het “Handboek veilig paardrijden”.
INHOUDSOPGAVE . . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. 28 . 28 . 28 . 28 . 28
HOOFDSTUK 2 Eisen accommodaties . . 2.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2 Rijbaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3 Accommodaties met stallingmogelijkheden 2.4 Het erf . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. 29 . 29 . 29 . 30 . 30
HOOFDSTUK 3 Eisen gebruik van de accommodatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3.1 Harnachement, tuigen en kleding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3.2 Instructie en lessen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 HOOFDSTUK 4 Eisen calamiteiten 4.1 Calamiteitenplan . . . . . . . . . 4,2 Bedrijfshulpverleners . . . . . . 4.3 EHBO verenigingskit . . . . . . 4.4 Ongevallenregister . . . . . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. 33 . 33 . 33 . 33 . 33
HOOFDSTUK 5 Eisen interne organisatie . . 5.1 Coördinator Veiligheid . . . . . . . . . . . . . 5.2 Rapportage en overleg veiligheid . . . . . . . 5.3 Klachtenprocedure . . . . . . . . . . . . . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. 34 . 34 . 34 . 34
. . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
HOOFDSTUK 6 Procedure en beroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 6.1 Aanvraag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 6.2 Inspectie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Bijlagen: 1. Checklist eisen . . . . . . . . 2. Klachtenprocedure . . . . . . 3. Diploma-eisen instructie . . . 4. Rijbaanregels . . . . . . . . . 5. Huisregels . . . . . . . . . . . 6. Ongevallenregistratieformulier 7. Wat te doen bij calamiteiten .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
. . . . . . .
36 39 40 42 43 46 49
27
DEEL II
HOOFDSTUK 1 Algemeen 1.1 Begripsomschrijvingen . 1.2 Strekking van deel II . . 1.3 Algemene zorgplicht . . . 1.4 Veiligheidscertificaat . . .
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 28
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 1 ALGEMEEN
1.1 Begripsomschrijvingen •
Accommodatie Een accommodatie die uitsluitend of in hoofdzaak, bestemd, ingericht en in gebruik is voor het beoefenen van de paardensport.
DEEL II
•
Harnachement Het zadel, hoofdstel, halster, tuig en toebehoren.
•
Les(sen) Les(sen) die worden gegeven in opdracht van de ondernemer.
•
Menner Iedereen die een aanspanning bestuurt.
•
Ondernemer Elke natuurlijke persoon en rechtspersoon die bedrijfsmatig een accommodatie exploiteert.
•
Paard Onder paard wordt ook een pony verstaan.
•
Rijbaan Elke rijbaan in/op een accommodatie.
•
Ruiter Iedereen die een paard onder het zadel rijdt.
28
1.2 Strekking van DEEL II Deel II van dit handboek is uitsluitend van toepassing op hippische ondernemers. 1.3 Algemene zorgplicht Een ondernemer moet, voor zover dit mogelijk is, altijd de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van alle dieren en mensen in zijn accommodatie waarborgen. 1.4
Veiligheidscertificaat Wanneer een ondernemer voor zijn accommodatie een veiligheidscertificaat van de Stichting Veilig Paardensport heeft, mogen er KNHS opleidingen, bijscholingscursussen en/of ruiter- en koetsierbewijs examens, - verenigingslessen worden gegeven en KNHS wedstrijden worden georganiseerd. Zonder veiligheidscertificaat mag dit niet. Het veiligheidscertificaat wordt alleen afgegeven wanneer de accommodatie van de ondernemer voldoet aan de eisen van dit deel van het handboek. Een afgegeven certificaat kan worden ingetrokken wanneer bij de hercontrole blijkt dat niet langer aan deze eisen wordt voldaan.
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 29
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 2 EISEN ACCOMMODATIES
2.1 Algemeen
DEEL II
1. Huisregels en regels gebruik rijbaan Een ondernemer moet voor zijn accommodatie huisregels en regels voor het gebruik van de rijbaan/ rijbanen hebben. Deze huisregels moeten tenminste de regels bevatten zoals ze staan beschreven in de bijlagen 4 en 5. Deze regels moeten schriftelijk worden gegeven aan alle nieuwe ruiters en menners. Bij wijzigingen moeten de regels weer aan alle ruiters en menners worden gegeven. De regels moeten ook bij de ingang van de rijbaan/rijbanen hangen. De ondernemer dient de huisregels ook schriftelijk kenbaar te maken aan bezoekers, medewerkers, vrijwilligers en instructeurs. 2. Regels voor het buiten rijden Een ondernemer moet voor zijn accommodatie regels voor het buitenrijden hebben. Deze regels dienen tenminste de regels te bevatten zoals ze staan beschreven in bijlage 6. De regels voor het buiten rijden dienen schriftelijk kenbaar te worden gemaakt aan ruiters, menners, bezoekers, medewerkers, vrijwilligers en instructeurs. 3. Melden bezoekers Bij de toegang tot het erf van de accommodatie dient een bord aanwezig te zijn met de volgende tekst of een tekst van gelijke strekking: “Nieuwe bezoekers moeten zich melden bij een medewerker”. 3. Basiskennis paarden De ondernemer moet voor zijn accommodatie basisinformatie over paarden hebben. Deze basisinformatie is beschikbaar via de folder Veilig paardrijden, deze folder is te bestellen bij het secretariaat van Stichting Veilige Paardensport, postbus 3040, 3850 CA Ermelo. De basisinformatie dient aan alle ruiters, menners en bezoekers schriftelijk kenbaar te worden gemaakt.
29
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 30
Praktisch handboek veilig paardrijden
4. Verlichting Overal in of op de accommodatie waar ruiters, menners, bezoekers en paarden komen, moet het goed verlicht zijn. Dit houdt in dat gemeten op 1 meter boven de vloeroppervlakte de lichtsterkte tenminste 60 lux moet bedragen. Het meeste licht moet op gezichtshoogte (1,8 meter) zijn.
moeten tenminste 1 meter breed zijn. •
Stalgangen De stalgangen moeten tenminste 1,2 meter breed zijn. De adviesbreedte is echter 2,4 meter. In stalgangen die smaller zijn dan 2 meter mogen paarden elkaar niet passeren. De stalgangen moeten leeg zijn. Kruiwagens, emmers, voer, harnachement e.d. mogen niet in de gangen staan of hangen. Paarden mogen niet in de gangen worden gepoetst.
•
Vloeren De vloeren mogen niet glad zijn.
•
Rust en rookverbod In de stalruimte moet het rustig zijn. Er mag niet worden geschreeuwd en gerend. Ook is het niet toegestaan dat er in de stalruimte of op het paard wordt gerookt.
2.2 Rijbaan Voor een rijbaan gelden regels voor de toegang, de wanden/omheiningen en de bodem: •
DEEL II •
•
De toegang De toegang tot de rijbaan voor de paarden en de begeleiders moet tenminste 1,2 meter breed zijn. Daarbij wordt een enkele deur gemeten; geen dubbele deur. De wanden en het plafond van een rijbaan De wanden en deuren van de rijbaan moeten glad afgewerkt zijn. Alle uitsteeksels mogen niet meer dan 2 centimeter uitsteken. De wanden van de rijbaan/rijbanen moeten recht of van beneden schuin naar buiten staan. Het laagste punt van het plafond van een binnenrijbaan moet tenminste 3,5 meter zijn. De advieshoogte is echter 4 meter. De omheining van een buitenrijbaan De rijbaan moet een omheining hebben van tenminste 1 meter hoog. De advieshoogte is echter 1,5 meter. Alle uitsteeksels mogen niet meer dan 2 centimeter uitsteken. De omheining mag niet bestaan uit glad lint smaller dan 4 cm, glad draad, prikkeldraad of koord. Er wordt aanbevolen gebruik te maken van rubberband, hout of metaal in drie lagen.
AANBEVELING: • De bodem De rijbaan moet beschikken over een vlakke bodem, die niet overmatig hard of diep is. Er moet voldoende hechting zijn tussen toplaag en onderlaag. De toplaag mag niet gaan schuiven of glad worden. 2.3 Accommodaties met stallingmogelijkheden Voor een ondernemer met een accommodatie met stallingsmogelijkheden, gelden de aanvullende regels: •
30
Deuren en toegangen De deuren van boxen en toegangen tot stands
2.4 Het erf Het erf van de accommodatie moet voorzien zijn van een effectieve en een goede omheining. Wanneer een paard uitbreekt of in andere noodsituaties, moet het erf met een hek, een slagboom of een ketting volledig kunnen worden afgesloten.
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 31
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 3 EISEN GEBRUIK VAN DE ACCOMMODATIE
Rust rond de rijbaan Tijdens de lessen en wanneer er ruiters en koetsiers rijden moet het om en rond de rijbaan/rijbanen rustig zijn.
•
•
Leswisselingen Leswisselingen moeten op een geordende wijze plaatsvinden. Op en afstijgen van ruiters gebeurt gestructureerd, waarbij de paarden met het hoofd in de zelfde richting worden opgesteld. Ruiters en/of paarden waar problemen mee te verwachten zijn, worden bij het op- en afstijgen geassisteerd. De ruiter moet bij de leswisselingen naast het paard lopen. De nieuwe ruiters en paarden komen eerst binnen in de rijbaan.
•
Tuigen, rijtuigen en kleding menners Wanneer menners gebruikmaken van een accommodatie van een vereniging zijn zij verplicht gebruik te maken van een geschikt en veilig tuig. En gebruik te maken van een passend en veilig rijtuig dat voorzien is van goed functionerende remmen, een draaikrans/schamel die volledig onderdoor kan draaien (alleen bij vierwielige rijtuigen) en de juiste verlichting en reflectoren (e.e.a volgens Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens).
Naleving eisen Hoewel een ruiter een eigen verantwoordelijkheid heeft bij de naleving van alle eisen, moet ook de instructeur in de gaten houden of alle regels worden nageleefd. Wanneer een instructeur merkt dat een ruiter of een menner zich niet aan de regels houdt, moet de instructeur de ruiter of menner corrigeren. Een uiterste consequentie kan zijn dat de instructeur de ruiter of de menner met zijn paard(en) uit de les verwijdert. De instructeur wijst de ruiters of menners (en ouders indien van toepassing) regelmatig op het belang van goed onderhouden harnachement, tuig en/of rijtuig.
•
•
Sieraden en losse kleding Ruiters mogen geen grote, uitstekende en/of loshangende sieraden en losse kleding dragen.
Overbodige voorwerpen in de rijbaan Tijdens de lessen bevinden zich geen voorwerpen in de rijbaan die niet nodig zijn voor de les.
•
•
Staanders en lepels bij springlessen Tijdens springlessen mogen geen lepels aan de staanders hangen, tenzij de bomen er op liggen. Ook mogen er geen staanders aan de wand bevestigd worden. De achterste boom van een breedtehindernis mag uitsluitend worden ondersteund door een door de FEI goedgekeurde veiligheidslepel. Voor een triple bar geldt dit voor de middelste en de achterste boom.
Harnachement en kleding ruiters Ruiters die gebruik maken van de accommodatie van een ondernemer zijn verplicht gebruik te maken van een goed passend en veilig zadel met ruim zittende stijgbeugels. De stijgbeugels en de stijgbeugelriemen moeten vrij hangen aan een scharnierende bevestigingshaak van het zadel, waarbij de bevestigingshaak een hoek van ongeveer 45 graden moet hebben. Voor ruiters van de reining- en westernsport geldt uitsluitend dat de stijgbeugels een vrije ruimte van tenminste 1 cm aan beide zijden van de voet moeten hebben. Ruiters zijn verplicht rijlaarzen of jodphurs te dragen of stevige schoenen met een gladde doorlopende zool, een hak en gladde bovenkant in combinatie met chaps. De schoenen moeten ruim in de stijgbeugels passen. Ruiters moeten een goed passende veiligheidshelm gedragen, met gesloten kinband en voorzien van de CE en EN-1384 markering.
3.2 Instructie en lessen •
Bevoegdheid instructie Elke instructeur die in/of op een accommodatie of daarbuiten les geeft, moet een diploma hebben dat hem/haar de bevoegdheid geeft om zelfstandig les mogen geven, zoals vermeld staat in bijlage 4.
31
DEEL II
•
3.1 Harnachement en kleding
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 32
Praktisch handboek veilig paardrijden
•
•
Laten rond stappen van paarden door bezoekers Onervaren bezoekers mogen paarden na de les uitsluitend rond laten stappen met instemming en onder toezicht van de instructeur en uitsluitend wanneer de paarden door een begeleider worden geleid.
DEEL II
De lessen dienen structureel als volgt te worden ingedeeld: In een beginnerslesuur mogen maximaal 8 combinaties rijden, tenzij de rijbaan een breedte heeft van tenminste 20 meter én een lengte van tenminste 40 meter; dan mogen er maximaal 10 combinaties in de rijbaan. Indien nodig dient een meer gevorderde ruiter voorop te gaan om als voorbeeld te fungeren. Gevorderde ruiters mogen met maximaal 12 combinaties tegelijk in de rijbaan rijden. Bij evenementen of carrousel, of het oefenen daarvoor, mogen meer combinaties in de rijbaan zijn, waarbij de veiligheid gewaarborgd dient te worden. (Manege)Paarden moeten zich zo evenwichtig en gewillig gedragen dat zij geschikt zijn om de ruiter te bieden wat bij zijn rijkunstig niveau past. Paarden waarvan verwacht mag worden dat ze te fris zijn en moeilijker onder controle te houden, moeten alvorens in de les of buitenrit te mogen meelopen, stoom afblazen onder leiding van een personeelslid. Bij alle paarden op de hippische accommodatie (ook de pensionpaarden) die zich wel eens misdragen, moeten maatregelen worden genomen ter voorkoming hiervan. Mensen die nog nooit paardrijles hebben gehad, dienen middels longelessen, aparte beginnerslessen (2-4 combinaties) of privé lessen vertrouwd gemaakt te worden met het leiden van een paard, het op- en afstijgen en de basiskennis over paarden.
32
Elke nieuwe klant met rijervaring moet in de praktijk getest worden op zijn rijkunstige vaardigheden. Eenmalige groepsactiviteiten met beginners mogen alleen aangenomen worden door bedrijven die daarvoor een speciaal programma op schrift hebben ontwikkeld. Hippische accommodatiebedrijven hebben voor de gasten veiligheidshelmen op voorraad te leen. De hindernisbalken worden bij voorkeur buiten de rijhal opgeslagen. Klanten of vrijwilligers mogen alleen paarden en pony’s poetsen, van en naar stal begeleiden en open afzadelen als dit onder toezicht van stalpersoneel gebeurt. Klanten of vrijwilligers mogen paarden zonder toezicht verzorgen wanneer zij hiervoor bij de hippische accommodatie een korte theoretische en praktische instructie over de veiligheid op stal hebben gevolgd.
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 33
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 4 EISEN CALAMITEITEN
DEEL II
4.1 Calamiteitenplan In elke accommodatie moet een calamiteitenplan zijn, dat speciaal is toegespitst op die accommodatie. Dit calamiteitenplan moet voor iedereen toegankelijk zijn. Op diverse plaatsen in/op de accommodatie moet een plattegrond zijn. Op deze plattegronden moet staan waar de nooduitgangen, telefoon, blusapparaten en EHBO verenigingskit zijn. Op dezelfde plaatsen en bij de telefoon moeten het landelijke alarmnummer en de actuele telefoonnummers van dierenartsen vermeld staan. Het gebruik van de telefoon voor het inroepen van hulp bij ongevallen en calamiteiten moet altijd mogelijk zijn. Bij een munttelefoon moet daarom altijd een munt beschikbaar te zijn. 4.2.Bedrijfshulpverleners Het door de Arbo-wet voorgeschreven aantal bedrijfshulpverleners dient in de accommodatie aanwezig te zijn tijdens groepsactiviteiten. 4.3.EHBO verenigingskit Een complete en schone EHBO verenigingskit moet in en op de accommodatie op een zodanige plek staan, dat iedereen er altijd bij kan. Na gebruik van de EHBO verenigingskit moet het ontbrekende materiaal direct worden aangevuld. Eenmaal per maand moet de EHBO verenigingskit worden gecontroleerd en zonodig worden aangevuld. Deze controle moet worden bijgehouden op een controlelijst. 4.4.Ongevallenregister Er moet een register worden bijgehouden van alle ongevallen, hun oorzaken en de genomen (preventieve) maatregelen
33
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 34
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 5 EISEN INTERNE ORGANISATIE
DEEL II
5.1 Coördinator veiligheid De ondernemer of een door hem aan te wijzen medewerker fungeert als coördinator veiligheid. De coördinator veiligheid heeft de volgende taken: • de beleidsontwikkeling m.b.t. alle veiligheidsaspecten binnen de accommodatie; • het uitvoeren van de regels in dit handboek en het veiligheidsbeleid en het toezien op de naleving daarvan; • de coördinatie van het overleg over alle veiligheidsaspecten binnen de accommodatie; • het controleren en aanvullen van de EHBO verenigingskit, het bijhouden van de controlelijst EHBO verenigingskit en het bijhouden van het ongevallenregister; • het nemen van al die (voorzorgs)maatregelen die uit een oogpunt van veiligheid noodzakelijk of wenselijk zijn. 5.2 Rapportage en overleg over veiligheid De coördinator veiligheid rapporteert eens per kwartaal aan de ondernemer over de stand van zaken m.b.t. alle veiligheidsaspecten binnen de accommodatie. Hij vermeldt daarbij eventuele ongevallen en de in de afgelopen periode getroffen (voorzorgs)maatregelen voor de waarborging van de veiligheid. Waar nodig doet hij voorstellen voor structurele verbeteringen m.b.t. de veiligheid. De ondernemer bespreekt eens per kwartaal aan de hand van de rapportage van de coördinator, de veiligheid en de veiligheidssituatie binnen de onderneming met de medewerkers en vrijwilligers. Van de bespreking wordt een verslag gemaakt. Wanneer de ondernemer tevens coördinator veiligheid is dan stelt hij de kwartaalsrapportage op. 5.3 Klachtenprocedure De ondernemer moet een interne klachtenprocedure hebben voor zaken over veiligheid. Indien na het doorlopen van de klachtenprocedure geen overeenstemming is bereikt kan de klager zich schriftelijk wenden tot het Keurmerkinstituut postbus 45 2700 AA Zoetermeer.
34
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 35
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 6 PROCEDURE EN BEROEP
6.1 Aanvraag Hippische accommodaties dienen ter verkrijging van het veiligheidscertificaat gekeurd en gecontroleerd te worden op de veiligheidsaspecten in het eisenpakket. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de eerste keuring en de tweejaarlijkse controle.
De aanvrager vult een aanvraagformulier in, en stuurt dit naar Stichting Veilige Paardensport. Het formulier kan worden opgevraagd bij het onderstaande adres. Een keurmerkinstituut stuurt de aanvrager een overeenkomst (in tweevoud) voor het gebruik van het Veiligheidscertificaat. De aanvrager stuurt een exemplaar getekend retour. Een keurmerkinstituut overlegt met de inspecteur over het tijdstip van de inspectie, informeert de beheerder over het geplande tijdstip, en stuurt de aanvrager/ houder de factuur voor de kosten van het keuring. Zonodig wordt in onderling overleg het tijdstip van de inspectie gewijzigd. De factuur voor het keuren dient vóór de inspectie te zijn voldaan.
Als de aanvrager/ houder niet binnen 6 maanden na de eerste inspectie aan de criteria voldoet, moet de procedure opnieuw worden doorlopen vanaf punt 3. Voor meer informatie en toezending van het aanvraagformulier kunt u zich wenden tot: Stichting Veilige Paardensport Postbus 3040 3850 CA Ermelo Tel 0577-408363 Fax 0577-408239 www.veiligpaardrijden.nl
6.2 Inspectie De inspecteur meldt zich op het overeengekomen tijdstip bij de beheerder, en voert de inspectie uit. De beheerder dient gedurende de inspectie beschikbaar en in staat te zijn om het voldoen aan de criteria te demonstreren, en zich in te spannen voor een efficiënt verloop van de inspectie. Aan het einde van de inspectie maakt de inspecteur zijn rapport op, bespreekt dit kort met de beheerder. In het bijzonder licht de inspecteur de eventuele tekortkomingen toe. De beheerder kan aangeven welke verbeteracties hij beoogt, en wanneer deze zullen zijn voltooid. De inspecteur noteert deze informatie in het inspectierapport, waarna inspecteur en beheerder het rapport paraferen. Desgewenst wordt een kopie van het rapport verstrekt.
35
DEEL II
Inspectie: bezoek van de inspecteur, incl. rapportage, t.b.v. keuring of controle. Beheerder: vertegenwoordiger van de aanvrager, resp. houder van het certificaat.
De inspecteur stuurt het inspectierapport naar een keurmerkinstituut, vergezeld van zijn advies over verlening van het certificaat. Een keurmerkinstituut informeert de aanvrager/ houder over zijn beslissing over verlening, resp. verlenging van het certificaat. Als geheel aan de criteria is voldaan, of als de afwijkingen van beperkte aard zijn, ontvangt de beheerder meteen het certificaat. Als verbeteringen nodig zijn, wordt de aanvrager/ houder in staat gesteld deze binnen 2 maanden door te voeren en aan te tonen dat aan de criteria is voldaan. Zonodig vindt een aanvullende inspectie plaats overeenkomstig de procedure beschreven vanaf punt 3, inclusief facturering van de extra inspectie- en administratiekosten.
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 36
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 1 CHECKLIST EISEN
EISEN ACCOMMODATIES
DEEL II
Algemeen O 1 a. Huisregels en rijbaanregels zijn beschikbaar met tenminste de regels opgenomen in de bijlagen 4 en 5. b. Huisregels en rijbaanregels: - zijn schriftelijk aan de leden/ruiters/koetsiers kenbaar gemaakt. - hangen bij de rijbaan/rijbanen. c. Regels voor buiten rijden zijn beschikbaar met tenminste de regels opgenomen in bijlage 6. De regels worden schriftelijk kenbaar gemaakt aan ruiters, menners, bezoekers, medewerkers, vrijwilligers en instructeurs. O 2 Bij de toegang tot het erf is een bord aanwezig met de tekst “Nieuwe bezoekers moeten zich melden bij een medewerker”. O 3 Basisinformatie over paarden is beschikbaar via een folder Veilig Paardrijden. De informatie is/wordt aan alle ruiters, menners en bezoekers kenbaar gemaakt. O 4 Er is goede verlichting aanwezig (1.00 m boven vloeroppervlakte 60 lux) Rijbaan O 5 Toegang tot de rijbaan/rijbanen is: - voor paarden en hun begeleider tenminste 1.20 meter breed (enkele deur meten); - voor menners en hun aanspanning tenminste 2.00 meter breed (mag een dubbele deur worden gemeten) 0 6 a. Wanden van de binnenrijbaan/rijbanen zijn: - glad afgewerkt; - hebben geen uitsteeksels van > 2 cm en - zijn recht of staan van beneden schuin naar buiten. b. Plafondhoogte is minimaal 3.50 m. 0 7 Omheining van buitenrijbaan/rijbanen: - is tenminste 1.00 m hoog; - heeft geen uitsteeksels van > 2 cm en - bestaat niet uit glad lint smaller dan 4 cm, gladde- of prikkeldraad of koord. AANBEVELING: O 8 Rijbaan/rijbanen beschikken over een vlakke bodem, niet overmatig hard of diep, die door voldoende hechting tussen toplaag en onderlaag en in de toplaag niet gaat schuiven of glad is/wordt. Accommodaties met stallingmogelijkheden O 9 Deuren van boxen en toegang tot stands zijn tenminste 1.00 m breed. O 10 Stalgangen: - hebben voor paarden geen gladde vloer; - zijn tenminste 1.20 m breed en - zijn leeg. O 11 In de stalruimte heerst rust. In de stalruimte wordt niet gerookt. Het erf
36
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 37
Praktisch handboek veilig paardrijden
O 12 Het erf is: - voorzien van een effectieve en deugdelijke omheining; - volledig afsluitbaar door middel van een slagboom, hek of ketting.
EISEN GEBRUIK VAN DE ACCOMMODATIE
DEEL II
O 13 Ruiters: - maken gebruik van goed passend en veilig zadel met ruim zittende stijgbeugels, die aan een scharnierende bevestigingshaak hangen (bij reining hebben stijgbeugels een vrije ruimte van tenminste 1 cm aan beide zijden van de voet); - dragen rijlaarzen of stevige schoenen met gladde doorlopende zool met hak en gladde bovenkant in combinatie met chaps; - dragen een veiligheidshelm met CE en EN-1384 markering. - dragen geen grote, uitstekende en/of loshangende sieraden of losse kleding.
O 14 Alle instructeurs die lessen geven zijn gediplomeerd. O 15 Tijdens lessen en terwijl er anderszins door ruiters/menners/koetsiers wordt gereden heerst rond en in de nabijheid van de rijbaan/rijbanen rust. O 16 a. Leswisselingen verlopen geordend en conform de regels. b. Onervaren personen stappen de paarden na de les uitsluitend rond onder begeleiding van de ruiter/menner/koetsiers en na instemming van de instructeur. O 17 a. De instructeur schenkt tijdens de lessen aandacht aan de naleving van de eisen met betrekking tot het harnachement, de kleding en het rijtuig. b. De instructeur corrigeert ruiters/menners/koetsiers die zich niet aan de eisen houden en verwijdert deze als uiterste consequentie uit de les. c. De instructeur wijst tijdens de lessen met enige regelmaat op het belang van een in goede staat van onderhoud verkerend harnachement, tuig en rijtuig. O 18 Tijdens lessen bevinden zich geen voorwerpen in de rijbaan die niet nodig zijn. O 19 a. Tijdens een springles hangen alleen lepels aan staanders wanneer er bomen op liggen. b. Er zijn geen staanders aan de wand van de rijbaan bevestigd. c. Voor de achterste boom van een oxer en voor de middelste en achterste boom van een triple bar worden FEI goedgekeurde veiligheidslepels gebruikt.
EISEN CALAMITEITEN O 20 a. Er is een calamiteitenplan aanwezig. b. Op diverse plaatsen in de accommodatie hangen plattegronden met daarop aangegeven de nooduitgangen, de telefoon(s), de blusapparaten en de EHBO verenigingskit. Tevens zijn daarop vermeld het landelijke alarmnummer en de actuele telefoonnummers van dierenartsen. c. Voor noodgevallen is altijd een telefoon beschikbaar. O 21 Het door de Arbo-wet voorgeschreven aantal bedrijfshulpverleners is aanwezig.
37
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 38
Praktisch handboek veilig paardrijden
O 22 a. De EHBO verenigingskit is voor een ieder toegankelijk. b. De kit wordt maandelijks gecontroleerd en aangevuld. Er wordt een controlelijst van opgemaakt. O 23 Er wordt een ongevallenregister bijgehouden.
EISEN INTERNE ORGANISATIE O 24 a. Er is een coördinator veiligheid aangewezen. b. De coördinator verricht alle taken zoals in artikel 5.1 van deel II.
DEEL II
O 25 a. De coördinator veiligheid rapporteert eens per kwartaal de stand van zaken m.b.t. alle veiligheidsaspecten van de onderneming aan de ondernemer. b. De coördinator treft waar nodig voorzorgsmaatregel. Tevens doet hij de ondernemer voorstellen voor structurele verbeteringen. O 26 De ondernemer bespreekt eens per kwartaal de veiligheidssituatie binnen de onderneming met de medewerkers en de vrijwilligers. O 27 De ondernemer beschikt over een klachtenprocedure voor zaken die de veiligheid betreffen.
38
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 39
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 2 KLACHTENPROCEDURE
Onderstaande procedure betreft slechts een voorbeeld. Op grond van artikel 5.3 van Deel II dient een onderneming over een klachtenprocedure te beschikken. Deze procedure kan b.v. in de huisregels worden opgenomen.
Geef vragen en ideeën over veiligheidsaspecten binnen onze onderneming door aan de coördinator veiligheid. Wij kunnen dan mogelijk verbeteringen in gang zetten.
39
DEEL II
Klachtenprocedure Indien u klachten heeft over het naleven van de veiligheidseisen in/op onze accommodatie of over de uitvoering van het veiligheidsbeleid van onze onderneming in zijn algemeenheid dan vernemen wij dat graag zo spoedig mogelijk. Op die wijze kunnen wij snel actie ondernemen. Alle klachten behandelen wij op de zelfde wijze: - Dien uw klacht mondeling in bij de coördinator veiligheid: mevr./dhr. ............... tel............. - Indien u met de coördinator geen overeenstemming bereikt dan kunt u uw klacht binnen twee weken schriftelijk bij de ondernemer indienen. U dient de klacht duidelijk te omschrijven met een heldere onderbouwing van uw standpunt. Anonieme klachten worden niet in behandeling genomen! - Binnen twee weken na ontvangst van uw klacht ontvangt u van ons een schriftelijk antwoord. - Indien u zich niet kunnen vinden in ons antwoord dan kunt u zich uitsluitend schriftelijk wenden tot het Keurmerkinstituut postbus 45, 2700 AA Zoetermeer. - Het Keurmerkinstituut zal u binnen twee weken informeren over de wijze waarop uw klacht wordt behandeld.
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 40
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 3 DIPLOMA-EISEN INSTRUCTIE
OPLEIDINGEN VANUIT NHB DEURNE Huidige opleidingen - Vakbekwaam medewerker paardensport (niveau III-BOL) - Vakbekwaam medewerker paardensport (niveau III-BBL te volgen via manegeklas, sportklas of masterclass) - Bedrijfsleider/instructeur paardensport (niveau IV-BOL) - HBO Paardensport Management & Educatie (niveau V-BOL ism STOAS) - HBO Paardensport (niveau V-BBL ism STOAS) - Uitvoeren manege instructie, deelkwalificatie voor instromen op basis van ervaring (rijden op niveau instromen rijden)
•
Opleidingen vanuit het verleden Voor 1983 - Leerling Pikeur (FNRS-opleiding) - Pikeur (FNRS-opleiding) - Instructeur 3e klasse (FNRS-opleiding)
DEEL II
•
Na 1983 - Basisopleiding - Medewerker manege instructie - I1-opleiding , vervolgopleiding van de Basisopleiding - I2-opleiding (adjunct instructeur-bedrijfsleider), vervolgopleiding van I1-opleiding - Zelfstandig beroepsbeoefenaar Paardensport; 3-jarige opleiding. - Kaderfunctionaris Paardensport; 4-jarige opleiding - Gespecialiseerd beroepsbeoefenaar Paardensport
OPLEIDINGEN VERZORGD DOOR ORUN •
Huidige opleidingen - Basisopleiding voor LR en PC, begeleiding op B/L niveau - Kandidaat-Instructeursopleiding / Meninstructeuropleiding 1ste fase voor LR en PC begeleiding op B/L niveau en het ontwikkelen van het rijkunstig gevoel - Instructeursopleiding 2de fase dressuur, allround of mennen voor LR en PC begeleiding op M niveau en het ontwikkelen van het rijkunstig gevoel - Instructeuropleiding 3de fase dressuur, allround of mennen voor LR en PC begeleiding op Z-niveau en het ontwikkelen van het rijkunstig gevoel.
•
Opleidingen voor 1988 - Commandant - Assistent Instructeur - Instructeur
40
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 41
Praktisch handboek veilig paardrijden
INTERNATIONAAL TRAINERSPASPOORT De International Group Equestrian Qualifications (ICEQ) is een onafhankelijke organisatie bestaande uit nationale paardensport federaties (momenteel zijn 30 landen lid). Zij werd opgericht in 1992 naar aanleiding van een vooruitstrevend denkende Italiaanse federatie en 15 andere landen met een gemeenschappelijk doel voor ogen, nl. het harmoniseren van de paardensportkwalificaties wereldwijd. Hieruit vloeide een erkende procedure voort die de verschillende instructeurkwalificaties van de aangesloten landen op 3 niveaus indeelt.
OPLEIDINGEN FEDERATIE PAARDRIJDEN GEHANDICAPTEN -
Commandantencursus Instructeur Paardrijden voor mensen met een beperking.
DEEL II
VERGELIJKBARE BUITENLANDSE OPLEIDINGEN Onder voorwaarde dat de paardensportfederatie van het betreffende land is aangesloten bij de FEI.
41
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 42
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 4 RIJBAANREGELS VOOR DE MANEGE ETC. ................
Attentie!! U kunt als onderneming uw eigen rijbaanregels vaststellen. U dient echter onderstaande regels tenminste op te nemen Net als in het verkeer gelden ook in de rijbaan/rijbanen van deze accommodatie regels. Ruiters/menners/koetsiers dienen zich aan onderstaande rijbaanregels te houden. Desgevraagd geven de bestuursleden/ondernemer/medewerkers en de instructeur(s) u graag een toelichting.
DEEL II
•
Bij het rijden dienen alle ruiters een goed passende veiligheidshelm met gesloten kinband en voorzien van de CE en EN-1384 markering te dragen.
•
Bij het rijden dienen alle ruiters rijlaarzen of jodpuhrs te dragen of stevige schoenen met een gladde doorlopende zool en een hak, gecombineerd met chaps.
•
Bij het rijden dienen de laarzen of schoenen ruim in de stijgbeugels te zitten.
•
Bij het rijden is het niet toegestaan grote, uitstekende en/of loshangende sieraden en losse kleding te dragen.
•
Het voornemen om in of uit de rijbaan te gaan moet luid worden aangekondigd.
•
Op- en afstijgen dient gestructureerd te geschieden.
•
De combinatie die op de linkerhand rijdt heeft bij het elkaar passeren op de hoefslag voorrang.
•
De combinatie die een snellere gang heeft en/of zijgangen rijdt heeft altijd voorrang.
•
Combinaties mogen elkaar niet snijden bij het passeren. Geef de ruimte.
•
Wanneer er meerdere combinaties rijden dan gaat dressuur rijden voor springen (en mennen).
•
Wanneer er meer combinaties springen dan dient het springen van een hindernis te worden aangekondigd.
•
Te paard, op een rijtuig en in de rijbaan mag niet worden gerookt.
De manege
42
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 43
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 5 REGELS VOOR HET BUITENRIJDEN
In de natuur paardrijden is geweldig, Maar houdt u zich dan wel aan onderstaande regels? Zo blijft paardrijden veilig voor uzelf, anderen en het paard! De instructeur besluit of de ruiters over voldoende rijkunst beschikken om deel te nemen aan een buitenrit. Zij moeten worden begeleid door een ervaren ruiter die gekwalificeerd is om leiding te geven (of instructeur) en die bijvoorbeeld een geldig ruiterbewijs heeft.
DEEL II
De leider van de groep moet de ruiters van de groep voor vertrek instrueren over de commando’s die onderweg worden gegeven en ook over algemene gedragsregels bij val van een ruiter, op hol slaan en dergelijke. De leider van de groep beschikt over een mobiele telefoon met het alarmnummer en de nummers van de manege en de dierenarts. Schakel het geluid van de mobiele telefoon tijdens de rit uit, in verband met mogelijke schrikreacties van het paard. De leider van de groep heeft een reserve beugelriem en een scherp mes met afgeschermd lemmet bij zich. Een groep die naar buiten gaat mag structureel niet groter zijn dan 12 ruiters in totaal. Een begeleidende fietser mag niet vlak bij of vlak achter het paard rijden. Ruiters die op een manegepaard individueel naar buiten gaan moeten in het bezit zijn van een geldig ruiterbewijs. Ruiters die op hun eigen paard naar buiten gaan, moeten hiertoe worden gestimuleerd. De huisregels en rijbaanregels gelden ook voor buiten rijden, voor zover van toepassing. Bij het rijden in het donker of schemer dient de ruiter de wettelijk verplichte verlichting te voeren, volgens artikel 36 ‘Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens’ (RVV), 1990. De ruiter moet rood licht naar achteren stralen en wit of geel licht naar voren. Het dragen van reflecterend materiaal aan paard en/of ruiter wordt sterk aanbevolen. Bij buitenritten met minder ervaren ruiters/kinderen is de aanwezigheid van een ervaren ruiter gewenst, ter ondersteuning van de instructeur.
43
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 44
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 6 HUISREGELS VOOR RUITERS, KOETSIERS, EIGENAREN VAN PAARDEN, BEZOEKERS, MEDEWERKERS EN VRIJWILLIGERS Attentie. U kunt als ondernemer uw eigen huisregels vaststellen. U dient echter onderstaande regels tenminste op te nemen. Ten behoeve van de veiligheid en het paardrijplezier van ons allen kennen wij voor onze accommodatie een aantal huisregels. Wij rekenen op uw medewerking bij de naleving van deze regels. Voor iedereen geldt:
DEEL II
•
Een ieder dient zich in de accommodatie rustig te gedragen.
• Tijdens lessen en terwijl er anderszins ruiters/menners rijden dient rond en in de nabijheid van de rijbaan/rijbanen rust te heersen. • Behoudens de ruiters die aan de lessen deelnemen mag niemand zich met de gang van zaken in de lessen bemoeien. • De stallen (zo die er zijn) zijn slechts toegankelijk voor die leden die daar een paard hebben gestald en hun eventuele eigenaar. •
Er mag in de rijbaan/rijbanen en te paard niet worden gerookt.
• Aanwijzingen van de ondernemer en van door de ondernemer aangewezen beheerders dienen door iedereen te worden opgevolgd.
Voor iedere ruiter/menner/koetsier geldt: •
Tijdens het rijden in de accommodatie is de ruiter verplicht: 1. gebruik te maken van een goed passend en veilig zadel met ruim zittende stijgbeugels. De stijgbeugels en de stijgbeugelriemen dienen vrij aan een scharnierende bevestigingshaak van het zadel te hangen. De bevestigingshaak dient een hoek van ongeveer 45 graden te hebben. Voor beoefenaren van de reiningsport geldt uitsluitend dat de stijgbeugels een vrije ruimte van tenminste 1 cm aan beide zijden van de voet moeten hebben. 2. rijlaarzen of jodphurs te dragen of stevige schoenen met een gladde doorlopende zool met hak en gladde bovenkant in combinatie met chaps. De schoenen moeten ruim in de stijgbeugels passen. 3. Een goed passende veiligheidshelm, met gesloten kinband en voorzien van de CE en EN-1384 markering te dragen. 4. De rijbaanregels in acht te nemen
•
Tijdens het rijden in de accommodatie is de menner verplicht: 1. gebruik te maken van een geschikt en veilig tuig; een passend en veilig rijtuig dat voorzien is van: - goed functionerende remmen; - een draaikrans/schamel die volledig onderdoor kan draaien (alleen bij vierwielige rijtuigen) en de juiste verlichting en reflectoren e.e.a. volgens het Reglement Verkeersregels 2. de rijbaanregels in acht te nemen.
44
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 45
Praktisch handboek veilig paardrijden
• Ruiters en menners is het tijdens het rijden in/op de accommodatie niet toegestaan grote, uitstekende en/of loshangende sieraden en losse kleding te dragen. •
Alcoholgebruik vlak voor en tijdens het rijden is niet toegestaan.
Voor de stallen (indien aanwezig) geldt: •
•
De manege ...............................................
45
DEEL II
•
De stallen zijn - behoudens noodsituaties -slechts toegankelijk voor de ruiter die zijn paard daar heeft gestald, zijn gezinsleden, de eigenaar van het paard, dierenartsen, hoefsmeden, de ondernemer en de door de ondernemer aangewezen personen. Stalgangen dienen leeg te zijn. Kruiwagens, emmers, voer, harnachementen e.d. mogen niet in de gangen staan/hangen. Paarden mogen niet in de gangen worden gepoetst. Er mag in de stallen en de stalgangen niet worden gerookt.
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 46
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 6 ONGEVALLENREGISTRATIEFORMULIER
Volgnummer ongeval:
DEEL II
Andere slachtoffers van het zelfde ongeval (leidend tot letsel) zijn geregistreerd onder volgnummers(s): Naam vereniging: Standplaats accommodatie: Ingevuld door: Datum: Wanneer is de blessure ontstaan? Naam geblesseerde persoon: Identificatie geblesseerde persoon:
O O O O
Geslacht geblesseerde persoon:
O M
ruiter/menner/begeleider instructeur toeschouwer anders, nl.: O V
Leeftijd geblesseerde persoon __________ jaar Indien exacte leeftijd niet bekend omcirkel leeftijdscategorie: 0/ 1 - 4 / 5 - 9 / 10 - 14 / 15 - 19 / 20 - 24 / 25 - 39 / 40 - 54 / 55 - 65 / 65 - 74 / 75+ Niveau/vaardigheid ruiter/menner: O beginner O licht gevorderd
O gevorderd
O zeer gevorderd
Omschrijf kort wat er is gebeurd:
Welke omstandigheden hebben mogelijk bijgedragen tot het ontstaan van de blessure? (er zijn meerdere antwoorden mogelijk) O mate van rijvaardigheid slachtoffer O mate van rijvaardigheid andere ruiter(s) O onoplettendheid/onvoorzichtigheid slachtoffer O onoplettendheid/onvoorzichtigheid andere ruiters(s) O drukte in les O paard schrok van iets of iemand O karakter paard O defecte uitrusting O slechte communicatie ruiter - paard O bodemgesteldheid O anders, nl.
46
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 47
Praktisch handboek veilig paardrijden
Waar is de blessure ontstaan? O binnen rijbaan0 buiten rijbaan O erf O anders nl: Welk(e) paard(en) was/waren betrokken bij het ontstaan van de blessure? Naam paard(en): Leeftijd paard(en): Tijdens welk onderdeel van de paardensport is de blessure ontstaan? O gewoon rijden O dressuur O springen O cross O carrousel O longeren O voltigeren O westernrijden O mennen O anders, nl.:
Wie was bij de activiteit aanwezig? O ondernemingsinstructeur O eigen niet gediplomeerde instructeur O niemand Wat was de grootte van de groep?
Droeg het slachtoffer een: O veiligheidshelm (met CE en EN-1384 markering) O klassieke cap
O les O anders, nl.
DEEL II
Tijdens welke activiteit is de blessure ontstaan? O vrij rijden O individuele instructie O verzorging paard O begeleiding paard
O wedstrijd
O eigen gediplomeerde instructeur O ouder
O ________ combinaties. O n.v.t.
O cap met kinband O geen hoofdbescherming
Welk soort blessure is aan welk lichaamsdeel ontstaan? Vul de juiste combinatie(s) van soort blessure (cijfer) en getroffen lichaamsdeel (letter) hieronder in. Meerdere antwoorden zijn mogelijk. Voorbeeld: een gebroken been = 4l Soort blessure: 1. onbekend 2. oppervlakkig letsel (schaafwond, bult, blauwe plek, kneuzing) 3. open wond 4. botbreuk 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
ontwrichting (uit de kom) verrekking/verzwikking/inscheuren gewrichtsbanden/kapsel spier- en/of peesletsel hersenschudding overig hersenletsel letsel aan inwendige organen anders, nl. ___________________________________
Getroffen lichaamsdeel: a. onbekend b. hoofd/hals c. nek d. rug e. buik en/of inwendige organen f. schouder(blad) g. arm h. elleboog i. pols j. hand/binger(s) k. heup l. been m. knie n. enkel o. voet/tenen
47
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 48
Praktisch handboek veilig paardrijden
Is de blessure (para)medisch behandeld? O ja O nee O onbekend Zo ja, door wie is de blessure behandeld? (Er zijn meer antwoorden mogelijk.) O niet medisch geschoold persoon O ambulancepersoneel O iemand met BHV-diploma O spoedeisende hulpafdeling ziekenhuis O huisarts O onbekend O anders, nl. ________________________________________________________ Is de geblesseerde persoon opgenomen in een ziekenhuis? O ja O nee O onbekend Hoe is de nazorg verlopen? Is er contact geweest met de geblesseerde? Zo, ja: wanneer en in welke vorm?
DEEL II
Hoe had het ongeval naar uw mening voorkomen kunnen worden?
Welke actie is of wordt ondernomen om dit soort ongevallen in de toekomst te voorkomen?
Getuigen: Getuige 1: Naam : _ Adres : Woonplaats : _ Tel. nr.:
48
Getuige 2: Naam : Adres : Woonplaats: Tel. nr.:
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 49
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 7 WAT TE DOEN BIJ CALAMITEITEN?
In tegenstelling tot grote rampen gebeuren er in onze accommodaties met enige regelmaat meer of minder ernstige ongevallen. De hulpverlening bij deze ongevallen is niet minder belangrijk dan die bij grote rampen. De materiele schade staat in de meeste gevallen niet in verhouding tot die bij grote rampen. De impact van een ongeval voor de direct betrokkene(n) moet echter niet worden onderschat. Een snelle en adequate hulpverlening bij ongevallen is dan ook uiterst belangrijk. Bij ongevallen in onze accommodaties kunnen we denken aan: - een ruiter die van zijn paard valt; - een ruiter die van zijn paard valt en met de voet in de beugel blijft steken; - een ruiter die met zijn paard valt; - een paard dat met of zonder paard en rijtuig op hol slaat; - een ruiter die door een paard getrapt wordt en vele andere. Wanneer het ongeval tijdens een les gebeurt dan is de instructeur de aangewezen persoon om de hulpverlening te organiseren. Hij zal b.v. de ernst van de situatie moeten beoordelen, slachtoffer en andere aanwezigen gerust moeten stellen, voor deskundige hulp moeten zorgen, zo nodig zelf hulp moeten verlenen en andere noodzakelijke maatregelen moeten nemen. Wanneer er sprake lijkt van een storing van vitale functies verdient het altijd aanbeveling om het landelijke alarmnummer 112 te bellen. Loopt een paard los dan dient de accommodatie of het erf te worden afgesloten. Is een paard ernstig geblesseerd dan dient een dierenarts te worden gebeld. Dit soort acties bij ongevallen en nog vele andere dienen eveneens in een calamiteitenplan te worden beschreven; kort maar duidelijk. Ongevallen kunnen echter ook gebeuren wanneer ruiters/menners zelfstandig van de accommodaties gebruik maken. Ook dan dienen aanwezigen aan een calamiteiten plan een duidelijke handleiding te hebben voor hoe te handelen. Belangrijk is dan ook dat het calamiteitenplan voor een ieder toegankelijk is. Dat een ieder weet waar het ligt en dat het daar ook daadwerkelijk ligt.
49
DEEL II
Met calamiteiten worden grote rampen bedoeld. We moeten dan denken aan grote branden of natuurrampen, zoals zware stormen en overstromingen. Gelukkig komen dit soort rampen maar zelden voor. Toch kan een brand, een storm, een overstroming of een andere ramp ook uw accommodatie raken. Hoe onwezenlijk het ook klinkt, zorg dat u er op voorbereid bent. Zorg dat u voor dit soort gebeurtenissen een calamiteitenplan heeft dat vermeld wat de belangrijkste telefoonnummers zijn, wie wie waarschuwt, wat er zoal gebeuren moet, wie wat doet etc. Beperk u tot de meest voor de hand liggende rampen en benader deze met name vanuit de gevolgen kant. Een buitenrijbaan die tengevolge van een dijkbreuk onder water loopt is erg. Tenzij op dat moment net ruiters van de rijbaan gebruik maken zijn de gevolgen echter te overzien. Een grote brand in uw accommodatie waar ook paarden zijn gestald heeft verdergaande gevolgen. Zo’n ramp vraagt om bijzonder snel ingrijpen, zo mogelijk al voor dat de brandweer arriveert. Het verdient aanbeveling over een op te stellen calamiteitenplan overleg te voeren met de plaatselijke brandweer als algemene hulpverlener. Goed overleg en een goede afstemming kan in geval van nood van onschatbare waarde zijn.
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 50
Praktisch handboek veilig paardrijden
50
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 51
Praktisch handboek veilig paardrijden
DEEL III ONDERNEMINGEN MET MENACTIVITEITEN
INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1 HOOFDSTUK 2 HOOFDSTUK 3 HOOFDSTUK 4
Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aanvullende eisen accommodaties . . . . . . . . . . Aanvullende eisen gebruik accommodaties . . . . . Ondernemingen die aanspanningen verhuren . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
52 52 52 53
Bijlagen: 1. Instructie groepsleider en Instructie koetsbegeleider . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 2. Inspectielijst rijtuigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
DEEL III
51
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 52
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 1
HOOFDSTUK 3
ALGEMEEN
EISEN GEBRUIK ACCOMMODATIE
1. Strekking van Deel III De in dit deel van het Handboek vermelde regels gelden aanvullend op de regels voor ondernemingen zoals die in deel II zijn vermeld. Alle regels in deel II en de bijlagen zijn dus tevens op ondernemingen waar wordt gemend en op ondernemingen die aanspanningen verhuren van toepassing.
Paarden De paarden moeten betrouwbaar, verkeersmak, gezond en geschikt zijn voor het niveau van de menner.
HOOFDSTUK 2 EISEN ACCOMMODATIES DEEL III
Toegangsdeur rijbaan Voor menners en hun aanspanning moet de toegang tot de rijbaan tenminste 2 meter breed zijn. Hierbij mag een dubbele deur worden gemeten.
Tuigen, rijtuigen en kleding van de menner Tuigen moeten geschikt zijn voor het doel waarvoor ze worden gebruikt. Ze moeten goed passend en veilig zijn. Het leer/tuig mag geen scheurtjes vertonen en het stiksel, de doornen, de lussen e.d. moeten in orde zijn. Rijtuigen moeten passen bij het paard dat is ingespannen. Verder moeten ze veilig en stabiel zijn en voorzien zijn van goede zitplaatsen voorzien zijn van de juiste verlichting en reflectoren, e.e.a. conform het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens, voorzien zijn van goed functionerende remmen op minimaal de achteras, minimaal 1 maal per jaar een verplichte onderhoudsbeurt krijgen, welke via de Inspectielijst Rijtuigen (bijlage 2) wordt uitgevoerd en geregistreerd. Bij vierwielige rijtuigen moet de draaikrans/schakel volledig onderdoor kunnen draaien. De onder 2 en 3 vermelde regels gelden ook voor aanspanningen van derden die in de accommodatie worden gebruikt. De ondernemer of de instructeur controleren of de aanspanningen van derden aan de voorschriften voldoen. Instructie en lessen Elke instructeur die in/op een accommodatie of daarbuiten menlessen geeft moet een diploma erkend meninstructeur hebben, afgegeven door de SRR, NHB, KNHS of de voormalige NBVAP, KNF en NKB. Stagiaires die ingeschreven zijn voor de cursus Basisof Kandidaatsinstructeur en/of NHB opleiding mogen, onder supervisie van een erkend meninstructeur les geven overeenkomstig hun opleidingsniveau.
52
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 53
Praktisch handboek veilig paardrijden
HOOFDSTUK 4 AANVULLENDE EISEN VOOR ONDERNEMINGEN DIE AANSPANNINGEN VERHUREN Algemeen De regels zoals vermeld in hoofdstuk 2 van dit deel zijn eveneens van toepassing op ondernemingen die aanspanningen verhuren. Het rijtuig van een aanspanning dient uitgerust te zijn met een kleine EHBO trommel en een telefoon. De menner en de begeleider van een aanspanning dient te beschikken over een Calamiteitenplan EHBO.
DEEL III
Verhuur zonder menner Verhuur van een aanspanning zonder menner is uitsluitend toegestaan wanneer de menner in het bezit is van een geldig Koetsiersbewijs van de Stichting Rijvaardigheidsbewijzen Recreatieruiter (SRR). De verhuurder is verplicht de aanspanning altijd te laten vergezellen door een ervaren begeleider die eveneens in het bezit is van een geldig Koetsiersbewijs en bekend is met de Instructie Koetsbegeleiding en Groepsleider. De begeleider van de aanspanning is verantwoordelijk voor de aanspanning en het beheer van de EHBO verenigingskit en de telefoon. De verhuurder dient de menner zelf te laten inspannen. Tevens dient hij hem te laten proefrijden. Verhuur met menner Bij verhuur met menner dient deze in het bezit te zijn van een geldig Koetsiersbewijs.
53
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 54
Praktisch handboek veilig paardrijden
CHECKLIST EISEN ONDERNEMINGEN MET MENACTIVITEITEN
O 1
Menners: 1. maken gebruik van tuigen die geschikt zijn voor het doel waarvoor ze worden gebruikt; tuigen die goed passend en veilig zijn, die geen scheurtjes vertonen en waarvan het stiksel, de doornen, de lussen e.d. in orde zijn; rijtuigen die passen bij het paard dat is aangespannen, die veilig en stabiel zijn en voorzien zijn van: goede zitplaatsen; verlichting en reflectoren conform het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens; goed functionerende remmen op tenminste de achteras; tenminste 1 keer per jaar een verplichte onderhoudsbeurt krijgen. 2. maken gebruik van vierwielige rijtuigen waarvan de draaikrans/schakel onderdoor kan draaien; 3. maken gebruik van paarden die betrouwbaar, verkeersmak, gezond en geschikt zijn voor het niveau van de menner.
DEEL III
O 2
De ondernemer of de instructeur controleren of de aanspanning van derden aan de eisen voldoen.
O 3
De rijtuigen van het verhuurbedrijf is uitgerust men een kleine EHBO-trommel en een telefoon.
O 4
De menner en de begeleider van een verhuurde aanspanning beschikken over een Calamiteitenplan EHBO.
O 5
Menners van een aanspanning zijn in het bezit een geldig Koetsiersbewijs. De begeleiders van een zonder koetsier verhuurde aanspanning zijn in het bezit van een geldig Koetsiersbewijs en bekend met de instructie Koetsiersbegeleiding en Groepsleider.
O 6
De menner van een zonder koetsier verhuurde aanspanning moet zelf aanspannen en proef rijden.
54
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 55
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 1 INSTRUCTIE GROEPSLEIDER
Let op eventueel achter oprakende aanspanningen. • Controleer geldigheid koetsiersbewijs. • In geval van problemen communiceert de groepsleider met Thuisbasis. • Zorg dat je je mobiele telefoon bij je hebt en aan hebt staan zonder geluid en dat de batterij altijd opgeladen is. • Groepsleider controleert de verantwoordelijke koetsbegeleiding tijdens de rust. • Let op de harmonicawerking van de colonne. De voorste aanspanning dient zijn tempo zo goed mogelijk te controleren t.o.v. de volgende. • Let tijdens de rust ook op ademhaling van andere aanspanningen (tempo of buitentemperatuur te hoog?). Instructie koetsbegeleiding
DEEL III
Wat te doen voor vertrek? • Verhuurbedrijf geeft aan wie de groepsleider van de rijtuigen is. • In geval van problemen communiceert de groepsleider met Thuisbasis • Controleren of je mobiele telefoon aanstaat zonder geluid en opgeladen is. • Kennismaken. • Controleer geldigheid koetsiersbewijs. • Mensen aangeven dat zij mee mogen helpen met alle handelingen. • Goed kijken of mensen zich er bij op het gemak voelen. • Inspannen. Let op andere rijtuigen! • Splitpennencontrole aan de wagen. Wat te doen bij vertrek? • Volgorde van wegrijden afspreken. • Afspreken wie groom is en wat hij moet doen. • Zorg voor een aangesloten colonne. Wat te doen na vertrek? • Benadruk paardvriendelijk mennen door het eerst zelf voor te doen. • Roken verboden • In de gaten houden of mensen luisteren naar je instructies. Pas op voor nonchalance! • Informeer de passagiers dat men moet uitkijken en/of bukken bij overhangende takken en bij kuilen en stronken men zich goed vasthoudt aan de wagen. Tijdens de rit. • Waarschuw de passagiers wanneer je overhangende takken passeert en bij kuilen. • Bewaar enige afstand t.o.v. de voorganger maar verlies hem niet uit oog. • Aarzel nooit om in te grijpen en vertel ook dat je dat doet als het nodig is. • Iedere koetsbegeleider is verantwoordelijk voor zijn/haar aanspanning tijdens de rust. • Geen mensen op de wagen als de koetsbegeleider niet op de wagen is. • Verlichting ontsteken bij invallende duisternis. • Voorkom dat tijdens de rust kinderen met de zweep spelen. Wat te doen na terugkomst? • Gezamenlijk naverzorgen van de paarden en wagens.
55
Praktisch Handboek
28-04-2006
14:56
Pagina 56
Praktisch handboek veilig paardrijden
BIJLAGE 2 INSPECTIELIJST RIJTUIGEN
Uit te voeren acties:
Datum inspectie:
Remvoering controleren Remvoering vervangen Remtang vervangen Remcyclinder vervangen Remolie pijl controleren/aanvullen Bekleding controle op scheuren/reinigen/reparatie Wiellagers voor smeren/stellen/vervangen (SM/ST/V) Wiellagers achter smeren/stellen/vervangen (SM/ST/V) Molen controleren en smeren Molen vervangen
DEEL III
Spindel reinigen en smeren Verlichtingscontrole Accu opladen Accuwater controleren/bijvullen Spoorstok, bout lamoen controleren Spoorstok, bout lamoen vervangen Bandenspanning controleren (2 Bar) Banden en velgen fysiek controleren op beschadiging/slijtage Slede bokkussen smeren Werking scharnieren (2) en sluiting bokkist controleren/vervangen Bout harpsluiting (6) controleren/vervangen Controleren of EHBO-trommel aanwezig is Inhoud EHBO-trommel controleren op THT-datum (bijvullen/vervangen) Schokbreker langboom controleren en smeren Schokbreker langboom vervangen
Naam controleur:
Voor akkoord: Datum:
56
Datum inspectie:
Opmerkingen: