Typografie Hoe typografie toepassen
Omschrijving Typografie is de keuze en het op de juiste wijze ordenen van beeldmateriaal in overeenstemming met een bepaald doel, zodanig letters rangschikken, ruimte verdelen en schrift beheersen als nodig is om zo volledig mogelijk het goede verstaan van de boodschap door de lezer te bevorderen. Typografie staat in dienst van ondubbelzinnig overbrengen van informatie.
AbcdefGhiJklm
Tekst als compositie-element Door een goed geplaatste tekst krijgt een realisatie volgende kenmerken evenwicht stabiliteit binding tussen verschillende elementen esthetisch aspect; aantrekkelijk overzichtelijk
Letterclassificatie
Lettertekens worden op verschillende manieren ingedeeld, er zijn ingewikkelde schema’s en benamingen zoals ‘Vroeg-classicistisch’, ‘Egyptiennes’..
Letterclassificatie
Belangrijkste letterstammen: - klassieke letters [Garamond - Times] - fantasieletters [Inkpot] en schriftletters [Lucida ] - gelijkledigen [Avant Garde - Futura]
Schreef of schreefloos Een tweede indeling in lettersoorten is het onderscheid tussen letters mét en letters zonder schreven: Klassieke letters, en letters die daarop gebaseerd zijn hebben schreven:
Times Bij drukwerk zorgt een schreefletter in lopende tekst voor een constante lijn en een houvast voor het oog.
Klassiekers Meest gebruikte lettertypes: Times New Roman [klassiek, met schreef] *Stanley Morrison [The London Times]- 1932
U nivers [gelijkledig, schreefloos] *Adrian Frutiger - 1957
Helvetica [moderne variant van de Univers] Verdana [gelijkledig, schreefloos, populair om zijn groot en breed letteroog en extra ruimte tussen de letters] *Matthew Carter en Tom Rickner - 1994
Lettergebruik Vuistregels: nooit letterfamilies mengen in regels met mate verticaal mengen meng nooit letterfamilies uit éénzelfde stam beperk het aantal letterstammen en soorten drie of méér fantasieletters op een pagina geven een rommelige indruk koppen of titels afstemmen op de broodtekst
Tekst is belangrijk De grootte van de pagina en het uiterlijk van het drukwerk lijken meer invloed te hebben op hoe een realisatie eruit ziet. Toch speelt tekst een grote rol. Er is geen beperking tegenover webrealisaties waarin door de programmatie, maar weinig lettertypes beschikbaar zijn. Tekst in websites vraagt een specifieke en zorgvuldige benadering: een doordachte en inventieve manier van werken omdat bij programmeren het resultaat niet dadelijk zichbaar is.
Leesbaarheid
Een tekst houdt in eerste instantie een boodschap in. De tekst moet dus leesbaar blijven. De karakteristieken van een letter moeten behouden blijven. Wordt hier afbreuk aan gedaan, dan gaat de leesbaarheid van een letter vaak verloren.
Karakteristieken
Karakteristieken van een letter
Leesbaarheid Een tekst is leesbaar als: De lettertekens duidelijk zijn [geen ingewikkelde vormen kiezen]. De inhoud van de tekst voor de lezer begrijpbaar is [aangepaste tekst voor kinderen]. Taal en stijl zodanig is dat de tekst gemakkelijk leest.
Leesbaarheid wordt beïnvloed door: 1. Fysieke factoren Rekening houden met de wijze waarop de mens leest Tekst zetten zodanig dat het oog fixatiepunten vindt. Hoe? Regelafstand Woordspaties Alinea’s Plaatsing en indeling met koppen
Leesbaarheid wordt beïnvloed door: 2. Taalkundige factoren Spelling Afkortingen vermijden Afbreekfouten vermijden Eigennamen en aardrijkskundige namen Interpunctie of het gebruik van leestekens Schrijfstijl Woordkeuze Zinsopbouw Indeling Zinslengte
Leesbaarheid wordt beïnvloed door: 3. Typografische factoren Lettergrootte: ook corps genoemd, in punt uitgedrukt vb. Helvetica 24 pt Helvetica 18 pt Helvetica 14 pt
Leesbaarheid wordt beïnvloed door: 3. Typografische factoren Zetbreedte: Te weinig woorden in een regel: te vermoeiend voor lange leesteksten Te lange regels tekst: moeilijk om naar een volgende regel te verspringen Ideaal: 8 tot max 15 woorden per regel
Breed of smal?
Breed of smal?
Leesbaarheid wordt beïnvloed door: 3. Typografische factoren Regelafstand: Om gemakkelijk te kunnen lezen moeten de tekstregels op een bepaalde afstand van elkaar staan. De regelafstand is de afstand van de onderste x-lijn van de eerste regel tot de onderste x-lijn van de volgende regel. De witruimte die we zien tussen de gezette regels is de interlinieruimte. Het is steeds nuttig een aantal testen te doen om de regelafstand te bepalen, een grotere regelafstand verhoogt de leesbaarheid.
Regelafstand
Basislijn
regelafstand
Leesbaarheid wordt beïnvloed door: 3. Typografische factoren Letter- en woordspaties: De ideale spatie tussen twee woorden is de ruimte die de letter ’e’ inneemt Een goede letterspatiëring zorgt ervoor dat het woord als eenheid overkomt Bij grote corpsen, in titels bijvoorbeeld, kan het gebeuren dat je de spatiëring moet aanpassen
Leesbaarheid wordt beïnvloed door: 3. Typografische factoren Regelverloop: De overgang van de ene regel naar de andere Soms is het goed het regelverloop handmatig aan te passen om de leesbaarheid te verbeteren Je verandert best niet van regel in namen, cijfers of wanneer een slechte afbreking de betekenis wijzigt: vb: rij-strook rijst-rook Zorg voor een vloeiend en aangenaam te lezen regelverloop
Leesbaarheid wordt beïnvloed door: 3. Typografische factoren Koppen: Deze bepalen de eerste indruk over een artikel of paragraaf Wanneer deze toch over twee regels lopen, zoek dan de meest logische plaats waar een rustpauze in de zin valt Vb: Twee hardlopers van formaat Twee hardlopers van formaat
slecht goed
Doen ! Als je aan al de besproken begrippen denkt, bij het opmaken en verzorgen van de tekst van je documenten, dan geef je aan je werk een toegevoegde waarde !
Taak Ga in drukwerk op zoek naar typografische voorbeelden, maak een presentatie waarbij de items duidelijk vermeld staan. • • • • • •
3 3 3 3 3 1
schreefloze lettertypes geschreefde lettertypes verschillende corpsgrootten verschillende regelafstanden verschillende zetbreedtes pagina die jou aanspreekt op typografsch vlak,
