Twiskemolen
nieuwsbrief, december 2013
in deze nieuwsbrief
nr.23
--nieuwe zeilen --informatiebord --zorgboerderij De Marsen --kort en laatste nieuws
nieuwe zeilen De Twiskemolen heeft 4 witte zomer- en 4 bruine winterzeilen. (In de herfst en het voorjaar draait de molen met 2 bruine + 2 witte zeilen.) De bruine zeilen waren vroeger gemaakt van een zwaardere kwaliteit katoen, omdat de zeilen in de winter meer te verduren krijgen dan in de zomer. Het prettige van de dunnere zomerzeilen was dat deze makkelijker te hanteren waren (elke ochtend moeten de zeilen namelijk, afhankelijk van het weer geheel of gedeeltelijk uitgerold worden en ‘s avonds weer opgerold). Tegenwoordig zijn de winter- en zomerzeilen gelijk van kwaliteit; dun, sterk en duurzaam. Dat wij tegenwoordig nog steeds met bruine en witte zeilen werken heeft dan ook alleen met uitstraling en traditie te maken. De witte zeilen van de Twiskemolen zijn nog van goede kwaliteit, maar de bruine zeilen waren aan vervanging toe. alle vier de bruine zeilen zijn een aantal malen gerepareerd geweest, maar zoals links te zien, bleven de gaten erin vallen; het doek was op, versleten! rechts: ook het touwwerk van de zeilen was op essentiële punten verzwakt door slijtage
In september 2012 kregen wij van molenaar Robert van ‘t Geloof 2 bruine (bijna nieuwe) zeilen cadeau, afkomstig van molen De Havik in Grootschermer. (Molen De Havik is niet meer in bedrijf en wordt bewoond door de bekende musicus Hans Dulfer.) De 2 zeilen hebben nagenoeg dezelfde maatvoering als onze zeilen en werden daarom met dankbaarheid aanvaard.
verfmolen De Kat
Deze zomer heeft recreatieschap Twiske-Waterland (eigenaar van de Twiskemolen) opdracht gegeven om ook de laatste 2 versleten winterzeilen te laten vervangen door aankoop van nieuwe zeilen. Na opmeting in mei van dit jaar zijn deze 2 zeilen in molen De Kat, (op de Zaanse Schans) op zeer vakkundige wijze door drie zeilmakers gefabriceerd.
René Peereboom, een van de drie Seylemakers en molenaar op korenmolen De Bleeke Dood
Nadat René eerst de zeilmaten had genomen en de tekening gemaakt, is hij met zijn collega Seylemakers Simon en Piet in molen De Kat aan de slag gegaan, in de verfkamer, die sinds 1982 gecombineerd wordt met een zeilmakerij. In de authentiek ingerichte kamer staan o.a. een Singer naaimachine uit 1920 en drie zeilbankjes. Piet, Simon en René hebben ieder een eigen bankje, de een vele tientallen jaren oud, de ander nog bijna nieuw. Het ambacht van zeilmaker heeft zo zijn eigen specifieke gereedschappen en daar hoort het onmiskenbare zeilbankje zeker bij.
Piet Kempenaar, zeilmaker en molenaar op verfmolen De Kat
dat de Seylemakers vakmanschap en duurzaamheid voorop hebben staan, is onder andere te zien op deze twee foto’s;
detail zeil, gemaakt door de Seylemakers
touweinde dichtgebrand en afgewerkt met gewaxt draad
detail zeil, afkomstig van molen De Havik
met de hand ingenaaid en versterkt oog voor duurzame verbindingen
een prima zeil, maar net niet traditioneel en duurzaam afgewerkt
Simon van de Meer, zeilmaker en molenaar op koren- en pelmolen De Koker met hond Foss (Noors voor ‘waterval’ )
meer? www.verfmolendekat.com/de-molen/
en
Om de handen te beschermen gebruiken zeilmakers een zeilplaat (of zeilhands). Het is een soort vingerloze handschoen van leer met een, onder een schuine hoek, aangebracht staalplaatje waarmee de stevige naald door het stugge doek en touw geduwd kan worden.
www.zeilenmetdehand.genaaid.nl/id50.htm
16 december was het zover; de twee zeilen (gemaakt van 440 grs/m2 bruin doek, 50%katoen, 50% polyester) werden gezamenlijk opgehangen en afgesteld.
v.l.n.r. Simon van de Meer (molenaar+zeilmaker), Marcel Koop, Piet Kempenaar (molenaar+zeilmaker), Marijke Koop-Brouwer en René Peereboom (molenaar+zeilmaker) delen van de 4 oude winterzeilen hebben een 2e leven gekregen
niet i.v.m. de regen, maar tegen het uitdrogen door de zon hebben de Oostzaanse jollen een zomerdek gekregen
een stuk molenzeil rondom de hooiberg
het nieuwe informatiebord
Halverwege december is het nieuwe informatiebord geplaatst. Het aanbrengen van de kleurschijf en tekst/foto-informatie zal de komende maand geschieden. De officiële onthulling zal plaatsvinden op woensdag 19 maart. En ondanks dat op deze dag de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvinden, zijn de burgemeesters van Landsmeer en Oostzaan, resp. mevr. Astrid Nienhuis en dhr. P.J. Möhlmann, bereid gevonden het informatiebord gezamenlijk te onthullen. De Twiskemolen ligt precies op de grens van Oostzaan en Landsmeer
16 december
Het programma rond deze officiële handeling wordt begin 2014 bekend. Zet woensdagmiddag 19 maart maar alvast in uw agenda; stemmen voor de gemeenteraad én een feestelijke onthulling van het Twiskemolen infobord !!
21 december
het informatiebord komt tot stand dankzij sponsoring van: Recreatieschap TwiskeWaterland, Waterschap HHNK, ID&T (organisatie WTTF), adviesbureau C. de Vree, drukkerij Robstolk, Landschap Noord-Holland i.s.m. Nationale Postcode Loterij, en Rimaxx Reclame
onze buren, zorgboerderij De Marsen In de nieuwsbrief van juli meldden wij al nieuwe buren te hebben gekregen; Zorgboerderij Balder ging over in andere handen en draagt vanaf dat moment de naam De Marsen. Initiatiefnemers van een nieuwe vorm zorgboerderij zijn Wouter Joop en Benno Graef. De afgelopen maanden zijn Benno, Wouter en andere gemotiveerde medewerkers hard aan het werk geweest nieuwe doelen te realiseren. Boerderijbewoners als kippen, ezels, kalkoenen, geiten, pony’s, schotse hooglanders en varkens genieten van hun nieuwe leefomgeving en de beschermende zorg van de boeren en hulpboeren. Op de boerderij zijn voor de particulier o.a. vlees, zuivel, eieren en groenten te koop. Toch is dit nog maar het begin van interessante ontwikkelingen die op de zorgboerderij plaats gaan vinden.
Als je de afgelopen weken langs De Marsen bent gewandeld is het misschien opgevallen dat de varkens op het veld naast de boerderij steeds meer ruimte krijgen toebedeeld en druk zijn met wat varkens het liefst doen, wroeten. Er is namelijk begonnen met de aanleg van een grote moestuin op De Marsen die dagverse groente, kruiden en kleinfruit zal gaan leveren aan omwonenden in Landsmeer, Oostzaan, Den Ilp en Amsterdam. De varkens helpen mee met de ontginning van de tuinderij waar in het voorjaar van 2014 de eerste groenten geoogst zullen worden.
foto boven: zorgboerderij de Marsen als onderdeel van Het Twiske. Rondom de boerderij hebben initiatiefnemers Benno en Wouter de eerste stappen gezet tot nieuwe ontwikkelingen. Foto onder: varken Oo ploegt, samen met 3 biggen een deel van de toekomstige 1,6 ha grote moestuin om. Op de achtergrond grazen pony’s en ligt een Schotse Hooglander te rusten
Tuinder Jouke Mellema gaat het moestuinproject leiden: “We gaan van deze moestuin iets bijzonders maken en dan bedoel ik niet alleen de samenwerking met de varkens. Ik wil graag met mijn klanten gaan samenwerken in een zogenaamd CSA-systeem. Ze zijn dan geen klant meer maar deelnemer. Daar wordt iedereen beter van.” C.S.A. staat voor Community Supported Agriculture in het Nederlands: door de gemeenschap gedragen landbouw, een directe consument-producentrelatie.
Jouke: ”Het is een economisch lokaal en toekomstbestendig systeem voor gezond en eerlijk voedsel en dat is wat we nodig hebben in deze economisch roerige tijden.” Het idee is eenvoudig: deelnemers kopen jaarlijks een oogstaandeel en krijgen daarvoor wekelijks dagverse seizoensgroenten. De deelnemers hebben via hun aandeel inspraak in de teelten en de eventuele winst vloeit terug in de tuin waardoor deze tot bloei komt. Het idee reikt verder dan de bekende groentetas. Jouke: ”Het is voor aandeelhouders alsof ze een eigen moestuin hebben maar dan met een professionele tuinder en zonder de verplichtingen die een eigen moestuin met zich meebrengt. De oogstaandeelhouder kan komen helpen maar dat is geen noodzaak. Het is de ideale manier voor mensen met een druk leven of met een fysieke beperking om toch alle genoegens van een eigen tuin te hebben en je draagt ook nog eens bij aan het wel en wee van de zorgcliënten en De Marsen, een plek om vaak naar toe te gaan omdat het er fijn is. De financiële zekerheid die het aan de tuinder geeft maakt, dat die zich geheel kan concentreren op het telen van heerlijke producten. De waarde van een oogstaandeel is zodoende meer dan groente alleen. Denk bijvoorbeeld aan de kinderen die lekker mee kunnen komen naar de tuin en daar spelenderwijs leren hoe hun eten groeit, hoe de natuur werkt en voedt. Voor senioren is het dé manier om te kunnen genieten van een moestuin, met begeleiding en hulp.”
“Er zal zuiver biologisch geteelt worden dus zonder gebruik van kunstmest en synthetische bestrijdingsmiddelen maar ook met zo min mogelijk gebruik van fossiele brandstoffen en met eerlijke arbeid. Er ontstaan wereldwijd steeds meer succesvolle CSA-tuinderijen. Kom langs, ik ben graag bereid u meer over oogstaandelen en deelname te vertellen” zegt Jouke tot slot.
het grootste deel van de hardwerkende boeren en hulpboeren op de foto. Staand v.l.n.r. Nico Stroomer, Wouter Joop, Floris Steenvoorte, Janka Heij, Michelle Meijer, Vadim Mkrtchjan, Nathan Koenderink, Tobias Grandiek, en (zittend) Peter De Vries. Zittend v.l.n.r. Benno Graef, Timo Appels, Lisa Westra, Kasper Hogendoom. Benno woont samen met partner Marije en hun 3 kinderen Bjarne, Marlene en Samuel sinds kort op de boerderij. Tuinder Jouke Mellema staat niet op de foto
Het CSA-principe willen Wouter en Benno de komende jaren doorvoeren door het gehele bedrijf. Een idee zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat je een pasgeboren lam koopt en deze na vele jaren, als het schaap een gelukkig leven heeft gehad op de boerderij, het als vleespakket me naar huis neemt. Er wordt zelfs nagedacht over het creëren van een permacultuur rond de boerderij, maar het is nu nog te vroeg om hierover uit te wijden. Essentieel vinden Wouter en Benno in ieder geval dat de boerderij voor de lokale bevolking aan de behoefte kan voorzien; een lokale voedselproducent, waar de klant het productieproces van begint tot eind kan volgen en als ze willen er aan kunnen deelnemen. Boerderij De Marsen binnen Het twiske moet voor de omliggende bevolking de ‘eigen achtertuin’ zijn waar het groeiproces van een biologische krop sla tot het leefproces van een Schotse Hooglander te volgen en te beleven moet zijn. Iedereen is welkom om onderdeel te zijn van het werkproces op de boerderij. Of het nu gaat om drukke gezinnen die een enkele keer lekker buiten willen werken, of permanente zorgvragers of tijdelijke zorgvragers als mensen met een burn out. rechts een ‘knipsel’ uit het nieuwsblog van De Marsen. Voor meer informatie kijk op hun website www.demarsen.org
kort en laatste nieuws
De storm van 28 okt. was nog maar net achter de rug toen de volgende stormen zich aandienden. Binnen 6 weken was het, wat betreft veiligheidsmaatregelen 2x een herhaling van zetten. Toch zat er een spannend element aan de storm van 5 december; de krachtige wind zou in de loop van de dag draaien van zuidwest naar noordwest. Deze draaiing zou tevens een koufront met zware hagelbuien met zich meevoeren. De duiventil (eigenlijk omgebouwd tot kippen-
duiventil gestut tegen NW storm
. hok) zou door de draaiing van de wind richting noordwesten, de volle laag van achteren krijgen. Uit voorzorg hebben wij de til gestut met een stevige schoor. Het bleek geen overbodige luxe, want de verwachte hagel kwam samen met enorme rukwinden over de molenbiotoop heen gedenderd. Het duurde hooguit een half uur, maar in dit korte tijdsbestek vreesden wij wel voor de ruiten van onze opstallen. De Kerststorm van 23 op 24 dec. woedde ‘s nachts. Overgeleverd aan de weergoden hebben wij de nacht in een wiegend bed doorgebracht. En van zo’n wiegend bed met krakende balken om je heen, val je niet bepaalt vlot in slaap…
. Wij hebben geen gasaansluiting in de molen. Wel centrale verwarming, die werkt op een elektrische installatie. De cv functioneert prima, alleen met enige vertraging; als je de thermostaat hoger zet, duurt het een kleine 2 dagen voordat dit effect heeft. Het is daarom beslist geen overbodige luxe dat wij een houtkachel in de woonkamer hebben staan. De schoorsteen ervan komt uit in de kap. de schoorsteenpijp kan niet door de kap naar buiten omdat de kap geregeld wordt gedraaid (zodat de wieken recht op de wind staan)
Vanwege de houten molenconstructie en rieten bedekking is het belangrijk dat de schoorsteen goed functioneert. Onze verzekering eist dan ook geregeld en goed onderhoud. Schoorsteenvegerij Vittali zorgt hiervoor. Dit jaar toevallig op 5 december (……..) en dan ook nog tijdens een zware storm. Het vegen van de Twiskemolen schoorsteen is zelfs voor Vittali elke keer weer een bijzondere klus en als tijdens het vegen alles om je heen beweegt, kraakt en piept door een storm, is de veegactie een ware experience………
Jaren geleden kreeg elke Noord-Hollandse molen een rijkssubsidie uitgekeerd naar het aantal omwentelingen van de molen. Hiervoor was op het bovenwiel van elke molen een verzegeld telmechanisme gemonteerd. Deze manier van subsidieverstrekking bestaat niet meer, maar bij vele molens is nog wel de teller aanwezig. Zo ook bij de Twiskemolen. Na revisie in februari 2012 kunnen wij de omwentelingen weer bijhouden, niet omdat dit moet, maar gewoon omdat we dat leuk vinden. Op 16 december jl. maakten de molenwieken hun miljoenste omwenteling. Dat betekent ruim 500.000 omwentelingen per jaar. Daar zijn wij best trots op. Het gros van de Nederlandse windmolens draait een gemiddelde van zo’n 50.000 omwentelingen per jaar, maar er zijn ook uitschieters naar boven; zo maken een paar molens op De Zaanse Schans tussen de 1 en 2 miljoen omwentelingen per jaar……
bovenwiel
Begin volgend jaar zal uit het Twiskemolen jaarverslag blijken hoeveel van deze omwentelingen de vijzel hebben doen draaien en hoeveel omwetelingen de molen voor de Prins heeft gemaakt. We zullen ook draai- en maalcijfers van 2012 en 2013 naast elkaar leggen. tellerstand 15 december 2013
Op 19 december draaide de molen voor het eerst dit seizoen met de vier bruine winterzeilen. Dat het wiekenkruis deze dag goed op de wind stond, wordt bewezen door de zonovergoten windvaan op de voorgrond….
Na een langdurig koud voorjaar, een zeer fraaie zomer en een polonaise aan stormen in dit najaar, sluiten wij het jaar met een goed gevoel af. Wat heeft Nederland toch een heerlijk vier seizoenenklimaat! Iedereen een goede en gezellige jaarwisseling gewenst en mooie nieuwe uitdagingen in 2014. Tot slot nog een moraliserende tweet, waar wij volledig achter staan! We vinden vuurwerk niet prettig in onze buurt (denk aan molen en dieren) maar wij vrezen deze ballonnen nog meer……
.
www.twiskemolen.nl
.
voor dagelijkse weetjes: twitter: @molenaar-marcel
