Twiskemolen
in deze nieuwsbrief
nieuwsbrief, februari 2013
nr.13
--drachtige geiten --open dag Het Twiske 14 april --wonen in de molen, deel 3 --laatste nieuws
jaarverslag 2012 Dank jullie wel voor de vele leuke reacties op ons Twiskemolen jaarverslag 2012. Het natte jaar 2012 zorgde ervoor dat de vijzel veel werk heeft moeten verrichten. Van al het weggemalen water (4200 miljoen liter) is 16% op windkracht uit de polder verplaatst. In 2013 gaan we natuurlijk voor minimaal een procentje meer ! Maar of we de 16% kunnen overtreffen, zal volledig afhangen van het weer; als het opnieuw veel regent en de windgoden zijn niet met Bepalende factoren: ons…….zal de motor weer veelvuldig Als het te hard waait (boven windkracht 7) draait zijn werk moeten doen. Maar als het een de molen niet en ook ‘s nachts staat de molen stil droog jaar wordt en er gunstige winden (in tegenstelling tot vroeger tijden). waaien op momenten dat we op de molen aanwezig zijn, zou de 16% procent zomaar Als er te weinig wind is, kunnen we niet malen. De molenwerkzaamheden verrichten we op eens verdubbeld kunnen worden. vrijwillige basis. Om inkomsten te generen Het zal in ieder geval merkbaar moeten hebben wij ook verplichtingen elders en zijn niet zijn dat Marcel geen vierdaagse altijd op het molenerf aanwezig. Het kan dus zijn werkweek elders meer heeft……. dat we bij gunstige wind de molen niet kunnen laten malen simpelweg omdat we niet aanwezig Eind 2013 weten we het. zijn.
drachtige geiten In de laatste week van maart en de maand april zullen 4 van onze geiten hun lammeren werpen. Het wordt voor ons een spannende tijd, we kijken er erg naar uit. Op de foto Luna en Lot die in februari 2012 zijn geboren. Omdat wij niet wisten dat moedergeit drachtig was, liepen deze twee geitjes op een middag ineens door de stal…… De 4 geiten die nu drachtig zijn volgen wij natuurlijk op de voet. Het gaat erg goed met ze (net als met de rest van de groep trouwens). Een geit die voor het eerst drachtig is, werpt over het algemeen één lam. Geiten die eerder drachtig zijn geweest krijgen tussen de 1 en 3 lammeren. Een van de geitjes die dit voorjaar geboren wordt, zullen wij in de nieuwsbrief een jaar lang volgen, zodat je elke maand haar belevenissen kunt lezen.
open dag Het Twiske
zondag 14 april, van 11.00 tot 16.00 uur
lammetjes aaien scootertocht door Het Twiske een uur gratis boothuur naar keuze IVN natuurexcursie kinderspeurtocht 8-12 jarigen
poffertjes eten kabouterspel voor 4-8 jarigen dj met jaren 80 muziek ook boerengolf, steppen, gps wandelen, springkussens jeugdzeilles met Lasers De molen zal de gehele dag draaien met feestelijke pavoisering. En natuurlijk is het molenerf geopend van 11.00 tot 16.00 uur. Bij voldoende wind bemaalt de molen de Twiskepolder en kan er in de molen, op de begane grond gekeken worden hoe de onderbonkelaar het vijzelwiel aandrijft. het definitieve programma verschijnt binnenkort
etc.
de 1e Open Twiske Dag wordt georganiseerd door recreatieschap Het Twiske en De Twiskehaven
Op 14 april a.s. wordt de eerste Open Twiske Dag georganiseerd. Prachtige natuur met mooie fiets-, wandel- en ruiterpaden. En speciaal tijdens de Open Twiske Dag een kijkje bij alle locaties en activiteiten. Van leuke kinderspellen en speurtochten, tot op het terras zitten met een muziekje van een dj. Van jong tot oud, voor ieder wat wils !
wonen in de Twiskemolen, deel 3:
de eerste verdieping
kapzolder
Voordat we de indeling van de 1e verdieping beschrijven, is het niet onbelangrijk om de bouwconstructie van de molen wat specifieker uit te leggen. 2e zolder: bergkasten, waslijnen
1e verdieping: slaapkamers, badkamer
In de vorige nieuwsbrief schreven we dat op de begane grond geen beeldbepalende korbelen te zien waren. Op de 1e verdieping zijn ze wel aanwezig, prominent zelfs. De korbelen hebben zelfs grote invloed op de wooninrichting zoals je in deze nieuwsbrief zult lezen.
begane grond: woonkamer, keuken
molenschuur
verschil tussen molenverdieping en -zolder Als we over een verdieping in een molen praten, mag je er vanuit gaan dat deze is ingericht als woning met het bijbehorende comfort. De wanden zijn bijvoorbeeld afgetimmerd, muren geïsoleerd, vloerbedekking gelegd, verwarming aanwezig, etc. Een zolder heeft al dit wooncomfort niet. Wij gebruiken de 2e zolder wel als onderdeel van de woning, maar zonder verwarming en aftimmering. Je kijkt ook tegen de rietbedekking aan. In de volgende nieuwsbrief meer over de 2e zolder.
kelders en krimp
1e verdieping
badkamer slaapkamer
begane grond kelder
1 2
1
3 2
Waarom is de molen gebouwd zoals deze is gebouwd, namelijk als houten constructie, afgedekt met riet? Een molen moet enorme krachten kunnen verwerken. Als de wieken draaien, kunnen de buitenpunten van de wieken een snelheid bereiken van 130 km/uur. Ook als de molen niet draait moet de molenconstructie pittige krachten kunnen verwerken want de Twiskemolen staat in alle windrichtingen geheel vrij in de wind en met een stevige storm zal de molen echt zijn mannetje moeten staan. Het bouwen van een stevige molen is dus een vereiste. Je zou zeggen, bouw de molen van steen, dat is goed stevig! Maar de meeste poldermolens zijn gebouwd op plekken waar de polder moest worden bemalen en dat zijn over het algemeen plaatsen waar de grond veenachtig, zacht, sponzig is. Een zware stenen molen zou snel wegzakken in zo’n zachte ondergrond. Een molen gemaakt van houten balken, bedekt met riet is relatief licht. In de 16e eeuw hebben ze dan ook (met vallen en opstaan) geleerd dat een achtkantige bouwvorm met een brede onderzijde, een zeer solide en duurzame bouwvorm is.
4
5
6 7
8
de basisconstructie 2 verticale balken, de achtkantstijlen, worden met elkaar verbonden door middel van 2 bintbalken. Deze constructie wordt nog eens extra verstevigd met korbelen. Om een achtkantige molen te bouwen heb je vier van deze samengestelde constructies nodig. De vier constructies zijn op deze pagina weergegeven in de kleuren geel, oranje, groen en blauw. Breng je deze constructies in elkaar tot een achtkant, krijg je de zeer sterke bouwvorm zoals links is afgebeeld. Het is wat kort door de bocht, maar zet een dak op deze vorm, bedek de buitenzijde met riet en je zit binnen veilig en droog . Om deze basisconstructie nog verder te versterken, worden meer balkconstructies aangebracht, waaronder de zogenaamde veldkruizen, maar hierover meer in de volgende nieuwsbrief.
De tekening links geeft goed weer dat het op de 1 e verdieping en 2e zolder een wirwar is van korbelen waartussen gewoond kan worden. Om de molenwoning in te richten is een creatieve geest dan ook geen overbodige luxe…. .
begane grond
1e verdieping
K
T1
T2
kapzolder
1e verdieping
Op de tekening links is de aanpassing tijdens de herbouw in Het Twiske in het rood ingetekend; de achtkantstijlen zijn aan de onderzijde met 1,5 meter verlengd en er is een tussenvloer aangebracht.
begane grond
kapzolder 2e zolder
De bouwvorm zoals rechts te zien, is de vorm welke is toegepast in Barsingerhorn, (waar de molen vele eeuwen geleden gebouwd is.)
plattegrond van de 1e verdieping
K
G
K overloop
A
700 cm
K
K
badkamer
K KO
stapelbed
logeerkamer
totale oppervlak 1e verdieping:42,5m2 overloop: 13,5 m2 slaapkamer: 10 m2 Logeerkamer: 10 m2 badkamer: 5,5 m2 A= achtkantstijl
slaapkamer
G= garderobekast K= kast KO= koningsspil T1= trap van begane grond naar 1e verdieping T2= trap van 1e verdieping naar 2e zolder
Op de plattegrond onderaan deze pagina staan ter verduidelijking de bintbalken ingetekend die zichtbaar zijn onder het plafond van de 1e verdieping. A, B, C en D zijn de bintbalken. 1 t/m 8 zijn de achtkantstijlen. Met twee kleine voorbeelden laten we zien hoe wij meubilair aanpassen om het een plek te kunnen geven tussen alle balkconstructies. Op de overloop staan 2 boekenkasten. De kasten konden precies tussen de muur en bintbalk C geplaatst worden, alleen kon de deur niet open. We hebben daarom een stuk van de deur afgezaagd en het ontstane gat boven de deur met hout afgedicht. foto 1: overloop
Voor de logeerkamer hebben we een Ikea-stapelbed gekocht. Het bouwpakket was echter zodanig geconstrueerd dat het trappetje alleen aan het voetenof aan het hoofdeind gemonteerd kon worden. Het trappetje bij het voeteneind monteren kon niet, want na het betreden van de eerste tree zou je meteen je hoofd stoten tegen bintbalk D. Het trappetje plaatsen bij het hoofdeind kon ook niet i.v.m. de korbeel en het raampje. We hebben daarom zelf het stapelbed ‘verzaagd’ en het trappetje meer naar het midden verplaatst, tot genoegen van onze logés. foto 2: logeerkamer 1
plafondhoogte 1e verdieping De hoogte van vloer tot plafond is 2,75 meter. De bintbalken liggen echter lager zoals je op de foto’s kunt zien. We zijn erop gespitst om niet al te vaak ons hoofd te stoten . De 2 slaapkamers hebben een verlaagd plafond. kleine ramen De 1e verdieping heeft 4 relatief kleine ramen. Een groter raam zou ten koste gaan van de sterke bouwvorm. De ramen (met een dagkantmaat van 50x75 cm) laten voldoende licht binnen in de diverse ruimtes. de schoorsteen Het raadsel van de kachelpijp houd je nog van ons tegoed. Wel kunnen we alvast verklappen dat de pijp niet door het dak naar buiten gaat, omdat de kap zeer geregeld draait…………
8
2
3
C
A
7
B
D
6
4
5
vernieuwing elektrische besturingsinstallatie van de vijzel Het installatiebedrijf ECT uit Purmerend heeft in opdracht van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier de gehele elektrische installatie in de motorkelder vernieuwd. ECT, langzamerhand gespecialiseerd in besturingsinstallaties voor gemalen, heeft de oude installatie verwijderd en de nieuwe aangebracht. De weken voor de ombouw heeft ECT voorbereidingswerk verricht in eigen werkplaats, waardoor de ombouw in de molen uiteindelijk slechts 6 werkdagen heeft geduurd. Voorafgaand aan de werkzaamheden hebben we het waterpeil in de polder met 10 cm extra verlaagd om de dagen te overbruggen dat de motor buiten werking zou zijn. In de week van de werkzaamheden heeft de molen op windkracht alsnog vele centimeters weggemalen uit de polder, omdat het in betreffende week behoorlijk had gesneeuwd. De elektrische installatie in de kelder is gebouwd om de grote vijzel aan te sturen. De elektriciteit voor de molenwoning loopt ook via deze installatie. Om te zorgen dat de huisinstallatie van de woning van stroom voorzien zou blijven, is door het Hoogheemraadschap een groot dieselaggregaat naast de molen geplaatst.
De voormalige elektrische installatie heeft bijna 40 jaar gefunctioneerd. Deze was aan vernieuwing toe om voor de komende decennia de garantie te hebben dat de 650 ha Twiskepolder altijd bemalen kan worden wanneer nodig. Links: de oude situatie Linksonder: de aanvoer van onderdelen van de nieuwe installatie. Rechtsonder: de fraaie nieuwe besturingskast met al z’n elektronica, die vanaf 8 februari de 45 kw motor aanstuurt.
Schildersbedrijf Kwadijk heeft na het afronden van de ombouw de keldermuren en -vloer opnieuw geschilderd. Ook wat het schilderwerk betreft kan de kelder weer vele decennia mee…...
laatste nieuws
Kort geleden zijn opnames gemaakt in en rond de molen voor het kinderprogramma Nick Battle. De 9-jarige Meyke had de wens om een dagje mee te mogen lopen met…..…….. een molenaar. Wat er allemaal gefilmd is gaan we niet verklappen, maar we kunnen wel melden dat Meyke het erg naar haar zin heeft gehad en veel heeft geleerd over het molenaarsleven. Meyke zal nog een keer in de studio een battle aangaan met een bn-er. Vervolgens wordt er flink geknipt en geplakt in de filmopnames voordat de televisie-uitzending plaatsvindt. De datum van uitzending is nog niet bekend, we houden je op de hoogte.
Omwille van de veiligheid en het wooncomfort zijn op de 2e zolder en in de kap op vloerniveau grenen kragen gemonteerd aan de koningsspil. De ronde kragen dekken de gaten in de vloer af waardoor trek van (koude) lucht van vijzelkast (in de kelder) naar kap tot een minimum wordt beperkt.
Op de 2e zolder van de molen, bovenop een kast, staat deze oude koffer te wachten om weer eens geopend te worden. In de koffer een treinvlieger bestaand uit 60 vliegertjes. Het is al jaren geleden dat de treinvlieger heeft mogen dansen in de wind en het lijkt ons een leuk idee om deze op te laten tijdens de Open Twiske Dag komende 14 april. Als het weer gunstig is (bijvoorbeeld zonnig weer met windkracht 3) laten we de treinvlieger op bij de Pikpotbrug, nabij de molen.
