Tweede Texel 50+Beurs op zondag 1 november in sporthal Ons Genoegen

Tweede Texel 50+Beurs op zondag 1 november in sporthal Ons Genoegen Op zondag 1 november wordt, net als vorig jaar, in sporthal Ons Genoegen in Den Burg de Texel 50+Beurs georganiseerd. De beurs wordt ook dit keer georganiseerd door Nico Erwich van Stappeland BV en Henk Slikker van Texelse Media. Een aantal jaren geleden werd door de ANBO een 50plusbeurs op Texel georganiseerd. De laatste jaren kwam dit niet meer van de grond en sinds vorig jaar hebben Nico en Henk de organisatie op zich genomen. En met succes: vorig jaar kwamen zo’n 2000 bezoekers naar de Texel 50+Beurs en dat was meer dan waarop de organisatie gehoopt had. Een tweede Texel 50+Beurs kon dan ook niet uitblijven.

Meer dan veertig bedrijven en instellingen Net als vorig jaar zullen zo’n veertig instellingen en bedrijven op de beursvloer aanwezig zijn om de bezoekers te informeren en vermaken. Organisaties als de Omring, het Texelfonds, Welzijn Texel en Texel Zorgt zijn aanwezig. Maar ook schoonheidsspecialisten, restaurants, en (sport)verenigingen zijn present om de bezoekers te informeren en te verwennen met lekkere hapjes, massages en nog veel meer. En wilt u informatie over de aanschaf van een (elektrische) fiets of wilt u uw gehoor laten testen? Ook dit is mogelijk op de Texel 50+Beurs. De ANBO is zelf natuurlijk ook aanwezig, net als notaris Hoogerheide, de Texelse apotheek en Voeten op Texel. U kunt uitgebreid geïnformeerd worden over wandelen, nieuwe keukengadgets, wonen/slapen en nog veel meer.

Speciale tarieven voor verenigingen Meer dan dertig bedrijven en instellingen hebben zich inmiddels aangemeld voor de Texel 50+Beurs in november, maar de beursvloer is nog niet vol. Het is nog mogelijk om je als bedrijf of vereniging aan te melden (zie hieronder). Voor nonprofit organisaties worden er speciale tarieven gehanteerd, zodat ook verenigingen (kaarten, jeu de boules, toneel, biljart, etc.) op de Texel50+Beurs aanwezig kunnen zijn. Erg leuk, want op deze wijze wordt de beurs steeds completer en als er voldoende aanmeldingen zijn kunnen we een speciaal deel voor deze non-profit organisaties inrichten op de beursvloer.

Artex Muziek- en dansschool Artex verzorgt de muzikale omlijsting tijdens de beurs. Texelaars laten op de beursvloer op enthousiaste wijze horen wat ze op muzikaal gebied in huis hebben. Natuurlijk kunt u bij de stand van Artex ook informatie krijgen over muziek- en danslessen en cursussen. En er is natuurlijk een koffiecorner waar u een kopje koffie met wat erbij kunt bestellen.

Mooie prijzen te winnen Vorig jaar kon u de eerste Texel 50+Beurs gratis bezoeken. Dit jaar vraagt de organisatie de bezoekers om een kleine bijdrage in de kosten, om het geheel kostendekkend te houden. Maar…….we doen dit op een originele manier! Iedere toegangskaart van €3,- is een lot, en tijdens de beurs worden heel veel leuke prijzen verloot onder de bezoekers. Deze zijn beschikbaar gesteld door de aanwezige bedrijven op de beurs. De hoofdprijs wordt nog even geheim gehouden, maar het is een prijs die (bijna) iedereen wil winnen! En wilt u extra loten kopen om uw winkans te vergroten? Ook dat is natuurlijk mogelijk! U koopt de toegangskaarten/loten bij de ingang van de Texel 50+Beurs. De te winnen prijzen worden bekend gemaakt in de Texel 50+Beurs-special die op vrijdag 30 oktober in Texel dit Weekend staat, en via de speciale Texel 50+Beurs Facebook pagina.

Texel 50+Beurs op Facebook Dit jaar is er ook een speciale Texel 50+Beurs Facebook pagina, die u kunt ‘liken’. Hierdoor blijft u altijd op de hoogte van de ontwikkelingen en leest u als eerste welke bedrijven en instellingen er op de Texel 50+Beurs aanwezig zijn. Ook worden hier de te winnen prijzen vroegtijdig bekend gemaakt.

Inschrijven? De Texel 50+Beurs wordt op zondag 1 november tussen 11.00 en 17.00 uur gehouden in sporthal Ons Genoegen aan de Emmalaan in Den Burg. Voor meer info, en/of opgave voor deelneming aan de beurs kunt u contact opnemen met Henk Slikker via: [email protected] of telefoonnummer 06-21570057.

Luciëtte van Hezik over plannen rond EcoHof Texel

‘We zijn pioniers, maar de tijd is er rijp voor’ ‘Het besef dat het ook anders kan, kwam bij mij toen ik een kind van een jaar of negen was,’ vertelt Luciëtte van Hezik (64 jaar) uit Den Hoorn. ‘Mijn vader was architect en we woonden in een statig, koud en kil aanvoelend huis. Ik voelde het contrast toen we een keer in een houten vakantiehuisje verbleven, waarvan het dak uit stro bestond. Er was geen gas, water en elektra, maar de atmosfeer was heel behaaglijk. Zo kan het dus ook, dacht ik toen.’ Luciëtte, voormalig kunstzinnig therapeute, kwam in 2011 met haar man Peter Kieft naar Texel met het voornemen een poging te doen een ecologische woon- en werkgemeenschap op te zetten. Met Peter (voormalig relatie- en gezinstherapeut) en vier andere Texelaars, vormt zij de kerngroep van EcoHof Texel. Ze vertelt dat de woorden van de econoom Schumacher ‘hou het klein’ haar van meet af aan aanspraken. Het werd ook háár lijfspreuk. ‘Op alle fronten, in de ruimste zin des woords. Ik kom van oorsprong uit de gezondheidszorg. In de jaren zeventig kreeg ik les over milieubewustzijn, waarna ik erover begon te lezen en ernaar ging leven.’ Luciëtte van Hezik

‘Tijdens m’n verdieping bezocht ik een bijeenkomst van De Kleine Aarde in Boxtel, opgezet door milieuactivist Sietz Leeflang. Daar ontmoette ik overigens ook m’n man Peter.’ De Kleine Aarde is al ruim 40 jaar een begrip in de wereld van de duurzaamheid. Het is de bakermat voor de promotie van zonne-energie, windmolens, ligfietsen, kringloopwinkels, de ecologische mondiale voetafdruk, biologisch voedsel en recycling. Duurzaamheid in velerlei facetten. Luciëtte is blij dat het milieubewustzijn zich als een olievlek aan het verspreiden is. Niet alleen over Nederland, maar wereldwijd. ‘Vroeger werd je voor geitenwollensokkenfiguur uitgemaakt. Dat ligt nu echt wel anders. In Olst is verleden jaar een woonwijk gebouwd met ecowoningen naar het voorbeeld van architect Mike Reynolds, die in de 80-er jaren de zogenaamde earthships in Australië ontwierp. De muren van deze aardehuizen bestaan uit afgedankte autobanden, die volgestampt worden met klei, waarna het wordt afgedekt met een flinke laag leem, In de binnenmuren zijn, op speelse wijze, gerecyclede lege flessen verwerkt, die voor extra lichtinval zorgen. Het is qua bouw toch allemaal behoorlijk intensief geweest, vandaar dat ze in Olst voor een combinatie met strobouw hebben gekozen.’

Aardehuis

Het ontwerpprincipe van een strobouwwoning spreekt haar echter erg aan: de samenhang en -werking met de omgeving en het zelfvoorzienend zijn in een betaalbare (huur)woning. ‘Het is een goede zaak om te kijken wat je lokaal kunt betrekken voor de bouw van een huis. Je hebt als gevolg daarvan minder transport, dus minder vervuiling. Die mondiale voetafdruk, oftewel hoe groot is de impact van jouw levensstijl op onze wereld, is belangrijk. De zure regen uit de jaren ’80 voelde ik bijna branden op m’n gezicht. Meer dan ellendig vond ik het. Ook de Piekolie houdt me bezig. Hoeveel is er al verbruikt uit de olievoorraad voor het vervullen van al onze behoeften? Je kunt op tien vingers natellen dat het straks spaak loopt. We zullen ons gedrag moeten veranderen, echt anders moeten gaan leven. Mijn geweten kan me zwaar drukken, dat is wel eens ongemakkelijk. Peter en ik zijn ons bewust van onze keuzes. Wij bepalen met onze boodschappen in de supermarkt een deel van het behoud van het milieu. Koop je ’s winters boerenkool of een in kassen geteelde krop sla? Die keuze is aan onszelf, die wordt door niemand anders gemaakt.’

Het ecologisch geweten van Peter en Luciëtte loopt als een rode draad door hun leven. De vraag ‘hoe leef ik, wat kan ik bijstellen’ heeft onder meer geresulteerd in een auto die op aardgas rijdt. Het paar bezocht enkele ecodorpen in Denemarken en luisterde naar de ervaringen van de bewoners. ‘Er zijn verschillende soorten ecowoningen,’ legt Luciëtte uit, ‘je kunt huizen hebben die uit strobalen bestaan - met een zeer hoge isolatiewaarde – en die van binnen en buiten zijn afgewerkt met leem. Dat geeft een bepaalde atmosfeer. Kleuren, vormen en materialen werken erg op een mens in.’ Mensen die bij een ecohuis aan een plaggenhut denken, zitten echt met een verkeerd beeld voor ogen. Tegenwoordig kun je ook ecohuizen bouwen met kalkhennepblokken, ook prefab verkrijgbaar. Het is het mooist als je de materialen lokaal kunt betrekken. Als je dat wat je onttrekt aan de aarde en de maatschappij, kunt teruggeven, is de cirkel rond.’ Daarnaast worden strobaalwoningen ingezet bij Vluchtelingenwerk, wereldwijd, om snel woningunits te kunnen bouwen om zo te voorkomen dat vluchtelingen tijdens extreem koude winters in tenten moeten bivakkeren. strobouw met leem

Voor het EcoHof wordt qua bouw gedacht aan een combinatie van kalkhennep en strobalen. Er wordt vooral gekeken naar wat haalbaar of zelfs verplaatsbaar is. Kunnen we op Texel uiteindelijk met zo’n 25 volwassenen (en bijbehorende kinderen) een Ecohof realiseren, vraagt de kerngroep zich af. Het oog is gevallen op een CPO-gebied nabij Marsweg/Kadijksweg. Het gaat om sociale woningbouw, dus duurzame huurhuizen, goedkoop qua bouw. Naast het opstellen van een beleidsplan, is er een principeverzoek richting gemeente gedaan en worden subsidiemogelijkheden en investeerders gezocht. De gemeente vindt echter dat het plan vooralsnog niet in het huidige woonbeleid past, maar houdt wel de deur open. De kerngroep wordt namelijk betrokken bij het opstellen van het nieuwe woonbeleid. kalkhennepbouw

Zelfvoorzienend De initiatiefnemers zijn momenteel druk met het opstellen van een beeldkwaliteitsplan, zodat helemaal duidelijk wordt wat het EcoHof precies in gaat houden. Luciëtte heeft het al helder op haar netvlies staan. ‘Een woon- en werkplek waarin we de ecologie met de laatste innovaties educatief kunnen uitdragen en waarin we zelfvoorzienend zijn. We zijn pioniers, maar de tijd is er rijp voor. De cirkel is voor mij rond als we dit kunnen realiseren. In het Ecohof hebben alle bewoners hun eigen (huur)huis en privacy, dat staat voorop. Daarnaast is er echter ook een gemeenschappelijke ruimte, waar bewoners - als ze dat willen - gezamenlijk activiteiten kunnen ondernemen. Ik denk dan aan lezingen, cursussen, ervaringen delen, communicatievaardigheden, sociocratische besluitvorming/vergaderen, enz.’ ‘We willen ook graag bewoners van alle leeftijden, jong en oud door elkaar heen, biologisch laten tuinieren volgens de Permacultuurprincipes, om mensen te laten ervaren hoe je op een andere manier je groente kunt verbouwen. Er zijn allerlei materialen waar je gezamenlijk gebruik van zou kunnen maken: auto’s, grasmaaiers, gereedschap, noem maar op. De mensen die zich bij ons hebben aangesloten hebben allemaal een bepaalde levensfilosofie en ervaring met het leven in woongemeenschappen. We hebben respect voor de aarde, mens, dier en planten. Als je dit samen uit kunt dragen, kun je het in een paar woorden vatten. De kunst van het verbinden.’ Margreet Berndsen Meer info: www.ecohoftexel.nl en https://www.facebook.com/ecohoftexel.nl

Wanneer is een gemeente seniorvriendelijk? Afgelopen juni ontdekte ik op de website www.activeageing.nl een rode knop met de mededeling “Test uw gemeente. Hoe seniorvriendelijke is uw gemeente”. De verleiding was haast te groot. Maar hoe hard ik ook op de virtuele knop drukte, er gebeurde helemaal niets! Dat prikkelde mijn nieuwsgierigheid. Een kleine zoektocht op internet bracht het volgende aan het licht. “In voor zorg” is een programma van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport én Vilans Kenniscentrum voor langdurige zorg. Op 1 mei 2013 werd binnen dit programma op de website www.invoorzorg.nl de checklist “Seniorvriendelijk beleid van gemeenten” gepubliceerd. Deze checklist werd opgesteld door de unie van Katholieke Bonden van Ouderen (Unie KBO), de Protestant Christelijke Ouderen Bond (PCOB) en het Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten (NOOM). In aanloop naar de gemeenteraadverkiezingen in 2014 werd deze checklist gebruikt als basis voor het opstellen van “Speerpunten voor een seniorvriendelijk beleid in uw gemeente”. Hiermee ondersteunden deze instellingen de lokale ouderenorganisaties om via de lokale politieke lobby een belangrijke rol te vervullen. Op de website www.invoorzorg.nl is de oorspronkelijke checklist op 29 juli 2014 geactualiseerd. Volgens die checklist dient een seniorvriendelijke gemeente aan de volgende voorwaarden te voldoen:

Samenleven en samenwerken Uitgangspunt van gemeentelijk beleid is dat burgers in een gemeente samen zorgen voor een leefbare omgeving. De gemeente stimuleert burgerinitiatieven en dat burgers van alle generaties betrokken zijn bij hun gemeente of buurt. Dit beleid is er voor ouderen en voor jongeren en speelt generaties niet tegen elkaar uit. In dit beleid worden ouderen gezien als burgers die hun krachten kunnen en willen geven aan de leefbaarheid van de woonplaats. Dergelijk beleid biedt ook de jeugd toekomst. De gemeente: 1. heeft vrijwilligerswerkbeleid, waarin ook het vrijwilligerswerk in en door afdelingen van ouderenorganisaties en/of welzijnsinstellingen opgenomen is. 2. faciliteert ontplooiingskansen voor ouderen en ondersteunt initiatieven die het hen mogelijk maken om zich als vrijwilliger in hun dorp of wijk in te zetten. 3. faciliteert de effectieve inspraak van ouderen bij totstandkoming van voor ouderen relevante voorzieningen. 4. zorgt dat belangenbehartigers kunnen meepraten over gemeentelijk beleid en faciliteert belangenbehartigers om dit op een goede manier te kunnen doen. 5. stimuleert intergenerationele en interculturele buurtprojecten. 6. houdt ontmoetingsmogelijkheden in de openbare ruimte in stand, omdat deze een verbindende kracht zijn in de gemeenschap. Hieronder vallen ook culturele voorzieningen voor amateur- en professionele kunsten.

Een beweegvriendelijke omgeving voor 50+’ers In het beleid en de plannen voor een beweegvriendelijke omgeving wordt rekening gehouden met de wensen, behoeften en mogelijkheden van senioren. Een directe leefomgeving die ook 50+’ers uitdaagt tot bewegen en sporten. Een omgeving met sport-, beweeg-, speel-, ontmoet- en verplaatsvoorzieningen en een aanbod van activiteiten. 1. Er is oog voor het feit dat mensen zich per fiets en te voet moeten kunnen verplaatsen. 2. De belangrijkste voorzieningen in de wijk (school, bibliotheek, sportpark e.d.) liggen op loop- dan wel fietsafstand en zijn goed en veilig te voet of per fiets bereikbaar. 3. Er zijn in de wijk verkeersmaatregelen genomen om de veiligheid van lopers en fietsers te bevorderen. 4. Er zijn voldoende fietsparkeermogelijkheden bij winkels, bibliotheek, sportparken en andere openbare voorzieningen.

Veilige en toegankelijke woningen en woonomgeving voor ouderen In het beleid is sprake van een samenhangend beleid voor een veilige, toegankelijke en inspirerende woon- en leefomgeving voor 50-plussers. De gemeente: 1. zet zich in voor voldoende betaalbare levensloopbestendige huurwoningen. 2. stimuleert initiatieven om voorzieningen als winkels, openbaar vervoer en gezondheidszorg in hun dorp of wijk te behouden. 3. onderhoudt zijn trottoirs en fietspaden goed en zorgt voor voldoende goed onderhouden banken op publieke plaatsen. 4. werkt (mee) aan een betaalbaar en goed functionerend gemeentelijke en regionaal openbaar vervoer.

Preventie/gezondheidsbeleid voor ouderen De gemeente heeft een samenhangend beleid/aanbod voor de ouderengezondheidszorg. Zij: 1. kent de gezondheidstoestand van ouderen. Een van de middelen daartoe is de ouderenmonitor die gemeenten elke drie tot vier jaar dienen uit te voeren. Zij heeft haar beleid hierop afgestemd en geeft adequaat advies, instructie en begeleiding (via GGD, thuiszorgorganisaties of anderszins). 2. zet in op preventieve programma’s voor ouderen. 3. heeft maatregelen geformuleerd ter beïnvloeding van gezondheidsbedreigingen. 4. bevordert samenwerking in de eerstelijnszorg en de nulde(-) lijn (informele zorg) geeft daarbij een centrale rol aan de wijkverpleegkundige. Dit alles komt tot uiting in de lokale Gezondheidsnota, paragraaf ouderengezondheidszorg (artikel 5a -preventieve ouderenzorg van de Wet Publieke Gezondheid).

Zorg en welzijn van ouderen In het beleid en de plannen wordt zichtbaar dat partijen beseffen dat ze in toenemende mate verantwoordelijk zijn voor het welzijn van hun burgers. Gemeenten nemen die verantwoordelijkheid waar ze kunnen en weigeren taken op zich te nemen, waarvoor ze onvoldoende toegerust zijn. De gemeente: 1. heeft één duidelijk loket waar burgers voor alle vragen terecht kunnen en ze daadwerkelijk geholpen worden. 2. zegt ‘nee’ tegen de overheveling van AWBZ naar Wmo (gepaard gaande met een forse bezuiniging) en dringt aan op actie door de VNG. 3. faciliteert onafhankelijke cliëntondersteuning, bijvoorbeeld in de vorm van vrijwillige ouderenadviseurs gelieerd aan de ouderenorganisaties. 4. kent een goede samenhang tussen verschillende (eerstelijns)zorg, informele zorg en welzijnsvoorzieningen. Een centrale rol is weggelegd voor de wijkverpleegkundige. 5. zet in op programma’s die sociaal isolement van ouderen voorkomen en bestrijden. 6. heeft een lokaal aanbod op het gebied van sociale en geestelijke ondersteuning voor kwetsbare ouderen. 7. stimuleert collectiviteiten en corporaties. 8. bevordert maatschappelijke participatie van oudere migranten: algemeen waar het kan, specifiek waar het moet. 9. biedt ondersteuning aan mantelzorgers, zodat ze niet overbelast raken.

Werk en inkomen voor ouderen 1. De gemeente biedt financiële ondersteuning in het kader van bijzondere bijstand en bevordert optimaal gebruik daarvan. Hierbij houdt ze rekening met stapeling van kosten. 2. Zij ontwikkelt en stimuleert projecten, die 50-plussers aan het werk helpen en houden. Inmiddels werkt de knop op de website www.activeageing.nl wel. Op de website is vermeld, dat gemeenten vrijblijvend een test kunnen doen op deze website. Na het beantwoorden van de vragen wordt een eindscore bereikt. Deze score bepaald de plek op de ranglijst van seniorvriendelijke gemeenten. Wellicht kan de wethouder Welzijn deze test laten invullen. Wie weet wat voor interessante informatie ze voor haar volgende column kan vergaren. Tekst: Willem Vlas, Afbeelding website: wwwactive-ageing.nl

column

De wereld over honderd jaar Pas geleden is ons tweede kleinkind geboren, een meisje met de mooie naam Jula. Hoe zal de wereld er voor haar gaan uitzien? De levensverwachting voor de kinderen die nu geboren worden is zo'n honderd jaar. De ontwikkelingen op medisch gebied zijn al indrukwekkend, maar zullen snel nog grotere resultaten opleveren. De voorspellingen zijn dat robots het medisch gebied zullen gaan beheersen, wat bij sommige operaties nu al het geval is. Zal er nog werk voor haar zijn, of zullen robots de meeste werkzaamheden gaan verrichten en zal er sprake zijn van grote werkloosheid? Zal de wereld schoner zijn geworden of zal er sprake zijn van nog grotere vervuiling, waardoor er in Nederland niet meer te leven valt vanwege de grote zeespiegelstijging en zij elders moet gaan wonen? Hoe zal het gaan in het verkeer? Is het nog nodig een rijbewijs te halen of zal zij alleen nog in een auto hoeven te stappen die vanzelf de route gaat rijden die is opgegeven en er geen sprake meer zal zijn van ongelukken door ingebouwde technologie? Zal zij vakantie kunnen vieren op Mars in plaats van de Canarische eilanden? Zullen godsdiensten nog een rol spelen of krijgt zij te maken met een overheersing van een bepaalde godsdienst, waardoor er geen sprake meer zal zijn van democratie? Zal onze taal er nog wel zijn of zal dat vervangen zijn door een universele taal, te weten het Engels? Nu al wordt op universiteiten en hogescholen steeds meer deze taal gebruikt. Zullen er nog oorlogen zijn of is men in de wereld tot de conclusie gekomen dat oorlogen nooit wat hebben opgeleverd behalve verschrikkelijk veel doden? Zal er nog honger zijn of is het driemaal per dag innemen van een tabletje of poeder voldoende om de honger te stillen? Zal de welvaart voor een ieder op de wereld gelijk zijn waardoor mensen niet meer huis en haard hoeven te verlaten om elders een beter leven te krijgen? Zal zij een gelukkig mens worden door de grote ontwikkelingen waarmee de mensheid te maken zal krijgen? Geluk hangt af van zoveel factoren dat dat niet te omschrijven is. Ik wens haar en alle kinderen op deze wereld een heel goed leven toe en ik hoop dat zij voor haar medemensen veel goeds kan betekenen. Wat zou ik graag over honderd jaar willen zien hoe het met haar en haar broertje Stije is gegaan. Maar ja, dat zit er helaas niet in. Henk Snijders

De Pensioendiscussie Steeds vaker hoor ik de bewering ‘dat er voor mij straks wel geen pensioen meer zal zijn’. Deze en soortgelijke beweringen worden gemaakt zowel door mensen die al vrij dicht bij hun pensioen staan als door jongeren die nog een heel leven te gaan hebben. Wonderlijk, want wie dichter bij zijn pensioen staat, weet met absolute zekerheid dat zijn recht op pensioen verzilverd zal worden. Misschien dat het pensioen iets lager uitvalt dan gedacht, maar dat is het wel. En voor jongeren geldt dat niet te overzien is hoe het pensioen tegen die tijd georganiseerd is, maar ze hebben dan ook nog een heel leven om zich erop voor te bereiden. De meeste jongeren maken zich dan ook niet druk, omdat pensioen voor hen geen punt is in het leven dat ze nu leiden. Maar de gemaakte beweringen deden me toch eens rondkijken waar de angst voor het verdampen van het pensioen vandaan komt. En dat werd me snel duidelijk. Binnen de kortste keren belandde ik in een wereld van ondoorgrondelijke begrippen, regels, rechten en plichten, akkoorden en convenanten en uitzonderingen daarop. Daarbij komt dat de meningen van deskundigen, politici, pensioenfondsen, vakbonden en talloze anderen die zich roeren in de pensioendiscussie, geen enkele duidelijkheid geven. Onderzoeken en zelfs harde cijfers worden verschillend en vaak tegenovergesteld geïnterpreteerd, elke bewering wordt onmiddellijk weersproken door een andere bewering, belangen en politieke voorkeuren kleuren de eigen standpunten, kortom in de pensioendiscussie heerst vooral ondoorzichtigheid en chaos. Het is dus niet zo verwonderlijk dat mensen door de bomen het bos niet meer zien en beginnen te vrezen dat er voor hen straks misschien wel geen pensioen meer zal zijn.

De problemen Wat de discussie wel duidelijk maakt, is dat er een aantal serieuze problemen zijn. De grootste problemen zijn de houdbaarheid van ons pensioenstelsel, de solidariteit tussen de generaties, het afnemend vertrouwen in de pensioenfondsen en het te vaak falend toezicht. De houdbaarheid staat onder druk door de vergrijzing. Een sterk voorbeeld gaf het Pensioenfonds Zorg en Welzijn dat trots memoreerde dat onlangs de oudste deelnemer was overleden, 107 jaar oud en pensioen genietend vanaf 1972. Een snelle rekensom maakt duidelijk dat betrokkene langer pensioen genoten heeft dan ervoor gewerkt. Je hoeft geen rekenmeester te zijn om te beseffen dat dit geen realistische verhoudingen zijn. Zolang het een uitzondering is, is dat geen probleem, maar naarmate het aantal ouderen, inclusief een groeiend aantal hoogbejaarden toeneemt, wordt dat een probleem dat de solidariteit tussen de generaties duchtig op de proef stelt. Van oudsher wordt de AOW gefinancierd uit een omslagstelsel, waarbij de werkenden van nu betalen voor de ouderen van nu. Zo’n zestig jaar terug, toen het pensioenstelsel opgezet werd (Noodwet Drees 1948, AOW 1957), stonden er acht werkenden tegenover één AOW-er, op dit moment zijn dat er vier voor één AOW-er en verwacht wordt dat we toegroeien naar een situatie waarin twee werkenden moeten betalen voor één oudere. Dit betekent dat ofwel de premies omhoog moeten die daardoor tot onbetaalbare hoogtes gaan stijgen, ofwel dat het rijk uit de algemene middelen bijspringt. Dit laatste gebeurt nu, maar heeft als gevolg dat de druk op de algemene middelen snel toeneemt. De werkenden, en dit geldt vooral voor de jongere generaties, betalen zo twee keer voor de AOW, namelijk via de afdracht van AOW-premie en via de loonbelasting (die naar de algemene middelen gaat). En dat roept steeds meer protest op. Een ander reëel probleem die de houdbaarheid van het pensioenstelsel onder druk zet, is de aanhoudend lage rente en de instabiele financiële markten, waardoor de verwachte opbrengsten van het door de pensioenfondsen belegde geld veel lager uitvalt dan eerder begroot. En men verwacht niet dat in deze situatie snel verandering komt. Als er onvoldoende rendementen zijn, komen de lange termijnverplichtingen onder druk te staan en moet er nu al minder uitbetaald worden. En dit leidt tot bevriezing van de pensioenen en zelfs al tot kortingen.

Gebrek aan vertrouwen Een groot probleem is dat mensen de pensioenfondsen (net als banken en verzekeraars) steeds minder vertrouwen. Aan de top zitten grootverdieners die een veelvoud ontvangen van het loon dat hun deelnemers krijgen. En die grootverdieners maken te vaak hun salaris niet waar. Verkeerde beleggingen en mismanagement produceren verliezen van honderden miljoenen euro’s, verliezen die breed uitgemeten worden in de media, maar vrijwel nooit leiden tot adequate sancties. En als mensen al eens ontslagen worden, gebeurt dat met een gouden handdruk die oogt als een premie op mismanagement. En waarom (toch ook riant betaalde) toezichthouders niet, te laat en te zachtzinnig optreden, is voor velen een bijkomende bron van irritatie en ongeloof. Een volgend en niet onbelangrijk probleem is de ondoorzichtigheid die rond het pensioen hangt. Veel mensen hebben geen idee wat zij later zullen ontvangen. Het sinds kort verplichte uniform pensioenoverzicht evenals het digitaal te raadplegen pensioenregister heeft hierin wel verbetering gebracht, maar worden door veel mensen ook als moeilijk ervaren. Ook hebben mensen geen idee wat de pensioenfondsen met hun centen doen, de berichtgeving hierover is fragmentarisch, onhelder en vaak gericht op incidenten (bv. wel of niet beleggen in wapenindustrieën). Die onhelderheid is des te erger, omdat het om grote bedragen gaat, in totaal het duizelingwekkende bedrag van duizend miljard euro. De mensen die dat geld bij elkaar gebracht hebben, mogen rekenen op zorgvuldig beheer dat helder met hen gecommuniceerd wordt.

Wat te doen? Het is in pensioenland iedereen duidelijk dat er wat moet gebeuren. De koele rekenmeesters denken vooral in financiële termen. En dan zijn er twee wegen: de opbrengsten verhogen of de uitgaven verlagen. Het eerste is op dit moment niet reëel vanwege de aanhoudende lage rentestand, onvoldoende rendementen op beleggingen en de onwenselijkheid van een forse premieverhoging. Dan blijft de tweede optie over. De afgelopen jaren hebben meerdere pensioenfondsen zich genoodzaakt gezien de pensioenen te bevriezen of zelfs met enkele procenten te korten. En er dreigen de komende jaren meer kortingen te komen. Tegelijk is ook de AOW al een aantal jaren nauwelijks meer omhoog gegaan en ondanks beloftes van de regering dat het komend jaar iedereen er op vooruit zal gaan, lijkt dit niet op te gaan voor de ouderen die opnieuw geconfronteerd gaan worden met koopkrachtverlies. Het kabinet heeft beloofd met koopkrachtreparaties te komen, maar heeft tot nu toe niet aangegeven hoe ze dat denkt te doen. Een meer structurele maatregel waaraan wordt gedacht is het fiscaal belasten van de AOW, waardoor mensen met grote(re) pensioeninkomens meer belasting moeten afdragen. Dit is een maatregel die vooral de rijkere mensen treft en u begrijpt dat die zich daar samen met hun politieke belangengroepen heftig tegen zullen verzetten. Toch lijkt me dat dit binnen het kader van een solidair stelsel een bespreekbare optie moet zijn. Ik weet me in goed gezelschap, want ook de ANBO is voorstander van fiscalisering. Een andere structurele maatregel is het volledig wijzigen van het pensioenstelsel. Nu draag je af aan een pensioenfonds die dat geld belegt en ervoor zorgt dat je later een gegarandeerd pensioen ontvangt (naar rato van het aantal jaren dat je pensioen hebt opgebouwd). Om die garantie onder de huidige financiële omstandigheden waar te kunnen maken, moeten de premies omhoog, maar dat kan niet eindeloos. En dit betekent dat, zoals eerder al gezegd, die garantie moeilijker waar te maken is. En dus groeien de voorstanders van een systeem waarin je individueel (zelf of via de werkgever) spaart voor je pensioen. Dit gebeurt dan middels een vaste premie die belegd wordt met een grote keuzevrijheid hoe dat dient te gebeuren. Wanneer de pensioengerechtigde leeftijd is bereikt, wordt een pensioen uitgekeerd, afhankelijk van het opgebouwde kapitaal en het daarbij verdiende rendement. Dit betekent echter grote onzekerheid over wat er later uitgekeerd gaat worden. Het betekent ook het loslaten van het solidariteitsprincipe en dat is altijd in het nadeel van de zwakkeren. Naar mijn mening een stelselwijziging die afgewezen moet worden.

Moeten we ons zorgen maken? Ondanks alle reële problemen die er zijn, is het Nederlandse pensioenstelsel nog altijd een van de beste ter wereld. Misschien niet meer de beste zoals we lange tijd waren, maar we zitten nog altijd in de kopgroep. Dat er nagedacht wordt hoe problemen aangepakt kunnen worden, dat er zelfs nagedacht wordt over structurele wijzigingen, is op zichzelf geen probleem, eerder wijsheid. Het heeft geen zin de dingen op hun beloop te laten, totdat de wal het schip gaat keren. Beter is het tijdig na te denken hoe pensioenen nu en straks op een redelijk niveau uitgekeerd kunnen worden en de daarbij behorende maatregelen te nemen. Vooralsnog garanderen de reusachtige kapitalen waarover de pensioenfondsen beschikken, redelijke zekerheid over de toekomst van ons pensioen. En ook de AOW kan niet zo maar verdwijnen. De AOW, gebaseerd op een omslagstelsel, is kwetsbaar, maar dit stelsel kan versterkt worden met een kapitaaldekking, waarvoor binnen de rijksbegroting middelen opzij gezet moeten worden, middelen die mede gefinancierd kunnen worden uit de opbrengst van een gefiscaliseerde AOW. Dit betreft politieke keuzes, waarvoor politieke wil nodig is. En die wil kunnen we versterken met onze stem op partijen die voor dit type maatregelen zijn. Ondanks alle discussie is ons pensioenstelsel niet in gevaar, wat doemdenkers soms ook beweren. Dit neemt niet weg dat er serieuze problemen en dat derhalve nadenken hoe we ons pensioenstelsel meer en beter toekomstbestendig kunnen maken, zonder meer noodzakelijk is. Kees Dekkers

Rollator weer winterklaar

Op dinsdagmorgen 6 oktober organiseren Texels Welzijn en de Omringwinkel weer samen een inloopochtend voor klein onderhoud rollators in De Buureton (Beatrixlaan 43). Jan Zijm en Kees Schuyl van de Omringwinkel zullen op deze ochtend vanaf 10.15 u. aanwezig zijn om rollators af te stellen, te smeren, remkabels te controleren en zonodig schroeven en moeren aan te draaien. Daarnaast kunt u op deze ochtend ook bij hen terecht voor informatie over hun verder assortiment van hulpmiddelen, hulpmiddelen voor ouderen, voor mensen met een beperking, voor aanstaande én jonge ouders. Het assortiment van de Omringwinkel is er op gericht om de kwaliteit van leven te verbeteren, zowel binnen als buiten het huis. Deze inloopochtend is gratis. Bezoekers van deze ochtend hoeven zich niet vooraf aan te melden, men kan gewoon binnenlopen. Voor meer informatie of vragen: Texels Welzijn, 312696 of [email protected]

Jagers en de jacht Het is zo, dat er vóór- en tegenstanders van de jacht zijn. De jagers zijn er vóór, maar de hazen en konijnen zijn er tegen. (Uitgezonderd een paar beunhazen, die het niet kan schelen, omdat ze toch altijd buiten schot blijven.) Heel belangrijk bij de jacht zijn de drijvers; dat zijn namelijk de lui, die door de jagers het bos ingestuurd worden. ‘s Avonds, als de jacht is afgeblazen, wordt eerst het geschoten wild geteld en dan de drijvers, want ieder schot is geen haas. Aangeschoten wild komt gelukkig niet veel voor; aangeschoten jagers wel, die leggen te vaak aan. Het geweer van de jager is enkelloops of dubbelloops. De jachthond is enkel loops als de tijd er rijp voor is.

De jagers zijn onder te verdelen in vier groepen: a. Broodjagers, dat zijn warme bakkers met een jachtakte. b. Rokkenjagers, dat zijn hete bakkers zonder jachtakte. c. Zondagsjagers, dat zijn bakkers, die door de week geen tijd hebben. d. Straaljagers, dat zijn helemaal geen bakkers.

Veertje Een heel voornaam ding is het veertje op de hoed van een jager. Daaraan kan hij zien uit welke hoek de wind waait, de zgn. windveer. Een jager met één slecht oog kan rustig schieten, want als hij richt, moet hij toch één oog dichtknijpen. Er zijn heel wat mensen, die het verschil niet weten tussen een kleiduif en een houtduif. De éne duif is van klei en de andere is niet van hout. Jagers, die met een hond jagen, lopen met een fluitje; jagers zonder hond ook. Andere muziekinstrumenten bij de jacht zijn de jachthoorn en van de kant van de hazen de fluitefluit en de trommel.

Lokeend Bij de eendenjacht wordt gebruik gemaakt van de lokeend; dat is een eend die zijn hele familie over laat komen om ze erbij te lappen. De jager kent verschillende soorten jachtpatronen, namelijk grove hagel, fijne hagel en St. Hubertus. Als een jager zichzelf eerder kan ruiken dan het wild dat kan, staat de wind helemaal verkeerd. Een kenmerk van een haas is dat hij springt, terwijl een konijn huppelt. Van hen, die lopen in een bontjas van één van de twee, zijn er nogal wat die tippelen. Het zogenaamde donderjagen heeft met jagen geen donder te maken, wat natuurlijk niet wil zeggen dat jagers niet kunnen donderjagen. Rini Wielinga (Bron: maandblad van de AID (Algemene Inspectie Dienst) Ministerie van Landbouw en Visserij.)

Meer dan 35 jaar collecteren

Nel Herweijer: ’Ik heb er altijd plezier in gehad’ Haar leeftijd noemen we op haar verzoek niet, dus ik zal hier volstaan met de opmerking dat ik haar zeker vijftien jaar jonger schatte. Groot was mijn verbazing dan ook toen zij vertelde dat zij tot drie jaar geleden nog regelmatig kilometerslang, langs de huizen en boerderijen ging om geld op te halen voor diverse goede doelen. En niet sporadisch, nee, Nel Herweijer liep soms wel tien collectes per jaar.En dat doet ze al meer dan 35 jaar, veelal samen met zus Riet Stoepker. Daarnaast organiseert dit tweetal ook al jaren de Kinderhulpcollecte. Vanwaar die gedrevenheid? En vooral: hoe hou je het vol om dagen, weken, jaren lang langs de deuren te gaan? Nel Herweijer: “Ik heb een hele goede kennis, als je daar het woord collecteren tegen zegt geeft ze al over. Dat vind ze zo verschrikkelijk. Die durft gewoon niet. Ik heb eigenlijk nooit bedacht of ik wel of niet durfde. Riet en ik werden gevraagd, hebben ja gezegd en zijn gewoon gegaan. Onze eerste collecte liepen wij voor de Kinderhulp. Dat moet zeker 35 jaar geleden zijn, want de oude mevrouw Grisnigt leefde nog. Die organiseerde die collecte samen met Trijntje Zegel van de fietsenwinkel.”

Buitendorpen Ik woonde in Den Burg maar ik denk dat Riet en ik toen meteen op de buitendorpen af gingen. Daar liggen de huizen en boerderijen ver uit elkaar, dus we gingen met de auto. De één reed en de ander collecteerde. Je werd wel doodmoe van het lopen maar buitenom gaven ze veel meer dan in het dorp……. Dus…….” “Bij de wat oudere mensen in dat gebied komt eigenlijk nooit iemand. Die maken graag een praatje. Vragen hoe je heet. Herweijer zei ze niets, want mijn man is geen Texelaar, maar mijn meisjesnaam Stoepker was beter bekend. Dan werd ik regelmatig uitgenodigd voor een bakkie. Ik denk dat ik wel tien bakkies op een avond had kunnen drinken. Gut gut nog aan toe. Dan zei ik, ‘Nee mevrouw want ik moet nog eten vanavond'.” Kou “De Kinderhulpcollecte is altijd in het voorjaar. Dat is de eerste ‘collecteperiode’. Daarna is er een tijdje niets maar in de herfst zijn er weer een aantal weken achter elkaar. In die periodes ben je altijd van het weer afhankelijk, al heb ik mij daar nooit door laten weerhouden. Wel had ik het op een avond zo koud dat we halverwege naar huis gingen om een extra trui en handschoenen op te halen. En ik heb in De Westen ook eens in een hagelbui gestaan. Die mevrouw kwam bij de deur en zei: ‘Goh, het is eigenlijk helemaal geen weer om te collecteren.’ Toen dacht ik: ‘Ik wou eigenlijk wel best effe op je matje gaan staan.’ Maar dat vroeg ze niet. Dat zijn dingen, die zijn niet leuk.” “Zo kwam ik ook eens bij een dikke boer. Die doet de deur open met ‘Wat moet je?’ Ik zei: ‘Ik heb de collecte van de Dierenbescherming’ Pats, spuugde hij zo naar me. Eerlijk waar. Maar die boer kende ik en wist dat hij boter op zijn hoofd had. Was zelf een keer, zeer terecht, op zijn vingers getikt ……. Ik heb ook eens een vrouwtje gehad die zei ‘Laten ze toch zelf op de beesies passen’, dus ik zeg ‘Maar dat doen ze niet, vandaar doen wij het.’ Ja, dat maak je ook allemaal mee. Zo heb ik ook nog eens ergens met de auto in de modder vastgezeten.” “Hoe dat kwam? Nou gewoon, omdat ik stom deed.”

Geprikt “Ja, we gingen meestal naar het buitengebied. Ik heb een keer heel Oost uitgekamd. Tot aan al die boerderijen hier achter Den Burg aan toe.” “Je leert door het collecteren ook veel mensen kennen. Leuk hoor. Dan hoorde je: ‘Meid, ben je d’r weer?’ Maar op een gegeven moment werd ik die boerderijen, met zoveel ruimte ertussenin, zat. Collecteerde ik toch liever in Den Burg. Want er kwamen ook steeds meer collectes bij….” “Hoe dat kwam? Dat weet ik eigenlijk niet. Ze belden met ’Ik heb u geprikt in de telefoongids’. Of ‘Ik hoorde dat u vaker collecteert’. Lachend: “En ik kan geen nee zeggen.” “Of ik voorkeur voor bepaalde collectes had? Nee. Als ik collecteerde, collecteerde ik. En als de opbrengst goed was, waren ze altijd blij als je de bus terug bracht. Dan dacht ik: het was weer niet voor niks.”

Kriebelen “Ik moet ook zeggen: ik ben eigenlijk nog nooit saggerijnig weggegaan of teruggekomen. Had er eigenlijk altijd plezier in. Dat klinkt misschien gek, maar toch is het zo. Je doet het omdat je het leuk vind. Maar de laatste paar jaren kreeg ik last van mijn heup. Liep daardoor steeds slechter. Twee jaar terug, in april, ben ik geopereerd. Tot vlak daarvoor liep ik nog, maar het kon eigenlijk niet meer. En nu? Ja, ik mis het. Binnenkort is de collecte van de Dierenbescherming weer en collectanten zijn broodnodig, dat weet ik. Maar het lukt echt niet meer, al blijft het altijd kriebelen…...”

Kinderhulp Twintig jaar geleden namen Riet en Nel ook de organisatie van de Kinderhulpcollecte voor hun rekening. Nel: “Ik weet nog dat het heel wat werk was om voldoende collectanten te krijgen. Riet ging er vaak een hele ochtend voor zitten, telefoonboek op schoot en dan maar willekeurig prikken. En hopen dat iemand zegt: ‘O, dat lijkt me wel leuk.’ Zo bouw je het op.” Lachend: “Elk jaar bij het begin kreunde Riet altijd: ‘Ik weet het niet hoor, maar het wordt niks van het jaar. Nee, het wordt vast veel minder.’ Maar tot het laatst aan toe hadden we elke keer méér. Drie jaar geleden, vlak voor mijn operatie, hebben we ook dit werk, noodgedwongen, moeten overdragen.”

Verpleeghuis Tijdens ons gesprek in haar prachtige huis vlakbij de Albert Heijn, komt Nel regelmatig terug op het verpleeghuis. Daar helpt zij, als vrijwilligster, al jarenlang, twee avonden per week mee met onder andere eten klaarmaken, koffie schenken en afwassen. En vaak nodigt zij de bewoners na deze activiteiten uit voor een spelletje Rummikub. Nel: “Dat vinden ze heerlijk. Soms gaan de spelletjes zo lekker, dan vragen we ‘Wil u er nog een?’ en dan is het altijd ‘Ja graag!’. Ik ben zo blij dat ik dat nog wel kan.” “Hoe lang ik daar nog mee door ga? Dat weet ik niet, maar gisteravond vroeg er eentje of het nog wel ging. Want ik loop natuurlijk niet zo best meer. De stok moet echt mee naar het verpleeghuis. Ik vind dat vreselijk, maar ik doe het wel.” Aan het eind van ons gesprek vraag ik Nel of ze nog iets heeft toe te voegen aan ons gesprek. Na enig nadenken: “Nou, ik durf wel te zeggen dat ik altijd alles met plezier gedaan heb. En dat het me ontzettend spijt dat ik niet alles meer kan. Maar aan de andere kant mag ik alleen maar dankbaar zijn. Ik ben eigenlijk nooit ziek geweest en heb altijd alles kunnen doen wat ik in mijn hoofd had. Soms zie ik in het verpleeghuis iemand liggen die tien, twintig jaar jonger is dan ik. Dan ben ik dankbaar voor alles wat ik nog wel kan. Koningin Juliana zei het bij haar inhuldiging ook al: ‘Wie ben ik dat ik dit doen mag?’ Eigenlijk zeg ik dat ook. Lijkt het u leuk om ook eens te collecteren? Van 5 tot 11 oktober wordt de collecte van de Dierenbescherming gehouden (voor meer info: Anneke Bokma, telefoon 315338). De week daarop houdt de brandweer haar jaarlijkse collecte voor de Brandwondenstichting en begin november zijn er collectes van het Diabetesfonds (info: Martien Roeper, telefoon 319836) en Alzheimer Nederland (info mevrouw Waverijn, via de dokterspost). Beleefd aanbevolen door Riet Veenendaal

Belastingdienst waarschuwt voor phishingsmails “De phishingmails die cybercriminelen sturen zien er steeds echter uit. Ze gebruiken het logo van een bedrijf en ze zijn in perfect Nederlands geschreven”, zegt directeur-bestuurder Liane den Haan van ANBO over het bericht dat de Belastingdienst op haar website heeft gezet.

Trap er niet in: De organisatie waarschuwt mensen dat er namens hen valse e-mails worden gestuurd die ondertekend zijn door Bob Mols of Peter Veld. In de mail staat dat mensen zo snel mogelijk hun belastingschuld moeten betalen. “De Belastingdienst, maar ook banken of andere overheidsinstanties zoals het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) zullen u nooit via een e-mail vragen om een rekening te betalen. Dus trap er niet in!”, besluit Den Haan.

Tips: Phishingmails zijn te herkennen aan de volgende kenmerken: Vaak is het e-mailadres van de afzender afwijkend van het bedrijf waar de e-mail zogenaamd namens wordt verstuurd; Vaak moet je via een link in de e-mail op een website gegevens invullen, zoals je rekeningnummer en je wachtwoord; Bekijk op de site van veiliginternetten.nl hoe je spam, virussen en neptelefoontjes herkent.

Bel bij twijfel het bedrijf: Helaas verzinnen criminelen telkens weer iets nieuws en de phishingmails zijn steeds moeilijker te onderscheiden van echte e-mails. Den Haan: “Daarom een laatste advies: bij twijfel altijd contact opnemen met het echte bedrijf. En niet het telefoonnummer bellen dat in de e-mail staat. Dat is onderdeel van de oplichting. Met wat extra moeite voorkom je een hoop ellende!” -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dementie voorkomen door gezonde leefstijl Onderzoekers van het Erasmus MC in Rotterdam presenteren vandaag op een conferentie over Alzheimer bewijs dat in ongeveer een derde van de gevallen dementie is te voorkomen door een gezonde leefstijl. Niet roken, diabetes vermijden en zorgen dat de bloeddruk niet te hoog wordt is het devies. “Vooral dat laatste is van grote invloed,” zegt Liane den Haan, directeur-bestuurder van ANBO. “Hoewel dit nieuw bewijs is, weten we al langer hoe ontzettend belangrijk het onder controle krijgen van de bloeddruk is. Daarom probeert ANBO een gezonde en actieve leefstijl te promoten bij senioren.”

Gezonde levensstijl, hoe dan? Judith Wilmer is klinisch geriater bij het Catharinaziekenhuis in Eindhoven: Zij zegt over een gezonde leefstijl: “We hebben al vaak gehoord wat goed is voor hart en vaten: bewegen, niet roken, matig met alcohol, een gezond gewicht hebben, gezond eten, letten op je bloeddruk en je cholesterol. Dit zijn de dingen die op middelbare leeftijd al belangrijk zijn voor een goed hoofd op latere leeftijd. Alles wat goed is voor hart en vaten is namelijk ook goed voor je hoofd.” Uit het onderzoek van het Erasmus MC blijkt dat roken en cholesterol niet zo’n grote invloed meer hebben. Er wordt minder gerookt en kennis over het beperken van slechte vetten is wijdverspreid geraakt. Maar er is nog veel winst te halen volgens Wilmer: “Bewegen is de sleutel tot gezond ouder worden. Het liefst de conditie en kracht op peil houden. Een half uur per dag aan je conditie werken: wandelen, fietsen, zwemmen. En dan matig intensief: als vuistregel betekent dat, dat je tijdens het bewegen nog wel wat korte zinnen kunt spreken, maar geen heel gesprek meer kunt voeren. Je moet er wel moe van worden.”

Beter in het Groen De ANBO onderschrijft het belang van bewegen: “Volgens het Rijksinstituut voor gezondheid en milieu (RIVM) is een meerderheid van de senioren niet voldoende lichamelijk actief. Doodzonde, want bewegen werkt preventief, niet enkel voor dementie. Daarom doet ANBO mee aan BeterinhetGroen.nl en organiseren wij activiteiten die senioren helpen vitaal te blijven. Gezamenlijke bewegingsactiviteiten in de buitenlucht of in een groene omgeving werken namelijk driedubbel in op de gezondheid. Beweging en fysieke activiteit bestrijden (verouderings)ziekten zoals dementie. Contact met andere mensen helpt eenzaamheid en depressie te voorkomen, en buitenlucht en zonlicht verminderen stress, verlagen de bloeddruk en verhogen de stemming.”

Lezers van Leef-Tijd: Ik blijf jullie in de gaten houden!

(foto: Henk Schnijders)

ANBO-leden krijgen op vertoon van hun ledenpas* korting bij de volgende bedrijven:               

Oosterhof Wonen in Den Burg geeft op alle artikelen 5% korting Het Texelse Schoonmaakbedrijf Dennis in De Cocksdorp geeft op alle diensten 5% korting Wiersma Meubelen in Den Burg geeft op alle artikelen 5% korting De firma Graaf in De Cocksdorp geeft 10% korting op Texelse dekbedden (op = op) Ouderenwinkel Den Helder geeft aan leden van ANBO Texel op alle artikelen 10% korting (niet geldig in combinatie met bestaande aanbiedingen) Voeten op Texel in Eierland geeft op alle voetverzorgingsproducten 50 eurocent korting De Kookwinkel van Keukencentrum Texel in Den Burg geeft 5% korting Stiehl Audio Video, De Waal, geeft op alle aankopen 5% korting Restaurant Topido in De Cocksdorp geeft bij een kopje heerlijke DE koffie naar keuze een tweede kopje gratis. Aanbod geldt voor ANBO-leden en hun gasten Garage Dros in Eierland geeft op alle reparaties 10% korting Zegel Modes in de Weverstraat en Zegel Lingerie aan de Binnenburg te Den Burg geven 10% korting VTI Oudeschild geeft 10% korting op alle materialen Computer Texel, Keesomlaan, geeft 5% korting op de eerstvolgende bestelling. Gebruik hiervoor kortingscode CT2013 (1 x per gezin) TCA aan de Maricoweg geeft bij aankoop van minimaal € 30,- aan inkt/toner een gratis pak A4 papier t.w.v. € 3,Mantje Lifestyle Stores (zowel in Den Burg als in de Koog) geeft 10% korting op: schoenen op maat, sokken, gemakschoenen, semi-orthopedische schoenen en inlegzolen. De korting voor ANBO-leden is van toepassing op de volgende merken: Durea, Ecco, Finn Comfort, Nimco, Xsensible, Item M6, Sockwell en Superfeet

*) De korting geldt niet voor aanbiedingen. Tip: neem bij grotere aankopen altijd meteen uw ANBO-ledenpas mee! (wacht daar dus niet mee tot u de rekening krijgt). Uw bedrijf kan ook meedoen aan dit initiatief! Hiervoor kunt u contact opnemen met Tom Steenvoorden, tel. 316656 of mail naar [email protected]

Milder Een mens verandert bij het ouder worden niet alleen uiterlijk, maar vooral in zijn of haar reactie op dingen die gebeuren of die hem of haar in het leven overkomen. Als maatschappelijk betrokken, en nogal kritisch persoon, reageerde ik in eerdere levensfases vaak fel op, in mijn ogen totaal verkeerde en domme meningen. Vooral waar het de politiek betrof. Gelukkig werden mijn wat radicale uitspraken afgeremd en gecompenseerd door gevoel voor humor. Politieke figuren als Boer Koekoek en Janmaat vond ik vermakelijk. Dat kon ook makkelijk omdat deze mannen niet verder kwamen dan het randfiguurschap. Je hoefde hun uitspraken niet serieus te nemen want zij waren geen politieke factor van betekenis. Geheel anders is de situatie met onze tegenwoordige politieke populist G.W. Hij heeft een aanzienlijke aanhang onder de kiezers en moet dus worden gezien als een politieke factor van belang. Vroeger zou ik woedend geweest zijn als zo’n man, inspelend op onderbuikgevoelens, op niets gebaseerde standpunten verkondigde, terwijl je kon bedenken dat hij de zaak bewust simpeler voorstelde dan hij zelf ook wel wist dat de werkelijkheid in elkaar zat. Woedend omdat veel mensen die volksverlakkerij waarop de populist inspeelt, niet doorzien. De zogenaamde oplossingen voor bijvoorbeeld de problemen met allochtone Nederlanders zijn niet eenvoudig op te lossen. Zeker niet op te lossen op de manier die G.W. aandraagt. Uiteraard heeft onze populist een punt en niet zo’n kleintje ook. Veel mensen worden dagelijks in hun buurt of anderszins geconfronteerd met nare zaken die te maken hebben met het mislukken van integratie van teveel, veelal jonge, allochtone Nederlanders. Vaak is er reden voor irritatie of erger voor angst. Het is dan verleidelijk om te generaliseren en hele vaak prima functionerende bevolkingsgroepen zwart te maken. G.W. blijft steeds hameren op het zelfde aambeeld. De schuldigen zijn gevonden en het is prettig dat duidelijk is dat alleen radicale maatregelen aan de misstanden een einde kunnen maken. Discriminatie en doemdenken zijn het gevolg. Een lekker makkelijke manier van denken en het lucht op.

Andere schuldigen Nog niet zo lang geleden waren Surinamers de zondebokken. Je hoort er bijna niemand meer over.

Anders denken De woede die ik vroeger voelde als een populist bepaalde problematiek versimpelde, bewust versimpelde, voel ik niet meer. Bij G.W. denk ik: misschien is hij privé wel een heel aardig mens. Het is dieptreurig dat hij bij elke stap al zoveel jaar bewaakt moet worden. Elke dag weer, 24 uur. Het lijkt iets om gek van te worden of verbeten. Wat G.W. wel aangerekend mag worden is dat hij moet weten dat hij zaken simpeler voorstelt dan ze zijn. Er zijn geen simpele snel te realiseren oplossingen. Hij is welbespraakt en komt vaak slim over. Waarom dan doordraven tegen beter weten in? Misschien wel omdat succes verslavend is. Zo kom ik terug op de titel van dit stukje en de inleidende zin. Ouder geworden wordt een mens milder. Fridtjof

Testrit rijbewijs Zoals zo velen werd ik op 70-jarige leeftijd, vanwege een hersenfalen geconfronteerd met het verlopen van het rijbewijs. Dat dit een hoogtepunt werd van bureaucratische dictatuur, had ik wel kunnen verwachten, maar dat dit voor mindervalide oudere mensen kan uitlopen op de reinste vorm van discriminatie, doet mij dit stukje schrijven. Dit in de hoop dat bij de evaluatie van de in april veranderde wetgeving de ANBO haar invloed kan uitoefenen om te komen tot een menselijkere behandeling. Helaas hoorde ik begin augustus in een radioprogramma, dat de landelijke ANBO er wel een hele rare en onkundige mening op na houdt. Onderstaand stuk maakt misschien duidelijk hoe het in de praktijk gaat. En bevat tevens een waarschuwing bedoeld voor de mindervalide lezers van Leef-Tijd. Toen ik een vertegenwoordiger van de ANBO voor de radio hoorde praten, leken ze zwaar beïnvloed door het CBR promotieteam waarbij logisch denken en toetsen aan de realiteit niet worden geaccepteerd. Want de Public Relationsmolen draait, van onze belasting centen, op volle toeren. In de diverse media wordt een behulpzaam CBR afgeschilderd, die er zeker niet op uit is om het rijbewijs af te nemen. Terwijl er echt geen mogelijkheid is om te voorkomen dat je rijbewijs op zijn minst een paar maanden wordt afgenomen. En zie het dan maar terug te krijgen. Mijn verhaal begint in 2001. Toen behaalde ik op 56-jarige leeftijd, tijdens de verkoop van Hotel de Lindeboom, mijn busrijbewijs. Dit deed ik omdat er op dat moment geen chauffeurs waren die 's nacht de discobus wilden rijden. Bij het Centraal Bureau Rijbewijzen(CBR) vond men het wel vreemd dat ik dat rijbewijs nog wenste te halen, men dacht aan een vreemde herintreder of zo. Ondanks mijn waarschuwing dat men dat zeker niet wilde weten, vertelde ik dat het voor de nachtelijke discobus was op Texel. Verbazing is nog zacht uitgedrukt. De zomer van 2001 en 2002 was het een feest om te doen. Zes van de zeven dagen in de week iets voor de Question Plaza organiseren en de discogangers aan- en afvoeren. Dat laatste met honderden op een avond.

300 euro kwijt In 2006 moest ik, ook omdat ik diabetes had, opnieuw gekeurd worden voor het rijden met de bus. Dit gebeurde door twee arboartsen bij vliegveld De Kooy in Den Helder, en duurde 2 ½ uur. Hierbij werden mijn ogen en oren zeer streng gecontroleerd. Daarop volgde een onverklaarbaar en bureaucratisch optreden van het CBR: ik moest opnieuw naar een oogarts in het Gemini. Daar aangekomen, snapte de dienstdoende oogarts er niets van, had wel wat anders te doen en schreef op het formulier dat hij ondergetekende de eerste tien jaar niet terug wenste te zien. Men moet als particulier deze specialisten allemaal zelf betalen. Toen de kosten inmiddels tot een paar honderd euro waren opgelopen, en de zaak nog niet rond was, heb ik mijn busrijbewijs maar vrijwillig ingeleverd. Wat achteraf blijkbaar ook de bedoeling was In mei 2015 verliep volgens de gemeente mijn gewone rijbewijs wegens een eerder hersenfalen. Wijs geworden door de gebeurtenissen in 2006, dacht ik eraan om het op tijd aan te vragen. (In 2006 heb ik drie maanden op mijn rijbewijs moeten wachten en heeft mijn vrouw noodgedwongen met de camper in het buitenland moeten rijden.) Maar het vroege aanvragen heeft niets geholpen. Want het lijkt er sterk op dat de kracht van het CBR zit in het moedwillig laten verlopen van een rijbewijs. Ze sturen je eerst naar een huisarts, vervolgens naar een neuroloog en daarna weer naar een oogarts in het Gemini (dezelfde van negen jaar ervoor) en inmiddels ben je dus 300 euro kwijt. Voor de meeste mensen een behoorlijk bedrag. Als al die specialisten vinden dat je medisch gezien mag rijden, en je klaar bent voor ‘De testrit’’ krijg je een brief van het CBR met de verneukeratieve opmerking ‘Hoewel het niet om een rijexamen gaat, beoordeelt de deskundige of U het voertuig verantwoord kunt bedienen en of u veilig aan het verkeer kunt deelnemen. Er worden geen extra kosten in rekening gebracht.’ Oftewel; de testrit is gratis als je met je eigen wagen komt. Waarbij ze vergeten dat je wel al 300 euro armer bent door het van het kastje naar de muur rennen bij de specialisten.

Ingreep Deze testrit was uiteindelijk veel zwaarder dan het busexamen en eindigde na vijftig minuten in een discutabele ingreep. Tijdens het rijden krijg je commentaar dat je in een dertig km-wijk een paar kilometer te hard rijdt, of je doet het niet goed als je je op een 80 kilometer-weg aanpast aan het verkeer, dus zo snel mogelijk de maximale toelaatbare snelheid aanneemt. Maar dat aanpassen aan het bestaande verkeer was dus niet de bedoeling…….

Hertest Als je de eerste testrit niet haalt, kun je, na vijf verplichte rijlessen (ben je weer vijf weken verder…..) bij een door hen genoemde rijschool uit Den Helder, een soort hertest doen. Door dezelfde examinator. Zoiets geeft geen lekker gevoel. Je kan daartegen protesteren, maar dan ben je nog eens zes weken verder. Erger nog: dat examen mag je niet meer afleggen in een zg. schakelauto, maar in een automaat. Dat betekent dat je daarna ook niet meer in een schakelauto mag rijden! Daarom zeg ik het nog meer eens: het is echt raadzaam om voor de eerste testrit enige rijlessen te volgen. Want het lijkt er sterk op dat de examinators een bonus krijgen als ze weer iemand van de weg kunnen halen. Maar ook om te leren dat drempels in Den Helder alleen liggen in 30 km-wijken, en dat de snelheid rond De Kooy wel vier keer verandert…..

Vraag: ANBO: waarom maken jullie je niet hard voor drie verplichte opfrislessen bij 70 of 75 jaar? En daarna gelijk een rijtest. Dus zonder tijdrovende en dure specialist, die toch duidelijk niet door het CBR serieus wordt genomen. (Dit heeft er inmiddels voor gezorgd dat deze specialisten het keurwerk nog slechts met grote tegenzin doen.) Dit scheelt 200 euro en voorkomt dat mindervalide mensen zich gediscrimineerd gaan voelen. Terwijl voor deze doelgroep het rijbewijs extra belangrijk kan zijn. En stop met denken dat alleen sommige ouderen het niet leuk vinden om in het donker te rijden of de snelwegen vermijden (de ANBO in het radioprogramma). Ik ken ook mensen van dertig die niet graag in het donker, of alleen op Texel rijden. Dat heeft niets met leeftijd, of mindervalide mensen te maken. Dus ANBO: de tijd lijkt rijp voor een serieus onderzoek naar de steeds groter wordende kloof tussen valide en mindervalide mensen. Ook als het gaat om het rijbewijs. Alvast bedankt! Met vriendelijke groeten, Een gewone 70-jarige Texelaar, Ed Stiekema

Naschrift redactie: Ed heeft inmiddels contact gehad met de ANBO. Hun reactie: ANBO is sinds 2012 lid van de CBR Gebruikersraad. De Gebruikersraad bestaat naast afvaardiging vanuit ANBO nog uit afgevaardigden uit de volgende organisaties: ANWB, VVN en TeamAlert. Het CBR heeft kwaliteit van de dienstverlening en producten hoog in het vaandel staan. Het doel van de Gebruikersraad is het CBR een terugkoppeling te geven over de wensen van haar cliënten. Onze ANBO afgevaardigde zal uw kritiekpunten en suggesties om het proces te veranderen tijdens de eerstvolgende bijeenkomst van de Gebruikersraad centraal kenbaar maken. Wij kunnen u niet garanderen dat het CBR in haar proces zaken aan zal passen maar vinden het zeker zinvol uw input in te brengen, te bespreken. Wordt dus zeker vervolgd. Wij houden u op de hoogte, Riet Veenendaal

Foto expositie “Dood hout … leeft” Enige tijd geleden hebben negen ervaren en minder ervaren fotografen in de Buureton deelgenomen aan een fotoworkshop. Er is hard gewerkt en er is veel geleerd. De foto’s, die uiteindelijk zijn gekozen voor een expositie, zijn vanaf donderdag 5 november te zien in Eetcafé De Kastanjeboom in Den Burg. Het thema “Dood hout .. leeft” maakte het voor de deelnemers niet makkelijk. Op dood hout leven allerlei mosjes, paddenstoelen, korstmossen en kleine beestjes. Kortom op dood hout is een prachtige levensgemeenschap te vinden en die hebben we in beeld gebracht. Er is veel geoefend om die mini wereld op een goede manier in beeld te brengen. En…. het resultaat mag er zijn! Omdat aan fotowerk een prijskaartje hangt hebben de natuurorganisaties IVN en SBB het project gesponsord. Daar zijn we erg blij mee! En natuurlijk Texels Welzijn: bedankt voor de fijne samenwerking. Peter Ampt en Joyce Bos

Uw woonplaats al eens op een andere manier bekeken? In november start Peter Ampt weer met een workshop fotografie voor beginners. Evenals vorige jaren organiseert hij een viertal avonden voor ieder die wat meer wil weten over de techniek van het fototoestel. Maar ook andere onderwerpen komen aan de orde, zoals compositie, contrast, gebruik van kleuren en lijnen. Het doel is om van een foto die alleen maar vastlegt wat je hebt gezien, een spannende foto te maken. De automaat moet uit! En het denken moet je zelf doen! Er wordt veel geoefend en …… er moet huiswerk gemaakt worden. Informatie over allerlei onderwerpen krijgt u toegezonden, zodat u thuis nog eens het één en ander kan nalezen. De rode draad in deze sessies is het eigen dorp. Iedere deelnemer kiest daar een zelfgekozen facet van en gaat daar mee aan het werk. De avonden worden gehouden in De Buureton en beginnen om 19.00 uur precies (inloop vanaf 18.30 uur). De avonden duren tot ongeveer 21.00 uur. Kosten: € 12,50 (incl. koffie en thee en meestal een koekje). Data: 4, 11 en 25 november en op 2 december. Aanmelden kan per telefoon: 314259 of per mail: [email protected]. Wacht niet te lang, want vol is vol. Voor wie nieuwsgierig is wat er in voorgaande jaren is gefotografeerd: kijk alvast maar eens op texelsbeeld.blogspot.nl (Dit adres even googelen en ….. zie.)

De oorlog door de ogen van een kind Hoe was het om een kind te zijn in oorlogstijd? Wat kan een kind begrijpen en wat niet? Gerda Witte-Ran is vijf jaar oud als de oorlog begint. Gerda groeit op in een groot gezin in Den Burg. Ze heeft ondanks de oorlog een gelukkige jeugd. Moeder was een boerendochter en vader was slager, honger heeft het gezin dus niet gekend. ‘Ik herinner me dat ik ziek was, ik was acht, er heerste difterie op school. Alle broertjes en zusjes moesten ondergebracht worden bij familie. Ik lag in mijn kamertje, mijn moeder met schort en mondkapje voor, verzorgde me. Alles werd schoongemaakt met Lysol. Mijn boeken werden verbrand. Er was een lichtpuntje; Japie van Sambeek, mijn grote, kleine vriend vanaf de kleuterschool, kwam elke dag voor het raam staan. “Wat zal ik voor je zingen Gerda?” Ik herinner me dat ik het heel erg vond dat ik niet bij het 40-urengebed kon zijn, ik mocht bruidje zijn maar het ging niet, ik was te ziek. Met Pasen kon ik pas weer naar de Jozefschool. Helaas was de school regelmatig gesloten, er waren geen kolen en veel onderwijzers waren naar het werkkamp in Assen gestuurd. In 1944 ging de school definitief dicht. Wat ik me ook goed herinner is, dat mijn vader op een dag door een Duitser met een motor met zijspan werd opgehaald. “Mitkommen und einsteigen!” Een bajonet in zijn rug en daar ging mijn vader. Op de boot heeft hij nog iemand kunnen vragen om tegen zijn vrouw te vertellen dat hij op de boot zat. In Amsterdam aangekomen werd hij naar een Duitser achter een groot imposant bureau gebracht. Wat was nu die dringende boodschap? Wat moesten ze van vader Ran? De Duitse soldaten moesten meer “Schweinefleisch bekommen”. Vader Ran mocht weer naar huis. In maart ’43, broertje Joop was net geboren, stortte er een vliegtuig neer bij De Dennen. Ik was op weg naar mijn moeder en het nieuwe broertje. Ik zag de zwaar gewonde piloot, hij moest strompelend naar Den Burg, terwijl er een lege bus achter hem reed.. Ik weet nog dat ik dat zo gemeen vond! Dat Duitsers ook gewone mensen waren, merkten we een keer in 1944. We zaten aan tafel te eten als gezin. Er stonden twee soldaten aan de deur; huiszoeking. Een van de Duitsers ging huilen bij de aanblik van het gezin aan tafel. Hij miste zijn gezin natuurlijk ook. Ik vergeet ook niet dat het ook heel leuk kon zijn in deze oorlogstijd als je kind was. Veel Amsterdamse kinderen waren op Texel ondergebracht omdat er in de stad geen eten was. Op het erf stond een boet, die werd in het voorjaar schoongemaakt. Dat werd dus ons speelhuis. Samen met de Amsterdamse kinderen, de broertjes en de zusjes en de kinderen uit de buurt hebben we daar heerlijke uren doorgebracht. We liepen op stelten en gingen bokkiespringen over de zaagbok. We mochten niet op het Noordzeestrand komen van de Duitsers. We gingen met een hele sliert kinderen lopend naar Ceres om daar te spelen en te zwemmen. We gingen op blote voeten om de schoenzolen te sparen. Van onze moeder kregen we bessensap en brood mee. Voor ons als kinderen, was het een heerlijke, zorgeloze tijd. Op zaterdag om 9.00 uur moesten we naar opa en oma om te helpen met het uitzoeken en inplakken van de bonnen. Na het inleveren van de bonnen kregen opa en oma weer vlees voor de verkoop. Het bonnenstelsel heeft overigens nog tot ’49 geduurd, dat vergeten de mensen nog wel eens. Over bonnen gesproken, mijn moeder had regelmatig bonnen over, die gingen in een envelop en werden anoniem bij mensen die het moeilijk hadden, in de bus gedaan . Wij moesten ook de bestellingen rondbrengen, lopend want alle fietsen waren door de Duitsers geconfisqueerd. ‘ Tot nu toe was de oorlog op Texel niet zo dramatisch verlopen als in de rest van Nederland. Toen de nederlaag voor de Duitsers toch in zicht kwam, zetten ze onder andere een Georgisch infanteriebataljon in op Texel. Deze mannen waren krijgsgevangenen van het oostelijk front. Het 822e Georgische bataljon bestond uit 800 Georgiërs en 400 Duitsers. In de nacht van 5 en 6 april ’45 kwamen de Georgiërs op Texel in opstand in de hoop dat andere Russische bataljons langs de kust hetzelfde zouden doen. Ze doodden de Duitsers in het bataljon. De Georgiërs kregen geen vat op twee grote Duitse batterijen waar alleen Duitse soldaten waren. Deze in de duinen gelegen batterijen hebben op 6 april het Georgische bataljon en met hen de Texelse bevolking onder vuur genomen. Honderden granaten werden op Den Burg afgevuurd. Het duurde vijf weken om het Georgische bataljon klein te krijgen. Er zijn 565 Georgiërs, 120

Texelaars en 800 Duitsers omgekomen. De schade aan Texelse eigendommen was enorm. Tientallen boerderijen zijn in vlammen opgegaan. ‘We hoorden ’s nachts heel veel lawaai in de Julianastraat. Het geluid was anders dan anders. We mochten van mijn vader niet naar boven (we keken uit op de ULO) maar we gingen toch. Een Rus zag ons en schoot. Mijn vader was razend! Later vonden we het kogelgat in het dak van de bijkeuken. ’s Middags begonnen de beschietingen tussen de Russen en de Duitsers vanuit Den Helder en De Mok. Overal puinhopen, huizen kapot, bomen om. Het was een ravage, We zijn niet gevlucht, wel kwam er een gezin bij ons in huis. In onze straat woonde een gezin met een baby, de vader werd door een granaat gedood. De volgende dag ging mijn vader bij opa en oma kijken. Er was veel schade maar zij waren ongedeerd, ze hadden in de kelder geschuild. Ik weet nog dat ik naar De Hal op de Halderweg moest. Ik liep in de Wilhelminalaan gewoon over de lijken heen. Ze hadden zakken over hun hoofd, ze waren geëxecuteerd. Ik ben gewoon doorgelopen naar De Hal, de boerderij zat vol met evacuees uit Den Burg. Er was een vrouw met een scherf in haar rug, ze moest in het noodhospitaal geopereerd worden. Ik ben een paar dagen bij mijn oma op De Hal gebleven, ik vond het zo mooi en gezellig! Ook was er een Rus die aanklopte voor brood. We moesten twee broden op de regenton neerleggen. Dat was een dilemma want de Duitsers die op de uitkijk stonden op De Driehoek konden zo op die regenton kijken. Als je Russen hielp, kreeg je de doodstraf. Levensgevaarlijk dus. Texelaars die Russen hadden geholpen werden opgehangen op De Stenenplaats. De andere burgers moesten toekijken. Gek hè? Ik heb er nooit nachtmerries van gehad. En toen was daar de bevrijding. Nou…bijna. We liepen in de Parkstraat, mooi opgedoft met oranje en roodwit-blauwe strikken in het haar. Opeens staat er een Duitse soldaat voor onze neus. De strikken en lintjes moesten af, hij schoot nog in de lucht om ons bang te maken.’ Hoewel Duitsland zich op 5 mei al had overgegeven, duurde de oorlog op Texel nog tot 20 mei. Verteld door Gerda Witte-Ran, opgetekend door Judy Weggelaar Bron:Texel.net ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nostalgisch filmfestival U las er al over in de vorige Leef-Tijd, maar nu er meer details bekend zijn komen we er nog even op terug:

Een feest van herkenning en nostalgie. Dat wordt het Festival van Oude Texelse films dat op 31 oktober en 1, 3, 5, 7 en 8 november in Cinema Texel wordt gehouden, in het kader van Texel 600 jaar Stad. Op die dagen wordt er elke middag, van 12 tot 18 uur, een filmprogramma vertoond met 16 en 8 mm films, die 15 tot 90 jaar oud zijn. Elke middag zijn er drie blokken, zowel in zaal 1 als 2 van Cinema Texel. Elk blok wordt twee keer gedraaid. Eén keer door de week en één keer in het weekend. Er zijn veel oude opnamen van Texel, veel bekende mensen en beelden uit alle Texelse dorpen. Denk daarbij aan de Texelfilm uit 1943, beelden uit de Duinker archieven, films van Siem de Waal, de middenstandsfilm van Sundermeldung Texel, documentaires uit de jaren 70 en de jubileumfilm van firma Rab. Er zijn ook speelfilms, gemaakt door de Texelaars: Welboren, Nauta, de Graaf en Jaap Eelman van Take 88. Bij een aantal films treden Harry de Graaf en Henk van Wijk op als ‘explicateur’, ze vertellen bij de films wie we zien, wat er gebeurt en waar. De entree inclusief een kopje koffie is € 4,00 (of 2 Texel 600 jaar duiten.) Voor meer info: Ina Schrama, telefoon 06 5321 1073

Programma Alzheimer Café Het Alzheimer Café vindt plaats in De Buureton, op de laatste dinsdag van de maand. Belangstellenden zijn van harte welkom. Aanmelden is niet nodig, de toegang is gratis. Het informatieve deel is van 19.30 tot 20.30 uur, napraten met een hapje en een drankje tot 21.30 uur. Dinsdag 29 september Dr. Angèle Jonker, initiatiefnemer van Jonkerszorg, vertelt over het belang van eigen regievoering voor mensen met dementie. Als dementerenden ervaren dat ze controle over de dingen in het dagelijks leven hebben, wordt de waardering die ze zelf voor hun leven hebben, hierdoor sterk beïnvloed. Een alles zeggende uitspraak van iemand die het gebrek aan regie en erkenning weergeeft: ‘Wat doe ik er nog toe? Het leven begrijpt mij niet meer en ik, ik begrijp het leven niet meer...’ Dinsdag 27 oktober Mr. Marjon Hoogerheide aan het woord over juridische zaken, bewindvoering, mentorschap, erfrecht en nieuwe ontwikkelingen. Dinsdag 24 november Specialist Ouderengeneeskunde Michelle Pool over dementie in de beginfase. De periode vóór de diagnose is een grijs gebied, waarin zich allerlei subtiele veranderingen voordoen, die vaak niet als voorbode van dementie worden herkend.

----------------------------------------------------------------------------------------------

De beste inzendingen van de Verhalenwedstrijd horen? Vindt u het leuk om op zondagmiddag 15 november 2015 tijdens de verhalenmiddag de beste inzendingen voorgelezen te krijgen? Lever dan zelf uw verhaal in of vraag een bekende, waarvan u weet dat hij of zij iets aardigs of interessants heeft meegemaakt, deze belevenis op te schrijven en in te sturen. De onderwerpen zijn vrij, als het maar een link heeft met Texel. Geschiedenis of hedendaags, verdrietig of komisch, het is allemaal welkom. Tot 15 oktober kunnen de verhalen worden opgestuurd naar e-mailadres [email protected] Handgeschreven verhalen kunnen worden ingeleverd bij De Buureton. Stuur uw verhaal in en laat u niet weerhouden door het idee dat u ‘toch’ niet kunt schrijven. Het voornaamste doel is de verhalen te bewaren voor de toekomst, zodat ze niet worden vergeten. Om die reden worden ze gebundeld en overhandigd aan de Historische Vereniging. Natuurlijk kunnen ze ook worden gelezen op de website van het Texelfonds. U vindt ze onder het kopje ‘acties en activiteiten’ op www.texelfonds.nl Op deze website leest u ook wat het Texelfonds allemaal nog meer doet. Het is een heel intensief jaar geweest, waarin het lokale gemeenschapsfonds veel goede bestemmingen financieel heeft kunnen ondersteunen. Laten we het jaar - qua verhalen - afsluiten met een geanimeerde zondagmiddag in De Buureton. Aanvang: 14.00 uur.

....Je bent oud als... Je moeder om vijf uur de piepers ging jassen. Tante Hannie naar je zwaaide. De bakker nog aan de deur kwam. Je een liter melk los kon kopen. Je bij Jamin een dubbeldik ijsje kocht voor een duppie. Je opbleef voor Cassius Clay. Maandag bij jullie thuis nog wasdag was. Je weet wie Apollo Henkie is. Je salaris nog in een loonzakje werd uitbetaald. Je Ard en Keessie hebt zien schaatsen. Je op vrijdag in de teil gewassen werd. Je Ko van Dijk nog hebt zien spelen. Je platen van de Beatles hebt gekocht. Je nog een platenspeler had. Je twee keer per week de zinken vuilnisemmer buiten zette. Je nog zondagse kleren hebt gedragen. Je het Vrije Volk, de Waarheid, de Eva of de Katholieke Illustratie hebt gelezen. Je ouders een voorraad aardappels voor de winter insloegen. Je moeder in het voorjaar alles overhoop haalde voor De Grote Schoonmaak. Je met een pannetje naar de Chinees ging. Je nog op de mulo of de hbs hebt gezeten. Je oude kleren meegaf aan de voddenman, die langs kwam. Je nog op de pof mocht winkelen. Je licht op je fiets had. Er nog een draaischijf op jouw telefoon zat. Je nog weet wat "En 10 procent, en betere waar" betekent. Jouw kinderen nog katoenen luiers droegen. Je nog op een Kreidler, Zundapp of Puch hebt gereden. Je nog op rolschaatsen met vier wielen hebt gereden. Bij jou thuis nog een kolenboer eens per jaar eierkolen, cokes of briketten kwam brengen. Je de koperen deurbel en brievenbus nog gepoetst hebt. Je nog een bruine postzegel van 10 cent op je brieven plakte. Je geld nog bij de Post, Cheque en Girodienst stond. Je nog zakjes chips at waar een blauw zakje met zout was bijgesloten. Je de laatste 30 cm van je achterspatbord wit verfde. Je ophield met voetballen als een politieagent de straat in kwam fietsen. Je zilverpapier spaarde voor de missie/zending. Je melk in flessen met zilveren doppen kocht. Bij jou thuis een boodschappenboekje werd ingevuld en de kruidenier dat kwam ophalen. Je naar schaatsen in het Bisletstadion keek. Je Nederland in de finale van het WK voetbal hebt zien spelen. Je 's avonds bij een glaasje ranja of prik pinda's mocht doppen boven een krant. Je Den Uyl nog hebt gekend. Je moeder oranje kassabonnen van De Gruyter spaarde. Je een zak patat voor een kwartje hebt gekocht. Je op Bazooka kauwgom hebt gekauwd. Je plastic voetballertjes spaarde bij de Coca Cola. Je gele puzzelstukjes voor een marineschip uit de fles Lodaline haalde. Je mens-erger-je-niet of halma aan de huiskamertafel speelde. Je Nederland het Eurovisie Songfestival hebt zien winnen. Je nog naar zwart-wit televisie hebt gekeken. Er in jouw jeugd nog geen disco's waren. Je moeder elke vrijdag de stoep schrobte. De stapavond 's avonds om 8 uur begon en je voor 1 uur 's nachts thuis moest zijn. Weten we dat allemaal nog? Ik wel. Dus zijn we al behoorlijk op leeftijd.

Seniorendiners najaar 2015 in De Buureton Het seniorendiner van Texels Welzijn betekent iedere maand weer een ‘culinaire verrassing’ én een gezellige gezamenlijke maaltijd. Dus schuif lekker aan!

De menukaart van onze diners ziet er dit najaar als volgt uit: Dinsdag 20 oktober:

Runderstoofpotje met aardappelpuree, doperwten en salade

Dinsdag 17 november:

Kipkerrie met rijst en een rauwkostsalade

En natuurlijk wordt ieder diner afgesloten met een heerlijk toetje en nog koffie toe! Aanvang diner: 17.30 uur Kosten diner: € 8,50 per persoon Kadotip … bij Texels Welzijn zijn er dinerbonnen voor onze maandelijkse seniorendiners verkrijgbaar! Voor informatie en/of aanmelden: Texels Welzijn: telefoon 312696 of mail [email protected]

Kookcursus voor mannen Op uitnodiging van Texels Welzijn verzorgt José Huisman ook dit najaar weer een kookcursus (6 lessen) voor mannen. ‘De inzet die de mannen tijdens de cursus tonen is geweldig. In de keuken ontpoppen ze zich als zeer sociale én leergierige kookmannen. Ze helpen elkaar, hebben samen plezier als een gerecht dat moeilijk leek toch gelukt is, maar durven ook kritisch te kijken naar en te proeven van elkaars gerechten. Ook brengen ze spontaan ‘eigen materialen’ mee naar de kookles. Zo werden groenten, fruit, aardappelen, sliptong en zelfs een magazine over koken ingebracht.’ Aan het woord is José Huisman die sinds enkele jaren op enthousiaste en creatieve wijze de ‘kooklessen voor mannen’ voor Texels Welzijn verzorgt.

De nieuwe cursus start op maandagavond 26 oktober (aanvang 17.30 u.) in de keuken van de OSG (Haffelderweg 40). De andere cursusavonden (steeds van 17.30 u. – 20.00 u.) vinden plaats op 2, 9, 16, 23 én 30 november. Cursuskosten € 65, - (exclusief kosten ingrediënten). Reageer snel, want vol is vol! Voor meer informatie en/of aanmelding: Texels Welzijn, tel. 312696 of mail [email protected]

Informatie mantelzorgondersteuning Texel  ‘Mantelzorg en betaald werk met plezier combineren’ Deelnemers gevraagd voor onderzoek Het komt steeds vaker voor dat we naast een betaalde baan ook mantelzorg bieden. Omdat we ouder worden, meer vrouwen werken en we steeds later met pensioen gaan zal dit combineren van werk en mantelzorg alleen maar toenemen. Het is belangrijk om erachter te komen hoe je dit op een goede manier combineert, zodat de mantelzorg, het werk en de mantelzorger er wel bij varen. Het is belangrijk om te weten wat bijdraagt aan het behouden van een goed evenwicht tussen werk en mantelzorg. Daarom gaat Bauk van der Valk (54 jaar, student aan de Open Universiteit) een onderzoek doen naar manieren om werkende mantelzorgers effectieve steun te geven. Zij is daarvoor op zoek naar mensen die naast hun betaalde baan mantelzorg geven en die mee willen doen aan een experiment om met meer energie en plezier zorg en werk te combineren. Het onderzoek bestaat uit (maximaal) één bijeenkomst van twee á drie uur in De Buureton (Beatrixlaan 43, Den Burg) en het twee keer invullen van een vragenlijst, via internet of schriftelijk. Het is de bedoeling dat het onderzoek in oktober-november 2015 plaats zal vinden. Voor verdere informatie en aanmelding kunt u contact op nemen met: Bauk van der Valk, Stengweg 15, 1795 LG De Cocksdorp E-mail: [email protected], Telefoon: 06 115 160 35 En natuurlijk kunt u ook altijd mailen of bellen met Texels Welzijn: [email protected] of 312696

 Dementie Huiskamerproject Voor wie? Het huiskamerproject is een gespreksgroep bedoeld ter ondersteuning van mantelzorgers van mensen met dementie.

Waarom zou u meedoen? 

 

Omdat u in een vertrouwde omgeving ervaringen en gevoelens wilt delen met anderen, die in een soortelijke situatie verkeren Voor ondersteuning, tips en adviezen Om meer informatie over dementie te krijgen

Begeleiding Els van de Stadt, casemanager dementie op Texel, en Reinetta Zegers, namens Alzheimer Nederland begeleiden de groep. Samen met de deelnemers wordt de inhoud bepaald. Een groep bestaat uit maximaal 12 deelnemers.

Wanneer en waar? De bijeenkomsten zijn maandelijks op de tweede maandag van de maand: 12 oktober, 9 november en 14 december. Tijd: van 13.30 – 15.00 uur. Binnenkomst vanaf 13.15 uur. Plaats: De Buureton (Stichting Texels Welzijn), Beatrixlaan 43, 1791 GA te Den Burg. Inlichtingen Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de begeleiders Els van de Stadt, Geriant 0223-648100 en Reinetta Zegers 0222- 363420. Deelname is gratis en aanmelding is niet nodig.

 Soms hebben mantelzorgers zelf een steuntje in de rug nodig Mantelzorgers zijn mensen die voor een naaste zorgen, intensief en onbetaald. Maar soms hebben ze ook zelf even iets nodig … Daarom biedt Texels Welzijn aan mantelzorgers: - Informatie en advies - Praktische hulp bij regelzaken - Begeleiding - Een luisterend oor - Ondersteuning bij het organiseren van respijtzorg - Cursussen - Mantelzorgpodium Texel - De jaarlijkse Dag van de Mantelzorg - … Dus bent u mantelzorger en heeft u vragen of wensen … neem dan contact op met Maaike Schoo (mantelzorgcoördinator Texels Welzijn), tel.nr. 312696 of mail [email protected]

 Zelfhelpgroep rond verslaving Verslavingen zorgen voor veel verborgen leed, ook op Texel. En natuurlijk geldt dat voor de mensen met een verslaving zelf. Maar zeker ook voor de mensen die dicht bij hen staan. Want ook zij kampen vaak met de gevolgen van deze verslaving … en met wie kunnen zij er eigenlijk over praten … Daarom starten Jan Den IJzerman en Tonnie Bruining, beiden verbonden met de Skuul op ’t Horntje, een zelfhelpgroep voor familieleden en naasten van iemand met een verslaving. Deze bijeenkomsten zijn laagdrempelig én anoniem. Belangstellenden voor deze zelfhelpgroep kunnen contact opnemen met Jan den IJzerman, tel.no 06 13273747

Voor mensen die zelf een verslaving hebben wordt een aparte zelfhelpgroep gestart. Belangstellenden voor deze groep kunnen eveneens contact opnemen met Jan den IJzerman.

Al gedacht aan uw toeslag? Kwam u nooit voor zorgtoeslag en/of huurtoeslag in aanmerking, maar verwacht u dat uw inkomen over 2015 een stuk lager uitvalt dan in 2014. Bijvoorbeeld omdat u in de loop van dit jaar met pensioen bent gegaan of zult gaan. Dan kan het zijn dat u anders dan voorgaande jaren in aanmerking komt voor een toeslag. Als je er recht op hebt is het zonde om dat geld te laten liggen.

Voorwaarden Om voor de zorgtoeslag 2015 in aanmerking te komen, moet uw inkomen minder zijn dan € 26.316 per jaar (als u alleen bent). Hebt u een toeslagpartner, dan is de grens € 32.655 (uw inkomen samen met dat van uw partner). Voor de huurtoeslag is dat € 21.950, respectievelijk € 29.825, als u tenminste de AOW-leeftijd hebt bereikt. Voor deze toeslag geldt ook dat u geen belast vermogen mag hebben.

Uitpluizen geen pretje De meeste mensen vinden het uitpluizen van belastingzaken geen pretje. Wie daar geen zin in heeft kan ook een vrijwilliger van de Belastingservice ouderenbonden vragen. Zij zijn goed op de hoogte van belastingregels, inclusief de laatste wijzigingen. Jaarlijks helpen de belastinginvullers zo’n 125.000 ANBO-leden. In meer dan 12.000 gevallen regelen zij de huurtoeslag en meer dan 15.000 leden profiteren jaarlijks van zorgtoeslag.

Belastinginvuller kan helpen De belastinginvuller werkt op basis van vrijwilligheid. Wel kan de invuller gemaakte onkosten, zoals reis-, kopieer- en printkosten in rekening brengen, als hij of zij dit van tevoren aan u meedeelt. Deze vergoeding mag overigens nooit meer bedragen dan € 12,- per huishouden. Contactpersoon voor de ANBO-afdeling Texel is: Marijke Otten telefoon 0222-327010; email [email protected]

Wel zelf uitzoeken? U kunt op de website van de Belastingdienst zelf een proefberekening maken: http://www.belastingdienst.nl/rekenhulpen/toeslagen/

Ogoloog Wekelijks bezoek ik een Syrisch gezin in het kader van hun inburgeringscursus. Ze zijn heel actief bezig zich het Nederlands eigen te maken. Daaruit komen ook vragen wat iets betekent en hoe onze samenleving in elkaar zit, ook op medisch gebied. Tijdens een ziekenhuisbezoek viel het de heer des huizes op dat voor elk lichamelijk of geestelijk mankement wel een - loog aanwezig is (cardioloog, neuroloog, oncoloog enz., enz.). Wat hem hooglijk verbaasde was dat voor mensen met een gezichtsprobleem geen specialist aanwezig was, want er ontbrak, zo zei hij, een ogoloog... Henk Snijders

ADVERTENTIE Ecomare zoekt vrijwilligers Ecomare zoekt vrijwilligers om op dinsdag-, woensdag- of donderdagochtend van 8:30 – 9:45 uur te helpen met lichte werkzaamheden. Zo hebben we alles op orde voordat de bezoekers komen. Vooral op het buitenterrein is hulp welkom. Het gaat dan om lichte tuinwerkzaamheden en het opruimen van zwerfvuil. Zwerfvuil is levensgevaarlijk voor de bruinvissen, die alles eten wat ze tegenkomen.

Wat vragen wij? We zoeken mensen die ‘s morgens van 8.30 tot 9:45 uur een handje komen helpen. Aansluitend drinken de vrijwilligers koffie met de medewerkers. Het gaat om dinsdag-, woensdag- of donderdagmorgen in de periode april tot en met oktober. Het zou fijn zijn als u ongeveer twintig keer ingeroosterd kan worden in deze periode. Het roulerende rooster wordt minimaal 1 week van tevoren bekend gemaakt, waarbij u uw beschikbaarheid vooraf kunt aangeven.

Wat bieden wij?       

Een Texelse museumjaarkaart die gratis toegang verstrekt tot de aangesloten musea Een bijzondere en dynamische werkomgeving Werkkleding Contacten met collega’s Aansluitend gelegenheid om een kopje koffie te drinken Goed gereedschap en hulpmiddelen zijn beschikbaar Wij houden u op de hoogte van nieuwtjes binnen de stichting via e-mail

Interesse? Aanmelden en informatie via Floortje Zijm: [email protected] of bellen naar Ecomare: 317741 Colofon: Redactie: Margreet Berndsen, Fridtjof Blanken, Brigitte Hollands, Henk Snijders, Riet Veenendaal, Willem Vlas en Judy Weggelaar m.m.v. Hennie Huisman, Kees Dekkers, Ed Stiekema, Peter Ampt, Rini Wielinga en ‘Neeltje’. Foto voorpagina: Peter Ampt. Opmaak voorpagina en puzzel: Annie van der Heide. Eindredactie, vormgeving en opmaak: Margreet Berndsen en Riet Veenendaal. Tekstcorrectie: Lina Bruijn. Distributie: Rosa Harbers, tel. 312696 en Truus Zoetelief, tel. 312890 Advertenties: Mediabureau Langeveld & de Rooy m.m.v. Tom Steenvoorden, tel.: 316656 Kopij voor de volgende krant graag uiterlijk 7 november naar: [email protected] Leef-Tijd is een uitgave van Mediabureau Langeveld & de Rooy in samenwerking met Texels Welzijn en ANBO Texel Oplage: 2500 stuks

ANBO Computercursussen najaar 2015 In samenwerking met Seniorweb organiseert ANBO Texel dit najaar weer computercursussen. Deze worden gehouden op de maandag en gaan alleen door bij voldoende deelname. Op maandagmorgen 12 oktober begint een cursus Windows 8.1. Deze cursus duurt zes weken. Er wordt gebruik gemaakt van een lesboek met een duidelijke stap voor stap uitleg. Van de cursisten wordt verwacht dat zij thuis oefenen met de behandelde lesstof, Er wordt door een docent lesgegeven aan minimaal zeven en maximaal tien cursisten. Ook zijn er assistenten aanwezig zodat er voldoende begeleiding is. De lessen beginnen om 9.30 uur en duren 2 ½ uur, met een korte koffiepauze. De kosten voor deze cursus, inclusief lesboek, bedragen € 75,-. ANBO-leden betalen € 65,Voor mensen die al eerder een Windows-cursus hebben gevolgd wordt een Opfriscursus gegeven op maandagmorgen 23 en 30 november, van 9.30 uur tot 12.00 uur. De kosten bedragen € 30,-. ANBO-leden betalen € 25,-. Er is voor deze cursus géén lesboek nodig. Op maandagmiddag zal een fotocursus worden gegeven. Deze begint op 12 oktober en duurt vier weken. De lessen beginnen om 14.00 uur en duren twee uur. Er wordt gebruik gemaakt van het programma Windows Live Photo Gallery, geschikt voor computers die werken met Windows 7 of 8.1. In deze cursus komen onder andere aan de orde: Hoe zet ik foto’s van mijn camera op de computer? Waar sla ik ze op? Het draaien en bijsnijden van foto’s en “rode ogen” verwijderen. De kosten voor deze cursus bedragen € 55,-, ANBO-leden betalen € 45,-. Dit is inclusief lesboek. Aansluitend op deze cursus wordt ook een aanvullende fotocursus van 4 weken gegeven waarbij wordt ingegaan op het verzenden van foto’s via onder andere e-mail en het maken van een fotoboek. Voor deze cursus is géén lesboek nodig. Deze lessen beginnen op 9 november van 14.00-16.00 uur. De kosten voor deze cursus bedragen € 40,-, ANBO-leden betalen € 30,-. Alle cursussen worden gegeven in het zaaltje bij Starkenburgh, Thijsselaan 40a in Den Burg. Opgeven voor alle cursussen graag vóór 5 oktober. Voor meer informatie en opgave: Gonda Dijksma, telefoon: 318 685.

Inburgeren Tja, daar sta je dan, op Schiphol, met een schamel koffertje in je hand. Zoekend naar een politieman om te melden dat je in Nederland asiel wil aanvragen vanwege het niet meer kunnen leven in Damascus, de hoofdstad van Syrie. Op de vlucht om niet gedood te worden door bombardementen van het leger of door de volkomen ongeorganiseerde opstandelingen tegen het regime van Assad. Met vrouw en kinderen naar Libanon en van daaruit, alleen, naar Europa, naar Nederland. Een reis met grote ontberingen, levensgevaarlijke situaties en mensensmokkelaars, die uit zijn op je geld. Hoe gevaarlijk zo'n reis is kunnen we dagelijks lezen in de krant of zien op de tv. Het dode jongetje op een strand in Turkije is daar een heel schrijnend voorbeeld van. Ja, daar sta je dan, met een papiertje, gekregen van de politie, dat je naar Ter Apel moet. Zie er maar te komen, met alleen maar de Arabische taal in je bagage. Het lukt en uiteindelijk mogen ook je vrouw en kinderen, die naar Egypte zijn gevlucht, komen. Je krijgt een verblijfsvergunning, net zoals je broers en zussen, die verspreid zijn over Nederland, Zweden en Duitsland. Texel word je nieuwe woonplaats en daar krijg je een huurhuis om samen met je gezin te een nieuw bestaan op te bouwen. Maar er wordt wel wat van jou en jouw vrouw verwacht en dat is terecht. Om in ons land te kunnen wonen zullen jullie de taal machtig moeten worden. Onderdelen daarvan zijn leesvaardigheid, luistervaardigheid, spreekvaardigheid en schrijfvaardigheid. Dat valt niet mee, zelfs een deel van jullie Nederlandse medeburgers zullen er moeite mee hebben. Ook kennis van de Nederlandse samenleving hoort bij het inburgeringsexamen, dat jullie moeten afleggen. Jullie krijgen het inburgeringsdiploma als jullie voor alle vakken zijn geslaagd. Dat moet eigenlijk wel binnen drie jaar, want anders kunnen jullie een boete krijgen. De woensdag en donderdag zijn de lesdagen in De Schakel, waar door enthousiaste leraren jullie worden voorzien van de broodnodige kennis. En oh ja, de kinderen zullen heel wat sneller de taal beheersen dan jullie. Maar jullie staan er niet alleen voor. Er is iemand voor het invullen van formulieren en er zijn mensen, die jullie bezoeken om een praatje te maken en daardoor de kennis van de taal te versnellen en inzicht te geven in onze samenleving. Inburgeren in een voor jullie volstrekt vreemde maatschappij en het weten dat Nederland jullie land zal worden en blijven, een hele opgave om alles te verwerken. Maar jullie zijn sterk van geest en het zal jullie lukken. Wij zijn daarvan overtuigd en die overtuiging krijgen wij door onze bezoeken aan jullie. Marijcke en Henk Snijders

HOMO HOMINI LUPUS (DE MENS IS EEN WOLF VOOR ZIJN MEDEMENS) Op de lagere school moest ik eens een opstel schrijven over het onderwerp “de invloed van de televisie”. Als 11-jarige begreep ik niet direct wat de achterliggende gedachte was bij deze opdracht. Nu 40 jaar later, begrijp ik dat maar al te goed. De wereld en alles wat er in die wereld gebeurt, komt via de televisie zo je huiskamer in. Televisie is een heel nuttig medium op het gebied van informatie en ontspanning. Helaas, niet alles wat in de wereld gebeurt, is ter lering ende vermaeck. Alle gruwelen waartoe de mens in staat is, worden getoond. In de beginjaren waren de televisiemakers nog terughoudend en werden afschrikwekkende beelden niet getoond om de kijker in bescherming te nemen. Die grenzen werden echter steeds meer verlegd en tegenwoordig mogen we alles zien: doden en gewonden na een terroristische aanslag, onthoofdingen door IS, executies en massamoorden en de live moord op een Amerikaanse verslaggeefsster en cameraman. Maar niets kwam zo binnen als het beeld van de drie jarige kleuter Aylan, aangespoeld op het Turkse strand. De tranen staan je in de ogen bij de aanblik van zo’n onschuldig kind. Afgaande op alles wat de televisie laat zien, kunnen we toch wel stellen dat het niet best is gesteld met de wereld. Steeds meer mensen vluchten voor hun leven en zelfs onder die omstandigheden zijn andere mensen in staat om daar munt uit te slaan. Denk aan de omgeslagen rubberbootjes en de doden die daarbij te betreuren zijn. Gruwelijk was de vondst van meer dan 70 doden in een vrachtwagen in Oostenrijk. De gedachte aan stikkende en verdrinkende mensen maakt je benauwd. We schudden die gedachte van ons af, want wat kun je doen? Maar na Aylan is het punt bereikt dat we het niet meer aan kunnen zien. Velen willen iets doen voor al die mensen die in Europa zijn gestrand. In Nederland wachten momenteel ruim 12.000 vluchtelingen op een woning. Die woningen zijn er niet en er wordt daarom hard gezocht naar andere oplossingen. Zo wordt gekeken naar de mogelijkheden om gebouwen zoals leegstaande verzorgingstehuizen, scholen, sporthallen en kazernes om te bouwen naar woningen. Hoe gaat zo’n asielprocedure eigenlijk in zijn werk? In eerste instantie worden asielzoekers opgevangen door het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers). Tijdens deze periode van aanmelding en registratie verblijven ze in een COL (Centrale Ontvangst Locatie). Als ze verder de procedure ingaan verhuizen ze naar een POL (Procedure Opvang Locatie). Is de algemene procedure afgerond, dan volgt de verlengde procedure en verhuizen ze naar het Asielzoekerscentrum (AZC). Mogen zij blijven, dan heten zij geen asielzoekers meer maar statushouders. Elke gemeente in Nederland is verplicht jaarlijks een aantal statushouders te huisvesten. Voor Texel is dat aantal de laatste jaren rond de veertien personen. In 2015 is dat aantal bepaald op vijfentwintig. De gemeente moet de statushouders een woning geven, geld voor inrichting, een uitkering en hulp en ondersteuning om hier te wennen, Nederlands te leren en werk te vinden. Dat doet de gemeente samen met Stichting Vluchtelingenwerk. Stichting Vluchtelingenwerk werkt met een groot aantal Texelse vrijwilligers. Zij doen heel goed werk en daar mogen we ze echt dankbaar voor zijn. Ik noem er hier drie waarvan ik weet dat ze het al jaren doen: Peter Bakker (van de Hema), Annelies Schoo en Corrie Heijne. Nu roept de overheid mensen op om te helpen door gastgezin te worden. Stichting Vluchtelingwerk raadt dit af. Veel vluchtelingen kampen met trauma’s waarbij goede psychische hulp nodig is. Er zijn cultuurverschillen en er is een taalbarrière. Als u wilt helpen doe dan wat Peter, Annelies, Corrie en de andere Texelse vrijwilligers doen. Meld u aan bij St. Vluchtelingenwerk. Onderschat niet hoeveel dit betekent voor onze nieuwe inwoners. Ondertussen gaat de gemeente in gesprek met het COA om te kijken wat Texel nog zou kunnen doen. Door eendracht worden kleine dingen groot. Wethouder Hennie Huisman

et was van dat LAAT.

Kraaieseumertje ‘ Aaf al in de gang: ‘Jakkes wot ’n pisserig weer’. Ze besefte dat het op ’t randje was. Ze kon in het huis van Neeltje niet zo vrijpostig spreken als ze thuis gewend was. ‘Wot riep je nou in ’t gangkie’, vroeg Neeltje belangstellend, ‘Ik kon ’t niet goed verstaan’. ‘Nou, zei Aaf, dot ’t buute nagôl glisserig wos. Dot benne we toch hillegaar niet meer wend dot ‘r zó veul regen fôlt! Ik weet niet aars don fon mooie en worreme daage. De boere hodde ’t wel niet zó best, maar ja, die klage ôldeur’. Het duurde niet lang of de lucht klaarde op. De zon kwam tevoorschijn en meteen zag ’t er al een stuk vriendelijker uit. ‘Zeg Aaf, ome Dirrek gaat aans na de Burreg en hee het fraagt of wee wel mee wowe. Hee zet ôns of bee ’t busstasjon, je weet wel bee ’t ouwe TESO ketoor, wont je weet dot ’t op ’n woenesdag horstikke drok weze ken in de fekonsie’. ‘Nou wot graag! Leuk mêns enne, hoe laat komt ie wont ik wil eerst wel me affeseerskoene antrekke’. ‘Tiêd sot, hee komt teuge elleve’. Dirk toeterde om zijn komst aan te kondigen. Natuurlijk hadden ze hem allang gezien! ‘Dag meikes, stap maar gauw in, don zel ik jullie na de hoofdstad reeje’, riep hij uitnodigend. In een vloek en een zucht waren ze in Den Burg en maakten de afspraak dat ze om half één precies weer op dezelfde plek zouden staan. Gearmd gingen de vriendinnen de zomermarkt op. ‘Tjisses, wot ’n kraame’ riep Aaf ‘Dot hèèw ik nag nooit siên zó veul!’ ‘Jee wos toch nag nooit oppe seumermorrekt omdot jee fond dot déér te veul Duisters liepe? Je ken dus hillegaar niet weete wot hier ollegaar loos is’ antwoordde Neeltje, ‘dus laate we maar kollempies on ’n slag over de morrekt gaan.’ Ze stonden stil bij alle kramen en bekeken kritisch wat er geboden werd. Totdat ze bij een kraam kwamen die bemand was door vijf vrouwen in klederdracht die keurig zaten te handwerken. ‘Nou kiek déér ‘s, os dot Jopie fon de Tuinbouw niet is en see fon de boekhouwer, hoe hiet ie ok ôl weer, oh ja, Beers fon de Groeneplaas’. En schuchter zich vooroverbuigend vroeg ze: ‘Hoe hiet uwes ok ôl weer?’ ‘Marjan’ zie deze lachend, Marjan van Joop Ran’. ‘Óh net’. ‘Je weet wel’ zei ze tegen Neeltje, ‘hee boêrt in de Hal’. ‘Netuurlijk weet ik dot’ lachte Neeltje, ‘ik ben niet fon guster. Ik gaan vaak effe bee die vrouwe kieke en soms zitte ze wel met sien vijve; don is Maartje d’r nag bee en soms Annie. Dot is nag een jonkie, die werkt nag bee de bakker.’ ‘Ja Maartje ken ik netuurlijk best, wont die weunt ok an Skil’. ‘Wist jee’ vraagt Neeltje dan, ‘dot de vrouwe ok elleke week in het Wéélder Meseum zitte te pikkele? ‘t Staat wel nooit in de Tesselaar of are krantjes, maar ze benne d’r wel degelijk en de freewilligers bluuve sèège dot déérdeur meer mênse in ’t meseum komme.’ Ze bekeken de uitgestalde spullen en wilden het naadje van de kous weten. Er waren rollen met patronen. Dus niet een boekje met voorbeelden maar alle voorbeelden met tientallen motieven aan elkaar gebreid, een meterslange band. Dat leek Aafie maar wat gemakkelijk. Het werd stilaan tijd om terug te gaan naar de afgesproken plek en ze riepen ‘tot démies’ en vertrokken. Nog geen tel later lag Aaf op de grond. ‘Aafie, meid, wot doe je me nou?’ ‘Je siet ’t toch’ zei ze grimmig, ‘ik gaan d’r effe bee lèège!’ Ze krabbelde overeind en betastte haar knie en keek in ’t rond. ‘Déér zel je ‘m hèèwe’ zei ze, ‘die stiên steekt puur bove de aare stiêne uut en dot hot ik niet siên. En nou ik ’t zó bekiek siên ik d’r nag wel een zootje’. Ze krabbelde overeind en hield de arm van Neeltje stevig vast. De vrouwen in de kraam gingen gerust gesteld weer zitten. ‘Kom we gaane na dot bankie bee de bus en don wachte we déér op ome Dirrek’. Het ging al weer een stuk beter met lopen en Aaf keek weer normaal. ‘Zelle we de gemeente hierover onskriêve dot ’t nag puur gevaarlijk is foor ouwe mensen om deur de Burreg te lóópe? Annie fon Piet klaagde d’r ok over dot se met d’r rollater nag puur uutkieke most in de Burreg.’ Toen ze op het bankje zaten zei Aaf nog dat het niet zo erg was. Ome Dirk was prompt op tijd. ‘Je most maar bee mee komme eete’ zei Neeltje ‘’wot docht je fon ’n gekookt eitje of hod je ‘m liever gebakke?’ ‘Graag’ zei Aaf, ‘wot bei jee toch ‘n skot fon ’n mêns,

Neeltje.’

Leef-Tijd wordt u gratis aangeboden door:

Afdeling Texel Texels Welzijn staat voor: 

Het eerste aanspreekpunt voor burgers, in ieder dorp op Texel (ieder dorp kent zijn eigen ‘dorpswerker’), bij alle vragen op het gebied van welzijn en maatschappelijke ondersteuning



Het eerste aanspreekpunt bij vragen, aanvragen én herindicaties in het kader van de Wmo (hiervoor hoeven burgers dus niet meer naar de gemeente)



Ondersteuning vanuit het maatschappelijk werk



Vragen of wensen van vrijwilligers



Vragen over vrijwilligerswerk



Vragen of wensen van mantelzorgers



WonenPlus; diensten als Tafeltje Dekje, ziekenhuisvervoer, klussen, …



55+ in beweging; wekelijkse bewegingsactiviteiten ‘op ieders maat’



Ontmoeting, ontspanning en ontwikkeling; activiteiten op het gebied van cursussen, sport en spel, muziek en dans, gezamenlijke maaltijden, preventie en voorlichting, Café Doodgewoon, Mantelzorgpodium, …

Neem voor vragen of verdere informatie contact op met: Texels Welzijn tel. 0222 312696 Mail: [email protected] óf bezoek onze website www.texelswelzijn.nl Bezoek: De Buureton, Beatrixlaan 43, 1791 GA Den Burg Of bezoek de wekelijkse inloopspreekuren van onze dorpswerkers in de verschillende dorpen op Texel: Eierlandsche Huis De Cocksdorp De Waldhoorn Den Hoorn De Hof De Koog De Wielewaal De Waal ’t Skiltje Oudeschild De Bijenkorf Oosterend

maandag

10.30 – 11.30 uur

dinsdag

10.30 – 11.30 uur

woensdag

10.00 – 11.00 uur

woensdag

10.30 – 11.30 uur 13.30 – 14.30 uur

woensdag donderdag

09.30 – 10.30 uur

Leden van ANBO afdeling Texel kunnen onder andere gebruik maken van;  gratis invulling van de jaarlijkse aangifte Inkomstenbelasting (Geldt niet bij huisbezoek).  korting bij een aantal Texelse detailhandelszaken (Zie elders in dit blad)  korting op de door ANBO afdeling Texel georganiseerde reizen.  korting op de door ANBO afdeling Texel georganiseerde computercursussen. Leden van ANBO afdeling Texel krijgen indien gewenst vanuit de overkoepelende organisatie;  hulp en advies over vragen ten aanzien van WMO, Zorg en Welzijn.  toegang tot de landelijke dienst “ANBO Raadslijn” bij het oplossen van concrete vraagstukken.  in specifieke gevallen hulp van een ANBO consulent. ANBO afdeling Texel heeft ongeveer 850 leden. Een aantal waar rekening mee gehouden wordt. ANBO afdeling Texel is dan ook vertegenwoordigd in verschillende klankborden adviesgroepen op Texel. LEDENADMINISTRATIE Annelies Joosten, telefoon 0222-313003 Willem Vlas, voorzitter Wilsterstraat 32, 1791 XT Den Burg. Tel. 0222-313692 Ineke Kuipers, penningmeester Beatrixlaan 21, 1791 GA Den Burg. Tel. 0222-315347 Portefeuille: Computercursussen Lydia Blok, secretaris Vloedlijn 46, 1791 HK Den Burg. Tel. 06-18347334 Portefeuille: Verkeer en vervoer Marijke Otten, algemeen bestuurslid Epelaan 42, 1796 AT De Koog. Tel. 0222-327010 Portefeuilles: WMO, Zorg en Welzijn, Belasting, koopkracht en bijzondere bijstand. Tom Steenvoorden, algemeen bestuurslid Kikkertstraat 84, 1795 AE De Cocksdorp Tel. 0222-316656 Portefeuilles: Wonen en woonomgeving, Informatie en communicatie Guusje Witte, algemeen bestuurslid Schoonoordsingel 15, 1791 EL Den Burg. Tel. 0222-314171 Portefeuilles: Reizen, lief en leed. Gonda Dijksma, algemeen bestuurslid Oosterweg 22, 1794 GL Oosterend. Tel. 0222-318685 Portefeuille: Computercursussen

Ook verleden maand hebben we weer veel goede puzzelinzendingen ontvangen. Na het wegstrepen van de opgegeven woorden bleef de zin ‘De zomer is weer kort en snikheet’ over. Mevrouw Els Huisman – van Heerwaarden uit De Koog is de winnares van twee ijscoups naar keuze, aangeboden door restaurant Topido aan de Kikkertstraat in De Cocksdorp. Hieronder vindt u de nieuwe opgave, gemaakt door Annie van der Heide. Om tot de oplossing te komen streept u weer weg: van links naar rechts of van rechts naar links, en van boven naar beneden of andersom. Ook diagonaal kunt u woorden vinden. En let op: sommige woorden kunnen vaker voorbij komen. Na het wegstrepen van alle woorden houdt u nog een aantal letters over. Als u deze achter elkaar zet, ontstaat een zin. Deze zin mailt u voor 18 oktober naar [email protected] of u stuurt hem per post naar: Texels Welzijn, Beatrixlaan 43, 1791 GA Den Burg. Doe uw best, want we hebben weer een leuke prijs: de winnaar van deze puzzel mag bij Restaurant Pizzeria Bella Vista in de Cocksdorp twee gratis pizza’s ophalen. Heel veel succes! L

Z

D

S

C

H

R

A

A

G

N

I

U

R

B

A

O

R

A

N

B

R

U

G

E

M

A

N

E

R

P

E

Z

T

W

E

D

E

B

G

R

A

A

F

A

B

T

E

R

O

C

H

E

A

T

K

O

O

R

N

O

E

G

O

L

K

I

K

K

E

R

T

E

L

D

N

L

E

M

K

O

T

R

K

K

L

A

P

I

E

N

I

L

P

E

O

R

A

E

T

E

E

A

S

N

E

E

X

E

R

R

O

N

R

A

N

R

L

T

B

P

F

T

H

S

N

M

B

A

R

N

A

R

D

U

R

L

S

I

O

E

P

V

K

R

E

P

E

O

R

I

E

F

L

M

O

Z

R

L

O

D

R

O

S

G

N

E

S

A

A

M

Y

E

O

A

N

A

R

M

H

S

L

T

K

G

N

E

S

G

E

M

I

M

I

U

Z

M

A

I

E

R

G

R

C

E

P

I

N

T

I

E

A

R

B

W

I

A

E

B

H

R

E

N

G

S

G

N

K

O

I

L

J

A

V

R

U

S

R

G

M

E

L

P

O

T

I

A

S

F

E

U

U

E

R

A

L

N

A

N

T

L

A

P

E

A

L

I

R

A

N

N

E

L

U

E

M

R

E

V

R

A

D

N

N

M

BAKKER, BARNARD, BOON, BONNE, BRANDENBURG, BRUIN, BRUGEMAN, DEKKER, DROS, EELMAN, GRAAF, HOOYSCHUUR, HUISMAN, KEIJSER, KIKKERT, KONING, KOORN, LANGEVELD, LAP, LIST, PRINS, RAN, ROEPER, SCHRAAG, STARK, TIMMER, TROMP, VERMEULEN, VLAMING, WITTE, WOLKERS, ZEGEL, ZEGERS, SMIT, ZOETELIEF