Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal

2

Vergaderjaar 1986-1987

V a s t s t e l l i n g van de b e g r o t i n g v o o r h e t jaar 1987

19700 G

Begroting van uitgaven en inkomsten

Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie

Nr. 2

MEMORIE V A N TOELICHTING Inhoud 1. 1.1 1.2

ALGEMEEN Inleiding Herziene raming 1986

2. 2.1 2.2

MARKTONTWIKKELINGEN Post Openbare telegrafie inclusief tekstcommunicatie en data Telefonie

23

Blz 2 2 4 5 5 5 5

3.

PERSONEELSONTWIKKELING

7

4. 4.1 42 4.3 4.4 4.5 4.6

9 9 9 9 9 11 1 1

4.7 4.8 4.9 4.10

FINANCIËLE RESULTATEN Algemeen Post Telegrafie Telefonie Subsidies Bijdrage aan de Stichting Nepostel Afschrijvingen Rente Resultaten Financiering

5.

INVESTERINGEN

14

6.

O N T W I K K E L I N G E N OP MIDDELLANGE T E R M I J N Algemeen Post Telecommunicatie Algemeen Infrastructurele voorzieningen Telecommunicatievoorzieningen en (rand)apparatuur Telecommunicatievoorzieningen voor het bedrijfsleven Telecommunicatievoorzienin gen voor particulieren Diensten Internationale communicatie Marktontwikkelingen Sociaal beleid Investeringen

17

6.1 6.2 6.3

6.4 6.5 6.6

1 1 11 12 13

17 17 19 19 19 22 22 23 23 27 28 29 31

BALANS PTT PER 31 DECEMBER 1985

32

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

1

I. ALGEMEEN §1.

Inleiding

Het komende begrotingsjaar zal voor de PTT met name in het teken staan van reorganisatie, spreiding en verzelfstandiging. In 1987 zal de reorganisatie van het bedrijf reeds in belangrijke mate zijn beslag krijgen. Aan de hand van de blauwdruk van de organisatie zal verdere invulling van de spreidingsoperatie mogelijk zijn. Voor de ophanden zijnde verzelfstandiging zullen daarnaast in de loop van 1987 de wetsvoorstellen moeten worden uitgewerkt. Voor 1987 wordt voor de PTT wederom een goed bedrijfsresultaat verwacht. De bedrijfsresultaten van de Post en Telecommunicatie vertonen evenwel een sterk uiteenlopend beeld. Bij Telecommunicatie zal het rendement zich op een goed niveau handhaven. Bij een iets hoger niveau van het geïnvesteerd vermogen zal het resultaat een toeneming te zien geven. Bij de Post zal de verbetering van het resultaat onvoldoende zijn om in 1987 volledige kostendekking te bereiken. Door een stijging van de baten met f 174,5 min en een stijging van de lasten met f 146,6 min zal het resultaat van de Post met f27,9 min toenemen tot -/- f37,2 min. In verband met de oprichting van de Postbank per 1 januari 1986 is de voormalige PCGD niet langer in de begroting van de PTT opgenomen. In totaal zal het bedrijfsresultaat van de PTT toenemen met f 94,8 min. tot f 1087,7 min. Het beeld van de bedrijfsresultaten van de dienstonderdelen is als volgt: 1987 Post Telecommunicatie Bedrijfsresultaat

7.

37,2 1124,9 1087,7

1986

7.

65,1 1058,0 992,9

De verbetering van het bedrijfsresultaat is aangewend voor de noodzakelijke verhoging van het investeringsniveau. De investerings- en financieringssituatie wordt in belangrijke mate beïnvloed door de zich duidelijk aftekenende opleving bij het Nederlandse bedrijfsleven. De toegenomen investeringsgeneigdheid bij bedrijven richt zich in sterke mate op de aanschaf van bedrijfsmiddelen in de telecommunicatiesfeer. Als gevolg hiervan neemt het gebruik van PTT-basisdiensten in de telefonie- en datasector sterker toe dan voorzien. Middels de in het kader van het plan «Snel '86» uit te voeren additionele uitbreiding van het netwerk worden de meest nijpende knelpunten opgeheven. Thans blijkt overigens dat ook in 1987 aanvullende investeringsprogramma's nodig zijn om aan de grote vraag naar capaciteit van telecommunicatieverkeersinfrastructuur te kunnen voldoen. Daarnaast staat de PTT in de komende periode voor de opgave een nieuwe moderne infrastructuur ten behoeve van de telecommunicatie op te bouwen. De digitalisering van het telecommunicatienet is uit technisch en economisch oogpunt nodig, maar is met name ook van belang om te kunnen voldoen aan de behoefte van de markt. Door de digitalisering wordt enerzijds een efficiënte overdracht en distributie van informatie gerealiseerd terwijl het anderzijds makkelijker wordt het Nederlandse bedrijfsleven belangrijke nieuwe tele-informatiediensten aan te bieden.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1 986-1987, 1 9 700 hoofdstuk G, nr. 2

2

De snelle ontwikkeling van de informaticamarkt en de economische groei zorgen voor een snelle groei van de marktbehoefte. Mede in het belang van het Nederlandse bedrijfsleven is daarom een verdere versnelling van onder meer de digitalisering noodzakelijk. De daartoe benodigde middelen zijn naast een stringente prioriteitenstelling verkregen door een verhoging van het investeringsartikel van de PTT. Deze verhoging is op budgettair neutrale wijze gefinancierd uit onder meer de verbetering van het bedrijfsresultaat. Indien in verband met de verdere groei van de vraag naar capaciteit, dan wel op basis van een behoefte aan nieuwe diensten, verdere uitbreiding van de investeringen nodig mocht blijken, zal conform het regeringsstandpunt bij het rapport van de commissie-Steenbergen, de ruimte hiervoor gevonden worden door prioriteitenstelling binnen de huidige begrotingskaders. In de jaren 1989 en volgende zal in ieder geval een verdere verhoging van het investeringsniveau van de PTT nodig zijn. De voorgenomen oprichting van PTT Nederland NV zal het mogelijk maken om na 1988 via private financiering in deze extra investeringsbehoefte te voorzien. De oprichting van PTT Nederland NV is van groot belang voor de toekomst van de PTT en de concurrentiepositie van Nederland. Op 14 april 1 986 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het regeringsstandpunt over de taak en functie van de PTT met betrekking tot informatie- en telecommunicatietechnologie. Hiermee is groen licht gegeven voor de omzetting van het Staatsbedrijf in een privaatrechtelijke onderneming. Streefdatum voor de oprichting van PTT Nederland NV is 1 januari 1989. In verband hiermee is inmiddels een projectorganisatie opgezet, die de verzelfstandiging zal voorbereiden. In de loop van 1987 zullen wetsvoorstellen, voortvloeiend uit het besluit tot verzelfstandiging van de PTT, de Kamer bereiken. Momenteel vindt een studie plaats door een commissie onder voorzitterschap van professor Zegveld (TNO Delft) naar de mogelijkheid en de wenselijkheid van integratie van de lokale kabeltelevisienetten en de lokale PTT telecommunicatienetten. Dit onderzoek vloeit voort uit het Ministerraad-standpunt met betrekking tot het rapport van de commissieSwarttouw. De commissie zal uiterlijk 1 januari 1987 het verslag van haar werkzaamheden aan de Ministers van Verkeer en Waterstaat en van Economische Zaken aanbieden. Zowel in het overleg met de Bijzondere Commissie PTT, als in het mondeling overleg van de Tweede Kamer met de staatssecretaris op 5 februari 1986, werd veel aandacht besteed aan de afstemming tussen de spreidings- en de verzelfstandigingsoperatie en de met dit laatste samenhangende reorganisatie. Verwacht wordt, dat rond 1 oktober 1986 de plannen voor de nieuwe concernorganisatie voor overleg met de vakbonden beschikbaar zullen zijn. Dan kan inzicht worden geboden in de in het spreidingsplan aan te brengen aanpassingen. Op 15 mei 1986 werd de directieverdieping van het Hunzehuys te Groningen in gebruik genomen. Op 10 december 1985 (zie kamerstuk 17 938 nr. 1 6) werd de principebeslissing van de regering met betrekking tot de privatisering van de Rijksautomobielcentrale aan de Tweede Kamer toegezonden. Inmiddels heeft ten aanzien van deze beslissing overleg plaatsgevonden met de Bijzondere Commissie PTT en is advies gevraagd aan de Dienstcommissie RAC. Aan het Parlement is toegezegd dat voor de verzelfstandiging van de RAC in goed overleg met de Bijzondere Commissie PTT gekomen zal worden tot een datum die, gezien de relatie met de verzelfstandiging van de PTT, haalbaar is zonder dat onnodige vertraging optreedt.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1 986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

3

§2. Herziene raming 1986 Ba ten on twikkeling Ten opzichte van de begroting zijn de exploitatiebaten f223,3 min hoger geraamd. Dit verschil kan als volgt aan de afzonderlijke bedrijfsonderdelen worden toegeschreven: Post ( + f69,0 min). De hogere raming bij de Post kan voor f40,0 min worden toegeschreven aan een sterkere stijging van de opbrengst postverkeer, voornamelijk als gevolg van een gunstiger verkeersontwikkeling bij de naar het buitenland verzonden post. Voorts zijn de baten bij de Post gunstig beïnvloed door hogere baten loketdiensten ad f26,2 min en hogere diverse baten ad f2,8 min. Telegrafie (-/- f 19,2 min). De lagere baten Telegrafie zijn voornamelijk veroorzaakt door lager geraamde opbrengsten telexverkeer en lager geraamde baten telexabonnementen. Telefonie ( + f 181,5 min). De gunstige verkeersontwikkeling bij Telefonie veroorzaakt ten opzichte van de begroting een toeneming van de opbrengst gesprekken met f 4 5 , 4 min. De periodieke vergoedingen zijn door een gunstige ontwikkeling van het aantal aansluitingen, de afzet van apparatuur en de beschikbaar gestelde geleidingen f 104,0 min. hoger geraamd. De overige baten zijn voornamelijk door een hogere afzet van apparatuur f32,1 min. hoger dan begroot. Omroep en Televisie (-/- f 8 , 0 min.). Lastenontwikkeling De bedrijfslasten komen in de herziene raming f85,7 min. hoger uit dan begroot. Deze hogere raming kan aan de volgende kostensoorten worden toegeschreven: Personeelslasten (-/- f 109,7 min.). Het verschil ad. f 109,7 min. is per saldo het gevolg van lager geraamde gemiddelde personeelslasten ad. -/f 182,9 min. en 1333 taken hoger geraamde personeelsbezetting ad. f73,2 min. Rente kapitaalschuld (-/- f 11,1 min.). De daling van de rente kapitaalschuld vormt het saldo van het effect van een hogere kapitaalschuld ad. f8,9 min. en een lagere rente over de kapitaalschuld ad. f20,0 min. Afschrijvingen ( + f 103,4 min.). De afschrijvingen zijn als gevolg van aanpassing van een aantal afschrijvingspercentages alsmede door hogere investeringen en een hogere herwaardering hoger geraamd. Lasten materiaal en diensten door derden ( + f89,6 min.). Door een hoger materiaalverbruik en een hoger gebruik van diensten door derden, met name als gevolg van de toegenomen afzet, komen de lasten van materiaal en diensten door derden per saldo hoger uit. 3 V2%-heffing over de baten ( + f 13,5 min.). De hogere 3'/2%-heffing kan worden toegeschreven aan hoger geraamde externe baten. Bedrijfsresultaat Door een toeneming van de baten met f223,3 min. en een toeneming van de lasten met f85,7 min. zal het bedrijfsresultaat van de gezamenlijke dienstonderdelen met f 137,6 min. toenemen. Bij de Post en Telefonie verbetert het bedrijfsresultaat met respectievelijk f24,4 min. en f 135,2 min. Het resultaat bij de Telegrafie is thans f 2 2 , 0 min. lager geraamd. Rente over fondsen en reserves De rente over de fondsen en reserves zal f50,5 min. lager uitkomen, in hoofdzaak als gevolg van een lager rentepercentage.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

4

II.

MARKTONTWIKKELINGEN

11. Post In 1987 zal het binnenlands postverkeer toenemen met 1,5% (70 min. stukken) ten opzichte van 1986. Gesplitst naar losse post en partijenpost betekent dit een stijging van respectievelijk 0,7% (10 min. stukken) en 1,8% (60 min. stukken). Met uitzondering van de dagbladen komt een toename in het verkeer voor bij alle categorieën. In absolute zin komt de sterkste groei voor bij de partijenpost brieven/briefkaarten (35 min.) en de partijenpost drukwerken (15 min. stukken). De uit het buitenland ontvangen post zal ten opzichte van 1986 met 4 min. stuks toenemen (1,8%). De naar het buitenland verzonden post zal zich handhaven op het niveau van 1986. De lokethandelingen laten een stijging zien van bijna 1% (2 min. handelingen). §2. Openbare telegrafie inclusief tekstcommunicatie en data De daling in het openbare telegraafverkeer zal zich verder voortzetten. Volgens verwachting daalt het buitenlandse verkeer (met 14%) sterker dan het binnenlandse verkeer (5%). Een toenemend gebruik van alternatieve tekst- en datacommunicatiemogelijkheden veroorzaakt verzadigingsverschijnselen bij de vraag naar telexaansluitingen. De groei van het aantal telexaansluitingen zal hierdoor naar verwachting beperkt blijven tot T/2%. De groei van het telexverkeer zal zich voortzetten. Het buitenlandse telexverkeer zal met 3,5% toenemen. De groei van de buitenlandse handel oefent in dit opzicht een positieve invloed uit. Telex blijft voorshands een sterke infrastructuur voor elektronische tekstoverdracht. Dit komt door de internationale standaardisatie. Op basis van de huidige marktsituatie wordt voor de diensten Datanet, Telefax en Viditel verwacht dat de produktvernieuwing op dit terrein en de hierop gerichte inspanningen in 1 987 tot een sterke groei van deze diensten zal leiden. Voor deze periode wordt voor Telefax, Viditel en Datanet een relatief grote groei van het aantal aansluitingen verwacht. Voor Teletex wordt met een bescheiden afzet rekening gehouden, dit in verband met de beginfase waarin dit produkt zich bevindt. §3. Telefonie De groei van het aantal telefoonaansluitingen zal in 1987 op ongeveer een zelfde niveau liggen als in 1986 ten gevolge van enerzijds een naderende verzadiging bij de nieuwvraag naar eerste aansluitingen en anderzijds een toenemende uitbreidingsvraag (tweede en volgende aansluitingen). De vraag naar aanleg - inclusief verhuizingen - zal naar verwachting een lichte stijging ten opzichte van 1986 te zien geven. Op het gebied van de randapparatuur zal intensivering van het beleid van produktvernieuwing, assortimentsuitbreiding en het bieden van een gemiddeld hoger kwaliteitsniveau noodzakelijk zijn om de toenemende concurrentie het hoofd te bieden. De zakelijke markt zal in 1987 vooral een toename te zien geven in de afzet van kleine telefooninstallaties. Dit is voornamelijk het gevolg van produktvernieuwing en een verbetering van de prijs-prestatieverhoudingen. Bij de recent geïntroduceerde produkten zal er vooral een grote vraag zijn naar aansluitingen op het nieuwe autotelefoonnet.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1 987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

5

Het telefoonverkeer zal in het binnenland toenemen met ruim 3% en naar het buitenland met ca. 9%. De Service 06 - waaronder het telefonische antwoordnummer - zal de verkeersgroei vooralsnog slechts in beperkte mate in positieve zin beïnvloeden. In latere jaren zal de invloed steeds meer merkbaar zijn. Overzicht ontwikkeling verkeer Omschrijving

Eenheid

Begroting 1987

Herziene raming 1986

1985

1984

1983

1982

POST Losse post

binnenland

Bi ieven/brief kaarten Drukwerken Pakjes/postpakketten

min. min. min.

Totaal

941 415 42

939 408 41

957 399 45

960 358 38

970 390 45

1012 391 42

min.

1398

1388

1401

1356

1405

1445

Brieven/brief kaarten Drukwerken Dagbladen Periodieken Ongeadresseerde drukwerken Pakjes/postpakketten

min. min. min. min. min. min.

1489 773 45 631 319 60

1454 758 47 626 314 58

1429 711 49 622 317 56

1381 673 54 618 301 55

1274 566 54 601 247 58

1222 586 57 632 227 58

Totaal

min.

3317

3257

3184

3082

2800

2782

Totaal binnenlandse post

min.

4715

4645

4585

4438

4205

4227

Ontvangen buitenlandse post

min.

230

226

207

216

207

204

Totaal bestelde post

min.

4945

4871

4792

4654

4412

4431

Verzonden buitenlandse post

min.

546

546

533

372

301

305

Lokethandelingen

min.

216

214

208

205

205

205

Partijenpost

binnenland

TELEGRAFIE Binnenlandse telegrammen Verzonden buitenlandse telegrammen Nettovraag telexaansluitingen Aantal telexaansluitingen ultimo Wachtenden op telexaansluitingen ultimo Uitgaand buitenlands telexverkeer

1000 1000 1000 1000 1000 min. min.

0,40 0,25 0,9 40,7 0,7 95,6

0,42 0,29 0,9 40,2 0,7 92,4

0,43 0,34 1,0 39,3 0,7 88,1

0,46 0,33 1,3 38,1 0,7 86,0

0,51 0,47 0,9 35,7 0,7 78,6

0,49 0,40 1,0 36,6 0,6 83,0

TELEFONIE Nettovraag telefoonaansluitingen Aantal telefoonaansluitingen u l t i m o ' Toeneming aantal aansluitingen ultimo Totaal aanleg telefoonaansluitingen 2 Geregistreerde aanvragers ultimo Lokale gesprekken Interlokale gesprekken Internationale gesprekken

1000 1000 1000 1000 1000 min. min. min.

150 6150 155 728 55 3440 2800 148

157 5995 173 727 60 3345 2705 136

175 5822 179 700 76 3275 2620 127

169 5643 175 677 65 3140 2522 114

157 5462 162 632 63 3062 2370 105

176 5292 185 626 62 2951 2280 98

1 Inclusief dienstaansluitingen en openbare spreekgelegenheden 2 Inclusief verhuizingen

Tweede Kamer, vergaderjaar 1 986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

6

III.

PERSONEELSONTWIKKELING

De werkgelegenheid bij de PTT, gemeten in het totaal aantal arbeidsplaatsen, zal in 1987 vrijwel op hetzelfde peil liggen als in 1986. De met de economische groei samenhangende positieve ontwikkeling van de vraag naar PTT-diensten heeft een positief effect op de werkgelegenheid bij de PTT. Anderzijds hebben produktiviteitsverbeteringen en het streven naar beheersing van de overhead een beperkende invloed op de werkgelegenheid. Door reorganisaties, decentralisatie en delegatie vinden verschuivingen in de omvang van de personeelsbezetting per bedrijfsonderdeel plaats. De totale werkgelegenheid komt naar verwachting in 1987 op 81 191 (in 1986: 81 640) taken. Dit betekent werk voor gemiddeld 98 600 personen, waarvan circa 19 500 vrouwen (1986: 98 700 resp. 19 250). Het aantal personen met een deeltijdtaak stijgt van circa 30000 in 1986 naar 30 500 in 1987. De personeelslasten zullen in 1987 als gevolg van een geringe daling van de personeelssterkte en een stijging van de gemiddelde loonkosten per saldo toenemen met f85,5 min. Uit de volgende tabellen valt de ontwikkeling in personeelssterkte en personeelslasten naar bedrijfsonderdeel af te lezen. Gemiddelde personeelsbezetting PTT (exclusief militairen, afwezigen met non-activiteitsverlof, enz.) Dienstonderdeel

Ramingen 1987

Herziene ramingen 1986

Uitkomsten' 1985

Postdistricten Telefoondistricten Omroep- en televisiestations Radiodienst Centrale Werkplaats Ri|ksautomobielcentrale Dr. Neherlaboratorium Dienst Omroepbijdragen Dienst Zegelwaarden te Haarlem Centrale Directie en diverse centrale diensten

46 750 25 751 75 238 653 399 592 336 46 6 351

46 710 26 284 75 ?45 658 425 591 336 46 6 270

46 869 25 924 78 249 635 467 564 314 48 5812

Totaal PTT

81 191

81 640

80 960

1

Exclusief de PCGD.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 1 9 700 hoofdstuk G, nr. 2

7

Overzicht personeelskosten PTT (in duizenden guldens)

Ramingen 1987

Herziene Ramingen 1986

Uitkomsten 1985

2 933 443

2 865 048

2 593 248

512 123 217 140 335 953 12 291 135 201 20 485

497 571 212 672 325 026 12 038 132 418 36 114

678 103 192 046 294 472 9 363 121 289 54 445

Soc. Lasten in overige pers. lasten

4 166 636 69 649

4 080 887 68 215

3 942 966 60 645

Loon (incl. soc. lasten)

4 096 987

4 012 672

3 882 321

84 857 170 734 43 826 52 671

87 394 167 885 42 769 52 861

114 979 175 708 43 582 43 992

Loon Sociale lasten uit hoofde van: Pensioen, wachtgeld, AOW/AWW, enz. Vakantie-uitkering Ziekte en ongevallen Jubileumgratificaties, enz. Algemene Kinderbijslag Wet Flex-uit

Overige personeelslasten: Ovorwerk- en wachttijdvergoeding Toelagen onregelmatige diensten Stuklonen 2 Toelagen, vergoedingen en gratificaties 3 Totaal

4 449 075

4 363 581

4 260 582

1

Exclusief de PCGD. Vergoeding aan postagenten alsmede de vergoedingen per stuk voor het bezorgen van telegrammen, expressestukken, e.d. ? Diverse toelagen aan personeel voor bepaalde dienstprestaties, vergoedingen voor verplaatsingskosten, reis- en pensionkosten bij wonen buiten standplaats, loonbetaling tijdens militaire dienst en personeelskosten van afgesloten boekjaren. 2

PTT exclusief de PCGD Jaar

Totale personeelslasten (in m i n . gld.)

Gemiddelde personeelsbezetting

Gemiddelde personeelslasten per man

Indexcijfers personeelslasten per man

1982 1983 1984 1985 1986 1987

4 156,5 4 275,7 4 159,9 4 260,6 4 363,6 4 449,1

77 78 78 80 81 81

53 300 54 700 52 900 52 600 53 400 54 800

100 102 99 99 100 102

951 191 671 960 640 191

Tweede Kamer, vergaderjaar 1 986-1 987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

8

IV. FINANCIËLE RESULTATEN § 1 . Algemeen De voor 1987 begrote uitkomsten van het bedrijf laten het volgende beeld zien: in m i n . gld. Post Telegrafie Telefonie Lasten van het fonds tot dekking van pensioenvervangende uitkeringen aan personeel van de voormalige radiodistributiecentrales Resultaat bedrijfsvoering

7.

37,2 154,8 970,6

7.

0,5 1087,7

§2. Post (artikelen 1a, 9a en 10a) Bij de Post zal het negatieve resultaat in 1987 met f 2 7 , 9 min. afnemen tot f37,2 min. Dit is het gevolg van een bij de batentoeneming (f 1 74,5 min.) achterblijvende toeneming van de bedrijfslasten (inclusief het verschil tussen ingecalculeerde en verschuldigde rente) ad f 146,6 min. De toeneming van de baten is naast de toeneming van het verkeer met name het gevolg van de doorwerking in 1987 van de algemene tarief maatregelen van 1 juli 1986. In 1987 vinden slechts enkele beperkte tariefwijzigingen plaats. Dit betreft de jaarlijkse aanpassing van de tarieven voor dagbladen en periodieken volgens de meerjarenafspraken met de overkoepelende uitgeversorganisaties NDP/NNP/NOTU en de verhoging ingevolge de meerjarencontracten met individuele verzenders als postorderbedrijven en internationale mailers. Voorts zal bij de internationale pakketpost per 1 januari 1987 een tariefverhoging van het Nederlandse tariefaandeel worden doorgevoerd die samenhangt met de doorgevoerde algemene tariefverhoging bij de Post op 1 juli 1986. Zoals gemeld in de begroting 1986 vond die mede haar oorzaak in de besluiten van het congres van de Wereld Postunie te Hamburg. Op grond van de internationale regelingen dient echter de invoering van een hoger begin- en eindaandeel in de pakketpost-tarieven primo kalenderjaar te geschieden. Het effect van deze verhoging op het hier ten lande te betalen tarief is in de meeste gevallen beperkt. De meeropbrengst bedraagt f 6 min. §3. Telegrafie inclusief tekstcommunicatie en data (artikelen 1 b, 9b en 10b) Het bedrijfsresultaat bij Telegrafie zal in 1987 met f 20,5 min. toenemen tot f 1 54,8 min. als gevolg van een toeneming van de baten met f 31,4 min. en van een daarbij achterblijvende toeneming van de bedrijfslasten (inclusief het renteverschil) met f 10,9 min. §4. Telefonie (artikelen 1c, 9c en 10c) Bij Telefonie neemt het bedrijfsresultaat in 1987 met f 4 6 , 4 min. toe ten opzichte van 1986. Het resultaat 1987 zal daardoor f970,6 min. bedragen. De mutatie in het resultaat ter grootte van f46,4 min. is de resultante van f 2 1 8,4 min. hogere baten en f 1 72,0 min. hogere lasten (inclusief het renteverschil). Op 1 januari 1987 zal een lokaal tijdtarief worden ingevoerd, zoals is aangekondigd in de memorie van toelichting bij de Staatsbegroting 1986.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

9

Enkele jaren geleden is hiertoe besloten omdat: - zeer langdurige gesprekken (b v. dataverkeer tussen computers) waarvan het aantal sterk groeit, niet in overeenstemming met de kosten kunnen worden getarifeerd; - het verkeerspatroon (spreiding over de dag en de week) niet door prijsdifferentiatie kan worden beïnvloed. Na invoering van lokale tijdtelling zal voor deze gesprekken hetzelfde tarief gelden als voor de interlokale gesprekken binnen het basistariefgebied. Ook in andere Europese landen is inmiddels een lokaal tijdtarief ingevoerd of in voorbereiding (Engeland, West-Duitsland, Zweden en Zwitserland). De in te voeren lokale tijdtelling zal als volgt worden geëffectueerd: - buiten vrije tijd bedraagt het tarief voor het lokale gebied (abonnees met hetzelfde netnummer) 1 telimpuls per 5 minuten; - in vrije tijd bedraagt het tarief voor het lokale gebied 1 telimpuls per 10 minuten. De hieruit voortvloeiende meeropbrengst bedraagt f 4 5 min. Voor deze in de begroting 1986 reeds aangekondigde invoering van de lokale tijdtelling is compensatie geboden via de maatregelen met betrekking tot de verkoop van toestellen (zie brief aan de Tweede Kamer dd. 18 juni 1986; Kamerstuk 19 200G nr. 12). De marktsituatie vergt in steeds sterkere mate een marktconforme prijsen tariefstelling van de PTT-diensten en -produkten. In dit licht is ter verbetering van de tariefstructuur naast de vorengenoemde wijziging een pakket van tariefverhogingen en -verlagingen noodzakelijk welk zodanig is samengesteld dat het per saldo opbrengsten-neutraal is. De PTT wordt in toenemende mate geconfronteerd met concurrentie. Deze concurrentie manifesteert zich niet enkel bij de diensten die in de toekomst niet tot de concessie behoren maar ook bij de diensten die deel zullen uitmaken van de concessie. In dit verband kan met name gewezen worden op de concurrentie die de PTT ondervindt in het internationale telecommunicatieverkeer waar de omvang van het op zich goed renderende verkeer in belangrijke mate worden bepaald door de hoogte van de Nederlandse tarieven in relatie tot de tarieven die in het buitenland gelden. Tegen deze achtergrond wordt het streven naar een evenwichtige tariefstructuur, die gebaseerd is op concurrentie-overwegingen en een passende kosten-batenverhouding, voor de PTT van steeds groter belang. Om deze reden dient in 1987 een pakket tariefmaatregelen te worden doorgevoerd dat bestaat uit zowel tariefverhogingen als tariefverlagingen. Deze tariefmaatregelen zijn in lijn met de eerder geuite wens van de Kamer, om, indien grote tariefverhogingen noodzakelijk zijn, deze geleidelijk door te voeren. Ze vormen een eerste stap in de richting van een aanvaardbare kostendekking. De verhogingen worden over meerdere jaren uitgesmeerd. Bij vaststelling van de verhogingen is ernaar gestreefd de consequenties voor de individuele gebruiker te limiteren. De tariefverlagingen hebben voornamelijk betrekking op het internationale telecommunicatieverkeer. Voor de in deze sector door te voeren tariefverlagingen is een bedrag gereserveerd van minimaal f 2 5 min. Bepaling van de definitieve invulling van tariefverlagingen gebeurt mede op basis van de tariefwijzigingen die in het buitenland worden doorgevoerd. De budgettaire consequenties en de door te voeren tariefaanpassing zijn weergegeven in de bijlagen VI en VII. Met betrekking tot de prijzen is het overigens van belang dat de PTT voor de diensten waar thans feitelijk sprake is van concurrentie, reeds in het begrotingsjaar voldoende armslag krijgt om snel te reageren op de ontwikkeling in de markt. Een adequaat reageren op zich wijzigende marktomstandigheden veronderstelt de mogelijkheid tot een slagvaardig hanteren van het prijsinstrument.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1 986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

10

De benodigde ruimte voor het prijsbeleid geldt vanzelfsprekend met name voor de in verkoop gegeven apparatuur, waarbij tevens de mogelijkheid dient te bestaan om het verkoopassortiment daar waar nodig uit te breiden met apparatuur die nu nog in huur wordt verstrekt. §5. Subsidies (artikel 2) Toekenning van subsidies vindt in het algemeen plaats in gevallen dat het bedrijfsbelang door de werkzaamheden van de gesubsidieerde instellingen - zij het vaak op indirecte wijze - wordt gediend en deze instellingen door onvoldoende middelen genoodzaakt zijn een beroep op externe instanties te doen. 1. 2.

3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

Stichting «Personeel" en Kinderfonds PTT» Stichting «Personeel" en Kinderfonds PTT» tot een bedrag gelijk aan de verliezen op verstrekte voorschotten aan personeel, geleden in gevallen, waarin op verzoek van het Staatsbedrijf tot kredietverlening werd overgegaan, geraamd op Stichting «Het Nederlands Postmuseum» Delfts Hogeschoolfonds Studiefonds Technische Hogeschool Delft Eindhoven's Hogeschoolfonds Stichting Hogeschoolfonds Twente Union Radio Scientifique Internationale Nederlands Elektronica" en Radiogenootschap Stichting Toekomstbeeld der Techniek Vereniging tot bevordering van het elektronisch vakonderwijs te Amsterdam Stichting Vervoerswetenschappelijk Instituut Koning Willem I Stichting Wubbo Ockelsstichting

f

500

1 000 60 000 5 000 1 000 6 000 5 000 800 500 10 000 1 200 12 300 5 000 10 000 f

118 300

Dit bedrag is afgerond op f 119 000.

§6. Bijdrage aan de «Stichting Nepostel» (artikel 3) Aangezien de vraag of in 1987 de algemene kosten van «Nepostel» volledig zullen worden gedekt uit de opbrengsten van projecten, nog niet met zekerheid positief kan worden beantwoord, is een PM-post opgenomen. Hierop zal uiteraard slechts dan een beroep worden gedaan als geen andere bronnen kunnen worden gevonden. §7. Afschrijvingen (artikel 4) Afschrijvingen op bedrijfsmiddelen worden bij de PTT op basis van hun vervangingswaarde berekend. Als gevolg hiervan is dan ook de ontwikkeling van het prijsniveau mede bepalend voor de grootte van het bedrag aan afschrijvingen. §8. Rente (artikel 5) De ingecalculeerde rente wordt berekend op basis van de vervangingswaarde van de bedrijfsmiddelen. In 1987 bedraagt deze rente De verschuldigde rente over het door het Rijk verstrekte kapitaal bedraagt in 1987 Het verschil tussen de ingecalculeerde en de verschuldigde rente bedraagt

f

1003,4 min.

f f

686,4 m i n . 317,0 min.

Een specificatie naar de diverse bedrijfsonderdelen is opgenomen in artikel 10.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

11

§9. Resultaten Het hierna volgende overzicht geeft een beeld van de resultatensituatie over het begrotingsjaar en een aantal daaraan voorafgaande jaren. In de onderstaande tabel is met het oog op de vergelijkbaarheid het effect van de PCGD op de cijfers over de jaren 1984 en 1985 geëlimineerd. In veelvouden van een miljoen gulden Omschrijving

Ramingen 1987

Herziene ramingen 1986

Uitkomsten 1985

Uitkomsten 1984

3335,9 376,3 4512,2 90,3

Exploitatielasten Post Telegrafie Telefonie Omroep en Televisie Lasten pensioenfonds voormalig radiodistributiepersoneel

3 823,3 420,6 5 196,9 91,7

3672,7 408,5 4988,6 89,8

3556,2 407,9 4741,9 91,8

0,5

0,5

0,5

Totaal

9 533,0

9160,1

8797,3

8314,3

3 755,8 568,0 5 888,2 91,7

3581,3 536,6 5669,8 89,8

3481,9 488,1 5497,5 91,8

3294,0 467,0 5069,0 90,3

10 303,7

9877,5

9559,3

8920,3

Verschil ingecalculeerde en verschuldigde rente: Post Telegrafie Telefonie

30,3 7,4 279,3

26,3 6,2 243,0

24,8 1.9 238,2

28,0 0,7 232,7

Totaal

317,0

275,5

264,9

261,4

-

0,4

Exploitatiebaten Post Telegrafie Telefonie Omroep en Televisie Totaal

Resultaten Post Telegrafie Telefonie Omroep en Televisie Pensioenfonds voormalig radiodist ributiepersoneel

-

37,2 154,8 970,6 0,0

-

65,1 134,3 924,2 0,0

0,5

-

0,5

0,5

0,4

-

49,5 82,1 993,8 0,0

-

13,9 91,4 789,5 0,0

Resultaat bedrijfsvoering Rente van fondsen en reserves

1 087,7

992,9

1026,9

867,4

859,1

740,3

675,6

659,8

Totaal resultaat

1 946.8

1733,2

1702,5

1527,2 15,0

Uitkering aan het Rijk Toevoeging aan fondsen en reserves: uit het totaalresultaat Ten laste van A V W Als balansmutatie

15,0

15,0

15,0

1 931,8 0,5 0,5

1718,2 0,5 0,5

1687,5 0,5 0,4

Totale toevoeging aan fondsen en reserves

1 931,8

1718,2

1686,6

-

1512,2 0,4 0,3

1511,5

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

12

§10. Financiering Het hierna volgende overzicht geeft een beeld van de financieringssituatie over het begrotingsjaar en een aantal daaraan voorafgaande jaren. In de onderstaande tabel is met het oog op de vergelijkbaarheid het effect van de PCGD op de cijfers over de jaren 1984 en 1985 geëlimineerd. In veelvouden van een miljoen gulden Begroting 1987

Uitkomsten

Herziene raming 1986

1985

1984

Investeringen in duurzame activa Voorraadmutaties Deelnemingen Geldleningen

2078,0 memorie 4,1 0,9

1981,6 memorie 7,7 0,7

1708,5 226,9 12,3 0,1

1572,6 8,8 2,8 0,2

Kapitaaluitgaven

2083,0

1990,0

1947,8

1584,4

memorie memorie 1773,1

memorie memorie 1658,9

3,6 0,2 1515,7

3,2 0,4 1391,1

1Ü31.8

1718,2

1636,6

1511,4

340,2 15,0

325,8 15,0

307,0 15,0

285,2 15,0

Financieringsmiddelen: — Verkoop bedrijfsmiddelen — Opbrengst deelnemingen — Afschrijvingen Toevoeging aan de reserves — 3'/2%-hefflng over de bedrijfsbaten — Winstuitkering

Netto bijdrage in de algemene middelen Aan het Rijk wordt voorts uitgekeerd: - Kapitaalrente — Minus rente van bij het Rijk belegde reserves Per saldo aan het Rijk uit te uit te keren rente Totaal door de PTT netto uit te keren aan het Rijk

4060,1

3717.9

3528,1

3206,3

1977,1

1727.9

1580,3

1621,9

686,4

675,3

667,2

660,9

859,1

740,3

675,6

659,8

7.172,7

7. 65,0

7.

8,4

1,1

1804,4

1662,9

1571,9

1623,0

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

13

V.

INVESTERINGEN

Voor de realisatie van het investeringsprogramma 1987 is een bedrag van f 2 0 8 3 min. beschikbaar gesteld. Het bedrag is als volgt samengesteld: - f 2 0 7 8 min. ten behoeve van de voorbereiding, oprichting, uitbreiding en vernieuwing van duurzame bedrijfsmiddelen; - f 0,9 min. voor een kasgeldlening aan de «Stichting Personeel" en Kinderfonds PTT»; - f4,1 min. voor deelneming in «Inmarsat». De PTT is voornemens om in 1986 deel te nemen in de in 1985 opgerichte joint venture Geo-Marktprofiel B.V. Deze joint venture is opgericht door Interview/BV, Benton en Bowles Communication BV en Interlanden BV. Geo-Marktprofiel richt zich op het tot stand brengen van een grotere selectiviteit van ongeadresseerde post en direct-mail door middel van toevoeging van niet persoonsgebonden socio-geografische kenmerken van de woonomgeving aan het postcodebestand. Hiermee wordt bereikt dat bedrijven beter in staat zijn om de door hen beoogde marktdoelgroepen te bereiken door middel van ongeadresseerde post en direct-mail, hetgeen tevens zal leiden tot minder irritatie bij de ontvanger van deze post. De investeringen in 1987 worden hieronder nader toegelicht en gespecificeerd. Terreinen en gebouwen f283,1 min. (art. 14, onderdeel a) Voortzetting en voltooiing van bouwwerken in uitvoering Nieuwe projecten Aankoop terreinen en opstallen Uitbreiding en vernieuwing van installaties Beveiligingsvoorzinningen gebouwen

f f f f f

108,5 116,6 8,1 32,9 17,0

min min. min. min. min.

f

283,1 min.

Het plan omvat onder meer de volgende projecten: Post - Expeditieknooppunt: Amsterdam. - Voorsorteercentra: Eindhoven, Eist, Nijkerk, Sneek, Steenwijk, Winsum en IJsselstein. - Overige bouwprojecten: Amsterdam, Alphen, Bodegraven, 's-Gravenhage, Putten, Roosendaal, Rotterdam en Tilburg. Telecommunicatie De bedragen zullen worden bestemd voor het voortzetten van de nieuwbouw c.q. uitbreiding van 5 telefoongebouwen voor lokale centrales. Voorts zal in uitvoering worden genomen de uitbreiding van 33 gebouwen voor telefoonapparatuur en onder meer de nieuwbouw van het regiokantoor te Stadskanaal en de nieuwbouw van het regiokantoor te Winschoten. Overige diensten In de begroting is rekening gehouden met nieuwbouwprojecten voor de Centrale Directie in Groningen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

14

Telegrafie en Datacommunicatie

f 150 min. (art. 14, onderdelen j, k, I, m,

n) De verdeling is als volgt: a. b. c. d. e. f. g. h.

Telegraafcentrales Telegraaftransmissie-apparatuur Verreschrijvers on toebehoren bij aangeslotenen Datacommunicatie Viditel Facsimile Teletex Memocom

f f f f f f f f f

10 13 20 90 4 3 3 7

m m m m m m m m

n. n. n. n. n. n. n. n.

150 m n.

Een bedrag van f 3 3 min. (b en c) is nodig om aan de vraag naar telexaansluitingen te voldoen. Er vindt een verschuiving plaats in de behoefte aan tekstcommunicatie in de vorm van telex naar andere vormen, zoals Telefax, Teletex en Memocom. Door de groeiende markt is er echter nog een grote behoefte aan moderne telexfaciliteiten. De veranderingen zullen voor een deel ten koste gaan van de traditionele telex. Het bedrag voor datacommunicatie is grotendeels bestemd voor het aansluiten van abonnees op Datanet 1. Voor Viditel zijn behalve voor de toenemende vraag, ook bedragen voor de uitbreiding van faciliteiten nodig. Voor memocom is uitbreiding van de dataverwerkingapparatuur aan de orde. Centrale inrichtingen telefonie f 537 min. (art. 14, onderdeel o) Het begrote bedrag is als volgt samengesteld: a. b. c. d. e. f.

352 5 6 128 40 6

Uitbreiding met (semi)electionische systemen Voorzieningen t.b.v. internationaal verkeer Stroomvoorzieningen Overige apparatuur Softwareontwikkeling telefoonsystemen Integratieheffing BTW f

min. min. min. min. min. min.

537 m i n .

Er wordt op grote schaal gestart met het installeren van nummercapaciteit 5ESS PRX (182 000 nummers). Ook de aankoop van AXE wordt met 30 000 nummers verhoogd tot 100 000 nummers. De digitalisering van het interlokale verkeersnet houdt gelijke tred met de aankoop van de nummercapaciteit. Dit betekent dat bijna 30% van het interlokale verkeer reeds digitaal wordt afgewikkeld. Interlokale verbindingsmiddelen Specificatie: a. Interlokale kabels b. Versterkerinrichtingen c. Straalverbindingen d. Voorzieningen t.b.v. de omroep e. Integratieheffing BTW

f254 min. (artikel 14, onderdeel p) f f f f f

71 142 36 1 4

f

254 m i n .

min. min. min. min. min.

In 1987 zal 900 km interlokale kabel worden gelegd, mede in verband met de digitalisering van het telefoonnet en de invoering van glasvezeltechniek. Er zullen 1100 eenheden digitale lijnapparatuur worden geïnstalleerd in verband met de digitalisering. De bouw van digitale straalverbindingen voor het lange en middellange afstandsnet vormt het grootste deel van de plannen voor straalverbindingen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 1 9 700 hoofdstuk G, nr. 2

15

Lokale kabels telefonie f235 min. (art. 14 onderdeel q) Het bedrag is bestemd voor: a. Het uitbreiden van de lokale verbindingsnetten. Deze uitbreiding is noodzakelijk door de voortgaande toeneming van het telefoonverkeer, de groeiende behoefte aan bijzondere verbindingen en het stichten van nieuwe telefooncentrales. b. Het aanleggen van koppelnetten voor kabel-tv, waarmee aan de vraag naar hoogfrequent transport van televisiesignalen kan worden voldaan. c. Het leggen van voedingskabels tussen de telefooncentrales en kabelverdelers om aan de vraag naar telefoonaansluitingen te voldoen. d. Het vervangen van kabels die technisch verouderd zijn. e. De integratieheffing BTW over de eigen lonen. Huistelefoon- en signaalinrichting

f 116 min. (artikel 14, onderdeel s)

Dit bedrag is bestemd om aan de sterk gestegen vraag naar zowel nieuw te plaatsen als te vervangen bedrijfstelefooninstallaties te voldoen, alsmede voor het aanleggen van het PTT-alarmcommunicatiesysteem. Mobilofonie/semafonie

f181 min. (artikel 14, onderdeel u)

Het geraamde bedrag dient voor de uitbreiding en vervanging van openbare mobilofoondiensten, niet openbare mobilofoondiensten, semafoondiensten en stadsoproepdiensten.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

16

VI. ONTWIKKELINGEN OP MIDDELLANGE TERMIJN §1. Algemeen In de komende jaren zullen recent in gang gezette ontwikkelingen op brede schaal toepassing vinden binnen de PTT. Bij Telecommunicatie gaat daarbij met name de gedachte uit naar de invoering van een volledig gedigitaliseerd net en daarmee samenhangend de mogelijkheid voor verdere ontwikkelingen op het gebied van data- en tekstcommunicatie. Bij de Post zullen de eerstkomende jaren op grote schaal loketterminals worden ingezet. Voorts zal bij dit bedrijfsonderdeel gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden die elektronische communicatiemiddelen bieden voor het aanbieden van nieuwe diensten. Gelet op het infrastructurele karakter van het bedrijf is voor zowel Post als Telecommunicatie de met de vraag naar PTT-diensten samenhangende bezetting van de netwerken van groot belang voor een renderende bedrijfsvoering. In dit licht is stimulering van de vraag en ontwikkeling van nieuwe diensten van groot belang. De omvang van het Post- en Telecommunicatieverkeer die in belangrijke mate wordt bepaald door de economische omstandigheden zal naar verwachting de eerstkomende jaren verdere groei te zien geven. Van groot belang voor de PTT is de tijdige afronding van de besluitvorming over de verzelfstandiging van het Staatsbedrijf. §2. Post In haar standpuntbepaling met betrekking tot de adviezen van de commissie-Steenbergen heeft de Regering het advies van de commissie overgenomen om de huidige taken van de PTT-Post inhoudelijk ongewijzigd te handhaven. De Regering deelt namelijk de opvatting van de genoemde commissie dat, mede door de vanouds aanwezige concurrentie, PTT-Post zich binnen de huidige status en structuur in de loop der jaren sterk klantgericht heeft ontwikkeld. Niettemin zullen de veranderingen in status en structuur van de PTT in de komende jaren van groot belang zijn voor het opereren van PTT-Post. In dit kader heeft de commissie-Steenbergen ook aanbevolen PTT-Post meer armslag te geven op het terrein van de bedrijfseconomische exploitatie en het aan te bieden dienstenpakket. Een gevarieerd pakket is nodig om optimaal gebruik te kunnen maken van de bestaande infrastructuur. Het streven van de Post is gericht op het behalen van een redelijk rendement op het geïnvesteerd vermogen op basis van voldoende marge op de omzet. Deze doelstelling komt, naast een op efficiency en kwaliteit gericht beleid, tot uitdrukking in het streven naar een verhoging van de verkeersgroei per afgiftepunt van vooral de hoofdprodukten. Hiermee wordt bereikt dat de gemiddelde kosten per vervoerd poststuk of per verrichte handeling zo laag mogelijk worden gehouden. In dit verband wordt opgemerkt dat een belangrijke exogene factor als de groei van het woningenbestand, gepaard gaande met een daling van het gemiddeld aantal personen per huishouding, een produktiviteitsverlagend effect heeft. Ten aanzien van het commerciële beleid is daarom het bereiken van verkeersgroei de hoofddoelstelling. Voor de concurrentiepositie van de hoofdprodukten van PTT-Post zijn de activiteiten van particuliere bezorg diensten en de zelfbezorging van post door instellingen en bedrijven van belang. Van toenemende betekenis voor het vervoerbedrijf is de deelmarkt postreclame. Ingespeeld wordt op de daarbij aanwezige behoefte aan bijgewerkte adresbestanden, prepostale diensten en kennis omtrent de belangstellingsgebieden van gebruikers en selectieve huis-aan-huis verspreiding. In de markt van het kleingoederenvervoer wordt door onder

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1 987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

andere produktverbetering getracht het traditionele, grote marktaandeel ten minste te handhaven. Door middel van overleg met overkoepelende organisaties van klanten en klantengroepen wordt doorlopend getracht tot een betere afstemming van de postale dienstverlening op de behoeften van de gebruikers te komen. Daarbij wordt onder andere gestreefd naar verdere vereenvoudiging van de tariefstructuur en de verzendingsvoorwaarden, alsmede naar vergroting van de toegankelijkheid (b.v. de aanbiedingsmogelijkheden met betrekking tot streekpost en kleingoederenvervoer en het afhalen van post). Voor zowel de binnenlandse als de internationale exprespost wordt gestreefd naar nog snellere overkomsttijden en wat het internationale verkeer betreft tevens naar een verdere uitbreiding van het aantal aan de EMS (Express Mail Service) deelnemende landen. Plannen zijn in ontwikkeling om te komen tot een belangstellingsregistratie op basis waarvan aan geïnteresseerden op aanvraag informatie kan worden toegezonden, betrekking hebbende op de interessegebieden van de geadresseerden. Nagegaan wordt op welke wijze met dit doel een samenwerkingsverband kan worden aangegaan met een daarvoor in aanmerking komend bedrijf. Door het verzamelen van demografische gegevens en belangstellings- c.q. bezitsinformatie betreffende gezinshuishoudingen, welke vrijwillig deze gegevens opleveren, kan het bedrijfsleven zijn direct mail-activiteiten optimaliseren. Tevens wordt bereikt dat gezinshuishoudingen minder direct mail ontvangen over onderwerpen die buiten hun interessesfeer liggen. Organisatorische en technische ontwikkelingen zijn van invloed op de procesvoering. De huisvesting van de twaalf expeditieknooppunten in passende gebouwen nadert haar voltooiing. In deze knooppunten wordt, niet alleen om efficiency redenen, maar ook ter verbetering van de arbeidsomstandigheden, meer en meer gebruik gemaakt van de meest moderne technische mogelijkheden op het gebied van mechanische en automatische verwerkingsapparatuur. Mogelijkheden voor het aanbieden van nieuwe diensten worden geboden door toepassing van elektronische communicatiemiddelen. De reeds aangekondigde nieuwe dienstverlening waarbij klanten de mogelijkheid wordt geboden post langs elektronische weg aan te bieden, zal na introductie in 1986 naar verwachting in de komende jaren een regelmatige groei te zien geven. De kwaliteit van de Faxpost is in 1986 belangrijk verbeterd door de ingebruikneming van moderne apparatuur. Voorts zal, waar mogelijk, het aantal gebruiksmogelijkheden worden uitgebreid. In internationaal verband wordt gestreefd naar verdere uitbreiding van het aantal deelnemende landen. Bij de loketdienst worden loketterminals ingezet. Nadat proeven zijn genomen in het gebied Eindhoven zullen tussen 1 986 en 1989 alle loketten van de postinrichtingen in Nederland worden uitgerust met terminals. Dit zal mogelijkheden bieden om nieuwe opdrachtgevers te interesseren. Toepassing van terminals werkt bovendien service-verhogend voor het publiek en efficiency-verhogend in de interne bedrijfsvoering. Aansluiting vindt plaats bij het gebruik door de Postbank van de nieuwe giropas met magneetstrip en het persoonlijke identificatienummer (fraudebestrijding). Voorts is een aanvang gemaakt met de plaatsing van gelduitbetaalautomaten op een aantal postinrichtingen. Ten behoeve van de informatievoorziening komt er een elektronische infrastructuur voor de gegevensverwerking. Het vorig jaar ingevoerde «Infocentrum» biedt aan PTT-diensten, overheidsinstanties, Postbank N.V. en andere particuliere bedrijven en instellingen de mogelijkheid op een moderne manier in de hallen van postkantoren folders en dergelijke neer te leggen ter medeneming door het publiek. In dit verband is aanleiding gevonden om de condities waaronder

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1 987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

18

dit gebeurt voor alle gebruikers gelijk te doen zijn, hetgeen erop neerkomt dat ook van de hierboven laatstgenoemde opdrachtgevers drukwerken kunnen worden neergelegd welke (mede) een bestelbon of anderzins een mogelijkheid tot transactie bevatten. Deze vernieuwingen hebben tot doel het netwerk van loketkantoren naar de eisen van de tijd uit te rusten hetgeen uit het oogpunt van klantgerichtheid en efficiency, zowel voor het PTT-bedrijf als voor de door derden aan PTT opgedragen diensten, een verdere verbetering in de kwaliteit van de dienstverlening tot gevolg zal hebben. De bescherming van de privacy van het publiek bij het afdoen van postzaken aan de loketten heeft grote aandacht. §3. Telecommunicatie Algemeen In de komende jaren zal de toepassing van nieuwe technologieën op het telecommunicatieterrein in steeds sterkere mate plaatsvinden. Informatietechnologie en telecommunicatietechnologie groeien naar elkaar toe. Op beide terreinen, maar met name ook op het gebied van telecommunicatie ontstaan nieuwe mogelijkheden met betrekking tot transport, weergave en distributie van gegevens. Telecommunicatie is van toenemend belang voor de infrastructuur van de op informatie gebaseerde economie. Het belang van goede telecommunicatie-voorzieningen wordt dan ook allerwege ingezien. De telecommunicatie-infrastructuur en de daarmee geleverde diensten zijn mede voorwaardenscheppend zowel voor het maatschappelijk gebruik van de nieuwe diensten als voor de activiteiten van het bedrijfsleven op elk terrein. Het is verheugend dat de Regering en Tweede Kamer op grond van de aanbevelingen van de commissie-Steenbergen tot zodanige maatregelen heeft besloten, dat het telecommunicatiebedrijf de nodige armslag krijgt om zijn belangrijke taken in de toekomst op adequate wijze uit te voeren. Bij de genoemde ontwikkelingen zal niettemin de overdracht van spraak in de eerste decennia de voornaamste bron van verkeer en inkomsten van de telecommunicatie blijven; de niet-spraak-toepassingen gaan echter een steeds belangrijker rol spelen. In de eerstkomende periode zullen de nieuwe ontwikkelingen vooral toepassing vinden bij bedrijven en instellingen, met name op het gebied van tekst- en datacommunicatie. In toenemende mate zal er ook behoefte ontstaan aan integratie van telecommunicatietoepassingen (spraak, tekst, data, beeld); door deze integratie kan een waardevolle bijdrage en stimulans worden geleverd op het gebied van kantoorautomatisering. Gezien de complexiteit van deze materie is internationale samenwerking noodzakelijk. Het beleid van de PTT is erop gericht haar actieve rol in het standaardiseren, coördineren en stimuleren van informatie-transport en daarmee ook van het gebruik, te continueren en zonodig uit te breiden. De groei van het aantal telefoonaansluitingen voor particulier gebruik blijft bestaan maar zal als gevolg van de marktverzadiging in deze sector wel afnemen. De vraag naar aansluiting en diensten voor de zakelijke markt zal sterk afhankelijk zijn van de algemene economische situatie en de voortschrijding van de technische mogelijkheden. De groei van het aantal telexaansluitingen zal zich voortzetten maar wel op een lager niveau. Het telefoon- en telexverkeer zal blijven toenemen, vooral het internationale verkeer. Infrastructurele voorzieningen Algemeen De digitalisering van het Nederlandse telefoonnet wordt volgens plan voortgezet. Digitalisering vindt plaats als gevolg van de technische

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

19

ontwikkelingen die economisch toepassen mogelijk hebben gemaakt en daardoor tot marktbehoefte hebben geleid. Een digitaal net biedt grote flexibiliteit in de overdracht van allerlei soorten informatie. Met de verdere invoering van digitale schakelmiddelen en transmissiesystemen zal een volledig gedigitaliseerd net ontstaan. Geïntegreerde spraak-, tekst- en data-toepassingen kunnen dan via één net worden afgehandeld. (Informatiesoort-onafhankelijk transport). Digitalisering van zowel de schakel- als de transmissiemiddelen vraagt evenwel grote investeringen die over een groot aantal jaren moeten worden gespreid. Versnelling is alleen mogelijk indien hiervoor extra financiële middelen ter beschikking komen. In eerste instantie zal het zogenaamde «hoogste» verkeersnet gedigitaliseerd worden. Onder het hoogste verkeersnet wordt verstaan het net tussen de districtscentrales. Dit net zal reeds in 1988 op beperkte schaal direct toegankelijk zijn voor zakelijke gebruikers die een digitale bedrijfstelecommunicatie-uitrusting hebben. Dan zal tevens een aanvang worden gemaakt met de invoering van ISDN (Integrated Services Digital Network)-diensten. Schakelmiddelen Wat de schakelmiddelen (centrales) betreft, zullen eerst de oudste typen elektro-mechanische telefooncentrales worden vervangen door digitale centrales. Begonnen is met de districts- en knooppuntcentrales. De digitale centrales zullen in de eerstvolgende jaren worden geleverd door AT&T/Philips, Ericsson en na 1988 ook door ITT. In 1987 zal in elk technisch telefoondistrict (totaal 22) ten minste één digitale verkeerscentrale aanwezig zijn. De computer-bestuurde analoge (semi-elektronische) telefooncentrales die de laatste jaren geïnstalleerd zijn en die ook reeds een aantal nieuwe diensten kunnen verwerken, zullen pas als laatste aan de beurt komen voor vervanging. Datanet-1 De sterk stijgende behoefte aan verschillende toegangsmogelijkheden tot computers, databases, terminals enz. en aan snelle overdracht van informatie tussen deze apparatuur, onderstreept de maatschappelijke betekenis van het datatransport. Van de mogelijkheden om via Datanet-1 internationaal dataverkeer af te wikkelen met openbare datanetten in tal van andere landen wordt in toenemende mate gebruik gemaakt. Het aantal aansluitingen op het datanet is sterk gestegen. Naar verwachting zal deze trend zich voortzetten. Door uitbreiding van diensten en faciliteiten zullen de gebruiksmogelijkheden van het Datanet in de komende jaren verder toenemen. Agglomeratienetten In samenhang met de landelijke digitalisering is een digitale telecomminicatie-infrastructuur met glasvezelverbindingen in de agglomeraties Amsterdam, 's-Gravenhage en Rotterdam tot stand gekomen. Deze agglomeratienetten, die naar behoefte kunnen worden uitgebreid, zijn geschikt voor (data)communicatie met zeer hoge snelheden, videoconferencing, onderlinge koppeling van Local Area Networks (LAN) en koppeling van digitale bedrijfscentrales, zowel onderling als aan het openbare net. Deze netten bieden ook mogelijkheden voor de Multisat-diensten (zie onder Multisat). De PTT maakt door de realisering van de agglomeratienetten en de grondstations voor Multisat-diensten de realisatie van Teleports mogelijk, daarbij zelfs deels vooruitlopend op toekomstige ontwikkelingen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1 987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

20

De agglomeratienetten worden via het digitale verkeersnet met elkaar en met het buitenland gekoppeld. Hierdoor wordt het mogelijk digitale landelijke en internationale diensten aan te bieden aan gebruikers in de agglomeraties. Een en ander sluit goed aan bij de ontwikkelingen binnen de EG, waar een studie wordt verricht naar een breedbandig digitaal (glasvezel)net tussen de grote bevolkings- en industriële centra in de aangesloten landen. Voor andere agglomeraties zullen eveneens agglomeratienetten worden aangelegd indien hiervoor een reële behoefte aanwezig blijkt. Opgemerkt wordt dat glasvezelkabels als zodanig geen nieuwe mogelijkheden bieden, die met de bestaande koperkabels niet gerealiseerd kunnen worden. Glasvezelkabels bieden echter voordelen in technisch en exploitatief opzicht: grotere transportcapaciteit, hogere transportsnelheden en overbrugging van langere afstanden zonder versterking onderweg van de signalen. Lokale netten Toepassing van digitale transmissiesystemen of van nieuwe transmissiemiddelen in lokale netten heeft voortdurend de aandacht. De huidige prijs/prestatieverhouding verhindert vooralsnog de toepassing van glasvezelsystemen op abonneelijnen. Momenteel vindt een studie plaats door een commissie onder voorzitterschap van professor Zegveld (TNO Delft) naar de mogelijkheid en de wenselijkheid van integratie van de lokale kabeltelevisienetten en de lokale PTT-Telecommunicatienetten. Dit onderzoek vloeit voort uit het Ministerraadstandpunt met betrekking tot het rapport van de commissieSwarttouw. De overweging tot dit onderzoek is, dat het naar verwachting in de negentiger jaren technisch en economisch verantwoord zal worden om alle vormen van informatie (spraak, alfa-numerieke informatie, data, beeld en geluid), af te wikkelen via één breedbandige telecommunicatie' infrastructuur, geschikt voor volledig tweezijdig verkeer tussen de hierop aangeslotenen. In principe kan een dergelijke infrastructuur dan alle gebruiksmogelijkheden in zich verenigen van de huidige (tweezijdige communicatie) PTT-telecommunicatie-infrastructuur en van de (distributieve) kabeltelevisienetten. Het is daarom gewenst te onderzoeken of overgegaan dient te worden tot (de aanleg van) een dergelijke lokale infrastructuur, dan wel dat (eventueel in een overgangsfase) gehele of gedeeltelijke handhaving van bestaande, afzonderlijke, lokale infrastructuren de voorkeur verdient. Daarbij moeten ook exploitatieve aspecten worden bezien. De commissie is ingesteld door de Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat en de Minister van Economische Zaken. De commissie zal uiterlijk 1 januari 1987 het verslag van haar werkzaamheden aanbieden. Experiment Zuid Limburg/Amsterdam Bij het experiment in Zuid-Limburg met betrekking tot het gebruik van kabeltelevisienetten voor nieuwe diensten is de PTT nauw betrokken. De PTT verzorgt het technische beheer van bedrijfsmiddelen en neemt deel in de BV. Kabelexperiment Zuid-Limburg. De proefneming in Amsterdam met het gecombineerd gebruik van het kabeltelevisienet en het lokale telefoonnet, het zogenaamde Ditzitel-concept, wordt door de PTT eveneens ondersteund.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

21

Telecommunicatievoorzieningen en (rand)apparatuur Telecommunicatievoorzieningen

voor het bedrijfsleven

Algemeen Bij de introductie van nieuwe telecommunicatie-technieken en -diensten ten behoeve van het bedrijfsleven wordt het accent gelegd op diensten die stimulerend zijn voor de positie van het Nederlandse bedrijfsleven. De PTT ziet hierbij een belangrijke taak op het gebied van standaardisatie, coördinatie, technische opzet, overdracht en het stimuleren van het gebruik. Hiermee wordt de onderlinge samenwerking tussen apparatuur en systemen bevorderd, met een stimulerend effect op de ontwikkeling van het informatietransport en de informatie-uitwisseling. De PTT attendeert het bedrijfsleven op nieuwe telecommunicatiemogelijkheden. De bedrijfstelecommunicatie-adviescentra en informatiebladen zijn daarvoor nuttige instrumenten gebleken. Met prioriteit wordt gewerkt aan verdere verbetering van de serviceorganisatie, gebaseerd op de specifieke wensen van het bedrijfsleven. Hierbij wordt de klant een keuzemogelijkheid geboden uit diverse service-vormen. Eén van de mogelijkheden is service-verlening in het weekend. Het in 1984 geïntroduceerde Telegration-concept biedt bedrijven de mogelijkheid van geïntegreerde spraak-, data- en tekstcommunicatie, daarbij vooruitlopend op de in een later stadium geplande invoering van ISDN. Het concept is modulair opgezet zodat de klant gefaseerd en naar eigen behoefte het systeem kan opbouwen. Dit betekent dat ook bestaande installaties door het toevoegen van modules dezelfde eigenschappen kunnen krijgen als volledig digitale installaties. Bovendien is het zodanig samengesteld dat ook een veelvoud van niet door de PTT geleverde apparatuur (bijvoorbeeld personal computers) kan worden aangesloten. Het Telegration-concept wordt in de komende jaren zonodig verder uitgebouwd. De PTT zal in de komende jaren het gebruik van telecommunicatievoorzieningen in het midden- en kleinbedrijf stimuleren. De nadruk zal hierbij komen te liggen op het aanbieden van concepten die deze bedrijven de mogelijkheden bieden tot het oplossen van telecommunicatieproblemen in de primaire bedrijfsprocessen. Bij het benaderen van de zakelijke markt gaat het prijs- en beschikbaarstellingsbeleid een steeds belangrijker rol spelen. Betere afstemming van dit beleid op de markt, onder andere door verkoop van apparatuur in plaats van verhuur, heeft hoge prioriteit. Bedrijf stelefooninstallaties In het assortiment ten behoeve van de zakelijke markt zijn thans grote digitale bedrijfsinstallaties beschikbaar. Hiermee kunnen spraak, data en tekst binnen een bedrijf door dezelfde telecommunicatiecentrale worden verwerkt, zoals thans de telefonie door de telefooncentrale wordt verwerkt. De digitalisering van de bedrijfstelecommunicatie-apparatuur die in 1985 is gestart, zal ook voor de middelgrote systemen zijn intrede doen. Er zullen ruimere keuzemogelijkheden komen voor de gebruikers door verbreding van het assortiment. De toenemende behoefte aan beheersmiddelen voor telecommunicatie-apparatuur zal leiden tot de introductie van beheerssystemen. Deze systemen zullen informatie geven over het gebruik van de apparatuur en de verkeersstromen binnen de communicatiecentrale. Daarnaast zullen systemen aangeboden worden voor de autorisatie van het gebruik van terminals/toestellen voor de diverse toepassingen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

22

Facsimile De facsimilemarkt - het over telefoonverbindingen overbrengen van documenten, berichten e.d. - is een snelgroeiende markt. Geavanceerde technieken maken het mogelijk dat een pagina A4 in 20 a 30 seconden overgeseind wordt, in tegenstelling tot voorheen waar tijden van 3 a 5 minuten gewoon waren. De bekendheid van de fax is mede groot geworden door het uitgeven van de PTT-fascimilegids die verkeersgenererend heeft gewerkt. Daarnaast is er sprake van een dalende prijstendens. In de grootzakelijke markt is de penetratie van de fax hoog. Het laat zich aanzien dat nu de middem en kleinzakelijke markt een zeer interessante markt gaat vormen. Telecommunicatievoorzieningen

voor particulieren

Bij de woningtelecommunicatie is sprake van een hoge mate van verzadiging van de vraag naar aansluitingen. De aandacht richt zich vooral op de toenemende gevarieerde behoefte aan telefoonapparatuur. In het recente verleden is het assortiment telefoonvoorzieningen reeds aanzienlijk uitgebreid. Op deze weg zal worden voortgegaan. De PTT werkt aan de verdere invoering van een nieuw verkoop- en distributieconcept onder de naam Primafoon. Binnen dit concept zullen elementen als assortiment, imago, winkelfunctie en promotie verder tot ontwikkeling worden gebracht. Het prijs- en beschikbaarstellingsbeleid wordt op de woningtelecommunicatiemarkt steeds belangrijker. Medio 1986 is in verband daarmede overgegaan tot verkoop in plaats van verhuur van telefoontoestellen en nevenapparatuur. Dit geldt zowel voor particuliere aansluitingen als voor telefoontoestellen en nevenapparatuur aangesloten op bedrijfstelecommunicatiecentrales. De PTT blijft zich richten op kwaliteitstoestellen, uitgaande van het standpunt dat de gebruiker met een hoge mate van zekerheid op het telefonisch contact moet kunnen rekenen en daarnaast de technische kwaliteit van de verbinding op een goed niveau dient te liggen. Diensten Doelgroepnetten De PTT is betrokken bij een groot aantal doelgroepnetten Deze betrokkenheid heeft diverse vormen variërend van het beschikbaar stellen van huurlijnen tot (mede)ontwerpen en -exploiteren. Ook de juridische participatie van de PTT kan verschillende vormen aannemen onder andere door deelname in een voor het betreffende project opgerichte rechtspersoon. Een voorbeeld van het laatste is Intis BV., het Rotterdamse haveninformatieproject. Andere voorbeelden van bekende projecten waarin de PTT betrokken is zijn SURF (netkoppeling universitaire rekencentra), het AGRO-project t.b.v. landbouw en veeteelt en Transpolis (een samenwerkingsverband met Philips en Wilma om bedrijfshuisvesting van geavanceerd niveau te realiseren). Verwacht wordt dat het aantal doelgroepnetten in de naaste toekomst nog aanzienlijk zal toenemen. De PTT zal zich daarbij actief opstellen, met name door inbreng van kennis bij de projectontwikkeling. Vanuit de Viditel-ervaring is het verstrekken van informatie aan doelgroepen een voor de PTT reeds bekend terrein. Daarbij wordt veelal gebruik gemaakt van de aanwezige Viditel-infrastructuur. Doelgroepnetten vereisen een per doelgroep te ontwerpen infrastructuur, respectievelijk het op speciale wijze gebruik maken van bestaande PTT-diensten (met name Memocom). Bij de ontwikkeling van het berichtenverkeer in de doelgroepnetten zal de PTT actief standaardisatie daarvan bevorderen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

23

Memocom In 1986 is het berichtcommunicatiesysteem of electronic mail systeem Memocom volledig operationeel geworden. Het zal in 1987 verder worden uitgebouwd. Memocom biedt inmiddels veel bedrijven (en individuele personen) naast één van de meest geavanceerde (electronische) berichtenservices, een goede mogelijkheid om op gemakkelijke wijze toegang te krijgen tot databanken. Daarnaast geeft Memocom mogelijkheden om toepassingsgerichte informatienetwerken op te zetten voor bepaalde organisaties. In 1987 zullen de verschillende faciliteiten verder worden uitgebreid zoals de mogelijkheid om telexberichten te versturen en te ontvangen, koppeling met semafoon, koppeling met andere computersystemen (waaronder Viditel), protocolconversies, enz. Het X.400 protocol (de CCITT-aanbeveling die middels regels, formaten enz. aangeeft hoe de onderlinge electronische berichtenwisseling moet plaats vinden) zal volledig worden geïmplementeerd, waardoor mogelijkheden ontstaan om ook andere (X.400 ondersteunende) zogenaamde «message-systems» te koppelen aan Memocom. Er zal met het systeem kunnen worden gewerkt met Nederlandstalige opdrachten en systeemteksten (indien gewenst in het Engels). Aan de gebruikersondersteuning zal veel aandacht worden geschonken om een optimale samenwerking te kunnen waarborgen tussen Memocom en reeds bestaande bedrijfsinfrastructuur op gebied van communicatie en automatisering. Viditel De door de PTT verzorgde dienst Viditel blijkt vooral voor zakelijke toepassingen een geschikt medium te zijn. Het betreft hier onder andere het verstrekken van specifieke informatie en diensten ten behoeve van bepaalde doelgroepen. Het is te verwachten dat deze tendens zich de komende jaren zal voortzetten. De marktbenadering zal zich daarom vooral richten op specifieke toepassingen. Hierbij ligt de nadruk op het bij elkaar brengen van informatieleveranciers en gebruikers. De bewerking van de klein zakelijke markt zal worden geïntensiveerd, waarbij met name de Tele-software-standaard voor Videotex-systemen van belang is. Voorts loopt er een proefneming met informatieverstrekking over telefoonnummers, 008 in Viditel. Aandacht wordt besteed aan de internationale koppeling van openbare Videotex-systemen en aan de koppeling aan andere message-handlingsystemen. Voor de koppeling met het Duitse Bildschirmtext is in mei 1986 een overeenkomst met de Duitse administratie aangegaan. In de komende jaren zal met prioriteit gewerkt worden aan een nieuwe prijsstructuur van Viditel. De gebruikersvriendelijkheid zal door de invoering van een nieuwe zoekstructuur worden verbeterd. Service 06 De service 06 heeft met het telefonisch antwoordnummer en het universeel toegangsnummer een succesvolle start gemaakt. Er worden thans telefoongesprekken afgewikkeld met een gezamenljke gespreksduur van 1,6 min. minuten per maand; het verkeer vertoont een voortdurend stijgende lijn. Er zijn thans 360 klanten, waaronder banken, verzekeringsbedrijven, vervoersbedrijven, service-bureaus, de omroep en de belastingdienst. Bovendien zijn er ca. 100 reserveringen voor een dergelijk nummer geboekt. Daarbij zijn ook postorderbedrijven.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

24

Er is op dit gebied een samenwerking met de Verenigde Staten van Amerika ontstaan. Klanten met een 06-nummer zijn uit de Verenigde Staten middels een 800-riummer eveneens zonder kosten voor de oproeper bereikbaar. Enkele Nederlandse bedrijven - onder andere een reisorganisatie~ maken hiervan met succes gebruik. Dergelijke koppelingen met Engeland, Frankrijk en West-Duitsland liggen in het voornemen. Op 24 april 1986 is de volgende fase van de service 06 in werking getreden met de introductie van de zogenaamde koopnummers. Bij oproepen naar een koopnummer betaalt de oproeper de gesprekskosten en een bedrag voor de verkregen informatie. Dit bedrag wordt door de PTT via de telefoonnota geïncasseerd en met de informatieleverancier afgerekend. Overleg is gevoerd met onder andere de consumenten-organisatie om misbruik te voorkomen en goede regelingen terzake te treffen, met name wanneer het gaat om hogere bedragen. Verder is de mogelijkheid geopend, dat houders van een 06-nummer de gesprekskosten gedeeltelijk voor hun rekening nemen. De invoering van koopnummers heeft tot hoge verkeerspieken geleid. Medio 1987 zullen zodanige structurele voorzieningen - capaciteitsuitbreidingen - zijn getroffen dat stagnaties in de verkeersafwikkeling wordt voorkomen. Mobiele communicatie In de sector mobiele communicatie wordt de schaarste aan radiofrequenties een probleem. Een goed en efficiënt beheer van de ether is dan ook noodzakelijk. De technologische ontwikkelingen en onderzoekingen zijn vooral gericht op een efficiënter gebruik van de ether. Op middellange termijn zullen hiervoor nieuwe frequentiebesparende systemen beschikbaar komen. Het bevorderen van standaardisatie en efficiency is hierbij een belangrijke taak voor de PTT. In 1986 wordt op de luchthaven Schiphol een mobiel communicatienetwerk operationeel voor gebruikers van gesloten netten. Door bundeling van kanalen - ook wel trunking genoemd - wordt een hoge mate van efficiency bereikt in het gezamenlijk gebruik van frequenties, waarbij wel een enigzins kostenverhogend effect zal optreden. Vergelijkbare systemen, die gericht zijn op een efficiënt spectrumgebruik, zullen in de nabije toekomst ook worden toegepast in de recent voor mobiele communicatie toegewezen 900 MHz-band. Ter verbetering van mobiele communicatiefaciliteiten voor de gebruikers zal ook datacommunicatie naast spraak in mobiele netten in daarvoor geschikte situaties mogelijk worden. Het Autotelefoonnet 2 biedt naast enkele nieuwe faciliteiten (automatische overschakeling van staande gesprekken van het ene basisstation op het andere, doorschakeling van inkomende gesprekken naar een ander telefoonnummer) een ruime verkeers- en aansluitingscapaciteit, die echter sneller wordt benut dan was voorzien. In CEPT-verband wordt deelgenomen aan studies naar de mogelijkheden van een eventueel digitaal autotelefoonnet dat werkt in de 900 MHz-band. Hierdoor zal in de jaren '90 een Europees net tot de mogelijkheden gaan behoren. Bij de semafonie zijn ontwikkelingen gaande, die kunnen leiden tot een eenvoudiger apparaat met 4 in plaats van 8 code mogelijkheden, een meer compacte uitvoering en een betere bereikbaarheid in gebouwen. Verwacht mag worden dat het beoogde semafoonapparaat een grote marktpotentie heeft. Daarnaast wordt een meer geavanceerde semafoonontvanger ontwikkeld, bestemd voor gebruikers die meer (met name alfa-numerieke) informatie met de semafoon willen ontvangen. Het streven is erop gericht beide ontwikkelingen in 1987 te realiseren. In 1986 is een begin gemaakt met de opbouw van het landelijk «Telerailnet» voor de Nederlandse Spoorwegen. Het net voorziet in communi-

Tweede Kamer, vergaderjaar 1 986-1 987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

25

catie tussen treinbestuurder en verkeersleiders. In 1988 zal het hele net operationeel moeten zijn. Met ingang van de zomerdienstregeling 1987 zal het «Telerailnet» in de regio Zwolle in bedrijf zijn. Maritieme mobiele communicatie Binnen de maritieme communicatie vindt een verschuiving plaats in de behoefte aan communicatiemiddelen. Voor de meeste conventionele verkeersdiensten - waaronder morsetelegrafie - wordt algemeen rekening gehouden met een sterk teruglopende markt voor handbediend verkeer. Deze teruggang wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door de opkomst van satellietcommunicatie, de introductie van een nieuw internationaal veiligheidssysteem en automatisering van de bestaande systemen. Om op deze ontwikkelingen in te spelen zal de technische infrastructuur van het kuststation Scheveningen Radio moeten worden aangepast. De technische ontwikkelingen kenmerken zich voornamelijk door een verder automatiseren van de verkeersafwikkeling. De automatisering van directe telex-over-radio (TOR)-verbinding in de richting schip-wal is inmiddels gerealiseerd. Momenteel wordt gewerkt aan de invoering van een geautomatiseerde «store-and-forward» berichtendienst in beide richtingen. Sinds de automatisering is een toename van het verkeersvolume geconstateerd. Vanaf 1990 wordt een nieuw veiligheidssysteem (voor schepen op zee) operationeel, het zogenaamde Future Global Maritime Distress and Safety System (FGMDSS). Een belangrijk onderdeel van dit systeem vormt de Digital Selective Calling (DSC) als internationaal oproepsysteem. DSC biedt eveneens de mogelijkheid om het oproepen in bestaande openbare verkeerssoorten geheel of gedeeltelijk te automatiseren. Het DSC-systeem is internationaal aanvaard en voor Nederland inmiddels gereed. Invoering van DSC in het kortegolfverkeer zal in een later stadium kunnen plaatsvinden. Op het gebied van de maritieme satellietcommunicatie is de International Maritime Satellite Organisation (INMARSAT) operationeel als beheerder van het internationale maritieme satellietsysteem. INMARSAT is het eigendom van 40 aangesloten landen. Het aandeel van de deelnemende landen is gebaseerd op de verkeersomvang. Nederland behoort met een aandeel van 2,5% tot de acht grootste deelnemers. Openbare telefooncellen Het plaatsingsbeleid is gericht op een optimale afstemming op ae reële behoefte van het publiek aan openbare telefoneergelegenheden. Het accent is daarbij in de afgelopen jaren vooral gelegd op het voorzien in de behoefte van reizend en winkelend publiek en op plaatsing in recreatiegebieden. Het bijgestelde beleid en de per 1 januari 1985 ingevoerde tariefaanpassing hebben het verlies op de exploitatie van telefooncellen gereduceerd. Niettemin werd in 1985 nog een verlies van f4,4 min geboekt. Bij het streven naar kostendekking zal het maatschappelijk karakter van deze vorm van dienstverlening niet uit het oog worden verloren. Ter verbetering van de «vindbaarheid» van telefooncellen zijn proeven genomen met een wegwijzersysteem naar cellen. De toegenomen opbrengst van de hierbij betrokken telefooncellen wijst op een positief effect van dit systeem. In 1986 werd een begin gemaakt met verdere invoering hiervan. De proefneming met nieuwe celtypen - beter bestand tegen vandalisme en beter toegankelijk voor gehandicapten - heeft voldoende positieve gegevens opgeleverd om tot invoering over te gaan. Er zal uiteraard sprake zijn van een geleidelijke vervanging.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

26

De in de afgelopen jaren geplaatste mobiele telefooncelcabines in recreatiegebieden voorzien in een duidelijke behoefte. In het zomerseizoen 1986 zijn 150 mobiele cellen ingezet. Bij deze cellen is dankzij een intensief gebruik sprake van volledige kostendekking. In april 1986 zijn de eerste kaarttelefoontoestellen in telefooncellen in gebruik genomen in het kader van een praktijkproef. De proef omvat ca. 70 telefooncellen, overwegend gesitueerd in de badplaatsen aan de kust en op de Waddeneilanden. Voor het gebruik van deze cellen dient men te beschikken over een vooraf betaalde kaart, die voor verschillende waarden verkrijgbaar is, onder meer bij de postkantoren ter plaatse. Internationale telecommunicatie Algemeen Het internationale en vooral het intercontinentale telefoon- en telexverkeer is een groeiende sector. Mede als gevolg van de technologische en maatschappelijke ontwikkeling zal deze trend zich voortzetten en zal ook de internationale datacommunicatie zich sterk uitbreiden. Voor de afwikkeling van het intercontinentale verkeer worden zowel satelliet-verbindingen als zeekabels gebruikt, mede uit overwegingen van risicospreiding en veiligstelling van het verkeer. Kabel- en satellietverbindingen in de Noord-Atlantische regio zijn qua kosten onderling concurre rend. Dit wordt versterkt door de invoering van digitale glasvezelkabels met zeer grote capaciteit. In 1988 zal een glasvezelzeekabel West EuropaVerenigde Staten in gebruik worden genomen, waarin Nederland participeert. Dit geldt ook voor een in oktober 1986 in dienst te stellen glasvezelzeekabel van België naar Engeland. Multisat Met de nieuwe dienstverlening via satelliet-verbindingen - in Eutelsatverband bekend onder de naam Satellite Multiservice System (SMS) wordt de gebruiker de flexibele beschikking geboden over digitale, breedbandige telecommunicatieverbindingen voor geïntegreerd verkeersgebruik zoals voor vergaderingen met beeldoverdracht, facsimile, (snelle)data enz. In het verkeer met Noord-Amerika worden vergelijkbare diensten geleverd door het Intelsat Business Services (IBS) systeem van INTELSAT. Genoemde dienstverleningen ten behoeve van zakelijk verkeer in het kader van SMS en IBS levert de PTT onder de naam Multisat-dataconv municatie. Een Multisat-grondstation is door de PTT in 1985 in dienst gesteld te Rotterdam. Amsterdam volgde op 15 april 1986, waarmee SMSrespectievelijk IBS-diensten in het gehele land worden aangeboden. Grondstation Burum Het grondstation voor satellietcommunicatie te Burum beschikt thans over vier grote antenne-installaties, Burum-1 tot en met Burum-4. Burum-1 en -2 zijn gericht op INTELSAT-satellieten boven de Atlantische Oceaan. Burum-3 en -4 op INTELSAT-satellieten boven de Indische Oceaan. Via het grondstation Burum en genoemde satellieten wordt het grootste deel van het Nederlandse intercontinentale telefoon, telex- en dataverkeer afgewikkeld met ruim 50 verschillende landen. Via Burum-3 en -4 wordt bovendien het satellietverkeer met bestemmingen in de Indische Oceaan-regio afgewikkeld ten behoeve van België, Denemarken, Finland, Ierland, Noorwegen en Zweden. Voorts maken Nederland en België tevens van eikaars grondstation gebruik voor verkeersafwikkeling via de INTELSAT-satellieten boven de Atlantische Oceaan.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1 986-1987, 1 9 700 hoofdstuk G, nr. 2

27

Standaardisatie Terwijl tot voor een aantal jaren het telecommunicatie standaardisatieproces alleen beïnvloed werd op nationaal en internationaal niveau door de PTT, CEPT en CCITT/CIR, zijn als gevolg van de technologische ontwikkelingen thans ook de ISO (International Standardisation Organisation) en - zij het in mindere mate ~ de IEC (International Electrotechnical Commission) bij dit werk betrokken. Doel van deze organisaties is het vastleggen van fysieke en/of functionele beschrijvingen in standaarden. Naast de genoemde instanties werden ook de Europese normalisatie-instituten CEN (Comité Europeen de Normalisation) en CENELEC (Comité Europeen de Normalisation Electrotechnique) aktief op dit gebied met het doel de mondiale normen (ISO/IEC) in Europa meer kracht te geven. Inmiddels houdt in Europa de EG zich bezig met het kader waarbinnen het standaardisatieproces zich afspeelt. Doel van deze organisatie is een Europese markt zonder technische belemmeringen. Niet alleen via de richtlijnen, maar ook via contracten met Europese standaardisatie-organen stuurt de Europese Commissie (EC) dit proces. Voorts worden door de EG beleidslijnen ontwikkeld voor het van toepassing verklaren van standaarden bij overheidsaanschaffingen en het gebruik van standaarden bij communautaire projecten. Speur- en Ontwikkelingswerk De noodzaak tot verhoging van de concurrentiekracht van de Europese industrie en dienstenleveranciers ten opzichte van Amerikaanse en Japanse hebben binnen de EG geleid tot stimuleringsprogramma's. De programma's op het terrein van informatietechnologie en telecommunicatie zijn ook van bijzonder veel belang voor de PTT. Zo participeert de PTT in projecten in het kader van ESPRIT (Europees strategisch programma voor onderzoek en ontwikkeling op het gebied van informatietechnologie). In het kader van RACE (onderzoek en ontwikkeling voor geavanceerde communicatie in Europa) neemt de PTT deel aan de werkzaamheden om te komen tot een breedbandnet voor geïntegreerde diensten. In het kader van dit EG-beleid is ook de studie naar een breedbandig digitaal (glasvezel) net te zien (Transnational Broadband Backbone net). De PTT neemt deel aan projecten van het reeds geruime tijd bestaande comité voor samenwerking op het gebied van wetenschappelijk en technische onderzoek (COST), onder andere op het terrein van beeldcodering. Ook in het overleg met betrekking tot de bestuurlijke aspecten van deze EG-programma's is de PTT betrokken. De op gang komende Europese samenwerking in het kader van Eureka is eveneens voor de PTT van belang. In dit kader past het reeds eerder genoemde Transpolisproject. §4.

Marktontwikkelingen

In het onderstaande overzicht wordt van een aantal belangrijke verkeerscategorieën de verwachte ontwikkeling voor de periode 1 987 tot en met 1991 weergegeven.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1 987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

28

Overzicht ontwikkeling Verkeer Eenheid

1987

1988

1989

1990

1991

Post Losse post

binnenland

Brieven/briefkaarten Drukwerken Pakjes/postpakketten

min. min. min.

941 415 42

942 418 43

943 422 43

944 425 44

945 428 45

Totaal

min.

1398

1403

1408

1413

1418

Brieven/briefkaarten Dagbladen/periodieken Overige partgenpost

min. min. min.

1489 676 1152

1521 680 1168

1549 684 1197

1572 689 1220

1592 693 1245

Totaal

min.

3317

3369

3430

3481

3530

briefpost

min.

4715

4772

4833

4894

4948

Nettovraag telexaansluitingen Aantal telexaansluitingen

1000 1000

Partijenpost

binnenland

Totaal binnenlandse Telegrafie

0,5 40,7

0,1 40,8

-0,4 40,4

- 1,2 39,2

-1.7 37,5

Telefonie Nettovraag telefoonaansluitingen Aantal telefoonaansluitingen u l t i m o Toeneming aantal aansluitingen Totaal aanleg telefoonaansluitingen Geregistreerde aanvragers ultimo Lokale gesprekken Interlokale gesprekken Internationale gesprekken

1000 1000 1000 1000 1000 min. min. min.

150 6136 155 728 55 3440 2816 148

142 6283 147 739 50 3550 2959 161

137 6419 136 744 50 3650 3075 175

130 6549 130 752 50 3750 3197 191

124 6673 124 762 50 3845 3322 208

§5. Sociaal beleid Als gevolg van de bedrijfsontwikkeling in het algemeen en de komende verzelfstandiging van de de PTT in het bijzonder, is er extra aandacht nodig voor de sociale aspecten in het bedrijf. Technologische vernieuwingen, concurrentieverhoudingen en automatiseringsprojecten leiden tot wijzigingen in takenpakketten en tot reorganisatieprocessen. De klanten vragen steeds meer op hun eigen specifieke situatie toegesneden produkten of diensten. Om daarop in te spelen is het noodzakelijk dat de PTT slagvaardig en flexibel kan reageren. Slechts door een verdere ombuiging naar een klantgericht en dienstverlenend bedrijf dat de nieuwste communicatie- en informaticamogelijkheden biedt, kan worden gegarandeerd dat de PTT haar essentiële maatschappelijke functie blijft vervullen. Om de hiervoor geschetste veranderingen in een relatief korte tijd te kunnen realiseren worden er hoge eisen gesteld aan de veranderingsbereidheid, mobiliteit, inzet en het innovatievermogen van het personeel. Er zijn een aantal beleidsmaatregelen getroffen ter bevordering van de mobiliteit. Voorts wordt veel aandacht besteed aan een effectieve voorlichting en participatie van het personeel. Zo nodig zullen nadere maatregelen worden getroffen. De effecten van het bij de PTT gevoerde emancipatiebeleid worden onder andere zichtbaar in de groei van het aantal vrouwen werkzaam in middelbare en hogere functies bij het PTT-bedrijf. Binnen het informatiestimuleringsplan van de PTT wordt bijzondere aandacht besteed aan vrouwen. Om de werksfeer voor vrouwen te verbeteren wordt een aantal

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

29

activiteiten ontplooid (film, brochures en aanspreekpunten) om zo de traditionele opvattingen over de mannen- en vrouwenrollen zoveel mogelijk te doorbreken. Daarnaast is er een vertrouwenscommissie ingesteld ter voorkoming en bestrijding van ongewenste intimiteiten. De problematiek van de jeugdwerkloosheid heeft veel aandacht binnen de PTT. Van het totaal aantal in 1985 bij de PTT in dienst getreden personen was ruim 60% jonger dan 23 jaar. Ter begeleiding van en voorbereiding op de verzelfstandigingsoperatie is een projectorganisatie in het leven geroepen. Zij bereidt (naast de bestaande organisatie) op sociaal terrein onder meer voor de Personeelswet, de pensioenregeling, de arbeidsvoorwaarden en daarmee samenhangende overgangsmaatregelen, een beloningsstructuur, een medezeggenschapsstructuur en een sociaal plan. De bedrijfsleiding van de PTT heeft met de vakorganisaties een inspanningsovereenkomst gesloten die inhoudt dat de PTT zich zal inspannen om tot 1 januari 1990 gedwongen ontslagen te voorkomen. Personeelsvoorziening Binnen de PTT is sprake van het verminderen van bepaalde werkzaamheden in vooral de technisch-ondersteunende sector, de onderhoudssector en in de administratieve sfeer. Anderzijds groeit nog steeds de behoefte aan telecommunicatie", financieel-economische, automatiserings-, technisch-specialistische en commerciële deskundigen. Het dreigend overcompleet geraken van medewerkers worden bestreden door her-, om- en bijscholingsactiviteiten en gecoördineerde herplaatsingsactiviteiten. De tekorten op de arbeidsmarkt worden onder meer ondervangen door het aantrekken van schoolverlaters die in pools een hoogwaardige en langdurige interne opleiding krijgen. Het Landelijk Opleidings Centrum in Groningen gaat hierbij een belangrijke rol vervullen. De versterking van automatiseringsafdelingen, het tweede Computercentrum en het nieuwe informaticalaboratorium in dezelfde stad vormen bronnen voor vacatures die deze mensen kunnen vervullen. Ook voor commerciële en managementsfuncties wordt via deze pools geworven. Conform de toezegging aan de Kamer bij de uitgebreide commissievergadering van 14 april 1986 zal aandacht worden gegeven aan de werkgelegenheidsaspecten van de herstructurering. Hiertoe zal vóór de uitgebreide commissievergadering een aparte nota aan de Kamer worden toegezonden. A rbeids voorwaarden Het PTT-bedrijf wordt voor een essentiële groep van functies geconfronteerd met problemen in de personeelsvoorziening als gevolg van ontoereikende beloning. Voor het realiseren van een goede startpositie van PTT Nederland N V . zullen nu al maatregelen in de arbeidsvoorwaardensfeer getroffen moeten worden. Het Kabinet heeft besloten dat alle daartoe te nemen extra maatregelen moeten blijven passen in het arbeidsvoorwaardenbeleid van de Rijksoverheid. Deze maatregelen moeten een specifiek karakter dragen. Inmiddels wordt over de te nemen maatregelen nader overleg gevoerd met het departement van Binnenlandse Zaken. De arbeidstijdverkorting in de jaren 1 985 en 1 986 heeft een aantal knelpunten opgeleverd die om een aanpassing van het beleid vragen. Voor schaarse personeelscategorieën, leidinggevenden en specialisten zijn algemeen geldende ATV-vormen moeilijk realiseerbaar gebleken. Differentiatie in toepassingsvormen lijkt nodig.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

30

§6. Investeringen Op basis van het in de vorige paragrafen uiteengezette beleid zijn de voorde periode 1986 tot en met 1991 gereserveerde investeringsmiddelen hieronder nader gespecificeerd. In de jaren 1989 en volgende zullen grotere bedragen nodig zijn dan thans beschikbaar zijn. In de NV-situatie zullen deze verkregen kunnen worden door een beroep op de kapitaalmarkt Kapitaaluitgaven 1986 t/m 1991

1986

1987

1988

1989

1990

1991

208 82

235 50

225 80

220 80

215 75

215 70

515 259

537 254

607 283

625 251

700 253

762 270

Gebouwen Huistelefonie Cellen Bedrijfsmiddelen

53 104 13 61

75 116 10 42

85 115 10 100

80 120 5 100

70 120 5 100

70 120 5 100

d. Telegrafie

110

150

110

115

135

160

149

186

140

155

180

135

206 80

170 100

140 110

102 100

83 62

79 61

68

79

53

56

57

59

74

74

67

69

71

73

8

5

6

6

6

6

990

2083

2131

2084

2132

2185

Min. gld./prijzen betrokken jaar I.

Telecommunicatie

.7. Lokale Telefonie

voorzieningen

Lokale kabels Toestellen b. Verkeersvoorzieningen Telefonie Centrale inrichtingen Interlokale verbindingsmiddelen c. Diversen

e. Mobilofonie, II.

semafonie en Radio

Post

Gebouwen Posttechnische voorzieningen III.

Overige dienstonderdelen

IV.

Automobielen

V.

Deelnemingen e.d.

Totaal

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

31

Balans van de PTT-diensten (exclusief de PCGD) per 31 december 1985 (in duizenden guldens) Activa in het bedrijf werkzaam: bedrijfsmiddelen in gebruik daarop af jeschreven bedrijfsmiddelen in uitvoering

Passiva

31 913 602 16 057 1 34 15 856 468 358 554

in het bedrijf werkzaam: kapitaal verstrekt door het Rijk verminderd met de normale aflossing daarop extra afgelost wegens afschrijving op vervangingswaarde kapitaalschuld aan het Rijk herwaardering bedrijfsmiddelen herwaardering voorraden totaal herwaardering pensioenfonds voormalig radiodistributiepersoneel crediteuren

totaal bedrijfsmiddelen deelnemingen verstrekte leningen belegd pensioenfonds voormalig radiodistributiepersoneel voorraden debiteuren buitenlandse administraties h/r 'buitenlandse administraties o/r rekening-courant met Rijkspostspaarbank geldmiddelen

16215022 80 761 5 410

totaal

20 915 432

totaal

11 986 523

niet in het bedrijf werkzaam: reserve brandschade automatisei ingsfonds algemene reserve vernieuwingsfonds

niet in het bedrijf werkzaam: bij het Rijk belegd(e) reserve brandschade, automatiseringsfonds, algemene reserve en vernieuwingsfonds

7 1 010 2 012 13 550

786 255 991 062 056

12 469 1 007 620

buitenlandse administraties h/r buitenlandse administraties o/r rekening-courant met ministerie van Financiën rekening-courant met Postgiro

13 965 366 4 995 175 8 970 191 8 182 809 158 448 8 341 257 7 786 1 532 909 11 910 725 110 1 21 3 490 112 779 20 915 432

11 986 523 totaal

32 901 955

totaal

32 901 955

De Minister van Verkeer en Waterstaat, N. Smit-Kroes

Tweede Kamer, vergaderjaar 1986-1 987, 19 700 hoofdstuk G, nr. 2

32