Tweede Kamer der Staten-Generaal
2
Vergaderjaar 2006–2007
30 800 III
Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Algemene Zaken, het Kabinet der Koningin en de Commissie van toezicht betreffende inlichtingen- en veiligheidsdiensten (III) voor het jaar 2007
Nr. 3
BRIEF VAN DE MINISTER PRESIDENT, MINISTER VAN ALGEMENE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 18 september 2006 Evenals voorgaande jaren stuur ik u met Prinsjesdag het overzicht van de voorgenomen publiekscampagnes die volgend jaar gebruik maken van radio- en televisiezendtijd in Postbus 51. De lijst telt 30 campagnes; ze worden elk kort in deze brief toegelicht. Campagnes waarvan het onderliggende beleid nog niet door Eerste en Tweede Kamer is aanvaard, zijn vanzelfsprekend onder voorbehoud aangemeld. De rijksoverheid is zendgemachtigde en beschikt over een vaste hoeveelheid radio- en televisiezendtijd op de publieke zenders. Daarnaast wordt zendtijd voor Postbus 51 ingekocht bij de commerciële stations. Om deze zendtijd zo goed mogelijk te benutten worden alle campagnes onderzocht op hun effectiviteit. Jaarlijks stuur ik u de resultaten van dit effectonderzoek toe. Op 23 juni 2006 heeft u de Jaarevaluatie van de in 2005 gevoerde campagnes ontvangen. Indien u daar prijs op stelt, ben ik bereid te bevorderen dat leden van de Tweede Kamer uitgebreider worden geïnformeerd over de wijze waarop Postbus 51-campagnes worden voorbereid, uitgevoerd en onderzocht. Dit kan gebeuren door middel van een technische toelichting bij de Dienst Publiek en Communicatie van de Rijksvoorlichtingsdienst. Als minister-president ben ik weliswaar verantwoordelijk voor de uitzendingen in de zendtijd van Postbus 51, maar in ons politiek bestel is vervolgens iedere minister verantwoordelijk voor de campagnes die op zijn beleidsterrein worden gevoerd. Dit betekent dat vragen of opmerkingen over individuele campagnes aan de orde kunnen komen bij de begrotingsbehandeling van het betreffende ministerie. Vorig jaar verschenen regelmatig artikelen in de media waarin de effectiviteit van Postbus 51-campagnes ter discussie werd gesteld. Voor de Voorlichtingsraad was dit mede reden om een werkgroep te vragen de toetsing en uitvoering van Postbus 51-campagnes nog eens kritisch te
KST100845 0607tkkst30800III-3 ISSN 0921 - 7371 Sdu Uitgevers ’s-Gravenhage 2006
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, 30 800 III, nr. 3
1
bekijken. Deze werkgroep heeft daar afgelopen voorjaar concrete aanbevelingen over gedaan. Dat heeft ertoe geleid dat in de aanmeldings- en toetsingsprocedure voor Postbus 51-campagnes in 2007 onder andere scherper naar de campagnedoelstellingen wordt gekeken. In de afweging om een campagne al dan niet goed te keuren, weegt voortaan ook mee op welke wijze communicatie bijdraagt aan het realiseren van de beleidsdoelstellingen. Campagnes zonder aanvullende (beleids)instrumenten zijn vaak weinig effectief. Daarnaast wordt het vooronderzoek voortaan eerder uitgevoerd. Met de daarbij verkregen informatie kan het campagneconcept beter worden uitgewerkt en de campagnedoelstellingen voor verschillende doelgroepen realistischer worden geformuleerd. De werkgroep bereidt ook nog een advies aan de Voorlichtingsraad voor over de toekomst van overheidscampagnes. De Minister-President, Minister van Algemene Zaken, J. P. Balkenende
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, 30 800 III, nr. 3
2
AZ
4 & 5 mei
Jaarlijks wordt aandacht besteed aan de herdenking van oorlogsslachtoffers (op 4 mei) en de viering van onze vrijheid (op 5 mei). Deze campagne is de «drager» van verschillende landelijke en regionale communicatieactiviteiten, die door derden worden ingevuld. De activiteiten, waar de Postbus 51-campagne deel van uitmaakt, worden in nauwe samenwerking met het Nationaal Comité 4 en 5 mei en een aantal ministeries uitgevoerd. BZK
Voorlichting bij rampen
Nederlanders zijn onvoldoende voorbereid op mogelijke rampen en zijn zich niet voldoende bewust van bepaalde risico’s. Deze campagne vertelt hoe ze zich zelf kunnen voorbereiden op verschillende typen rampen zodat ze op de juiste wijze handelen wanneer er daadwerkelijk iets aan de hand is. Met deze campagne ondersteunt het ministerie de activiteiten van medeoverheden op het terrein van rampen- en risicocommunicatie. BZK
Verkiezingen Provinciale Staten
Op 7 maart 2007 vinden de verkiezingen voor de Provinciale Staten plaats. De campagne informeert stemgerechtigden hierover en heeft tot doel de opkomst te bevorderen. BZK
De Nationale Ombudsman
Voor klachten over de overheid kunnen burgers terecht bij de Nationale Ombudsman. Deze onafhankelijke organisatie biedt burgers enerzijds rechtsbescherming tegenover de overheid en draagt anderzijds bij aan de kwaliteit van de taken van de overheid. Het is daarom van belang dat het algemeen publiek de Nationale Ombudsman kent en weet te vinden. Defensie
Nederlandse Veteranendag
Nederland telt meer dan 140 000 veteranen. Deze mannen en vrouwen hebben namens ons land en met inzet van hun leven gestreden in oorlogs- of vredesmissies wereldwijd. De Nederlandse Veteranendag is in het leven geroepen om namens de regering en samenleving erkenning en waardering voor de veteranen uit te spreken. De Veteranendag wordt sinds 2005 georganiseerd en vindt jaarlijks plaats op 29 juni. EZ
ConsuWijzer
Consumenten weten vaak niet wat hun rechten en plichten zijn bij de aankoop van producten en diensten. Het nieuwe informatieloket ConsuWijzer geeft consumenten praktische adviezen via website, telefoon, etc. Het is de bedoeling dat consumenten meer bewust zijn van hun rechten, daardoor assertiever worden en vervolgens in staat zijn hun recht te halen. Dit moet aanbieders stimuleren om beter hun best te doen. ConsuWijzer is een gezamenlijk loket van de Consumentenautoriteit, NMa en OPTA, de drie toezichthouders van het ministerie van Economische Zaken. Deze campagne introduceert de ConsuWijzer bij het algemeen publiek en maakt duidelijk waarvoor consumenten er terecht kunnen. Financiën
Controlethema Inkomstenbelasting 2006
De Belastingdienst controleert de aangifte van inkomstenbelasting jaarlijks extra op een bepaald thema. Belastingplichtigen worden daar – onder andere via deze campagne – over geïnformeerd. Daarmee laat de Belas-
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, 30 800 III, nr. 3
3
tingdienst ook zien dat de fiscale regels worden nageleefd. Dit keer controleert de Belastingdienst de naleving van de «bijleenregeling», die sinds 2004 geldt. Deze regeling houdt in dat de overwaarde van een verkocht huis eerst aan het nieuwe huis moet worden besteed voordat de koper mag bijlenen voor de nieuwe woning. Gebeurt dat niet, dan mag de hypotheekrente niet volledig worden afgetrokken. Financiën
Aangifte Inkomstenbelasting 2006
Digi-D is een persoonlijke inlogcode waarmee burgers de afname van overheidsdiensten bij verschillende instanties vergemakkelijkt. Bij aangifte van de inkomstenbelasting via internet wordt Digi-D per 2007 verplicht. Daarnaast attendeert deze campagne de belastingplichtigen erop dat ze hun aangifte correct moeten invullen en voor 1 april moeten insturen. Financiën
Automatisch continueren
In december 2007 ontvangen alle mensen die een zorg-, huur- of kinderopvangtoeslag ontvangen, een voorschotbeschikking voor 2008 op basis van de gegevens die bij de Belastingdienst bekend zijn. Deze mensen hoeven niet opnieuw formulieren in te vullen, maar alleen de gegevens op de beschikking te controleren en eventuele onjuistheden doorgeven. Financiën
Voorlopige Teruggaaf
Loonheffing wordt berekend op basis van het bruto inkomen. Omdat dit bedrag niet is verminderd met eventuele heffingskortingen of aftrekposten, zoals hypotheekrenteaftrek, kan er teveel loonheffing worden ingehouden. Na afloop van een jaar kunnen deze mensen bij de aangifte inkomstenbelasting het bedrag terugkrijgen dat teveel is ingehouden. Rechthebbenden op Voorlopige Teruggaaf kunnen ervoor kiezen om dit bedrag vooraf, gedurende het lopende jaar terug te krijgen. De Belastingdienst betaalt het geld dan in maandelijkse termijnen uit. Een groot deel van de mensen die in aanmerking komt voor Voorlopige Terugaaf, maakt daar echter geen gebruik van Voorlopige Teruggaaf. Via deze campagne wil de Belastingdienst deze groep mensen op die mogelijkheid attenderen. Ook voor aanvragen voor Voorlopige Teruggaaf via internet is Digi-D per 2007 verplicht. Financiën
Toeslagen
Sinds 2006 keert de Belastingdienst de huur-, zorg- en kinderopvangtoeslag uit. Naar schatting maakt een half miljoen tot een miljoen mensen geen gebruik van deze toeslagen terwijl ze daar wel recht op (kunnen) hebben. Met deze campagne attendeert de Belastingdienst mogelijke rechthebbenden op het bestaan van deze toeslagen. Ook hier geldt dat voor aanvragen voor Toeslagen via internet Digi-D per 2007 verplicht is. Justitie
Stop huiselijk geweld
Geweld in de privé-sfeer is de omvangrijkste vorm van geweld in onze samenleving. Jaarlijks doen zich ongeveer 500 000 incidenten voor. Met deze campagne wil de overheid duidelijk maken dat huiselijk geweld onacceptabel is en dat slachtoffers daarvan terecht kunnen bij een steunen adviespunt. In 2007 zijn nagenoeg in het hele land advies- en steunpunten waar hulp wordt geboden aan slachtoffers van huiselijk geweld. Ook daders en omstanders van huiselijk geweld kunnen er hulp krijgen.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, 30 800 III, nr. 3
4
Justitie/BZK
Nederland tegen terrorisme
Terrorisme is nog steeds een actueel onderwerp. Veel mensen hebben behoefte aan informatie, waaraan deze campagne tegemoet komt. Deze meerjarencampagne is in 2006 voor het eerst gevoerd en laat enerzijds zien wat professionals in Nederland doen om de kans op een terroristische aanslag zo klein mogelijk te maken en anderzijds op welke wijze mensen daar zelf een bijdrage aan kunnen leveren. OCW
Kwalificatieplicht leerlingen
De huidige leerplichtwet regelt dat jongeren tot hun zestiende jaar verplicht zijn om naar school te gaan. Veel jongeren stoppen echter voortijdig met hun opleiding, waardoor ze niet voldoende zijn voorbereid op de arbeidsmarkt. De leerplichtwet wordt daarom uitgebreid met de kwalificatieplicht. Die houdt in dat jongeren, die nog geen startkwalificatie hebben, tot hun achttiende verjaardag alsnog de tijd krijgen om een dergelijke kwalificatie te halen. Dit kan door voltijds dagonderwijs te volgen of door deel te nemen aan vormen van leer-werkcombinaties van een erkende onderwijsinstelling. VenW
Nederland leeft met water
Deze meerjarencampagne maakt de bevolking bekend met de gevolgen van het nieuwe waterbeleid. Overheden en waterschappen werken samen aan oplossingen om Nederland ook in de toekomst veilig en leefbaar te houden. Het doel is om het watersysteem op orde te krijgen zodat de kans op wateroverlast en overstromingen beperkt blijft. Daarvoor neemt de overheid een aantal maatregelen maar ook inwoners kunnen daaraan een bijdrage leveren. Deze campagne dient als kapstok voor de communicatieactiviteiten van provincies, gemeenten en waterschappen. VenW
Bob. Daar kun je mee thuiskomen.
Het gebruik van alcohol in onze samenleving neemt nog steeds toe. Het percentage weggebruikers onder invloed van alcohol is de laatste jaren weliswaar afgenomen, maar er vallen jaarlijks nog steeds veel doden en gewonden in het verkeer. De overheid neemt verschillende maatregelen om het alcoholgebruik te matigen en bij jongeren tot 18 jaar tegen te gaan. Deze campagne heeft tot doel dat mensen vooraf met elkaar afspreken wie rijdt en dus niet drinkt. Het ministerie werkt met deze campagne samen met partijen als de horeca- en alcoholbranche, politie en regionale en lokale overheden. VenW
Rij met je hart. Daar kun je mee thuiskomen.
Steeds meer Nederlanders leggen de verkeersregels bewust of onbewust naast zich neer. Dat leidt tot ergernissen en soms zelfs tot agressie in het verkeer. De «I love»-campagne van 2005 heeft de discussie over verkeersgedrag losgemaakt. Deze campagne is daarop een vervolg, maar richt zich op de naleving van een aantal specifieke verkeersregels, zoals afstand houden, niet onnodig links rijden en aan de snelheid houden 30- en 50-kilometerzones. VenW
Licht aan. Daar kun je mee thuiskomen.
Goed werkende verlichting en reflectie vergroot de zichtbaarheid en daarmee de veiligheid van de (brom- en snor)fietser en voorkomt een boete. Het gebruik van fietsverlichting stagneert en in sommige steden daalt het gebruik. Tijdens deze campagne zijn er extra politiecontroles.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, 30 800 III, nr. 3
5
VenW
Gordels om. Daar kun je mee thuiskomen
Autogordels worden niet consequent gebruikt: bij korte ritten in de stad of binnen de bebouwde kom blijft het gebruik achter op lange ritten buiten de bebouwde kom. Het gebruik van autogordels op de achterbank blijft bovendien ver achter op het gebruik van gordels voorin. Deze campagne heeft tot doel om bestuurders en passagiers ervan bewust te maken dat autogordels zowel voorin als achterin altijd nodig zijn. VenW
Van A naar Beter: groot onderhoud 2007
In 2004 kondigde het kabinet aan dat er een omvangrijk onderhoudsprogramma van start zou gaan aan het Nederlandse wegennet. Evenals in 2006 zullen de werkzaamheden in 2007 nadrukkelijk het wegbeeld bepalen. Rijkswaterstaat probeert de overlast tot een minimum te beperken, maar op sommige plaatsen kunnen de werkzaamheden toch leiden tot meer of langere files. Deze campagne attendeert weggebruikers op de grootschalige wegwerkzaamheden en adviseert hen voorbereid de weg op te gaan door informatie over de werkzaamheden op te zoeken. VenW
OV Chipkaart
De OV Chipkaart is een nieuw vervoersbewijs in het Openbaar Vervoer (OV). De kaart wordt landelijk, maar gefaseerd ingevoerd en gaat de Nationale strippenkaart en andere papieren vervoersbewijzen vervangen. Eind 2008 is alleen de OV Chipkaart nog een geldig vervoersbewijs in het Openbaar Vervoer. Deze campagne introduceert de OV Chipkaart bij het algemeen publiek. VWS
Drank maakt meer kapot dan je lief is
Het alcoholgebruik van jongeren is de afgelopen jaren flink toegenomen. Ze drinken niet alleen op jongere leeftijd, maar ook steeds vaker en meer. Ouders spelen een sleutelrol bij de alcoholconsumptie van jongeren, maar blijken steeds toleranter te zijn geworden over het alcoholgebruik van hun kinderen. Deze campagne wil ouders en opvoeders bewust maken van de schadelijke effecten van alcoholgebruik door jongeren. De boodschap aan hen is te voorkomen dat kinderen onder de zestien jaar alcohol drinken en dat jongeren van boven de zestien niet overmatig alcohol gebruiken. VWS
Bewegen
Dagelijks minimaal 30 minuten matig intensief bewegen heeft een positief effect op het voorkomen van verschillende ziekten, zoals hart- en vaatziekten en diabetes. Deze campagne heeft tot doel om bewegingsarmoede en overgewicht tegen te gaan. De deelcampagnes zijn gericht op jongeren, 55-plussers, werknemers en chronisch zieken. De campagne is een vervolg op de Flash!-campagne die van 2004 tot en met 2006 liep. VWS Rookvrij:
de sociale norm
Meeroken is schadelijk voor de gezondheid. En kinderen zijn extra kwetsbaar. Voor een deel van de openbare ruimte geldt dat niet-rokers worden beschermd op grond van de Tabakswet. In de horeca en sportsector geldt de Tabakswet nog niet (volledig) en ook thuis zijn niet-rokers afhankelijk van de goede wil van rokers om buiten te roken. Deze campagne heeft tot doel niet-roken als sociale norm te versterken.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, 30 800 III, nr. 3
6
VWS
Vrij veilig
Het aantal seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA) – waaronder ook de hiv-infecties – is de afgelopen jaren gestegen. De meeste jongeren starten weliswaar met condoomgebruik als ze een nieuwe relatie beginnen, maar houden dit niet vol. Doel van deze campagne is het volhouden van condoomgebruik in een nieuwe relatie bevorderen en mensen te stimuleren zich op een SOA te laten testen voordat ze stoppen met condoomgebruik. VWS
Wet maatschappelijke ondersteuning
Op 1 januari 2007 wordt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van kracht. Deze wet streeft naar maatwerk voor de cliënt in zijn lokale situatie en zet hen én burgers aan tot maatschappelijke participatie. De Wmo legt de uitvoeringsverantwoordelijkheid neer bij gemeenten, omdat zij goed op de hoogte zijn van de lokale situatie en de aanbieder in hun werkgebied. Voor de meest relevante doelgroepen is de voorlichting en communicatie over veranderingen door de Wmo al in 2006 van start gegaan. Déze campagne heeft vooral tot doel maatschappelijke participatie te bevorderen. De Wmo wil meer onderlinge betrokkenheid in de samenleving bewerkstelligen zodat iedereen – met hulp van anderen – zo lang mogelijk aan de samenleving kan deelnemen. VWS
Versterking positie zorgconsument
In het nieuwe zorgstelsel heeft de zorgconsument een belangrijke rol. In het zorgaanbod zit kwaliteits- en prijsverschil. Mensen hebben dus wat te kiezen. Deze campagne wil het algemeen publiek bewustmaken van de nieuwe rechten, plichten en mogelijkheden die hij als zorgconsument heeft. Dat houdt onder andere in: bewust kiezen voor een zorgverzekeraar en polis, vergelijken, kritisch zijn naar de zorgverzekeraar. VROM
Energielabel voor woningen
Naar verwachting moet een huis- of gebouweigenaar bij bouw, verkoop en verhuur vanaf 1 januari 2008 de energieprestatie van het pand aantonen door een energieprestatiecertificaat op te laten maken. Een potentiële huurder of koper heeft recht op inzage in deze informatie. Het energielabel maakt deel uit van het certificaat en is vergelijkbaar met de labels voor huishoudelijke apparatuur en auto’s. De energieprestatie van een pand wordt beoordeeld door een gecertificeerd adviseur. VROM
Energiebox/Energiebon
De Tweede Kamer heeft met een motie de staatssecretaris van VROM gevraagd geld ter beschikking te stellen om Nederlandse huishoudens gratis energie- (en daarmee geld)besparende artikelen aan te bieden. Het doel is deze huishoudens te stimuleren meer aan energiebesparing te doen. Elk huishouden ontvangt een energiebox of energiebon die ingewisseld kan worden voor gratis energiebesparende artikelen. Deze campagne informeert het algemeen publiek over deze actie. VROM
Schonere lucht
Op veel plaatsen in Nederland worden de EU-normen voor luchtkwaliteit overschreden. Deze campagne heeft tot doel het algemeen publiek bewust te maken van de slechte luchtkwaliteit en wil hen stimuleren maatregelen te nemen die bijdragen aan een schonere lucht, bijvoorbeeld door een roetfilter te plaatsen, bio-brandstof te tanken, etc).
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, 30 800 III, nr. 3
7
Achtergrondinformatie Onder een massamediale voorlichtingscampagne wordt verstaan: een communicatieproject, dat gebruik maakt van massamedia (tv, radio en/of een combinatie van middelen met landelijk bereik), dat (mede) namens de rijksoverheid wordt gevoerd of (gedeeltelijk) wordt gefinancierd door de rijksoverheid. Er is een onderscheid te maken tussen campagnes die gebruik maken van Postbus 51-zendtijd en -middelen en de campagnes die hier géén gebruik van maken. Vanwege mijn verantwoordelijkheid als zendgemachtigde van de rijksoverheid voor Postbus 51, worden alleen de campagnes die Postbus 51-middelen inzetten aangemeld via deze brief. Campagnes die geen gebruik maken van Postbus 51 dienen door de ministeries rechtstreeks via begrotingsstukken of beleidsnota’s aan de Tweede Kamer te worden gemeld. De interdepartementale commissie Publiekscommunicatie en Informatie heeft de Postbus 51-aanmeldingen voor 2007 getoetst en een advies aan de Rijksvoorlichtingsdienst opgesteld. Op basis daarvan is een besluit genomen. Bij de toetsing zijn de volgende kerncriteria gehanteerd: – is het onderwerp van de campagne onderdeel van kabinetsbeleid of regeerakkoord? – dient de campagne een algemeen maatschappelijk belang of is er een maatschappelijk risico als de campagne niet wordt gevoerd? – gaat de campagne over beleid dat – op het moment dat de campagne start – door het parlement is aanvaard? – werving mag geen doel zijn van de campagne. – imagoverbetering van een institutie/organisatie (corporate communicatie) mag niet het primaire doel van de campagne zijn. Om vervolgens te kunnen beoordelen of het campagneonderwerp geschikt is voor Postbus 51, zijn de volgende vragen beantwoord: – is de informatie relevant voor de burger? – is communicatie het enige beleidsinstrument? – is het algemeen Nederlands publiek de doelgroep? – biedt de campagne een handelingsperspectief? Tot slot wordt een eindafweging gemaakt en de beschikbare zendtijd verdeeld. De prioritering gebeurt op basis van de criteria: – Is het campagneonderwerp een prioriteit van het kabinetsbeleid en/of regeerakkoord? – Is er een evenwichtige «weergave» van het regeringsbeleid (spreiding campagneonderwerpen)?
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, 30 800 III, nr. 3
8