Tweede Kamer der Staten-Generaal
2
Vergaderjaar 1991-1992
22 300 XI
Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van hoofdstuk XI (Ministerie van Volkshuïsvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) voor het jaar 1992
Nr. 44
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEUBEHEER
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 's-Gravenhage, 20 november 1991 1. Inleiding
Ten aanzien van de nieuwbouw en verbetering van woningen wordt U jaarlijks geïnformeerd omtrent de begrotingsuitputting en herver– deling per 1 oktober. Bepalend zijn de contingenten/budgetten conform de laatste begrotingswijziging. De effecten van de Tussenbalans (Tweede Kamer 1990/91, 21 800, XI, nr. 54) zijn derhalve in de opgaven verwerkt. De begrotingsuitputting en herverdeling worden uiteengezet in de paragrafen 2 tot en met 4, alsmede weergegeven in de bijlagen 1 tot en met 6. 2. Herverdeling, algemeen
Voor een juist inzicht is een vergelijking gemaakt van de indiening van subsidie-aanvragen met het beschikbare landelijke programma en de contingenten/budgetten per provincie. Op basis van deze vergelijking wordt de (inter)provinciale herverdeling van contingenten en budgetten aangegeven. Voor het meten van de uitputting van de contingenten/budgetten zijn uitsluitend de volledig ingediende plannen voor 1 oktober 1991 in aanmerking genomen. Het uitgangspunt van de landelijke herverdeling is, dat contingenten zo veel mogelijk benut worden in de oorspronkelijk bedoelde provincies. De onderuitputting van bepaalde gemeenten in een provincie zal derhalve bij een extra behoefte van andere gemeenten in de onderhavige provincie meewegen bij de interprovinciale (landelijke) herverdeling. Daar de herverdelingen primair zijn gericht om vastgestelde programma's volledig uit te putten, zullen aansluitend niet benutte contingenten/budgetten door een interprovinciale herverdeling aan andere provincies ter beschlkking worden gesteld waar een planaanbod het contingent/budget overschrijdt. Dit laat evenwel onverlet dat de
115628F ISSN 0921 7371 Sdu Uttgeverij Plantijnstraat 's Grauenhage 1991
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
noodzaak tot beperking van de overheidsuitgaven ertoe kan nopen om de herverdeling niet of slechts ten dele uit te voeren. Ter zake van de huidige stand van de begrotingsuitgaven bestaat dezerzijds niet de mening dat om die reden niet tot een herverdeling kan worden overgegaan. Binnen het kader van de herverdeling 1991 wordt rekening gehouden met de financiële gevolgen van renteclaims. Deze renteclaims betreffen vergoedingen in 1991 voor de in het verleden uitgevoerde te late betalingen. Een bedrag van f 2,8 mln. wordt betaald ten laste van het artikel materieel. Hiervoor wordt compensatie geboden vanuit de desbe– treffende subsidieartikelen middels overboekingen in de tweede supple– toire wet 1991. Kortheidshalve verwijs ik verder naar de artikelsgewijze toelichting bij deze wet. Inzake de ingrijpende woningverbetering met jaarlijkse bijdragen wil ik, conform de door de RCV opgestelde richtlijnen, alle opgelegde plannen honoreren uit de ruimte binnen het desbetreffende budget en door flexi– biliteit toe te passen met het contingent sociale koopsector, zoals in het BWS vanaf 1 januari 1992 mogelijk zal zijn. Voor de niet-ingrijpende woningverbetering met bijdragen ineens wordt overgegaan tot een provinciale herverdeling met voorrang ten behoeve van SEV-projecten en studentenhuisvesting. Het indicatieve programma 1991 van de totale nieuwbouw, inclusief ongesubsidieerde nieuwbouw, bedraagt 81 000 a 91 000 woningen. Op basis van de gehonoreerde (inter)provinciale herverdeling en de raming voor de ongesubsidieerde sector wordt verwacht dat ruim 90 500 woningen gerealiseerd kunnen worden. Ik constateer, dat het totaal aantal woningen zich derhalve binnen de marge van het Meerjarenplan Woningbouw 1991-1995 ontwikkelt. In onderstaande tabel treft U een overzicht aan van de in 1991 verwachte realisatie. Voor de toelichting verwijs ik naar de diverse paragrafen. Tabel 1 Prognose realisatie nieuwbouwprogramma Nieuwbouw • Sociale sector • huur • koop • Marktsector • premiehuur beleggers • vrije sector met eenmalige bijdrage • ongesubsidieerde nieuwbouw"
Programma
Beschikkingen/bouwvergun– ningen
27000 15 000
27000(100%) 12 840 ( 86%)
5 000
4 446 ( 89%)
10000
9 7 1 3 ( 97%)
24 000 a 34 000
± 36 500 (107% a (125%)
81 000 a91000
90519 ( 99% a 115%)
" raming van afgegeven/af te geven bouwvergunningen in 1991
Voor de gesubsidieerde woningverbetering 1991 is een budget beschikbaar van f 1 599 miljoen. Op basis van de (inter)provinciale herverdeling wordt inzake woningverbetering met jaarlijkse bijdragen het volledige opgelegde budget aan plannen gehonoreerd. Het programma woningverbetering met bijdrage ineens wordt benut. In de hierna volgende tabel vindt U een overzicht van het woningverbeteringspro– gramma.
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
Tabel 2 Prognose reaüsatie woningverbateringsprogramma Woningverbetering
Programma (mln)
Prognose (mln)
- met jaarlijkse bijdragen - met bijdrage ineens (incl. studentenhuisvesting
f618
f649
f 980
f 980
Hiernavolgend geef ik per subsidiecategorie de stand van zaken weer. 3. Nieuwbouw 3.1 Sociale huurwoningen (NKS) In tien provincies is het programma-onderdeel sociale huurwoningen volledig benut. In de overige twee provincies is het contingent nagenoeg geheel met plannen belegd. Gelet op de vele extra ingediende plannen kan de geringe onderuitputting (199 woningen) in de twee provincies de behoefte (2 002 woningen) geenszins dekken van die provincies welke extra plannen hebben ingediend. Ik heb besloten genoemde 199 sociale huurwoningen te herverdelen, waarbij uitsluitend een binnenprovinciale herverdeling plaatsvindt. Het totale contingent van 27 000 woningen in deze sector zal dan volledig zijn belegd. Het resultaat van bovenstaande treft U aan in bijlage 1, waarin de oorspronkelijke en nieuwe provinciale contingenten zijn weergegeven. Voor de realisatie van bovenstaande sociale huurwoningen is een kopkostenbedrag van f 1 1 3 mln. begroot. Dit bedrag bestaat enerzijds uit de budgetten welke aan de rechtstreekse gemeenten zijn toegekend en anderzijds uit de geraamde kopkosten van de niet-rechtstreekse gemeenten. Op dit moment wordt een volledige uitputting van het budget verwacht. 3.2 Sociale koopsector Het programma voor de sociale koopsector (15 000 woningen) is per 1 oktober voor een deel niet met plannen belegd. De onderschrijding doet zich met name voor in de provincies Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland en daarbij in het bijzonder in de grote steden. Van eenzelfde beeld was het vorige jaar sprake. De redenen van deze onderschrijding zijn onder meer de hoge rentestand, alsmede het ontbreken van voldoende initiatieven om woningen in deze categorie te ontwikkelen. Met de grote steden wordt overleg gevoerd ten einde de belemmeringen voor de realisatie van sociale koopwoningen te elimineren. In acht provincies zijn extra plannen boven de gemeentelijke en/of provinciale contingenten ingediend. In totaal betreft dit 354 woningen. In deze categorie zal ik overgaan tot een provinciale herverdeling van de extra opgelegde woningen. In bijlage 2 treft U het resultaat van de (inter)provinciale herverdeling aan. Uit deze bijlage blijkt een restant van 2 160 woningen. Voor de extra toewijzingen ten bedrage van f 30,9 miljoen boven het oorspronkelijke budget van het programma-onderdeel vooroorlogs met jaarlijkse bijdragen zal ik van het programma sociale koopsector ca. 770 woningen bestemmen. Deze verschuiving acht ik verantwoord, daar in 1992 toch flexibiliteit zal ontstaan tussen de categorieën sociale koop en ingrijpende woningverbetering. Een
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
resterend aantal van circa 1 355 sociale koopwoningen zal ik toevoegen aan het programma 1992. 3.3 Premiehuursector Betreffende deze sector is eveneens sprake van een onderuitputting van het programma van 5 000 woningen. De onderuitputting is met name in de provincies Utrecht, Zuid-Holland en Noord Holland. Binnen de vastgestelde gemeentelijke contingenten zijn voor 4069 woningen plannen ingediend. Voorts zijn nog voor 397 woningen extra plannen belegd Het programma wordt verlaagd tot het niveau van de thans ingediende plannen. De resultante treft U aan in bijlage 3. 3.4 Vrije sector met eenmalige bijdragen In deze categorie blijkt dat 923 woningen niet direct toegewezen konden worden. Door zeven provincies zijn voor 636 woningen boven het voorgestelde contingent plannen ingediend. Met name in de provincies Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland is sprake van het niet realiseren van de contingenten. Ik heb besloten een interprovinciale herverdeling van genoemde 636 woningen toe te passen. Het programma voor 1991 zal derhalve niet volledig benut worden. Het overige deel wordt gebruikt in het kader van de begrotingsbeheersing. De oude en nieuwe contingenten in deze sector treft U aan in bijlage 4. 3.5 Bouwplaatskopkosten sociale koop en marktsector Voor de bouwplaatskopkosten sociale koop en marktsector worden aan het begin van het jaar verplichtingen aangegaan voor de zogenaamde rechtstreekse gemeenten. Deze extra bijdragen zijn bedoeld voor de reaiisatie van de categorieën woningen in stadsvernieuwingsgebieden. In een provmcie is aangegeven dat het verplichte budget niet geheel zal worden gebruikt. Voor de overige provincies verwacht ik een volledige uitputting. Derhalve wordt het dit jaar beschikbare budget verlaagd van f 58mln. tot f 55 mln. 3.6 Ongesubsidieerde sector In het Meerjarenplan Woningbouw 1991-1995 heb ik de verwachting uitgesproken dat in 1991 voor 24 000 a 34 000 woningen zonder rijksbij– drage een bouwvergunning wordt verstrekt. Het blijkt dat tot 1 september 1991 voor 23 649 woningen in deze categorie vergunningen zijn afgegeven. Naar verwachting zal in 1991 voor ca. 36 500 ongesubsidieerde woningen een bouwvergunning worden verleend. 4. Woningverbetering 4.1 Woningverbetering met bijdrage ineens Allereerst wil ik opmerken dat in verband met de tussenbalans 10% van het oorspronkelijke budget is gekort en dat 10% reserve niet meer beschikbaar is (Rijksbegroting 1992, Tweede Kamer 22 300, hfst. 11, blz. 185). Dit onderdeel is samengesteld uit de categorieën vooroorlogs met bijdrage ineens, woningwetwoningen 1946-1968, particuliere woningen 1946-1968, woningen na 1968, het budget voor geluidwerende voorzie–
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
ningen en voorzieningen ouderenhuisvesting. Voorts is hierbij de studen– tenhuisvesting opgenomen. Het budget voor dit onderdeel ad f 980 mln. ten behoeve van de verbetering van 57 256 woningen (op basis van normbedragen), inclusief studentenhuisvesting, zal volledig worden uitgeput. Per 1 oktober zijn voor 66 652 woningen binnen de gemeentelijke contingenten verbete– ringsplannen ingediend. Het grotere aantal verbeterde woningen ten opzichte van het oorspronkelijke contingent is mogelijk omdat het bedrag van de gemiddelde kosten van de woningverbeterïng onder het normbedrag is gebleven. In deze categorie zijn er voor ca. f 162 miljoen extra plannen ingediend, welke niet passen binnen de gemeentelijke budgetten mede gelet op de flexibiliteitsgrens in de regeling (van 400%) voor de jaarklasse na '68. Prioriteit zal worden verleend aan enkele SEV-projecten ten behoeve van liften bij huisvesting ouderen. Voorts ben ik voornemens ten behoeve van de extra opgelegde plannen inzake de studentenhuisvesting een mutatie toe te passen ten laste van het budget van de regeling woning– verbetering met bijdrage ineens, gezien het feit, dat ook de regeling studentenhuisvesting vanaf 1992 niet meer van kracht zal zijn. De oorspronkelijke en nieuwe budgetten treft U aan in bijlage 5. 4.2 Vooroorlogs met jaarlijkse bijdragen Inzake dit programma-onderdeel is een budget beschikbaar van f 6 1 8 mln. Per 1 oktober zijn binnen het budget voor f 554 mln. plannen ingediend. Door gemeenten is aangegeven dat nog voor circa f 96 mln. extra behoefte is aan subsidie in deze categorie. Ik ben voornemens het resterende bedrag ad f 65 miljoen, tesamen met ca. f 31 miljoen ten laste van de ruimte in de sociale koopsector te honoreren mede vanwege de flexibiliteit die volgend jaar wordt geboden. De nieuwe budgetten zijn weergegeven in bijlage 6. 4.3 Domeinwoningen In de begroting 1991 is een verplichtingenbudget ad f3,6 mln. beschikbaar voor aanvullende bijdragen bij de verbetering van woningen in bezit van de dienst der domeinen, welke dienen ter huisvesting van Molukkers. Deze woningen worden na verbetering overgedaan aan een corporatie of gemeentelijk woningbedrijf. Momenteel zijn nog geen verbeteringsplannen ingediend. De uiterlijke datum van indiening is 1 december 1991. De Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, E. Heerma
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
Bijlage 1
Sociale huurwoningen 1991 Provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Totaal
Contingent
Mutatie
Nieuw Contingent
679 476 446
0 0 1 -1 -3 96 -96
679 476 447
1 146 2722 880
2286 5756 7562 254
3418 1 375
_i
0 0 -2 0
27000
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
1 145 2725 976
2190 5755 7 562 254
3416 1 375 27000
Bijlage 2
Sociale koopwoningen 1991 Provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Totaal
Contingent
Mutatie
Nieuw Contingent
411 288 275 842
7 68 19 48 39 80
418 356 294 890
1 425 529
1 273 3058 3838
- 339 - 882 - 1 261
1 386 609 934
2176 2577
942
18 73 48
151 2059 990
15000
- 2160
12840
133
1 986
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22300X1, nr. 44
Bijlage 3
Premie huurbeleggingswoningen 1991 Provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord Brabant Limburg Totaal
Contingent 79 38 33 84 152 433 410
Mutatie
Nieuw Contingent
48
127 35 33 190 207 441 289
-
3 0 106 55 8
1 848 1 488
-121 -707 - 84
1 141 1 404
35 281 119
7 56 101
42 337 220
5000
-534
4466
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
8
Bijlage 4
Vrije ssactorwoningan 1991 (mat aanmaliga bijdrage) Provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Totaal
Contingent
Mutatie
Nieuw Contingent
187 120 106 271 562 858 1 263 2498 2895 74 857 309
20 17 0 91 83 34 - 190 -531 - 198 2 139 250
207 137 106 362 645 892 1 073 1967 2697 72 996 559
10000
- 287
9713
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
Bijlage 5
Woningverbetering met bijdrage ineens 1991 getotaliseerd (in budgetten x f 1 000,Budget
Mutatie
Nieuw Budget
Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord Brabant Limburg
31 403 26020 16221 42983 70053 1 573 53875 265 341 286 395 17364 83519 41 942
- 952 - 86 - 158
84
30451 25934 16063 43968 68404 1 713 56647 264 559 286447 17 155 81 397 42026
Totaal
936 689
1 925
934764
Budget
Mutatie
Nieuw budget
221 620 3642000 4 060 830 6 373 500 6318870
1 419280
3640900 3642000 4 573 008 6 373 500 6318870
Provincie
985
-1 649 140
2772 - 782 52
- 209 -2122
Studentenhuisvesting 1991 Provmcie Groningen Nijmegen Wageningen Utrecht Amsterdam Dienien Amstelveen Rotterdam Oelft Leiden Oegstgeest Tilburg Eindhoven Enschede Totaal
0
512178 0 0 0 0 0 0 0 0
0
7775670 0
5663310 5 626 890 0
0
5663310 5 626 890 0
6480
940440
1 074 390
0 0
1 074 390
43704000
1 924 978
45 628 978
946 920
-
0
7775670
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
0
10
Bijlage 6
Woningverbetering met jaarlijkse bijdragen 1991 getotaliseerd (in budgetten x f 1000) Provincie
Budget
Mutatie
Nieuuv Budget
Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg
25470 13973 5739 17343 34440 0 39714 154046 256 598 13826 36183 20672
- 2820 - 2996 - 4078 519 - 2557 0 - 22773 23488 70 114 - 11 889 - 8 111 - 8012
22650 10977 1 661 17 862 31 883 0 16941 177 534 326712 1 937 28072 12060
Totaal
618004
30885
648889
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
11
Bijlage 7
Herverdeling per 1 oktober 1991 Voor herverdeling beschikbaar:
aantal
Herverdeling 1 herverdeling 2a. kopkosten bij 199 nks-woningen 3 354 opgelegde plannen vooroorlogs met j.b doorschuiven naar 1992" 4. herverdeling 5 herverdeling 6. opgelegde plannen SEV project studentenhuisv. 7. herverdelen ncw totaal herverdeling restant
(f mln.) 1992
1993
1994
1995
1996
0,8
1,2
1,2
1,0
7,5
9,5
10,0
10,0
0,2 0,2 6,3
1,5 2,8 4,2 4,9
1,9 0,9 2,0 6,5
1.9 0,7
1,9
6,5
6,5
3,5 2,8
8,8
21,7
22,0
20,3
19,4
0,7
8,8
21,7
22,0
20,3
19,4
0,8
1,2
1,2
1,0
1,0
1,3
1,4
1,4
2,5
3,1
3,1
3,1
0,6 0,2 3,1 1,0 0,6 4,9
5,6 0,8 0,6 1,1 0,3 0,2 6,5
5,6 0.8 0,5
5,6 0,8
0,1 0,1 0,1
0,1 0,1 4,2 1,5 1,0
6,5
6,5
0,7 0,0
7,4 1,4
16,5
20,7
19,1
18,4
5,2
1,3
1,2
1,0
199
1 . SOC. IIIIMI
2a kopkosten sociale huur b bouwplaatskosten 3. soc. koop 4 premiehuur beleggers 5. v.s.e.b. 6 b.i. verbetering 7. j.b. verbetering ncw bruto beschikbaar minus: renteclaims netto beschikbaar voor herverdeling
kas: 1991
0,4 1,7
2514 931 923
(f 13,9 mln ) (f 64,4 mln.)
1,4
0,4 1,2 0,5
199 0,4
0,4 0,1
(ncw f 30,9 mln.) 1355 397 636
(f8,5 (f2,9 (f 1,9 (f 64,4
mln.) mln) mln.) mln )
" nota bene: Het restant sociale koopwoningen van het contingent 1991 (1355 woningen) wordt toegevoegd aan het contingent 1992 Betreffende woningen zullen worden verdeeld en gefinancierd conform het Besluit Woninggebonden Subsidies. De jaarlijkse bijdrage bedraagt f 4144 per woning, te betalen met ingang van 1994
Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 300 XI, nr. 44
12