Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal

2

Vergaderjaar 1991-1992

20541

Stimulering van kwaliteitszorg en logistiek management in ondernemingen

IMr. 8

BRIEF VAN DE MINISTER VAIM ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 24 juni 1992 1 Inleiding Met deze rapportage informeer ik u over de voortgang van het Programma Kwaliteit & Logistiek (K&L) dat bij brief van 25 april 1988 (kamerstukken II, 20 541, nr. 1) is aangekondigd. In 1991 is het programma grondig op alle onderdelen en aspecten geëvalueerd. Dit ten behoeve van beantwoording van de vraag of èn hoe het programma zou moeten worden voortgezet na de aanvankelijk gekozen einddatum van ultimo 1991. Resultaat van deze evaluatie was het besluit om het programma met twee jaar te verlengen tot eind 1993 en het programma-budget te verhogen met f 5 mln. In de onderhavige rapportage wordt de voortgang geschetst van de acties waartoe vorig jaar is besloten. Het gaat daarbij om de volgende aandachtsgebieden en doelstellingen. * Nadere vormgeving van de kennisinfrastructuur: de opzet van het «Kwaliteitsplatform», nu Stuurgroep Nederlandse Kwaliteit geheten en het «Kwaliteitskenniscentrum» dat gestalte heeft gekregen in het Documentatie– en Informatiecentrum. Hierop wordt nader ingegaan in paragraaf 2 van deze rapportage. * Kennisoverdracht, verspreiding en stimulering tot toepassing van het kennismateriaal dat in het kader van het programma tot stand is gekomen. Hieraan wordt aandacht besteed in paragraaf 3. * De realisatie van een aantal demonstratieprojecten gericht op de geïntegreerde aanpak van kwaliteit, logistiek en andere bedrijfsvoerings– elementen, waarbij speciale aandacht voor de integratie met en de mogelijke certificatie van milieu-zorgsystemen. Paragraaf 4 schetst de stand van zaken.

213760F ISSN0921 7371 Sdu Uitgeverij Plantijnstraat 's Gravenhage 1992

Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 20 541, nr. 8

- Op onderwijsgebied inventarisatie van de toekomstige behoefte aan logistiek medewerkers op MBO-niveau en bevordering van de inpassing van kwaliteitszorg in het MEAO. Verwezen zij naar paragraaf 5. Paragraaf 6 tot slot geeft beknopt de stand van zaken weer rond de projecten en de mutaties ten opzichte van de rapportage van juni 1991. De bijlage bij deze rapportage geeft een overzicht van de projecten die sinds de voortgangsrapportage van juni 1991 zijn gestart. De onderhavige rapportage is aanzienlijk beknopter dan die van juni 1991. Reden daarvan is tweeërlei. Een grondige beleidsmatige evaiuatie, zoals in 1991 gehouden en uitvoerig beschreven in de voorgaande voort– gangsrapportage, is thans niet aan de orde. Voorts is ervoor gekozen om - mede om de daarmee gemoeide kosten te beperken - de stand van zaken met betrekking tot kwaliteit en logistiek in de bedrijven niet meer jaarlijks te meten. De meting, door middel een enquête onder bedrijven, zal gedurende de resterende looptijd van het programma nog tweemaal worden gehouden: in het komende najaar en in het voorjaar van 1994 wanneer de eindstand van het programma kan worden opgemaakt. De resultaten van de eerstkomende enquête zullen in de loop van het vierde kwartaal 1992 worden gepresenteerd. 2 (Kennis-)lnfrastructuur a Organisatie van de Nederlandse Kwaliteit De behoeftepeiling, eind 1989 in opdracht van EZ uitgevoerd door Bureau Berenschot duidde een drietal - op dat moment afwezige functies aan: - het op gang brengen en houden van het bewustmakingsproces; - het opzetten en runnen van een databank van regelingen, instituties e.d.; - ondersteuning en het wegwijs maken in de kennis op kwaliteits– gebied. De eerste functie wordt thans vervuld door de Stuurgroep Nederlandse Kwaliteit, die in december 1991 door de Minister van Economische Zaken is geïnstalleerd. De stuurgroep - bestaand uit managers die ervaring hebben met het introduceren van integrale kwaliteitszorg in hun organisatie - heeft zijn doelstelling zo concreet mogelijk geformuleerd: medio 1994 moet bij 500 bedrijven integrale kwaliteitszorg worden toegepast. Daarnaast wil de stuurgroep zich ook richten op de non profit-organisaties; een kwart van deze groep moet op de hoogte zijn van het belang van mtegrale kwaliteitszorg. De stuurgroep wil deze doelstellingen bereiken met een aantal activi– teiten: algemene publiciteit over het belang van voortdurende verbe– tering via integrale kwaliteitszorg, daarbij aanhakend op de ISO-9000 golf die Nederland thans gelukkig overspoelt; het organiseren van bijeen– komsten van en voor directeuren van bedrijven; het instellen en uitreiken van een Nederlandse Kwaiiteitsprijs. Aandacht verdient het initiatief van de stuurgroep om een landelijk Kwaliteitsplatform op te zetten. Hierin kunnen participeren: kwaliteitsor– ganisaties, werkgevers–, werknemers– en intermediaire orgamsaties, onderzoeksinstellingen, verenigingen van kwaliteitsprofessionals, oplei– dingsinstituten en het beroepsonderwijs, organisatieadviesbureaus en normalisatie– en certificatie-instellingen. Door dit platform kunnen kwali– teitsacties van de verschillende organisaties op elkaar worden afgestemd en elkaar versterken, en kan het draagvlak van de stuurgroep worden vergroot.

Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 20541, nr. 8

Het Documentatie– en Informatiecentrum (DIC) van de Stichting Kwali– teitsdienst (KDI) neemt de twee andere functies voor zijn rekening: samengevat de databank– en de wegwijzerfunctie. Het DIC vergaart permanent het nieuwste kennismateriaal op het gebied van kwaliteit en biedt dit materiaal - na eventuele bewerking - tegen betaling aan geïnte– resseerden aan. Daarnaast wijst het DIC zoekenden de weg in de kwali– teitsinfrastructuur. Het centrum is in januari 1992 van start gegaan en zal - aanvankelijk met steun vanuit het Programma K&L - verder worden uitgebouwd. Met de activiteiten van de Stuurgroep Nederlandse Kwaliteit en het Documentatie– en Informatiecentrum moet het doel van EZ bereikt kunnen worden, namelijk voortdurende aandacht voor kwaliteit en zo mogelijk voortgaande kwaliteitsacties door de bedrijven zelf, ook na afloop van het Programma K&L Het bedrijfsleven zal uiteindelijk ook zelf moeten zorgdragen voor het instandhouden van de geschetste infra– structuur. Het is dan ook de opzet dat de financiering van het geheel, na een bijdrage in de aanvangsfase vanuit het Programma K&L, in toene– mende mate vanuit de bedrijven tot stand komt. De stuurgroep en het DIC van de KDI nemen de fakkel van het programma over. Het is aan de bedrijven om gebruik te maken van de geboden mogelijkheden. b Kennisinfrastructuur logistiek Op het gebied van logistieke kennis is er, in tegenstelling tot het gebied van kwaliteitskennis, geen reden voor het opzetten van een nieuw, apart kenniscentrum of van een stuurgroep. De infrastructuur van logistieke kennis is reeds behoorlijk ontwikkeld. Intermediaire organi– saties als de Vereniging Logistiek Management en de Stichting Logistica zijn als kenniscentra bekend en worden als zodanig door bedrijven aangesproken. Vanuit het bedrijfsleven worden ook activiteiten in gang gezet. Op initi– atief van de European Logistics Association is het bedrijfsleven begonnen met een programma van normalisatie op het gebied van logistiek. De Europese normalisatie-organisatie GEN heeft een technische commissie opgericht voor logistiek: CEN/TC 273 «Logistics». Het voorzitterschap en het secretariaat is toegewezen aan Nederland. Er zijn drie werkgroepen die zich richten op de normalisatie van termino– logie, beroepsprofielen en opleidingen op het terrein van de logistiek. Recent is in Tilburg het Logistiek Trainings Centrum (LTC) van start gegaan met als doel: voorlichting, advies en opleiding. Maar naast deze initiatieven en activiteiten is er meer nodig. De vorig jaar gehouden meting onder bedrijven laat enerzijds zien dat een aantal bedrijven al zeer ver is op gebied van logistiek management; het bestaan van een goed ontwikkelde kennisinfrastructuur op dit gebied is daaraan niet vreemd. Anderzijds komt uit die meting naar voren, dat ruim de helft van de bedrijven zich niet bewust is van de noodzaak om iets aan logistiek management te doen. Het is aan de reeds bestaande logistieke kennisinfrastructuur om de rol en betekenis van het Programma K&L, vooral na beëindiging daarvan, over te nemen. Van de bestaande inter– mediairs mag worden verwacht, dat ze hun activiteiten verder uitbouwen en initiatieven ontwikkelen gericht op - in eerste instantie - bewust– wording rond dit thema en op een bredere toepassing, verdere ontwik– kelmg en verbetering van logistiek management in bedrijven.


3 Kennisoverdracht De projecten die in de eerste jaren van het Programma K&L zijn gestart komen nu successievelijk tot afronding. Een grote hoeveelheid en verscheidenheid aan produkten is het resultaat. Gedacht moet worden aan handboeken (voorbeeld: klachtenregistratie en –behandeling), floppy disks (voorbeeld: een quick-scan betreffende de «kwaliteit van de arbeid»), cursusopzet en –materiaal (voorbeeld: introductie kwaliteitszorg in metalectrobedrijven), video's (voorbeeld: het verankeren in leerpro– gramma's van kennis rond kwaliteitszorg en logistiek). In de voortgangsrapportage van juni 1991 als doel is gesteld de oogst aan produkten uit de eerste jaren een zo groot mogelijke bekendheid te geven en de toepassing van deze produkten te stimuleren. Daardoor moet een maximaal effect uit het Programma K&Lworden gehaald. Om dat te bereiken is een aantal acties op de rails gezet. Allereerst voorlichting gericht op branche-organisaties als vertegenwoordigers van de doelgroep van het Programma K&L: de bedrijven. De gerealiseerde K&L-produkten worden kort beschreven in de brochure «Projectresul– taten». Daarbij wordt heel concreet aangegeven welke K&L-produkten na eventuele aanpassing - geschikt zijn voor toepassing in welke branche of sector, alsmede waar informatie en/of advies is te verkrijgen. Deze brochure wordt regelmatig geactualiseerd en verspreid onder de branche-organisaties. Daarnaast gerichte stimulering tot toepassing van bestaande K&L-produkten. Die branche-organisaties die nog niet hebben ingehaakt op het Programma K&L c.q. nog niets concreets doen aan kwaliteitszorg en logistiek management zullen rechtstreeks door EZ en Nehem worden benaderd met een concreet pakket voor hen geschikte K&L-projecten. Doel is in deze branches een project te starten, op basis van een reeds bestaand K&L-produkt en gericht op de invoering van kwaliteitszorg en/of logistiek management. Voor dergelijke projecten zijn middelen gereserveerd ter dekking van de kosten die een branche-organisatie moet maken om het bestaande K&L-produkt voor eigen gebruik geschikt te maken. Kennisoverdracht is evenzeer van belang voor sectoren en branches die wel betrokken zijn (geweest) bij thans lopende of inmiddels afgeronde projecten. De resultaten van deze projecten moeten worden verspreid onder hun leden en de toepassing ervan aangemoedigd. Inmiddels is bij een groot aantal projecten een daarop gerichte «kennis– overdrachtsfase» gaande, danwel gerealiseerd. Specifiek voor de bouwsector wordt thans met steun uit het K&L-budget door de Stichting Bouw Kwaliteit te Rijswijk een project uitgevoerd waarin opslag en beheer van kennis uit projecten gericht op kwaliteitszorg en logistiek in de bouw, alsmede kennisoverdracht aan de sector in brede zin centraal staan. 4 Integratie van zorgsystemen Het voornemen, verwoord in de voortgangsrapportage K&L 1991 om in een aantal demonstratieprojecten aandacht te schenken aan de voor– en nadelen van een geïntegreerde aanpak van kwaliteitszorg, milieuzorg en/of andere zorgsystemen, heeft veel positieve reacties opgeroepen. Naast de al in gang gezette projecten in de procesindustrie (demon– stratieproject MILK, Milieuzorg Integreren met Logistiek management en


Kwaliteitszorg) en de metalectro-bedrijven zijn er gesprekken gaande met een achttal organisaties van bedrijven. Met deze lopende en poten– tiële projecten zullen alle aspecten van een geïntegreerde aanpak (verschillende combinaties, processen en bedrijfsgroottes) aan bod kunnen komen. Bij deze projecten gaat het overigens niet om het schrijven van handboeken, waarin de vaak al per branche bestaande handleidingen voor invoering van kwaliteitszorg, milieuzorg en arbozorg worden samengevoegd. De bedoeling van deze demonstratieprojecten is om synergie bij de daadwerkelijke invoering te ontdekken en daarvan verslag te doen ten bate van andere bedrijven. Het streven van EZ naar synergie beperkt zich niet tot deze - op integratie gerichte - projecten bij bedrijven. Door EZ wordt ook samen met andere ministeries synergie nagestreefd door de vormgeving en uitvoering van het afzonderlijke beleid onderling op elkaar af te stemmen. Dit gebeurt door gezamenlijk bedrijfsprojecten te onder– steunen en te begeleiden. Maar ook door - op een meer beleidsmatig niveau in de Interdepartementale Commissie voor Normalisatie en Certi– ficatie - na te gaan wat de verschillende managementsystemen gemeen– schappelijk hebben en wat de rol van normalisatie en certificatie zou kunnen zijn. Overigens wordt in het kader van de ISO al hard gewerkt aan een norm voor milieuzorgsystemen, in nauw overleg met de commissie die de ISO-9000 heeft opgesteld voor kwaliteitssystemen. Daarop vooruit– lopend bestaat er al vraag bij bedrijven naar certificatie van hun milieu– zorgsysteem. 5 Onderwijsgebied In de rapportage van juni 1991 is gesignaleerd dat er in kwalitatieve en kwantitatieve zin onvoldoende inzicht bestond in de vraag naar en het aanbod van opgeleiden op logistiek gebied. Met het doel het door EZ gewenste onderzoek naar de gegevens betreffende aantallen en niveaus te begeleiden is op initiatief van de Nehem het Logistiek Overleg Onderwijs Bedrijfsleven (LOOB) in het leven geroepen. Basis voor het onderzoek zal zijn, het reeds eerder in het kader van het Programma K&L uitgevoerde onderzoek naar beroepsprofielen op logistiek terrein. Daarnaast heeft het LOOB tot doel, informatie-uitwisseling over en onderlinge afstemming van ontwikkelingen in het beroepsonderwijs, alsmede het geven van aanzetten tot nadere uitwerking hiervan. Deelnemers in het LOOB zijn vertegenwoordigers van de diverse onder– wijsniveaus en van het bedrijfsleven. Behalve het hiervoor bedoelde onderzoek zijn er op het gebied van logistiek onderwijs nog twee activiteiten, die in het LOOB onderling zullen worden afgestemd. Het initiatief van de vereniging Logistiek management en Nederland-Distributieland voor een aanvullend onderzoek betreffende beroepsprofielen en het initiatief van de ELA (European Logistics Association) om tot Europese beroepsprofielen te komen. 6 Overzicht projecten In de periode sinds de voortgangsrapportage van juni 1991 zijn er 17 nieuwe projecten gestart. De geraamde kosten daarvan bedragen totaal circa f 5,9 mln., waaraan vanuit het K&L-budget een bijdrage is toegekend van circa f 3,1 mln. De bijlage bij deze rapportage bevat een overzicht van deze projecten. In dezelfde periode zijn er 18 projecten


afgerond. De totale kosten bedroegen circa f 5,4 mln. en de K&L-bijdrage daaraan circa f 2,3 mln. Rekening houdend met de hiervoor bedoelde mutaties is er sinds het begin van het Programma K&L in 1989 een honderdtal projecten gestart; daarvan zijn er inmiddels ruim 50 afgerond. Met de aanvulling in 1991 is het totaal beschikbare budget voor het Programma K&L gekomen op circa f 39 mln. Hierin zijn begrepen, bijdragen aan individuele projecten van de Ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van Verkeer en Waterstaat. Tevens is in dit totaalbedrag begrepen, het budget ad f 5,6 mln. ten behoeve van projecten die tot stand komen in combinatie met het EZ-Programma Toeleveren & Uitbesteden (T&U). Rekening houdend met de financiële verplichtingen voor de resterende duur van het Programma K&L ligt de besteding van het beschikbare budget vrijwel geheel vast. 7 Conclusies Met de opzet van de Stuurgroep Nederlandse Kwaliteit en van het Documentatie– en Informatiecentrum is de (kennis-)infrastructuur vorm gegeven. Van de twee nieuw ingezette hoofdlijnen van het programma blijkt met name voor projecten gericht op integratie van zorgsystemen veel belangstelling bij het bedrijfsleven. Voor wat betreft de andere hoofdlijn: kennisoverdracht en «hergebruik» van K&L-produkten, zijn acties deels gestart, deels in voorbereiding. Het is aan de branche– organisaties om op deze acties in te spelen en gebruik te maken van de aangeboden K&L-produkten. De Minister van Economische Zaken, J. E. Andriessen


Overzicht van nieuwe proiecten In de periode sinds de voortgangsrapportage van juni 1991 zijn in het kader van het Programma Kwaliteit & Logistiek de volgende projecten gestart. * Kwaliteitszorg en logistiek management in de bouwsector Doel: opslag en beheer van kennis van projecten betreffende kwali– teitszorg en logistiek management in de bouwsector, alsmede kennis– overdracht aan de sector in brede zin. * Logistiek en accounting Doel: het ontwikkelen van een praktische aanpak voor harmonisatie van operationele en economische informatie voor de besturing van produktie– en distributie-processen. De beoogde praktische aanpak zal worden gebaseerd op case-studies bij een vijftal bedrijven. De resultaten zijn gepubliceerd en gepresenteerd op een symposium. * Inventarisatie kwaliteit en Logistiek in het CBO/leerlingwezen Doel: inventarisatie van het cursus-aanbod en de behoefte aan oplei– dingen in het CBO ten behoeve van een analyse en het vaststellen van aanbevelingen. * Kwaliteitszorg en logistiek management in woningbouwcorporaties Doel: aanpak voor de invoering van integrale kwaliteitszorg en logistiek management bij woningbouwcorporaties en het realiseren van een efficiënte samenwerking tussen corporaties en toeleveranciers zoals aannemers, installatiebedrijven en architectenbureaus. De ontwikkelde kennis overdragen aan woningcorporaties. * Stuurgroep Nederlandse Kwaliteit * Teleac-cursus kwaliteitszorg Doel: het ontwikkelen en uitvoeren van een televisie– en radio-cursus «kwaliteitszorg» en van een afsluitend examen. Dit in navolging van een eerdere - succesvolle - Teleac-cursus over logistiek. "«Quality management in services» Doel: het uitbrengen van een handleiding over integrale kwaliteitszorg ten behoeve van bedrijven in de sector zakelijke dienstverlening. * Kwaliteitszorg in laboratoria Op dit terrein een tweetal projecten met als doel: * het ontwikkelen van lesstof op HBO-niveau over kwaliteitszorg in laboratoria en * het opzetten van een post-MBO cursus kwaliteitszorg in laboratoria. * Documentatie– en Informatiecentrum * Nieuwsbrief over Kwaliteit & Logistiek t.b.v. het MTO Doel: verspreiding van ervaring en kennis uit het eigen K&L-project binnen het MTO Logistiek software MEAO Doel: het invoeren van hard– en software voor de MEAO-studierichting logistiek * Center of excellence for logistics Doel: studie naar de haalbaarheid (inclusief analyse en aanbevelingen) van een «Center of excellence for logistics» te Rotterdam. * Integrale kwaliteitszorg voor service organisaties Doel: het opstellen van een handleiding waarin wordt aangegeven welke concrete maatregelen er in een service organisatie genomen moeten worden om te voldoen aan de norm NEN-ISO-9001. Er wordt gebruik gemaakt van reeds in het Programma K&L ontwikkeld materiaal. * Documentatiesysteem Doel: case-study betreffende het invoeren van een computer onder– steund systeem voor bedrijfsvoorschriften. Met dit systeem is het mogelijk op een eenvoudige en consistente manier aan de informatiebe– hoefte van de omgeving van het bedrijf te voldoen (bv. op het gebied van


milieu, arbeidsomstandigheden, kwaliteit). Dit demonstratieproject wordt mede door VROM, SoZaWe en EZ betaald. * Integratie van kwaliteits–, milieu– en Arbo-zorg Doel: Het ontwikkelen en invoeren - bij electronicabedrijven - van een operationeel systeem van in kwaliteitszorg geïntegreerde milieu– en ARBO-zorg.


Tweede Kamer der Staten-Generaal

Recommend Documents