1
Copyright SFVR Behoudens uitzonderingen door de Wet gesteld mag zonder schrifte-lijke van de rechthebbende(n) op het auteursrecht, c.q. de uitgever van deze uitgave of diens erf-genamen, door de rechtheb-bende(n), gemachtigd om namens hem op te treden, niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins, hetgeen van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. De SFVR is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd door derden
2 verschul-digde vergoedingen voor kopiëren als bedoeld in artikel 17 lid 2 Auteurswet 1912 en in het K.B. van 20 juni 1974 (Staatsblad 351) ex artikel 16b Auteurswet 1912, te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden.
TWAALF TIPS OM GELUKKIGER TE WORDEN (dit is een verkorte versie van het artikel ‘Hoe kun je gelukkiger worden? Psychopraxis 5 door Ad Kerkhof)
Een van de grondrechten van mensen in vrije samenleveingen is het nastreven van geluk. Dit grondgrecht wordt gewaarborgd in de verdragen van de rechten van de mens en is zelfs opgenomen in de onafhankelijkheidsverklaring van de Verenigde Staten. De vraag is echter hoe dat recht te realiseren is. In deze bijdrage zal ik hierop ingaan en daarvoor twaalf tips geven. Hierbij zal ik putten uit mijn klinische praktijd, waarin ik vooral wordt geconfronteerd met heel ongelukkige mensen. 1. Probeer steeds eventjes gelukkig te zijn over een klein levensgebiedje Dit klinkt wellicht als een open deur, maar dat is het niet. Te veel mensen hebben de onrealistische opvatting dat je geluk de hele dag, de hele week moet voelen over je hele bestaan. Een jonge vrouw in behandeling had de gewoonte om meerdere
3 keren per dag tegen zichzelf te zeggen, wanneer het maar eventjes tegenzat: “Nou, het is weer geen 100% dag vandaag.” Niet verwonderlijk was deze vrouw ernstig ongelukkig. Ik heb haar toen voorgesteld om deze uitspraak enigszins te wijzigen en tegen zichzelf te zeggen dat het vandaag een 65% dag was, of een 70% dag, en dat het niet elke dag een 100% dag hoeft te zijn. Alleen op grond van deze interventie is zij op slag een stuk gelukkiger geworden. 2. Probeer steeds eventjes gelukkig te zijn over een klein levensgebiedje, ook al voel je je ongelukkig op een ander gebied Met andere woorden, het gevoel van geluk op het ene terrein is betrekkelijk onafhankelijk van gevoelens van geluk op andere terreinen. Je kunt je op een verjaardag best gelukkig voelen, terwijl je weet dat als je thuiskomt er nog een berg strijkwerk ligt. Je kunt best
tevreden zijn over je relatie met je kinderen ook al heb je op een ander terrein grote moeilijkheden, bijvoorbeeld op het vlak van de financiën. Met andere woorden, probeer steeds maar op een klein gebiedje na te gaan of je gelukkig bent, en niet te doen alsof je alleen maar gelukkig kunt zijn als je op alle terreinen tegelijk gelukkig bent. 3. Geluk is ook niet alles Geluk is niet het hoogste dat wij kunnen bereiken. Geluk valt ons pas ten deel als wij accepteren dat er slechts gelukkige momenten zijn en dat een beetje gelukkig eigenlijk al prettig kan zijn. Geluksbeleving overkomt je alleen maar als je accepteert dat er tegelijkertijd met geluk ook gevoelens van depressie en verdriet kunnen zijn. 4. Gezondheid belangrijkste van geluk
is het onderdeel
4 Dat wil zeggen dat je het beste hierin de meeste energie kunt steken. Dat betekent concreet: • Eet op vaste tijden, snoep niet tussen door; • Probeer een vast ritme aan te houden van slapen en waken; • Zorg elke dag voor ontspanning, let op je gewicht; • Doe aan lichaamsbeweging; • Voorkom langdurige spanning; • Gebruik alcohol met mate; • Rook niet of met mate; • Neem niet te veel hooi op je vork. Zoals je al uit dit rijtje kunt opmaken, kan een gelukkig leven het best gedijen in een ietwat burgerlijk leventje. Een nogal saai en geregekld bestaan schijnt bij te dragen aan geluksbeleving,.
Probeer op korte termijn kleine verbeteringen in je stemming aan te brengen Je kunt verschillende kleine dingen doen die je stemming in positieve richting kunnen beinvloeden, zoals: • Aan leuke recente gebeurtenissen denken; • Leuke films bekijken, al dan niet op televisie; • Naar aangename muziek luisteren; • Positieve uitspraken over jezelf herhalen; • Lachen, grappen uithalen (als het maar goedmoedig is); • Kleine cadeautjes geven (en ontvangen); • Je ontspannen; • Een goede vriend of vriendin opbellen. Door bijvoorbeeld aan leuke recente gebeurtenissen te denken kun je iets gelukkiger gaan voelen,.
5.
Ga gewoon ’s avonds even zitten en haal je prettige dingen voor de geest, van
5 vandaag of van gisteren of van andere dagen in het verleden. Als je merkt dat je niet kunt slapen vanwege dat gepieker, ga dan even positief piekeren en denk terug aan die prettige vakantiedag in Spanje. Als je elk uur piekeren afwisselt met vijf minuten positief piekeren –dat wil zeggen herinneringen ophalen aan prettige momentendan verspeel je niet veel tijd en wellicht houdt het negatieve gepieker nog op ook. Je kunt het ook op een andere manier proberen: doe je ogen dicht en probeer een psoitieve uitspraak over jezelf te formuleren. Probeer een uitspraak te doen waarin naar voren komt dat je trots bent op één van je eigenschappen of verworvenheden. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: “Wat kan k toch goed biljarten”. Of: “Ik vind dat ik goed met mijn collega’s omga.” Of: “Ik vind dat ik goed rekening kan houden
met andermans gezichtspunten en belangen”, etc. Zeg deze uitspraak vervolgens tegen niemand, aleen tegen jezelf. Neem nu twee minuten de tijd om deze uitspraak tien maal langzaam in gedachten te herhalen. In feite stel ik je voor om dit regelmatig te doen, bijvoorbeeld elke avond voor het slapengaan even een prettige gebeurtenis uit het recente verleden in gedachten de revue laten passeren en enekle malen een positieve uitspraak over jezelf in gedachten herhalen. 6. Verhoog de frequentie van leuke bezigheden Probeer vaker te genieten van dingen die voor jou een krachtig plezierige werking hebben; zoals: • Samen zijn met vrienden of familieleden; • Discussieren over dingen die voor jou belangrijk zijn; • Vrijen met je partner;
6 •
Iemand een complimentje geven; • Wandelen in het bos of langs het strand; • Naar de sauna gaan; • Oude vrienden opzoeken; • Nieuwe mensen ontmoeten; • Uitgaan; • Sport en hobby’s; • Jezelf eens lekker verwennen door bijvoorbeeld een leuk nieuw kledingstuk aan te schaffen. Het beste kun je een lijstje maken met bezigheden die je leuk vindt en daarop aantekenen hoe vaak je de betreffende activiteit deze week hebt ondernomen. Vervolgens probeer je iedere week de frequentie van de door jou opgeshreven leuke bezigheden te verhogen en hou je bij of deze frequentie ook inderdaad omhoog is gegaan. Daarbij moet je uiteraard de effecten op korte en lange termijn in de gaten houden. Als je bijvoorbeeld teveel nieuwe kleren koopt, kom je
uiteindelijk terecht bij de gemeentelijke kredietbank. 7. Verzorg de kwaliteit van je verhouding met naasten Goede verhioudingen met je naasten zijn erg belangrijk voor je geluksgevoel. Om je verhouding met anderen te verbeteren kun je proberen je sociale vaardigheden te verbeteren. Je kunt jezelf oefenen in tact, luistervaardigheid, begripsen inlevenigsvermogen, etc. Er bestaan cursussen voor sociale vaardigheden (assertiviteit, sociale vaardigheidstraningen). Voor hardnekkige conflicten met ouders, partner of kinderen, kun je je wenden tot therapeuten, die gespecialiseerd zijn in partnerrelatieproblematiek of in opvoedingsproblemen. 8. Geniet van je hobby’s en je vrije tijd Hobby’s en sport zijn belangrijk, omdat ze bevrediging schenken in:
7 •
Het succesvol toepassen van vaardigheden; • Het bereiken van doelen, het voltooien van taken; • Het gezelschap van anderen; • Het gevoel ergens bij te horen. Probeer in je vrije tijd vooral die activiteiten te doen die je echt plezierig vindt. Beperk je daarbij niet tot hobby’s die je in isolement beoefent, maar probeer vooral iets te ondernemen waaraan je samen met anderen plezier ontleent. 9. Probeer meer bevrediging uit je werk te halen Werk is belangrijk voor je geluksgevoel, omdat het bevrediging schenkt in: • Het gevoel een vak of een ambacht te beheersen; • Het bereiken van doelen, voltooien van taken;
•
Het gevoel gewaardeerd te worden; • De structurereing van je tijd; • De afbakening van vrije tijd, vakantiedagen. Leg je daarom niet neer bij omstandigheden op je werk die voor jou niet plezierig zijn, maar probeer duidelijk te maken dat je in je werk vaker plezier wilt hebben. Een beroep op je chef om meer te kunnen lachen zal wellicht niet al te bedreigend zijn. Mocht je vinden dat je weinig gewaardeerd wordt in je werk dan is een belangrijke geluksfactor geblokkeerd. Maar gelukkig weet je dat er nog tal van andere levensgebieden zijn waar je tegelijkertijd wel enigszins gelukkig kunt zijn. 10. Priobeer je zelfvertrouwen te vergroten Je gevoel van zelfvertrouwen kun je vergroten door een realistische en positieve
8 inschatting te maken van je eigenschappen en verworvenheden. Daartoe is het aan te bevelen deze positieve zaken op papier te zetten en deze regelmatig hardop te lezen. Je zult zien dat dit helpt. Maar aan de andere kant moet je eigenlijk tegelijkertijd bij jezelf nagaan of je idealen ten opzichte van jezelf, je gedragingen en mogelijkheden wel realistisch zijn. Vaak zien we heel competente mensen lijden onder een minderwaardigheidscomplez , omdat zij hun eisen veel te hoog hebben opgeshroeft. Het is alsof een hoogspringer die na veel oefening de twee meter haalt zichzelf veroordeelt, omdat hij intussen eigenlijk al op de twee meter dertig had moeten zitten. Als je hoge eisen aan je vaardigheden of eigenschappen stelt, dan kan dat enerzijds heel productief zijn, maar anderzijds kan het je zelfvertrouwen ondermjnen.
11. Bestrijden van depressieve gevoelens Depressieve gevoelens kun je bestrijden door bovenstaande punten in acht te nemen, door jezelf te trainen in positief en optimistisch denken, door haalbare eisen aan jezelf te stellen en door te accepteren dat de mensen om je heen – evenals jij zelf- veel fouten maken. Hardnekkige depressieve gevoelens kun je bestrijden met behulp van psychotherapie al dan niet met medicamenteuze ondersteuning. 12. Liefde en vriendschap Tot slot de meest effectieve en simpele aanbeveling: ga vaker naar goede vrienden toe, nodig ze vaker uit, en laat jezelf vaker uitnodigen. Ga vaker naar je geliefde, besteed meer tijd met je levenspartner, doe vaker leuke dingen met iemand anders die je warme gevoelens toedraagt, maar verzeker je er altijd van dat
9 de ander je aanwezigheid evenzeer op prijs stelt.
weer te genieten van het leven.
Tot slot Waarschijnlijk zul je denken dat alles hiervoor eigenlijk al lang bekend was en daar heb je gelijk in,. Ook heb je gelijk, als je denkt dat ik gemakkelijk praten heb: deze richtlijnen zijn zeker makkelijker te bedenken dan toe te passen. Verder heb je gelijk, als je denkt dat het toch allemaal niets zal uithalen. Want als je dat denkt, dan zal geen enkele aanbeveling je kunnen helpen, dus dan heb je altijd gelijk. Toch daag ik je uit en vraag ik je om mijn aanbevelingen op te volgen. Al was het maar voor een week.
Na het plotselinge overlijden van mijn moeder raakte ik in de put en begon er zich een agorafobie te ontwikkelen. Het begon met niet meer in de drukke kantine op mijn werk te durven (ik werd er steeds niet goed) en breidde zich langzaam maar zeker uit tot het punt dat ik alleen nog maar thuis zat. Het was een ware hel en hoe erg die hel is begrijpen alleen mensen die hetzelfde hebben (gehad).
-x-x-x-x CONTACT GEVRAAGD Na heel veel jaren angst en vechten, klim ik nu –met de nodige hulp- weer langzaam uit die diepe put en ik begin
Ik heb nu gedragstherapie en heb ook ademhalingstherapie gehad en ben langzaam maar zeker de wereld weer aan het (her)ontdekken. Het gaat met vallen en opstaan, de gedachte is nog sterk aanwezig, maar als ik het eenmaal doe dan merk ik dat het me makkelijk afgaat en krijg ik het even wat moeilijk dan gooi ik mijn ademhalingsoefeningen in de strijd en met resultaat!
10 Ik ga weer boodschappen doen, durf weer in een restaurant en kan eindeloos genieten met simpel door de natuur te fietsen. Helaas ben ik wel veel sociale contacten kwijtgeraakt en ik zou heel graag in contact komen met mensen die hun fobie ook (grotendeels) overwonnen hebben om samen leuke dingen te gaan ondernemen. Ik woon in de omgeving van Doorn. Als het je leuk lijkt dan kun je me mailen. Groetjes, Marjan
[email protected]
DE ZEVEN ZONDEN (voor u gelezen)
Een zonde is omgeven door geheimzinnigheid; duister, slecht en laag. Oorspronkelijk zijn de zeven zonden door de christelijke kerk in het leven geroepen om het kwaad te kunnen duiden en uit de wereld te helpen. We kunnen dagelijks om ons heen zien dat dat niet helemaal is gelukt. Iedereen weet nog steeds wat een zonde is, en beter nog: begaat ze! Want wat is er leuker dan iets te doen wat je niet behoort te doen?
11 Deel 1: Lust (lat. Luxuria) Stel aan willekeurige mensen in je omgeving de vraag wat lust is en zonder twijfel zullen ze allemaal seks antwoorden. Lust en seks worden wel vaker in één adem genoemd. Maar of dat terecht is?Wat is lust? Het is moeilijk te omschrijven wat lust is en wat seks. Iedereen hanteert daarbij eigen normen en waarden. Vraag je namelijk aan dezelfde mensen of zij kunnen omschrijven wat seks voor hen betekent, dan krijg je allemaal verschillende antwoorden. Het verschil kan misschien gevonden worden in het feit dat je met seks iets van de ander wilt, terwijl dat met lust niet zo is. Seks is het middel om iets te bereiken, lust is de fantasie of het doel om iets te bereiken. Deze theorie volgend zou het dus betekenen dat mannen en vrouwen elkaar gebruiken als het om seks gaat. De een wil iets van de ander. En dat heeft weer te maken met onze oeroude voortplantings-
drang. De man gebruikt de vrouw om zijn genen te reproduceren en om het liefst zoveel mogelijk nageslacht op de wereld te zetten, de vrouw selecteert de man op de hopelijk succesvolle inhoud van zijn zaad. Eeuwenlang is seks slechts een genenoverdracht geweest, zonder veel poespas. Het was pas tijdens de Renaissance dat er enige romantiek aan te pas kwam. En met de romantiek kun je zeggen dat de lust zijn intrede deed. Want er werd uitgedaagd, geflirt, er waren geheimzinnige ontmoetingen en er werd liefde bedreven zonder alleen voortplanting voor ogen te hebben.Deze verandering deed de kerk toen snel beslissen om lust één van de zeven hoofdzonden te maken. Want toegeven aan lust was iets onzedelijks. Lust leidde immers tot plezier en plezier was iets wat niet in bed hoorde voor te komen. Maar dan nog liggen seks en lust dicht bij elkaar. Is seks niet het resultaat van lust?
12 Marisa (29): “Lust is voor mij veel dieper dan seks. Als je echt lust hebt in elkaar ga je helemaal in elkaar op. Seks kun je bij wijze van spreken met je ogen dicht doen als je dat wilt. Alles past precies, je hoeft er niet veel moeite voor te doen. Als je puur naar seks kijkt is dat namelijk wat het is. Een manier om jezelf voort te planten. Dat klinkt heel klinisch en zo kun je het ook zien. Lust betekent voor mij niet meteen seks. Het is juist het wel willen, maar niet doen, het om elkaar heen draaien, het ziek zijn van verlangen en de totale overgave aan je partner. Lust en seks hebben voor mij natuurlijk wel met elkaar te maken. Na een dagje ‘lusten’ naar mijn partner beland ik uiteindelijk wel met hem in bed.” Lustige televisie Is lust tegenwoordig nog een zonde? Toen Phil Bloom in de jaren zestig bijna bloot op de televisie te zien was, ging er een schok door Nederland. Nu is er dagelijks seks te
zien op de buis. Tientallen smakelijke of onsmakelijke seksprogramma’s gaan op een steeds vroeger tijdstip aan ons voorbij. Om de lust te vergroten of aan te moedigen? Of juist af te remmen? Dat heeft uiteraard te maken met de manier waarop lust wordt ervaren. Lust blijft nu eenmaal persoonsgebonden. Maar het taboe rond het onderwerp neemt af. Ga maar na wat er is veranderd in de afgelopen veertig jaar. Phil Bloom was vergeleken met de seksvideo’s van Pamela Anderson en Paris Hilton een zeer kuis meisje. Er wordt nergens meer van opgekeken; iedereen kan bij wijze van spreken met zijn of haar seksuele fantasieën naar buiten treden.Kan lust dus uit het rijtje zonden worden geschrapt? Zoals bij veel lekkere dingen – lust is nu eenmaal een verboden vrucht – geldt ook hier dat dosering de gulden middenweg lijkt te zijn. Lust is fijn en heerlijk zolang beide partijen daar hetzelfde
13 over denken. Of het nou je partner is of niet. Aantrekkingskracht Er valt over lust en voortplanting uiteraard genoeg te zeggen. Lust heb je nodig om de juiste partner te zoeken. De functie van lust is zoals gezegd om de seksuele verlangens en geslachten bij elkaar te brengen. Word aantrekkelijk voor het andere geslacht – lees: laat het andere geslacht lustig worden – en je hebt het voor het uitkiezen. Van welke man je het zaad wilt hebben of welke vrouw jouw kind mag baren.Hilde (32): “Joep en ik waren al tien jaar samen voordat we besloten om kinderen te nemen. Na al die tijd was lust iets wat steeds verder naar achter geschoven werd. We vreeën nog wel, maar de passie en lust zoals we dat in het begin hadden was helemaal weg. Net zoals we ’s morgens koffie dronken, hadden we ook één keer in de zoveel tijd seks. Op een nogal passieve en voor mij onlustige manier. Dat
veranderde toen we een kind wilden. Er werd letterlijk iets in ons aangewakkerd. Ik moest en zou hem hebben en besprong hem letterlijk als hij uit zijn werk kwam. En andersom was dat ook zo. Het was een geweldige periode en heel fijn om te ontdekken dat het nog wel in ons zat.” Zondig is lust dus zeker niet. Het leidt tot plezier en levert geestelijk en lichamelijk genot op. Dat zou niet verboden moeten worden, maar gestimuleerd! Het zou wereldwijd een hoop minder ellende schelen en een boel gelukkig mensen opleveren. Eenrichtingsverkeer Anders is het als lust eenzijdig is. Lust brengt seksuele verlangens en geslachten bij elkaar. Maar niet iedereen heeft dezelfde lustgevoelens. Eenzijdige lust kan resulteren in bijvoorbeeld een verkrachting. De een is opgewonden, maar staat niet open voor het gevoel van de ander. In de oertijd was het zwanger maken van de
14 vijandelijke vrouwen een manier om erfelijke eigenschappen door te geven. Zo zou de sterkste stam kunnen overleven. We leven gelukkig niet meer in grotten en stammen en het verkrachten van een vrouw is nu gelukkig een misdaad. Bovendien gaat in het geval van een verkrachting het voortplantingsverhaal al helemaal niet meer op. Het is een pure lustbevrediging, een egoïstische geslachtsdaad, van één persoon die daarbij een ander gebruikt. In dat geval hoort lust uiteraard nog wel in het rijtje zonden thuis. Deel 2 van de zeven zonden: Vraatzucht (lat. Gula) Over dikke mensen zijn legio vooroordelen. Ze zouden geen maat kunnen houden, eten alleen maar vet, zijn lui en kunnen niet goed voor zichzelf zorgen. Zijn deze aantijgingen terecht? Is dik zijn een zonde? Rubens vrouwen Tijdens de bloeitijd van de Renaissance was er van alles
te veel. Te veel cultuur, geld, macht, maar ook eten en drinken. Dik zijn was mode. Wie dik was, had het goed, was rijk en vooraanstaand. Het Rubens model van toen is allang vervangen door graatmagere modellen van nu die amper op hun benen kunnen blijven staan. Een nieuw schoonheidsideaal. Wie dun is, heeft macht, controle, is mooi en straalt zelfverzekerdheid uit. Het is echter maar een norm van de westerse cultuur. In veel oosterse culturen worden dikke vrouwen – want teken van bijvoorbeeld vruchtbaarheid - mooier gevonden dan dunne. Eén miljoen dikkerds De meest bekende ‘dikkerd’ is misschien wel Oprah. Met name omdat zij in haar talkshow predikte over haar gewicht, haar vreetbuien, haar onmacht en uiteindelijk haar acceptatie. Dik zijn is nogal een issue in Amerika. Iedereen kent de beelden van zwaarlijvige Amerikanen, zittend in hun auto waarmee ze alles via een drive through
15 kunnen doen. Er is weinig beweging voor nodig om in Amerika je boodschappen te halen. Maar dik zijn is niet een Amerikaans probleem. In Nederland hebben meer dan 1 miljoen mensen last van obesitas (overgewicht). Ons gewicht kan worden gemeten in de zogenaamde Body Mass Index of Quetelet Index. Dat is het gewicht in kilo’s gedeeld door het kwadraat van de lengte in meters. De waarde varieert van 15 (mensen met anorexia) tot 60 (mensen met een zeer ernstig overgewicht). Een normaal gewicht heeft een waarde tussen de 18,5 en 25. Maar wat is normaal? Een vrouw van 1.80 die 55 kilo weegt is volgende de index 10 kilo minder dan gezond zou zijn. Maar dat is tegenwoordig wel de maatstaaf van vrouwen. Dun zijn is zo in onze cultuur geslopen dat mensen, ook al zijn ze niet dik, het nog over zondigen hebben als ze een patatje eten. Logisch dat dikke
mensen vaak het gevoel hebben dat ze zondig zijn. Eten en meten Het lichaamsgewicht van een mens wordt bepaald door energieopname (eten) en energieverbruik (beweging). Ons lichaam heeft energie nodig voor alle lichaamsprocessen, het kloppen van het hart is daar bijvoorbeeld één van, en voor onze fysieke activiteit. Als je meer energie opneemt dan verbruikt, zal het gewicht toenemen omdat de extra energie als vet in het lichaam wordt opgeslagen. Van overmatig eten wordt je dus te dik. Maar er is vaak meer aan de hand dan alleen maar vraatzucht. Was vroeger overgewicht nog een esthetisch probleem, nu wordt het steeds vaker gezien als een medisch probleem. Obesitas kan zoals gezegd te maken hebben met meer eten dan noodzakelijk is en te weinig bewegen, maar ook met erfelijke aanleg of een medische conditie. Naar de twee laatstgenoemde wordt veel
16 onderzoek gedaan. Zo kan de afwezigheid van het hormoon leptine, dat aan de hersenen doorgeeft hoeveel vet er opgeslagen is, een oorzaak zijn van het dik worden. Of variaties in het ongekoppelde eiwitgehalte. Voor de vraatzuchtige die ongecontroleerd te veel eet en dus dik wordt, liggen de oorzaken op een heel ander vlak, namelijk het emotionele vlak. Het heeft vaak te maken met het niet kunnen verwerken va n emoties. Eten wordt dan een troost en als je niet lekker in je vel zit heb je veel troost nodig. Eten wordt dan een beste vriend die zorgt dat je je goed voelt. Om die emoties te onderzoeken, moeten mensen vaak diep in zichzelf ‘graven’, iets wat niet altijd makkelijk is. Het zijn vooral de negatieve emoties die verwerkt moeten worden; scheiding, jeugdtrauma, eenzaamheid. Judith (29): “Ik had eigenlijk altijd een gemiddeld postuur. Niet te dik, niet te dun. Ik lette wel op wat ik at, want ik heb
wel aanleg om snel aan te komen. Drie jaar geleden heb ik mijn zus verloren en liep mijn toenmalige vriend bij me weg. Dat waren twee klappen die ik niet kon verwerken. Ik was net verhuisd en woonde ver van mijn familie en vrienden. Ik ben daardoor heel veel gaan eten. Troost-eten noemde ik dat en dat was het ook. Het maakte het verdriet dragelijker. Het was natuurlijk een vlucht, want ik wilde het verdriet niet aangaan. In drie jaar ben ik meer dan twintig kilo aangekomen en nu ben ik dus dik, tenminste dat vind ik. Ik ging van 78 kilo naar 100 kilo. Pas toen ik echt moeite kreeg met bewegen, ging bij mij het kwartje vallen. Ik raakte zo aan mijn lichaam gewend dat ik niet echt door had dat ik zo dik was. Natuurlijk was ik me er wel bewust van, want ik moest ook steeds nieuwe kleren kopen, maar het drong gewoon niet echt tot mij door. Ik ben naar de dokter gegaan die mij gelukkig niet naar een diëtiste door-
17 stuurde, maar naar een psycholoog. Daar ben ik gaan praten en in een hele diepe put terecht gekomen. Want ik had nogal wat onverwerkt verdriet en boosheid in me. Nu ben ik bezig om die emoties te verwerken en merk ik dat ik steeds minder eten nodig heb. Ik volg geen dieet, maar merk dat mijn broeken wel losser zijn gaan zitten.” Norm aanpassen Het zou te makkelijk zijn om te zeggen dat door therapie vraatzucht van het lijstje zonde afgeschreven kan worden. Buiten het verwerken van onverwerkte emoties heeft het ook met zelfacceptatie te maken. Sommige mensen zijn nu eenmaal zwaarder dan andere. Dikke mensen accepteren zichzelf niet en dat is ook niet zomaar op te dringen. Mensen hebben het idee dat zij niet aan de norm voldoen. Wellicht zou het aanpassen van de norm een mogelijkheid zijn om het zondige uit overgewicht te halen. Voor meer informatie:
www.dikke-mensen.nl www.erfelijkheid.nl www.obesitaskliniek.nl. Deel 3 van de zeven zonden; Hebzucht (lat Avaritia) Hebben, hebben, hebben; het lijkt het motto van de afgelopen tien jaar te zijn. En dan niet alleen eurobiljetten. Nee, ook luxe artikelen, auto’s, computers en al dat andere wat het leven aangenaam maakt. Als we tenminste de media moeten geloven. Irritante reclame Per avond komen er per zender minimaal twee reclameboodschappen over het makkelijk lenen van geld voorbij. We kennen voormalige soap dokter Rick Engelskens nu wel in zijn aanbouw of nieuwe keuken. Of Martine Bijl en Johnny Kraaijkamp die ook in een sterspot als echtpaar samen optreden en goedkope leningen en kredieten aanprijzen.Tenenkrommende spotjes, dat wel, maar de boodschap is duidelijk: om
18 je huis te vullen met breedbeeldtelevisies, nieuwe banken, keukens en computers hoef je tegenwoordig alleen nog maar een formulier in te vullen. Het hebben is belangrijker dan de lange termijngedachte of het überhaupt wel te betalen is. Josefien (38): “Een paar jaar geleden was de sky echt de limit voor ons. René en ik werkten alle twee, hadden een goed inkomen, drie kinderen, alles was perfect. Maar wij wilden meer. En dat kon. Het werd ons heel makkelijk gemaakt om met ons salaris van alle kanten geld te lenen. En zo kregen wij de smaak te pakken. Creditcards, kredieten, persoonlijke leningen we hebben het allemaal gedaan. Dus zaten wij in no time in een uitgebouwd huis met nieuwe meubels, hadden beide een nieuwe auto, hadden de kinderen allemaal een computer en tv op hun kamer en gingen we drie keer per jaar op vakantie. Het was echt te gek voor woorden. We wilden alleen
maar meer, meer en meer. En ik zag dat we dat gedrag ook overdroegen op de kinderen. Toen onze jongste in het ziekenhuis belandde met een ernstige infectie is het tij gekeerd. Ik ben parttime gaan werken om zo veel mogelijk bij hem te zijn. Daardoor viel er natuurlijk een groot financieel gat. We hebben heel veel spullen verkocht en zijn zelfs in een kleiner huis gaan wonen. Gelukkig hebben we alles af kunnen betalen, zonder al te grote problemen. En hebben we ook ingezien dat onbetaalbare zaken, zoals gezondheid, belangrijker zijn dan het hebben van een groot huis met alles er op en er aan.” Gouden kranen Hoe zondig is hebzucht? Moet je alles maar willen hebben? Ja, zou je zeggen als er genoeg geld is, waarom niet? Maar is er ooit genoeg? Kan hebzucht ooit vervuld worden? Er is een schatrijke oliesjeik die niet goed weet wat hij met zijn geld moet doen. In een van
19 zijn huizen moet elke dag het zwembad schoon worden gemaakt, ongeacht of er iemand in gezwommen heeft of niet. In een ander huis moet er elke dag genoeg eten zijn voor twintig mensen, ook al zijn er alleen maar drie bedienden. Of neem een jonge succesvolle rapper. Het geld is niet aan te slepen dus worden er de gekste dingen aangeschaft. Te dure auto’s waar amper in gereden kan worden, omdat ze zo diefstal gevoelig zijn; een bad van bladgoud dat niet meer te zien is als er water in zit en zelfs een privé escort service in een aanbouw aan huis. Al die dingen zouden een mens gelukkig en voldaan moeten maken, maar dat doen ze niet. Het kan altijd groter, duurder, gekker. Ook het zakenleven is niet onberoerd van hebzucht. De exclusieve plekken voor een kantoor zijn schaars. Het moet of in een groot monumentaal pand in de binnenstad, met parkeergarage er onder zijn, of torenhoge kantoorpanden
langs interessante stadslijnen. De groei en economische status van het bedrijf valt eerder af te lezen aan het pand dan aan de jaarcijfers. Jackpot Het zondige van hebzucht heeft wellicht te maken met wat mensen er voor doen om te krijgen wat ze willen hebben. Roofovervallen zijn meer regel dan uitzondering. Ook jongeren, meestal opgejaagd door speciaal op hen gerichte reclame’s, zijn in de ban van het 'hebben'. Uit ongeduld, want eerst studeren, dan verdienen duurt te lang, lijkt stelen voor sommigen de snelste manier. En andere manier om snel geld te ‘verdienen’ is gokken. Voor de rijken onder ons hoeft dat geen probleem te zijn. Het is voor hen meer een manier om van het geld af te komen. Voor de minder bedeelden kan het wel schadelijk zijn. Want om te 'hebben' heb je veel geld nodig en waar haal je dat zo snel mogelijk vandaan? De gokmachines lijken een
20 uitkomst te bieden. En zo kan hebzucht tot een lelijke gokverslaving leiden. Met een beetje geluk komen je dromen uit zodra je de jackpot wint. Helaas is dat voor maar zeer weinig mensen weggelegd. Ook hier spelen de media een grote rol. Hebzucht is zo oud als de mensheid zelf en dat weten programmamakers maar al te goed. Dus worden snotterende en verbaasde loterijwinnaars uitgebreid in beeld gebracht waarna half televisiekijkend Nederland naar de winkel rent om ook een lot te kopen. En degenen die geen lot kopen, kunnen hun heil beproeven aan de gokkast. Snel en makkelijk, maar of je er een luxe leventje van krijgt? Tevreden mens Hebzucht staat nauw in veband met angst. Want wat nou als je niet meer kan hebben? En minder bezit hebt dan je gewend bent? Voor hebzuchtige mensen is het belangrijk om te laten zien wat ze hebben. Uit angst dat ze voor minder of
minder belangrijk aangezien worden. Om hebzucht te vermijden zou je een tevreden mens moeten zijn. Tevreden met wat je hebt en blij zijn voor je medemens met een beetje meer. Helaas werkt dat voor velen niet zo. Zo lang bedrijven via de media hebzucht blijven stimuleren, zal hebzucht blijven bestaan. Wat wel helpt, is je beseffen dat het gras van de buren altijd groener is, al je creditcards inleveren, altijd met gepast geld op zak de deur uitgaan, niks op krediet kopen en je niet laten verleiden door mooie financiële beloftes van neerlands acteurs. Hoe charmant ze ook een lening aanprijzen! Deel 4 van de zeven zonden; Woede (lat. Ira) Talkshows waarbij gasten elkaar briesend van woede te lijf gaan, zijn allang niet meer een Amerikaans fenomeen. Ook in Nederland is er steeds vaker ‘woede’ te zien op de televisie. Boze mensen die heftig dis-
21 cussiëren, gasten die uit woede weglopen of erger nog met elkaar op de vuist gaan. Dat elkaar slaan een zonde is, mag duidelijk zijn, maar in hoe verre is de emotie woede dat ook? Wat is woede? Je stoot je hoofd tegen het puntje van de deur. Woedend gooi je het deurtje te hard dicht waardoor het stuk gaat. Buiten de bult op je hoofd is niemand verder gewond. Het deurtje kan gemaakt worden en jij bent rustiger omdat je je woede hebt kunnen uitten. Is dit een zonde? Moeten wij onze woede inslikken en opkroppen tot een zenuwinzinking aan toe? Of tot aan een veel grotere uit-barsting? Woede blijkt een moeilijk te omschrijven emotie te zijn. Psychologen, wetenschappers, woordenboeken; allemaal geven ze een andere definitie van woede. Vaak is dat gerelateerd aan agressie. Woede zou een aanleiding voor agressie kunnen zijn. Maar niet alle woede is agressie. Het voorbeeld van het keukenkastje is nauwe-
lijks agressief te noemen. Als woede aan de oorsprong van bijvoorbeeld zinloos geweld staat wel. Zinloos geweld Halverwege de j ar en negentig raakt het begrip ‘zinloos geweld’ in Nederland ingeburgerd. Meindert Tjoelker, Jos Kloppenburg, Justus Hertig, het zijn maar een paar voorbeelden van mensen die het slachtoffer waren van ‘zo maar’ woedende medeburgers. Hoe kan het zijn dat iemand letterlijk wordt doodgetrapt of neergestoken naar aanleiding van een opmerking? Hoe boos moet iemand zijn om dat te doen? Om dat uit te zoeken, valt nog niet mee. Het gaat hier namelijk niet om bevolkingsgroepen, maar individuele personen. Het gaat te ver om bijvoorbeeld te zeggen dat alle Marokkanen boos zijn omdat een kleine groep dat wel is en woedend op alles reageert. Laag voor laag zou de bevolking moeten worden uitgeplozen om te kijken in hoeverre
22 woede een maatschappelijk of individueel probleem is. Voor beide valt wat te zeggen. Massale woedeuitbarstingen waren er bijvoorbeeld te zien bij de Witte Mars in België naar aanleiding van de affaire Dutroux. Een heel volk op de been, boos protesterend tegen de Belgische justitie. Woedende reacties Het moeilijke aan de zonde woede is dat iedereen er anders op reageert. De een krijgt al sterretjes van woede voor zijn ogen als de plank die net is opgehangen met de zelfde vaart weer van de muur valt; de ander heeft een veel langere adem en zal pas boos worden als iemand expres een kras in zijn auto maakt. En dan nog zijn de reacties verschillend. De plankenophanger kan het hele huis kort en klein slaan, de autobezitter hoogstens een paar boze woorden roepen naar de dader. Annemieke (29): “Het uiten van emoties heb ik niet van thuis meegekregen. Het ging er allemaal heel beheerst aan
toe bij ons thuis. We mochten niet huilen, niet onze stem verheffen, niet boos worden en niet te druk doen. Ik was dus nog nooit echt heel boos geweest. Wist ook niet eens hoe dat moest. Totdat ik zwanger werd en ik, door invloed van de hormonen denk ik, woedend werd. Eigenlijk om niks. Mijn vriend en ik zouden weggaan en hij stond te treuzelen en pestte me met mijn ongeduld. Het werd in ene helemaal zwart voor mijn ogen. Ik begon te schreeuwen en smeet de telefoon stuk tegen de muur, en daarna alles wat in in mijn handen kreeg. Hij schrok, maar ik net zo. Het voelde heerlijk om me zo te l at en gaan. Het was natuurlijk wel extreem, maar het deed me ook inzien dat inhouden ook geen zin heeft. Het komt er toch een keertje uit, ook al is het jaren later.” Weg woede Woede ontstaat volgens psychologen eigenlijk altijd uit gefrustreerde verlangens. Een verlangen naar bijvoor-
23 beeld veiligheid, verbondenheid, respect of eigenwaardering. Een verlangen naar de situatie zoals die was voordat je boos werd. Als je boos wordt omdat je op je duim hebt geslagen, verlang je dus naar de situatie voordat je op je duim sloeg. Een boos iemand wordt negatief en egoïstisch en heeft geen realiteitsbesef. Alle remmen gaan los en normen en waarden worden voor dat moment vergeten. Wie of wat er dan in de buurt is. Het zou te makkelijk zijn om te concluderen dat als de verlangens gevoed blijven worden er geen woede meer is. Dingen gebeuren plotseling, mensen reageren zonder aanleiding, het zou onmogelijk zijn om met ieders verlangen rekening te houden. Maar eigen woedeuitbarstingen kunnen indien gewenst wel in toon worden gehouden.Uiteraard vergt dit een groot zelfinzicht. Wees bewust van je boosheid. Waarom wordt je boos? Is de aanleiding meteen daar of zijn het opeengestapelde
frustraties uit een ver verleden? Wordt je boos op je huidige partner of op je ex omdat hij je op een schoftige manier heeft gedumpt? Anti woede tips: Probeer te accepteren dat dingen nu eenmaal gebeuren en dat jij bent wie je bent. Schrijf, als je het gevoel hebt dat jouw woede opeengestapelde frustraties zijn, het van je af. Zorg voor voldoende lichamelijke ontspanning, ga bijvoorbeeld sporten. Meditatie helpt voor geestelijke ontspanning. Of tel tot tien en loop de andere kant op! -
De andere delen van de zeven zonden treft u aan in het volgende bulletin!
24 af, maar zodra er persoonlijk contact is en iemand mij dus ziet klap ik dicht. Ik begin dan heel erg te trillen en heb het gevoel alsof ik elk moment neer kan vallen… ik voel dan een enorme angst opkomen en wil maar één ding…..WEG!!!
CONTACT GEVRAAGD Met veel plezier lees ik altijd het Bulletin en ik heb ook al een paar keer op een oproepje gereageerd. Meestal krijg ik wel een aardige reactie terug, maar helaas zijn er ook mensen bij die niets van zich laten horen. Nu ga ik zelf een poging wagen en ik zal zeker op elke reactie serieus gaan reageren. Wie ben ik? Ik ben Dick, 55 jaar en kom uit Raalte. Ik heb een sociale fobie en door deze fobie heb ik niet veel vrienden meer over. Er is veel onbegrip. Ik kan heel goed met iemand mailen en zelfs bellen gaat me redelijk
Therapie is nooit een succes geweest, nu probeer ik het met therapie via e-mail… Veel kan ik er nog niet over zeggen, want ik ben er nog niet zo lang mee bezig. Door mijn fobie is mijn relatie ook op de klippen gelopen, zeven jaar geleden ben ik helaas gescheiden. Ik zoek contact met mensen die met mij willen mailen en later misschien ook bellen, om dingen met elkaar te delen en elkaar wellicht te helpen met het nemen van moeilijke stappen, maar ook voor een ontspannen gesprek. Dick (U kunt uw reactie sturen naar de SFVR. Wij zorgen er dan voor dat uw reactie bij Dick terechtkomt)
25
