tven ster Kinderkunst optredens groeide mijn enthousiasme voor muziek door de Theater beeldend muziek dans

’ t Ven

Theater beeldend muziek dans

Magazine ’t Venster biedt informatie over lessen en cursussen op het gebied van muziek, dans, theater en beeldende kunst.

ster

Kinderkunst door de

2

optredens groeide mijn

enthousiasme voor

muziek

’ t Ven

ster

2

4 5 6 9

Dubbelportret: vrouw & man Nieuws Van lesboek naar poppodium Programma Muziek

Voordeur

Je ziet bands groeien Kinderkunstacademie 10 

11

Programma Beeldend

Wat een vreemd perspectief, alsof je een mier bent’ 12 Cursusaanbod 2015 Voedsel voor de ziel 14  16 Programma Theater

Kijk naar wat je kunt en wat je raakt 17 18

Achter de schermen: Hans Dons Interview met Edwin de Jonge, docent breakdance

COLOFON ’t Venster, magazine met informatie over ’t Venster en de lessen en cursussen muziek, dans, theater en beeldende kunst.

Soms kom je ergens en voel je je direct thuis. Doordat je er gelijkgestemden vindt, inspiratie, rust, ontspanning of nieuwe ervaringen die je horizon verbreden. Voor mij voelt binnenlopen bij ’t Venster als thuiskomen. Dat hoor ik ook bij onze leerlingen en cursisten. In Wageningen helpt het monumentale gebouw waar we zitten vast een handje mee; de voormalige rijks-hbs met zijn stenen trappen en hoge gangen. Maar ook in Renkum en Oosterbeek ontstaat dat vertrouwde gevoel als je mensen ontmoet die net als jij graag met muziek, theater, dans of beeldende kunst bezig willen zijn. Of je nu huppelt of een stok nodig hebt. Of je nu van sneakers en gescheurde jeans houdt, van gekleurde pumps en jurkjes, of van comfortabele broeken en wandelschoenen. Uiteindelijk komen we allemaal door dezelfde deur naar binnen. Omdat we bij ’t Venster iets vinden waar we zowel alleen als samen plezier aan beleven en gelukkig van worden. Dat de schone kunsten zoveel verschillende mensen kunnen verenigen is eigenlijk best bijzonder. We zijn er echt voor iedereen. Stapt u ook bij ons de drempel over? U zult zich gauw thuis voelen.

Eerste jaargang, nummer 2

Albert Spee

Teksten Yvonne de Hilster Samenstelling en redactie

Algemeen directeur ’t Venster

Arjan Moscoviter, Yvonne de Hilster, Guy Ackermans

Realisatie en productie

20 Programma Dans

21 22 24

Nieuws ‘t Venster van A tot Z De cursist: Janthe Albers

Yvonne de Hilster Fotografie Guy Ackermans Vormgeving Cecile van Wezel, Miek Saaltink, gaw ontwerp + communicatie, Wageningen Druk Drukkerij Modern Bennekom

© ’t Venster

’t Venster Generaal Foulkesweg 42a 6703 BT Wageningen 0317-426633 www.tvenster.nl [email protected]

3

dubbelportret

Nieuws Zin in iets nieuws?

Gerrit Benner-weekend ’t Venster besteedt een heel weekend aandacht aan de Friese, zeer expressionistische landschapsschilder Gerrit Benner (1897-1981). Op zaterdag 14 februari reizen we met een bus naar Friesland voor een bezoek aan het Fries Museum in Leeuwarden en Museum Belvédère in Heerenveen. In de musea hangen schilderijen uit Benners vroegere periode waarin hij als kunstenaar actief was in Friesland, en uit zijn latere Amsterdamse periode waarin hij ogenschijnlijke Friese landschappen schilderde. Te zien is hoe zijn stijl steeds kleurrijker en expressionistischer werd. Vertrek vanuit Wageningen om 9.00 uur, terugkomst rond 19.00 uur. Op zondag 15 februari, van 10.30-15.30 uur op ’t Venster in Wageningen, kun je zelf aan de slag op een workshop schilderen geïnspireerd op het kleurrijke werk van Gerrit Benner. De kunstreis en workshop staan onder leiding van Vensterdocent Greet Toxopeus. Alleen meedoen aan de kunstreis of workshop is ook mogelijk. Meer informatie en opgeven via www.tvenster.nl of bel ’t Venster: 0317-426633.

Vrouw & man Marianne Schokkenbroek en Bram Starke uit Wageningen hebben elkaar leren kennen op ’t Venster. Bram had gitaarles en speelde in een bandje toen Marianne, die zangles had, daar als zangeres binnenliep. Bram: ‘Ik was voor mijn werk naar Wageningen verhuisd en kende hier verder niemand. Om wat naast mijn werk te gaan doen heb ik les jazzgitaar genomen; dat wilde ik nog graag eens leren. Ik speelde al jaren gitaar en had ook in bandjes gespeeld. Al snel belandde ik in een popbandje van ’t Venster.’ Marianne: ‘Ik was iets van 23 toen ik bij ’t Venster met zangles begon, gewoon omdat het me leuk leek. Toen er een vacature kwam in een bandje dat leuk repertoire had, heb ik gereageerd. Bram speelde gitaar in dat bandje. We bleken dezelfde kant op naar huis te fietsen. Op een avond bleven we staan praten op de rotonde. 4

Toen nodigde hij me uit voor een kopje thee; dat was warmer dan buiten blijven staan. En nu hebben we al ruim tien jaar een relatie en twee kinderen.’ Bram: ‘De band viel na een paar wisselingen in de bezetting uit elkaar, en toen mijn gitaardocent stopte ben ik ook met les gestopt. Maar ik speel nog bijna dagelijks. Met collega’s op het Marin heb ik een bandje met gitaar, drums, toetsen, zang en twee violen. We oefenen eens per week tussen de middag en spelen covers: pop en soms was jazz of klassiek.’ Marianne: ‘Ik ben nog twee, drie jaar doorgegaan met zangles, maar de zelfstudie vroeg steeds meer tijd en dat had ik niet; ons eerste kind was net geboren en ik moest nog afstuderen. Toen ik zwanger was van de tweede, nu zes jaar geleden, ben ik opnieuw bij ’t Venster binnengelopen, nu voor een korte schildercursus. Ik tekende altijd al graag en veel en wilde ook portretten leren maken. Na

die eerste keer ben ik meer cursussen gaan doen. Op les probeer ik vaak dingen voor mezelf uit. Het is dan niet erg als het de mist in gaat. Ik werk nu soms in opdracht, en zou graag professioneel kunstenaar willen worden. Straattekeningen maak ik ook.’ Bram: ‘Samen muziek maken doen Marianne en ik niet meer. Ook niet als we ’s avonds buiten bij een kampvuur zitten.’ Marianne: ‘Ik zing liever voluit en op een podium.’

Pop-up expo’s in etalages ’t Venster gaat een jaar twee etalages van leegstaande winkels in de Hoofdstraat in Renkum verlevendigen. Op 8 december opende de eerste expositie, met tekeningen die kunstenares Dorien van den Tol, tevens docent beeldende kunst bij ’t Venster in Oosterbeek, maakte voor het boek ‘muis joep en het goud!’, geschreven door Natalie F. Boekhorst. De pop-up exposities zijn het resultaat van een prijsvraag die de gemeente Renkum in 2013 uitschreef om de levendigheid van het Renkumse centrum te vergroten. ’t Venster organiseert en realiseert de exposities. Naast werk van kunstenaars uit de gemeente Renkum kunnen er bijvoorbeeld creaties van basisschoolleerlingen in kunstlessen tentoongesteld worden. Iedere twee weken verandert er één etalage. Aan het Renkumse centrum worden zo verrassende elementen toegevoegd die het winkelende publiek aansporen om stil te staan en te genieten.

Op zoek naar iets dat de donkere dagen verlicht, graag creatief bezig, zin om iets nieuws te leren of mensen te ontmoeten? ’t Venster heeft voor iedereen in Wageningen, Renkum en omgeving wel een leuke les of cursus, of je nu jong of al veel ouder bent. Vanaf januari starten weer nieuwe cursussen. Ook kun je instromen bij een deel van de lopende cursussen. Wil je niets van het aanbod aan activiteiten missen, schrijf je dan in voor de digitale nieuwsbrief, via www.tvenster.nl/ nieuwsbrief.

Kunst voor welzijn ouderen Het meedoen aan kunst- en cultuuractiviteiten heeft een belangrijk positief effect op de vitaliteit, de gezondheid en het welzijn van ouderen. In het kader van de decentralisatie van de zorg denkt ’t Venster in de gemeente Renkum daarom mee over een lokaal Lang Leve Kunst project voor ouderen, samen met welzijnsorganisatie Solidez en de bibliotheek. ‘Kunst is geen versiering maar een levensbehoefte voor iedereen’, zegt Ali Hendriksen die hier vanuit ’t Venster bij betrokken is. Lang Leve Kunst is een landelijk meerjarenprogramma dat cultuurparticipatie door ouderen wil stimuleren. In 2015 zijn drie miljoen Nederlanders 65 jaar of ouder. Lang Leve Kunst wordt ondersteund door het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA).

Elektronische muziek In samenwerking met de Volksuniversiteit organiseert ’t Venster dit jaar diverse lessen en workshops. Op 28 januari 2015 is er ter gelegenheid van honderd jaar elektronische muziek de workshop Zet je oren open!. De workshop sluit aan op een lezing bij de Volksuniversiteit, en biedt de mogelijkheid om zelf een audio-object of soundscape te maken. Info en opgeven: www.tvenster.nl en www5.volksuniversiteit.nl/wageningen.

5

Muziek maken is teamsport. Voor jongeren heeft ’t Venster daarom enkele bands die worden begeleid door ervaren coaches. ‘Optredens hebben een onmisbaar leereffect.’

Zijn eigen eerste optreden als gitarist staat Jürgen nog helder voor de geest. ‘Ik was dertien. Het ging goed, ik heb het overleefd, het was een positieve ervaring. Je kunt het samenspelen heel filosofisch bekijken, maar als zo’n optreden goed gaat neem je dat mee voor de rest van je leven, die ervaring van samen iets neer te hebben gezet.’

Muzikanten

van lesboek naar Door Yvonne de Hilster | Foto’s Guy Ackermans (p6) en privéfoto’s

Stap voor stap gaat het van naspelen richting

zelf schrijven 6 muziek

‘Een muziekschool klinkt misschien schools, maar dat is ’t Venster dus echt niet’, zegt Sean van der Maten (24). Hij leerde bas spelen op ’t Venster en volgt nu op het conservatorium in Enschede een opleiding tot producer. ‘Zeker als je in een band gaat spelen wordt muziekles iets heel anders, vooral door de goede begeleiding. Je kunt op ’t Venster echt groeien als muzikant.’ Zoals Sean zijn er veel meer jongeren die dankzij de bandcoaching op ’t Venster hebben ontdekt wat ze leuk vinden en waar ze goed in zijn. Want om het maximale uit je jezelf en je instrument te kunnen halen, kun je niet zonder samenspelen en optreden. Het is net als bij sport: als je altijd maar traint en nooit een wedstrijd speelt stokt je ontwikkeling op een gegeven moment. Dat constateert ook gitaardocent Jürgen Uthleb. Hij heeft diverse leerlingen in bands spelen. ‘Van alleen maar individuele lessen volgen word je technisch goed maar de leerlingen die gaan samenspelen maken een volgende stap in hun ontwikkeling. Omdat je altijd ergens naar toe moet werken is de daaropvolgende stap die het podium op.’ Veel leerlingen moeten daarvoor een bepaalde verlegenheid overwinnen, en het leert je overeind te blijven op onbekend terrein. ‘Alles bij elkaar heeft optreden een duidelijk leereffect.’

Op ’t Venster zijn de muziekdocenten die popen rockbands begeleiden allemaal zelf ervaren muzikanten. Dat is meer dan een voordeel, meent basdocent Katrin Ebbert die in de loop der jaren diverse bands coachte; eigen podiumervaring is een voorwaarde om goed les te kunnen geven. ‘Leerlingen merken dat je weet waar je het over hebt, dat je weet wat het is om samen muziek te maken en op te treden.’ Naast belangrijk voor de muzikale ontwikkeling heeft spelen in een band voor middelbare scholieren ook meerwaarde op sociaal vlak, aldus gitaardocent Jürgen. ‘Je leert er hoe je het met elkaar rooit, in een levensfase waarin veel jongeren toch onderzoeken wie ze zelf zijn en hoe met andere mensen om te gaan. In een band spelen is zo veel meer dan dat iedereen met zijn instrument aankomt en na het spelen weer naar huis gaat. Je leert er wat collegialiteit is, je leert je aan afspraken te houden, dat je betrouwbaar moet zijn. Je kunt niet altijd maar speels en vrijblijvend te werk blijven gaan, mensen moeten op je kunnen rekenen. Als band werk je toe naar een groter doel waar je elkaar voor nodig hebt, en om dat te bereiken moet je elkaar ook kunnen motiveren en over een dipje heen helpen.’

Praktijk De docenten spelen een belangrijke rol bij de bezetting van de bands. Als er ruimte komt voor één of meer nieuwe muzikanten, vragen ze elkaar of ze leerlingen hebben die toe zijn aan een band. Andersom gaat een docent voor een getalenteerde leerling ook wel eens op zoek naar een plekje in een band. Katrin legt uit hoe ze bij een beginnend bandje vervolgens te werk gaat. ‘Veel hangt natuurlijk af van het niveau van de leerlingen. Maar in de regel begin je met het naspelen van bestaande nummers. Dat is een soort ontdekkingstocht, een oriëntatiefase, het spelen van covers. In het begin is het vooral letten op noten. Als ze iets verder zijn gaan leerlingen steeds meer zelf aandragen en kun je hun creativiteit gaan stimuleren. Dan bespreek 7

je wat je dit keer doet met een cover. Kunnen jullie van een rocknummer een reggae-uitvoering maken? Hoe maak je een nummer dat je minder leuk vindt interessanter? Zo ga je stap voor stap verder en kom je met hen voorbij de fase van naspelen, richting zelf schrijven.’ Een resultaat van zelf schrijven is nog altijd op ’t Venster te horen. Tenminste, voor wie ’t Venster belt. Want het wachtmuziekje is een eigen productie van een bandje van een paar jaar geleden. Leerlingen moeten zelf met ideeën komen voor een nummer, zegt Katrin. ‘Maar dat kun je als coach natuurlijk stimuleren. Als ze gaan jammen met een idee en ze komen niet verder, dan kun je daarop inspelen met vragen als: je hebt nu dit stuk, denk je dat dit een intro is, een couplet of het refrein? Waar gaat het liedje heen, is het langzaam of snel, misschien kan er na een heftig, rockend intro juist een langzaam couplet komen? Dit kun je allemaal samen met de band uitproberen en oefenen. Minstens zo vaak komen ze een week later terug met een af

Programma liedje; hebben ze het thuis afgemaakt.’ Bij optredens komen daar nog tips uit de praktijk bij, over hoe je je als band organiseert. Een beginnend bandje krijgt mee op tijd te komen om rustig op te kunnen bouwen, en niet te vergeten de instrumenten te stemmen. Later komen daar de kneepjes van het maken van een goede setlist en jezelf presenteren op het podium inclusief podiumoutfit bij. Producer en drummer Raoul Soentken, op ’t Venster een dag per week actief als bandcoach en docent drums en percussie, kan het meest met leerlingen die inzet tonen. ‘Wie fanatiek is en laat zien dat hij wil leren, daar doe ik veel voor. Ik ben verliefd op muziek, en doe graag waar mijn hart ligt.’ Zijn specialiteit is salsa en r&b. ‘Voor soul en r&b heb je veel gevoel voor ritme nodig en het vraagt een groot harmonisch vermogen. Dat hoef je niet direct te kunnen. Dat kun je leerlingen ook leren voelen.’ Om de band zo goed mogelijk van dienst te zijn, drumt Raoul af en toe zelf ook mee of speelt hij piano op optredens.

y door de optredens groeide mijn enthousiasme voor muziek

8 muziek

Oud-leerling Sean van der Maten / 24 , volgt nu op de Artez hogeschool in Enschede de opleiding Media Music, een brede opleiding die draait om het produceren van muziek. ‘Eigenlijk coach ik nu zelf bands. Zo heb ik een leuk Enschedees bandje onder mijn hoede dat zich nog afvraagt of ze wel publiek kunnen trekken, werk ik samen met artiesten van de popacademie, neem ik instrumenten op voor Pater Moeskroen en heb ik diverse live-opnames gemaakt. Zonder de ervaring met Katrin had ik het begeleiden van muzikanten in de studio niet zo makkelijk opgepakt. Ik heb veel geleerd van haar altijd positieve benadering. Ze luistert, kijkt en laat zien wat al goed is en werkt dan met je samen om dat uit te breiden. Bij ’t Venster ben ik begonnen met basgitaarles, en dan wil je op een gegeven moment ook in een bandje. Dat heeft een grote invloed gehad op mijn enthousiasme voor muziek, vooral omdat Katrin voor optredens zorgde. Optreden is belangrijk. Je wilt naar buiten brengen waar je in de repetitieruimte zo hard voor

hebt gewerkt. En als mensen dan enthousiast reageren – dat is toch waar je het voor doet? Door die ervaringen durfden we op een gegeven moment ook zelf optredens te gaan regelen. Aan Katrin hebben we toen gevraagd hoe zij dat altijd deed en waar we op moesten letten. Dat ze kan putten uit eigen ervaring was echt een voordeel. Uiteindelijk wonnen we de finale van Podiumbeest, een Gelderse talentenjacht. Langzaam ging ik in die tijd ook denken aan een muziekstudie. Katrin heeft me toen geholpen met solfège en noten leren lezen en schrijven. Ze heeft me klaargestoomd voor het toelatingsexamen; zonder haar had ik het niet gered. Als producent begin ik inmiddels ook al een beetje een eigen stijl te ontwikkelen. Mijn handtekening zit in een wat rauwe sound, een beetje stoer.’ www.seanvandermaten.com

Muziek ’t Venster biedt voor iedere leeftijd individuele en groepslessen voor vele instrumenten en zang, en heeft ensembles en bands met verschillende stijlen en bezettingen. De lessen zijn in Wageningen, tenzij anders aangegeven. Voor alle cursussen, aanmelding en info: www.tvenster.nl. Een greep uit het aanbod:

y

Muziekles Voor 25 verschillende instrumenten en zang, individueel of groepsles. Instroom altijd mogelijk.

Groei Door samenspelen ervaren muziekleerlingen dus waar die individuele muziekles goed voor is, wat ze kunnen met wat ze op les leren. Muziekles op ’t Venster heeft daarbij als voordeel dat het alle muziekdisciplines onder één dak heeft. Dat maakt zowel het samenstellen van bands makkelijk als het beoefenen van verschillende stijlen; van jazz en bigband tot pop, rock en salsa. Muziekproducent in opleiding Sean ontdekte zo ook waar zijn hart lag. ‘Ik heb bijvoorbeeld een tijdje in een meer poppy bandje gespeeld, en bleek dat toch echt minder leuk te vinden dan rock.’ De bandcoaches zien hun leerlingen met de tijd groeien. Katrin blijft het geweldig vinden om die ontwikkeling bij leerlingen te zien. ‘Dat het niet meer ‘die en die noot spelen’ is maar dat je interactie gaat zien tussen bandleden, dat je ze al spelend op elkaar ziet reageren en met elkaar ziet meegaan. Je kunt bands zien groeien, tussen het ene optreden en dat van drie maanden later kan al een groot positief verschil zitten.’ Raoul had afgelopen jaar een bandje bij elkaar dat wat hem betreft ‘het licht had gezien’. ‘Ze spraken af welk nummer ze wilden gaan spelen, en als ze een week later weer samenkwamen dan konden ze het spelen. Dat gaat richting professioneel niveau. Van een vorige bezetting is de drummer en percussionist inmiddels doorgestroomd naar het conservatorium, en ook de huidige drummer wil graag verder in de muziek.’ Doorstromen naar een vervolgopleiding is echter geen doel van de bandcoaching. ‘In de muziekbusiness is het vaak sappelen’, zegt Raoul, ‘dat probeer ik ook aan mijn leerlingen over te brengen. Je moet verliefd zijn op muziek, anders moet je er niet in verder willen gaan.’ Wie toch de stap zet richting de Herman Brood Academie, popacademies of conservatoria, heeft op ’t Venster naast een goed niveau ook veel liefde en enthousiasme voor zijn instrument en samen muziek maken ontwikkeld.

Leerling drums dale Smeets / 17 ‘Ons bandje speelt soul en Raoul heeft ons leren grooven – alsof je de verschillende instrumenten in lagen op elkaar legt. Doe je dat goed dan gaat je hoofd automatisch bewegen. Raoul heeft ons ook geleerd structuur aan te brengen in wat we doen en de ander aan te voelen; dat je als muzikant niet voor jezelf speelt maar op elkaar inspeelt. Maak ik muziek met anderen die dit soort begeleiding niet hebben gehad dan merk ik het verschil. Soul spelen vraagt ook veel van je timing. Dat was een punt waar ik aan moest werken, en ik ben door de band inderdaad strakker gaan spelen. Met alleen drumles was ik nooit zo snel vooruit gegaan. Het drummen is er alleen maar leuker door geworden. Na de middelbare school wil ik aan het conservatorium gaan studeren en ik ga mijn uiterste best doen om daar te komen.’

Groove meets Classic week In de week van 2 t/m 8 februari spelen alle muziekleerlingen mee in ensembles, duo’s of speciaal gevormde groepen. Korte cursus jazzcombo, jazzband, pop/rockband Voor blazers, zangers, percussionisten en gitaristen. 10 lessen. Vioolcollectief en Instuiforkest Na 1 jaar of langer les viool of cello. Jigs & reels, gypsy, klezmer en klassiek. In Oosterbeek of Wageningen. Nooit te oud … Voor gitaar: 5 lessen, Wageningen en Oosterbeek. Voor cello: 5 lessen, Wageningen en Oosterbeek. Om te zingen: 15 lessen. Muziek Meedoen Voor mensen met een verstandelijke beperking. Start 15 januari.

9

Kind + kunst

Vrolijk en vol energie komt iedere zaterdagochtend een groep tieners naar ’t Venster voor de Kinderkunstacademie. Docent Yvonne van de Ven helpt ze de beeldende kunst en hun eigen talenten en inspiratiebronnen verkennen en uitbouwen.

10 beeldend

Door Yvonne de Hilster | Foto’s Guy Ackermans

Met losse hand schildert een meisje de felgekleurde veren van een papagaai natuurgetrouw op een groot wit vel. Het papier zit met plakband vast aan een plank zodat het mooi strak blijft. Ze werkt met aquarelverf en grijpt daarom af en toe een papieren handdoekje om vocht te deppen. Een paar tafels verder concentreert een ander zich op de vele kleuren bruin waaruit een kameel in de woestijn oprijst. Rustig kletsend is iedereen aan het werk. Het lokaal ademt kunst en ontspanning met zijn hoge plafond en grote ramen en oude verfspetters op de vloer. Na een uurtje is er dit keer wat drinken met cake omdat een van hen jarig was, en wandelen ze met z’n vijftienen naar galerie Wit. ‘Om inspiratie op te doen voor jullie eigen project en te leren van anderen’, licht Van de Ven toe. In de kleine galerie hangt voor de laatste week een unieke tentoonstelling met werk van veertig kunstenaars die allemaal als vertrekpunt een stukje triplex van 10 bij 10 inch hadden. Aandachtig kijken de tieners rond. De enige mobiele telefoon die tevoorschijn komt is om een foto te maken om een werk thuis nog eens goed te kunnen bekijken. ‘Wat een heel ander perspectief, alsof je een mier bent’, ‘Hoe heeft ze dit gemaakt?’, ‘Wow, dit is zo cool!’, ‘Waarom staat er achter die paddenstoel een man met een mes?’. Een meisje steek haar neus bijna in een 3D-kunstwerk. Als de galeriehouder uitlegt hoe één kunstenaar zijn stukje triplex in water liet weken om met de pulp te boetseren, lachen ze verbaasd – daar waren ze nooit opgekomen. Eline stuit op een tafel op een boek met dierentekeningen. ‘Dit lijkt op wat ik graag maak’, wijst ze. Voor koningsdag schilderde ze kleine dierenportretten en maakte ze diertjes van ijzerdraad. Ze verkocht bijna alles en won er de prijs mee voor het beste creatieve idee van de vrijmarkt. Van de Ven geniet van de nieuwsgierigheid van haar cursisten die tussen de 10 en net 15 jaar oud zijn. Haar ervaring is dat wie zelf met kunst bezig is in het dagelijks leven meer waarneemt, meer aandacht krijgt voor kleur en vorm. ‘Er gaat een

wereld voor je open en tegelijk kom je jezelf tegen.’ In haar lessen wil Van de Ven haar leerlingen vaardigheden helpen ontwikkelen zodat ze hun eigen ideeën om kunnen zetten in een beeld. ‘Daarvoor moeten ze leren vertrouwen in eigen kunnen, geloven dat niks te gek is, en keuzes leren maken waar ze achter staan.’ Ze blijft het bijzonder vinden, hoe goed kinderen kunnen verzinnen en zo vrij als ze kunnen werken. ‘De kunst is om dat door te laten groeien. Ik haak daarom graag aan op hun interesses, laat inspirerende voorbeelden zien, geef technische tips en laat gerichte experimenten uitvoeren. Ik geef ruimte maar ook kaders om te voorkomen dat ze gaan zwemmen. Met z’n allen bespreken we dan wat ze gemaakt hebben zodat ze leren analyseren en reflecteren op eigen en andermans werk.’ Wat veel kinderen in de Kinderkunstacademie aanspreekt is dat ze aan de slag kunnen met materialen die thuis niet voorhanden zijn en met opdrachten waar ze thuis niet aan toekomen. Zo vertelt Terra vol vuur over een animatiefilmpje dat ze met foto’s maakte. Ze had toen een tweekoppige draak gebouwd waarbij de ene kop boos de ander opvrat. ‘Toen de kop in zijn mond zat kwam er een traan omdat hij spijt had.’ Het storyboard werkte ze thuis uit. Thuis tekent en schildert ze sowieso graag en veel. ‘Dan kom ik tot rust.’ De lessen van Van de Ven vindt Terra vooral fijn omdat Yvonne hen heel vrij

Iedereen maakt echt wat anders bij dezelfde opdracht laat in de uitvoering van opdrachten. ‘Iedereen maakt echt wat anders bij dezelfde opdracht. En kom je er niet uit, dan helpt ze je bij wat je wilt doen.’ Verschillende kinderen zijn zo op hun plek dat ze de cursus een paar jaar achter elkaar doen. Maartje gaat na afloop thuis ook liever door met tekenen dan met haar huiswerk. ‘Wat ik van Yvonne heb geleerd is om wat losser te zijn en niet te snel te denken dat iets fout is. En ik ben beter geworden, ik krijg beter op papier wat ik wil.’ Wat ze erg leuk vond, vorig jaar, was het maken van een schilderij bij muziek van Moessorgski, de symfonie de Schilderijententoonstelling. ‘En potten draaien.’ Docent Van de Ven moet lachen. ‘Ja dat doen we hier ook en is altijd een succes.’

Programma

BEELDEND ’t Venster biedt lessen in beeldende kunst voor iedere leeftijd en in verschillende technieken. Lessen zijn in Wageningen, tenzij anders aangegeven. Voor alle cursussen, aanmelding en info: www.tvenster.nl. Een greep uit het aanbod:

Kinderen Kunst voor Kids: Graffiti 3 dagen in de meivakantie: 6, 7 en 8 mei. BSO-Kunst in ’t Venster (7-12 jaar) 7-12 jaar. Workshops van steeds drie lessen, vanaf 7 januari achtereenvolgens: Animatiefilm maken, Klei, Portret, Kunstmode, Striptekenen, Beeldhouwen. Kindercursus tekenen, schilderen en meer 12 lessen. Start 14 januari. Oosterbeek.

Volwassenen Edelsmeden 14 lessen. Start 14 januari. Kennismaken met tekenen en schilderen Portret 6 lessen. Start 6 januari. Perspectief en ruimte 6 lessen. Start 3 maart. Abstract schilderen 6 lessen. Start 14 april. Algemene keramiekcursus 12 lessen. Start 27 januari en 28 januari. Workshop Landschapsfotografie 3 lessen. Zaterdag 11, 18 en 25 april.

11

proCursusaanbod gramVanaf januari 2015 ma vanaf januari 2015

Dit is een overzicht van cursussen die starten of waar instroom mogelijk is. De lessen zijn in Wageningen, tenzij anders vermeld. Kijk voor data, tijden en prijzen op de website, en schrijf je direct in: www.tvenster.nl.

programma

muziek

Muziekles 25 verschillende instrumenten, individueel of groepsles. Instroom altijd mogelijk. Zie website voor instrumenten en mogelijkheden. Playtime Algemene muzikale vorming. 20 lessen. Cursussen in Wageningen en Renkum. Doorlopende leerlijn: Playtime 1 (vanaf 6 jaar) t/m Playtime 6 (17-23 jaar).

Kennismakings- en opstapcursussen Cello (8-9 jaar): 4 lessen. Keltische harp (vanaf 9 jaar): 8 lessen. Saxofoon (t/m 16 jaar en vanaf 17 jaar): 6 lessen. Keyboard (8-11 jaar) Zangopleiding voor jongens en meisjes Zangklas 1 (6-8 jaar) Zangklas 2 (8-12 jaar)

De zingende keuken (vanaf 6 jaar) Liedjes en theater. 6 lessen. Voorstelling in de Week van de Amateurkunst . Start 30 maart. Musical voor kinderen (9-12 jaar) Dansen, acteren, zingen. 25 lessen.

Blokfluitensembles Kinderblokfluitensemble (8-12 jaar) Jeugdblokfluitensemble (A-nivo/AMVII) Fluitensemble (vanaf A-nivo) Volwassenen blokfluitensemble Slagwerk op je verjaardagsfeestje Maximaal 10 kinderen. Op afspraak.

Popskills voor gitaar Wageningen: Popskills I en II (8-14 jaar), Popskills III (vanaf 15 jaar). 20 lessen. Oosterbeek: Popskills I en II (groep 6-8). 10 lessen. Rockgitaar 8-12 en 13-16 jaar. Groepsles, voorbereiding op individuele les. 10 lessen.

Pop-rock bands Voor drums, bas, gitaar, toetsen en zang.

Beginnen met bluesharp (in C) of panfluit Ensembleles.

Salsaband, Soulband, Pop, R&B Voor gevorderde leerlingen.

Nooit te oud voor… Gitaar: 5 lessen, Wageningen en Oosterbeek. Cello: 5 lessen, Wageningen en Oosterbeek. Zingen: 15 lessen.

Blazersgroep Play ‘em Right! Pop, jazz, big band. Jazzensembles Samenspel en improvisatie. Workshop Elektronische muziek I.s.m. Volksuniversiteit. 28 januari. Lezing 10.00-11.30u, workshop 20.00-21.30u. Afrikaans trommelen Renkum. Korte cursus jazzcombo, jazzband, pop-rock 10 lessen. Klezmermuziek 10 lessen. Strijkersensemble Vanaf 1e-jaarstoets. Voor wie jaar viool of cello speelt. In Oosterbeek of Wageningen. Ensembleles voor ouderen Ochtend, 10 lessen. Startersensemble voor samenspel Eens per twee weken. Vioolcollectief en Instuiforkest In Oosterbeek of Wageningen. Muzimix Van pop en country tot chansons en klassiek. Ierse Folkgroep Treedt regelmatig op. Kennismakingscursus Keltische harp 8 lessen. Vanaf 9 jaar. Start 22 januari.

Eindelijk zangles! 35+. 10 lessen. Vocale training 15 lessen. Also in English. Stemvorming basis Ontdek je stem. 10 lessen. Close harmony 15 lessen. Jukebox zingen en swingen 15 lessen. Smartlappen Ochtend, 5 lessen. Projectkoor Venster Voices Optreden in de Week van de Amateurkunst. Start 30 maart. Muziektheorie A Ter voorbereiding op praktijkexamen A, 4 lessen. Start 24 april.

meedoen Muziek Meedoen Voor en met mensen met een verstandelijke beperking. Zingen, bewegen, muziek maken en luisteren. Start 15 januari. Theater Meedoen Voor jongeren en jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking. 15 lessen. Vocale training op maat I.s.m. RIBW, Solidez en MeeVeluwe. 10 lessen. Start 14 januari.

12

Theatercursus op maat 4 lessen. Start 23 januari.

programma

programma

Dans

THEATER

Kinderen

Kinderen

Volwassenen

DANS! Dansontwikkeling, expressie en creativiteit van kind staan centraal. DANS! voor peuters (2,5-4 jaar), voor kleuters (4-5 jaar), voor kinderen (6-7 jaar) Lessen in Oosterbeek en Wageningen

Korte theatercursus voor kinderen 7-9 jaar. 15 lessen.

Schilderen in Aquarel en Temperaverf 10 lessen. Start 29 januari.

Kinderfeestje Theater 7-12 jaar. Samen toneelspelen. 1,5 uur. 6-12 kinderen.

Schilderen in olieverf 12 lessen. Start 22 januari

Klassiek ballet Wageningen: 4-6 jaar, 7-9 jaar, 9-12 jaar. Oosterbeek: 4-6 jaar, 7-8 jaar, 9-10 jaar, 1012 jaar. Breakdance Met docenten van de landelijk bekende breakdancegroep Ill Skill Squad. Groepen 6-10 jaar in Wageningen en Oosterbeek Groepen 10+, Groep 14+, Battleteam in Wageningen Valentijnsdansgala 6-12 jaar. Roze, zoet hartjesfeest; ballet en disco. Zondag 15 februari, 15.30-17.00u. Dansworkshop als verjaardagsfeestje 8-14 jaar. Dansimprovisatie of flamenco. Op aanvraag.

Volwassenen Body release Uit je hoofd, in je lichaam. 16 lessen. Flamenco Halfgevorderd en gevorderd. 20 lessen. Klassiek ballet Volwassen beginners. Bewegen op muziek voor ouderen 8 lessen. Start 13 januari.

Minicursus theater Sluit aan op Cultuurmenuproject ‘Meneer B. traint zich suf’ voor groep 5, 6 en 7 van scholen in gemeente Renkum. 6 lessen, Oosterbeek.

Edelsmeden 14 lessen. Start 14 januari. Kennismaken met tekenen en schilderen Portret: 6 lessen. Start 6 januari. Perspectief en ruimte: 6 lessen. Start 3 maart. Abstract schilderen: 6 lessen. Start 14 april.

Volwassenen

De Zondagschilders In het atelier van ’t Venster. 11 januari, 1 februari, 8 maart, 5 april, 17 mei, 7 juni.

Theater voor volwassenen 10 lessen. Start 16 januari.

Portret- en modeltekenen en -schilderen 7 lessen. Start 9 februari.

Operazang en spel Le Nozze di Figaro Optreden in Week van de Amateurkunst. 8 lessen.

Op reis met je schetsboek 4 lessen. Start 12 mei. Algemene keramiekcursus 12 lessen. Start 27 januari en 28 januari.

programma

Fotografie voor gevorderden 7 lessen. Start 13 januari.

Beeldend

Masters of Photography 7 lessen. Start 6 januari.

Kinderen

Mentoraat voor fotografen 3 lessen: 9 januari, 6 maart, 1 mei.

Pottenbakken 8-12 jaar. 14 lessen.

Photoshop Elements voor gevorderden 5 lessen. Start 4 maart.

Even kijken in de animatiestudio Vanaf 10 jaar. 3 lessen. Start 24 januari.

Workshop Landschapsfotografie 3 lessen. Zaterdag 11, 18 en 25 april.

Animatiefilms maken Vanaf 10 jaar. 9 lessen. Start 24 januari.

Zomerschool fotografie 5 lessen. Start 17 mei.

Kunst voor Kids: Graffiti 3 dagen in de meivakantie: 6, 7 en 8 mei. BSO-Kunst in ’t Venster 7-12 jaar. Workshops van drie lessen: Animatiefilm maken, Klei, Portret, Kunstmode, Striptekenen, Beeldhouwen. Tekenen, schilderen en beelden maken 6-8 jaar en 9-11 jaar. Kindercursus tekenen, schilderen en meer 12 lessen. Oosterbeek

Op de hoogte blijven van het cursusaanbod en activiteiten? Meld je aan voor de nieuwsbrief via www.tvenster.nl/ nieuwsbrief.

13

Meer waarde

Door Yvonne de Hilster | Foto’s Guy Ackermans

‘t Venster biedt voedsel voor de ziel

Zoveel cursussen, zoveel mensen en redenen om naar ’t Venster te komen. Wat je niet direct ziet, is dat cursisten vaak meer leren dan hoe je een beitel vasthoudt of hoe je speelt dat je boos bent. Enkele cursisten en een docent vertellen daarom over hun ervaringen.

Tastbaarder dan bits en bytes

‘Ik heb geleerd dat je ook gewoon op je gevoel af kunt gaan’ Al heel wat avonden is Paulien Adamse met een stuk hout achterop naar ’t Venster gefietst. In de les van Herman Hofmans vindt ze de ruimte en inspiratie om het hout vorm te geven. ‘Zonder de cursus zou ik niet regelmatig beeldhouwen. Er is altijd wel iets anders dat moet gebeuren. 14

Kijk naar wat je nog kunt en wat je raakt Dansdocente Harriët Ordelman van ’t Venster ontwikkelde speciaal voor ouderen een cursus bewegen op muziek. Afgelopen najaar gaf ze de cursus voor het eerst.

Waarom deze cursus? ‘Gezond zijn is zoveel meer dan niet ziek zijn. Ik ben al jaren docent dans, en ook coach ik mensen die in de zorg werken. Ik merkte een groeiende belangstelling voor de combinatie van beweging en omgeving die de zintuigen prikkelt. Samen dansen op muziek is zo’n activiteit. Maar ik kende nog niks geschikts voor ouderen op dat gebied.’

Toen zelf een cursus ontwikkeld?

Maar ik heb het nodig, zo’n avondje met hout werken. Het is een combinatie van fysiek bezig zijn, mijn hoofd leegmaken en iets lekker tastbaars afleveren in plaats van de bits en bytes op mijn werk. Ik vind hier ook inspiratie zo tussen mensen die allemaal met hout bezig zijn.’ In 2001 stapte Paulien voor het eerst bij ’t Venster binnen voor een cursus. Met een burn-out kwam het besef dat ze meer kanten van zichzelf de ruimte moest geven. ‘Ik ben nogal rationeel ingesteld. Door het beeldhouwen heb ik geleerd dat je ook gewoon op je gevoel af kunt gaan, en kunt ervaren of het wel of niet goed is wat je doet. Dat is een belangrijke les voor andere momenten geweest.’ Het eerste jaar werkte ze met klei en zeepsteen. Maar hout voelt beter. ‘Het klinkt lekker en voelt lekker.’ Al kijkend naar en voelend aan het hout vindt ze als vanzelf de inspiratie voor haar beelden. Herman weet daarbij de juiste balans te vinden tussen het geven van aanwijzingen en je inspireren, aldus Paulien: ‘Ik ben redelijk eigenwijs, en subtiele tips werken dan beter.’ Paulien heeft inmiddels enkele exposities gehad met haar houten sculpturen; eind vorig jaar nog in de bibliotheek van Wageningen UR. Ze verkocht ook al enkele beelden. Alleen het eerste sculptuur dat ze ooit maakte is niet te koop. ‘De weg kwijt’ heet het. Dat is ze gelukkig al lang niet meer.

‘Ja, vanuit mijn ervaring als docent en trainer en door contact met fysiotherapeuten, een geriater, mensen uit de ouderenzorg en welzijnsorganisatie Solidez. Het moeilijkste is de soms kwetsbare ouderen te overtuigen dat het fijn is om mee te doen. Ik heb daarom ook twee bijeenkomsten georganiseerd met ouderen, mantelzorgers en mensen uit de thuiszorg en een proefles gegeven.’

‘H uisartsen zouden ook bewegen op muziek voor moeten kunnen schrijven’

Iedereen kan dansen? ‘Mensen denken snel: het is niks voor mij. Ik heb last van mijn been, mijn arm, ik kan zoiets helemaal niet. Maar je mag ook zittend op een stoel meedoen, stoppen als het je teveel wordt, en je kunt elkaar helpen. Eigenlijk is dat ook een onderwerp van de cursus: het accepteren van jezelf.’

y

y

Hoe gaat een les? ‘Het is heel anders dan gymlessen of bij de fysiotherapeut of sportschool met apparaten bezig zijn. Ik doe bewegingen voor die zijn gericht op bewegen zonder onnodige spanningen, op balans, op doorstroming. Daarbij werk ik ook met beelden, zoals: ga in de ruimte schilderen. Verder leun je bijvoorbeeld op iemand anders om in balans te blijven of raak je elkaars rug aan, wat deelnemers masseren noemden. Ik sluit af met een ontspanningsoefening. De aandacht naar binnen richten noemden ze dat, om stil te staan bij wat je in de les geraakt had.’

Gea Blokzijl (69)

Dirk van der Weel (85)

‘Mijn schroom raakte ik al in de

‘Ik deed de cursus omdat ik

eerste les kwijt. Harriët brengt

meer wilde bewegen en graag

Wat is de belangrijkste les?

het zo uitnodigend, en de mu-

mensen ontmoet. Het bewegen

ziek paste er altijd goed bij. De

ging spelenderwijs en was niet

cursus heeft voor mij gewerkt

ingewikkeld. Harriët geeft je de

als therapie, ik kwam er steeds

ruimte, stuurt op een positieve

zo blij en ontspannen vandaan

manier soms wat bij en is één

en voelde me beter worden. Ze

met de groep.’

‘Je hebt misschien wel beperkingen, maar de belangrijkste beperkingen zijn die je jezelf oplegt. Kijk naar wat je nog wel kunt en wat je raakt. Ik heb daarom ook een film laten maken over de lessen. Huisartsen zouden hun patiënten ook een cursus bewegen op muziek voor moeten kunnen schrijven.’

heeft nieuwe energie aangeboord.’

> 15

Programma

THEATER ’t Venster biedt een breed scala aan theaterlessen voor kinderen en volwassenen, inclusief een vierjarige opleiding voor jongeren. Lessen zijn in Wageningen, tenzij anders aangegeven. Voor alle cursussen, aanmelding en info: www.tvenster.nl. Een greep uit het aanbod:

>

Door theaterspelen meer zelfvertrouwen gekregen

Theatercursus op maat Maak kennis met aspecten van toneelspelen, zoals improvisatie, beweging en houding, stemgebruik en samenspel. Tijdens het kijken naar elkaar leer je benoemen wat iemand doet en welke uitwerking dat heeft. Spelplezier staat voorop en je gebruikt je eigen fantasie om dingen vorm te geven. 4 lessen. Start 23 januari. Theater Meedoen Voor jongeren en jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking. 15 lessen. Korte theatercursus voor kinderen 7-9 jaar. 15 lessen. Start 14 januari (open les). Jongerentheaterschool Introcursus voor 10+. 10 lessen. Start 10 februari. Nieuw: Minicursus komisch theater Groep 5, 6, 7. Vond je het theaterproject op school rond de voorstelling ‘Meneer B. traint zich suf’ leuk en wil je meer leren over komisch spel en slapstick? Dat kan. We gaan verder met wat we in de lessen op school hebben gedaan en maken samen een kleine komische presentatie. Ook kinderen uit groep 7 die dit project niet hebben gehad zijn van harte welkom. Inschrijven via www.tvenster.nl voor 23 februari, start 2 maart. 6 lessen, in Oosterbeek. Theater voor volwassenen Maak kennis met toneelspelen en leer aan de hand van onder meer de theatertekst Apocalypso hoe je vanuit een gegeven tekst kunt toneelspelen. Afsluitend bezoek aan voorstelling van Apocalypso. 10 lessen. Start 16 januari.

‘Het is belangrijk dat je geaccepteerd wordt zoals je bent’ Als ze kon, speelde Renske Blok (24, links op de foto) uit Wageningen iedere dag theater. Ze werkt in de keuken van een serviceflat en doet op ’t Venster aan Theater Meedoen, voor jongeren met een licht verstandelijke beperking. ‘Het leuke van theater spelen is dat je in een ander personage kunt kruipen. Dan durf je meer. Vroeger durfde ik niet zoveel. Ik stond ook vaak wat in

16

achter de schermen

elkaar gekropen. Theater spelen heeft me meer zelfvertrouwen gegeven en geleerd meer rechtop te staan. Ik durf van me af te bijten en voor mezelf op te komen. Op mijn vijftiende ging ik voor het eerst naar theaterles. Dat was in Ede bij Cultura. Ze hadden een cursus voor mensen met een licht verstandelijke beperking, wat ik ook heb. Zo’n groep was er nog niet in Wageningen. In een groep met mensen zonder beperking voel ik me minder thuis. Ik ben bang dat ze me gaan pesten. Ik ben vroeger wel gepest. Bij ons op les gebeurt dat niet, we respecteren elkaar allemaal. Het is belangrijk dat je geaccepteerd wordt zoals je bent. Toen mijn docente les ging geven op ’t Venster ben ik meeverhuisd. Nu krijg ik les van Mark Willemsen. Hij is jong, moppert nooit en legt rustig uit. Als ik iets niet begrijp vraag ik gewoon of hij het nog een keer uit wil leggen en dat doen hij dan ook. De les is op dinsdagavond. Omdat ik vlakbij ’t Venster woon loop ik naar les met mijn huisgenoot Lise en onze vriendin Fatma die op de fiets naar ons toe komt. We beginnen meestal met spieren losdraaien en daarna geven we elkaar een klap door. Zo leer je je concentreren. De ene les gaan we vooral dingen uitbeelden, de andere les werken we aan een voorstelling. Die verzinnen we met elkaar. We proberen van alles uit. De komende voorstelling gaat over een camping. Het wordt grappig en spannend. Maar ik vertel lekker niet wat er gebeurt! Wat ik nog moet leren op het toneel is iets rustiger praten en de tijd nemen. ‘Renske, rustig’, zegt Mark nog wel eens tegen mij. Tekst leren kan ik heel snel. Ik weet ook altijd de tekst van anderen en souffleer wel eens. Ik hou zo van theater dat ik ook één dag in de week naar de Momo Theaterwerkplaats in Ederveen ga. Daar doe je aan theater en dans en maak je attributen. We leren moeilijkere dingen en doen ook voorstellingen. Op donderdagavond heb ik dansles met een stel meiden, ook met een licht verstandelijke beperking. Wat ik nog graag zou willen is zangles. Ik kan nog niet goed zingen. Het liefst wil ik musicalster worden. Over tien jaar wil ik in Carré staan!’

Hans Dons

Voorzitter stichting ’t Venster | Bij ’t Venster sinds 2013 ‘Ik kom uit de wetenschap en zie veel overeenkomsten met de cultuursector. Je treft er talrijke creatieve mensen en wat er nu op cultuurgebied gebeurt heeft de wetenschap al voor zijn kiezen gehad: een terugtrekkende overheid en uitstekende onderzoekers en docenten die niet zijn opgeleid om de markt op te gaan. Daar kom je alleen uit met een cultuuromslag. ’t Venster was al een verrassend ondernemende organisatie toen ik kwam. Van de totale begroting kwam maar veertig procent uit gemeentelijke subsidies. Nu zijn we bezig nog ondernemender te worden. Toch steekt er iets. Kunst- en cultuureducatie is meer dan individueel lesgeven, je moet ook samen kunnen trainen en spelen. Een goed gehuisvest centrum voor kunst- en cultuureducatie geeft al die lessen meerwaarde. Dan wordt het een sociale activiteit, kunnen mensen samen iets realiseren, komen nieuwe initiatieven tot stand en valt er in de stad meer te beleven. Voor de leefbaarheid van een gemeente

is een goed cultuurbeleid net zo belangrijk als een sportbeleid. Zelf heb ik op ’t Venster vijf, zes jaar geleden twee cursussen fotografie gevolgd, en ook mijn kleinkinderen hebben hier op les gezeten. Toen ik twee jaar geleden werd gepolst voor het voorzitterschap en ik de concept cultuurnota van de gemeente las, hoefde ik niet lang na te denken. Daarnaast ging ik bijna met pensioen. Ik ben hoogleraar ondernemerschap geweest aan Wageningen Universiteit en directeur van Keygene en Bioseeds op het Agrobusiness Park – samenwerkingsverbanden in de plantenveredeling. We hebben als centrum zoveel te bieden. We werken hard om nog meer mensen te bereiken. Zo kan bezig zijn met kunst en cultuur de teamgeest en dus bedrijven in Wageningen, Renkum en omgeving versterken. En Wageningen UR bijvoorbeeld heeft wel een sport- maar geen cultuurbeleid. Daar kunnen wij een rol in spelen.’ 17

Door Yvonne de Hilster | Foto’s Guy Ackermans & Edwin de Jonge

stenaars om hun werk te presenteren en er meer beleving aan mee te geven’, vertelt De Jonge druk gebarend. Het wachten is op een muzikant die met het systeem aan de gang durft. Colin Benders testte ooit een oerversie, vlak voordat hij als Kyteman zijn weg naar de podia vond.

18 Dans

Kubussen die je met je eigen handen maakt in een virtuele wereld aansturen door met je lichaam te bewegen. Het kan. De bijzondere ervaring is te danken aan het doorzetterswerk van Edwin de Jonge en vriend en muziektechnoloog annex muzikant Frans-Jan Wind. Half december kon je het zelf meemaken op ’t Venster. Het systeem is een vervolmaking van een idee dat ze in 2004 voor het eerst uitwerken. De Wii bestaat nog niet en de Xbox net een jaartje als de De Jonge en Wind Space invasiON ontwerpen, een installatie waarmee je bewegend met armen en benen je eigen, unieke muziekcompositie kunt maken. Het werkt met gewone camera’s en computers die kokend heet worden van het gegevens verwerken. Samen ontwikke-

len ze de benodigde programmatuur. Omdat het beter moet kunnen, pakken ze Space InvasiON vijf jaar later nog eens op. ‘Wat goed klonk zag er niet uit en omgekeerd’, beschrijft De Jonge het tekort. Het resulteert in Virtual eMotions. De huidige ‘versie 3.0’ is te danken aan de technologische ontwikkelingen: met beweging kun je nu naast geluid ook digitaal beeld aansturen – lang leve de Xbox-camera met zijn groothoeklens. De Jonge en Wind laten zo een werkelijke wereld samensmelten met een digitale wereld die een nieuwe dimensie toevoegt aan de beleving van kunst – muziek, dans en beeld. ‘Emoties oproepen, dat is toch waar het bij kunst om draait. En dit opent nieuwe wegen voor kun-

Dat het idee niet in de prullenbak is blijven liggen, kenmerkt De Jonges gedrevenheid. Als hij iets wil doen, doet hij het goed. Dat geldt voor dansen, lesgeven, muziek maken en het grafisch ontwerpen waar hij mede zijn brood mee verdient. ‘Als het je in een breakdance battle lukt de muziek te zijn en je gedachten uit te zetten, kan het niet meer fout gaan’, vertelt hij op een grauwe ochtend in de studio die hij thuis op zolder heeft ingericht. ‘Al zet je je voet op een andere plek dan zou moeten, je lost het in de flow op. Dat het schuurt en toch goed komt geeft soms zelfs wat extra waarde aan je optreden. Ga je nadenken en er niet vol in, dan blijft ook het resultaat achter. Iets moet kloppen tot in de kern om te kunnen raken. Zo werkt het ook bij het vormgeven van een boek. Als de tekst niks is, is het maken van een boek een ramp. Maar zonder een doordacht ontwerp slaat een goede tekst alsnog dood. Het ontwerp kan de tekst een nieuwe lading meegeven; door de plaatsing van de tekst en foto’s, door lettertypes en kleuren. Het boek wordt het mooist als je het een derde laag weet mee te geven, een creatief uitgangspunt dat werkt als kapstok. Door die kunstzinnige laag kan het boek mensen dieper raken en komt de boodschap beter over. Soms is dat lang sleutelen. Maar als het er dan ineens uitkomt door alle stapjes die je onderweg hebt gezet, dan denk je potverdikke!’ Hij slaat met vlakke hand op tafel. ‘Het gaat er tenslotte om dat iemand

dat boek oppakt, dat het oog blijft hangen en je erin wordt gezogen.’

‘Ik heb een liefde voor letters’, vertelde De Jonge eerder die ochtend al. ‘Een letter is zo tof, er is niks mooiers! Vanaf het moment dat ik een potlood kon vasthouden teken ik.’ Dat heeft hij niet van een vreemde: zijn vader was graficus in een tijd van lichtbakken, wrijfletters en peelcoats. ‘Mijn vader maakte met de hand landkaarten. Soms werkte hij ’s avonds thuis. Ik mocht met zijn professionele gereedschap werken als ik er maar netjes mee omging – net als ik nu mijn kinderen met mijn apparatuur laat werken.’ Door de letters vindt hij als scholier ook een weg voor zijn energie en creativiteit: op de middelbare school raakt De Jonge aan de praat met een jongen die hij lettertje ziet tekenen, Silvan. Die heeft in de VS gewoond en laat thuis een breakdancevideo (Wild Style) zien. De Jonge gaat helemaal los: ‘De muziek, hoe je erop kon dansen, de graffiti! Ik deed aan turnen, ging mee met mijn moeder die danslessen gaf, danste als Elvis op een schoolfeest. Het was altijd al dans, muziek en lettertjes, en die drie zijn zich altijd samen blijven ontwikkelen.’ Eind jaren tachtig verplaatst zijn toneel zich naar Wageningen, als zijn vader een andere baan krijgt. De Jonge is dan net klaar met de havo. Hij ontmoet al snel hij Frans-Jan Wind, broer van Vensterdocente dans Suzanne Wind. ‘Ik was dj maar miste mijn groep in Enschede en ging op zoek naar nieuwe mensen.’ De twee trekken veel samen op, maken muziek, scratchen. De Jonge volgt een vliegeniersopleiding maar haakt ongelukkig af, werkt daarna bij een drukker en een reclamebureau, en vindt in 1995 alsnog de weg naar de kunstacademie. ‘Ik voelde

19

Programma

DANS ’t Venster biedt danslessen voor iedere leeftijd en in verschillende disciplines: klassiek ballet, breakdance, body release en flamenco. Lessen zijn in Wageningen, tenzij anders aangegeven. Voor alle cursussen, aanmelding en info: www.tvenster.nl. Een greep uit het aanbod:

Breakdance Met docenten van breakdancegroep Ill Skill Squad. Voor 6-10 jaar in Wageningen en Oosterbeek. Voor 10+, 14+ en Battleteam in Wageningen. DANS! De lessen zijn thematisch en gebaseerd op natuur, seizoenen en fantasie. Dansenderwijs leren kinderen danstechnische, fysieke, sociale en muzikale vaardigheden. Voor peuters (2,5-4 jaar), kleuters (4-5 jaar), kinderen (6-7 jaar). In Wageningen en Oosterbeek. Klassiek ballet Vanaf 4 jaar, ook volwassen beginners. In Wageningen en Oosterbeek. Zondag 15 februari: Roze Valentijnsdansgala 6-12 jaar. Dansworkshop met roze ballet, roze limonade en koek, roze disco met roze moves, presentatie van roze ballet aan ouders. Van 15.30-17.00 uur. Docent: Suzanna Wind. Voor aanmelden: ’t Venster, 0317-42 66 33, [email protected]. Kosten 9,50 euro, betalen bij binnenkomst. Musical voor kinderen 9-12 jaar. Dansen, acteren, zingen. 25 lessen. Body release Actief en ontspannen bewegen op muziek. Je gaat meer natuurlijk bewegen en bouwt je zelfgevoel en lichaamsbewustzijn op. Je laat onnodige spanning los en geeft jezelf de ruimte. 16 lessen.

20

Nieuws

me daar in Arnhem als een vis in het water: zij dachten zoals ik dacht, zagen wat ik zag en hadden alle vragen die ik ook had.’

Op de academie hoort De Jonge over ‘ene Haico’ (van Dijk, nu collega-docent op ’t Venster) die ook aan breakdance doet. Het klikt, en ze gaan samen trainen in de gymzaal van de Pantarijn, gadegeslagen door nieuwsgierige scholieren die ook willen leren breakdancen. Zo rolt hij in het lesgeven. De Jonge doet dat nog steeds met veel plezier, of het nou aan zijn eigen leerlingen is of een uurtje aan een schoolklas. ‘Ik dans omdat ik het leuk vindt, en met meer mensen dansen is leuker. Ik kan voor een training ook rustig voor de spiegel zitten en kijken hoe mijn voet eruit ziet als ik hem op een bepaalde manier beweeg. Ten tweede kan ik anderen wat leren, en dat doe ik graag. Elke dag lesgeven red ik niet meer, maar zo een paar dagen per week is prima en het houdt me fit. Het tofste is om dansers zelf creatief bezig te zien. Er lopen er op les nu een aantal rond die de skills, zeg maar de basisprincipes echt onder de knie hebben, en dan wordt het leuk. Want vanuit de skills kun je creatief gaan verzinnen. Ik vind het ook geweldig als andere jongens mijn pasjes mooier zie maken. Dan is het echt dansen, dan komt het echt uit jezelf.’ Actief in het breakdancecollectief Ill Skill Squad dat hij in 1998 oprichtte is De Jonge niet meer. Hij is trots op wat is bereikt, met voorstellingen en workshops op festivals, in theaters en op scholen. Een jongere generatie heeft het showteam gebracht tot Holland’s Got Talent en popfestivals als Lowlands en Szigit (Boedapest) aan toe. Maar het lijf begint te protesteren.

Impuls muziekonderwijs

Schoolproject XXL Landschap Ook dit jaar laten leerlingen van de groepen 7 en 8 van scholen in de gemeente Renkum zich weer inspireren door het landschap in het schoolproject XXL Landschap. Onder leiding van docenten van ’t Venster maken de leerlingen kennis met kunstzinnige vormgeving en gaan illustreren, gutsen en fantasievolle kleren maken. Verder maken ze samen een XXL-versie van een schilderij van een beroemde Renkumse schilder uit de collectie van museum Veluwezoom in Doorwerth. Voor het XXL-schilderij krijgt iedere leerling op papier een fragment van het schilderij, met de opdracht dit op groter formaat (A3) na te schilderen. Deze losse delen vormen daarna een schildering van 2,5 bij 1,5 meter, die enkele weken in museum Veluwezoom komt te hangen. Aan het eind van het project bezoeken de leerlingen het museum om het resultaat en meer schilderijen uit de Oosterbeekse school te zien.

Minister Bussemaker van onderwijs wil de komende jaren bereiken dat het muziekonderwijs voor kinderen van 4 tot 12 jaar van goede kwaliteit is, zowel binnen als buiten school. Ze reserveert voor de periode 20152020 in totaal 25 miljoen euro voor een regeling van het Fonds voor Cultuurparticipatie die gericht is op het versterken van kennis en deskundigheid van mensen die voor de klas staan. Bedoeling is dat scholen samen met één of meerdere partijen uit het muziekveld aanvragen gaan doen. De nieuwe regeling wordt in 2015 van kracht. ’t Venster is graag de muzikale partner van de Wageningse en Renkumse scholen die van deze regeling gebruik willen maken en houdt de scholen op de hoogte.

y

Edwin de Jonge 1969 geboren in Groningen 1998 oprichting Ill Skill Squad

De afgelopen maanden maakte De Jonge – opnieuw samen met Wind – toch een bijzondere dansproductie: Virtual Christmas. Hij is opgevoerd tijdens het evenement Sprokkelroute op 12 december in IJsselstein. Het creatieproces volgt precies de tegenovergestelde weg van een klassiek choreografie, waarbij dansers aanleren en uitvoeren wat iemand anders heeft bedacht. In dit geval was er eerst een basale soundtrack waar twee moderne balletdansers stukjes dans op maakten. Dat werd gefilmd, en van de ‘bak beeld’ die er toen was in combinatie met de soundtrack (‘een bak geluid’) werd met knippen en plakken de uiteindelijke choreografie samengesteld. Waarom zo ingewikkeld? ‘Ik wil mensen de muziek die een lichaam in zich heeft laten zien en horen.’ De Jonge laat een eerste ruw resultaat zien op een beeldscherm in zijn studio. Het is betoverend mooi. Beweging en muziek voelen één en vanuit emotie vormgegeven; een ware coproductie tussen beweging en geluid.

2000 studeert af aan kunstacademie Arnhem 2000 zelfstandig ontwerper 2004 start interactieve theaterproductie Space invasiON 2009 oprichting Virtual eMotions 2013 docent op ’t Venster 2014 dansproductie Virtual Christmas De Jonge woont met vrouw en kinderen in Wageningen www.goedinbeeld.nl

Echo van de geschiedenis De gemeenten Wageningen, Renkum, Rozendaal, Arnhem en Rheden willen de komende jaren de historische waarde van buitenplaatsen in de Veluwezoom onder de aandacht brengen met het project ‘Gelders Arcadië, echo van de tijd op de landgoederen’. De echo’s van het verleden vertellen hier iets over de geschiedenis van een landgoed en versterken zo de beleving. Daarom zijn organisaties als Scarabee in Renkum en RIQQ in Rheden uitgenodigd een programma te maken met onder meer kunstenaars, muzikanten, toneelspelers. ’t Venster ontwikkelt voor het project het educatieprogramma ‘Echo van de geschiedenis’, met aandacht voor de Arcadische droomtuinen en voor de geluiden in de levende landgoederen.

Plannen voor centrum landschap en kunst Oosterbeek ’t Venster is nauw betrokken bij de plannen voor een Centrum voor Landschap, Kunst en Cultuur (CLKC) in Oosterbeek. Het centrum moet meer gezicht gaan geven aan Oosterbeek als kunstenaarsdorp. ‘We willen heden en verleden gaan verbinden met het landschap als inspiratiebron’, zegt Hedwig Kauffman die als bestuurslid van ’t Venster bij de planontwikkeling is betrokken. Het centrum moet onder meer ruimte gaan bieden aan museum Veluwezoom (nu nog in kasteel Doorwerth), aan collecties als die van de stichtingen Marius van Beek en Henk en Hedwig Zweerus en van Jits Bakker, aan thematentoonstellingen en aan kunst- en cultuureducatie. ‘Wij kunnen daar als ’t Venster extra activiteiten gaan aanbieden waarin het landschap wordt verbonden met muziek, dans, theater of beeldende kunst’, legt Kauffman uit. Tegelijk moet het centrum een plek worden waar je graag komt voor een kopje koffie. De plannen gaan uit van landschappelijk ingepaste 21 nieuwbouw in Westerbouwing. Info: [email protected]

21

’t Venster van A tot Z

Afmelding Afmelding in verband met ziekte geeft u door aan de administratie in Wageningen, behalve voor muziek in Renkum (0317 - 319 129) en voor Oosterbeek (026 - 370 81 20). Wij bellen u als een les door ziekte of afwezigheid van de docent niet door kan gaan.

Contact E-mail [email protected] Telefoon 0317 - 42 66 33 Website www.tvenster.nl Facebook www.facebook.com/ centrum.venster Bezoekadres Generaal Foulkesweg 42a, 6703 BT Wageningen Postadres Postbus 273, 6700 AG Wageningen Cursusbenodigdheden Bij de informatiebalie van ’t Venster kunt u terecht voor onder meer muziekboeken, teken- en schildersbenodigdheden, diverse soorten klei en gereedschap, balletkleding en -schoenen en een blokfluit. Cursusbenodigdheden zijn verkrijgbaar van maandag tot en met vrijdag tijdens openingstijden. 22

Historie ’t Venster is in 1990 ontstaan uit de samenvoeging van de Wageningse muziekschool en een beeldend centrum. Het werd toen een zelfstandig CKV: Centrum voor Kunstzinnige Vorming. Eind jaren negentig kreeg het centrum na een prijsvraag de naam ’t Venster. Cursussen Alle onze cursussen zijn, compleet met tijden, kosten en aanmeldformulier, te vinden op de website: www.tvenster.nl. Exposities en optredens Regelmatig zijn er in Wageningen en Renkum exposities en optredens van cursisten van ’t Venster. Als cursist een kans om je te laten

lessen en cursussen kunnen doorgaan. Voor tarieven en huurvoorwaarden verwijzen we u graag naar de website, of bel onze administratie. Informeer ook naar de mogelijkheden voor wekelijkse huur.

Muziekles Op zo’n 20 instrumenten en in verschillende genres bieden wij individuele muzieklessen aan. Leerlingen dienen zelf te beschikken over een instrument. Instroom is altijd mogelijk.

zien, als inwoner of organisatie een mooie manier om mensen plezier te laten beleven aan en te interesseren voor kunst en cultuur. Neem contact op voor de mogelijkheden.

Administratie De administratie is bereikbaar op werkdagen tijdens kantooruren. Telefoon: 0317 - 42 66 33. Of mail naar [email protected].

Algemene voorwaarden Op onze website vindt u de algemene voorwaarden.

’t Ven ster van A tot Z

Inschrijven Wilt u zich inschrijven of aanmelden voor een cursus, les of andere activiteit? Ga naar onze website, klik op de cursus en meldt u aan. Lukt het niet, om wat voor reden dan ook, bel dan tijdens kantooruren onze administratie: 0317 - 42 66 33. Instrumenten Er is muziekles voor: accordeon, basgitaar, blokfluit, cello, contrabas, drums, dwarsfluit, fagot, gitaar, harp, hobo, keyboard, klarinet, koper, mondharmonica, panfluit, piano saxofoon, viool, zang. Locatie De lessen, cursussen en workshops vinden plaats in het gebouw van ’t Venster in Wageningen, Generaal Foulkesweg 42a, tenzij anders vermeld.

Nieuwsbrief Blijf op de hoogte met de digitale nieuwsbrief die we een aantal keer per jaar uitbrengen met actuele informatie over activiteiten en nieuwe cursussen. Meldt u aan: www. tvenster.nl/nieuwsbrief. Ook voor niet-cursisten! Openbaar vervoer De dichtstbijzijnde bushalte is Arboretumlaan (Wageningen) en ligt op 5 minuten lopen. Het busstation ligt op 10 minuten lopen. Op school ’t Venster verzorgt in de gemeente Wageningen en Renkum structureel en projectmatig lessen kunst en cultuur in het basis- en middelbaar onderwijs, en bijvoorbeeld op de buitenschoolse opvang. Wilt u kinderen of jongeren ook kunst en cultuur laten beleven? Of heeft u een interessante activiteit in de aanbieding? Neem contact op met ’t Venster en bespreek de mogelijkheden.

Proefles muziek Om kennis te maken met een instrument of zang kunt u een proefles kopen. Voor 30 euro is een tegoedbon aan te schaffen voor een individuele proefles muziek van 30 minuten. Ook leuk om cadeau te geven! Ruimte huren? Als cursist Cursisten en leerlingen van ’t Venster kunnen een lokaal huren voor eigen (muziek-)studie. Kosten: 9 euro per uur. Externe verhuur Onze ruimten in het gebouw aan Generaal Foulkesweg 42a kunnen worden gehuurd onder de voorwaarde dat geplande

Stichting ’t Venster is een stichting. Het bestuur wordt gevormd door Hans Dons (voorzitter), Yvonne van Hezik, Maarten van der Lande, Anne-Marie Bruggert, Hedwig Kauffman, Kitty Vijverberg en Ineke Brouwer. Het dagelijks bestuur is in handen van een directie onder leiding van directeur Albert Spee. Vakantierooster De schoolvakanties verschillen per plaats en school. Het vakantierooster dat ’t Venster aanhoudt is te vinden op de website. Wageningen, Renkum en omstreken Iedereen uit Wageningen, Renkum en omliggende gemeenten kan zich voor hetzelfde tarief inschrijven voor lessen en cursussen.

Volksuniversiteit Geïnteresseerd in:

Talen, Kunst en muziek, Filosofie en oude culturen, Persoonlijke ontwikkeling, Doe-het-zelf en creatief, Internet en mijn PC, Geografie en mijn omgeving? De Volksuniversiteit Wageningen organiseert cursussen, lezingen en korte excursies en biedt hiermee aan volwassenen de mogelijkheid tot verdere ontwikkeling en scholing voor hun dagelijks leven. Ga naar www.volksuniversiteit.nl/wageningen voor meer informatie. Op deze website kunt u zich ook inschrijven op de maandelijks verschijnen­de elektronische nieuwbrief met alle laatste wetenswaardigheden. Of vraag het programmaboekje op via telefoonnummer: 0317-415234. E-mail: [email protected] 23

de cursist Cursisten van ’t Venster kun je echt overal tegenkomen. Op de Grebbedijk ontmoeten we Janthe Albers (14) uit Wageningen, onderweg naar gitaarles.

‘Als ik begin met spelen wil ik mijn gitaar niet meer wegleggen’

Interesse? Kijk op de website www.tvenster.nl Of bel 0317-426633

Foto Guy Ackermans Als je een meisje prachtig hoort zingen op de fiets is het misschien wel Janthe. Ze is dol op zingen, en gaat helemaal los als ze een gitaar in haar handen heeft. Elektrisch of akoestisch is beide goed. Haar wens voor een westerngitaar ging dankzij verjaardagscadeaus in vervulling. Weten we meteen waar haar hart ligt: bij country en pop à la Ilse de Lange. ‘Ik zing veel nummers van haar.’ Eigen liedjes probeert Janthe al wel te schrijven, maar die vindt ze nog niet goed genoeg om mee op te treden. Wel staat ze graag op het podium, bijvoorbeeld bij het Cultureel Café. ‘Het is toch geweldig om te

’t Venster biedt lessen en cursussen op het gebied van muziek, dans, theater en beeldende kunst voor iedereen in Wageningen, Renkum en omstreken.

merken dat mensen het leuk vinden wat je doet?’ Haar eerste optreden was twee jaar geleden, met gipsen enkel door een misstap bij volleybal. Hadden we al verteld dat ze ook nog op scouting zit? Lekker op zaterdagochtend met een oude spijkerbroek en bergschoenen het bos in, hiken met kaart en kompas of een goed vuurtje stoken om zelfgeschilde aardappels in een pan te frituren. Je vraagt je bijna af of ze nog wel tijd heeft voor haar huiswerk. Gitaar spelen doet ze dan ook expres niet iedere dag. ‘Als ik begin wil ik hem niet meer wegleggen.’

Bezoekadres Generaal Foulkesweg 42a 6703 BT Wageningen

’t Venster verbreedt je horizon!