Turkije
The Lycian Way
Ankara
TURKIJE
Antalya
Land van het Licht, noemden de Lyciërs hun streek. Tussen Fethiye en Antalya weerkaatst de zon op de besneeuwde pieken en glinsteren haar stralen op de golven van de Middellandse Zee. Daartussen loopt de Lycian Way, een schitterend wandelpad dat groene bergweides, antieke sites en verlaten stranden met elkaar verbindt.
Tekst: Sara Bosmans Foto’s: Michaël Dehaspe
64
e Lycian Way stond al jaren hoog op het verlanglijstje. Het 509 kilometer lange wandelpad vond al gauw na de opening in 1999 een plek in de hitlijsten van mooiste wandelingen ter wereld. Het is ongetwijfeld de unieke mix van natuur, cultuur en geschiedenis die de route zo aantrekkelijk maakt. De bergen
aan de zuidkust zijn dramatisch en het water van de Middellandse zee verleidelijk blauw, maar het zijn de sporen van antieke beschavingen die de route een vleugje mysterie geven. En in tegenstelling tot andere toppers als de Inca Trail in Peru of de beklimming van de Kilimanjaro, is het hier nog altijd niet filewandelen. De eerste wandeldag lijkt het zelfs of we de enige toeristen zijn op de Lykia
PASAR JANUARI 2012
SDMDQLQGG
Links: Onderweg tussen Yayla Kuzdere en Akçağil, met zicht op de Tahtali Daği. Hierboven: Huseyin en Gülüzar bij wie we een eenvoudig bed vonden voor de nacht.
Yolu. De chauffeur heeft ons afgezet in het kleine bergdorp Yayla Kuzdere. Hij rijdt verder naar Akçaùil met de bagage, wij hoeven enkel een dagrugzakje te dragen. Als de auto wegrijdt over de stoffige weg, zijn we de enige levende wezens in de wijde omgeving. De routebeschrijving leidt ons over een smal pad dat omhoog loopt tussen de bomen. Algauw zien we de roodwitte markeringen die aangeven dat we op de juiste weg zitten. Het was de Engelse Kate Clow die in de jaren negentig Turkije zijn eerste langeafstandspad gaf en het markeerde zoals de GR-paden. Na een uur krijgen we voor het eerst de Tahtali Daùi te zien. De berg ligt in het midden van het Olympos Nationaal Park, tussen stille naaldwouden en romantische yayla. Na vierhonderd meter stijgen, houden we voor het eerst halt op
We spreken elkaars taal niet, maar de glimlach die van de ene naar de andere schiet, is warm en oprecht.
zo’n bergweide die wit kleurt door de madeliefjes. Het is zo’n plekje waar je het liefst een hele dag zou willen luieren, maar de dreigende hemel dwingt ons verder te klimmen. Rond lunchtijd bereiken we een herdershut op 1.700 meter. Het is fris op de kam en zodra ons Turkse lunchpakket tomaat, komkommer, kaas en brood - op is, zoeken we de weg naar beneden. De wandeling heeft even de Lycian Way verlaten en de stippen die we nu moeten volgen, zitten plots goed verstopt. >
PASAR JANUARI 2012
SDMDQLQGG
65
Elke dag komt de zoon van de familie Demir op zijn brommer hier naartoe om het licht van de witte vuurtoren aan te steken. De vuurtoren van Chelidonia, waar zee en bergen elkaar betoverend ontmoeten. Enkel toegankelijk voor wandelaars.
Merhaba, groeten we een herderinnetje. Haar geiten grazen langs een stroompje dat we een tijdje volgen. Rondom pieken donkere bergen, maar de flanken zijn felgroen en gestipt door de wilde bloemen. Met het geluid van de koekoek en het suskewiet van een vink op de achtergrond is de idylle compleet. Een onverharde weg duidt erop dat we weer de bewoonde wereld naderen, al is de overgang niet al te bruusk. Tussen bloesemende boomgaarden en weides ligt het huis van Huseyin en Gülüzar, onze gastheer en -vrouw. Het is een heel eenvoudig pension - in de kamertjes staat enkel een bed en de douches zijn buiten - maar de sfeer is heerlijk. Wat de Lycian Way ook zo aantrekkelijk maakt, zijn de ontmoetingen met de mensen. We spreken elkaars taal niet, maar de glimlach die van de ene naar de andere schiet, is warm en oprecht.
Olympos ’s Morgens gooien we de deur open en genieten in de slaapzak nog even van het zicht over de fruitbomen tot aan de besneeuwde bergtoppen. Bij het ontbijt krijgen we enkel verse producten die recht van het land komen: honing en olijven, schapenkaas en eieren. Huseyin en Gülüzar poseren nog even op
66
hun erf en we beloven de foto op te sturen. Onze gastheer laadt de rugzakken in de auto en brengt ons naar het beginpunt van de etappe. Het moet heerlijk zijn om heel de Lycian Way te kunnen wandelen, maar omdat wij geen vijf weken de tijd hebben, slaan we een monotone etappe over. Over een bochtige en stenige weg hobbelen en botsen we een uur langs yayla’s, herdershuisjes en bossen. Af en toe wijst Huseyin een dorp aan en noemt het bij naam. ‘Tahtali téléférique’ verstaan we nog net. Sinds een paar jaar voert inderdaad een kabelbaan naar de top van de 2.366 meter hoge berg. Toen de berg nog Olympos heette en er alleen nog goden woonden, lukte het de mens niet zo gemakkelijk om op de top te komen. De hoogmoedige held Bellerophon, die met de hulp van het gevleugelde paard Pegasus wou binnendringen in het koninkrijk, had al snel door dat de Olympos misschien wat te hoog gegrepen was. Een woeste Zeus zorgde ervoor dat de man van zijn paard viel en voortaan blind en kreupel door het leven moest. Bellerophon en Pegasus zullen we vandaag nog tegenkomen, maar eerst nemen we afscheid van Huseyin bij de forelrestaurants van Ulupinar. Onze voeten zijn nog niet warm gelopen als de schoenen al uit moeten om een riviertje over te steken. Op watersandalen waden we door het kniehoge koude water naar de overkant. Dan klimt het pad tussen de struiken het rivierdal uit en verdwijnt in het bos waar een herderinnetje tussen haar kudde zit.
De hete adem van Chimaera Als we een stop inlassen om te genieten van de omgeving, worden we voorbijgestoken door een groep
PASAR JANUARI 2012
SDMDQLQGG
Indiana Jones achterna
Links: De Turkse overheid vult met eigen bewegwijzering de roodwitte GR-tekens aan. Hierboven: Heb je net je voeten warm gelopen, bij Ulupinar moet je door een koude bergrivier.
Turkije
wandelaars. Het is duidelijk dat dit traject veel vaker gelopen wordt dan de wandeling van gisteren. Dat komt natuurlijk door het natuurfenomeen dat halverwege te zien is. Op de bergpas, waar we de lunchpauze nemen, zijn er al een paar te zien. Tussen de rotsen branden kleine vuurtjes. Ze zijn niet gemaakt door de mens, maar komen uit de aarde. Onder de bodem zit een bijzonder gas dat ontvlamt zodra het in de lucht terechtkomt. Dat is in ieder geval de droge, wetenschappelijke verklaring. Volgens de mythe komen de eeuwige vlammen uit de mond van Chimaera. Het vuurspuwende monster leefde op de berg Olympos tot Bellerophon en Pegasus ervoor zorgden dat het nooit meer kwaad zou kunnen doen. De twee lukten in hun opdracht, maar Chimaera spuwt dus nog altijd vuur. Voorbij de pas schuifelen we over losse steentjes naar beneden, af en toe moeten we houvast zoeken in een struik. Twintig minuten later komen we bij een tweede en groter vuurveld. De rotshelling is zwartgeblakerd rond de haarden. Sommige zijn gedoofd, maar kunnen elk moment weer ontvlammen. Yanartaü, zoals de Turken de plek noemen, is een populaire excursie voor dagjestoeristen en dat is jammer genoeg te merken aan de peuken en papiertjes op de grond.
Het pad loopt verder langs de ruïnes van een Byzantijnse kerk tot we uiteindelijk de Baai van Cirali bereiken. Het duurt nog een paar uur eer de zon onder gaat en dus brengen we de namiddag door aan het water. We zijn bijna alleen op het brede strand en de rust wordt enkel onderbroken door de muezzin die oproept tot gebed. Rechts zien we de bergen waar we de volgende twee dagen over moeten en eerlijk gezegd zien die er ontmoedigend hoog uit. Het pension ligt achter een tuin vol citroenbomen en ’s avonds wordt het diner geserveerd in de tuin. De kippen en parelhoenders wachten naast onze tafel tot we ze een stukje geroosterd lam toewerpen. Zelf zijn we erg verlekkerd op de yeni dünya, Maltese pruimen die recht van de boom komen.
De volgende ochtend wanen we ons even in een avonturenfilm. Over het strand naderen we hoge kliffen waarop de ruïnes staan van een Genuees kasteel. Tussen de rotswanden zoekt een rivier de weg naar zee en uit het water weerklinkt een kikkerkoor. Op de oevers liggen de restanten van de antieke stad Olympos. De stad maakte deel uit van het Lycische Verbond, een democratische unie van steden die regeerden over het schiereiland tussen Fethiye en Antalya. De Lyciërs werden uiteindelijk deel van de Grieks sprekende wereld en werden later onderworpen aan Romeinse en Perzische bezetters. Aanvallen, ziektes en aardbevingen zorgden ervoor dat de Lyciërs zo goed als verdwenen waren toen in 1071 de Turken arriveerden. In Olympos zijn nog overblijfselen te zien uit verschillende periodes. >
PASAR JANUARI 2012
SDMDQLQGG
67
Tussen de rotsen branden kleine vuurtjes. Onder de bodem zit een gas dat ontvlamt zodra het in de lucht terechtkomt.
Boven: In Yanartaş brandt de rots. Een populaire bestemming voor dagjesmensen. Rechtsboven: Yeni dünya of Maltese pruimen. We krijgen ze na het diner in de tuin, recht van de boom.
Als we de kloof inlopen, botsen we bijna meteen op een sarcofaag die in een rotskamer op een podium staat. De Griekse inscriptie waarschuwt dat niemand anders hier mag begraven worden dan Marcus Aurelius Zosimos, zijn vrouw en kinderen. Wie het toch waagt dit graf te schenden, moet duizend dinar betalen aan de god Hephaestos, en de verklikker wordt beloond. We lopen verder onder de bomen naar een huis met mozaïeken en de monumentale poortingang
Antalya Fethiye
TURKIJE LYCIË
Kemer
Olympos 2.366 m
Chimaera Kumluca Kas
Baai van Cirali
Finike Vuurtoren van Chelidonia
Middellandse Zee
68
30 km
van een Romeinse tempel. In een smalle gang schiet een krab zijdelings voorbij, de ruïnes zijn overwoekerd door exotisch aandoende planten en Indiana Jones kan elk moment de hoek om lopen. Aan de overzijde van de kreek gingen de oude inwoners ooit naar de hammam en het theater. Nu groeien de klaprozen tussen de brokstukken en duwen boomwortels de stenen omhoog. Achter de necropolis gaat de Likya Yolu meteen steil de berg op. Zonder de markeringen zou je hier meteen verdwalen. Drie uur duurt de klim en het zweet loopt in stralen van ons gezicht. Op vijfhonderd meter hoogte grote opluchting als het loofbos wijkt voor de naaldbomen, het betekent dat we nog maar tweehonderd meter moeten stijgen. We wandelen door een strook bos die een paar jaar geleden is afgebrand. Van de oude garde blijven nu enkel nog zwartgeblakerde stammen over. Plaats zat voor een fris tapijt van paarse, witte en gele bloemen. Tussen de kruinen zien we steeds meer stukken van de blauwe hemel en na drie uur komen we lichtjes opgelucht aan bij de vervallen herdershut, die het einde van de klim aangeeft. Onze T-shirts drogen in de zon terwijl we een typische sandwich kaas-tomaat-komkommer opeten met zicht over de eindeloze rijen serres in de Vallei van Cavuúköy. In de late namiddag, na een lange afdaling over een smal bospad en tussen de boomgaarden, ploffen we neer op het terras van het
PASAR JANUARI 2012
SDMDQLQGG
Heerlijk, zo’n bloemetjesweide in de bergen. Je zou er wel een hele middag kunnen blijven.
Turkije
hotel. De schoenen gaan uit en met een verdiende Efezpils in de hand doen we niet veel anders meer dan kijken naar de snaterende eenden op de rivier die langs onze vermoeide voeten stroomt.
Over de kliffen naar de kaap De laatste etappe belooft 790 meter klimmen en 750 meter dalen. Gelukkig kunnen we even inlopen langs het strand vooraleer de richtingspaal ons resoluut de eerste helling op stuurt. Telkens we achterom kijken is de baai weer een stukje kleiner en dieper geworden. Voorbij het hoogste punt kunnen we op adem komen door een tijdje de hoogtelijnen te volgen en ondertussen in bewondering naar een vergeten eilandje in zee te staren. Maar dan eist het terrein weer alle aandacht op als we over losse stenen moeten afdalen tot bij een geul. Bij de volgende klim zorgt het vergezicht ervoor dat we een mooi excuus hebben om te bekomen van het lange rotspad tussen het droge struikgewas. We slingeren langs veldjes met bloemen, geurige bomen en horen af en toe de golven inbeuken op de kliffen. In ruil voor ons zweet en soms ook gezucht, toont de mediterrane kust zich van haar meest spectaculaire kant. Na de tweede top wandelen we door het struikgewas naar de vuurtoren van Chelidonia. In de oudheid hebben de stromingen tussen de kliffen en de vijf eilandjes wat verder in het water veel schepen op de kliffen laten lopen. Duikers halen nog altijd voorwerpen uit dit onderwaterkerkhof. De witte vuurtoren wordt al vijfenzeventig jaar onderhouden door de familie Demir. Elke dag komt hun zoon van het acht kilometer verderop gelegen dorp op zijn brommer hier naartoe om het licht
aan te steken. Chelidonia is een van de hoogtepunten van een van de mooiste wandelingen ter wereld. Het is een plek die enkel bereikbaar is voor wandelaars en waar de bergen en de Middellandse Zee elkaar op een betoverende manier ontmoeten. Hier op de kaap doet het Land van het Licht zijn naam alle eer aan, want dankzij de vuurtoren blijft Lycië schitteren, ook als de zon al lang is ondergegaan. <<
Praktisch • Wij gingen op stap met Hannibal Reizen, de enige touroperator die op dit moment The Lycian Way aanbiedt als individueel wandelarrangement. Het arrangement houdt in dat je logies, maaltijden en bagagevervoer tussen de overnachtingsplaatsen geregeld worden. Je wandelt dus enkel met een dagrugzak en de routebeschrijving van Hannibal. Per dag wordt 3 tot 6 u. gewandeld, maar rustdagen zijn mogelijk. Vanaf 395 euro p.p. voor 8 dagen. www.hannibalreizen.nl. • Wie de route individueel wil wandelen, heeft het boek van Kate Clow (The Lycian Way) nodig. Op haar website van de route kun je nadien de waypoints voor de gps downloaden. Er zijn geen gedetailleerde wandelkaarten van de streek. Op de meeste wandeldagen zijn er overnachtingsmogelijkheden, voor de hoogste trajecten moeten tent en eten mee op de rug. De route is haalbaar voor iedereen met een basisconditie en wordt moeilijker naarmate ze dichter bij Antalya komt. De beste periode om te wandelen is van februari tot mei en van september tot november. www.lycianway.com.
Pasar tip Ook met Pasar kun je mee voor een 8-daagse begeleide wandelvakantie in Turkije. Van 29 september tot 6 oktober in Karaburun, een ongerept schiereiland op 100 km van Izmir. Je verblijft op hotel in halfpension, krijgt een lunchpakket mee, vluchten en transfers zijn inbegrepen. Meer info in de brochure Wandel-, fiets- en cultuurreizen 2012 bij deze Pasar en op www.pasar.be.
PASAR JANUARI 2012
SDMDQLQGG
69
