TUDELTA.26. >03 > 06 > 10 >16 > 23 English Kernreactor. Voetbalcoach. Lefgozertje. Probiotica. Good Idea

DELTA. 26 11-09-2008

weekblad van de technische universiteit Delft

>03 Kernreactor

> 06 Voetbalcoach

> 10 Probiotica

>16 Lefgozertje

> 23 English Good Idea

Ziekenhuizen kampen met een tekort aan radio-isotopen, waardoor patiënten langer moeten wachten op kankeronderzoek. Een nieuwe Delftse techniek kan dit voorkomen.

Sneijder het veld op of toch liever Van Bronckhorst? Een Delfts netwerkmodel berekent de beste wissels voor de voetbalcoach; een voortvloeisel uit netwerkanalyses van eiwitinteracties, vriendenkringen en het internet.

Bij een onderzoek naar de werking van probiotica, overleden patiënten na toediening van deze ‘goede’ bacteriën. Verpleegster Lucia de B., die zeven moorden zou hebben gepleegd, zou veroordeeld zijn op basis van verkeerd bewijs. Hoogleraar statistiek Richard Gill trekt ten strijde tegen onjuist gebruikte statistiek. Op 17 september spreekt hij in Delft.

Anton Montagne is expert in de analoge elektronica. In 1996 won hij als amateurzanger, met pianist Guus Westdorp, het Concours de la Chanson van de Alliance Française des Pays-Bas. “Je moet af en toe een lefgozertje zijn.”

Once upon a time the TU Delft’s geophysics section was facing an uncertain future as new student enrolment figures fell. But thanks to a new Idea League joint MSc program, the section is now flourishing. On September 1, the first six students received their Idea League Joint Master’s degrees in Applied Geophysics. Meanwhile, 14 new arrivals to this program were welcomed in Delft to start the first part of the program, before moving on to ETH Zurich and RWTH Aachen.

01

TUDELTA.26

Geplaagd door de slechte weersomstandigheden kreeg Sander Prakken ook nog eens een lekke band tijdens het inrijden voor het clubkampioenschap van studentenwielersportvereniging WTOS in Honselersdijk. Winnaar werd Maurits van der Ven, twee dagen eerder nog in Groningen gekroond tot Nederlands kampioen tijdrijden.

(Foto: Hans Stakelbeek/FMAX) Pagina 12: Sport

DELTA. 26 11-09-2008

02

nieuwsinterview

’We willen toch auto blijven rijden’ TUdelta.26 > Jaargang 40 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie Frans Godfroy (hoofdredacteur), Jorinde Hanse, Katja Wijnands (eindredactie), Saskia Bonger, Tomas van Dijk, Maaike Muller, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving). > Medewerkers Lotte Asveld, Willemijn Dicke, Carine Dokter, Robbert Fokkink, Dap Hartmann, Christian Jongeneel, Ivo van Leeuwen, David McMullin, Anna Noyons, Arjanna van der Plas, Jeroen Röhner, Daan Schuurbiers, Jimmy Tigges, Robert Visscher, Floris Wiegerinck, Martine Zeijlstra. > Foto‘s Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).([email protected]) > Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out

Liesbeth van Dam

> Mededelingen Martin Kers ([email protected]) > Redactieraad Ir. S. Rozendaal (voorzitter), mw. prof.dr.ir.drs. H. Bijl, prof.dr.ir. F.W. Jansen, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Monasso, prof.dr.B.J. Thijsse, ir. M. Persson > Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: [email protected] www.delta.tudelft.nl > ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede > Oplage 12.000 > Advertenties

H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:[email protected] www.linkmagazine.nl

> Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail [email protected] > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

Op naar het noorden, zei offshore-professor prof.ir. Kees Willemse tijdens zijn intreerede. Maar is dat wel zo’n goed idee? xJos Wassink U wilt ‘Arctische engineering’ ontwikkelen. Wat drijft ons naar het barre Noorden? ”Er ligt daar een enorme toekomst voor de offshore-industrie. De olieen gasvoorraden in het noorden maken ongeveer 25 procent uit van de wereldreserves. Gezien de honger naar energie zal er een drive ontstaan om die gebieden te ontginnen.” Wat maakt Delft daarvoor geschikt? ”We hebben al veel dingen onderzocht op het gebied van Arctic engineering. We hebben veel ervaring met het ontwerp van grote constructies in staal en beton. We weten van ijsmechanica, dynamica en geotechniek. Al die elementen heb je in Arctic engineering ook, maar dan meer toegespitst.” Ik dacht dat onze laatste bemoeienis met de Noordpool uit de tijd van Willem Barentsz stamde. Kunt u eens wat voorbeelden noemen van onze Arctische expertise? ”We hebben binnen de offshoregroep studies gedaan met het

vele faculteiten met brede kennis op allerlei terreinen. We hebben een geïnteresseerde industrie en premier Balkenende heeft een samenwerkingscontract getekend met de Russen over de inzet van Nederlandse technologie. Dat sluit allemaal prima aan bij mijn voorstel voor een Delfts Center of Excellence.”

bedrijfsleven. Met Shell bijvoorbeeld doen we een diepgaande studie naar constructies in brekend ijs. Het blijkt dat platforms soms in trilling raken door het ijs. Dat is een punt van grote aandacht en zorg. Wij maken wiskundige modellen om dat te analyseren.” Maar weten de Noren dat allemaal niet veel beter dan wij? ”Ik stel ook voor om een samenwerkingsverband aan te gaan met de Noren, met name met de universiteit van Trondheim. Mijn idee is om het bestaande samenwerkingsverband met de TU te intensiveren rond Arctisch onderzoek.” U heeft het over milieuvriendelijke oplossingen. De vraag is natuurlijk wel in hoeverre een bedrijf als Gazprom zich daar wat van aantrekt. ”Het gas dat zij exporteren moet afgenomen worden door Europese partijen. Meer en meer heerst het idee van duurzaamheid, fair trade enzovoort. Ik denk dat de Russen er niet mee wegkomen als ze de milieueisen helemaal aan de laars zouden lappen.” Het meest milieuvriendelijk zou natuurlijk zijn wat Greenpeace voorstaat: er wegblijven. ”Ja, maar we willen toch auto blijven rijden en plastics maken.” U vindt een poolmoratorium weinig realistisch? ”Ik vind Greenpeace waardevol als partij die voor een balans in de dis-

Kees Willemse. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

cussie zorgt. Ik ben wel gevoelig voor hun argumenten, maar ik zie ook de behoefte van de samenleving aan energie. Ik zou zeggen: laten we zuinig op zijn op het poolgebied, maar we hebben de energie wel nodig. We kunnen ons niet permitteren er op voorhand weg te blijven.” Want er is veel geld te verdienen? ”Ja, maar waarom is dat zo? Omdat er veel vraag is. Er is een grote maatschappelijke behoefte aan die energievoorraden.” En daar gaat u aan bijdragen? ”Ik denk dat we als Delft daar een rol in kunnen spelen. We hebben een groot aanbod van offshorestudenten. We hebben toegang tot

x Prof.ir. Kees Willemse hield woensdag zijn intreerede als hoogleraar offshore engineering bij Civiele Techniek en Geowetenschappen en Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen, met als titel ‘Offshore Engineering - van ondernemend ontwerpen tot wetenschappelijke vraagstukken’.

Hartmann

Regels voor mdtjdm met studenten Sinds de affaire Rikus Spithorst moet je als columnist op je tellen passen. Voor je het weet pakken ze je column af, nagelen je aan de schandpaal of aan het kruis en zetten je vervolgens aan de dijk. Daarom begin ik deze column met de waarschuwing ‘Pas op: SATIRE! Niet geschikt voor tere zieltjes, preutse geesten, korte lontjes of lange tenen. Iedere gelijkenis met bestaande studenten berust op louter toeval.’ De Universiteit Leiden heeft sinds 1 september een ‘Gedragscode omgangsvormen docenten en studenten’. Dit document telt maar liefst 571 woorden en is daarmee net iets langer dan deze column. Eindelijk, dacht ik, een reglement waarin staat dat studenten hun docenten met meneer/ mevrouw en met ‘u’ moeten aanspreken. Dat ze geen jassen, petjes, hoofddoeken, bromfietshelmen of capuchons mogen dragen tijdens college. Dat ze mobiele telefoons uitschakelen op straffe van publiekelijke executie (van het mobieltje). Dat ze niet eten of drinken tijdens college, en al helemaal geen kauwgom kauwen. Als tegenprestatie moeten docenten dan afzien van lijfstraffen en standrechtelijke executies (behalve voor mobieltjes en mp3-spelers). Het is krap, 571 woorden, maar kernachtig geformuleerd zou het er allemaal net in passen. Helaas. Hoewel de ‘preambule’ veelbelovend beweert dat de gedragscode is bedoeld ‘om een kader te scheppen voor een goed, veilig en stimulerend werk- en studieklimaat binnen de Universiteit Leiden, waarbij docenten en studenten op respectvolle wijze met elkaar omgaan en waarbij wederzijdse acceptatie en wederzijds vertrouwen belangrijke waarden zijn’, gaat het daar helemaal niet over. Kort gezegd – nog korter dus dan die hele gedragscode – komt het er op neer dat een docent niet met studenten mag

mdtjdm, studenten niet mag uhmfdqdm of adeedm, en zich niet door studenten mag laten ohiodm. Dat staat er niet letterlijk zo, want waarom zou je helder zijn als je ook omfloerst kan wezen, maar daar komt het wel op neer: ‘Docenten nemen de nodige afstand in acht in hun betrekkingen met individuele studenten en houden deze betrekkingen zakelijk.’ Wie goed leest, ontdekt dat fqndorrdjr blijkbaar nog wel geoorloofd is. Mocht het ondanks deze waarschuwing tóch gebeuren dan ‘draagt de docent er zorg voor dat hij/zij de student niet op diens onderwijs- en onderzoeksprestaties hoeft te beoordelen dan wel op andere wijze beslissingen hoeft te nemen ten aanzien van deze student. De docent informeert zijn leidinggevende over het bestaan van de relatie.’ Dus als een lieftallige studente mij ondanks al mijn tegensputteren toch heeft fdohios, dan hoeft ze niet op een cijfer te rekenen (laat staan een hoger cijfer). Hoewel ik zelf prima in staat ben om haar verrichtingen bij het ohiodm apart te waarderen naast haar scriptie of tentamen, begrijp ik best dat sommige collega’s daar wel moeite mee hebben. En je dient het ook even bij je leidinggevende te melden. ‘Zeg Bert, ingevolge de nieuwe gedragscode moet ik je deze lijst overhandigen. Met de studenten op de eerste vier bladzijden heb ik fdmdtjs, en met de rest heb ik regelmatig nqzkd rdjr gehad. Ok?’ Overigens, in mijn ervaring kunnen de meeste studenten best wachten tot na het tentamen. Dap Hartmann is astronoom. Hij is werkzaam als docent bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

DELTA. 26 11-09-2008

Spaceboxen De spaceboxen aan de Leeghwaterstraat mogen van de gemeente Delft drie jaar langer blijven staan dan gepland. De studentenwoningen hadden dit jaar weg gemoeten, maar de gemeente erkent dat de woningen niet gemist kunnen worden. Nieuwbouwplannen voor vervangende woonruimtes zijn vertraagd, en het aantal studenten in Delft stijgt alleen maar. Studentenhuisvester Duwo is blij met het besluit. Op dit moment lopen onderhoudsmensen alle spaceboxen na voor onderhoud. Vooral de keukenblokken vertonen hier

03

Nieuws

Delta online en daar gebreken. Na de onderhoudsronde denkt Duwo-directeur Jan Benschop dat de vijf jaar oude woningen weer tijden mee kunnen. De spaceboxen zijn bedacht door Duwo zelf. Die aan de Leeghwaterstraat waren de eerste in Nederland.

De vernieuwde website van Delta is online. De belangrijkste verbeteringen zijn de dagelijkse nieuwsberichten, meer overzicht op de homepage, verbeterde toegang tot het archief en meer mogelijkheden voor beeld en geluid. Nieuw zijn ook de mogelijkheden om te reageren op artikelen en het plaatsen van minimaatjes. De website is ontwikkeld door het Delftse bedrijf Code-B.

x www.delta.tudelft.nl

Delfts patent op aanmaak radio-isotopen Wereldwijde tekorten aan radio-isotopen voor kankeronderzoek kunnen dankzij een nieuwe Delftse techniek voorkomen worden, meent prof.dr. Bert Wolterbeek van het Reactor Instituut Delft (RID). xTomas van Dijk Het was de laatste dagen wereldnieuws: ziekenhuizen kampen met een tekort aan radio-isotopen waardoor patiënten langer moeten wachten op kankeronderzoek. Slechts een handjevol reactoren in de wereld maakt het isotoop, technetium-99m, waarmee jaarlijks zo’n veertig miljoen patiënten behandeld worden. Drie van die fabrikanten leveren nu niet meer wegens onderhoudswerkzaamheden, waaronder ook Europa’s belangrijkste: de reactor in Petten. Extra isotoopfabrikanten zouden de kans op tekorten aanzienlijk verkleinen. Maar voor het huidige productieproces is verrijkt uranium nodig. En dat is nu net een stof waar je als fabrikant niet aankomt zonder speciale vergunning, wegens nonproliferatieverdragen. Prof.dr. Bert Wolterbeek van het RID werkt aan een radicale oplossing voor dit probleem. Hij ontwikkelt een methode

Hymne

om het gewilde isotoop te maken zonder uranium. Als deze experimenten industrieel toepasbaar zijn, kunnen veel meer fabrieken de stof maken. “Technetium-99m, de stof waar het allemaal om draait, wordt nu gemaakt door hoogverrijkt uranium te splitsen”, legt Wolterbeek uit. “Een van de producten die ontstaan, is het radioactieve molybdeen-99, de grondstof voor technetium-99m. De fabrikanten leveren dit molybdeen vastgezet in staafjes aan ziekenhuizen. Een ziekenhuis kan een week

’De activiteitsconcentratie van het radioactieve materiaal moet hoog zijn voor een helder bestralingsplaatje’ lang het technetium-99m-isotoop ‘oogsten’ uit zo’n staafje, doordat het molybdeen-99 ter plekke langzaam tot technetium-99m vervalt.” Maar molybdeen-99 kan ook worden gemaakt uit molybdeen-98, een stabiel isotoop van natuurlijk molybdeen, een stof die mijnbouwbedrijven al uit de grond halen. Wolterbeek heeft een techniek gepatenteerd waarbij hij deze grondstof beschiet met neutronen om er molybdeen-99 van te maken. De molybdeenatomen worden door een neutronenbotsing niet alleen

’Waar de Delftse grachten stromen, daar ligt mijn toekomstpad.’ Deze woorden van de ‘Hymne van Delft’ schalden vorige week over de Markt. Het Delftse studentenmuziekgezelschap Krashna Musika vierde zijn achtste lustrum met een jubileumconcert. Sluitstuk was de hymne van de Delftse componist Guus Westdorp en emeritushoogleraar Marcel Donze. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

‘geactiveerd’, maar door de overgedragen energie ook losgeschoten van de omringende atomen. Het zo verkregen molybdeen-99 lost daardoor op in water. Hierdoor kan het isotoop in hoge concentratie gewonnen worden. En dat is cruciaal. Wolterbeek: “De activiteitsconcentratie van het radioactieve materiaal moet hoog zijn, anders moeten patiënten een te hoge chemische dosis toegediend krijgen voor een helder bestralingsplaatje.” Wolterbeek wil samen met Urenco proberen om het proces op te schalen. Hoofd van de afdeling Stable Isotopes van dit opwerkingsbedrijf, ir. Charles Mol, verwacht met de Delftse techniek een ‘heel interessante markt’ aan te kunnen boren. Volgens hem is men wereldwijd naarstig op zoek naar alternatieve productiemethodes, omdat aan het gebruik van hoogverrijkt uranium vroeg of laat een eind komt wegens het risico dat het in verkeerde handen valt en er kernwapens mee gemaakt worden. “Een andere reden”, zegt hij, “is dat bij het huidige productieproces ontzettend veel radioactief afval ontstaat. En een eventuele alternatieve methode met laag verrijkt uranium is mogelijk nog smeriger.”

Na corps nu Virgiel in opspraak Jet Heerdink schreef in NRC Handelsblad over de ontgroeningspraktijken waaraan haar dochter blootstond. Ze noemde geen namen, maar het blijkt om Virgiel te gaan. In NRC Handelsblad schreef Jet Heerdink vorige week verontwaardigd een brief over de ontgroening van haar dochter. In studentenkringen kwamen na het artikel de namen van Virgiel en het Leidse Quintus bovendrijven. Nu blijkt het om Virgiel te gaan. Bestuursvoorzitter Pieter Prickaerts van Virgiel zegt in een reactie op het verhaal dat hij geen concrete klachten heeft gehad. “Maar tachtig procent is waar. Ik wil de dingen graag verduidelijken, zonder recht te willen praten wat krom is. Ze zijn soms alleen uit hun context getrokken.” Op verschillende voorbeelden van Heerdink gaat hij in. Zo is inderdaad iemand flauwgevallen toen er laat werd gegeten en werden twee mensen onwel. “Dat was niet van de honger, zei de ehbo-dienst, maar door oververhitting. Er zijn toen maatregelen getroffen.” Ook was er in het kamp een modderbak waar eerstejaars die straf hadden doorheen moesten kruipen. “Dat is een maatregel om mensen bewust te maken van het groepsbelang.” Daarnaast bevestigt Prickaerts dat

er iemand was die zijn boterham over de grond moest halen. “Maar het opeten was zijn eigen keuze.” In een ander geval moest iemand een bord eten over zijn hoofd uitsmeren. “Dat hoort bij het verjagen van de introductiecommissie door de eerstejaars. Zo komen ze in opstand.” Het schreeuwen tegen eerstejaars gebeurt volgens de voorzitter om ‘een grote groep handelbaar te maken’. Een kampbeul bestaat ook. “Maar dat is niet iets wat het bestuur heeft ingesteld. We begrijpen dat je daarmee mensen kunt kwetsen.” Virgiel heroverweegt de kennismakingstijd (kmt), de Owee en de

'Zo komen ze in opstand' periode na de kmt. Dat gebeurde al, mede naar aanleiding van de misstanden bij het corps vorig jaar. “Deze kmt is over het algemeen volgens het goedgekeurde programma verlopen. Maar we moeten kijken of dat programma nog aansluiting vindt bij onze vereniging.” Het incident bij Virgiel zal worden meegenomen in de evaluatie van de kmt, verzekert Hans Krul, secretaris van het college van bestuur van de TU. Er is al een gesprek geweest met Jet Heerdink, vertelt hij. Of er sancties komen tegen Virgiel, zoals vorig jaar bij het corps, kan Krul nog niet zeggen.(SB/CvU)

x www.nrc.nl/opinie

DELTA. 26 11-09-2008

Nieuws

Luchtbellen

Roeistrijd

Luchtbelletjes zijn een doorn in het oog van olieproducenten en de levensmiddelenindustrie. Hoe vloeistof met luchtbelletjes door een buis stroomt, is moeilijk te voorspellen. Gas en vloeistof hebben een andere dichtheid. De producenten gooien de verschillende dichtheden op een hoop en maken computermodellen van denkbeeldige vloeistoffen. Drie promovendi bij EWI moeten deze praktijk verbeteren. Deze week promoveerde de tweede, dr.ir. Jok Tang, op een manier om de bellen te vangen in een wiskundige formule.

Roeivereniging Laga heeft dit jaar uitzonderlijk veel nieuwe leden binnengehaald. Werden vorig jaar nog honderd eerstejaars studenten lid, nu zijn het er 241. Bestuurslid Lisanne van Niekerk schrijft dat hoge aantal toe aan het enthousiasme van de Lagaaiers, die gedurende de Owee in groten getale op de vereniging aanwezig waren. “De Owee-commissie heeft ook ontzettend veel gedaan en we hadden veel sponsorgeld, dus alles zag er erg gelikt uit.” Proteus-Eretes, de andere roeivereniging, deed het door het succes van Laga minder

04

Onderwijsruimte goed dan voorgaande jaren. Honderd eerstejaars schreven zich in, tegen 130 vorig jaar. Bestuurslid Sara Tijmensen zegt dat haar vereniging de afgelopen Owee uitgebreid zal evalueren. Verklaringen heeft ze echter al. “Laga heeft een heel goede Owee gedraaid. En bij onze Owee-commissie liep het niet helemaal soepel.”

Een demontabel gebouw dat eerder in gebruik is geweest bij de hogeschool InHolland Rotterdam moet per 1 september 2009 zo’n 4600 vierkante meter extra onderwijsruimte bieden aan de TU. Het college van bestuur heeft besloten dit gebouw naast het pand van Luchtvaart- & Ruimtevaarttechniek (L&R) aan de Kluyverweg te bouwen. Dit nieuwe pand, ‘onderwijsgebouw zuid’ genoemd, moet voorzien in de ruimte die L&R nodig heeft en komt ook tegemoet aan de groeiende behoefte van andere faculteiten. Voor het pand was

oorspronkelijk 6,9 miljoen euro gereserveerd, maar dit bedrag valt 1,7 miljoen euro hoger uit doordat er 2600 vierkante meter extra oppervlak komt. Voor relatief weinig extra geld krijgt de universiteit dus meer ruimte, vindt het college. Tegelijkertijd past het bij de milieudoelstellingen van de TU: het opnieuw gebruiken van een pand is beter voor het milieu dan een volledig nieuw pand bouwen.

Klaar voor de start De kennismakingstijd is achter de rug, de nieuwe lichting eerstejaars is begonnen aan de eerste uren in de collegebanken. Een frisse start. Dít wordt hun jaar, want… xANNA NOYONS

Gijs van Houtem, eerstejaars technische natuurkunde: ”Ik ga superveel ervaring opdoen, lekker op mezelf wonen en mijn studentenvereniging ontdekken. Ik heb net de kmt van Virgiel gedaan en ben blij dat ik lid ben geworden. Ik heb veel leuke jongens en meisjes leren kennen.”

Freek van den Bergh, eerstejaars bouwkunde: ”Ik ga heel veel lol maken met nieuwe vrienden. Ik vond de eerste bouwkundecolleges wel tof. Alleen een beetje chaotisch, want we hebben op veel verschillende plekken college. Maar dat kan uiteindelijk ook wel leuk zijn. Ik heb voor Delft gekozen, omdat ik hier meer echt kan ontwerpen en in Eindhoven niet. Delft is wel een erg kleine stad. Ik ben geen lid geworden, ik denk dat ik zelf genoeg leuke mensen tegenkom.”

Cathelijne van Steensel, eerstejaars werktuigbouwkunde: ”Ik ga eindelijk iets doen wat ik echt leuk vind. Ik heb pas een paar colleges gehad, maar ze waren nu al interessant. Vooral analyse vond ik leuk. We begonnen meteen met een project. Delft vind ik een mooie stad, ik kom namelijk uit Rotterdam. Ik heb de kmt bij ‘de zaak’ gedaan. Voor meisjes viel het allemaal wel mee. Er zitten bij werktuigbouwkunde wel weinig meisjes, maar daar maak ik me geen zorgen over. Ik kan het sowieso meestal goed vinden met jongens.”

Lei Thewessen, eerstejaars technische bestuurskunde: ”Ik denk dat studeren hartstikke leuk is. En ik denk dat bier drinken wel een must wordt dit jaar. Verder heb ik totaal geen verwachtingen. Ik ben geen lid geworden, want ik was aan het interrailen. Ik woon nog in Amsterdam, bij mijn ouders, dus ik ga misschien instemmingen lopen. Daar heb ik totaal geen zin in, want ik heb gehoord dat het verschrikkelijk is. Maar ik moet nu anderhalf uur reizen, dat is ook verschrikkelijk. Delft zelf heb ik nog nooit gezien. Ik ben nu een paar keer van het station naar mijn faculteit gelopen en terug. Maar het zal vast wel mooi zijn.”

Daan Waardenburg, eerstejaars technische natuurkunde: ”Ik ga met het grote plan meehobbelen. Het wordt dus niet echt mijn jaar, ben ik bang. Eerst even genieten van mijn eerste jaar bij Virgiel. Het grote plan is proberen alles bij te houden. En als die P in een jaar niet lukt, ach… De kmt was zwaarder dan ik dacht, want ik had eigenlijk helemaal niets verwacht. Maar ik wil graag een zweefvliegondervereniging opzetten in mijn tweede jaar. Dus dat wordt dan mijn jaar.”

Sarah Brach, eerstejaars bouwkunde: “Ik ga mezelf ontplooien. Eigenlijk was bouwkunde de enige studie die me interessant leek. Ik heb ook niet verder gezocht, om twijfel te voorkomen. Ik ben lid geworden van Virgiel, maar vond de kmt best zwaar. Ik vind het moeilijk om nu goed voorbereid aan het collegejaar te beginnen. Maar ik denk dat ik veel aan de kmt heb gehad, er zitten leuke meiden. Mijn P halen dit jaar is zeker mijn instelling.”

Edio Walle, eerstejaars technische bestuurskunde: ”Ik ben supergemotiveerd en nieuwsgierig naar mijn nieuwe leven. Ik kom uit Curaçao en ben hier net anderhalve maand. Wat is alles hier goed geregeld! De begeleiding bij TBM is veelbelovend. Ik woon nu in Delft-Zuid. Dat is iets minder, misschien. Na mijn studie wil ik hier nog een tijdje blijven om werkervaring op te doen, maar dan terug naar Curaçao. Naar mijn familie en de zon, want die mis ik nu al.”

Jan Huis in ’t Veld, eerstejaars bouwkunde: “Ik ga helemaal opnieuw beginnen. Ik was eigenlijk altijd al van plan bouwkunde te studeren. Lijkt me echt vet om je eigen gebouw in het landschap te zien staan. Ik vond de eerste colleges wel zwaar. Twee keer 45 minuten opletten, dat ben ik gewoon niet meer gewend. Ik ben geen lid geworden, want ik was op vakantie tijdens de Owee. Misschien volgend jaar. Eerst maar eens bouwkunde ontdekken.” (Foto’s: Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 26 11-09-2008

Homohaat

Gestolen Uit de kantines van de TU Delft verdwijnt jaarlijks 20 tot 25 procent van het bestek. Van borden en kopjes verdwijnen ook grote aantallen, maar daarvan heeft cateraar Sodexho geen cijfers paraat. De grootste piek ligt aan het begin van het studiejaar, als sommige eerstejaars studenten hun uitzet bij elkaar stelen. Volgens de banqueting manager lopen er tijdens de lunch wel bewakers door kantines als die in de aula. “Alleen is het moeilijk om 1800 mensen te overzien.” Sodexho kan weinig anders doen dan het verlies nemen. “We

05

Nieuws

zouden plastic borden en bestek kunnen invoeren, maar daar zijn veel mensen op de TU op tegen. Het heeft geen milieuvriendelijke uitstraling en het oogt goedkoop. Alleen als er in korte tijd veel spullen verdwijnen, stappen we tijdelijk over op plastic.”

De Delftse Werkgroep Homoseksualiteit (DWH), waar ook TU-studenten lid van zijn, wil bescherming van de gemeente Delft na verschillende ernstige gevallen van ‘homovijandig geweld’. DWHvoorzitter Dirk-Jan Dekker vraagt burgemeester Bas Verkerk in een open brief actie te ondernemen. Ook tijdens de Owee ging het meerdere malen mis. De verrijdbare kar voor het DWH-pand werd belaagd, een lid is diezelfde dag in het gezicht gespuugd. Tijdens de DWH-openluchtbioscoop op de laatste dag van de Owee ontstond

Biobrandstofdebat er een handgemeen met een groep jongeren. Er is toen ook een kast kapotgeslagen. Over het algemeen is de Owee DWH slecht bekomen. Van 18 tot 21 augustus, de periode van de Owee, waren er met voortduring verbale homovijandige reacties, van telkens verschillende mensen. “Als er door leden voor het pand gewerkt wordt, dan wordt er in de regel minimaal drie keer per uur een opmerking gemaakt door passanten”, aldus Dekker.

De werkgroep biotechnologie en samenleving organiseert in samenwerking met het Kluyver Center for Genomics and Industrial Fermentation op 11 en 23 september 2008 publieke debatten over biobrandstof. In De Rode Hoed in Amsterdam gaat het donderdag over de politiek-bestuurlijke, wetenschappelijke en maatschappelijke aspecten van biobrandstof.

x www.democratiseringvandewaarheid.nl

Vertraging bij bouw studentenkamers De gemeente Delft houdt er serieus rekening mee dat ze toch een milieueffectrapportage (mer) moet laten opstellen voor TU Noord. Dat kan de bouw van studentenwoningen in dat gebied ernstig vertragen. xSASKIA BONGER Studentenhuisvester Duwo is geschokt door het nieuws. Directeur Jan Benschop spreekt van ‘een ramp’. “Als de mer doorgaat, is dat desastreus voor Delft, voor de TU, voor het bedrijfsleven.”

In een mer worden de effecten van bouwprojecten op het milieu en de leefbaarheid in de omgeving onderzocht. Zo’n onderzoek kan wel een jaar duren en de uitkomst kan zijn dat de bouw stilgelegd moet worden. Benschop wil ‘tot het gaatje gaan’ om te voorkomen dat hij de bouwwerkzaamheden ook tijdens het mogelijke onderzoek moet stoppen. Doorgaan brengt het risico met zich mee dat de gebouwen nooit in gebruik mogen worden genomen. Want de bewoners brengen afval, overlast en meer verkeer met zich mee. Belangenvereniging TU Noord roept al jaren dat de wijk dat niet aankan, omdat de luchtkwaliteit al slecht genoeg is. Maar Benschop zegt dat het kamertekort in Delft hem te veel aan het hart gaat. “Er komen steeds meer studenten, die moeten wel ergens

Carrière in wetenschap niet populair Een overgrote meerderheid van de TU-studenten is totaal niet geïnteresseerd in een carrière als technisch wetenschapper. Dat blijkt uit een enquête bij drie faculteiten. Studenten moeten al vroeg met het onderzoek op hun faculteit in aanraking komen en meer informatie krijgen over een loopbaan als technisch wetenschapper, bijvoorbeeld tijdens bedrijvendagen. Dat vindt decaan Marco Waas van Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen (3mE). Waas zegt dit naar aanleiding van een enquête bij zijn faculteit en de faculteiten Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek (L&R) en Civiele Techniek & Geowetenschappen (CiTG). Daaruit blijkt volgens Waas dat het beeld dat studenten hebben van een carrière als technisch wetenschapper slechter is dan het zou moeten zijn. Aan de enquête bij de drie faculteiten deden ruim 1600 studenten en bijna 500 wetenschappers mee. Uit de resultaten blijkt dat een overgrote meerderheid van de studenten er niet over peinst te promoveren en daarna een technisch wetenschappelijke carrière aan de universiteit

te volgen. De meeste afgestudeerden zoeken hun heil nu in een loopbaan bij het bedrijfsleven. Bij bedrijven als Philips, Shell of DSM is meer te verdienen en is duidelijk hoe een carrière verloopt. Van de studenten vindt driekwart het bedrijfsleven daarom een veel aantrekkelijker alternatief. Ook ruim tweederde van de wetenschappers vindt dat de beste keuze die studenten nu kunnen maken. Slechts twintig procent van de studenten vindt een technisch wetenschappelijke baan aantrekkelijk. Toch overweegt zeventig procent van de studenten die willen promoveren ook zeer waarschijnlijk hun loopbaan te vervolgen als technisch wetenschapper. Intellectuele uitdaging is dan het belangrijkste argument voor zowel studenten als wetenschappers. Studenten noemen vooral de onderzoeksfaciliteiten en internationale omgeving van de TU. Studenten en wetenschappers zijn unaniem over onaantrekkelijke aspecten van een loopbaan als technisch wetenschapper. In de top-drie staan: gebrek aan loopbaanbegeleiding, financiële beloning en loopbaanperspectief. (CvU)

wonen. Als wij in het schemergebied van wel of geen mer een besluit moeten nemen, dan bouwen we door.” Duwo hoopt in november te beginnen met de bouw van honderden eenheden aan het De Vries van Heijstplantsoen. Bouwvergun-

‘Dit is desastreus voor Delft, voor de TU, voor het bedrijfsleven’ ningen voor andere woningen in TU Noord zijn in de maak. Als de mer er komt, heeft dat niet alleen effect op de bouwplannen in TU Noord zelf, omdat dit soort onderzoeken altijd voor grotere gebieden wordt uitgevoerd. TU Midden wordt dan hoogstwaarschijnlijk ook meegenomen. Ook daar zijn allerlei plannen in de maak voor

studentenwoningen. De gemeente zelf staat ook niet te springen om een mer te laten uitvoeren. Delft dacht met een kleiner onderzoek klaar te zijn. Uit een second opinion van een externe partij blijkt echter dat dat juridisch mogelijk geen stand houdt. Vooral de rekenmethode die de gemeente heeft gebruikt, zou wel eens afgekeurd kunnen worden door de Raad van State. Die laatste kijkt eind van dit jaar naar het bestemmingsplan voor TU Noord. Daarin is er van uitgegaan dat een studentenwoning de helft zoveel overlast en vervuiling met zich meebrengt dan een reguliere woning. Als de Raad van State daar niet in meegaat, ontkomt de gemeente niet aan een mer. De bal ligt dus bij de Raad van State. In afwachting van zijn uitspraak bereidt Delft de mer maar alvast

voor. Benschop vindt dat de Delftse gemeentepolitiek in de tussentijd in actie moet komen. “De gemeenteraad moet zich hierover uitspreken, want de schade is groot. De instroom van buitenlandse studenten en medewerkers wordt bevroren, om maar eens wat te noemen. Ik kan niet geloven dat iemand dat wil laten gebeuren.” Het college van bestuur van de TU is ‘erg bezorgd over deze ontwikkelingen’, zegt secretaris Hans Krul. “We hebben intensief overleg met de gemeente en Duwo over de mogelijkheden om plannen toch te realiseren en over eventuele alternatieven. Misschien kunnen we indien nodig met de bouw van studentenwoningen uitwijken naar een ander gebied, zoals de buurt rondom station Delft-Zuid.”

Geelgouden gloriedagen Delft is de stad van Vermeer, een belangrijke plaats voor de VOC en de thuisbasis van menig technisch brein. Weinig mensen weten dat in lang vervlogen tijden Delft ook bekend stond om iets wat nog altijd een grote rol speelt in de stad: bier, afkomstig uit zo’n tweehonderd brouwerijen aan de Delftse grachten. En daaraan wordt in het weekend van 13 en 14 september uitgebreid aandacht besteed, tijdens de Delftse Bierhistorische Dagen. Bier mag dan een van de meest geconsumeerde dranken van ons land zijn, velen weten niet dat achter de geelgouden bubbels een grote geschiedenis en een variëteit aan keuze schuilgaan. Aad van der Hoeven, oprichter van Bierhistorie Delft en organisator van het bierweekend, heeft er een heel boek aan gewijd. “De cultuur rondom bier is zeker te vergelijken met die rondom wijn”, vertelt hij. “Wat men tegenwoordig bier noemt is eigenlijk gewoon pils, een grote sloot waar iedereen uit drinkt. Bier heeft een hoger alcoholpercentage. Ik drink pils als ik dorst heb en bier als ik echt wil genieten.” In zijn boek ‘Delft, de stad met de vergeten bierhistorie’ besteedt Van der Hoeven ruim aandacht aan de ondergang van de Delftse biercultuur. ‘Vroeger dronk iedereen bier, simpelweg omdat het water te smerig was om te drinken. Er waren vroeger wel tweehonderd brouwerijen langs de Delftse grachten, maar toen de VOC rond 1700 steeds meer verschillende dranken begon te importeren werd

men ‘verlost’ van het eeuwige bier drinken en zwakte de bierindustrie langzaam af.’ De laatste echte brouwerij sloot zijn deuren aan het begin van de twintigste eeuw. Om de sfeer - én het bier - te proeven van die gloriedagen houdt Bierhistorie Delft verschillende activiteiten. Zo is er in het gereedschappenmuseum in de Drie Akerstraat een ouderwetse bierbrouwerij op poten gezet om de traditionele manier van brouwen te reconstrueren. Daarbij wordt de moderne manier van bierbrouwen gedemonstreerd en is er aandacht voor de instrumenten die er bij het brouwen aan te pas komen. Tevens

is er een rondleiding langs een aantal oude panden waar de brouwerijen gehuisvest waren. Uiteraard met een Delfts biertje. Nina Winters

x www.bierhistoriedelft.nl

Schrijver en organisator van de Bierhistorische Dagen Aad van der Hoeven: “Ik drink pils als ik dorst heb en bier als ik echt wil genieten.” (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 26 11-09-2008

06

wetenschap

desgevraagd

Een dreamteam voor de voetbalcoach Sneijder het veld op of toch liever Van Bronckhorst? Een Delfts netwerkmodel berekent de beste wissels voor de voetbalcoach. Het model vloeide voort uit netwerkanalyses van eiwitinteracties, vriendenkringen en het internet. xTomas van Dijk Vriendschappen, internet, eiwitten en voetballers. Zelden ging een proefschrift over zulke uiteenlopende onderwerpen als dat van ir. Almerima Jamakovic, die begin oktober hoopt te promoveren bij Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI). Wat die onderwerpen met elkaar gemeen hebben? Ze vormen allemaal complexe netwerken, het onderzoeksthema van de promovenda. Jamakovic: “Een belangrijke onderzoeksvraag binnen de complexenetwerkwetenschap is: hoe robuust zijn netwerken? In het geval van het internet: hoe groot is de kans dat het netwerk nog functioneert als je er verbindingen tussenuit haalt? Als de internetrouters gemiddeld met vele andere routers verbonden zijn, gaat het internet niet snel plat. Het internetverkeer vindt dan gemakkelijk alternatieve routes.” Net als routers zijn ook mensen in sociale netwerken met elkaar verbonden. Wie kent wie, daar gaat het simpel gezegd om in zo’n netwerk.

De wetmatigheden die gelden voor internet en menselijke interacties gelden voor eindeloos veel systemen, zoals grammatica in linguïstische netwerken of eiwitten in biologische netwerken. Jamakovic vat de verbindingen binnen tal van dit soort uiteenlopende netwerken in wiskundige modellen. Het is vrij droge stof met termen als ‘clustercoëfficiënt’, ‘eccentriciteit’ en ‘algebraïsche connectiviteit’. Het voetbalnetwerk van Oranje – haar nieuwste model - zit ook vol met dit soort termen. Maar hier spreken ze meer tot de verbeelding. Jamakovic bracht het netwerk van de Nederlandse interlands in kaart samen met haar collega dr.ir. Rob Kooij. Het tweetal gebruikte de wiskundige formules die Jamakovic eerder had ontwikkeld tijdens haar

’Ik kan je niet vertellen welke wissels Van Basten had moeten maken om van de Russen te winnen afgelopen zomer’ promotieonderzoek. “Ik heb een paar studenten alle voetbalopstellingen van de Nederlandse interlands in een matrix laten zetten”, vertelt Kooij, die net als Jamakovic behalve bij EWI ook werkzaam is bij TNO-ICT. “Die konden ze zo plukken van voetbalstats. nl. Het gaat om zo’n zevenhonderd spelers sinds de eerste interland in 1905 tegen België.” Op die dataset hebben de onderzoekers hun wiskundige formules losgelaten. Met het nieuwe computerprogramma kan een voetbalcoach

Met wie vormt Wesley Sneijder een winning team? (Foto: ANP)

nagaan welke spelers hoe vaak al met welke andere spelers hebben gevoetbald tijdens interlands en wat de uitslagen waren. Met andere woorden: hoe goed is een bepaalde combinatie van spelers? “Statistisch gezien dan hè”, nuanceert Kooij, die zelf spits is in een amateurvoetbalteam van TNO. “Ik kan je niet vertellen welke wissels Van Basten had moeten maken om van de Russen te winnen afgelopen zomer. Er spelen teveel factoren mee, zoals het feit dat de Russen eigenlijk rood hadden moeten krijgen in de 89ste minuut.” “Maar stel dat je als coach beschikking hebt over acht wissels”, vervolgt Kooij, “en je moet er daarvan vier uitkiezen. Dan heeft het wellicht zin om na te gaan hoe succesvol bepaalde combinaties waren in het verleden.” Ter illustratie klikt Kooij op een speler in zijn matrix. Rafael van der Vaart verschijnt in een nieuw venster met naast hem een waslijst aan gegevens: totale speeltijd (3809 minuten), goals (12), aantal wedstrijden (58) en wedstrijden gewonnen (33). Om de middenvelder heen staan alle drieënzestig spelers met wie hij ooit een interland speelde. “Als ik er nu Van der Sar en Sneijder bij selecteer, dan zie je dat dit drietal tussen 2003 en 2008 achtentwintig maal samenspeelde. Van die wedstrijden heeft Nederland er zeventien gewonnen en slechts drie verloren. Geen slechte combinatie dus.” Naast dreamteams genereert het programma eindeloos veel nieuwe inzichten en leuke quizvragen. De clustercoëfficiënt bijvoorbeeld (57 procent bij van der Vaart). Dit is een maat voor het aantal keren dat alle medespelers van Van der Vaart ook onderling hebben samengespeeld. Het geeft in zekere zin aan hoe hecht het voetbalkliekje om Van der Vaart is. Een favoriete parameter van Kooij is de afstand tot Johan Cruijff. Marco van Basten scoort hier een twee. Beide spelers hebben nooit samen gespeeld, maar wel allebei met Willy van de Kerkhof. Ze zijn dus twee stappen van elkaar verwijderd. Binnenkort wil Kooij met de KNVB praten over mogelijke toepassingen van het programma. “We willen ook de netwerken van andere nationale teams in kaart brengen”, vertelt hij. “De formule hebben we al. Het is alleen nog maar een kwestie van data downloaden en een mooie interface maken.”

Superversneller De grootste deeltjesversneller ter wereld werd woensdag voor het eerst aangezet. Delftenaar ir. Egge van der Poel heeft er in Geneve aan meegebouwd. Met de grootste onderzoeksinstallatie ter wereld, de Large Hadron Collider (LHC), die zich honderd meter onder de grond bevindt, hoopt het Cern in Geneve de het kleinste deeltjes te vinden. “Het is een bizarre combinatie,” zegt Egge van der Poel desgevraagd. Hij werkte er aan de Atlas-detector. Dat is een liggende cilinder van 44 meter lang en 22 meter hoog die loodrecht op de 27 kilometer lange hoofdtunnel staat. “Je moet je het Paleis op de Dam voorstellen, maar ondergronds en tot de nok gevuld met kabels, leidingen en een wirwar aan elektronica.” In totaal werkten er 2500 mensen aan mee uit 37 landen en 169 universiteiten en instellingen. Atlas is een van vier experimentopstellingen die rond de ring zijn gebouwd. Van der Poel studeerde af bij prof.dr.ir Carel van Eijk (Technische Natuurwetenschappen, Reactor Instituut Delft) en kwam na zijn studie in dienst van de Stichting Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) terecht op het Nederlands instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) waar hij promotiewerk doet aan de Universiteit van Amsterdam. De komende tijd zal hij ook betrokken zijn bij de analyse van de signalen van de Atlas-detector. Atlas kan ondermeer muonen detecteren. Muonen zijn elementaire deeltjes met een korte levensduur (22 miljoenste seconde), een negatieve lading en spin 1⁄2. Muonen zijn interessant omdat ze aanwijzingen kunnen leveren over het bestaan van illustere Higgsdeeltjes (er bestaan vermoedelijk verschillende soorten). Higgs geeft andere deeltjes hun massa. Het aantonen ervan zou het standaardmodel van de fysica kloppend maken. Fysici kijken er al veertig jaar naar uit. “Een Higgsdeeltje kan vervallen in twee z-bosonen”, legt Van der Poel uit. “Elk van die z-bosonen vervalt weer in twee muonen. Als je de muonen nauwkeurig kunt meten, kun je de oorsprong reconstrueren.” Zo hoopt men het Higgsdeeltje op het spoor te komen. Afgelopen woensdag werd voor het eerst een bundel protonen door de ringvormige tunnel gejaagd. Als alles goed blijkt te gaan, dan volgt naar verwachting binnen twee weken ook een protonenbundel de andere kant op. “Dan wordt het spannend, dan kom je in de buurt van botsingen”, weet Van der Poel. Aanvankelijk is de energie van de protonen met 450 GeV (gigaelektronvolt) nog relatief bescheiden. Dat is twee keer meer dan het piekvermogen van de vorige Cern-deeltjesversneller, de Large Electron Proton Collider (LEP). Langzamerhand zal men het deeltjesvermogen ruim twintig keer hoger opvoeren tot 10 teraelektronvolt (TeV) aan het einde van het jaar. Volgend jaar pas zal de LHC zijn volle vermogen bereiken van 14 TeV. Bij die energie hoopt men meer te ontdekken over Higgsdeeltjes, supersymmetrie en extra dimensies. (JW)

DELTA. 26 11-09-2008

07

wetenschap

TUSSENSTAND

Kustrivier op groene zeep Voor zijn promotieonderzoek bekeek ir. Gerben de Boer satellietgegevens over de temperatuur van het Noordzeewater. Hij ontdekte een tot nu toe onbekend duw- en trekspel tussen zoet en zout water. xMAAIKE MULLER ”Zo herken je de kaart van Nederland niet meteen en ga je beter kijken”, verklaart ir. Gerben de Boer de gekantelde afbeelding van Nederland op zijn computer. Tussen Hoek van Holland links op de satellietfoto en Den Helder rechts is een bruin randje te zien. “Fijn slib kleurt daar het water. Het is een soort lopende band van slib die noordwaarts langs de kust beweegt.” Waar de heel kleine slibdeeltjes neerdalen, is moeilijk te zeggen. Helemaal als obstakels als tulpeilanden of Maasvlaktes in zee worden aangelegd. Of als miljoenen kubieke meters zand per jaar op de kust worden gespoten om die te beveiligen. Toch is het nodig te weten hoe dergelijke ingrepen het slibtransport beïnvloeden. Al is het maar om de uitgebreide milieueffectrapportages (mer) te kunnen maken. Het is belangrijk om het effect op het leven op de bodem van

de zee en daarmee weer op vissen en vogels in te kunnen schatten. Toen De Boer aan zijn promotieonderzoek begon – bij Civiele Techniek en Geowetenschappen en het Waterloopkundig Laboratorium, nu Deltares – dacht hij meer duidelijkheid te scheppen in de nog mysterieuze gang van de kleine slibdeeltjes. Hij begon te kijken hoe het water van de Noordzee stroomt, maar dat bleek nog onvoldoende in kaart gebracht. Het was al wel bekend dat water en slib uit de Nieuwe Waterweg de zee in stromen en daar amper mengen met het zoute water. “Het Rijnwater maakt een klein rondje voor de riviermonding en slaat dan rechtsaf,

De zoetwaterstroom loopt zelfs door langs de Waddeneilanden, Denemarken en Noorwegen richting Den Helder”, vertelt De Boer. Op een bak stilstaand zout water zou het lichtere zoete water als een soort pannenkoek bovenop gaan liggen. Maar de draaiing van de aarde duwt het rivierwater in zee noordwaarts. Er ontstaat zo een ‘kustrivier’, legt de promovendus uit. Die zoetwaterstroom loopt zelfs door langs de Waddeneilanden, Denemarken en Noorwegen. De rekenmodellen voor de MER’s doen het ermee, met de bestaande kennis. Maar De Boer wilde meer

Welk effect heeft de aanleg van een tulpeiland voor de kust op vissen, vogels en zeehonden? Om antwoord op deze vraag te kunnen geven, moet men eerst de gang van fijn slib kennen. Ir. Gerben de Boer ging op onderzoek uit en ontdekte een nog onbekend verschijnsel in de stroming op zee. (Illustratie: Innovatieplatform)

weten. Vier keer per dag verzamelen satellieten gegevens over de temperatuur van het Noordzeewater. De Boer kreeg deze data van het KNMI en maakte er kaartjes van. Daarop zag hij naar zijn eigen verbazing bij eb een koude strook ontstaan langs de kust. Bij vloed was die streep weg. Het effect was het duidelijkst te zien op de kaartjes van rond het middaguur. “Grappig, want dat zijn juist de gegevens die het KNMI weggooit omdat dat het niet kan gebruiken.” De ‘kustrivier’ blijkt het zeewater eronder naar boven te trekken – upwelling in vaktermen – of, bij vloed, juist naar beneden te duwen. De Boer heeft daar wel een verklaring voor. Bij dood tij, met weinig verschil tussen laag- en hoogwater, mengen het zoete rivierwater en het zoute zeewater niet met elkaar. “Het is dan alsof de kustrivier op een laag groene zeep drijft. Die waterlaag beweegt zich los van het water eronder”, beschrijft hij. Bij vloed beweegt het lichtere en warmere zoete water niet alleen sneller dan de rest van de zee naar het noorden, maar ook sneller richting het strand. Wanneer het tegen de kust botst, kan het nog maar één kant op: naar beneden. Het zoute water dat daar al zat, moet noodgedwongen wijken. Bij eb gebeurt het tegenovergestelde: downwelling. De kustrivier beweegt relatief hard van het strand af en laat een gat achter. Koud zeewater komt omhoog om die ruimte op te vullen. De Boer, die binnenkort hoopt te promoveren op zijn onderzoek, zoekt nu uit hoe dit op- en neergaan van zeewater slibverplaatsing beïnvloedt. Met die nieuwe kennis kunnen de rekenmodellen weer iets beter milieueffecten inschatten. De Boer: “Hoe kunnen we het effect van een tulpeiland op slibtransport, en daarmee op algen, vissen en uiteindelijk zeehonden inschatten, als we al niet goed weten hoe het water stroomt?”

Ali Tehrani. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Oliespeurtocht Naam: MSc. Ali Tehrani (35) Nationaliteit: Iraans Promotor: Dr.ir. Evert Slob (Civiele Techniek en Geowetenschappen) Onderwerp: Zoeken naar gas met elektromagnetische straling Tussenstand: Nog een jaar te gaan “Het zoeken naar olie en gas met elektromagnetische straling is hot. Al mijn vrienden en collega’s zeiden dat tegen me toen ik ze vroeg wat ze vonden van het elektromagnetische onderzoek aan de TU. Voor mijn promotieonderzoek werkte ik bij het oliebedrijf Schlumberger in Iran. Wat me daar tegenviel was dat we werkten met modellen zonder dat we de wetenschappelijke basis erachter goed kenden. Ik wilde me verder bijscholen en ben toen op aanraden van vrienden naar Delft gekomen. Bij deze nieuwe zoektechniek naar olie waar ik me op richt, wordt elektromagnetische straling vanaf schepen de zee ingestuurd. De bodem geleidt de straling niet overal even goed. Olie en gas bieden meer weerstand. Daardoor kun je aan de hand van de elektromagnetische reflectie van de bodem achterhalen of er koolwaterstoffen zitten. Of ik zelf ook de zee op ga? Nee, ik krijg de data aangereikt. Voor mijn promotieonderzoek ontwikkel ik algoritmes waarmee energiebedrijven die data kunnen interpreteren. De techniek is goed te combineren met seismisch onderzoek. Met seismiek kun je bodemstructuren preciezer in kaart brengen. Maar het is wel veel duurder. Daarom is het handig om eerst met elektromagnetische straling vast te stellen of in een relatief groot gebied olie zit. Als dat zo is kan seismiek de grondlagen vervolgens nauwkeuriger in beeld brengen. Onlangs kwam ik erachter dat ik een bug had in mijn formule. Ik was toen in Noorwegen bij energiebedrijf Statoil-Hydro om onderzoeksgegevens uit te wisselen met andere wetenschappers en verschillende wiskundige methodes met elkaar te vergelijken. Toen bleek overigens ook dat ik de snelste manier had gevonden om de data te analyseren. En dat is van heel groot belang. Binnenkort publiceer ik hierover. Bij mijn onderzoeksgroep werken mensen van over de hele wereld: Italianen, Russen, Bulgaren, Chinezen. Ik vind het erg interessant om met zo’n multicultureel team te werken. Na mijn promotie wil ik weer bij een oliebedrijf werken. Deze keer om seismisch en elektromagnetisch onderzoek te combineren. Waar maakt me niet zoveel uit. Als de baan maar interessant is en goed betaalt. Mijn carrièreperspectieven zijn goed. Doordat de Noordpool smelt komen er meer olievelden vrij. De vraag naar onderzoekers stijgt en het salaris ook. Maar goed, het is natuurlijk wel een triest verhaal dat het ijs smelt. Mijn keuze voor een land hangt ook af van de universiteiten die daar zijn. Mijn verloofde wil over een paar jaar namelijk promoveren. Ze studeert nu bij Luchtvaart- en Ruimtevaartechniek. Ik heb haar in Delft ontmoet. De TU heeft mijn leven veranderd.” (TvD)

DELTA. 26 11-09-2008

service

08

DELTA. 26 11-09-2008

09

Opinie

Een moeizame combinatie Ad Lagendijk wilde oorspronkelijk alleen communicatietips geven aan studenten en postdocs. Al snel bleek dat andere studenten, managers, consultants en zelfs journalisten ook belangstelling hadden. Zo ontstond een handzaam boekje. Het boek ‘Survival Guide for Scientists’ dat het resultaat was, werd op de tweehonderdjarige verjaardag van de KNAW ten doop gehouden door scheidend voorzitter Frits van Oostrom. “Vergeleken bij de ‘Geboden’ van Lagendijk, zijn de ‘Stenen Tafelen’ uit de Bijbel een onderhandelingsstuk”, vergeleek de hoogleraar Letterkunde. En inderdaad, er staan nogal wat zekerheden in: ‘Gebruik nooit uitroeptekens’; ‘Door handen te schudden toon je initatief’, ‘De referent heeft altijd gelijk’. Gelukkig nodigt Lagendijk zijn lezers ook uit om te reageren op zijn

weblog. Die mogelijkheid was bij de ‘Tien Geboden’ niet voorhanden. Communicatie en bètawetenschappen vormen een moeizame combinatie. Dat begon al met de natuurkundeleraar op de middelbare school, die als reactie op vragen uit de klas meewarig zijn hoofd schudde en mompelend het lokaal verliet. Hij had niet zo’n hoge opvatting van de didactiek: een klein deel van de klas snapte de stof, daar hoefde je dus niks aan te doen, en het ander deel zou het nooit snappen. Wat je ook probeerde. Tien jaar later was ik bij medeafstudeerders vaak getuige van een spervuur aan onderzoeksdetails, als toelichting bij geprojecteerde overheadsheets die bomvol stonden met wiskundige formules. Deze broeders zouden baat gehad hebben bij Lagendijks boek. Ad Lagendijk (60) is een oude rot in het vak. Hij is groepsleider aan het FOM-instituut Amolf en als hoogleraar verbonden aan zowel de Universiteit van Amsterdam als de Universteit Twente. Hij won in 2002 de NWO/Spinozapremie voor baanbrekend en inspirerend onderzoek, hij is bekend van een lange serie columns in de wetenschapsbijlage van de Volkskrant (1993-2004) en hij zat in de redactie van het

VPRO-radioprogramma ‘De Vrolijke Wetenschap’. Hij weet dus wel te communiceren. Maar wat belangrijker is, hij weet hoe belangrijk een goede communicatie is voor de loopbaan van wetenschappers. Wie schrijft die blijft, en wie geciteerd wordt komt hogerop. Maar hoe zorg je dat je artikel in de juiste bladen terecht komt, hoe ga je met kritiek om, hoe vang je de aan-

’Vergeleken bij de ‘Geboden’ van Lagendijk, zijn de ‘Stenen Tafelen’ uit de Bijbel een onderhandelingsstuk’ dacht van de pers en hoe maak je een spetterende presentatie? Daarover gaat de communicatiegids. In feite zijn het drie gidsen in een: schrijven, presenteren en e-mail. Ze zijn afzonderlijk te gebruiken en tonen onderling wat overlap. Dat noopt dan tot diagonaal lezen, iets wat Lagendijk overigens ook aanraadt. Het boek is door de structuur als een lijst met do’s en don’ts ook

niet vloeiend te lezen. In zijn voorwoord stelt Lagendijk dat de lezer hooguit anderhalf uur nodig heeft voor de 250 pagina’s. Handige grijze kadertjes geven de kern weer van waar het over gaat (“During presentations, never make remarks at leaving or arriving people”), zodat de lezer gemakkelijk kan beslissen of hij daar meer van wil weten of niet. Overigens, het hele boek is in het Engels, omdat dat nu eenmaal de omgangstaal van de wetenschap is. Ondanks zijn pittige uitspraken ('Communicatiecursussen door niet-actieve onderzoekers zijn zelden bruikbaar, maar onveranderlijk een tijdsverspilling') kan Lagendijk heel tactisch zijn. Het deel waarin hij de sociologie van het onderzoek bespreekt is nog het meest boeiend. Hij legt uit hoe belangrijk het co-auteurschap is, wie je dat moet gunnen en hoe je dat communiceert. “Als een collega bij je lezing zijn naam niet op de dia’s ziet staan, herinnert hij zich dat nog jaren.” Lagendijk laat ook zien hoe het subtiele spel in elkaar steekt tussen auteur, redacteur van een tijdschrift, en een referent. En hoe belangrijk het is om collega’s de erkenning te geven waar ze recht op hebben, maar ook een assertief

antwoord wanneer ze je lezing dreigen te verzieken. De delen over presentatie en e-mail zijn wat technischer van aard, en neigen naar een gebruiksaanwijzing voor gevorderden. Minimaal kunnen onderzoekers door dit boekje de meest voorkomende fouten vermijden. Maar het zou mij niks verbazen als het mensen daadwerkelijk helpt om beter voor de dag te komen. En niet alleen qua kleding (“Physicists like to prove that they are champion in ill-dressing”, p.131). (JW)

x

Ad Lagendijk, ‘Survival Guide for Scientists’, Amsterdam University Press, 2008, € 19,90.

x www.sciencesurvivalblog.com

Regeren is niet altijd vooruitzien Politici vinden het lastig over hun graf heen te regeren. Toch moet de overheid verder kijken dan periodes van vier jaar. Het utopische, enkelvoudige toekomstbeeld van het Innovatieplatform is daarvoor ontoereikend, betogen Van der Duin, Van Oirschot, Kotey en Vreeling. xPATRICK VAN DER DUIN, ROBERT VAN OIRSCHOT, HARRY KOTEY EN EELCO VREELING ‘Regeren is vooruitzien’ is een bekende uitspraak in overheidsland. Hoe gebruikt onze overheid toekomstverkenningen in het strategie- en beleidsvormingsproces? Uit recent onderzoek blijkt dat toekomst verkennen door ministeries grotendeels past in de historische ontwikkeling van toekomstonderzoek. Deze ontwikkeling laat een verschuiving zien van het voorspellen van de toekomst naar het verkennen ervan. Men beseft dat de

samenleving steeds minder maakbaar is. De overheid is maar één van de maatschappelijke actoren en andere actoren kunnen onvoorspelbaar gedrag vertonen. De ministeries zetten zich met deze bescheiden opstelling en verkennende toekomstbenadering onbewust af tegen het utopische en enkelvoudige toekomstbeeld van het Innovatieplatform. Het is daarom wenselijk dat de langetermijnstrategie van het Nederland Ondernemend Innovatieland-project van het kabinet zich niet op dat wensbeeld baseert, maar denkt in meer toekomsten. Daarnaast blijkt dat er grote verschillen zijn tussen de ministeries. Remmende factoren zijn er ook. Zo is de waan van de dag, vaak in de vorm van een groot aantal Kamervragen, een verklaring (en excuus) om het toekomstverkenningwerk neer te leggen ten gunste van operationele kwesties. Henri Kissinger zei het al: ‘The urgent drives out the important’. Ook hangt het gebruik van een toekomstverkenning af van de steun van de verantwoordelijke bewindspersoon. Zo heeft ten tijde van het EU-grondwetreferendum een aantal bewindslieden een veto uitgesproken over het nadenken over mogelijke toekomstige consequenties van een afwijzing door het volk. Het politieke hoofd van weer een

ander ministerie wilde geen toekomstverkenning voor het jaar 2024, omdat hij verwachtte dat de Tweede Kamer hem zou terugfluiten met het argument dat deze toekomst te ver na de regeerperiode zou liggen. Hoewel de bewindspersoon hiermee terecht erkende dat problemen en oplossingen op zijn beleidsterrein zich uitstrekken over meer dan vier jaar was het ‘regeren over het graf heen’ hem niet gegund door de volksvertegenwoordiging. De input van experts (en nietexperts) uit onverwachte hoeken is

Toon lef om niet achter ieder klein politiek brandje aan te lopen een belangrijke succesfactor voor toekomstverkenningen, maar bij veel ministeries steunt men vooral op het eigen bekende netwerk. Veel toekomstverkenningen zijn onvoldoende integraal doordat weinig verbindingen worden gelegd met andere beleidsterreinen waarvan de experts op het ministerie niet bekend zijn. Ook gaan veel toekomstverkenningen toch vooral over het heden. Organisatorische en institutionele factoren belemmeren dus het gebruik van toekomstverkenningen ten behoeve van beleid en strate-

gie. Het onderzoek reikt een aantal oplossingsrichtingen aan om deze belemmeringen tegen te gaan. Stem bijvoorbeeld de toekomstverkenningen van ministeries op elkaar af. Maak niet één overkoepelende toekomstverkenning maar stel vast welke impact toekomstverkenningen op elkaar hebben en hoe beleidsvoornemens op basis van verschillende toekomstverkenningen met elkaar samenhangen. Creëer een ‘open’ toekomstverkenningsproces waarbij niet alleen de usual suspects aanwezig zijn, maar ook relevante buitenstaanders worden betrokken. Ook niet voor de hand liggende opvattingen krijgen zodoende een welverdiende plaats in de toekomstverkenning. Toon lef om niet achter ieder klein politiek brandje aan te lopen: bewindslieden moeten leiderschap uitdragen door belangrijke onderwerpen voorrang te geven boven urgente kwesties, door ambtenaren op strategische functies te vrijwaren van politieke deadlines. Durf tenslotte na te denken over een toekomst die politiek niet correct is. Een recent fraai voorbeeld van hoe kijken naar de toekomst een urgente en politiek gevoelige kwestie kan tackelen is de commissie-Bakker. Door niet de voors en tegens van arbeidsparticipatiemaatregelen te analyseren maar op een rij te zetten, en door vanuit een toekomst-

visie vast te stellen wat er nu moet gebeuren laat men het praktische nut zien van vooruitzien. Het motto ‘Regeren is vooruitzien’ is geen vrijbrief voor het bouwen van luchtkastelen maar inspireert tot gefundeerde, toekomstvaste beslissingen in het heden. Mits de toekomstverkenning goed is uitgevoerd. Patrick van der Duin werkt als toekomstonderzoeker op de TU Delft. Robert van Oirschot, Harry Kotey en Eelco Vreeling werken als consultants bij Alares. Bovenstaand artikel is gebaseerd op een onderzoek dat is gepubliceerd als ‘Regeren is vooruitzien. Een exploratief onderzoek naar het gebruik van toekomstverkenningen in strategie- en beleidsvormingsprocessen bij ministeries’ (uitgeverij Lenthe Publishers).

DELTA. 26 11-09-2008

interview

WIE IS RICHARD GILL? Richard Gill werd geboren in het Engelse Redhill, in 1951. Hij studeerde wiskunde in Cambridge en kwam daarna naar Nederland voor de liefde. Hij werkte op het Mathematisch Instituut in Amsterdam en promoveerde in 1979 op een onderwerp uit de medische statistiek: hoe lang blijven mensen gezond na een behandeling tegen kanker? Gill was onder andere afdelingshoofd statistiek in Amsterdam en hoogleraar in Utrecht. Sinds 2006 is Gill verbonden aan de Universiteit Leiden. Hij is voorzitter van de Vereniging voor Statistiek en Operationele Research. Het afgelopen jaar voerde Gill fel actie tegen de veroordeling van verpleegster Lucia de B., die zeven moorden zou hebben gepleegd. Gill veegde de vloer aan met het statistische bewijs en nam samen met Maarten ’t Hart het initiatief tot een paginagrote advertentie met het verzoek om de zaak te heropenen. Inmiddels is de detentie van Lucia de B. geschorst en wordt bekeken of de zaak heropend kan worden. Gill is getrouwd, heeft drie kinderen en een kleinzoon. (Foto’s: Hans Stakelbeek/FMAX)

10

DELTA. 26 11-09-2008

11

interview

’Tragisch dat het is misgegaan’ Bij een onderzoek naar de werking van probiotica overleden patiënten na toediening van deze ‘goede’ bacteriën. Hoogleraar statistiek Richard Gill spreekt op 17 september in Delft over deze test.

nagedacht over wat er precies aan de hand was.” En hoe moet het nu verder? ”Ik ben van plan om samen met Gooszen en anderen een artikel te maken over hoe het wel had gemoeten. Mijn advies zou daarnaast zijn om in elke toezichtcommissie een professionele statisticus te plaatsen, die niet geblindeerd is, net als in andere landen al gebeurt.”

xIONICA SMEETS

Eerder sprong u op de bres voor Lucia de B. Heeft u nog tijd voor uw normale onderzoek met al deze acties? ”Nu weer wel, ik probeer de draad weer op te pakken.”

Een voordracht over probiotica, is dat niet een wat vreemd onderwerp voor een wiskundige? ”Je zou denken van wel, maar de ophef over het probioticaonderzoek heeft juist met wiskunde te maken. Bij de klinische testen zijn statistische protocollen gebruikt. Toen het leek alsof er iets mis was gegaan bij het onderzoek, vroegen mensen zich af of de fout in die wiskunde zat.”

En als er volgende week weer iets in de krant staat over onjuist gebruikte statistiek? ”Dan ga ik toch uitzoeken hoe het zit. Misschien kan ik iemand anders daarvoor interesseren, dat is ook best.” Een dag later volgt een e-mail van Gill: ‘Je vroeg me of ik nu klaar was met ‘acties’ zoals Lucia de B. en probiotica, of dat ik terugging naar mijn onderzoek [...]. Ik ben al betrokken bij een andere zaak. De zaak Kevin Sweeney waar alle wetenschappelijk evidentie kristalhelder is: de vrouw van Sweeney overleed vanwege een brand in hun huis, veroorzaakt door roken in bed. [...] Het is allemaal bijna niet te geloven, wat allemaal mis ging in deze zaak. [...] Deze zaak heeft niet veel met statistiek te maken, maar desondanks ben ik bezig met een Bayesiaanse modelering...’

Wat werd eigenlijk onderzocht? ”Het ging om onderzoek naar het gebruik van probiotica, speciale stammen van een ‘goede’ bacterie. Deze probiotica werden toegediend aan mensen met een alvleesklierontsteking. Dit is een zeer ernstige aandoening, de ontsteking verspreidt zich vaak naar andere organen en één op de tien patiënten overlijdt uiteindelijk. Antibiotica hielpen hier niet, maar er waren aanwijzingen dat probiotica wel zouden werken. Het idee was dat probiotica het afweersysteem lieten stijgen en dat tegelijk de goede bacteriën de strijd aanbonden met de slechte bacteriën. Er waren geen harde bewijzen dat dit werkte. Daarom wilde een groep medici onder leiding van hoogleraar chirurgie Hein Gooszen een goed onderzoek doen.” Hoe was dat onderzoek opgezet? ”In totaal driehonderd patiënten werden geloot over twee groepen. Groep A kreeg de probiotica en groep B een placebo. Dit onderzoek werd driedubbelblind uitgevoerd: noch de patiënten, noch de artsen, noch de toezichthouders wisten welke groep de echte probiotica kreeg. In het onderzoek was ingebouwd dat ze halverwege zouden kijken of ze door moesten gaan.” Wat was het criterium om te stoppen? ”Er zijn bij dit soort onderzoeken twee redenen om te stoppen. De eerste is significantie: als de behandeling duidelijk goed werkt dan is het onethisch om door te gaan, andere patiënten moeten de behandeling dan ook krijgen. De andere reden om te stoppen is nutteloosheid: als de resultaten zo zijn dat het vrijwel onmogelijk is om aan het eind van de proef nog een positief effect van het geteste middel te meten, dan moet je stoppen. Dit is ook een veiligheidsmaatregel: als het medicijn averechts werkt dan stopt het onderzoek.” Wat gebeurde halverwege de probioticatest? ”Ze besloten om door te gaan. Pas aan het eind van de test, na driehonderd patiënten, werd de blindering opgeheven. Toen kwam de grote schok: de complicaties in beiden groepen waren vergelijkbaar maar in de groep met probiotica was de sterfte veel hoger: 24 ten opzichte van 8. De geschrokken artsen hielden een persconferentie en stuurden brieven naar patiënten. In hun publicatie in een medisch tijdschrift werden alleen de gegevens van de eindstand bekend gemaakt, niet de data van halverwege de test. Kansrekenaar Ronald Meester stuurde een brief naar Trouw, waarin hij schreef dat hij niet begreep waarom ze niet halverwege waren gestopt. Het leek hem onmogelijk dat de resultaten toen dusdanig waren dat er nog een positief eindresultaat kon komen voor de probiotica. Meesters methode was wat naïef, maar in feite had hij gelijk. Daardoor raakte ik geïnteresseerd in de zaak en begon ik de artikelen te lezen. In eerste instantie vond ik vooral die driedubbele blindering kwalijk.” Kunt u daar wel iets zinvols over zeggen? U bent natuurlijk geen arts. ”Ik heb natuurlijk wel onderzoek gedaan in de medische statistiek en ik heb gecorrespondeerd met autoriteiten op dit gebied. En zij vinden deze vorm van blindering ook geen goed idee. Het is dus niet alleen mijn mening.”

Kon u toen al iets zeggen over de statistiek zelf? ”In het onderzoeksplan beschreven Gooszen en collega’s welke stopregel ze gebruikten. Ze verwezen naar een artikel met drie stopregels, zonder een hint welke van de drie het was. Later bleek dat ze een variant uit een Nederlands standaardwerk van medisch statisticus Hubert Schouten gebruikten, maar met de verkeerde cijfers. Dat was een aanwijzing dat ze niet wisten wat ze deden op het gebied van de statistiek. Ik vind het tragisch dat het is misgegaan, want ze probeerden het echt op een tekstboekmanier te doen.” En toen bent u zonder dat u de echte gegevens had gaan ageren? ”Ik schreef een artikel met kritiek op de opzet van het onderzoek en een oproep tot discussie. Toen belde ‘Nova’, dat vooral geïnteresseerd was in sensationele verhalen over een patiënt die kreunend een handtekening moest zetten. Ik weet niet of dat soort kritiek terecht is, de opzet van het onderzoek leek verder heel correct. Helaas kregen Gooszen en ik elkaar niet te spreken in de uitzending en zei hij: ‘Gill heeft de gegevens niet en kan niets zeggen.’ Daarna kreeg ik van een journaliste alsnog de cijfers van de tussenstand. En wat bleek? Ze hadden volgens hun eigen stopregel moeten stoppen. Je berekent voor zo’n stopregel uit de gegevens de p-waarde, een getal dat aangeeft hoe goed je meetgegevens bij je aanname passen. Volgens het recept dat de medici wilden gebruiken, zouden ze stoppen voor significantie als de p-waarde kleiner was dan 0,0081 en stoppen voor nutteloosheid als de pwaarde groter was dan 0,382. Als je de cijfers van halverwege het onderzoek invult, dan komt er een p-waarde van 0,8 uit.” Waarom zijn ze dan niet gestopt? ”Het probleem is dat er twee van die p-waardes zijn: een linker en een rechter, bij elkaar opgeteld zijn ze één. In het onderzoek is een softwarepakket gebruikt dat niet vraagt welke van de twee je wilt hebben. Het programma geeft altijd de kleinste van de twee terug, in dit geval was dat dus 0,2 in plaats van 0,8.” Hoe weet u dat het zo is gegaan? ”Doordat ik onlangs met Gooszen en anderen ben gaan praten. Zelf vinden ze het achteraf schokkend dat dit is misgegaan. Hoewel ze zeggen dat ze waarschijnlijk door zouden zijn gegaan met het onderzoek, ook al hadden ze die p-waarde van 0,8 gezien. Maar dan hadden ze halverwege in elk geval goed

x Op woensdag 17 september, 11.00 uur, houdt Gill zijn voordracht in de Snijderszaal van het EWI-gebouw, Mekelweg 4.

DELTA. 26 11-09-2008

12

lifestyle

Oorlog op hoogste niveau DSR-C is terug op het hoogste landelijke rugbyniveau. Zondag opent de Delftse studentenploeg de competitie tegen LRC DIOK. Een bonuspunt binnenslepen zou een mooi resultaat zijn, vindt hooker Coen van Gorkum.

Onder troosteloze omstandigheden werd zondagmorgen op de wielerbaan in Honselersdijk het jaarlijkse clubkampioenschap van WTOS afgewerkt. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

De zaterdagvoetballers van Ariston’80 kenden onder de nieuwe coach Jerry de Groot een geslaagde ouverture van het nieuwe competitieseizoen. Op eigen terrein bleven de studenten het Haagse Quick Steps met 2-1 de baas. De openingsfase was voor de thuisploeg die na twaalf minuten een 1-0 voorsprong nam via de Mexicaan David Martinez Segura. In de daarop volgende periode zetten de bezoekers de studenten onder druk dat na een half uur de gelijkmaker opleverde. Na de thee namen de Delftenaren opnieuw het heft in handen. Een paar minuten voor tijd leidde dat tot de beslissende treffer van de Chileen Ruben Munoz Toro. In blessuretijd werd Bram van Roermund met een tweede gele kaart vroegtijdig naar de douchecabines gestuurd. “Gezien het algemene spelbeeld een terechte overwinning”, meende elftalleider Roland van Vinkevleugel, wiens ploeg ook dit jaar weer een heimelijk oogje heeft op promotie naar de derde klasse. “We streven in elk geval naar een periodetitel, maar als de kans op rechtstreekse promotie of een kampioenschap zich voordoet gaan we daar ook voor.” Voor de handballers van Torius is spelen in competitieverband helemaal een nieuw verschijnsel. Voor het eerst in het bijna twintigjarige bestaan gaan twee dames- en twee herenteams komend seizoen 'voor het echie’ spelen. Om zich daarvoor te kunnen inschrijven ging de club een samenwerkingsverband aan met burgervereniging EDH. Thuiswedstrijden worden gespeeld in de sporthal aan de Kerkpolderweg, onder de noemer EDH/Torius. “Maar we blijven natuurlijk ook meedoen aan diverse studententoernooien”, benadrukt Torius-voorzitster Mona Hichert. Behalve de mogelijkheid om competitie te spelen, zou ook het plan om met de club naar de Oktober Feste in Zuid-Duitsland te gaan aantrekking moeten uitoefenen op potentieel nieuwe leden. “Daar gaan we lekker kaatsen, bowlen en pokeren”, aldus de preses. En bier drinken waarschijnlijk. Overigens zoekt de club nog een trainer/coach. Onder troosteloze omstandigheden werd zondagmorgen op de wielerbaan in Honselersdijk het jaarlijkse clubkampioenschap van WTOS afgewerkt. De Delftse studentenwielervereniging trof het niet met de weersomstandigheden. Striemende regenvlagen en kille rukwinden teisterden de vijftien gestarte mannen en enkele vrouw aan de wegwedstrijd over een uur en drie ronden. Na verschillende uitlooppogingen begon het tot tien renners uitgedunde peloton aan de laatste rondgang, waarin een groep van drie renners wegreed en weg wist te blijven. Maurits van der Ven, twee dagen eerder in Groningen tot Nederlands studentenkampioen tijdrijden gekroond, passeerde ook nu als eerste de finishlijn. De strijd om de mountainbiketitel verliep eveneens in een voortdurend regengordijn. Na drie kwartier stoempen door de blubber slaagden zes van de acht gestarte mountainbikers erin de finish te bereiken. Na een aanvankelijk verloren lijkende strijd met Sander Prakken mocht Matthijs Gerrits zich clubkampioen MTB noemen van de dertigjarige wielervereniging. Kersvers clublid Bob Vervloet werd uitgeroepen tot winnaar van het combiklassement. (JT)

x Tips? [email protected]

De laatste keer dat DSR-C uitkwam in de ereklasse dateert nog van voordat Coen van Gorkum zich vijf jaar geleden bij de club aanmeldde. Na één seizoen in het eerstejaarsteam verwierf Van Gorkum een vaste plaats in het hoogste vijftiental, dat in de eerste klasse acteerde. Meestal als hooker: degene die de ingeworpen bal in de scrum achterwaarts hookt naar de teamgenoot, die het eivormige leer vervolgens verder in het spel brengt. Na een vijfde en twee tweede plaatsen volgde vorig jaar het kampioenschap, met als beloning promotie naar de ereklasse. “Vier jaar geleden begonnen we met een vrij nieuw team. Veel ervaren spelers waren vertrokken. Sindsdien speelden we met een redelijk vaste kern. Een goede mix van jong en oud. Het team wordt gestut door een stuk of vijf ervaren spelers, naar wie iedereen luistert.” Denk niet dat rugby een simpele sport is, waarbij je met zoveel mogelijk mensen achter de bal aanrent en de grootste en sterkste wint. Er komt heel wat tactiek bij kijken. “Je kunt op veel punten goed zijn. Onze kracht is dat we veel snelle spelers hebben.” Belangrijk is druk zetten op de tegenstander. Vooral bij de line-outs en scrums, twee ‘dode’ momenten waarbij beide ploegen proberen de in het spel gegooide bal te veroveren. “Het gaat om balbezit. Om Cruyff te parafraseren: als jij de

floris

Sport

xJIMMY TIGGES Coen van Gorkum: “We moeten het in de ereklasse hebben van de bonuspunten.” (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

bal hebt, kan de ander niet scoren. Steeds als je getackeld wordt, moet je de bal in de ploeg zien te houden. Als je dat een tijdje volhoudt, kun je de vijandelijke verdediging aan flarden spelen. Dán pas kun je scoren.” Voor de tactiek bij line-outs en scrums bestaan codes. “Die bepalen wie naar een bal springt. Via

’Onze kracht is dat we veel snelle spelers hebben’ de line-out probeer je een drive op te zetten. Ook de driekwarters, de mensen in lijn, spreken codes af. Zelf vind ik het het leukste dat je je helemaal kunt geven. Het is een soort oorlog. Voor de wedstrijd zeg je tegen jezelf: ik wil winnen! Hoeveel pijn dat ook kost. Onze coach Julius Breinburg zegt altijd: je moet het niet zielig vinden om iemand te tackelen, want de tegenstander heeft hetzelfde doel.” Breinburg, ex-coach van het Nederlands vijftiental, is al jarenlang bij DSR-C betrokken. “Studenten zijn mondig. Het is belangrijk dat er een ouder en ervaren persoon voor de groep staat die er een beetje de zweep over legt.

Iemand die roept: je doet het zoals ík het zeg.” Gestreefd wordt naar drie trainingen per week. Trainingskampen als in Den Helder, afgelopen weekend, zijn serieuze aangelegenheden. Barbezoek is uit den boze. Is rugby in de ereklasse topsport? Van Gorkum aarzelt. “Nederland staat ongeveer dertigste op de wereldranglijst. Aan de andere kant halen teams als Castricum spelers uit het buitenland. Die hebben een begroting van een paar ton.” Handhaving is het doel. “Vorig jaar gingen we elk duel in om te winnen, dit seizoen moeten we bonuspunten pakken. Die krijg je bij het scoren van drie try’s, of bij een kleine nederlaag.” Overwinningen moeten vooral worden gepakt tegen de andere ‘kleintjes’, Eemland en REL. “Eemland waren we vorig jaar de baas en REL schijnt te zijn verzwakt, al weet je nooit of ze nieuwe spelers hebben.” Zondag debuteert DSR-C in Delft tegen het Leidse DIOK. “Een tegenstander om rekening mee te houden, een bonuspunt pakken zou mooi zijn. Probleem is dat onze captain Ward Italianer geblesseerd is. Waarschijnlijk een scheurtje in zijn meniscus. Dan mis je een belangrijke figuur in de aanval.”

DELTA. 26 11-09-2008

13

lifestyle

feestneuzen

Zombies achter gadgets

Wanhopige mannen We gaan stappen met het huis. Meestal zien we elkaar alleen brak aan het ontbijt, en moeten we zelf de beelden bij elkaars katerige verhalen verzinnen. Nu maken we ze samen mee. Alsof uitgaan met zijn allen alleen niet genoeg is, wordt het gourmetstel uit de kast getrokken. Bij het gebrek aan leuke dansgelegenheden in Delft (we zijn nog niet dronken genoeg voor Speakers), willen we het nachtnet nemen richting Den Haag. Wat is er mooier dan jezelf als Delfts huis te profileren tussen Haagse burgers? Na een aantal drankspelletjes, is het tijd om naar café Danzig te gaan. Wanneer we het café eenmaal binnen zijn, gaan we meteen richting bar. Daarna gaan we los op de muziek. Al onze favorieten komen voorbij als ‘Relight my fire’ en ‘Sexbomb’. Zodra we minder aandacht besteden aan onze moves en meer aan de omgeving, blijkt dat het publiek een beetje teleurstelt. Geen hippe yuppen, alleen wanhopige mannen. Geen verschil met Delft, zou je denken. Maar deze wanhopige mannen zijn al in de dertig. Ze kijken je aan alsof ze net achter de computer vandaan gekropen zijn en

Te veel internet maakt dom. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Slimme mobiele apparaatjes dreigen ons te reduceren tot de domste generatie ooit. Een digitaal ADHD dreigt. xJOS WASSINK

sinds een lange tijd weer een vrouw in 3D zien. Om ze een plezier te doen, mogen ze met mijn lieftallige huisgenoot op de foto, en deze kans pakken ze met open armen aan. We verplaatsen ons maar naar een plek met minder starende mannen. Dan komen ‘onze’ burgers langs: oud-huisgenoten. Om dit te vieren gooien we er nog een shotje in en klimmen we op de banken om onze Delftse moves te showen. Al snel komt er een jongeman vragen waar we vandaan komen. Ik vertel trots dat we het mooiste studentenhuis in Delft zijn. Duidelijk geïmponeerd constateert hij dat we aan de technische universiteit studeren. Op de vraag wat hij in het dagelijks leven doet, antwoordt hij dat hij naar school gaat. Ik knap een beetje af. Hij verzekert me dat hij hooguit een keer in de week in de Danzig is te vinden. Tijd om van hem af te komen. Gelukkig neemt mijn oud-huisgenoot hem even onder vier ogen, en vertelt poeslief dat hij beter niet zijn telefoonnummer kan geven, aangezien onze vader behoorlijk zuur kan doen. Aan al het goede komt een einde en deze keer een lange weg terug. Het brakke ontbijt heb ik niet gehaald, aangezien mijn maag nog even door wilde slapen. (CG)

x Weet je een feest? Mail [email protected]

”Ik kan me nergens op concentreren”, beklaagt een gebruikster zich over haar problematische internetgedrag. Ze klikt de hele avond van tabblad naar tabblad om te zien of er al wat veranderd is. Op zoek naar wat eigenlijk? ”I can’t focus on anything and I’m just waiting for the night to come.” Volgens Jaap Bloem, onderzoeker nieuwe media bij het it-bedrijf Sogeti, is haar verhaal niet uitzonderlijk, maar eerder symptomatisch voor onze tijd. “Multitasken gaat een serieuze schadepost worden. Een massaal digitaal ADHD bedreigt ons allen.” Bloem verzorgde afgelopen maandag samen met zijn collega Sander Duivestein een lezing als aftrap van de Studium Generalereeks ‘Big brother is watching you’. Anders dan je zou verwachten van een medewerker van een it-bedrijf, bepleitte Bloem vooral terughoudendheid ten opzichte van nieuwe media. Zijn collega Duivestein daarentegen manifesteert zich wel op tal van digitale platforms: Face Book, My Space, Second Life (‘ik heb daar wel eens seks’), Twitter en MSN. Om er maar een paar te noemen.

Volgens de Sogeti-onderzoekers bevinden we ons aan het begin van de derde mediarevolutie. De eerste bestond uit het schrift, de boekdrukkunst en de krant - de gedrukte media dus. Toen volgde de elektronica in vorm van radio en televisie: de massamedia. Nu is het de beurt aan de digitale media en internet. Google is net tien jaar oud en YouTube - bewegend beeld kunnen verspreiden - nog maar drie jaar. De gevolgen blijven niet uit: de plaats van massamedia wordt ingenomen door een mediamassa - een tsunami aan beelden en informatie die de moderne mens overspoelt. Enkele kenmerken van de derde mediarevolutie zijn de overgang van informatie- en communicatie (ic)technologie naar ‘ic-tainment’. Met andere woorden: de inhoud moet vooral ‘leuk’ zijn en ‘fun’. Verdere kenmerken van de nieuwe media zijn de opkomst van de webmens die zich manifesteert via alter-ego’s (avatars) op verschillende digitale podia. Tenslotte is er een altijd uitbreidende stroom van kriskras (peer-to-peer)-berichtjes tussen gebruikers die alsmaar massaler en alsmaar langer online zijn. Het is de verwachting dat alles (filmpjes, contacten, navigatie en games) wat nu via internet tot ons komt, in de nabije toekomst ook mobiel beschikbaar zal zijn. “Er wordt ons chaos aangeboden”, reageert een dame uit het publiek. “Wie heeft daar belang bij?”. Bloem valt uit zijn rol van mediaprofeet en zegt opeens heel nuchter: “In de basis gaat het meestal om adver-

tentiegelden.” Bedrijven speuren naar trends en naar nieuwe manieren om met hun klanten in contact te komen. Dat is de werkelijke drijfveer achter de tsunami aan gadgets en de bijbehorende programmaa tjes (widgets). Een jongere bezoekster heeft een andere verklaring: “Vroeger woonden al je vrienden bij je in het dorp en bleven ze in de buurt. Nu zwermt iedereen de hele wereld over en heb je behoefte om je vrienden met je mee te nemen.” Amper is de iPhone geïntroduceerd of andere nieuwe media staan alweer te dringen. KPN probeert televisie op mobieltjes te slijten (‘Wachten wordt weer leuk’), Logica CMG komt met het digitale Zwitserse zakmes 8hands en Philips toont zijn nieuwste tijdverdrijver speciaal voor onder de les (‘Fun met Philips, Relaxen op school’). “Misdadig”, vindt Bloem zulke reclame. Jongeren hebben al vaak een spanningsboog die amper een MTV-clipje overtreft en de diepgang van een badeend. Vluchtige digitale media, inclusief de verplatting van de taal, dreigen hen te maken tot ‘The dumbest generation’ (een boek van Mark Bauerlein uit 2007). Wat te doen? Focus, Rust en Regelmaat, luidt het advies van de Sogeti-goeroe.

x Lezingserie ‘Big Brother is watching x

you’ van Studium Generale nog op 15, 22 en 29 september. www.methemedia.com www.dumbestgeneration.com

Studie Ontwijkende Activiteiten Wie deze cabaretier en gelegenheidsgast bij tal van televisieprogramma’s nog niet kent, moet onder een steen hebben geleefd. Hans Teeuwen, want over hem gaat het, is nu als jazzartiest te bewonderen in de Nederlandse theaters. Teeuwen zingt sinds 2006 niet onverdienstelijk nummers van Frank Sinatra en Billie Holiday. Donderdag is de cabaretier/zanger in het Haagse Theater Diligentia te zien. Dit weekend vindt op het terrein achter station Delft het Carartfestival 2008 plaats. De kunstwerken op dit terrein zijn van auto’s gemaakt, wat originele kunst oplevert. Dit komt niet in de laatste plaats omdat er op dit festival hoofdzakelijk werk van jong en aanstormend talent is te zien. ’s Avonds treden bovendien ook nog enkele bands - L’Chaim en The Frowns - op. Verder kun je de honger stillen met een hapje van de bbq-auto.

Albert Einstein was behalve een briljant fysicus ook een groot liefhebber van muziek. Vrijdag opent het Kamermuziekfestival Haaglanden met enkele van zijn favoriete stukken. Zo worden onder meer stukken van Bach, Mozart en Brahms opgevoerd in de Paleiskerk te Den Haag. Bovendien treedt ook de zestienjarige Kit Armstrong op, het wonderkind dat al vanaf zijn tiende jaar zelf stukken componeert. Het festival vindt verder volgende week plaats op diverse locaties in de stad. (JR)

x www.theater-diligentia.nl www.carartfestival.nl www.festivalhaaglanden.nl

DELTA. 26 11-09-2008

14

reportage

Toen de Rijksbouwmeesters De Rijksbouwmeester is tegenwoordig een invloedrijke adviseur, die het oor van verschillende ministers heeft. Van zelf bouwen komt het niet of nauwelijks meer: dat zal ook gelden voor de in augustus aangetreden nieuwe Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol. Een terugblik op de ‘ouderwetse’ Rijksbouwmeesters en hun voorgangers. xJOOST PANHUYSEN Wanneer begint dit verhaal? Misschien wel op het moment dat een twintiger door zijn dominante broer Napoleon naar Nederland gestuurd wordt om daar als koning te regeren. Tegen zijn zin, want het vochtige Nederland lijkt hem een ongezond land. Maar tegen de tot keizer gekroonde Napoleon zeg je zelfs als broer niet gemakkelijk nee. Het is juni 1806 en de koning ontpopt zich tot een hervormer. Lodewijk Napoleon ziet er op toe dat Nederland een Koninklijke Akademie voor de Wetenschappen krijgt. De oprichting van het instituut Rijksmuseum danken we ook aan hem. En als in januari 1807 bij het Rapenburg een schip met duizenden kilo’s buskruit aan boord ontploft en een deel van de Leidse binnenstad wegvaagt, is de importmonarch snel ter plaatse om hulp te organiseren.

Stationspostkantoor in Den Haag. (Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

Wat Lodewijk Napoleon in Nederlandse ogen toch verdacht maakt, is zijn voorliefde voor residenties met koninklijke allure. Hij haalt de Franse hofarchitect Jean-Thomas Thibault naar Nederland om daar onder meer het Binnenhof en Het Loo te verbouwen. Grillig is deze jonge koning ook. Voortdurend kiest

hij voor een nieuwe residentie: eerst het Binnenhof, dan Huis ten Bosch, dan een gloednieuw wit paleisje aan de Utrechtse Wittevrouwenstraat. Uiteindelijk laat hij het Paleis op de Dam verbouwen, dat onder meer een balkon aan de voorzijde krijgt. De koning roept de Dienst voor Koninklijke Gebouwen in het leven.

Tijdens de Bataafse Republiek is al een Dienst Landsgebouwen ingesteld. Een basis is gelegd voor de functie van Rijksbouwmeester en de Rijksgebouwendienst. Keizer Napoleon ergert zich aan zijn spilzieke en te pro-Nederlandse broer. In 1810 moet Lodewijk Napoleon het veld ruimen als koning van Nederland. Drie jaar later is Nederland weer een onafhankelijke staat. Willem I wordt juichend binnengehaald op het strand van Schevenin-

Op het hoofd van de waardige Ridderzaal is ‘een ware zotskap’ geplaatst

Hoofdpostkantoor Amsterdam (nu Magna Plaza).

gen als het nieuwe staatshoofd. Aan Bartold Willem Hendrik Ziesenis valt als ‘Architect der Koninklijke Paleizen en Landgebouwen’ de eer te beurt voor deze Oranjevorst het huidige Paleis Noordeinde te verbouwen. Maar die opdracht groeit uit tot een nachtmerrie voor deze onderbetaalde Rijksbouwmeester avant la lettre. Het paleis blijkt smerig en - zeker na heiwerkzaamheden – vervaarlijk instabiel. De kosten lopen zo uit de hand, dat Ziesenis in 1816 de facto van zijn werkzaamheden wordt ontheven. Zijn opvolger Charles Vanderstraeten vindt in

1825 zíjn Waterloo in een wederom ontspoord bouwproject: het oorspronkelijk voor Willem I bestemde Koninklijk Paleis van Brussel. Maar waar blijven nu de Delftse ingenieurs? Inderdaad hadden Ziesenis en Vanderstraeten eerder een artistieke achtergrond. Bovendien zal de voorloper van de Polytechnische School pas in 1842 worden opgericht. Op de Polytechnische School blijft bouwkunde een vervolgopleiding voor civiele ingenieurs. Pas in de twintigste eeuw komt bouwkunde in Delft tot bloei. Toch spelen de ingenieurs van Waterstaat een belangrijke rol in een periode rond 1830, wanneer Nederland het meent zonder Rijksbouwmeester te kunnen stellen. Maar van civiele bouwkunst hebben de ingenieurs weinig kaas gegeten en het is geen bloeiperiode voor de rijksarchitectuur. En dan stapt Willem Nicolaas Rose dit verhaal binnen. Militaire achtergrond. Bouwkundedocent. Eén van de drijvende krachten achter de nieuwe, invloedrijke Maatschappij tot Bevordering van de Bouwkunst. Architectuurtheoreticus, op zoek naar een estheticus voor de bouwkunst, nu het neoclassicisme is gaan knellen als een oud pak. En bovenal is Rose Bouwmeester van Rotterdam, waar de bevolking snel toeneemt. Om nieuwe cholera-epidemieën te voorkomen, bedenkt

DELTA. 26 11-09-2008

15

reportage

nog zelf bouwden Rose een Waterplan, met als onderdeel de aanleg van een singelstelsel rondom de stad. ‘De Vogelkooi’. Zo wordt het door de nieuwe rijksarchitect Rose ontworpen ministerie van koloniën (1861) in spotprenten al voor oplevering aangeduid. Zijn gebouw voor de Raad van State vlak naast dat departement krijgt de bijnaam ‘Het Hondenhok’. Rose lijkt zijn tijd te ver vooruit.

Riskant De renovatie van het sterk vervallen Binnenhof blijkt voor Rose een riskante operatie. Hij vindt de jonge advocaat Victor de Stuers op zijn weg. De Stuers, een pionier op het gebied van de monumentenzorg, pleit voor zorgvuldige restauratie in plaats van sloop. Wanneer Rose in 1860 het houten dak van de middeleeuwse Ridderzaal laat vervangen door een gietijzeren overkapping krijgt hij bittere kritiek. Zeker wanneer het houten dak achteraf niet uit de zestiende, maar de dertiende eeuw blijkt te stammen. Op het hoofd van de waardige Ridderzaal is ‘een ware zotskap’ geplaatst, zo honen de critici. In 1876 krijgt de vooral in kerken gespecialiseerde architect Pierre Cuypers de meest prestigieuze architectuuropdracht van de hele Nederlandse negentiende eeuw: het Rijksmuseum in Amsterdam. Opmerkelijk, want tien jaar eerder is Cuypers in de prijsvraag nog als tweede geëindigd. Cuypers heeft zeker steun gekregen van zijn vriend, bewonderaar en medekatholiek Victor de Stuers. De Stuers, inmiddels een hoge ambtenaar op Binnenlandse Zaken, heeft meteen Cornelis Peters als rijksbouwkundige voor de gebouwen van Financiën benoemd weten te krijgen. Peters heeft het vak bij Cuypers geleerd. Heel anders dan de in 1872 overleden Thorbecke vindt De Stuers kunst bij uitstek een zaak voor de regering. Hij droomt van een Nederlandse staat die de sporen van het verleden eert en het ene prachtige rijksgebouw na het andere laat neerzetten, om geen andere reden dan ‘een natuurlijke behoefte aan schoonheid’. En omdat De Stuers behalve een idealist ook een behendige politieke schaker is, weet hij een groot stempel op de architectuur van het laatste kwart van de negentiende eeuw te drukken. Het is geen toeval dat Peters, zelf overigens een Nederlands-hervormde Groninger, met zijn ministerie van justitie (1883) aansluit bij de stijl van het Rijksmuseum. Een decennium later zullen tijdgenoten Peters’ hoofdpostkantoor in Amsterdam (1899) veel te extravagant vinden: de ‘Perenburcht’, luidt de bijnaam. Schijnbaar in de luwte van deze polemieken werkt de ‘rijksbouwkundige voor de gebouwen van Onderwijs

enz’ Jacobus van Lokhorst aan een imposant oeuvre van laboratoria, zoals het Delftse geodesiegebouw aan de Kanaalweg. Van Lokhorst, ook een Cuypers-protégé, praat voor hij aan het ontwerpen slaat zeer uitgebreid met hoogleraren en schept zo eigenhandig een Nederlandse ‘laboratoriumstijl’. Bij het ministerie van justitie weet Johan Metzelaar, ingenieurarchitect voor de gevangenis- en de rechtsgebouwen, zich aan de invloedsfeer van Victor de Stuers te onttrekken, geassisteerd door zijn zoon en latere opvolger Willem Metzelaar. Aan opdrachten geen gebrek. Voor het Wetboek van Strafrecht van kracht zal worden, moeten in de jaren 1880 vele gevangenissen worden gebouwd, waar vanuit een centrale plek alle cellen snel zijn te overzien. De Haarlemse koepelgevangenis (1902) van de in Delft afgestudeerde Metzelaar junior geldt als één van de bekendste voorbeelden. Nog voor in de vroege jaren 1920 het bezuinigingsspook kan toeslaan, weet Rijksbouwmeester Henry

De ingenieurs van Waterstaat spelen een belangrijke rol rond 1830, wanneer Nederland het meent zonder Rijksbouwmeester te kunnen stellen Teeuwisse een aantal talentvolle exponenten van de Amsterdamse School aan zijn bureau te binden. Zo ontwerpt Jules Luthman ‘De Kathedraal’ (1923), het prachtige hoofdgebouw van het zenderpark Radio Kootwijk. Ook de Wageningse laboratoria van Cornelis Blaauw maken indruk. Maar een grote bezuinigingsronde kondigt zich al aan. Joop Crouwel moet zijn ontwerp voor het Rijkskantoorgebouw voor Geld- en Telefoonbedrijf Amsterdam flink versoberen. Teeuwisse stapt op voordat de hoge ambtenaar van Financiën Carel baron van Lynden aan het hoofd komt te staan van de grootste rijksbouwdiensten die onder zijn leiding net tot één organisatie zijn samengevoegd. Van Lynden wil corruptie en verspilling aanpakken maar stort de dienst in een langdurige crisis. Gebouwd wordt er nauwelijks meer. De in 1924 benoemde Rijksbouwmeester Kees Bremer krijgt meteen ruzie met de autoritaire Van Lynden, maar zal uiteindelijk ruim twintig jaar zijn functie blijven beoefenen. Bremer heeft bouwkunde in Delft gestudeerd, zoals bijna alle Rijksbouwmeesters die na hem zullen aantreden. In de jaren dertig krijgt hij de kans om een paar opvallende gebouwen te ontwerpen: het futu-

ristische stationspostkantoor bij Den Haag Hollands Spoor en een met een standbeeldenrij uitgerust nieuw gebouw voor de Raad van State dat na de oorlog ‘te nationalistisch’ zal worden gevonden en uiteindelijk wordt afgebroken. De bezuinigingswoede van Van Lynden stuit in 1939 op een veto van Binnenlandse Zaken als hij een ontwerp voor Westerbork (op dat moment nog bedoeld om joodse vluchtelingen op te vangen) wil laten aanpassen. Het is in zijn ogen te luxe uitgevallen: eerder een ‘vakantiecolonie’ dan een ‘tijdelijk noodverblijf’. Met nazisympathieën heeft die opstelling niets te maken: tijdens de oorlog zal Van Lynden om principiële redenen ontslag nemen. In de oorlog probeert de Rijksgebouwendienst onder Bremer zoveel mogelijk onder onverkwikkelijke opdrachten uit te komen, met wisselend succes. Wrang is de productie van duizenden borden met de tekst ‘Voor Joden Verboden’, die de Rijksgebouwendienst zo lang mogelijk heeft proberen uit te stellen.

Waardigheid Als na de oorlog Gijsbert Friedhoff als de nieuwe Rijksbouwmeester wordt aangesteld, is de overheid meer dan voorheen doordrongen van het belang van een Rijksbouwmeester. Friedhoff hecht op zijn beurt waarde aan monumentale rijksarchitectuur die ‘waardigheid en traditie’ uitstraalt en bovendien niet al te duur uitvalt. Maar hij heeft oog voor detaillering, zoals goed te zien is in het door hem ontworpen ministerie van landbouw en visserij (1956) met zijn bronzen balustrades, glas-in-loodramen en plafondschildering van Escher in de kamer van de secretaris-generaal. Aan het Rijkbouwmeesterschap van Friedhoff kleeft iets tragisch. Hij is de allerlaatste Rijksbouwmeester die nog volop kon bouwen, de op één na laatste Rijksbouwmeester die langer dan tien jaar dat ambt bekleedt. Hij zorgt voor enige vernieuwing, door als eerste Rijksbouwmeester op grote schaal met particuliere architecten te werken en er voor te zorgen dat voortaan anderhalf procent van de bouwsom voor grote rijksgebouwen zal worden gereserveerd voor de bijdragen van beeldend kunstenaars. Maar zijn traditionele visie botst met de nieuwe tijd. Zo zal de campus van de TH Delft uiteindelijk veel meer de stempel van Van den Broek en Bakema dragen dan Friedhoff voor ogen heeft gehad. De sluimerende onvrede neemt langzaam toe, en als een jaar na Friedhoffs pensionering diens eigenhandig ontworpen belastingkantoor aan de Amsterdamse Wibautstraat wordt opgeleverd, komt er een storm van protest los. Parool-columnist Carmiggelt wijdt een ‘Kronkel’ aan het gebouw. Het

Ministerie van justitie in Den Haag.

woord ‘stalinistisch’ valt zelfs. Dit soort strenge staatsarchitectuur kan kennelijk niet meer. Een nieuwe tijd lijkt aangebroken.

Literatuur • Auke van der Woud – ‘Waarheid en karakter: het debat over de bouwkunst 1840–1890’ (1997) • Corjan van der Peet en Guido Steenmeijer – ‘De Rijksbouwmeesters’ (1995) • Rijksbouwmeester Kees Rijnboutt - ‘Rijksbouwmeesterschap geen eenvoudige functie’ (De Architect, mei 1990)

DELTA. 26 11-09-2008

loopbaan

16

Gedreven Naam: Anton Montagne (Leiden, 1953) Woonplaats: Delft Studie: Elektrotechniek Afgestudeerd: 1976 (hts, Den Haag), 1984 (TH Delft) Loopbaan: Was van 1983 tot 1985 ontwerper van computerchips bij Philips semiconductors Nijmegen, tegenwoordig NXP. Met een vriend runde hij vervolgens negen jaar lang een ontwerpbedrijf. Twaalf jaar geleden begon hij in Delft zijn eenmansbureau Montagne Design & Consultancy. Daarnaast geeft hij cursussen en workshops ontwerpmethodieken. In 1996 won hij als amateurzanger, met pianist Guus Westdorp, het Concours de la Chanson van de Alliance Française des Pays-Bas. (Foto's: Sam Rentmeester/FMAX)

DELTA. 26 11-09-2008

17

loopbaan

lefgozer Anton Montagne is expert in de analoge elektronica en gedreven amateurvertolker van het betere luisterlied. Dat de TU geen TH meer heet, vindt hij jammer. “Een ingenieursopleiding is geen doctorandusopleiding. Een ingenieur moet iets kunnen maken.” xJIMMY TIGGES “Je hebt toch geen last van de brom? Ik ben bezig met een duurproef.” Anton Montagne verontschuldigt zich. Hij is blij met zijn nieuwe atelier in de Kromstraat. Hier heeft hij alle ruimte om klanten te ontvangen, cursussen en workshops voor te bereiden en bovenal in de weer te zijn met zijn apparatuur. Het knutselen met elektronica zat er al vroeg in. “Op mijn veertiende was ik een whizzkid met transistortjes. Ik bouwde kleine radio’s en versterkers. Op de hbs had ik een radio in een lucifersdoosje gemaakt, een soort walkman avant-la-lettre. Dat was magie, de chippen kwamen net. Het was zo duidelijk dat ik elektro ging doen.” Op de voorlichtingsdag van de TH vertelden ze hem dat hij, als hij zo graag knutselde, beter naar de hts kon gaan. Bleek hij op de hts nóg de enige die knutselde. Na de hts ging hij alsnog naar de TH. “Ik koos meteen elektronische ontwerptechniek, bij mijn grote leermeester, Ernst Nordholt. Achteraf beschouwd was dat waarvoor ik naar Delft was gekomen. Ik leef nog steeds van het geven van cursussen in ontwerptechniek.”

Hokje Tijdens zijn TH-afstudeerstage bij Philips in Nijmegen liet hij zich als hts’er in vaste dienst aannemen. “Dat leverde veel meer salaris op dan als TH-stagiair. Kwestie van je in het juiste ‘hokje’ laten indelen. Ik ontwierp chips in audio en video. Ik heb daar veel geleerd en mezelf in the picture kunnen zetten. Ben er daarna blijven hangen. Nu ja, ‘blijven hangen’, ik heb gewacht tot ik gevraagd werd. Als je niet gevraagd wordt, ben je niet goed. Als vrijgezel fietste ik dagelijks van Groesbeek, waar ik toen woonde, naar Nijmegen en terug. Altijd was de bakker dicht als ik terugkwam. Ik was de eerste die een arbeidscontract voor elkaar kreeg voor vier dagen per week. Ik wilde de vijfde dag mijn geld kunnen uitgeven. Ze vonden dat gek, maar accepteerden het.” Na twee jaar had hij het gezien bij Philips. “Ik vond het een lome, weinig inspirerende omgeving. Als assistent op het elektronicapracticum in Delft verdiende ik goed genoeg. Ik gaf ook nog les op de avond-hts in Den Haag, reisde met de vouwfiets per trein heen en weer. Na de les ging ik nog anderhalf uur dirigeren. Ik had drie koren in die tijd.” Op de hto, later opgegaan in de Haagse Hogeschool, begonnen post-hto (hoger technisch onderwijs)-cursussen in chips ontwerpen te lopen. Er bleek opleidingsbehoefte te zijn bij Philips Nijmegen. Montagne zag kansen om dingen te combineren. “Ik werd cursusleider in analoge en digitale technieken. In 1985 verkocht ik de eerste cursus aan een extern bedrijf: Philips Nijmegen. Ik had zes docenten en een rooster. Zelf gaf ik les in analoge elektronica-ontwerptechniek. Die cursus geef ik nog steeds.” Met zijn vrijgezelle studentenleventje had hij meer dan genoeg aan zijn inkomen als cursusleider. “Dat gaf mij vrijheid. Geld is vrijheid voor mij.” Met een vriend begon hij in Delft een eigen bedrijf in elektronische productontwikkeling. Het runnen van een bedrijf met dertien man personeel bleek niet zijn stiel. Bovendien bleken beide partners op verschillende sporen te zitten. Na negen jaar verkochten ze de zaak. Montagne startte in 1996 zijn huidige eenmansonderneming. “Wat ik nu doe, als analoog expert, is voor tachtig procent mijn ‘ding’. En geloof me, je kunt er goed van leven. In analoge elektronica ben ik echt goed, het is mijn vak. Ik doe aan kennisoverdracht. Ik ontwikkel een concept, daarna fungeer ik als adviseur voor de opdrachtgever. Voor onder meer paradepaardjes als ASML, de wereldtop op het gebied van belichtingsapparatuur voor fabricage van computerchips.” Naast zijn passie voor de analoge elektronica leeft Montagne

zich uit in de muziek. “Ik zat tijdens mijn studententijd in een Leids koor. Omdat de dirigent een soort reservedirigent wilde hebben, ging ik een koordirectiecursus volgen. Op het Muzisch Centrum in Delft gaf Cees Rotteveel les. Een geweldige man, tegen wie ik enorm opkeek. Ik trok de stoute schoenen aan en stapte op hem af; als je niet durft dan leef je niet. Cees heeft me klaargestoomd voor die cursus. Op mijn afstudeerplechtigheid stond ik mijn eigen kamerkoor te dirigeren, met lollige stukjes.” Montagne zag een reportage van de Vara over Jacques Brel, naar aanleiding van diens vijftiende sterfdag. De liedjes werden ondertiteld. “Hij zong over Madeleine. Hoe hij op haar stond te wachten met zijn bosje seringen, zichzelf wijsmakend: ze komt nog. Geweldige passie, in een spotje van één vierkante meter. Er ging in drie minuten een verhaal voorbij. Ik dacht: dát wil ik.

‘Ik zei tegen Guus: ga achter de piano zitten, dan gaan we Brel zingen’ Ik wilde hem niet nadoen, maar had wel zijn gedrevenheid. Je moet af en toe een lefgozertje zijn.” Wat Montagne in Brel aansprak was de ultieme samensmelting van muziek en dichtkunst. Op zijn veertigste verjaardag kwam Guus Westdorp op visite, een Delftse pianist die hij kende van het Muzisch Centrum. “Ik had een boek van Brel gekocht, zei tegen Guus: ga achter de piano zitten, dan gaan we Brel zingen. Vervolgens besloten we in een malle bui om in ons stamcafé De Klok een Brel-avond te houden.” Al in zijn studententijd ging Montagne op pad met zijn gitaar. Geld bij elkaar spelen met liedjes van Bob Dylan en Paul Simon. Had hij weer een week te eten. “Met Guus deed ik wat gitaardingetjes en het Brel-repertoire. We verzorgden elk half jaar een optreden in De Klok. Ik staand op het biljart, hij achter de piano. Het werd een fenomeen, de mensen stonden zelfs op straat te wachten. Elke keer namen we er een artiest bij. Ramses Shaffy, Youp van ’t Hek, Herman van Veen. Ik kon wel overtuigen, maar vond mijzelf helemaal geen goede zanger. Terwijl ik met Guus speelde, een professional.” Hij belde de operazangeres Djoke Winkler-Prins. “Weer een stap! Ik dacht: je gaat er helemaal voor of niet. Ze zei: je weet wat je wilt, daar hoef ik je niks over te leren, maar je techniek is waardeloos, dat kan ik je wél leren.” Het duo schreef zich in voor een concours van Franse liedjes, in de Kleine Komedie in Amsterdam. “We wonnen de eerste prijs, met een lied van Brel dat al vaak vertolkt is. Vijfhonderdvijftig man in de zaal, het was adembenemend stil. De wisselwerking

was perfect: uitstellen, wachten, met timing omgaan; het was echt betoverend. Zo’n moment dat je boven jezelf uitstijgt.” Ze kwamen bij een ‘impresariaatje’ terecht, maar dat leidde tot niets. “Eigenlijk zijn we toen gestopt, het kostte vreselijk veel energie.” Toch kwamen er weer optredens. Van de voorstelling in Theater De Veste, afgelopen januari, is een demo-dvd gemaakt. “Als we daar twintig optredens uit kunnen slepen, is het kicken. We hebben vaak in kleine theatertjes gestaan en daar bijna altijd succes geboekt.” Als hij moest kiezen, muziek of elektronica? Hij aarzelt kort. “Theater is mooi, maar ik denk toch elektronica. Als je nu een elektronicaprobleem aan mij geeft, kan ik daarin opgaan zonder te eten. Ik kan sommetjes maken die meer dan een dag duren. De kick is dat je iets helemaal gaat doorgronden en voor elkaar krijgt. Het trefwoord is complexiteit, puzzelen. Je moet met ongelofelijk veel dingen rekening houden. Er zijn veel mogelijkheden. Daarom geef ik ook cursussen ontwerpmethodieken, hoe je complexe zaken kunt ontrafelen. Dat is het leuke van het vak.” Montagne is een tevreden man. “Het is toch prachtig, dat je als eenmansbedrijf kunt samenwerken met de top van de industrie en daarvan ruim kunt bestaan? En daarnaast nog liedjes mag zingen in het theater?”

x www.montagne.nl

DELTA. 26 11-09-2008

18

service

Aankondigingen Studium Generale Maandag 15 september 20.15 uur - Lezing ‘Klik-chip of vip-chip, RFID als opsporingsmiddel’ door Christian van ‘t Hof. Big brother is watching you. Science café Studium Generale Speakers, Burgwal 45-49, Delft - toegang gratis. Maandag 15 september 20.15 uur - Lezing ‘De vrouwenbeweging in Indonesië, vroeger en nu’ door Ratna Saptari. De huidige vrouwenbeweging heeft inmiddels het publieke debat flink aangezwengeld. Van der Mandelezaal van Museum het Prinsenhof, ingang Oude Delft 183, Delft - toegang gratis. Dinsdag 16 september 19.30 uur - Workshop cartoontekenen. Lachen is gezond. Cartoonist met subtiele humor Maarten Wolterink kan zelfs een financieel jaarverslag onderhoudend maken. Het Meisjeshuis, Oude Delft 112, Delft - kosten € 5 (studenten en medewerkers). Inschrijven via [email protected]. Woensdag 17 september 17.00 uur - SG & Promood: Welkom in Nederland (in English). In samenwerking met Promood, organiseert Studium Generale maandelijks een lezing of debat in eerste instantie bedoeld voor MA and PhD studenten. Cultureel Centrum, Mekelweg 10, Delft - gratis toegang. Woensdag 17 september 20.00 uur - Geschiedenis van

de filosofie III: Descartes door H.F. Cohen. Deze serie van hoorcolleges is een wandeling met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis van de wijsbegeerte en is bedoeld voor geïnteresseerden zonder veel filosofische achtergrondkennis. DOK, Vesteplein 100, Delft - toegang gratis.

www.studentandcareersupport. tudelft.nl

Student and Career Support

De Nederlandse carrièredagen 2008 Op 14 en 15 november vinden in de Rai in Amsterdam de Nederlandse carrièredagen plaats voor afstuderend en afgestudeerd talent. Deadline voor inschrijving is 1 oktober. www. carrieredagen.nl

Informatie Student and Career Support is een onderdeel van de dienst Onderwijs en Studentenzaken. Het omvat de diensten van de studentendecanen, de studentenpsychologen en het informatiecentrum. Het informatiecentrum in de hal op de begane grond is geopend op werkdagen van 9.00–17.00 uur. Er is documentatie beschikbaar over onder andere WO- en HBOopleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, enz. Bij de balie of telefonisch kun je afspraken maken met een studentendecaan of een studentenpsycholoog. Voor de studentenpsychologen geldt dat het eerste contact loopt via het Open Inloopspreekuur dinsdag- en donderdagochtend van 11.30–12.30 uur. Voor Student and Career Support in het algemeen kun je terecht op het Open Spreekuur op dinsdagochtend van 11.30-12.30 uur. Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 0152788004. e-mail: studentandcar [email protected] website:

Spreekuur studentendecanen Op dinsdag 30 september a.s. zal er geen open spreekuur van de studentendecanen zijn. Het open spreekuur van de studentenpsychologen gaat dan wel gewoon door.

Nobiles Spits Careerevent Op 31 oktober en 1 november word het Nobiles Spits Careerevent gehouden. Voor studenten is dit de unieke kans om gratis workshops en trainingen te volgen, op een ontspannen manier kennis te maken met diverse bedrijven, testen te doen en zo zichzelf beter leren kennen, sollicitatiegesprekken te voeren en te netwerken. Voor meer informatie en/of aanmelding zie www.nobiles.nl, www.careerevent.nl, www.qmasters.nl, www. debestetraineeships.nl. Workshops De trainingen en workshops van Smartstudie zijn er weer! Investeer in jezelf en vind oplossingen. • Assertiviteit: 18 september. • Constructief Denken: 11 september. • Snellezen: 11 september.

• Ontspannen en Meditatie: 16 september. • Toe aan Verandering: 25 september. Zie voor het aanbod www.smartstudie.tudelft.nl Nieuw: TU Delft Student Career Service Uniek online carrièreplatform speciaal ontwikkeld voor studenten van de TU Delft. Naast het trainen van je sollicitatievaardigheden met de interactieve SollicitatieTools vind je op de site werkgevers met een specifieke interesse in TU Delft-studenten. Het oriënteren op deze werkgevers is gemakkelijk en effectief op basis van je master opleiding. Bekijk hier de startfuncties en diverse stagemogelijkheden. http://tudelft.studentcareerservice.nl. Nieuwe links Op de vier computers van het Informatiecentrum vind je diverse links. Er zijn weer nieuwe toegevoegd met diverse studietips, zoals www.studietips.leidenuniv.nl Op jezelf wonen Vertrek je uit het ouderlijk huis, dan heb je recht op een beurs voor uitwonenden. Geef wel tijdig (liefst voordat je verhuist) aan ons door wat je nieuwe adres is én per wanneer. Vergeet daarbij niet aan te geven dat je niet meer bij (één van) je ouders woont. Je kunt dit doorgeven via Mijn IB-Groep. Achteraf controleert de IB-Groep of je daadwer-

Announcements General International Student Church Students of all denominations are invited to our ecumenical service every Sunday at Raamstraat 78, 11.30 hrs followed by tea/coffee. The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin supported by student leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Studium Generale Wednesday 17 september, 5 pm - SG & Promood: Welcome to Holland. In collaboration with Promood, Studium Generale organises a monthly series of

lectures and debates primarily intended for MA and PhD students. Cultural Centre, Mekelweg 10, Delft - free entry.

Student and Career Support Information The student psychologists and the central student and careers councelors are located at Jaffalaan 9A. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries or make an appointment at the Front Office or by phone: 0152788004. For an initial appointment with one of the student psychologists you should first come to one of the open office

hours: Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student and Career counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 o’clock. More information on www.studentandcareersupport.nl. Workshops • Stress Relief & Meditation: September 2nd & 30th. • Self Esteem: September 4th. More information and/or registration on the website www. smartstudie.tudelft.nl.

for good study practice: www. leidenuniv.nl/ics/sz/so/presentation/dc-demo/smarteng-present.htm.

International Office Information The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: [email protected] or by phone: 015-2788012.

New links On the four computers in the Information centre you’ll find several links. There is a new one

Studentenactiviteiten Studieverenigingen Studievereniging i.d Het nieuwe collegejaar is begonnen en dus zal ook het bestuur van i.d gewisseld worden. De wissel vindt plaats op maandag 15 september. Aansluitend aan de wissel vindt het Openingsfeest plaats in Speakers. Neem je collegekaart mee en luidt met ons het nieuwe jaar in.

Studentenverenigingen OJV De Koornbeurs Ook dit jaar is het weer mogelijk om op de Open Monumentendag een kijkje te nemen in ons gebouw. Er worden rondleidingen gegeven, waarbij je veel kunt leren over de geschiedenis

van ons pand. Ook is er een tentoonstelling waarin de historie van het pand duidelijk weergegeven wordt. Ook aan de inwendige mens wordt gedacht: er is koffie en thee en ook worden er broodjes verkocht. Zaterdag 13 september, 10.00-17.00 uur, zondag 14 september, 12.0017.00 uur.

Overige Volkskrant-DIA scriptieprijs Scriptie geschreven over een Duits thema? Doe mee met de scriptieprijs en win 1500 euro en een week met een Volkskrantcorrespondent in Brussel, Berlijn of Washington/New York. Meer informatie op www.duitslandweb.nl.

Sport & Cultuur De unit Sport & Cultuur van de TU Delft organiseert in de maand september een sportintromaand. Gedurende de hele maand kun je vrijblijvend lessen volgen. Voor deze introductielessen hoef je dus alleen in de maand september niet in het bezit te zijn van een sportkaart. Neem wel je collegekaart mee. Op 22 september kun je van 18.00-22.00 gratis cultuur workshops volgen. Meer informatie is te vinden op www.snc. tudelft.nl. Jongerenvertegenwoordiger VN De Nationale Jeugdraad is voor 2009 op zoek naar een nieuwe jongerenvertegenwoordiger voor de Verenigde Naties. Als

jongerenvertegenwoordiger naar de Algemene Vergadering van de VN praat je mee op wereldniveau. Een jaar lang spreek jij namens Nederlandse jongeren op bijeenkomsten over internationale onderwerpen. Aanmelden kan tot 15 september op www.dewereldvandevn. nl.

kelijk op jezelf woonde. Daarnaast moet je je bij de gemeente waar je gaat wonen inschrijven op je nieuwe adres. De IB-Groep controleert namelijk bij de gemeente of je staat ingeschreven op hetzelfde adres als je aan ons hebt doorgegeven. We controleren ook of je niet woont op hetzelfde adres als waar je ouders wonen. Als je alles goed hebt geregeld, zul je zelf van deze controle niets merken.

International Office Informatie Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via [email protected] of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken.

x

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek “Aankondigingen” in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: [email protected]. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

DELTA. 26 11-09-2008

19

service

’In de tijdelijke huisvesting kunnen wij zien of flexwerken goed bevalt’ Robert Nottrot, voorzitter van de onderdeelcommissie (odc) Bouwkunde, stelt zich zelden confronterend op. “Het zit niet in mijn karakter en daarnaast denk ik dat je met een goede verstandhouding meer bereikt.”

TU DELft voorlichting

verschijnt onder verantwoordelijkheid van de directie Marketing & Communicatie

xANGèLE STEENTJES Ruim zes jaar was Robert Nottrot, docent en curator van de Schatkamer, eveneens voorzitter van de odc van Bouwkunde. Hij omschrijft zichzelf als een ‘mooi weer’-voorzitter. “Wij zijn de afgelopen jaren amper met echt vervelende problemen geconfronteerd.” En de brand dan? “Dat is overmacht waar iedereen last van heeft. Het is geen speciaal odc-onderwerp waar wij met onze mening tegenover de decaan staan.” Nottrot voegt eraan toe dat hij überhaupt niet houdt van een confronterende aanpak. “Ik geloof meer in constructief overleg. Gelukkig hebben wij de afgelopen jaren twee decanen gehad met eenzelfde opstelling. Maar misschien ben ik een te zachte en te aardige voorzitter geweest en is het daarom goed dat ik na zes jaar plaats maak voor een ander.” Nottrot benadrukt dat hij met veel plezier voorzitter van de odc was. “Ik kwam van buiten en kende de organisatie van de faculteit slecht. Door mijn werkzaamheden heb ik deze beter leren kennen en is Bouwkunde echt mijn thuis geworden.” Het lastigste en pijnlijkste probleem dat de afgelopen jaren op het bord van de odc terechtkwam was de OOD (Organisatie Ondersteunende Dien-

sten). “Ik heb de indruk dat de OOD voor de Bouwkundemedewerkers extra moeilijk was. Onze faculteit is een beetje een familie. Dat komt doordat wij een aparte positie binnen de TU innemen, er binnen de organisatie weinig hiërarchie is en wellicht ook doordat het vroegere gebouw eigenlijk te klein was. Je werd zo ‘gedwongen’ meer contact met elkaar te hebben. Door dit familiegevoel werd het als extra vervelend ervaren dat medewerkers naar de shared services centers werden overgeplaatst of zelfs boventallig werden.”

Decaanwisseling Ook heeft er een decaanwisseling plaatsgevonden, maar dat gaf weinig problemen. “Het zijn twee zeer verschillende bestuurders, maar ze waren wel de juiste man op het juiste moment. Hans Beunderman, met zijn bestuurlijke achtergrond, kwam in een periode dat er meer eenheid binnen de organisatie nodig was. Nu na de brand komt het goed uit dat Wytze Patijn een achtergrond heeft als architect en rijksbouwmeester.” Het woord ‘brand’ is gevallen, een gebeurtenis die het werk van de Bouwkundemedewerkers op zijn kop heeft gezet. Nottrot was bezig met een boekje en al het materiaal hiervoor is hij kwijt. Toch vindt hij dat niet het ergste. “Als curator beheer ik de collecties van Bouwkunde. Ik had net een grote tentoonstelling gemaakt waarvan een deel de zogenaamde Sluytermancollectie betrof, vernoemd naar professor T.K.L. Sluyterman, hoogleraar decoratieve kunst van 1895 tot 1931. Na de brand zag ik dat een aantal vitrines behouden waren gebleven en dus ook de voorwerpen. Er is echter geen enkele moeite gedaan om deze veilig te stellen. Bij een archeologische opgraving wordt kosten noch moeite gespaard om voorwerpen uit de grond te halen. De slopers lieten echter de

Robert Nottrot: “Er wordt hard gewerkt om iedereen weer bij elkaar te krijgen in het hoofdgebouw, maar dat kost even tijd.” (Foto: Cetera)

vitrines onverschillig onder het puin verdwijnen.” Het is lastig voor de medewerkers om verspreid over de campus hun werk te doen. De odc kan hier niet veel aan doen. “Er wordt hard gewerkt om iedereen weer bij elkaar te krijgen in het hoofdgebouw, maar dat kost even tijd.” De ruimte waarover Bouwkunde de beschikking krijgt, bevat nog minder vierkante meters dan het pand dat net verloren is gegaan. Daarom krijgen de meeste medewerkers geen vaste plek meer en wordt overgestapt op flexwerken. “Als odc gaan wij volgen hoe dat uitpakt. Flexwerken was een oude wens van de decaan, maar

daar was en is nogal wat weerstand tegen. Nu moeten we het noodgedwongen doen en kunnen wij bekijken of het bevalt. Zo niet, dan kan de odc eisen stellen aan de inrichting van het nieuwe gebouw.” Voor de verkiezingen kunnen zich nog kandidaten aanmelden. Nottrot raadt iedereen een odc-periode aan. “Via het odc-werk leer je het nodige van besturen, ontmoet je veel leuke en interessante mensen en krijg je een beter en vollediger inzicht in de faculteit.”

Jouw kunstwerk in het Mekelpark Langzaam maar zeker krijgt het Mekelpark vorm. De bedoeling is dat kunstwerken van medewerkers en studenten er een plaats krijgen. Ideeën en voorstellen kunnen ingediend worden bij Cees de Bont, decaan van de faculteit Industrieel Ontwerpen. “Wij willen dat het Mekelpark van de TU-gemeenschap wordt en daarom bieden wij ruimte voor eigen ingenieurskunst”, aldus decaan De Bont. Vanaf heden kunnen studenten en TU-medewerkers hun ideeën voor een kunstwerk in het nieuwe Mekelpark bij hem inleveren. De Bont. “Wij streven naar een rode draad door de kunstwerken en daarom is de voorwaarde dat zij een link hebben met het hoofdthema sustainability of de

thema’s health, energy, environment en infrastructure.” De studentenraad (sr) is een voorstander van studentenkunst in het Mekelpark, aldus sr-voorzitter Céline Gaffel, lid van studentenpartij Oras. “Wij vinden dat op die manier een binding kan ontstaan tussen studenten en het Mekelpark. Door door hen ontworpen objecten te plaatsen wordt het Mekelpark meer deel van de studentengemeenschap.” Hoe lang de geselecteerde kunstwerken in het Mekelpark te zien zullen zijn, wordt steeds bepaald bij de plaatsing van het object. De Bont: “Als de plaatsingstijd is verstreken, wordt opnieuw bepaald of het object op die plek mag blijven, of dat het naar een andere plek gaat of ontmanteld wordt.”

Thermometer Gaffel vindt dat een goed uitgangspunt. “Het voordeel is dat iedere generatie studenten zich deels kan omringen met ‘haar’ kunstwerken. Daarnaast geeft het de nodige dynamiek aan het Mekelpark als de kunstwerken wisselen.” De Vereniging voor Technische

Physica (VvTP) is een van de eerste die een idee hebben ingeleverd. President Renée van der Mijle: “Vorig jaar vierden wij ons vijftiende lustrum. De lustrumcommissie wilde het afsluiten met een soort stunt en toen hoorden wij van de mogelijkheid om ideeën voor een kunstwerk in te dienen voor het Mekelpark. Dat leek ons een leuk idee omdat er dan een aantal jaren een herinnering aan ons lustrum staat. Daarom weten andere leden van VvTP er tot nu toe niets van.” Als kunstwerkidee heeft de lustrumcommissie van VvTP een Galileothermometer voorgesteld. Dat is een thermometer die bestaat uit een buis gevuld met een doorzichtige vloeistof en daarin verschillende drijvende bollen met gewichtjes eraan. De dichtheid van de vloeistof varieert met de temperatuur. Wordt een vloeistof warmer, dan gaan er meer bollen drijven. Met goed gekalibreerde gewichtjes kun je de juiste temperatuur aflezen. “Op basis van dit principe willen wij een levensgrote thermometer bouwen en met dit kunstwerk techniek en fysica op een simpele, boeiende en nuttige manier tentoonstellen.”

Hun idee past prima in de lijn die de Mekelparkcommissie voor ogen heeft met het park, vindt Van der Mijle. “De thermometer werkt op een duurzame manier, zonder toevoegen van enige vorm van energie. Daarnaast meet het de omgevingstemperatuur, waardoor het valt in de thema’s energie en omgeving.” De jury, die de ideeën voor kunstwerken beoordeelt, bestaat uit decaan De Bont, een vertegenwoordiger van Mecanoo Architecten, een medewerker van facilitair management en vastgoed en de voorzitter van de studentenraad. Op 24 september komen zij voor het eerst bij elkaar. (AS)

x www.mekelpark.tudelft.nl

DELTA. 26 11-09-2008

20

service

Cultuuragenda FILM Mustsee www.mustsee.nl Tel. (015) 2151900 The accidental Husband, week 21:30, do. t/m za. en wo. Ook 16:20; Bangkok Dangerous, week (beh. ma. en di.) 21:10, za. ook 23:30, ma. en di. 21:20; De Brief voor de Koning, week (beh. ma. en di.) 14:00 en 16:00; The dark Knight, week (beh. ma. en di.) 15:10 en 21:10, ma. en di. 21:10; Get smart, do. en vr. 17:00, za. zo. en wo. 15:20; Hellboy II: The golden Army, week 19:20; Hoe overleef ik mezelf?, za. zo. en wo. 13:00; Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull, zo. 16:20; Kung Fu Panda (NL), week (beh. ma. en di.) 13:00; Mamma Mia! The Movie, week (beh. ma. en di.) 16:00, 18:50 en 21:40, ma. en di. 18:50 en 21:40; Midnight Meat Train, za. 23:40, zo. t/m wo. 22:00; The Mummy: Tomb of the Dragon Emperor, do. t/m za. 22:00; Star Wars: The Clone Wars (NL), week (beh. ma. en di.) 13:40; Superhero Movie, week 19:00; Wall-E (NL), week (beh. ma. en di.) 13:20 en 15:40; Wall-E (OV), week 19:10; Wanted, week (beh. ma. en di.) 13:30, 16:00, 18:30 en 21:00, za.

Filmtips

ook 23:30, ma. en di. 18:40 en 21:10; Wild Child, week (beh. ma. en di.) 13:30 en 18:30, ma. en di. 18:40; Zwartboek, do. en vr. 14:00.

Studium Generale: Klik-chip of vip-chip, RFID als opsporingsmiddel door Cristian van ’t Hof, ma. 20:15; Live!: Friska Viljor, wo. 21:30.

Theater Lantaren/Venster www.lantaren-venster.nl Tel. (010) 2772266 Estômago, week (beh. zo.) 19:00 en 21:30, vr. ook 15:15, zo. 12:45, 15:15 en 19:00; Ciao Stefano, week (beh. zo.) 19:30 en 22:00, vr. ook 15:00, zo. 19:30; Sneak Preview, ma. 22:00; Caos calma, week (beh. zo.) 19:00 en 21:30, zo. 14:00, 16:00 en 19:00; Cordere de Dios, week (beh. zo. en ma) 19:15 en 21:45, vr. en wo. ook 15:30, zo. 13:30 en 19:15, ma. 19:15; Factory Girl, week (beh. zo.) 22:00, vr. en wo. ook 15:00, Cinematheek – Vooruitblik Camera Japan: Warm Water under a red Bridge, zo. 15:00 en ma. t/m wo. 19:30.

Paard van Troje (Den Haag) www.paard.nl Tel. (070) 3601838 HSSLHF, do. 19:30 (indie); N.O. presents Biets, do. 23:00 (eclectisch); LOS, vr. 23:00 (house); The Legendary Pink Dots, za. 19:30 (pop); The city is yours: Bazaar Bizarre afterparty, za. 23:00 (dance).

MUZIEK Speakers (Delft) www.speakers.nl Tel. (015) 2124446 Kickstart!: De start van je weekend!, do. 01:00; Special: Krank! One Year, vr. 23:00; Popquiz@Speakers, za. 21:00; D.Dance ft. DJ Beon, za. 23:30;

Waterfront (Rotterdam) www.waterfront.nl Tel. (010) 2010980 Die Nakse Bananen cd release party, do. 20:00; Rockinfuus: Cultura Tres en The Maple Room, vr. 20:00; STORM, vr. 23:00; The Backyard Babies en Crucified Barbara, za. 19:30; Backyard Babies afterparty met Supersnaar DJ Okkie, za. 23:00; Strictly Techno, za. 0:00.

THEATER Theater de Veste (Delft) www.theaterdeveste.nl Tel. (015) 2121312 Ashton Brothers: Charlatans, a medicine show, do. en vr.

20:15; Fanwork: Aladdin de musical, za. 19:30, zo. 12:30 en 16:00; Plien en Bianca: Wie dan allemaal...(reprise). Theater Diligentia (Den Haag) www.theater-diligentia.nl Tel. (070) 3610540 Hans Teeuwen: Hans Teeuwen zingt, do. 20:15; Kamermuziekfestival Haaglanden/Paleiskerk: Openingsconcert – 1915 E=MC^2, Albert Einstein en zijn liefde voor muziek, vr. 20:00; Fred Zuiderwijk: Integratie uit de gratie, 20:15; Kamermuziekfestival Haaglanden/Glazen Zaal: 1709 Cristofori bouwt de eerste pianoforte, zo. 15:00; Kamermuziekfestival Haaglanden/Glazen Zaal: 1685 Geboortejaar van drie barokgrootmeesters, ma. 20:00; Kamermuziekfestival Haaglanden/Kasteel Duivenvoorde: 1720 de courtenor definitief verdrongen?, di. 20:00. Rotterdamse Schouwburg (Rotterdam) www.schouwburg.rotterdam. nl Tel. (010) 4118110 European Cultural Foundation / Ong Keng Sen: I am here/The time is now, vr. 20:30, za. en zo. 12:30; Wunderbaum: Beer

Tourist, vr. za. en zo. 22:00, za. 17:00; New Riga Theatre / Alvis Hermanis: The Sound of Silence, za. 20:15, zo. 15:00; Belarus Free Theatre: Zone of Silence, zo. 20:00; Rotterdamse Schouwburg: Het Internationale Keuzedebat i.s.m. RRKC – 1968-2008 van hoop naar bange dagen?, ma. 20:15; Belarus Free Theatre: Generation Jeans, di. en wo. 19:15; Béla Pintér: The Madwoman, the Doctor, the Discipels and the Devil, di. en wo. 21:00; Belarus Free Theatre: Discover Love, wo. 20:30.

EXPOSITIES Kunsthal (Rotterdam) www.kunsthal.nl Tel. (010) 4400301 Zwitserse Bergkinderen, t/m 14 september 2008; Ambroise Tézenas: De Hutongs van Beijing, t/m 28 september 2008; China in Posters: Een gedroomde Werkelijkheid, t/m 21 september 2008; Christien Meindertsma: PIG 05049, t/m 28 september 2008; Antony Gormley: Between you and me, t/m 14 september 2008; Voor kameraden: Beeld van een harde kern, t/m 21 september.

The Dark Knight (Regie: Christopher Nolan) USA 2008. Ongeveer een jaar na de gebeurtenissen in de vorige film lijkt Batman goede zaken te doen in Gotham City. Samen met politieman Jim Gordon en de nieuwe openbaar aanklager Harvey Dent heeft hij het grootste deel van de criminele families in de stad in de tang. Dan blijkt er een nieuwe maniak de stad te teisteren; de Joker. Deze man is niet gemotiveerd door geld, macht of eer, maar is alleen uit op chaos en anarchie, waardoor hij een zeer gevaarlijke tegenstander is. Lukt het Batman deze gek uit te schakelen? Mustsee Midnight Meat Train (Regie: Ryuhei Kitamura) USA 2008. De eigenaresse van een kunstgalerie is erg geïnteresseerd in het werk van de veelbelovende fotograaf Leon Kaufman. Ze vraagt hem daarom om als project de ‘donkere’ kant van New York te laten zien, voor een nieuwe tentoonstelling. Leon gelooft dat dit een succes zal worden en raakt op het spoor van seriemoordenaar Mahogany, ofwel de ‘Subway Butcher’. Deze moordenaar

stalkt mensen in de metro en vermoordt ze uiteindelijk op gruwelijke wijze. Alles lijkt goed te gaan, totdat Leon iets té dicht bij zijn studieobject komt. Mustsee

DELTA. 26 11-09-2008

21

service

Eettafels Buffet Blauw Mekelweg 5 Wij zijn geopend van ma t/m vr vanaf 9.00-14.00 uur en van 16.30-19.30 uur. Vanaf 11.30 uur zijn er maaltijden te verkrijgen waaronder een vegetarische dagschotel, een pastaschotel en een 3-componentenmaaltijd. Vanaf 16.30 uur zijn deze maaltijden wederom verkrijgbaar met als uitbreiding een luxe maaltijd.

Sint Jansbrug Oude Delft 50-52 Donderdag 11 september Pittige couscous met chorizo of walnoten en port-au-prince salade. Vers fruit en diverse toetjes. Vrijdag 12 september Shoarma vlees of aubergine en Griekse salade. Vers fruit en diverse toetjes. Maandag 15 september Gekookte aardappelen met rode kool met sudderlapje of aspergeflapje en frisse salade. Vers fruit en diverse toetjes. Dinsdag 16 september Pasta Vlaming met hamreepjes of pijnboompitten en port-auprince salade. Vers fruit en diverse toetjes.

Woensdag 17 september Franse frietjes met luxe salade met Sint Jansburger of vegetarische burger en appelmoes. Vers fruit en diverse toetjes. Eettafel geopend ma t/m vr van 17.30-19.30 uur. Basis (incl. salade) 3,25 euro, fruit 0,25 euro, toe 0,30 euro, luxe toe 0,85 euro, bier en fris 0,90 euro. Het menu staat ook op www.jansbrug.nl. Thursday September 11 Spicy couscous with chorizo or walnuts and port-au-prince salad. Fresh fruit and various desserts. Friday September 12 Shoarma with pork or eggplant and Greek salad. Fresh fruit and various desserts. Monday September 15 Potatoes with red cabbage with escalope or asparagus-pastry and fresh salad. Fresh fruit and several desserts. Tuesday September 16 Pasta Flemish with ham or pine nuts and port-au-prince salad. Fresh fruit and various desserts. Wednesday September 17 French fries with rich salad with ‘Sint Jansburger’ or vegetarian burger and applesauce. Fresh fruit and various desserts.

Open from Monday to Friday from 17.30-19.30 hrs. Daily dish (incl. salad) €3.25, fruit €0.25, dessert €0.30, beer and soda € 0.90. Find the complete menu at www.jansbrug.nl.

Tyche Oude Delft 123 Donderdag 11 september Basis: Gepaneerde zeeschnitzel, prei á la crème en aardappelen. Luxe: Tagliatelle. Maandag 15 september Basis: Slavink, kapucijners met spekjes en aardappelen. Luxe: Oud-hollandse kabeljauwschotel. Dinsdag 16 september Basis: Provençaalse roerbakschotel. XLuxe: Feijoada met paprika en rijst. Woensdag 17 september Basis: Macaroni Argentina. XLuxe: Kotelet Romana, gemengde groenten en friet. Eettafel geopend van 18.0019.30 uur. Basis 3,50 euro, luxe 4,30 euro, xluxe 4,80 euro. [email protected]. Er wordt iedere dag een vegetarische variant van het menu aangeboden. Ook wordt er iedere dag soep aangeboden. For the English menu look at www.dsb.tudelft.nl.

Information: [email protected].

Koornbeurs Voldersgracht 1 Donderdag 11 september Basis: Ratatouille en tomatensalade. Soep: Mosterdsoep. Vlees: Penne carbonara of vis. Veg.: Penne met spinazie-feta saus. Vrijdag 12 september Basis: Aardappelkroketten, bulghur, broccoli en groene salade. Soep: Kruidenroomsoep. Vlees: Kalkoenshaslick. Veg.: Wrap met paprika, spinazie en kaas. Maandag 15 september Basis: Spinazie en rettichsalade. Soep: Tomatensoep. Vlees: Penne met spek-prei saus of vis. Veg.: Penne met paprika-courgette ragout. Dinsdag 16 september Basis: Pommes frites, bulghur, sperziebonen en frisee salade. Soep: Pepersoep. Vlees: Slavink. Veg.: Appel-feta quiche.

Woensdag 17 september Basis: Aardappels, bruine rijst, rode kool en aardappelsalade. Soep: Borsjt (Russische bietensoep). Vlees: Bitki (gehaktworstjes uit de oven). Veg.: Pelmeni (champignonpakketjes). Eettafel geopend ma t/m vr van 17.30-19.30 uur. Basismaaltijd 3,60 euro, soep 0,30 euro, toetjes v.a. 0,30 euro, fruit v.a. 0,40 euro. Inl. www.koornbeurs. nl/eettafel.

Alcuin Oude Delft 55-57 Maandag t/m donderdag Ieder dag keuze uit drie basismaaltijden: drie soorten vlees, drie soorten aardappelgarnituur en vier soorten groenten, waarvan twee salades of een luxe maaltijd. Alle maaltijden worden geserveerd met soep. Eettafel geopend ma t/m do 18.00-19.30 uur. Basis 3,00 euro, luxe 4,10 euro. Het specifieke menu voor komende week is te vinden op www.virgiel.nl.

Wolbodo Verwersdijk 102 Dinsdag t/m donderdag 18.30 uur. Zie: www.wolbodo.nl.

x

Zie ook www.eettafels.tudelft.nl

Wetenschapsagenda

Minimaatjes

Alle promoties, intree- en afscheidsredes vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor informatie kijk dan op www. AC-HOP.nl.

Vrijdag 12 september * Intreerede van prof.dr. J.H. van Esch, faculteit Technische Natuurwetenschappen. 15.00 uur. Maandag 15 september * The Idealist Refuge. Architecture, Crisis and Resuscitation. Promotie van T. Kaminer, MSc. Promotor: prof.dr. A.D. Graaf-

land. 10.00 uur. * Avoiding Conversion and Rearrangment Overhead in SIMD Architectures. Promotie van A. Shahbahrami, MSc.. Promotor: prof.dr. K.G.W. Goossens. 15.00 uur.

sman. Promotor: prof.dr. A. Schmidt-Ott. 12.30 uur. * Spin and Charge in Semiconductor Nanowires. Promotie van ir. F.A. Zwanenburg. Promotor: prof.dr.ir. L.P. Kouwenhoven. 15.00 uur.

Dinsdag 16 september * Theory and empirics of longitudinal driving behavior. Promotie van drs. S.J.L. Ossen. Promotor: prof.dr.ir. S.P. Hoogendoorn. 10.00 uur. * Aerosol MALDI mass spectrometry for bioaerosol analysis. Promotie van drs. W.A. Kleef-

Woensdag 17 september * Intreerede van prof.dr. E.K.A. Gill, faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. 15.00 uur. Gegevens voor deze rubriek kunt u doorgeven via e-mail: [email protected].

Stichting Delftse Natuurwacht zoekt vrijwilligers voor het begeleiden van activiteiten met kinderen van 8-14 jaar. www. natuurwacht.nl, 015-2783086 of [email protected]. Spelregels minimaatjes. Minimaatjes zijn niet toegankelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbiedingen en advertenties: H&J Uitgevers

(adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang. Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mailadres [email protected].

DELTA. 26 11-09-2008

22

Delta in English

Earth observation During his inaugural address at TU Delft on Wednesday, 3 September, Professor Ramon Hanssen of the Faculty of Aerospace Engineering argues in favour of observation of the earth from space. Hanssen believes that manned space travel has fewer obvious applications. Hannsen: “Reconnoitering other planets appeals to our imagination, but it can also be achieved using unmanned missions; these can conduct most tasks better, more cheaply, more safely and more efficiently. Europe would do well to focus on this and not imitate the

work other countries are already doing and will continue to do. There is another argument. Our knowledge of how our own planet behaves is paltry, and space travel could play a role here. It would be sensible for Europe to stop manned space travel and to concentrate on those areas in which it leads the way, such as observation of the earth.”

Customer day

TopTalent

The Delft Centre for Computational Science and Engineering (DCSE) will hold a customer day on 19 September. Over the course of the day, which begins at 9:00 in the auditorium, points of scientific interest and technological innovations from the DCSE will be presented to large engineering institutes, industry, and small to medium-sized companies. Industry will also get the chance to put their scientific questions to the DCSE community. The DCSE hopes this day will strengthen links between the university and industry.

Kavli-PhD researcher Reinier Heeres has been awarded a NWO TopTalent grant. Heeres is one of 48 doctoral students who have received a NOW-grant. The grants are given to ‘current researchers who are applying their creative ideas to doctoral research’. Heeres’ doctoral research is being supervised by Professor Leo Kouwenhoven of the Kavli Institute of Nanoscience. Heeres will receive a grant worth a maximum of 180,000 euro for pursuing his research

TU Delft begins on Gana Street, Nigeria Credit the staff at the Dutch Consulate in Lagos with encouraging one young Nigerian international student to opt for TU Delft. xBEMGBA NYAKUMA To one who does not know, a garden is a forest, an Ethiopian proverb reveals. The last two weeks of my life at home in Nigeria will forever remain most precious ones. I spent those days on the heels of the Netherlands Consulate in Nigeria, in search of an MVV Authorization of Temporary Residence. The process began on the July 3, when I visited the Dutch Consulate on Gana Street Maitama Abuja, there to submit my visa documents. At the gate, I met the security guards, who greeted me very politely. I was thoroughly amazed by this, and for a second I thought this was a ploy or I was daydreaming or in some sort of metaphysical trance. For the next few minutes I stood in awe, and to make sure I was not in the wrong place, I asked one of the guards again if indeed the door behind him led into the Netherlands Consulate? Well, the long and short of this is that, like a man who has been bitten by a snake, I was skeptical of an old rope. Truth be told, the security men at the various embassies in Nigeria are very rude and disrespectful. Thus, going by all I’d experienced in the past, I didn’t expect to be treated courteously by the Dutch Consulate’s security guards, who also remained resolutely polite during

my subsequent visits to the consulate. And as icing on this Dutch cake, the staffers inside attending to the visa applicants were no different: polite, courteous, encouraging and helpful in a natural way. The great Nigerian writer Ben Okri once said, as writers it’s our moral onus to ask questions of reality, and so it is that I’m compelled to question the treatment we Nigerian students receive from the various embassies in my country. With the good treatment I received at the Dutch consulate, I’m left wondering why there is such a sharp contrast with other embassies. The very cold treatment I experienced at the British

‘Are some humans more equal than others?’ Visa Application Centre (VAC) earlier this year was not appreciated, and the VAC guards even lied to me, saying “the systems were down”, which barred my entry that day and meant I had to return the next day, thus costing me more money and huge inconvenience after travelling over 300km to submit my visa application. I nevertheless took solace in the adage that, ‘in every disappointment there is a hidden blessing’, and picked myself up gracefully. The experience however greatly changed my perception of Britain and the British and I quickly decided against studying there, opting instead for the Netherlands, where student visas are arranged by the universities and are almost 100% guaranteed. It is sad, but I also know of similar

unpleasant, sometimes outright harsh, treatment at other embassies, including the American embassy. I also experienced rotten treatment at the Turkish embassy, where I went to submit a student visa application for my brother; they made us stand outside in the sun while only speaking to us through a tiny window in the gate. Why is it that these embassies treat Nigerians as if we are not humanly equal? It leaves me wondering, are some humans more equal than others? It is certain little details, facts, experiences, such as those meted out by rude embassy staff, which leaves lasting impressions on people. I decided to study in the Netherlands, instead of Britain, due to my experiences and those of many of my friends. Statistics show that the UK makes many millions per year from international students, but with the visa policies they have in place, I believe such figures are sure to plummet, because Nigerians also contribute to these huge earnings, but are refused student visas for the most trifling reasons. The same applies to the Americans. Consequently, European universities are attracting more international students and the huge revenues they bring in. An African saying is, ‘A hunter cannot scare a monkey with a dead baboon’, thus prospective students have started looking elsewhere to pursue their educations, so as not to be disappointed, discouraged, scared and emotionally wrecked by what I will call the unfair British American Student Visa Refusal Alliance! TU Delft begins in the various home countries of prospective international students, at the vari-

(Illustration: Ana Laura Santos, Portugal, MSc Industrial Design Engineering)

ous Dutch consulates and embassies around the world, and the good treatment we receive there reflects nicely and vitally here on TU Delft. To draw the curtain, we can only hope that ‘hope’, which is the pillar of the world, will provide us with a way out of problems such as these, so that we the young leaders of the future can be better exposed and equipped with the skills and know-how

to develop our countries and salvage them from what British Prime Minister Gordon Brown (rather ironically given Britain’s unfair student visa policy) calls the greatest evils of our time: hunger, disease, famine, illiteracy and inequality.

Sounds like: Wolfmother, Black Crows and Led Zeppelin. Sep. 13, 21:00, 8 euro.

Exhibitions

study breaks Architecture

Concerts

’My Public Space’ NAI, Rotterdam www.nai.nl An exhibition that makes it clear that public space in Europe is much less public and accessible than we think. Through Oct. 19, Tues.-Sat., 10:0017:00, Sun. 11:00-17:00, 8 euro.

’World Music’ Regentenkamer, The Hague www.regentenkamer.nl East is east and west is west and never the twain shall meet, but it doesn’t hold true for music! Sep. 11, 20:00, 7.50 euro.

Cinema ’Closely Watched Trains’ Filmhuis Den Haag, The Hague www.filmhuisdenhaag.nl 90 minutes of cinematic perfection: funny, sad, exquisitely shot, beautiful to look at and insightful. Sep. 12, 19:30, 7 euro.

’Limbo Lounge’ Off Corso, Rotterdam www.off-corso.nl New Trombone Collective and guest musicians. Sep. 11, 23:00, 10 euro. ’Lunch Concert’ Municipality building, Rotterdam www.rotterdam.nl Ophelia Trio with works by Loeffler,

Franck and Voorvelt. Sep. 11, 13:0013:30, free, reservation obligatory. ’Zuco 103’ WATT, Rotterdam www.watt-rotterdam.nl Cheerful danceable music with latin influences and rock beats. Sep. 12, 20:30, 14 euro. ’Fleetwood Mac Special’ L’Esprit, Rotterdam www.lesprit.nl Rhythm & Blues, Greenmac (UK). Sep. 12, 20:00, 7.50 euro. ’Rose Hill Drive’ Rotown, Rotterdam www.rotown.nl

Disco and Parties ’Ellen Allien and Modeselektor’ WATT, Rotterdam www.watt-rotterdam.nl Dance with minimaldiva Ellen Allein and electronica masters from Germany. Sep. 12, 23:00, 12 euro. ’The City is Yours’ Paard van Troje, The Hague www.paard.nl Dance. Line up: Drrie, Boris Werner, Sandeep, Unders and others. Sep. 13, 23:00, 8.50 euro.

’China in Posters’ Kunsthal, Rotterdam www.kunsthal.nl Kunsthal presents a broad selection of Chinese posters from the largest authoritative collections in the world. Through Sep. 21, Tues.Sat. 10:00-17:00, Sun. 11:00-17:00, 8.50/5 euro.

x

For a complete listing of this week’s Study Breaks, go to: www.delta.tudelft. nl

DELTA. 26 11-09-2008

23

Delta in English

Good vibrations Researchers at TU Delft’s Kavli Institute of Nanoscience and colleagues at the NTT Basic Research Laboratories in Japan have used a new method to successfully measure vibrations smaller than an atom’s nucleus. This result is important to the development of ultra-small sensors. Their findings have been published in the Nature Physics journal. An airbag sensor is one of the many examples of what are known as micro-electromechanical systems (MEMS). These systems react to electrical and mechanical stimuli such as

making a super-small beam – known as the resonator (R) – oscillate. Researchers around the world are working on developing even smaller systems: nano-electromechanical systems (NEMS). Their tiny dimensions mean that NEMS can, for instance, easily be integrated into chips. The researchers have succeeded in observing a movement by the resonator of less than 10 femtometer (a femtometer is a millionth of a nanometer). The measured movement is smaller than the size of an atom nucleus.

Street race

Feedback

The Germans won in Zoetermeer. The student members of the successful DUT racing team held a demonstration race in the parking lot in Zoetermeer on August 30. twenty teams competed in the 22 kilometer endurance race, in front of a crowd of thousands. The team for TU Darmstadt won this first DUTch Open. TU Delft’s team captain Henk Wapstra blamed the TU team’s failure to win on the fact that the team was more concerned with successfully organizing the race than with competing.

If you’d like to comment on anything appearing on the English Page or on a university-related matter, or if you have a question or suggestion for us, send your emails to [email protected]. We welcome all feedback from our readers. Letters intended for publication should include your name and be no longer than 350 words. This edition of Delta is also available online at www.delta.tudelft. nl, where you can also access the English Page archive.

A great Idea for geophysics Once upon a time the TU Delft’s geophysics section was facing an uncertain future. But thanks to a new Idea league joint MSc program, the section is now flourishing. xMICHAEL AFANASYEV On September 1, the first six students received their Idea League Joint Master’s degrees in Applied Geophysics. Meanwhile 14 new arrivals to this program were welcomed in Delft to start the first part of the program, before moving on to study at ETH Zurich and then RWTH Aachen. Several years ago the geophysics section of TU Delft was confronted with an ever-decreasing number of students enrolling in the program. At least 20 new students are needed each year for a program to be considered healthy, yet the geophysics section was welcoming just three or four new students annually. The alarm bells were ringing for this proud program. To resurrect it, unorthodox measures were necessary to drive up the student enrolment numbers. Encouraged by the positive experiences stemming from the section’s existing international program, and motivated by the university administration to engage in projects within the Idea League, the TU’s geophysics section contacted ETH Zurich and RWTH Aachen: the result was the creation of a joint MSc program. Under the guidelines of this joint MSc program, the students spend a semester at each of the three partner universities and then work on their Master’s thesis at one of the partner universities or with a company from the relevant industry. The result is a strong technological program that provides the students with skills they can apply once they are out in the workforce, allowing them to ultimately choose between a career in industry or academia. Three of the program’s first six graduates have indeed chosen to pursue PhD degrees, while the other three graduates are now starting new jobs with various companies. The joint geophysics MSc class of 2006 started with just six students enrolled in the program; however, in 2007, 16 students from nine countries joined the program, and in 2008 14 students from ten countries are now following the program. Dr. Evert Slob, the academic coordinator of the joint MSc program at TU

Hanna Dura and Anne Obermann. (Photo: Michael Afanasyev)

Delft, is satisfied with these numbers, but he would like to welcome even more students into the program in future. “We would be happy to see the numbers rising quickly and sustainably to at least 20 students per year,” he confirms.

Hands dirty Some of the students entering this joint MSc program have already completed another MSc degree before joining this program, but they are nevertheless enthusiastic about the practical, ‘hands-on’ approach the program offers. Abbi Saurabh and Roy Srikumar, who come from India, learned about the program through the geophysics department or university in India. The two Indians are hoping to acquire the applied skills that come with the industry-oriented education offered by the Idea League. Hanna Dura and Anne Obermann, from Germany, completed their MSc degrees at the universities of Aachen and Hamburg respectively. “The university education we receive in Germany is rather theoretical at times,” Obermann says, “so we are hoping to get our hands dirty’, to gain crucial practical experience, during this joint Master’s program.”

Judging from the stories told by the program’s graduates and secondyear students, gaining such valuable practical experience that benefits a subsequent career in industry is virtually a sure thing in this program. For example, the program’s field work last year consisted of gathering, processing and interpreting data at two archaeological sites in the vicinity of Zurich, and according to the students there was literally a huge amount of dirt involved for getting one’s hands dirty. The joint Master’s program students

‘Even in Zurich, Europe’s most expensive city, housing is cheaper than in Delft’ also get plenty of opportunities to gather international experience. Fabian Hurter, from Switzerland, one of the recent graduates, spent an “amazing” two months in New Zealand, where he gathered seismic data for his thesis work. The only Dutch student in the pro-

gram so far, Petra Donkers, says she has enjoyed working in multicultural groups; however, she did find herself forced to defend the freedom of speech in the Netherlands while sharing an apartment in Zurich with two Islamic students who did not appreciate the notorious anti-Islam film, Fitna, made by Dutch right-wing politician Geert Wilders.

Next generation While the program is successful on multiple fronts, one of the major drawbacks mentioned by the students is the cost of living in Delft. The housing prices in Delft of around 390 euro per month are generally regarded as “totally unreasonable”. Even in Zurich, the most expensive city in Europe, the available housing is approximately two-thirds the price of comparable housing in Delft. The students also say that having to move twice a year from one European city to another is quite demanding in logistical terms. At 11,000 euro per year for non-European students, the tuition fees are also significant to be reckoned with. Several companies have however responded to requests for external funding and have provided funds for

scholarships. The money is being provided without conditions, as these companies feel the need to invest in cultivating the ‘next generation’ of geoscientists in times of labour force shortages in the sector. With most of the sector’s current labour force being over 50 years of age, these young geophysics students have no concerns about finding employment after graduation. When asked about the special qualities of the program, Slob says it will take several years before companies are willing to give money for such a new track. “Once one company supports students to follow this program, others will more easily become interested in doing the same,” Slob says. “One must promote oneself though and invest in one’s contacts.” Having studied at three different universities across Europe during past two years, the new graduates of the geophysics joint program have definitely invested in their futures.

DELTA. 26 11-09-2008 achterkant

00 24

CULTURE SHOCK

Stille treinreizigers Wat vinden buitenlandse studenten raar aan ons? Wat valt ze op aan Nederlandse gebruiken en gewoontes? Faisal Karim, promovendus civiele techniek en geodesie, Pakistan.

MEDEWERKER VAN DE WEEK

Wat er raar is aan Nederlanders? Faisal Karim moet lachen. “That’s a long list”, zegt de Pakistaan. Hij vindt Nederlandse meisjes leuk, maar die richten zich liever op Nederlandse studenten. Dan hoeven ze geen Engels te praten. “Nederlanders leren Engels van kleins af aan, maar spreken het niet graag.” Ook merkwaardig vindt hij het feit dat mensen die naast je zitten in de trein geen woord tegen je zeggen, al duurt de gezamenlijke reis twee uur. “In Pakistan vragen medereizigers op zijn minst waar je vandaan komt of wat je doet.” Hij looft de punctualiteit van de spoorwegen, al gaat er vaak wat mis en is het onduidelijk op welke trein hij moet overstappen en hoe lang hij moet wachten. Nee, het management is niet best. Wat dat betreft kunnen ze bij de NS nog heel wat leren van de Duitse en Franse spoorwegen, is zijn mening. Nederlanders zien er gezond uit en zijn erg lang, constateert de Pakistaan. Ze bevallen Karim relatief beter dan andere Europeanen. Volgens hem ligt dat aan het weer. “Het weer heeft invloed op geest en lichaam van de mensen.” Maar is het Nederlandse weer dan niet erg wisselvallig? “Als het in Pakistan heet is, is het 45 graden. Dat kennen ze hier niet.” (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

jasper van kuijk

Wat is waar?

Student: Bas Hensen, student technische natuurkunde. Medewerker: Egbert Balsema ”Om de theorie uit te leggen, worden tijdens eerstejaars colleges demonstratieproefjes gehouden en die doet Ger. Dat zijn heel uiteenlopende proefjes. Ik herinner me de elektriciteitsbollen en dat we elkaar allemaal een hand moesten geven om de stroom te leiden. ‘Er gebeurt niks’, riepen we, en toen kregen we natuurlijk een schok. Egbert doet altijd alsof iets niks voorstelt en dan klinkt er ineens een enorme knal. Maar hij weet precies wat hij doet. Hij is eigenlijk een soort showmaster. Hij houdt ervan om zijn publiek te vermaken. Gelukkig maar, want Ger heeft mij echt door mijn eerste jaar geholpen. Hij bracht voor mij de natuurkunde tot leven en maakte dat ik, ondanks de droge stof, geboeid bleef. (AN)

THEO KOENEMAN

(Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Wat de leraar zei was waar. Onwrikbare zekerheden als taal, rekenen en dat docenten geen voornaam hebben. De Nederlandse grammatica heeft inmiddels z’n tweede revisie achter de rug sinds ik de middelbare school verliet – dus dat was nuttig bestede tijd – en iedereen die in Delft een college analyse heeft meegepakt weet dat ook 1+1 zijn nuances kent. Met een beetje geluk ben je tegen je eindexamen cynisch genoeg om te zien dat docenten geen waarheden verkondigen, maar regels. Regels waar men een soort consensus over heeft bereikt, maar regels niettemin. De unieke eigenschap van lesboeken is het ontbreken van dissidente ideeën. Je moet voor de gein eens een Spaans geschiedenisboek over de tachtigjarige oorlog naast een Nederlandse versie leggen. Je komt erachter dat de waarheid niet wordt verkondigd in een klaslokaal, maar dat ze in de krant staat en wordt getoond op het journaal. Tot je ergens een keer zelf bij bent en het dan in de krant terugleest. En je tot de conclusie komt dat nieuws alleen dat gedeelte van de waarheid is dat mensen willen lezen. En soms dat wat mensen willen lezen, maar wat niet de waarheid is. Dan, tijdens je studie: wetenschappelijke artikelen.

Eindelijk een stukje rotsvast vertrouwen, gesublimeerde waarheid, want bewezen en ‘waar’ bevonden door peer review. Nobelprijswinnaar in de natuurkunde ’t Hooft stelde dat de natuurkundige passages in het proefschrift van natuurkundig Don Quichote, Marcoen Cabbolet, veelal onzin bevatten. Maar stel. Stel nou dat Marcoen Cabbolet wél gelijk had en de theoretische natuurkunde heel anders in elkaar zat dan men de afgelopen tijd dacht. Wat zou dan de reactie van iemand als ’t Hooft zijn geweest, als hij een manuscript onder ogen krijgt dat potentieel jaren van zijn werk ondergraaft? Ik zou in dat geval hebben gezegd dat ‘de natuurkundige passages veelal onzin bevatten’. Er is geen waarheid dan dat er geen waarheid is, maar meningen over de waarheid zijn er genoeg. Ik weet genoeg. Genoeg om even geen mening te hebben. Tenminste, tot ik die van mij in een proefschrift heb gegoten dan. Dit is de laatste column van Jasper van Kuijk.