tt^ Jcii^ VJU^ 's-hertogenbosch. Bijgaand treft u alle bescheiden voor de eindverantwoording van door u toegekende subsidies

* Aan het college van burgemester en wethouders, t.a.v. afdeling Cutuur, Postbus 12345, 520GGZ 's-Hertogenbosch betreft: dossiernr.13000844 + dossiernr. 14000320

B&W

, • • », ~ 3 0 JAN. 2015

CLASS: lORG. ONO.

|NR.:

DIR,

Den Dungen, 29 januari 2015

^O(C(MJ^

J c i i ^ VJU^ Geacht college,

^/ t t ^

^c<j. m/cl-

's-Hertogenbosch

Bijgaand treft u alle bescheiden voor de eindverantwoording van door u toegekende subsidies. Het betreft hier de subsidie voor: - Het kunstenaarsuitwisseling project ArtSwap (13000844) door u toegekend op 20 november 2013 met een bedrag van € 5000,- De uit ArtSwap voortvloeiende tentoonstelling 'Angle of Incidence' (14000320) door u toegekend op 6 maart 2014 met een bedrag van €6500,U vindt respectievelijk: een inhoudelijk eindverslag, met daarin de financiële verantwoording, ondertekend door dhr. P.M. van den Dungen , voorzitter van Stichting Foreign Artfairs en dhr. A.J.M.Verhoeven, accountant en penningmeester van Stichting Foreign Artfairs. In dezelfde bundel treft u de verder als bijlage: - de laatste nieuwsbrief (de eerste is verwerkt in het verslag) - documentatie betreffende het educatieve project - enkele screenprints van de website www.artswap.eu Als losse bijlage: - een printversie van de digitale catalogus - een dvd met de films van de opening en de workshop Poetry Slam op het Koning WillemI College - documentatie van ' the Game '; het interactieve spel dat voor Angle of incidence ontwikkeld is - de papieren uitnodiging/flyer van Angle of incidence . Wij vertrouwen erop hiermee aan alle voorwaarden voor de definitieve toekenning van beide subsidies voldaan te hebben.

Met vriendelijke groet. Namens Stichting Foreign Arjfaifs^ Ank van Engelen, secretarfs.

Stichting Foreign Artfairs Vlierbloem 6, 5275 KP Den Dungen [email protected] 073-5942164 / 06-51789655

Den Dungen, 26 jgnugri 2015

Inhoudelijk eindverslag kunstenaarsuitwisselingsprogramma ArtSwap en bijbehorende eindtentoonstelling 'Angle of Incidence/

Periode uitwisseling Finse en Nederlgndse kunstenaars: maart 2014 t/m oktober 2014, VHertogenbosch en Fins Lapland Periode eindtentoonstelling 'ANGLE OF INCIDENCE- invloed van een omgeving': 17 december 2014 -18 januari 2018, Willem II Fabriek, 's-Hertogenbosch

1. De uitwisseling tussen kunstenggrs uit Fins Lgpignd en Nederlgnds Brgbgnt 2. Fotogrgfische documentgire vgn de uitwisseling 3. Chronologische ontwikkeling ArtSwgp 4. Educgtief project Rggpgjgg 5. Selectie kunstenggrs voor de eindtentoonstelling 'Angle of Incidence' 6. Rgndprogrgmmering ArtSwgp /Angle of Incidence in de Willem II Fgbriek. 7. PR-gctiviteiten t.b.v. tentoonstelling 'Angle of Incidence' 8. Digitgle cgtglogus 9. Fingnciële vergntwoording

l.De uitwisseling tussen kunstenaars uit Fins l^apland en Nederlands Brabant De eerste uitwisseling van ArtSwap vond plaats in de periode maart ^014tot en met oktober ^014 De Nederlandse kunstenaars Ank van Fngelen, Mariëlle l^apidaire en Noortje Haegens vertrokken respectievelijk in maart, mei en augustus voor meerdere weken (variërend van^ tot en met^weken)naar Fins l^apland,om daar,gebruikmakend van de accommodatie en het netwerk van een Finse collega, aan het werk te gaan. De Finse kunstenaars Ninnien^uomasKorkalo, Maria Huhmarniemi kwamen in september naar^sHertogenbosch en maakten gebruik van de accommodatie en het netwerk van hun Nederiandse collega^s. De Finse fotograaf liroRautiainen heeft aiie kunstenaars een of meerdere dagen op locatie gevolgd en van hun individuele projecten een fotografisch reportage gemaakt. Op de website www.artswap.eu isvanafmaart^014verslaggedaanvan de uitwisselingen en werden bijzonderheden over Brabant en l^apiand, informatie over de ^swappende^ kunstenaars, hun reportage, een educatief project dat voor ArtSwap ontwikkeld is, het programma en informatie m.b.t. de eindtentoonstelling en uiteindelijk de digitale catalogus van de tentoonstelling vermeid. Hieronder een printscreen van de eerste pagina van de website.In een e^tra bijlage vindtumeer printscreens van de verschillende pagina^s. ^n^^^AP

Ham

BratMnt&l^pM

^.^^.^.^..^.^^^^..^^..^^

M m

noports

Educatkm

f>rogrwn

ExhtbiUor

Cataloguo

Contect

Wèlcome to the ArtSwap project. ArtSwap is B new Wnd of artists' mohiiitj' program, in which artists swap their studios, homes and professional networks simuttaneoiisly for t-2 months. Du ring these exchanges, new kinds of interna tional mobility and networking possibtlities are developed. By swapping, the artists get the opportunity to utilize each other s professional connections and social infrastructures; they are introduced into the other artist s life and culture. The fïrst ArtSwap will take place in 2014 between artists from Vinntah [opland and Dutch Brabant. The main goal of this exchange program is to let artists experience the vast difference in culture and infrastrudure between sparsely populated Lapland and densety populated Holland.

• (rf>od Ncwi? • Cm II fnr ArtiM*

• KrbnuTY 3 0 M

• NcKMnheriois • Scfriembrr af i n

• Kntnw HfB • Commfnö KSS • WorrdPnMoqt

De Nederlandse kunstenaars hebben zich met name op de natuur en de landschappelijke verschillen gericht: Ank van Engelen liep iedere dag gedurende 3 1/2 week vanuit één vertrekpunt naar alle windstreken in en rondom Rovaniemi en terug om dit te vergelijken met haar tochten rondom 's-Hertogenbosch.

Mariëlle Lapidaire beperkte zich tot een veel kleinere omgeving en nam één zichtpunt om de kleinste details in haar omgeving waar te kunnen nemen en te documenteren. Noortje Haegens zocht de eenzaamheid en contemplatie in de natuur door langere tochten in de vrije natuur ver buiten de stad te maken. De Finse kunstenaars hebben zich meer op de sociale interactie tussen omgeving en individu gericht: Ninni en Tuomas Korkalo verzamelden bijzonder verhalen van mensen uit Finland en Nederland. Zij hebben enkele soosavonden meegedraaid in het jongerencentrum 'Number One' in Rosmalen. Daar, en in het huis van de Atelier Beheer Stichting waar zij verbleven, alsook op straat in het centrum van 's-Hertogenbosch, interviewden zij mensen voor hun filmproject 'Happy Anonymous'. Maria HuhmarniemI heeft haar echtgenoot, baby en zichzelfals een 'kameleon' op laten gaan in de nieuwe Brabantse omgeving door hen en zichzelf in een performance zo te plaatsen en te fotograferen dat zij een natuurlijk onderdeel uit leken te maken van die omgeving. Foto's die zij op een zelfde manier in Finland maakte, waren onderdeel van dit experiment. liro Rautiainen heeft iedere kunstenaar op een zeer persoonlijke manier in hun nieuwe omgeving gefotografeerd en was, de bijna letterlijke spiegel, van de ervaringen van de kunstenaars. Naast de introductie (zie kopie van website hieronder) heeft iedere kunstenaar op de website een kort verslag gedaan van zijn/haar werk als 'swappende' kunstenaar. Zie hiervoor artswap.eu/reports

Introductie van de kunstenaars op de website: ANK VAN ENGELEN

W " ^ ^ H ^ B n B i '^_-After working 15 years in social and mental heaitlicare. Ank van Engelen (Bunnik, the Netherlands, 1957) made a career move by swapping her job for a study at the Academy of Fine Arts in Tilburg, where she graduated with cum laude in 1999. She has initiated and organised several successful art-projects and exhibitions in public spaces. Ank van Engelen is a member of various art commissions and has been commissioned for larger sculptures in public spaces. Recent ly she combined her work as a scalptor (mainly steel) with repetitive local hikes to slow down time and gain a better understanding of the landscape. www.ankvanengelen.nl | http://ankinlapland. 123website.nl/365783242 MARIA HUHMARNIEMI

IMaria Huhmarniemi is an installation artist. She was bom 1977 in Rovaniemi, Finland, where she currently lives and works. Her artworks engage with questions concerning the North, multiculturalism and communality, as well as environmental issues such as relationships between people and nature and environmental responsibility. She makes use of old objects and textiles in her works, as well as natural materials. She graduatedfi-omthe University of Lapland, faculty of Art and Design in 2002, and continues to work there as a lecturer. www.mariahuhmamiemi.net MARIELLE LAPIDAIRE

lil ^ l^ariëlle Lapidaire makes site specific work. She graduated in 1989 withaland-art project fiom the academy ofFine Arts inTilburg, faculty ofTextiles.She was borninTienen(Belgium)but when she wasl4her parents moved back to the Netherlands.She lives and works in^s-Hertogenbosch. The landscape is Mariëlle^ssourceofinspiration.Toherit is anunlimited unity full of details in which space and time playapart. Amidst detail she triestoseduce the spectator to see the slumberingappearancesofnature,to find peace and look more closely in order tofeel the force that arisesfiomisolated detail and its thought. She has also workedinapublicspace with Lokatief(apartnership)and made several community artworks.She coaches other artists and isamember of several art commities. www.lapidaire.info ^ ^ichtopland NINNI AND TUOMAS KORKALO

linniKorkalo(1982,Helsinki) andTuomasKorkalo(1978,Rovaniemi) studied Fine Arts at the Imatra Art School (Imatra, Finland), having graduated in 2008. l^orkalos live and work in Rovaniemi. Both work with various techniques and media. Korkalos draws, paints and makes installations. They are involved in different kinds ofprojects in socially engaged art and environmental art, and they work alone, jointly and in interdisciplinary projects. Korkalos has had solo and group exhibitions in Finland and abroad since 2000. www.korkalo.net ^ www.happyanonymous.net NOORT.IE HAEGENS

boortje Haegens(1985)isaDutchVideo Artist.She was bom in Brabant, Netherlands, where she lives and works. She graduated fiom the Art Academy,fine arts, (Breda 2011). Asavideo artist she is always searching for an individual experience oftime and place. She relives these impressions over and over during long walks through Dutch landscapes. The experience ofthe landscapes is essential in Haegens work. She catches these experiences in moving images. During the exchange period in Rovaniemi she will take endless walks through the tranquilcountryside. Through her observations she will capture the area and perceptionofR^ovaniemi in moving images.The videos will bea poetictranslation.www.noortiehaegens.com ELOORT.IEDEBOER

Floortje de Boer(1987)isaDutch projectmanager, curator and culture-^artseducator. She was bom in Breda, Dutch Brabant, where she lives and works. She graduated fiom the Art Academy, design and communication (Breda 2010)and at the Academy of Arts and Education, arts-^museumeducator (Tilburg2011) She will make the closingexhibition that will take place in both the Netherlands and Finland. www.fioortjedeboer.nl

She will make the closingexhibition that will take place in both the Netherlands and Finland. www.fioortiedeboer.nl liro Rautiainen

lliro Rautiainen (19..) is a Finnish photographer based in Rovaniemi, where he studies at the Arts Academy. liro Rautiainen has done a beautifully job documenting all of the swapping artists for the ArtSwap project. His photo's show the right atmosphere, which is hard to put into words and that will remain in our memories for a long time. During the exhibition a selection of liro' photographs will be shown. lf you can't wait untill the exhibition, visit: www.iirorautiainen.com

2. Fotogrgfische documentgire vgn de uitwisseling Doordat de Nederlandse en de Finse kunstenaars een selectie uit hun persoonlijke fotografische reportage kochten, werd liro in staat gesteld naar Nederland te komen en ook de Finse kunstenaars op locatie te fotograferen. Hij verbleef tevens in de accommodatie van een Nederlandse kunstenaar en maakte derhalve ook gebruik van diens netwerk. Op deze manier werd hij ook een 'swappende' kunstenaar. Zijn (prachtige) werk werd dan ook op de tentoonstelling getoond.

Volgende pagina: Een impressie van liro's werk zoals gebruikt in de tentoonstelling en de digitale catalogus . liro heeft van elk project ongeveer 40 tot 50 foto's gemaakt, waaruit de kunstenaars hun keuze hebben gemaakt. Hijzelf maakte uit deze foto's een selectie voor de tentoonstelling. Meer foto's zijn te zien op zijn eigen website en die van de individuele kunstenaars.

I

lim

^.chronologische ontwikkeling ArtSwgp Dankzij een eerste sponsoring van Valley of Fire Beheer van ^2S00, konden de opstartkosten van ArtSwap en de introductie van het project in Fins Lapland op het Art en Designsymposium in het Artikum Museum in Rovaniemi gefinancierd worden. De in november Z013 toegezegde subsidie van de Gemeente'sHertogenbosch van ^5000, is als totaal gebruikt voor de reis en verblijfskosten van de Nederlandse 'swappende' kunstenaars. Noortje Haegens heeft daarnaast nog een individuele subsidie van het Mondriaanfondst.b.v.haar uitwisseling ontvangen. Van Finse zijde werd de artmanagerMerjaBririón vande Artists'Association Lapland aangesteld om het project te begeleiden. Omdat de door de Finse kunstenaars verwachtte en aangevraagde subsidie van het Benelux Instituut uiteindelijk toch niet werd toegekend en andere subsidies van Finse zijde tegenvielen, kon haar honorarium niet worden betaald en trok zij zich terug uit het projecL Daarmee kwamen een aantal geplande onderdelen van Artswap onder druk te staan, met namedeF^opupArtSpace. In eerste instantie werd besloten deze alleen in Brabant toch door te laten gaan, maar toen ook Anne MariAhola om gezondheidsredenen moest stoppen met haar werk voor ArtSwap, werd begin september Z014besloten dat dit onderdeel te zwaar op het totale project zou drukken. De te verwachten extra publiciteit en randactiviteiten zouden niet opwegen tegen de hoge extra kosten waar nu zeker onvoldoende financiering en expertise voor waren. Bovendien bood de keuze om de eindtentoonstelling in het kunstencluster van de Willem II Fabriek (in september 2014 net heropend en voi activiteiten en faciliteiten op het gebied van kunst, muziek en cultuur) te houden, voldoende mogelijkheden een groter en meer divers publiek aan te boren. De contacten die door ArtSwap gelegd waren met o.a. de ceramische bedrijven Oor LInum in 's Hertogenbosch en ArnuF^entik in F^osio (Fins Lapland) leken voorlopig niet te zullen leiden tot een samenwerking, ondanks het enthousiaste en welwillende ontvangst en de verschillende gesprekken die bij beide bedrijven plaats vonden. Ook hierin was het wegvallen van AnneMariAhola als initiator en organisator vande F^opupArtSpace,waar deze bedrijven zich zouden kunnen profileren,van betekenis. Het educatieve project dat Fieke Barten voor Stichting Foreign Artfairs en het project ArtSwap vanaf april 2014aan het ontwikkelen was,zou mogelijkheden bieden ArtSwap voor een brederenjonger publiektoegankelijkte maken. De focus werd verlegd op een zo uitgebreid mogelijke randprogrammering tijdens de tentoonstelling in de Willem IIFabriek. Met als doel een zo'ndivers en breed mogelijk publiekte betrekken bij ArtSwap en het educatieve projecL

^

4.5ducgtiefi^roiectRggDgigg Voor het educatief project zijn verschillende lagere scholen in's Hertogenbosch benaderd en via Ninni en Tuomas l^orkaio zijn de leerkrachten van een lagere school in Rovaniemi bereid gevonden deel te nemen aan het educatieve project. Om het educatieve project goed uit te zetten en bekendheid te geven is er contact opgenomen met Bureau Babel, stedelijk bureau voorcultuureducatie in's-Hertogenbosch. Tijdens één van de bijeenkomsten voor Interne cultuur (coördinatoren van de Bossche basisscholen zijn erflyers^^^eb^^o^e^ uitgedeeld en heeft Fieke Barten een presentatie gehouden waar zij over het project uitgebreid informatie heeft kunnen geven. Tijdens die bijeenkomst werd er door de aanwezige 100 enthousiast op het project gereageerd. Met de volgende basisscholen (bs) is nadien contact geweest: l^indcentrum Westerbreedte bs'Het Mozaïek' bsl^ruisboulijn, bsLWBeekmanschool, bs AntoniusAbL Met Bsl^ruisboulijn zijn vergaande afstemmingen en afspraken gemaakt en waren de bovenbouwleerkrachten enthousiast om aan het project deel te nemen. Helaas hebben zij uiteindelijk toch besloten niet deel te nemen. De belangrijkste reden hiervoor was tijdgebrek De marktplaatsen voor cultuureducatie in de regio: l^lazaOultura(Sint Michielsgestel en Vught), ^lein23(Veghel),0ultuurbox(Boxtel),0ultuureducatie Schijndel en Ourioso(Sint Oedenrode)hebben het project in de nieuwsbrieven opgenomen of op de website geplaatst zodat ook de scholen in al deze gemeenten op de hoogte zijn gebracht van het projecL Helaas kwamen hiervan ook geen deelnemers en moest derhalve ook de Finse school afhaken. Het project is ook geplaatst op de landelijke site:'Oultuurvoor kinderen'. Ondanks het feit dat er geen school van dit project gebruik heeft gemaakt is uit de evaluatie geenzins de conclusie getrokken dat'Rappaaja'geen resultaat heeft gehad.Het project kan altijd weer ingezet worden en scholen kunnen opnieuw benaderd worden om in de zomer alsnog gebruikte maken van de gratis lesbrieven op de website. Omdat een onderdeel van het educatieve project F^oetry Slam betrof,is ook, via docent Henk Langenhuijsen,de theateropleiding van het l^oningWilemlOollege (ROO) bij het educatief project betrokken. De woordkunstenaar en performer ^eel^ast heeft hier in opdracht van ArtSwap een workshop voor studenten gegeven, met als doel de studenten middels inspiratie uit het project ArtSwap ,een performancetekst te laten maken met als onderwerp'invloed van een omgeving'(die van'sHertogenbosch en Fins Lapland).^en van die studenten heeft op de finissage van de tentoonstelling zijn tekst daarover voorgedragen. De workshop van jee leasten het optreden van de student Stan Ligtenberg kuntuterugzien op de mee^e^on^en dvdonder'Workshop'.Op dezelfde DVD vindtuook de opening en een impressie van de tentoonstelling alsmede het optreden van ^eel^ast tijdens de opening.

^

-

^

^

S.Selectie kunstenggrs voor de eindtentoonstelling'An^le of Incidence' Floortje de Boer,die vanaf mei 2013 als artmanager en curator van de tentoonstelling bij het project betrokken is, heeft na overleg met de initiators van zowel Finse als Nederlandse zijde, de inhoudelijke en artistieke kwaliteit van de tentoonstelling bepaald. Zij heeft een selectie gemaakt van3FinseenSNederlandse kunstenaars(uit een longlist van 21 Finse en Nederlandse kunstenaars), die naast de3Finse en de3Brabantse kunstenaars en de documentaire fotograaf exposeerden. Bij alle kunstenaars is zij op atelierbezoek geweest. Daarvoor is zij in september 2014 ook een week in Rovaniemi geweest. Voor het transport van de Finse kunstwerken en de reis van Floortje naar Rovaniemi voor atelierbezoeken heeft Valley of Fire Beheer zich garant gesteld. Het transport van de Nederlandse kunstwerken voor de tentoonstelling van IB juli t/mSaugustus in (5alerieNapa in Rovaniemi wordt door Finse zijde bekostigd. Aan de hand van deze atelierbezoeken en de reeds aanwezige informatie van de 'swappende'kunstenaars heeft zij een prachtige, evenwichtige en inhoudelijk sterke tentoonstelling samengesteld. De deelnemende kunstenaars aan de tentoonstelling waren: Margriet Oraens (NL),Ank van 5ngelen(NL),jonathan (5aarthuis(NL),Noortje Haegens (NL, zij ontving een individuele subsidie van het Mondriaanfonds voor haar uitwisseling en werk voor ArtSwap),MarkkuHeikkilaa(FL), Maria Huhmarniemi (FL),Hannal^anto(FL),l^aija l^iuru(FL) Ninni^Tuomasl^orkalo(FL), Richard l^romjing (NL), Mariëlle Lapidaire (NL), liro Rautiainen(FL),Willemien Schaap (NL) enMachteldSolinger(NL).

Sneak preview: De werken uit Finland zijn gisteren al aangekomen in de Willem2Fabriek!! Het was net Sinterklaas, al die pakjes met namen erop. #soexcited! — met Maria HuhmarniemI en 6 anderen.

1. ^

tr^'M 10

5.Rgndprogrgmmering ArtSwgp/AngleofIncidence in de Willem II Fgbriek. Om naast de vaste bezoekers van de Willem IIFabriek een publiek te bereiken dat niet zo snel een kunsttentoonstelling bezoekt, maarwel geïnteresseerd is in de verschillende aspecten die bij ArtSwap aan bod komen(bijvoorbeeld: verschillen tussen Fins Lapland en Nederland,maar ook landschap en natuur)is door Ank van engelen een randprogrammering ontwikkeld waarin F^oetrySlam,een lezing over natuur,een interactief spel over waarneming en omgeving en het educatief project opgenomen waren. 5nkele dagen na de opening was er tevens een Fins l^erstdiner voor genodigden en andere gasten die zich van tevoren konden aanmelden. Middels uitnodigingen via de mail en een nieuwsbrief werden deze extra activiteiten aangekondigd en werd er informatie over verstrekL Voor deze randprogrammering bleek enthousiaste belangstelling: Voor het kerstdiner waren er maar liefst SO gasten, het zaaltje van de lezing door Bram van de l^lundert zat vol met 30 mensen die beroepshalve(o.a.ecologen,landschapsarchitecten, biologen en kunstenaars) geïnteresseerd waren in het onderwerp. Het interactieve spel'The (^ame'dat speciaal door het bedrijfje ^amezoons voor de tentoonstellingontwikkeldis,werdop4januariindeWillemll Fabriek ook fysiek gespeeld door belangstellenden die zich hiervoor opgegeven hadden. Maar liefst 2B deelnemers speelden'The (3ameFxtended'. Via Facebook en twitter konden tijdens de tentoonstelling associatieve bijdragen van bezoekers aan de tentoonstelling geleverd worden. Deze werden via www.livewall.nl getoond op een monitor bij de ingang van de tentoonstellingsruimte. In dezelfde kiosk konden bezoekers ansichtkaarten meenemen met details van de kunstwerken waarop zij wilden associëren^z^een^e^eons^c^^^oo^t^en^n de b(^^^o^e^

ArtSwap: Angle of Incidence Bekijk de laatste input voor The Game' op Www.livewall.nl/kiosk/gamezoons GameZoons ArtSwap: Angle of Incidence

Naast het hoge aantal (120) bezoekers aan de opening, waar Jee Kast met zijn speciaal voor ArtSwap gemaakte performance optrad en Gamezoons hun spel introduceerden, voldeed de randprogrammering ruimschoots aan onze verwachtingen. Zie als extra bijlage een printversie van de digitale nieuwsbrief hierover.

11

A n g l e o f I n c i d e n c e - Invloed van een omgeving 18 december 2014 - 18 januari 2015 | Opening woensdag 17 december 2014 om 19u00.

De wetten die van toepassing zijn op de Invalshoek, de reflectie en breking van het licht zijn ook van toepassing op andere media - van seismische golven tot de baan van een biljartbal. Maar kunnen ze ook van toepassing zijn op de kunst? Hoe hebben deze wetten Invloed op onze interpretatie en hetverwerken van onze omgeving? De kunstenaars in Angle of Incidence' delen een fascinatie voor de natuur, het leven en de beheersbaarheid van beide. Hetfundamentele onderscheid in natuur en infrastructuur tussen het dunbevolkte Lapland en dichtbevolkte Nededand wordt door hen op losse schroeven gezet. Ze isoleren een beeld: halen het ult de grotere context en brengen het aan het lichL

PROGRAMMA Gedurende de expositie vinden er diverse activiteiten plaats waar u aan kunt deelnemen:

Opening Angle of Incidence 17.12.2014 19u30: officiële opening door Jee Kost met een speciale PoetrySlam. Jee Kast iseen Belgiscii woordkunstenaar die vooral zijn eigen weg bewandelt. Hij beschrijft dat 'Optreden met slampoëzie komt gepaard met een afweging die je maakt; of je nu verder aan de weg timmert of net die planken gebruikt om een bühne mee te bouwen.' Jee Kast is een taaiveteraan die fe zien was in finales van het Nederlands Kampioenschap Poetry Slam tot performances op TEDxFlanders. Van kleine knusse optredens bij ttieekransje of haardvuur, zijn ding doen tussen Gothic, tot passages in Belgium'sgot Talent. ledereen deelt gevoelens, doe daar een scheut faalcreativiteit bij, enkele rake observaties, inzicht en performance en kom zien wat het oplevert tijdens de opening en finnisage van de tentoonstelling Angle of Incidence.

The Game 17.12.2014

U/^L—

^WrrrARA^

20u00: de aftrap van een bijzonder interocüef spel. Oe toeschouwer wordt uitgedaagd om associaties met kunst te visualiseren. Schiet jou ook weieens een lied te binnen bij het bekijken van een kunstwerk? Of associeer jij een kunstwerk weieens met een bouwwerk bij jou in de buurt?

In The Game word je uitgedaagd om jouw associaties bij een kunstwerk de vrije loop te loten. Met verrassende opdrachten maak je jouw associaties zichtbaar voor anderen en zo kan er een nieuw kunstwerk ontstaan dot zowel online als op locatie te zien zal zijn. Gedurende de expositie wordt Ihe Game in twee vormen gespeeld. Je kunt deelnemen aan de doorlopende variant, waarbij aan de hand van kaarten aan de spelers gevraagd wordt opdrachten uit te voeren. Dit kon op ieder willekeurig moment tijdens de expositie gedaan worden. Met het uitvoeren van de opdracht lever je direct een bijdrage aan de expositie en heb je de mogelijkheid om een unieke prijs te winnen! Op 4 januari 2015 kun je deelnemen oon The Game Extended.

Een Fins Kerstdiner 21.12.2014 Oineren met een select gezelschap j 18u00-21u00 Deze avond kunt u genieten van een typisch Fins Kerstdiner. Gelijktijdig wordt er in Finland een echt Nederlands diner opgediend. En om deze 'FoodSwop' nog completer te maken, verbinden we live met Finland! Een plaatsje aan tafel reserveren? Dot kan uiterlijk tot donderdag 11 december 2014. Er is een beperkt aantal plekken beschikbaar, dus ben er snel bij. Fins Kerstdiner Datum: 21 december 2014 Tijd: 18u00 Locatie: Willem II Fabriek, Boschveldweg 471 Reserveren via: [email protected] Vrijwillige bijdragen t.b.v. de ingrediënten zijn altijd welkom.

13

7heGan^e5^^ended 04.01.201^ l^aast de doorlopende variant wordt ook The ^ame5^tended gespeeld. In dit spel staan de associaties von de spelers centraal. Je zult hierbij echter in teamverband, onder tijdsdruk en mef beperkte middelen jouw associaties moeten visualiseren. Je gaat op zoek noar locaties en beelden die een relatie hebben met de kunst werken in de expositie. Metde expositie als thuisbosisendeomgevingalsspeelveld wordjemeegenomenineenzinderendspelwaarjehelemaolinopgaat Samen zullen de bijdragen van de spelers een beeld vormen van de associaties die de kunstwerken in de expositie bij de bezoekers oproepen. the^ame5xtended Dafum:4januari2015 Tijd:14u00 Locatie: Willemll Fabriek, Boschveldweg47l Aanmelden verplicht: [email protected]

Omdat de tentoonstelling Angle of Incidence samenviel met andere tentoonstellingen in de Willem IIFabriek en er ook veei activiteiten in het ^ZF^oppodium (waartot 2^ december een gedeeitevan de tentoonsteiiingvan Angle of Incidence te zien was, vóór het naar een aangrenzende ruimte van de tentoonstellingszaal verhuisde), werd onze tentoonstelling ook ten dele bezocht door bezoekers hiervan. De bezoekers van twee nieuwjaarsrecepties in het p a n d : e e n van het grafisch Atelier en een van de Atelier beheer Stichting bezochten ook voor een groot deel de tentoonstelling. Over de bezoekersaantallen zijn wij dan ook tevreden: Vijfmaal zijn er rondleidingen voor aangemelde bezoekers geweest en bij aiie vijf deze rondleidingen werden 10 t o t 20 andere bezoekers geteld. Fiet aantai bezoekers: f^egulier en vanwege andere evenementen in het pand :SSO Opening :120 l^erstdiner : SO T^he^ame5xtended : 2^ Lezing ^ram van de Klundert : ^0 Finissage : ^0 Studenten van het Koning WillemiCollege : 10 Al met al kunnen we concluderen dat een kleine ^00 bezoekers de tentoonstelling gezien hebben, ai dan niet met een rondleiding, vanwege een activiteit van de randprogrammering, of vanwege andere activiteiten in het pand. Dat de tentoonstellingsruimte op de benedenverdieping in de route naar andere ruimtes en organisaties in het pand ligt en tijdens de openingstijden (wo zo van 11.001^.00) vrij toegankelijk, was een voordeel.

1^

7. PR-activiteiten tbv tentoonstelling 'Angle of Incidence' De Engelstalige website van ArtSwap is vanaf maar 2014 in de lucht en heeft alle activiteiten rondom het uitwisselingsproject en de tentoonstelling uitgebreid belicht en gedocumenteerd. Via de verschillende tabbladen: Home / Brabant-Lapland /Artists / Reports / Education / Program / Exhibition / Catalogue / Contact, kan de bezoeker zich uitgebreid informeren over zowel het de uitwisseling, het educatief project, de randprogrammering, de tentoonstelling en kan tevens online de digitale catalogus van de tentoonstelling Angle of Incidence bekijken. Zie de bijlagen: print van digitale catalogus en screenprints van website. In alle publieksuitingen is melding gemaakt van deze website. Naast de website is er een Facebook account gemaakt (200 volgers) en is er ook via de FB en de website van de Willem II Fabriek veel aandacht aan de tentoonstelling gegeven. Er zijn 110 posters gedrukt voor de tentoonstelling, die zijn verspreid in: 's-Hertogenbosch (60 geplakt op meestal vrije plakplaatsen), Breda en Eindhoven. De flyer (zie bijlage) met de uitnodiging (500) is o.a. verspreid in: IVI OTI (Breda),van Abbemuseum(Eindhoven), Brabants en Stedelijk Museum 'sHertogenbosch, Verkadefabriek, AKV st. Joost, tentoonstellingsruimte TAC (Eindhoven),Bibliotheken in 's-Hertogenbosch, Eindhoven en directe omgeving, diverse café's in 's-Hertogenbosch, de Muzerije, Boekhandel Adr. Heinen en het Kruithuis in 'sHertogenbosch. De flyers zijn ook individueel door de deelnemende kunstenaars aan hun eigen contacten verspreid. Digitaal zijn er nog eens 400 flyers naar pers, tentoonstellingsruimten, en als uitnodiging naar de eigen contacten verstuurd.

K u n n e n d e w e t t e n d i e v o n t o e p a s s i n s zijn o p d e i n v o b h o e k , r e f l e c f i e e n b r e k i n g v a n h e t l i c h t , o o k v o n t o e p a s s i n g zijn o p d e kunst? H o e h e b b e n d e z e w e t t e n invloed o p onze interpretatie e n d e verwerking v o n onze o m g e v i n g ? En w a t is d c i n v l o e d v a n e e n o m g e v i n g bw t i e t m o k e n v o n e e n k u n s t w e r k ? D e k u n s l e n o o n in ' A n g l e o f I n c t d e f x z e ' d e l e n e e n f a s c i n o t i e v o o r d e natuur, h e t l e v e n e n d e b e h e e r s b a a r h e i d v a n b e i d e . H e t f u n d a m e n t e l e o n d e r s c f i e i d in r x i t u u r e n infrastructuur tussen h e t d u n b e v o k t e L a p l a n d e n d i c H t b e v o N d e N e d e d a n d w o r d t d o o r h e n o p k » s e s c h r o e v e n g e z e t Ze isoleren e e n b e e k J hcrien h e t uit d e g r o t e r e c o n t e x t e n b r e n g e n t i e t a o n h e t i c h t . ' A n g l e of I n c i d e n c e ' v o r m t d e e i n d p r e s e n t a t i e v a n h e t M S w o p - p r o j e c t . w a a r b i j d r i e Rn#e e n d r i e N e d e r l a n d s e k u n s t e n o o r s w i s s e l d e n v a n s t u d i o , w o n i n g e n h u n p r o f e s n o n e l e n e t w e r k . N a a s t t^et w e i k v o n d e zes u r t g e w i s s e l d e k u n s t e n o a n . w o r d e n er w e r k e n g e t o o n d v o n Frrue e n N e d e r l a r>dse k u n s t e n o o f t < t e v o r n j i t h u n e i g e n w e r k p l e k e n o n d e r g r o t e i n v l o e d v a n h u n s t a b i e l e o m g e v i n g g e m a a k t zijn

ACTIVITEITEN A N G L E O F I N C I D E N C E : WO 1 7 D e c e m b e r 2 0 1 4 o m

ifuOO

officiële o p e n i n g A n g l « ot I n c i d e n c e Z o n d a g 21 d e c e m b e r Een t r o d i t i o n e e l Fins Kerstdiner. Z o n d a g 4 januari Presentatie d o o r GarrteZoons, e e n i n t e r o c t i e f spel d o t d e t o e s c h o u w e r u i t d o o g t o m o t t o c i a t t e t m e t t u r n t t e vttuoHteren Donderdog 8 jonuori Lezing d o o r Brom v o n d e Klundert. N d t u u r e r v o r l n g d i t invalshoek: over sctKïonheid, autonomie en zingeving Vrijdag I ö januari Poefryslom p n ^ g r o m m o . d i t e d u c a t i e v e p r o j e c t Is tegelijk m e t d e finissage v a n d e expositie.

^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 1 ^ ^

S^^^^^

^^^Stt^^^^l^^l^

15

Anderhalve week voor de opening van Angle of Incidence is de eerste digitale nieuwsbrief naar alle contacten verstuurd met daarin het programma van de randprogramma en de benodigde informatie voor aanmelding . Anderhalve week voor de finissage is nieuwe volgende nieuwsbrief verstuurd. Er zijn ook reminders en voor de specifieke programma onderdelen digitaal naar de doelgroepen verstuurd (Kerstdiner, lezing. Game Extented) Er is o.a. aandacht besteed aan 'Angle of Incidence' in: De tentoonstelling staat op museumtiidschrift.nl en in het tijdschrift zelf. Het educatieproject heeft op cultuurvoorkinderen.nl gestaan en de workshop is bij het ROC KoningWillem I College gepromoot. Ook is bij de PoetrySlam Boxtel de tentoonstelling en de workshop onder de aandacht gebracht. De flyer is via de VVV's verspreid en is het onder aandacht gebracht op : routesinbrabant.nl

vvvbrobont.n/,

Verdere vermeldingen: Volkskrant http://www.volkskrant.nl/aaenda/anale-of-incidence-invloed-van-eenomaevina~el217512/ uitzlnnig.nl: http://www.uitzinnia.nl/aQenda/14651-anale-of-incidence-invloed-van-een-omaevina.aspx http://www.cultuureducatleschiindel.nl/nieuws/1337-kerstthema-Qratis-lesbrieven-vanartswap http://www.swotee.nl/events/72838/Officlal-OpeninQ:-AnQle-Of-lndicence-lnfluence-Of-AnEnvironment http://lapintaiteiliiaseura.fi/toiminta/navttelvt/830 http://www.social-peek.com/Kevwords/st.ioost Voorts In de volgende media: Uitloper ,Uit-agenda, cultuuragenda. Mest, Wiggel app, en de berichten op Facebook Willem II fabriek. Vermelding op site Willem II fabriek en site poppodium w2: http://www.w2.nl/kunst-bii-w2-poppodium/ Helaas heeft het Brabants Dagblad geen recensie geschreven over de tentoonstelling, ondanks ons herhaaldelijk onder de aandacht brengen. Er waren al twee tentoonstellingen in de Willem II Fabriek gerecenseerd , was het argument.... Desondanks waren de reacties van het publiek o.a. via Facebook, het gastenboek dat bij de tentooonstelling lag en via emails vrijwel uitsluitend positief en enthousiast. Hieronder een citaat: 'Wat een prachtige tentoonstelling ! Ingetogen sereen werk met een grote zeggingskracht. Chapeau....Weldadig om naar 'Walden' te luisteren. Ik zat er alleen, dat maakte de ervaring nog indrukwekkender. Het bracht mij in een sfeer die ik ken van mijn jaarlijks (4 daags) verblijf in een Zen klooster. Mooi ook de verstilde beelden(loops) van Noortje Haegens . lk heb eerder werk van haar gezien bij ZIN in Vught. En...fantastische de installatie van Willemien Schaap.Met recht trots op het resultaat.'

16

Enkele prints over 'Angle of Incidence': NIruws

(«Huur A l l

Agenda

MK van Engelen

.Vii.'lUi ol' Incidence: Invloed \ an oen omj{evin.<{

DOCWe&K:

e , « b M K A V prwtucMi. O* r . i A ' ^ t f l d4cvn«..uv*i. FwM^I 1*jfnMr ^Af

Df D-i>D*p S n M

dt AokfUflll t«n dtrt«i^ïfrf£t W K fr.»* i j ^ t f cutuu, n Hn^-Brit^-i^.Aic i

M m r i f t C'mcn.s Ank van Kiijirlvn, .loiulKan (laarthuis. Niwirljr HuPKcns, Mmrkku Heikkila, Maria Huhmarniemi, Hanna Kanlii. Kaija Kluru, Ninni & Tuomas Korkalo. Richard Kmmjonft, Manelle Ijipidaire, l l m Kautiaincn, Willemien Schaap en

L A P L A N D EN B R A B A N T

MachteUl Solinxer l*e wetten die van (oepaMin% Kijn o|) dc iitvahhoek. de reflectie en

WISSELEN STUIVERTJE

hrekinjt van hel l« ht rijn onk van H>cpassinj: np anilere media - * an «ewmiache ncJven lot dp haan van , f n biljart Iw! Maar kunnen ze ook van toepassing zijn op de k u n s i ' Hoe hebhen de xe wetten invloed np onze interpretatie er hetverwerken van o n » omge\1ng? l*c kunstenaars in Angle of Indicence' delen een fascinatie w o r de natuur, het Irven en dc tx-bccrshaarheid van tieide Het fundamentele onderscheid in natuur rn mfraslnirtuiir tussen hel ihmbi-^nikte lapland en dichthe^olkle Nederland wordl IUHIT hen op lowe schroeven gezet. Ze isoleren een beek): halen het uit dcgrwtere conlcKl en brengen hel uan het Iichl 'Angle of Indicence' vorml de emdpresentatie \'an het ArtSwip-project. Drte kunmenaarH uil Fins U p l a n d en dne Nederlandse kun.slennars uil Hrabant wisselden van studio, woning en hun professioneel netwerk.

I

Zij werkten m een omge\ing die lotaal anders is dan ze gewend zijn. In deze onbekende omgeving worden kunstenaars geeon front eerd met nieinve lern'inen in etti nieuw land; we «inden kunnen zeggen ilat hierbij een deel van ben hetzelfde blijft - wordt gereflecteerd - en een ander deel wordt geabsorbeerd of gebroken. Dc nchting van hun perceptie verandert plotseling, door een meuw medium, een ander ï>Weem, een nieuwe samenleving. Ze rullen aspecten ^-an deze nieuwe omgeving absorberen de natuur, de wiciale slniehuir, etc -.terwijl i-randersfim hetzelfde gebeurt, de omgeving atisortvert hen - hun geschiedenis, hun ervaring, hun kennis Angle of Incidence' onderziiekt de invloed van een veranderende omgeving op hel werk en dr werkwijze van kunstenaars wanneer de 'invalshoek andeis is. Is hel puur de inslellin

MENU

= Cl B

mi

In de periode van zo t/m 26 december 1014 en

van z t/m 1 ; januari zois, is onze foyer onderdeel van de expositie van ArtSwap. Tijdens verschillende concerten is et werk van Willemien Schaap te bezichtigen. Wil je de hele tentoonstelling zien dan is dal mogelijk tiidens openingstijden en via de ingang van de .Viiiom U I .ii'iii'k: Woensdag t/m zondag van ii:Oo tot

Check flieronder het nnlinr programmaboekje

^ ^ Wab

Bedoelde

3^^ Aftïoeklirigen

angle of incidence cultuur agenda Nieuws

v: angle ot irx:idence

Video s

Shopping

Meer-

Zoekhjlomiddelen

cultuuragenda

Angle of Incidence: Invloed van een omgeving - Willem II Fabriek ... www. votkskrart. nl < Cultuur & Leven ' Agenda 9 nov. 2 0 M • Ze isoleren een beeld, halen bel uit de grotere context en bretyjen bet aan het licht ... 'Angle o l tncldence' onderzoekt de invloed van een veranderende omgeving op bel wertt en de werkwijze ... Bekijk meer agenda items:.

I

'/Vigle of Incidence' van ArtSwap » Willem II Fabnek vMllem2labhek.nI/p rogramma/angle-tnc idence- van arts wap/ De kunstenaars In 'Angle of Incldertce' delen een fascinatie voo beheersbaarheid van beiden. Hel lundamenlele onderscheid m ..

r. het leven en de

A n g l e of I n c i d e n c e : lezing B r a m v a n d e Klundert » Willem II Fabriek wil lem 2 fa bnek. nl/n leu ws/engte- incidence-lezmg-bram-van -de- k lun dert/ 'Angle o l Incidence var ArtSwap ... Angle ot Incidence: lezing Bram van öe Klundert.. Daarnaast biedt de Willem II Fabnek curatoren, cutturete mstellingen, ...

ArtSwap tentoonstelling: Angle of Incidence, 's-Herlogenbosch www wvdenbo ach nl/go/angle-ol -Incklenoe - willem- 2 TB der ?fji4 De kunstenaars in Angle of IncMence delen een tasanetie v( isoleren een beeld: halen het uH de grotere context er brengen hel...

Kunstproject ArtSwap, Willem2Fabriek - Cultuur voor kinderen www cultuurvoorkinderen nl/.../kunstprojeci• artswap-willem2fabrlek-s-hen... Angle of Incidence - invloed var een omgeving 18 december 2014 - 18 januari 2015 Wi(lem2Fabnek, 's Hertogenboscb Aanmelden tol 11 november 2014.

provincie Noord-Brabant - Cultuur voor kinderen WW w. c ulluurvoofkind eren.nl/wp/.. ./provincie- noord- prabanl - exposit les/ Angle of Incidence - invloed van een omgeving 18 december 2014 - 18 januan 2015 Willem2Fabnek. s Hertogenbosch Aanmelden lol 11 november 2014.

17

8.Digitale catalogus V9nw6g6 d6 ko9t6n van een gedrukte catalogu5 en het uiteindelijk vrij beperkte budget waarmee de tentoon5telling tot stand is gekomen, is er gekozen om de catalogus in eerste instantie digitaal te houden. Met een QR-code die zich in de tentoonstellingsruimte bevond, konden bezoekers deze via hun smart-phone downloaden om zo toch extra informatie te verkrijgen. Ook op de website www.artswap.eu en op de FBpagina is de catalogus te bekijken. Een bijkomend voordeel van de digitale catalogus is dat ook de Finse kunstenaars deze makkelijker konden verspreiden. De Engelse versie hiervoor is in de eerste week van februari klaar en kan derhalve ook als promotie dienen voor de tentoonstelling in Rovaniemi deze zomer. We hopen dat we indien alle toegezegde financiële steun binnen is, we voor de Nederlandse kun9t6naar9, organisatoren en subsidiegevers voldoende geld over hebben om een mooi 'hardcopy' versie te laten drukken met zowel de Nederlandse als de Engelse vertaling. Een computerprint van de digitale versie vind u ook als bijlage.

18

3-

Financiële afrekening Stichting Foreign Artfairs

Artswap Nederiand - Finland ('s-Hertogenbosch - Rovaniemi) Tentoonstelling Angle of Incidence Inkomsten: Gemeente 's-Hertogenbosch Valley of Fire Prins Bernard Cultuurfonds 1 lermcs fonds Stichting Dommel in beeld bijdragen fins kerstdiner

11.500 5.000 2.500 250 552 180 € 19.982

Uitgaven: 101 coördinatoren ontmoeting rovaniemi 102 tickets pop-up artspace manager 103 ticket artmanager FL atelierbezoek 104 algemene kosten artmanager 105 reiskosten fotograaf FL voor kunstenaars 201 Swap-kunstenaars 202 art-manager 203 oprichting stichting, fondsenwerving etc 204 vertaalkosten 301 eindtentoonstelling 303 catering tijdens opbouw en finissage 304 huur en installatie apparatuur 305 tegemoetkoming materiaalkosten NL-kunstenaars 306 tegemoetkoming materiaal swap-kunstenaars 401 zaaltekst 402 lijsten voor iiro 404 schroeven, spijkers, etc 405 onvoorzien 500 transporten Nederland - Finland 601 pr algemeen 602 flyers 603 posters 604 advertenties 605 posters plakmateriaal 606 diverse kantoorartikelen 701 poetry slam jee kast 702 lezing + sponsorgeschenk 703 kosten kerstdiner, finissage en catering gamezoons 704 kosten gamezoons 705 vergoeding layout educatief project bankkosten

305 392 374 643 57 2.815 3.105 1.508 271 1.379 587 2.173 200 421 73 183 40 100 1.827 600 52 41 85 42 19 564 530 1.084 400 276 175 € 20.319 € 338-

Negatief saldo Aansluiting bij administratie als volgt: banksaldo vordering Prins Bernard Cultuurfonds nog te betalen bedragen

(€ ( f

34 2.500 2.872338-

s-l lertogenbosch, 29 januari 2015 PM van den Dungen, voorzitter

AJM Verhoeve

^

A n g l e o f I n c i d e n c e - invloed van een omgeving 18 december 2014 - 18 januari 2015 j Finissage zondag 18 januari om 12u30

Ontzettend tevreden Dat is ons gevoel bij de tentoonstelling 'Angle of Incidence'. Met trots tonen wij u de resultaten van activiteiten die er de afgelopen periode hebben plaatsgevonden in het kader van de expositie. Van lezingen tot het spelen van een speciaal voor ons ontwikkeld spel. Vergeten waar 'Angle of Incidence' over gaat? Hier nog even een korte samenvatting: De wetten die van toepassing zijn op de invalshoek, de reflectie en breking van het licht zijn ook van toepassing op andere media - van seismische golven tot de baan van een biljattbal. Maar kunnen ze ook van toepassing zijn op de kunst? Hoe hebben deze wetten invloed op onze interpretatie en het verwerken van onze omgeving? De kunstenaars in 'Angle of Incidence' delen een fascinatie voor de natuur, het leven en de beheersbaarheid van beide. Het fundamentele onderscheid in natuur en infrastructuur tussen het dunbevolkte Lapland en dichtbevolkte Nederland wordt door hen op losse schroeven gezet. Ze isoleren een beeld: halen het uit de grotere context en brengen het aan het licht.

Finissage Angle of Incidence 18.01.2015 zondag 18 januari om I2u30 heeft u nog een laatste mogelijkheid om de expositie 'Angle of Incidence' te bezichtigen tijdens de finissage; een gezellig samenzijn met de deelnemende Nederlandse kunstenaars, waarin terug gekeken wordt op de activiteiten rondom de tentoonstelling. En voor diegenen die het optreden van Jee Kast en de opening gemist hebben, is er de mogelijkheid om de filmregistratie van dit optreden te bekijken. Ook kunt u een laatste rondgang/rondleiding in de tentoonstelling volgen. Dit alles onder het genot van een drankje. Programma Finissage: 12.30 Optreden van Stan Ligtenberg. Student van het KWIC nav de workshop die Jee Kast heeft gegeven. De film van de opening. Met de fragmenten van de workshop die Jee Kast op het KWIC heeft gegeven. (duur film ca. 20 min) Om uiterlijk 14.00 klinkt het eindsignaal en gaan we afbouwen.

Temgblik 18.12.2014

Officiële opening Op 18 december 2014 opende de tentoonstelling officieel de deuren voor bezoekers. Vol trots kunnen we zeggen dat de opening een succes was! Met maar liefst 120 bezoekers, veel enthousiaste reacties en interessante gesprekken met de kunstenaars en alle aanwezigen. Curator Floortje de Boer is ongelofelijk trots u deze expositie met het werk van de deelnemende kunstenaars te mogen presenteren in de Willem ii Fatanek In 's-Hertogenbosch, Heeft u de tentoonstelling nog niet bezocht en bent u benieuwd? De tentoonstelling is nog te bezichtigen tot 17 januari 2015. Of bekijk de digitale catalogus.

Tijdens de opening hield Jee Kast, Belgisch woordkunstenaar, een performance. Met de kunstwerken en het gegeven 'ArtSwap' als uitgangspunt, schreef hij een intrigerende, meeslepende Poetry Slam. Hij beschrijft "Iedereen deelt gevoelens, doe daar een scfieut taalcreativiteit bij, enkele rake observaties, inzictit en performance.'

Jee Kast is een taaiveteraan die naast zijn performance bij'Angle of Incidence; te zien was in finales van het l^ederlands Kampioenschap PoetrySlam tot performancesopTEDxFlanders. Van kleine knusse optredens bij theekransje of haardvuur,zijn ding doen tussen Oothic, tot passages in Belgium'sgotTalent

Finsl^erstdiner 21.12.2014

0e2e8von^8ton^ inliet telden v^n I^e^^in8el^er8tfee^t. speciaal voor alle 50 aanwezige gasten werd er een typisch Fins kerstdiner geserveerd. In de sfeervol aangeklede ruimte was het een zeer gezellige en smaakvolle avond.

^I^e^an^e 18.12.2015 ^Bm 18.01.2015

Oetcescl^c^^er^crdt uitgedaagden^ associaties n^et l^^nstte visualiseren. Schiet jou ook weieens een lied te binnen bij het bekijken van een kunstwerk? Ofassocieerjij een kunstwerk weieens met een bouwwerk bij jou in de buurt? InT^et^ame word je uitgedaagd om jouw associaties bij een kunstwerk de vrije loop te laten. Met verrassende opdrachten maak je jouw associaties zichtbaar voor anderen en ^o kan er een nieuw kunstwerk ontstaan dat zowel online als op locatie te zien zalzijn Dit spel is nog te spelen t ^ m l 7 j a n u a r i .

^I^e^an^e^^ended 04.01.2015 Op4januariwerdT^eCiame^^^en^e^ gespeeld Dit is een variant van het doorlopende spel T^et^^me, waarbij aan de hand van kaarten aan de spelers gevraagd wordt opdrachten uit te voeren. In dit spel staan de associaties van de spelers centraal. De groep van 28 deelnemende mensen werd verdeeld in zes teams die tegen elkaar speelden. Het was een zeer geslaagde middag, waarvan de uitkomsten verrassend en inspirerend waren en de competitie oprecht en sportief was. De resultaten van deze middag zijn ook onlit^etezien.

I^ezingdoor^ran^vdl^londert 08.01.2015

lnv^l^l^oel^env8nl^8t^i^rover 8ol^oonl^ei^^^t,itonon^ieen zingeving Afgelopen weekend luisterden een volle zaal van 30 mensen vol aandacht naar de lezing van Bram van de Klundert. 5en divers gezelschap van ecologen, landschapsarchitecten, mensen die anderszins beroepshalve met landschap en natuur bezig zijn en ook verschillende kunstenaars. Het was een inspirerende lezing door Bram waarover na afloop nog even waardevol gediscusieerdwerd.

Geweldig begin van 2015 18.12.2015 t / m 18.01.2015 Angle of Incidence wenst u een geweldig jaar toe en we hopen dat u net zo'n goed begin heeft als wij. Wellicht zien we u weer deze zomer op de tentoonstelling in Rovaniemi, Finland?

Angle of Incidence - invloed van een omgeving Locatie: Willem2Fabriek Boschveldweg 471, 5211 VK 's-Hertogenbosch Open: woensdag - zondag. 11uOO - 17u00. Toegang: gratis www.artswap.eu Facebook

V e d * mogelijk gemaakt doot:

3#

PRI MS BIRNHARD CULTUURFONDS

225^,6^^

«*« hermes

w

s-Hertogenbosch W I L L E M ü

FABRIEK

^

^ pToperV

www.artewap.eu

d#(EP C u l t u u r e d u c a t i e p r o j e c t PO b i j A r t S w a p ArtSwap is een uitwisseling tussen kunstenaars uit de stad Rovaniemi in Fins Lapland en kunstenaars uit 's- Hertogenbosch in Brabant. Het cultuureducatieproject vormt de mogelijkheid om een uitwisseling tussen kinderen/ leedingen van het PO te realiseren. Het project laat hen kennismaken met een andere cultuur, erfgoed en omgeving (natuur) van leeftijdsgenootjes. Binnen dit project kunnen zij intensief werken met verschillende disciplines: literatuur, dans, theater, foto/film en vormgeving. Door het aanbieden van verschillende disciplines binnen de groepjes leerlingen, inspireren en stimuleren zij elkaar, is er de mogelijkheid te kiezen voor een opdracht die hen aanspreekt, werken ze samen. Oit cultuureducatieproject is vakoverstijgend en sluit aan bij verschillende kerndoelen. Oe leerlingen gaan ontdekkend leren waarbij zij creërend uitgedaagd worden. Ook reflectie is onderdeel van het lespakket. Het project sluit aan bij de leergebieden Oriëntatie op jezelf en de wereld, Nederlands en Kunstzinnige oriëntatie. Er zijn lesbrieven ontwikkeld voor de groepen 1 tot en met 8. Binnenkort zijn deze gratis beschikbaar op www.artswap.eu Voor informatie over ArtSwap vanaf 20 september tel. nr.: 06 51789655

Informatie over het cultuureducatieve project: fieke_barten0hotmail.com

2^^^ ^ ^ t / ^ ^ ^ ^ i ^ ^ ^ ^ ^

^l^en^eneinforn^atievoordeleerl^ra^l^tenvan^roe^^t^n^^

^^^^^

Dit cultuureducatieproject komt voort uit het kunstproject ArtSwap. ^Zie bijgaande PDF^ Is ArtSwap een uitwisseling tussenkunstenaars uit de stad Rovaniemi in Fins Lapland en kunstenaars uit ^s Hertogenbosch in Brabant, het cultuureducatieproject vormt de mogelijkheid om een uitwisseling tussenkinderen/leerlingen van het RO te realiseren. Het project laat hen kennismaken met een andere cultuur,erfgoed en omgeving^natuur) van leeftijdsgenootjes. Binnen dit project kunnen zij intensief werken met verschillende disciplines: literatuur, d a n s , t h e a t e r , f o t o / f i l m en vormgeving. Door het aanbieden van verschillende disciplines binnen de groepjes leerlingen, inspireren en stimuleren zij elkaar,is er de mogelijkheid te kiezen voor een opdracht die hen aanspreekt,werken ze samen. Dit cultuureducatieproject is vakoverstijgend en sluit aan bij verschillende kerndoelen, Oe leerlingen gaan ontdekkend leren waarbij zij creërend uitgedaagd worden Ook reflectie is onderdeel van het lespakket. Het project sluit aan bij de leergebieden Oriëntatie op jezelf en de wereld, l^ederlands en Kunstzinnige oriëntatie. Kerndoelen cultuur 54Deleerlin^en leren beelden,taal, ntu^iek, spelen bewe^in^te^ebruiken,ont er gevoelenden ^rv8rir^^^r^m^^Ltlrt:^rln^kk^r^^^om^^rr^^^t:^^ort^mi^r^l^^^^rt.

55 De leerlingen leren op eigenwerk en dat van anderen te reflecteren. 5^ De leerlingen verwerveneni^e kennisoveren krijgen waardering voora^pecten van cultureel erfgoed.

^ijd^iove^terio^ Rer les wordt een schatting van de tijdsduur aangegeven, uiteraard is dit slechts een inschatting en b e p a a l t u z e l f hoeveel t i j d u a a n de verschillende onderdelen wilt besteden. De lesopzet is zo ontwikkeld dat het aan de leerkracht is om te bepalen hoeveel tijd eraan besteedkan worden, In dit project wordt gebruik gemaakt van internet en digibord zodat de leerstof op eigentijdse wijze aangeboden kan worden. Bovendien speelt het project op deze manier in op de visueel ingestelde leerling Als introductie kan de leerkracht gebruik maken van de algemene informatie over Finland en de Finse cultuur die aan deze algemene informatie en de lesbrieven is toegevoegd dmv links.

^^^o^itiel^e^oel^ De leerlingen kunnen de expositie in de Willem I I fabriek van de deelnemende kunstenaars aan Artswap bezoeken. De expositie is te zien vanaf 18 december tot 18 januari. Met een Kijkwijzer worden er verschillende werken bekeken en besproken. Zo mogelijk onder begeleiding van één van de deelnemende kunstenaars

ln^ei^^85^ Iedere doelgroep start^opniveau^met dezelfde soort opdrachten waarbij verschillen tussen Finland en Inederland onderzocht worden. Omdat de expositie van half december tot half januari in de Willem II te zien is lijkt het ons voor de handliggend dat de opdrachten vaak het thema ^Kerstmis^ bullen hebben. 1.

5e^innen met een ^roeps^esprek/klassen^esprek over waar je op vakantie ^aat,waaront niet naarFinland?Woordspinnen maken: Wat zijn overeenkomsten en verschillen tussen de landen.

2.

In de bibliotheek baande leerlingen ^elfhoeken boeken over Finland en de Finse cultuur. (Ook strip en/of beeldverhalen ^ijn leuk om te gebruiken)

3. Op internet boeken de leerlingen naar uitingen van de Finse cultuur(zie ook de links opdeze pagina en in de lesbrieven).

Finland of 5uomi Finland wordt ook weieens 5uomi benoemd, vooral dan door de Finnen zelf.5uomibetekent"merenland".In Finland zijn nteer dan 1^0.000 meren Finland heeft^renzen metdrie landen.IVlet l^oorwe^en en zweden in hetWesten,met l^usland in het Oosten.De ^rens met l^usland is zo'n 1300 kilometerlang.Finnen ^ijn tweetalig. 7e spreken ^owel Fins als 2weeds.

^e5chie^eni^^ De oorspronkelijke bewoners van Inederland lijnde eermanen,in Finland de 5amen.Wat ^ijn verschillen? Met de eermanen wordt een verzameling volkeren en stammen aangeduid die rond het beginvan onze jaartelling een t5ern^aansetaalsnraken.Het isdusi:^rimair een linguïstisch begrip.Fen Cerntaan was een spreker van een t5ermaanse taal. De I3ermaanse talen behoren tot de Indo^Furg^ese taalfamilie. Destijds woonden zii in 5candinavië en oi:^ de l^oord Furoi:^es^taa^vlakte. Ongeveer 2000 jaar^eleden bestonden de eermanen uit een ^rootaantalstammen.7e streden vaak te^en de l^on^einen die hun woongebied,wat door de l^omeinen met de ruinte term'Cermanië'werd aangeduid, probeerden te veroveren. Door in de eerste eeuw de l^omeinse generaal Varu5 te verslaan in hetJ^^utobur^erwoud konden ^edefinitiefhun onafhankelijkheid bewaren.I^adien waren de betrekkingen ntet de l^onteinen redelijk vreed^aant en leverden ^e^elfs hulptroepen aan het l^on^einsele^er.5ontmi^eOo^t C^rn^anen bekeerden zich al in de vierde eeuw tot het christendom. 7ijko^en echter voor een niet orthodoxe variant: het arianisnte.

2 ^ ^ ^ J^oen vanaf de derde eeuw het l^omeinsel^ijkbe^on af te takelen begonnen de eermanen eerst plundertochten te ondernemen in het verzwakte l^ijk. Later vestigden veel stammen ^ich^elfs op l^omeins grondgebied en ten slotte namende het West-I^omeinsel^ijk geheel over waarna ze zichin heel WestFuropa vestigden.In een aantaldunbevolkte noordelijke grensgebieden van het voornnalige l^omeinsel^ijk werden ^oCern^aanse talen voorgoed de voertaal. Dat ^eldt voor Fn^eland, Vlaanderen en Inederland beneden de rivieren maar ook voor Oostenrijk en een ^root deel van 7witserland (zie verderTaal^rens). In de dichtbevolkte duidelijke delen van het l^onteinsel^ijk waren de eermanen maar een dunne bovenlaag die uiteindelijk op^in^en in een l^on^aanssi:^rekende bevolking zoals in Frankrijk of vernietigd werden door de Byzantijnen ^oals de Coten en de Vandalen. Later in de geschiedenis verspreidden de Cermaanse talen zich echter verder over de aardbol. Ferst door toedoen van de Vikingen, bijvoorbeeld oi:^ IJsland. Vervolgens in de koloniale tijd het Fn^els naar alle Britse koloniën enin mindere mate onzeeigen taal naar^uidelijk Afrika en 5uriname. htti:^^//nl.wikii^edia.or^/wiki/^ermanen Lappen of karnen De 5amen zijn de eerste bewoners van Finland. 7ij zouden afstammen van volken die ^o'n ^000 jaar beleden uit l^usland zouden ^ijn bekomen. Van de 70.000 5amen die over de hele wereld verspreid ^ijn, wonen er zo'n ^000 in tapland. Hun andere naam, tappen, is een beetje oneerbiedig. Het ^ou komen van het 2weedselapp. Hiermee wordt een lapje stof bedoeld waarmee scheuren en ^aten in kleren worden gerepareerd.Voor de 5amen^ijn rendieren heel belangrijk.7elfsaltrekken de 5amen nu niet meer rond als vroe^er,toch zijn er nogsteeds die rendieren fokken.I^endieren leveren vlees en melk. Van de huiden worden tenten gemaakt, de kota. Van de vacht van het rendier worden handschoenen, beenwarmers en jassen gemaakt. De botten dienen om gebruiksvoorwerpen te maken, het ^ewei dient om siervoorwerpen van te maken.De 5amen spreken een elfentaal, draden typische kledij en hebben hun ei^en feestdagen. 7ij vormen een officieel erkende ethnische minderheid. htti:^://educatie-enschool.infonu.nl/spreekbeurt/^5775weetie^overfinland.html Wat gebeurde er gua handel in de Middeleeuwen(Han^e)^ielink3(Ceschiedenisles) 7oek de verschillen en de overeenkomsten, leefden ^e in dezelfde tijd, hoe leefden die mensen, hoe was het klimaat?Fn hoeanders leven we nu? httn://www.schooltv.nl/video/hetklokhuiscanondehan^e/^d^Finland htti:^://www.schooltv.nl/video/euronaindelennoordeurona/^t^^5candinavi^C3^AB

Suggesties oro de uitwisseliog te reali^ereo^ Mimespel ( w a n t dat is zonder woorden,de leerlingen kunnen immers elkaar niet verstaan)waarbij de leerlingen elkaar filmen en daar een compilatie van maken die ze

ook aan ouders en aan elkaar laten zien. Eventueel dus ook doorsturen naar Finland, Dit kan met ondersteuning van een vakdocent theater en foto/film. Via Sk^pe kunnen kinderen met elkaar direct contact hebben. Via mail kunnen foto^s en filmpjes uitgewisseld worden. ^o de verschilleode ieshrieveo staao ooi^ suggesties voor uitwisseliog.

^l^en^eneinforn^atievoordeleerl^ra^l^tenvan^roe^^t^n^^ Dit cultuureducatieproject komt voort uit het kunstproject ArtSwap. (Zie bijgaande RDF) Is ArtSwap een uitwisseling tussen kunstenaars uit de stad Rovaniemi in Fins Lapland en kunstenaars u i t ' s Hertogenbosch in Brabant, het cultuureducatieproject vormt de mogelijkheid om een uitwisseling tussen kinderen/leerlingen van het RO te realiseren. Het project laat hen kennismaken met een andere cultuur,erfgoed en omgeving(natuur^ van leeftijdsgenootjes. Binnen dit project kunnen zij intensief werken met verschillende disciplines: literatuur, d a n s , t h e a t e r , f o t o / f i l m en vormgeving. Door het aanbieden van verschillende disciplines binnen de groepjes leerlingen, inspireren en stimuleren zij elkaar,is er de mogelijkheid te kiezen voor een opdracht die hen aanspreekt, werken ze samen. Dit cultuureducatieproject is vakoverstijgend en sluit aan bij verschillende kerndoelen. De leerlingen gaan ontdekkend leren waarbij zij creërend uitgedaagd worden. Ook reflectie is onderdeel van het lespakket. Het project sluit aan bij de leergebieden Oriëntatie op jezelf en de wereld, l^ederlands en Kunstzinnige oriëntatie. Kerndoelen cultuur 54Deleerlin^en leren beelden,taal, mu^iek,spelen bewe^in^ te gebruiken,omer gevoelens en ^rv8rin^^rtrtt^^nit:t:^rlrukk^rt^r^orr^^rrr^^^t^L:otr^mLtrti^^r^n.

55 De leerlingen leren op eigenwerk en dat van anderen te reflecteren. 5^ De leerlingen verwerven eni^e kennis overen krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.

^ijdsiovesteriog Rer les wordt een schatting van de tijdsduur aangegeven, uiteraard is dit slechts een inschatting en b e p a a l t u z e l f hoeveel t i j d u a a n de verschillende onderdelen wilt besteden. De lesopzet is zo ontwikkeld dat het aan de leerkracht is om te bepalen hoeveel tijd eraan besteed kan worden. In dit project wordt gebruik gemaakt van internet en digibord zodat de leerstof op eigentijdse wijze aangeboden kan worden. Bovendien speelt het project op deze manier in op de visueel ingestelde leerling. Als introductie kan de leerkracht gebruik maken van de algemene informatie over Finland en de Finse cultuur die aan deze algemene informatie en de lesbrieven is toegevoegd dmv links.

5^^o^itiel^e^oel^ De leerlingen kunnen de expositie in de Willem I I fabriek van de deelnemende kunstenaars aan Artswap bezoeken. De expositie is te zien v a n a f l B december tot 18 januari. Met een Kijkwijzer worden er verschillende werken bekeken en besproken. Zo mogelijk onder begeleiding van één van de deelnemende kunstenaars.

2 ^ ^ ^ In^ei^l^^^ Iedere doelgroep start^opniveau^met dezelfde soort opdrachten waarbij verschillen tussen Finland en Inederland onderzocht worden. Omdat de expositie van half december tot half januari in de Willem II tezien is lijkt het ons voor de handliggend dat de opdrachten vaak het thema'l^erstmis^ bullen hebben. 1.

Beginnen met een ^roeps^esprek/klassen^esprek over waar je op vakantie ^aat, waarom niet naar Finland? Woordspinnen maken: Wat zijn overeenkomsten en verschillen tussen de landen.

2.

In de bibliotheek baande leerlingen ^elfhoeken boeken over Finland en de Finse cultuur. (Ook strip en/of beeldverhalen zijn leuk om te gebruiken)

3. Op internet boeken de leerlingen naaruitin^en van de Finse cultuur(^ie ook de links opdeze pagina en in de lesbrieven).

Finland of 5uomi Finland wordt ook weieens 5uomi benoemd, vooral dan door de Finnen ^elf.5uomi betekent "merenland".In Finland wijnmeer dan 1^0.000 meren. Finland heeft ^ren^en metdrie landen.Met l^oorwe^en en 7weden in hetWesten,met l^usland in het Oosten.De ^rens met l^usland is ^o'n 1300 kilometerlang.Finnen ^ijn tweetalig, ^e spreken ^owel Fins als 7weeds.

^e5^hie^eni5^ De oorspronkelijke bewoners van Inederland lijnde eermanen,in Finland de 5amen.Wat ^ijn verschillen? Met de eermanen wordt een verzameling volkeren en stammen aangeduid die rond het beginvan on^e jaartelling een Cermaanse taal si:^raken. Het is dus nrimair een linguïstisch begrip. Fen t3ermaan was een si^reker van een Cermaanse taal. De Cermaanse talen behoren tot de Indo Furonese taalfamilie. Destijds woonden zii in 5candinavië en ont^el^oord Furopese Laagvlakte, Ongeveer 2000jaar^eleden bestonden de eermanen uit een ^root aantal stammen.2e streden vaak te^en de l^omeinen die hun woongebied,wat door de l^omeinen met de ruime term'Cermanië'werd aangeduid,probeerden te veroveren.Door in de eerste eeuw de l^omeinse^eneraalVaru^ te verslaan in het J^eutobur^erwoud konden ^e definitief hun onafhankelijkheid bewaren. I^adien waren de betrekkingen met de l^omeinen redelijk vreedzaam en leverden ^e^elfs hulptroepen aan het l^omeinsele^er.5ommi^e Oost-Eermanen bekeerden michal in de vierde eeuw tot het christendom. 2ij kozen echter voor een nietorthodoxe variant: hetarianisme.

Toen vanaf de derde eeuw het l^omeinsel^ijkbe^on af te takelen begonnen de eermanen eerst plundertochten te ondernemen in het verzwakte l^ijk. Later vestigden veel stammen zich zelfs op l^omeins grondgebied en ten slotte namen ze hetWest-l^omeinsel^iik geheel over waarnare zichin heel West Furona vestigden. In een aantal dunbevolkte noordelijke grensgebieden van het voormalige l^omeinsel^ijk werden ^oCermaanse talen voorgoed de voertaaL Dat ^eldt voor Fn^eland, Vlaanderen en Inederland beneden de rivieren maar ook voor Oostenrijk en een ^root deel van Zwitserland (zie verderTaal^rensj. In de dichtbevolkte duidelijke delen van het l^omeinsel^iik waren de eermanen maar een dunne bovenlaag die uiteindelijk op^in^en in een ^oma^ns sprekende bevolking ^oals in Frankrijk of vernietigd werden door de Byzantijnen zoals de Coten en de Vandalen. tater in de geschiedenis verspreidden de Germaanse talen ^ichechterverder over de aardbol.Ferst door toedoen van de Vikingen, bijvoorbeeld op IJsland. Vervolgens in de koloniale tijd het Fn^els naar alle Britse koloniën en in mindere mate on^eei^en taal naar7uideliik Afrika en 5uriname, htt^^//nl.wikioedia.or^/wiki/^ermanen Lappen of 5amen De 5amen lijnde eerste bewoners van Finland.7ij gouden afstammen van volken die ^o'n ^000 jaar beleden uit l^usland gouden ^ijn bekomen. Van de 70.000 5amen die over de hele wereld verspreid zijn, wonen er zo'n^OOO in Lapland. Hun andere naam, Lappen, is een beetje oneerbiedig. Het ^ou komen van het 7weedselapp. Hiermee wordt een lapje stof bedoeld waarmee scheuren en ^aten in kleren worden gerepareerd. Voor de 5amen zijn rendieren heel belangrijk. 7elfs al trekken de 5amen nu niet meer rond als vroe^er,toch zijn er no^steedsdie rendieren fokken.I^endieren leveren vlees en melk.Van de huiden worden tenten gemaakt, de kota.Van de vacht van het rendier worden handschoenen, beenwarmers en jassen gemaakt. De botten dienen om gebruiksvoorwerpen te maken,het ^ewei dient om siervoorwerpen van te maken.De 5amen spreken een elfentaal, draden typische kledij en hebben hun ei^en feestdagen. 7ij vormen een officieel erkende ethnische minderheid. htto://educatieenschool.infonu.nl/spreekbeurt/^5775weetjes-over-finland.html Wat gebeurde er gua handel in de Middeleeuwen(Han^e)^ielink3(Ceschiedenisles) 7oek de verschillen en de overeenkomsten, leefden ze in dezelfde tijd, hoe leefden die mensen, hoe was het klimaat?Fn hoe anders leven we nu? http://www.schooltv.nl/video/hetklokhuis-canon-dehan^e/I^^^Finland http://www.schooltv.nl/video/europaindelennoordeuropa/^t:i^5candinavi^C3^AB

Suggesties oro de i^itwisseiiog te realisereo^ Mimespel ( w a n t dat is zonder woorden,de leerlingen kunnen immers elkaar niet verstaan)waarbij de leerlingen elkaar filmen en daar een compilatie van maken die ze

ook aan ouders en aan elkaar laten zien. Eventueel dus ook doorsturen naar Finland, Dit kan met ondersteuning van een vakdocent theater en foto/film. Via Skype kunnen kinderen met elkaar direct contact hebben. Via mail kunnen foto^s en filmpjes uitgewisseld worden, ^o de v e r s c h i l l e o d e i e s h r i e v e o s t a a o ooi^ suggesties voor uitwisseliog^

ARTSWAP

Sfubstt

t

LmUmrC

' . - l l l H t l M . I . > a i n i >l

* M J UM» M M IW i W f t w f H U * BMek t v M l a t i » -

wy,

Ml

ARTSWAP

^ ^ ^ ^ ^ ^ i . ^ ^ i ^ ^

^

^^I^l^ltt^^^^^^l^^

^

^^i^^^^i^r^ii^i^i k

^

^

^

^

^

^

^

.

^

. ^ ^

^

.

^ ^ ^ ^

^

.

^

^ 1 ^ ^

^

^

^

^

^

^

^

^

1^^

^l^^l^^^'l^^^^^^t'^^^^

^

* IM H.MX*

\y

i i J M i i t i J i Hl iKiiM A««^<*

Iki

Al

•tr - n

'i-liMi8Éhrf.—»L8M

A .v^ebsite printscreens

ARTSWAP

Ml.-. .

I:

r ;«nK:faln$ ^1 ^

K i l

I * f y . 1*1. • ,

:ri'

, . "i I ^

* :t t

i ^ ^ t ^ ^ ^ ^ ^ ^ D ^ . ^ i ^ i ^ i

^^^^^^^1^1^

^ ^ ^ ^ ^ ^

l^^^^^^i^^^^^

^ l ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^

^

^ l ^ ^ ^ l ^ ^ ^ ^ ^ t . ^

^ l ^ ^ l ^

^

ARTSWAP

EduciAuii i r

af

*

11 n l X M - . .

l

l

f

I /

: .

I

' '

f

y

s

. ' . I

it«

i

I n m W i l

-

L M i

*j>>.'j»t:'iil.a*

j » ;

t l

ARTSWAP

^^^.^.^^1^

r

i ^ ^ ^ ^ ^ ^ i ^

^ ^ ^ . ^ r ^ ^ r r ^ ^

^^^^^^^^t^^

^ r l ^ ^ ^ . 1

.^^^^^

'

1^^.,^^

.

^^^^^^

^ ^ 1 ^ ^ ^ ^ ^

l l ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ D D I ^ ^ ^ ^ ^ I ^ ^ ^ ^ H ^ ^ ^

f

^

^

^ ^ ^ ^

^

^

l

^

^

^

^

^

^

^

^

w

^

f

^

D

D

l ^ f ^ ^ l l l ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ f ^ f ^ ^ ^ l l l ^ ^ ^ f

^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ l ^ f f ^ ^ ^ l ^ ^ ^ f ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ I D ^ ^ I f ^ - ^ ^ ^ ^ f ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ l ^ D ^ ^ ^ ^ ^ I ^ ^ I D ^ ^ ^ ^ I . I ^ ^ ^ ^ ^ ^ I ^ I ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ f ^ ^

l l ^ ^ l ^ ^ ^ ^ ^ l ^ ^ ^ l ^ ^ a l ^ f

w ^ ^ ^ f ^ t l l ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^

I ^ r l ^ m ^ l ^ ^ ^ l ^ l ^ l ^ m m i ^ r ^ ^ ^ l ^ f a l l ^ ^ ^ l f ^ l ^ ^ r ^ ^ ^ l ^ ^ ^ ^ 1 ^ ^ ^

^

^

^ r ^ * , a ^ , a ^ * m ^ ^ f ^ ^ ^ h r ^ l h , ^ ^ ^ ^

^

^

^

^

^

^ ^ ^ ^ l 1 ^ ^ ^ ^ 4 ^ ^ ^ i l ^ ^ ^ 4 r m ^ ^ ^ ^ m ^ ^ B ^ f ^ * ^ ^ ^ ^ r , ^ M ^ ^ ^ i r l ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ l ^ r ^ ^ f ^ i ^ ^ ^ ^ i ^ i i l l a ^ B B f ^ ^ ^ ^ ^ B ^ ^ ^ i ^ ^ ^ r r ^ ^ ^ ^ ^ D r D h i ^ i r ^ B ^ D D ^ I D B l ^ ^ m i l ^ i ^ ^ ^ r

m ^ l ^ ^ D d ^ r ^ r ^ r ^ t D D ^ ^ ^ ^

^ ^ ^ ^ ^ f ^ ^ l i a ^ ^ h ^ . l ^ l D ^ D ^ r ^ ^ D r ^ ^ ^ l ^ ^ ^ ^ ^ r ^ r ^ l ^ ^ ^ m ^ ^ r ^ l i D ^ D ^ ^ a ^ ^ » ^ 4 1 D ^ D ^ , ^ l ^ r ^ l » ^ , ^ a ^ f ^ ^ ^ D ^ ^ i ^ d l ^ ^ 1 D D ^ B ^ D ^ ^

r

f

^

^

^

^

^ D ^ ^ r ^ ^ B ^ ^

^

W

^

I

I

^ ^ ^ ^ ^ I ^ D ^ i

^ .^^

^

^

^

I h r ^ m r ^ ^ B ^ ^ ^ r D B ^ r

m ^ ^ ^ l ^ r ^ l ^ l l ^ ^ l

111^^

r r ^ i i r ^ ^ i l l ^ i ^ ^ ^ I h f l B f ^

ARTSWAP

CulB'UUlM

ARTSWAP

CunImcL

l&wkl. i * i : w . 4

Ip'RAiAAf roA. (XjL 6)Cur(/W;u

^^^^^^^^^^^o^^^^ ^^^^^^^^^o^^o^o^^^^^^^

^^^^^^^^^

^^^^^^^^^^^

^0^^

^01^

INHOUD I SISALLYS

A N G L E OF I N C I D E N C E invloed van een omgeving 17.12.2014 - 18.01.2015

COLOFON

VOORWOORD-ESIPUHE

Editors I Toimittajat Floortje d e Boer / Ank van Engelen / Laura Karsmakers

KUNSTENAARS | TAITEILIJAT Margriet Groens Ank van Engelen Jonattian Gaartliuis Noortje Haegens Markku Heikkild Maria Huhmarniemi Hanna Kanto Kaija Kiuru Ninni & Tuomas Korkalo Richard Kromjong Mariëlle Lapidaire liro Rautiainen Willemien Schaap M o c h t e l d Solinger

Grafisch ontwerp / Graafinen suunifielu Laura Karsmakers / Floortje d e Boer C o n c e p t Angle of Incidence / Kostte Angle of Incidence Curator, coördinator / Johfaja, koordinaaffori Floortje de Boer Initiatoren ArtSwap / A/kuunpani/af ArfSwap Ank van Engelen / Anne-Mari Ahola / Ninni Korkalo Maria Huiimorniemi Randprogrammering / Rand oh/e/mo;nf; Ank van Engelen

4

6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32

RANDPROGRAMMERING! PERIFEERINEN OHJELMOINTI

> i»i' '^.^^^^^ CULTUURFONDS

Beheer BV

hermes

's-Hertogenbosch

w E

Bram von d e Klundert - Natuur ervaring als invalshoek GameZoons Jee Kast

34 36 38

ArtSwap

40

Incidence, reflection and refraction De wetten die van toepassing zijn o p d e invalshoek, d e reflectie en breking v a n het licht zijn o o k van toepassing o p andere m e d i o - van seismische golven tot d e b a a n van een biljartbal. Maar kunnen ze ook van toepassing zijn o p d e kunst? Hoe h e b b e n deze wetten invloed o p onze Interpretatie en het verwerken van onze o m g e v i n g ? De kunstenaars in 'Angle of Incidence' delen een fascinatie v o o r d e natuur, het leven en d e beheersbaarheid van beide. Het fundamentele onderscheid in natuur en infrastructuur tussen het dunbevolkte Lapland en dichtbevolkte Nederland wordt door hen o p losse schroeven gezet. Ze isoleren een beeld: halen het uit d e grotere context en brengen het o o n het licht. 'Angle of Incidence' vormt d e eindpresentatie van het ArtSwap-project. Drie kunstenaars uit Fins Lapland en drie Nederlandse kunstenaars uit Brabant wisselden van studio, woning en hun professionele netwerk. Zij werkten in een omgeving die totaal anders is d o n ze g e w e n d zijn. In deze onbekende omgeving worden kunstenaars geconfronteerd met nieuwe terreinen in een nieuw land; w e zouden kunnen zeggen dof hierbij een deel van hen hetzelfde blijft - wordt gereflecteerd - en een onder deel wordt geabsorbeerd of gebroken. De richting van hun perceptie verandert plotseling; door e e n nieuw m e d i u m , een onder systeem, een nieuwe samenleving. Ze zullen aspecten van deze nieuwe omgeving absorberen - d e natuur, d e sociale structuur, etc. -, terwijl er andersom hetzelfde gebeurt, d e omgeving absorbeert hen hun geschiedenis, hun ervaring, hun kennis.

' A n g l e of I n c i d e n c e ' o n d e r z o e k t d e i n v l o e d v a n e e n v e r a n d e r e n d e omgeving o p het werk e n d e werkwijze v a n kunstenaars wanneer d e 'invalshoek' anders is. Is het puur d e instelling, het onderwijs of d e afkomst die bijdraagt a a n d e vorm von het werk, of verandert het werk ook wanneer het wordt gemaakt in een andere omgeving? Wat wordt er m e e g e n o m e n van d e o u d e o m g e v i n g in d e perceptie binnen een nieuwe omgeving? Naast hef werk van d e zes uitgewisselde kunstenaars, worden er werken g e t o o n d van drie Finse en vijf Nederlandse kunstenaars die vanuit hun eigen werkplek en onder grote invloed van hun stabiele o m g e v i n g g e m a a k t zijn. 'Angle of Incidence' toont het verschil in 'landschap', in d e breedste zin van het w o o r d , gezien en g e m a a k t vanuit het perspectief van een dichtbevolkt Nederland, en een d u n b e volkt Lapland.

Floortje de Boer, curator

Job 37:16 Metaal, kippengaas, papierpulp, behangplak, louw, keien 500 X 300 cm 2014

Margriet Craens Het vers 37:16 luidt: 'Weet jij hoe de wolken blijven zweven, hoe hij die alles weet zijn wonderen verricht?' Het wonder is in het gevol von deze wolken snel verklaard. Desondanks is er in het werk von Margriet Craens altijd een spel tussen realiteit en illusie aanwezig; het verlangen noor iets wonderbaarlijks. Middels performances en intelligente constructies poogt ze een sublieme ervaring op te wekken. Onze perceptie wordt op de proef gesteld. Als Romantiek von de koude grond.

-J? «

Anl< van Engelen 'Om van binnenuit in beweging te komen, moet ook de buitenkant bewegen. Niet alleen verandert mijn tijdsbesef door de lange solitaire wandelingen, tiet maakt me ook ontvankelijker, zachter... De repeterende routes slijten in, ik begin mijn nieuwe omgeving langzaam te doorgronden. Ik adem. ruik, voel en luister terwijl ik loop. Daarmee wordt de natuur mijn reisgenoot en fluistert mij in het oor. Ga zitten en laat me je erover vertellen.'

Walden

Jonathan Goorttiuis Op een druilerige winterdag glijden condensdruppels langs een treincoupéroam. Slechts enkele reizigers meri<en de schoonheid van een dergelijk beeld op. Jonothon Gaarthuis echter voelt zich juist door deze dagelijkse notuurfenomenen aangetrokken on v\/il deze processen onder do oondocht van de toeschouwer brengen. Room is een installatie die constant ln beweging is Het room condenseert en doordoor vollen er drt^ppoltjos noor bene den. De druppeltjes loten steeds weer nieuwe strepen ochter op het beeld.

O

O O

n 'Raam' Hout, plexiglas 30 X 40 cm. 20)4

O

I^oo^^e^oegen^ '^oeon^^om^^oondeoonore^^seri^ngvono^^edog^^ Is de vroog die Noortje Hoegens zichzelf stelt, ^etroobt zicb los te moken von de hectiek door longe wondelingen door bet londschop te moken. Oit doet ze in olie eer^oomheid. Het belongrijkste hierbijis hoor persoonlijke etvoring von de omgeving; bet kijken met vortroging. tijdens bet lopen ondet^ind Noortjes woorneming een vertroging,woordoor ze terug volt op de krocht von de stilte. De beleving von hot londschop is voor boorwerk von wezenlijk belang.Het medium film geeft de mogelijkheid om te spelen met de werkelijkheid in oen poging deze een vertaling te loten zijn vondepersoonlijkebeleving

Morl^l^^^eil^l^la Markku Heikkilö is gefoscineerd door de definitie von oen object; een boperkt,tostbaor ding in de controle von de mensNo het overiijden von Morkku'svodor, ontdekte bijvele vootwerpen die zijn vader door de joren heen verzomolde Het sorteren von deze objecten mookte ze tot een hoiku, eon soort gedicht.Hondgemookte objecten bevattende essentiële oord von de moker. De moker gaf het object nut, functie, oon constructief doeL Objecten zonder duidelijke functie lijken te dwolen, diep in gedochten. Functioneel of niet, somen vormen zo bet collectief geheugenvonéénmon

^a^t^tle^^ abject ^oto^op^r ^^,7x2)cm

Chameleon C-print 29.7x21 cm 2014

I^onnol^anto Honno Konto woont en werkt in het noorden von Finlond en zweden. H o o r o n d e r z o e k i s geboseerd op de interactie tussen Noord Loplond en hoor artistieke w e r k j e opent hoor blik o p d i v e r s o S c o n d i n o v l s c h e ospecten door h o o r d e e l n o m e o p l o c o t i e o o n bet leven von olledog; levensonder b o u d i s e e n d e e l v o n boorwerk Honno is gefoscineerd door d e outhenticiteit vonderendierhoudorijenendesterke relotie die deze bedrijven h e b b e n met d e notuur Het leven in het noorden von Loplond illustreert ook duidelijk d e conflicten von het moderne leven en o u d e trodities. Hoor werk bestoof ult schilderijen en het moken von instolloties. De moteriolen voor deze instollotios verzomelt ze voornomelijk uit d e heuvels en rendlerslogerijen

Haze Olieverf op canvas 0 105 cm 2014

Rictiord Kromjong De mosso is een stronk van een es die is gekliefd, uitgebrond, hol gemaokt en gevuld met compost dio wormte produceert. Het is een artefact dot werd gemaakt door mensenhanden, maar natuurlijke processen absorbeerde. Deze processen h e b b e n de uiteindelijke vorm b e p o o l d . De stronk is ingepakt in een gelooid edelhertenvel, w o t het geheel tot een mocober beeld mookt. De huidzijde von het vel is ingesmeerd met etherische olie, een bosachtige geur. De oonroking von wormte en geur brengt een ervoring t e w e e g die tekenen von leven toont in dit schijnbaar levenloze object.

Zonder titel Stronk van een es, ge/ooid ede/hertenv^, zout, mierenzuur. gluin, water en etherische olie 1,75 cm 0 50 cm

.

KoijooKior^ Natuurlijke motoriolen en milieuvroogstukken bieden themo'svoorKoijoKiuru'swerk,basisideeën voor hoor werk zijn over bet olgemeen gereloteerd oon de interoctie tussen mens en omgeving Koijo is geïnteresseerd in de diversereloties tussen mens en notuur; enerzijds de gelijkenis von mens en notuur, onderzijdsdedominonterolvondemonsindenotuur, Koijo mookt vook gebruik von de bossen en bomen ols bron von inspirotie en moteriolen.

^nothet^ket^h 8rons 2012

^:^^^

^^^^^

Mariëlle Lapidaire Vonijit hoor kamer in een voormalig schoolgebouw von Muodoslompolo keek Mariëlle Lapidaire uit over de bijzondere, wijdse Lapse landschappen. Hoor oondocht werd echter voornamelijk getrokken door de details die hoor omringden. De hele omgeving word bedekt met een witte glinsterende deken von sneeuw. Onder de dikke loog smeltende sneeuw vond zij prachtige toferelen die boor inspireerden. Hierover zegt zij; 'Hoe minder er fe zien is, hoe meer ik zie.'

Door natuur gedreven staat* heel even geschreven • Foffe print op sticker

.

200 2:200 cm • 2014

Mochteld solinger Hetwerk von Mochteld Solinger begint bij het ontdekken on keer op keer hervindon von a t o m e n in boor omge ving die op een bepoolde m o ^ r functie en invulling oon het leven geven.belicht details uit die ze oontreft in kleine, heel gewone persoonlijke objecten en situaties. Datgene wot net een beetje ofwijkend is, gebruikt ze ols aanknopingspunt. De herkenning von bepoolde eigen schoppen in een moment of in een object vertoold zij in hoor schilderijen. De hondeling von het schilderen en het donken moeten elkoor doorbij op precies de juiste manier aanvullen; er moet de juiste bolons zijn.

BRAM VAN DE KLUNDERT Involshoek von notuur Woor komt de belangstelling voor wildernis vandaan? Bram v/d Klundert* merkt op dot er een groeiende behoefte is a o n notuurbeleving; ols een tegengif voor het urbane leven. Een utopisch verlangen noar zuiverheid, noor autonomie. Maar bestoof echte wildernis nog en zo jo, ervaren w e wildernis dan alleen als we ver w e g zijn of ook dichtbij huis? Bram vd Klundert* neemt ons mee de wildernis in met boeiende verhalen en ervaringen en toont ons d o t een directe ervaring von natuur binnen ons urbane bestaan nog mogelijk is, Vio schoonheid, venA/ondering, vonvontschop en meditatie en door af te stappen von onze voorkennis zijn w e in stoot verbinding te moken met de 'wilde' omgeving. Met prikkelende vrogen over onze o m g a n g met natuur en wat er achter de schoonheid von de natuur verborgen ligt, neemt hij ons in deze lezing mee noor de notuur ols invalshoek voor do o m g o n g met onszelf en het gevoor van het in economische w a a r d e uitdrukken von de natuur of wat daar nog o o n rest. 'We zijn de directeur von een dierentuin geworden, waar w e ooit ontdekkingsreizigers waren in een eindeloze wereld'

* Bram van de Klundertwas betrokken bij de grote strategische natuurplonnen van de Rijksoverheid, werkte bij het Wereldnatuurfonds, was actief in diverse natuurbeschermingsorganisaties en is op dit moment directeur van het Waddenfonds. Hij schreef de boeken 'Veriangen goed te leven (2008)'; over de filosofie van duurzame ontwikkeling, "Expeditie wildernis ' (2012); over zijn persoonlijke natuurervaringen in de tien 'wildste' Nederiandse natuurgebieden en in opdracht van het Innovatienetwerk Nederiand: 'Op zoek naar onze natuur' - perspectieven voor wildernis,' (2013)

Gon^e^oon^ Schiet jou ook weieens oen lied te binnen bij het bekijken von oon kunstwerk? Ofassocieerjij eon kunstwerk woleens mot een bouwwerk bij jou Indo buurt? In ^hoGome word je uitgodoogd om jouw ossociotios blj een kunstwerk de vrije loop te loten. Met vorrossende opdrochten mook je jouw ossociotios zichtboor voor onderen onzo kon ereen nieuw kunstwerk ontstoon dot zowel online ols op locotie te zien zol zijn. Gedurende de expositie wordt ^boGome in twee vormen gespeeld, Jo kunt deelnomen oon de door lopende voriont, waarbij oon de hondvonkoortenoon de spelers govroogd wordt opdrochten uit tevoeren,Dit kon op leder willekeurig moment tijdons de expositie godoon worden. Met hot uitvoeren von de opdrocht lever je diroct een bljdroge oon de expositie en heb je de mogelijkheid om eon unieke prijs te winnenl

Noost de doorlopende voriont wordt ook^he Gome Extended gespoeld. In dit spel stoon de ossociotios von de spelers centrooLJe zult bierbij ecbter in toomverbond, onder tijdsdrukenmet beperkte middelen jouw ossociotios moeten visuollsoron.Je goot op zoek noor locotioson beelden dio een relotlo hebben met de kunstwerken in do expositie. Met do expositie ols thuisbosis en do omgeving ols speelveld wordt je meegenomen in een zinderend spel woor johelemool in opgoot. Somen zullen de bijdragen von de spelers oen beeld vormen von de ossociotios die de kunstwerken in de expositie bij de bezoekers oproepen. Dit wordt een kunstwerk op zich dot ol tijdens de expositie zowel online ols op locotie te zien ente horen zol zijn.

^

l^oetr^^lom^ Jee Kost iseen Belgisch woordkunstenaar die voorol zijn eigen weg bewondelt. Hij beschrijft dot'Optreden mot slompoëzle goot gepoord met de ofweglng die je mookt; of jo nu verder oon de weg timmert of net die pionken gebruikt om een bühne mee te bouwen.'Zijn belong rijkste inspirotie vind hij in zijn omgeving en in ontmoe tingen. Elke vorm von input zorgt voor output. Sinds zijn eerste optreden heoft het werk von Joe Kost zich sterk ontwikkeld. Hij is een toolvetoroon die te zien wos in finoles von het NoderlondsKompioenschop Rootte Slam tot performances op 7EDxFlonders. Von kleine knusse optredensbljtheekronsjeothoordvuur.zijndingdoen tussen Gothic tot possogeslnBelgium'sgot^olent. Ook bracht hij enkele bundels en eon boekje mot foute openingszinnen uit, 7och zegt hij: "Ik ben vook een toogonkelijke dichter, moor dot mookt het er niot eenvoudiger op."ledereen deelt gevoelens, doo door een scheut toolcreotlvitolt bij, enkele roke observaties, inzicht en porformonce en kom zien wot bet oplovorttijdens de opening en finnisoge von de tentoonstelling Angle of Incidence,

^

^ver^rt^^o^ ArtSwap is een nieuw soort mobiliteitsprogrommo, woorin kunstenoors onderling hun otelior, woning en professio nele netwerk ruilen, voor een periode von één tot twee m o o n d e n . Binnen hot ArtSwop project worden nieuwe vormen von internotlonole mobiliteit ontwikkeld en worden nieuwe netwerkmogelijkheden o o n g e b o o r d . Doortijdelijk von woon en werkruimte to wisselen krijgen kunstenoors de kons om elkoors professionele connecties en sociale infrostructuurte leren kennen en te gebruiken. M e t d e hulp von plootsolijkegldsen w o r d o n z e g é i n troduceerd i n h e t leven o n d e cultuur von de ondere kunstenaar De speciole monier von begeleiden on bot gebruik von elkoors professionele netwerk in het Art Swop projeot stoon ervoor goront dot de deelnemende kunstenoors door optimool von profiteren. De t o e g o n g tot de plootselljko culturele sceno speelt doorbij eon stimulerende rol. De buitenlondso kunstenoors fungeren ols een sociole spiegel en kunnen do omgeving vanuit hun eigen perspectief e n h u n e i g e n woorden observeren. O p doze monier kunnen zo o o n d o c h t vrogen voor zoken die ols vanzelfsprekend worden beschouwd, mensen ultdogen er opnieuw noor to kijken en, ln sommige gevallen, hun schoonheid loten zien, ArtSwop schopt een porticlpotiof klimootin belde londen om de bewustwording von elkoors kwollteiton, zowel positief ols negotief, te vergroten.

Oe eerste ^ i ^ ^ o ^ De eerste uitwisseling vond ploots in :^014 Hleroon nomen 6 kunstenoors uit Fins Loplond en Nederlonds Brabant deoL Het belongrijksto dool von dit uitwisselings progrommo isde kunstonoors het grote verschil in cultuur en infrostructuurte loten orvoren tussen het dunbevolkte Loplond en het dicht bevolkte Nederlond Do 'swappende' kunstenoors kregen de mogelijkheid o m i n eon ondere o m g e v i n g t o workon. Kunstenoors uit Brabant (NL) verruilden oon dichtbevolkte voor een dunbevolkte omgeving met een duidelijker oonwezige notuur woordoor meer noor binnen gerichte, ortistieke denkruimte ontstond. Kunstonoors uit Loplond (FIN) ver ruilden bun spoorzoom bevolkte on perifere omgeving v o o r e e n somenloving m e t e e n hogere concontrotie von en diversiteit o o n professionele mogelijkheden. De deelnemers deelden hun kennis en onBoringon ovor de invloed von een (londschoppelijke) omgeving op ortistieke processen, ols wel ovor do invloed von ortistieke proces sen op een (londschoppelijke) omgeving. Ze genereer den nieuwe inzichten in het gostlond in onderwerpen ols: gecentreerd versus perifeer, stedelijk versus londelijk. Ook clichés o p hot gebied von cul t u u r e n mootschoppelijke context werden onderzocht. De onderlinge internotionole somenwerking beeft geleid tot duurzome n e t w e r k o n o n kon, o p d e l o n g o r e termijn, ook meer werkgelegenheid scheppen voor zowel initiotiofnemers. kunstmonogors ols deelnemende kunstenoors.

i

ArtSwap d o c u m e n t a t i e Foto p o p i e r 30 X 40 c m 2014

DANKWOORD: Dook ooo d6 kunstenaars die mee hebben g e d a a n oon het projeot ArtSv^op en de kunstenaars van Angle of InGidenoe. Speoiole donk voor Floortje de Boer en Ank van Engelen. Zonder hen was de tentoonstelling Angle of Inoidenoe niet tot stond gekomen. Donk oon Anne-Mari Ahola die met hoor Finse 'wortels een initiator van het eerste uur wos. Dank aan de subsidie gevers, de sponsoren en de vrijwilligers. Speciole donk oon Brom van de Klundert, Jee Kast en GameZoons. Dank oon Laura Karsmakers en oon de Willem II Fabriek. Wij hopen datjullie net zo van d e tentoonstelling genieten als wij.

CONTACT: www.artswap.eu www.floortjedeboer.nl www.ankvanengelen.nl

© copyright houder von de foto's en teksten © Kuvien jo tekstien oikeudenomistojof 's-Hertogeobosch 2014 MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:

m

=

= r

. a ^ e . H . _ w , a m u L E ^ V BmEK