TSO. Tandartsassistentie. derde graad LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

Vakken:

TV Toegepaste biologie

2 lt/w

TV Toegepaste chemie

2 lt/w

TV Toegepaste psychologie

3 lt/w

TV Kantoortechnieken TV Tandtechniek PV/TV Stage tandtechniek/kantoortechnieken

3 lt/w

Specifiek gedeelte

Studierichting:

Tandartsassistentie

Studiegebied:

Personenzorg

Onderwijsvorm:

TSO

Graad:

derde graad

Leerjaar:

derde leerjaar

Leerplannummer:

2009/046 (nieuw)

Nummer inspectie:

2009 / 25 // 1 / O / SG / 1 / III3 / / V/10

Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan 20 1000 Brussel

14 lt/w 10 lt/w

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 1 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week)

INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................4 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................5 Pedagogisch-didactische wenken ..........................................................................................................26 Minimale materiële vereisten ..................................................................................................................31 Evaluatie .................................................................................................................................................32 Bibliografie ..............................................................................................................................................34


VISIE De oprichting van deze studierichting kadert in het inspelen op een maatschappelijke nood die zich nu en in de toekomst nog meer zal stellen rond tandzorg. De vraag naar mondzorg neemt toe wat een verhoogde werkdruk bij de tandartsen legt. Er wordt meer aandacht besteed aan preventie. Er worden steeds technisch ingewikkelder therapieën gebruikt waarbij four-handed-dentistry de kwaliteit verhoogt. Het administratieve takenpakket van de tandarts neemt toe. De tandartsassistent is terug te vinden in de sector gezondheidszorg en meer bepaald in de subsector tandheelkunde. Hij werkt in loondienst bij een algemeen tandarts of een tandheelkundig specialist. Het kan gaan om een solo- of een groepspraktijk. De kernactiviteit van deze subsector is de tandheelkunde in al zijn facetten, zijnde de conserverende tandheelkunde, prothesen, de parodontologie, de endodontie en de chirurgie. De tandartsassistent biedt ondersteuning bij de voorbereiding, uitvoering en afronding van een behandeling zodat de tandarts de behandeling efficiënter kan uitvoeren, de stoeltijd van de patiënt verkort en de organisatie binnen de tandartspraktijk vlot verloopt. Er is ook aandacht voor preventief advies. De tandartsassistent werkt altijd onder de verantwoordelijkheid van de tandarts. De tandarts is de leidinggevende en blijft de eindverantwoordelijkheid dragen. Bij het opstellen van dit document werd rekening gehouden met het beroepscompetentieprofiel Tandartsassistent (SERV januari 2008). Het is aan de vakgroep om te bepalen welke competenties (met afgeleide leerplandoelstellingen en leerinhouden) in de verschillende vakken en lesuren (zoals opgegeven in de lessentabel) aan de orde zijn. Het lerarenteam dat bestaat uit economisten, psychologen en tandartsen zal bepalen wie welke doelstellingen realiseert van de verschillende basiscompetenties die nodig zijn voor de uit te voeren taken. We geven hiervoor een richtlijn in de eerste kolom via de eerste letter van het vak. (KT, TP, TT) De competenties dienen zo aangeleerd te worden dat de kwaliteit van de tandheelkundige verzorging steeds gegarandeerd is. Een competentie kan omschreven worden als de reële en individuele capaciteit om kennis (theoretische en praktische), vaardigheden en attitudes in het handelen aan te wenden, in functie van de concrete, dagelijkse en veranderende (werk)situatie en in functie van persoonlijke en maatschappelijke activiteiten. Vakbenaming TV Toegepaste biologie TV Toegepaste chemie TV Toegepaste psychologie TV Kantoortechnieken TV Tandtechniek PV/TV Stage tandtechniek/kantoortechnieken

Lestijden/week 2 2 3 3 14 10

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 3 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) De opleiding beoogt in eerste instantie finaliteit met tewerkstelling in een tandartsenpraktijk. Door de polyvalentie van de opleiding (toegepaste psychologie, tandtechniek, kantoor, toegepaste wetenschappen) behoort tewerkstelling in toeleveringsbedrijven (vertegenwoordiger …) eveneens tot de opportuniteiten. Ook het volgen van andere opleidingen binnen de zorgsector (bachelor verpleegkunde …) blijft later mogelijk. De natuurlijke nieuwsgierigheid van de jongeren tegenover de sector wordt gestimuleerd en ondersteund door er een wetenschappelijke fundering aan te geven.


BEGINSITUATIE Zevende specialisatiejaren worden bevolkt door een divers publiek. Er kan zowel instroom zijn uit ASO, TSO of BSO. Alle leerlingen bezitten dus reeds een diploma secundair onderwijs. De leerlingen die uit het BSO komen dienen een 7e jaar (naamloos of specialisatiejaar) met vrucht gevolgd te hebben. De opleiding mikt op een zo groot mogelijk rekruteringsveld en wil de instroom zo ruim mogelijk houden. Dit kan, gezien er voor wetenschappen verder wordt gebouwd op de eindtermen van de 2e graad. Voor andere vakken zoals TV Toegepaste psychologie, TV Kantoortechnieken en TV Tandtechniek wordt geen voorkennis verwacht. Tandartsassistentie richt zich op leerlingen die: - leren vanuit het concrete doen en denken; - sociaal vaardig zijn; - stressbestendig zijn; - flexibel zijn; - bereid zijn levenslang te leren; - autonoom zelfstandig met verantwoordelijkheidszin binnen een afgebakend gebied kunnen werken, maar daarnaast ook in een team; - graag een polyvalente job uitoefenen.


ALGEMENE DOELSTELLINGEN Het takenpakket van een tandartsassistent is zeer ruim. De taken behoren niet tot de medische handelingen maar situeren zich op het vlak van onthaal, begeleiding en voorlichting van patiënten, assisentie aan de stoel, praktijkorganisatie en administratie. De leerlingen moeten kunnen: -

met patiënten omgaan De tandartsassistent treedt op als aanspreekpunt voor de patiënt zowel voor, tijdens als na de behandeling. De tandartsassistent komt zowel telefonisch als rechtstreeks in contact met de patiënt. Een goed contact met de patiënten zorgt ervoor dat de patiënt een comfortabel gevoel heeft tijdens het tandartsbezoek en zich gerespecteerd voelt.

-

assisteren tijdens de behandeling De tandartsassistent assisteert de tandarts tijdens de behandeling door steeds één stap vooruit te denken. Door op de gepaste tijd materialen en instrumenten klaar te leggen, aan te geven, te bereiden, vast te houden … zorgt de tandartsassistent ervoor dat de tandarts efficiënter kan werken en de stoeltijd van de patiënt wordt ingekort.

-

hygiënisch werken De tandartsassistent verzorgt de reiniging en sterilisatie van de instrumenten en uitrusting. Hierbij volgt hij nauwgezet de interne procedure, zodat de tandarts erop kan rekenen dat de reiniging en sterilisatie correct verloopt. Ook tijdens de werkzaamheden is het belangrijk om oog te hebben voor de hygiëne, zodat de tandartspraktijk altijd proper is en er op hygiënisch verantwoorde wijze kan gewerkt worden.

-

plannen en organiseren De tandartsassistent plant en organiseert naast het eigen werk ook de werkzaamheden in de tandartspraktijk. De tandartsassistent houdt de algemene agenda bij en stemt de eigen werkzaamheden hierop af. Daarbij rekening houdend met de benodigde tijd en middelen. Een goede planning zorgt ervoor dat de werkzaamheden binnen de tandartspraktijk vlot verlopen.

-

de administratie van een praktijk voeren De tandartsassistent verzorgt zelfstandig zowel de patiëntenadministratie als alle andere administratie van de tandartspraktijk. Hiervoor kan gewerkt worden met een beroepsspecifiek softwareprogramma of op de klassieke manier met behulp van een papieren klassement. Op deze manier zijn alle gegevens op een vlotte manier toegankelijk voor tandartsassistent en tandarts.

-

logistieke ondersteuning bieden De tandartsassistent is verantwoordelijk voor alles wat logistieke ondersteuning van de tandartspraktijk inhoudt. De tandartsassistent vult voorraden aan, bestelt producten en verzorgt de contacten met leveranciers, dentaaltechnische bedrijven, koerierdiensten … zodat alle materialen altijd in voldoende mate aanwezig zijn en op de juiste manier gestockeerd worden.

-

veilig en milieubewust werken De tandartsassistent draagt tijdens de werkzaamheden zorg voor de eigen veiligheid en die van de patiënt en collega’s. Tijdens het opruimen van het kabinet houdt de tandartsassistent rekening met de milieuvoorschriften zodat mens en milieu geen onnodige risico’s lopen.

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 1 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) -

de eigen deskundigheid verder uitbouwen Om het werk goed uit te voeren moet de tandartsassistent op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen en evoluties. Door het bijschaven van zijn competenties, zowel via bijscholingen als dagdagelijks op de werkvloer, zal de tandartsassistent steeds beter worden in het uitvoeren van het beroep. Het praktisch aanleren van het opmaken van protocols van diverse handelingen.

Tijdens de opleiding zal uiteraard ook voldoende aandacht besteed worden aan de ontwikkeling van functionele attitudes zoals: patiëntvriendelijkheid, flexibiliteit, zorgvuldigheid, nauwkeurigheid, veiligheidsbewustzijn, milieubewustzijn, verantwoordelijkheidszin, discretie, empathie, geduld, organisatievermogen, leergierigheid, in teamverband kunnen werken, luisterbereidheid en assertiviteit.


LEERPLANDOELSTELLINGEN/LEERINHOUDEN 1

Opmerking bij de leerplandoelstellingen en leerinhouden

Bij de leerplandoelstellingen en de leerinhouden van dit leerplan voor het specifiek gedeelte Tandartsassistentie staan in de eerste kolom links de afkortingen van de vakken vermeld. TT = TV Tandtechniek KT = TV Kantoortechnieken TP = TV Toegepaste psychologie Dit zijn richtlijnen voor de vakverdeling binnen de competenties. De vakgroep bepaalt welke doelstellingen in welk vak zullen bereikt worden. Alle doelstellingen kunnen zowel in de les, via werkplekleren als via stages gerealiseerd worden.

Voor de vakken TV Toegepaste chemie en TV Toegepaste biologie wordt gebruikgemaakt van de leerplannen uit de richting Tandtechnieken (TSO3) zoals hieronder beschreven. Leerlingen die het eerste en tweede leerjaar van de derde graad Tandtechnieken met vrucht beëindigd hebben krijgen vrijstelling voor deze vakken.

2

TV Toegepaste biologie en TV Toegepaste chemie TV Toegepaste biologie

(2/2 lt/w)

-

vak:

TV Toegepaste biologie

-

leerplannummer:

2009/038

-

studierichting:

(1e en 2e leerjaar) Tandtechnieken

-

onderwijsvorm

TSO 3

-

onderdelen:

anatomie: inleiding: 4 lestijden beenderstelsel: 6 lestijden spierstelsel: 6 lestijden mondholte: 10 lestijden + epitheel (gingiva, mucosa, huid) speekselklieren, tong (smaak) strottenhoofd: 4 lestijden + slikproces bloed, bloedvaten- en lymfevatenstelsel: 8 lestijden (bloedddruk niet) zenuwstelsel: 8 lestijden microbiologie: 8 lestijden


(1/1 lt/w)

-

vak:


-

leerplannummer:

2009/039

-

studierichting:

(1e en 2e leerjaar) Tandtechnieken

-

onderwijsvorm

TSO 3

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 3 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) - onderdelen: alle onderdelen met nadruk op chemische binding (hoofdstuk 2) metalen en legeringen (hoofdstuk 3) hoofdstuk 4 kan eventueel zeer kort behandeld worden in aanloop naar het laatste hoofdstuk, fysisch-chemische reacties in de mond. -

aanpak:

voorbeelden uit de tandheelkunde om de theorie te illustreren en aanschouwelijk te maken; het is ook belangrijk de bijbehorende leerlingenproeven uit te voeren.

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week)

VAK

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen

LEERINHOUDEN

Competenties m.b.t. het omgaan met patiënten

TP

omgangsvaardigheden herkennen in de communicatie en deze in concrete situaties toepassen. de patiënten vlot ontvangen en geruststellen.

zelfvertrouwen ontwikkelen en uitstralen. factoren die assertief gedrag beïnvloeden, aanduiden en illustreren.

situaties van emotionele manipulatie herkennen. elke kritiek beschouwen als opbouwend. klachten op een vriendelijke manier in ontvangst nemen. conflictsituaties herkennen en op een gepaste manier reageren. conflicthanteringstechnieken vlot toepassen. KT een gesprek / telefoongesprek interpreteren. een functioneel gesprek / telefoongesprek voeren. gespreksvaardigheden in verschillende contexten toepassen. voldoende luisterbereidheid aan de dag leggen.

1

Omgangsvaardigheden

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6

Ontvangen en benaderen Zich inleven in anderen Actief luisteren Opvangen voor en na de behandeling Omgaan met emoties: angst … Zelfvertrouwen en assertiviteit • opvoeding • cultuur • rolgedrag • persoonlijkheid • vooroordelen • stereotypen • attributiefout • self full fulling prophecy

1.7 1.8 1.9

Emotionele manipulatie Omgaan met positieve en negatieve feedback Omgaan met klachten en conflicten

2

Gespreksvaardigheden

2.1 2.2 2.3

Telefoneren Structuur van een gesprek Een gesprek op gang brengen en aanhouden

4

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) VAK


TP

LEERINHOUDEN 3

Analyse van het communicatieproces

3.1 3.2

Schematische voorstelling Elementen van het communicatieproces

het belang van het betrekkingsniveau in de communicatie onderkennen. elke boodschap in een aangepast taalgebruik vlot overbrengen. passend ingrijpen bij moeilijke communicatie en professioneel afhandelen.

3.3 3.4

non-verbale communicatie herkennen en er gepast op reageren.

3.4

Inhouds- en betrekkingsniveau van de communicatie Boodschappen die een gesprek bemoeilijken • breken van communicatie • te lange communicatie • negeren van boodschappen Verbale en non-verbale communicatie

4

Factoren die het menselijk gedrag beïnvloeden

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

Socio-cultureel milieu Opvoedingsmilieu Opleiding Socio-economische status Sfeer en emoties in de omgang Tijd Functionaliteit in de omgang

5

Omgaan met doelgroepen

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

Kinderen Adolescenten Volwassenen (ook binnen hiërarchische structuren) Bejaarden Psychiatrische patiënten

in de communicatie een situatie analyseren. het communicatieproces schematisch weergeven en de passende begrippen in eigen woorden omschrijven en vlot toepassen in elke situatie.

TP de invloed van verschillende factoren op het menselijk gedrag illustreren met voorbeelden uit hun leefwereld. de nood aan sociaal contact van de mens illustreren. oog hebben voor elementen die een rol spelen bij sociale contacten. het belang aanduiden van het aspect “tijd” in de omgang met mensen. attent zijn op de doelgerichtheid in elke vorm van omgang. TP specifieke kenmerken eigen aan diverse doelgroepen in verschillende contexten herkennen en evalueren. een aantal typische omgangsvormen per doelgroep beschrijven. inzien dat iedere doelgroep een specifieke benadering vraagt. empatisch en geduldig omgaan met elke doelgroep.

5



TP in eigen woorden de basisattitudes in de omgang aangeven en illustreren met voorbeelden. de basishoudingen toepassen in concrete omgangssituaties en erop reflecteren.

TP

de spelregels van een goede samenwerking erkennen en toelichten. in concrete voorbeelden gedragingen herkennen die samenwerking bevorderen of afremmen.

LEERINHOUDEN 6

Basishoudingen

6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 6.12

Patiëntvriendelijkheid Flexibiliteit Zorgvuldigheid Nauwkeurigheid Veiligheidsbewustzijn Milieubewustzijn Verantwoordelijkheidszin Discretie Empathie Geduld Organisatievermogen Leergierigheid

7

Samenwerking in het team

8

Stress

8.1 8.2

Stressfactoren Gevolgen: gedragsmatig, emotioneel, lichamelijk

9

Soorten omgang

9.1 9.2

Persoonlijke relaties Functionele of professionele relaties

vlot samenwerken in een team. TP

TP

vanuit eigen ervaring factoren die stress veroorzaken herkennen. mogelijke gevolgen van stress op het gedrag omschrijven. stress bij anderen waarnemen en er gepast op reageren. in stresssituaties de nodige kalmte bewaren. persoonlijke met professionele relaties vergelijken en de verschillen verwoorden. zich gepast gedragen t.o.v. collega’s in werksituaties. de noodzaak inzien van functionele relaties met patiënten.

6



TT de verschillende poetstechnieken beschrijven met hun voor- en nadelen. de interdentale reinigingstechnieken beschrijven met hun voor- en nadelen. de noodzaak erkennen van de individualisering van poets- en reinigingstechnieken. een volwassene of een kind de noodzaak van mondhygiëne uitleggen en de verschillende technieken op een aangepaste wijze aanbrengen. de indeling van de koolhydraten en de kunstmatige zoetstoffen beschrijven in functie van tandbederf. eet- en drinkgewoonten in verband brengen met cariës en het verlies van tandmaterie. een volwassene of de ouders van een kind informatie over de schadelijkheid van bepaalde eet- en drinkgewoonten geven. de werking van fluoride beschrijven pre- en posteruptief. de verschillende fluoridebronnen benoemen. de eigenschappen beschrijven van fluoride in tandpasta, fluoridegel, lakken en vernissen. aan een patiënt op een begrijpelijke manier uitleggen hoe cariës, erosie, abrasie of parodontitis ontstaan en op welke manier dit kan worden voorkomen. via duidelijke voorbeelden het belang van tandheelkundige gezondheidsvoorlichting aangeven. TT

de begrippen beroepsgeheim en medisch geheim omschrijven en toepassen. de code van de geneeskundige plichtenleer inzake het medisch beroepsgeheim beschrijven. de wet “bescherming persoonlijke levenssfeer” correct toepassen. ten allen tijde discreet omgaan met informatie.

LEERINHOUDEN 10 10.1

Tandheelkundige gezondheidsvoorlichting Mondhygiëne

10.2

Eet- en drinkgewoonten

10.3

Fluoridegebruik

10.4

Patiëntenadviezen

11

Beroepsgeheim

11.1 11.2

Medisch beroepsgeheim Privacy reglementering

7



TT de inhoud van de anamnese evalueren in het perspectief van een tandheelkundige behandeling. uit de anamnese die medicaties melden die een belang hebben voor bepaalde specifieke tandheelkundige behandelingen. summier de interactie van de algemene gezondheidstoestand en gebruik van medicatie op de tandheelkundige pathologie omschrijven. een basiskennis van de geneesmiddelenactie van de belangrijkste klassen van geneesmiddelen ontwikkelen.

TT

LEERINHOUDEN 12

Anamnese

12.1

Aandacht voor de algemene gezondheidstoestand van de patiënt Medicatie

12.2

door observatie een noodsituatie herkennen. 13 het protocol bij prikaccidenten, het inslikken, het inademen of contact met besmette of gevaarlijke stoffen toepassen. stoornissen met betrekking tot het bewustzijn, de ademhaling en de bloedsomloop herkennen. CRP toepassen. stressbestendig de nodige hulp inroepen.

Medische urgenties

8

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) Specifiek pedagogisch-didactische wenken – het omgaan met patiënten 2

Rollenspelen uitvoeren voor het toepassen van gespreksvaardigheden in allerlei situaties.

3

Een gesprek voeren, filmen en nadien bespreken. Dit wil zeggen opschrijven en ontleden.

5

Oefeningen op verschillende doelgroepen. Inoefenen op stage. Poetstechnieken bij elkaar toetsen en bijschaven. Het juiste gebruik van tandzijde aan elkaar aanleren. Aan de hand van “cases” oefenen op mogelijk noodzakelijke preventieadviezen. Oefening op het kritisch analyseren van de ingrediënten die vermeld staan op de verpakkingen van voedingsmiddelen. Oefeningen op het ontcijferen van de samenstelling en het fluoridegehalte van tandpasta’s en mondspoelmiddelen. Zelf tandpasta maken. Uit voorbeeldanamneses belangrijke feiten herkennen.

10

12 13

Bloeddruk meten. Reanimatietechnieken op een pop.

9


VAK


LEERINHOUDEN

Competenties m.b.t. het assisteren tijdens een behandeling TT inzien dat een grondige kennis van anatomie, fysiologie en patholo1 gie noodzakelijk zijn om goed te assisteren. 1.1 de mondholte en haar onderdelen beschrijven aan de hand van geëigende anatomische benamingen. de tanden, de verschillende anatomische onderdelen, de omliggende steunweefsels en weke weefsels beschrijven. de eigenschappen en de morfologie van de gebitselementen beschrijven. tandnummering en benaming van de tandvlakken toepassen en op de tandfiche aantekenen. de eigenschappen en de morfologie van de gebitselementen beschrijven. tandnummering en benaming van de tandvlakken bij het melkgebit toepassen en op de tandfiche aantekenen. de kenmerken van de gebitsontwikkeling en de gebitswisseling benoemen. de gemiddelde doorbraaktijden van de tanden beschrijven. de microbiologische en biochemische aspecten van tandplaquevorming in relatie tot het cariësproces benoemen. de soorten cariës beschrijven en hun evolutie. de begrippen pulpitis, pulpanecrose, peri-apicale ontsteking beschrijven. de microbiologische en biochemische aspecten van tandplaquevorming in relatie tot parodontitis omschrijven. Gingivitis, parodontitis en hun etiologie omschrijven.

1.2

Anatomie, fysiologie en pathologie Anatomie en fysiologie • de mondholte

•

het definitief gebit

•

het melkgebit

•

de gebitswisseling

Pathologie •

tandplaquevorming en cariësproces

•

tandplaquevorming en parodontitis

10


LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen verbanden aangeven tussen algemene gezondheid en parodontitis.

LEERINHOUDEN

de begrippen erosie, abrasie, attritie, abfractie beschrijven en deze onderscheiden van tandcariës.

•

verlies aan tandmaterie

TT 2 2.1 de diverse soorten tandheelkundige producten en materialen herkennen, benoemen en relateren aan een tandheelkundige handeling. de materialen en producten op een accurate wijze voorbereiden rekening houdend met de technische- en veiligheidsvoorschriften.

Tandheelkundige producten en materialen Plastische vulmaterialen: composieten, amalgaam, glasionomeren …

2.2

Tandheelkundige cementen: zinkfosfaat, polycarboxylaat, composiet, glasionomeer, ZOE, Ca(OH)2 …

2.3

Afdrukmaterialen: alginaat, siliconen, polyethers …

2.4

Labomaterialen: wassen, gips, kunstharsen, porselein, metalen …

2.5

Orthodontische materialen: brackets, draden, elastieken …

2.6

Chirurgische materialen: sutuurdraden, hemostatische materialen, wondverbanden …

de evolutie binnen de producten op een correcte manier opvolgen.

TT

de verschillende opnametechnieken en hun eigenschappen beschrij- 3 ven. tandstructuren en omliggende weefsels op RX herkennen. een radiografie manueel ontwikkelen met de donkere kamertechniek. de verwerking van de beelden digitaal/manueel in het dossier van de patiënt opslaan.

Radiologie

11

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) VAK TT

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen anticiperend de nodige materialen en producten klaarmaken en aanleveren. een adequate verlichting verzorgen. de speekselzuiger plaatsen en chirurgische aspiratie hanteren. weke weefsels weghouden: lippen, wang, tong. een protocol opstellen met de werkvolgorde van een behandeling. aan de hand van een protocol anticiperend taken voorbereiden of uitvoeren. in functie van de taakverdeling rond de behandelingseenheid op een flexibele manier overgaan naar een andere taak.

TT alle producten, materialen en instrumenten verzamelen voor een specifieke tandheelkundige behandeling. instrumenten en materialen in direct bruikbare vorm op het juiste moment klaarleggen en aanreiken. patiënten helpen bij spoelmomenten. rekening houden met de veiligheidsvoorschriften en de regels van steriliteit en hygiëne. de begrippen stamverdoving, spix, infiltratieanesthesie, intraligamentaire anesthesie beschrijven en in verband brengen met de naaldkeuze en carpulespuit.

LEERINHOUDEN 4

Four-handed dentistry

5

Tandheelkundige behandelingen

5.1

Restauratieve tandheelkunde

•

anesthesie

de werkvolgorde beschrijven van cariëscurettage en/of cavieteitspreparatie en de nodige instrumenten ermee relateren. de indeling in Klassen van Black beschrijven.

•

cariësbehandeling

een rubberdam, onderlaag en matrixsysteem voorbereiden. het specifieke instrumentarium eigen aan een bepaalde vulling, cement of liner benoemen en op het juiste moment aanreiken. de zuuretstechniek en bondingsystemen beschrijven.

•

vulling

12


LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen de verschillen in afwerkingtechnieken voor de belangrijkste vulmaterialen benoemen en hun specifieke instrumenten en materialen herkennen, voorbereiden en aanreiken. de verschillende types van en het gebruik van uitneembare en vaste prothesen beschrijven. de standaardprocedures voor het vervaardigen van eenvoudige tot complexe restauraties met eigen woorden omschrijven. voor een specifieke prothetische behandeling alle nodige hulpmiddelen klaarleggen. de basisbegrippen van classificatie van de parodontale aandoeningen opsommen en hun klinisch en radiografisch beeld beschrijven. de behandelingstechnieken en medicamenteuze behandeling beschrijven. de verschillende technieken van een wortelkanaalbehandeling summier beschrijven. Het endodontisch instrumentarium gepast klaarleggen. pit- en fissuurverzegeling beschrijven. de begrippen profylactische reiniging en tandsteenreiniging beschrijven. DPSI in verband brengen met parodontitis. fluoride-applicatie voorbereiden. de klassering van modellen, radiografieën en apparaten opnoemen en beschrijven. de orthodontische behandeling en de gebruikte materialen omschrijven. de administratieve formaliteiten opnoemen en overmaken aan de patiënt.

LEERINHOUDEN •

afwerking

5.2

Prothetische tandheelkunde

5.3

Parodontologie

5.4

Endodontie

5.5

Preventieve tandheelkunde

5.6

Orthodontie

13


LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen extractiemateriaal en chirurgisch instrumentarium beschrijven.

LEERINHOUDEN 5.7

Chirurgie

Specifiek pedagogisch-didactische wenken – assisteren tijdens een behandeling 1

Oefeningen op nummering van de tanden en de benaming tandvlakken op gipsmodellen, tandschema’s en RX. Werkplekleren en stage.

2

ZOE, ZnP, PCC, IRM mengen en leren op het juiste moment aan te reiken. Dispenseersystemen voor adrukmaterialen manipuleren. Alginaat aanmaken. Werkplekleren en stage.

3

De juiste film en filmhouder kiezen in functie van de plaats en het type van de opname. Het sorteren van de radiografieën bij een RX status. Werkplekleren en stage.

4

Instrumenten herkennen, sorteren en benoemen. Voorbeeldprotocols analyseren en toepassen. Zelf protocols opstellen. Klaarmaken van een gebruiksklare tray in functie van een geplande behandeling. Werkplekleren en stage.

5

Instrumenten herkennen, sorteren en benoemen. Injectiespuit klaarmaken. Werkfiches, protocols van compositen en bondingsystemen ontleden. Zeer precies werken (endodontie is UITERST precies en fijn werk, endodonten werken hier doorgaans met microscoop, de lengte v.d. door de assistent aangereikte vijltjes moeten hier zeer nauwkeurig op ½ v.e. millimeter voorbereid worden). Glasionomeer capsules gebruiksklaar maken. Matrixsystemen voorbereiden in functie van de plaats van de vulling. NaOCl oplossing verdunnen en gebruiksklaar maken. Werkplekleren en stage.

14


VAK


LEERINHOUDEN

Competenties m.b.t. hygiënisch werken het verschil aantonen tussen besmetting en infectie. TT 1 de besmettingscyclus beschrijven. de verschillende technieken inzake reiniging, ontsmetting en sterilisatie omschrijven. de principes van infectiebestrijding door middel van handhygiëne, handschoenen, mondmasker, bril, werkkledij en aangepaste haartooi beschrijven en toepassen. de principes en handelswijzen van werken binnen een “steriel veld” beschrijven.

Hygiëne en besmetting

TT de geldende voorschriften inzake reiniging en ontsmetting van praktijkruimte en meubilair kunnen beschrijven en uitvoeren. omgevingsfactoren beheren in overeenstemming met steriliteit en hygiëne. zorgvuldig werken.

2

Praktijkruimte

de diverse delen van de unit opnoemen. de functie en gebruik van de diverse delen beschrijven. instaan voor het onderhoud en de reiniging volgens de geldende voorschriften. filters en slangen reinigen.

3

Tandheelkundige unit

4

Instrumentarium en apparatuur

TT

TT groot en klein materiaal, toestellen en roterend instrumentarium onderhouden, reinigen en ontsmetten. de geldende reinigings-, desinfectie en sterilisatievoorschriften toepassen. handelswijzen aanpassen in functie van de principes en technieken van werken binnen een “steriel veld”.

15


LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen alle materiaal na de behandeling in overeenstemming met veiligheid, steriliteit en hygiëne beheren. een grote mate van veiligheidsbewustzijn ontwikkelen.

LEERINHOUDEN

TT dentaaltechnisch werk behandelen, ontsmetten en verpakken volgens de hygiënische voorschriften.

Specifiek pedagogisch-didactische wenken – hygiënisch werken 1

Handhygiëne: handen wassen en ontsmetten. Stage en werkplekleren.

2

Stage en werkplekleren.

3


4


5

Stage en werkplekleren. Relatiebeheer dentaaltechnisch labo.

5

Dentaaltechnisch werk

16


VAK


LEERINHOUDEN

Competenties m.b.t. plannen en organiseren KT

op een autonome manier een afspraak regelen. wijzigingen, annulaties en dringende oproepen in de agenda en de planning aanpassen. de tandarts op een adequate manier over de planning informeren. afspraken in verband met doorverwijzingen maken. teamvergaderingen organiseren en logistiek ondersteunen. vlot samenwerken in het team.

1

Afspraken maken

KT

post en e-mail verkeer opvolgen en klasseren.

2

Post- en e-mailverwerking

KT

gegevens, documenten of aanvragen van diverse instanties verzamelen, voor verwerking aan de tandarts voorleggen en opvolgen. nauwkeurig werken.

3

Gegevens- en documentenverwerking

4

Relatiebeheer dentaaltechnisch laboratorium

KT – TT opdrachtbonnen voor het dentaaltechnisch laboratorium invullen. de verzending organiseren van het prothetisch werk en de levering opvolgen. leveringen controleren. verzendnota’s en facturatie controleren. zorgvuldig werken.

17


KT


facturen klasseren en betalingen opvolgen. zin voor orde en nauwkeurigheid ontwikkelen.

LEERINHOUDEN 5

Specifiek pedagogisch-didactische wenken – plannen en organiseren 1

Stage.

3

Zelfstandig oefeningen maken aangaande de verschillende klasseermethoden.

4

Bezoek aan een dentaaltechnisch bedrijf. Stage.

Betalingen

18


VAK


LEERINHOUDEN

Competenties m.b.t. administratie voeren KT - TT

patiëntendossiers aanmaken, invullen, opslaan en ophalen. een recallsysteem voor patiënten beheren en uitvoeren. adviezen aan patiënten meegeven die door de arts zijn uitgeschreven. getuigschriften voor verstrekte hulp voorbereiden aan de hand van de verstrekte gegevens over de uitgevoerde behandeling. een verwijsbrief, een attest of een document opstellen aan de hand van instructies of een gedicteerd verslag. het opgemaakte document voor controle en ondertekening aan de arts aanbieden en aan de patiënt bezorgen. een betaling innen en de boeking in het dossier noteren volgens de gebruikte betaalwijze (cash, overschrijving, elektronisch) informatieve lectuur verzamelen.

de wetgeving en administratieve verplichtingen i.v.m. de medische hulpmiddelen op maat en het conformiteitattest opzoeken en toelichten. het verwijderingcertificaat controleren en klasseren. vergunningen en controles van de tandheelkundige praktijk opzoeken en toelichten. brieven en documenten opmaken, versturen en opslaan. relevante informatie op het internet ophalen, selecteren en klasseren. formulieren opzoeken en hanteren. vlot en correct administratie voeren.

1

Patiëntenadministratie

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Patiëntendossiers Specifieke tandheelkundige software Recallsysteem Patiëntenadviezen Formulieren • getuigschrift van verstrekte hulp • attesten voor school/werkgever • ziekenfondsen • verwijsbrief • …

1.6.

Betalingen

1.7

Tandheelkundige informatie

2

Praktijkgebonden administratie

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Conformiteitattest Afvalverwijderingscertificaat Vergunningen en controles Briefwisseling Internet

19

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) Specifiek pedagogisch-didactische wenken – administratie voeren 1

De specifieke software(*) kan worden gedemonstreerd door externen die vertrouwd zijn met de materie. Hierna maken de leerlingen oefeningen. (*)Die pakketten zijn dermate intuïtief opgesteld en gebruiksvriendelijk dat elke tandarts zonder problemen mits een beetje voorbereiding die pakketten kan demonstreren en aanleren. Indien het door externen gedemonstreerd wordt is dit steeds in functie van hun commercieel belang en dit kan de neutraliteit van de opleiding in gevaar brengen. Let dus op, of bij twijfel demonstreren de internen dit. Zoveel mogelijk met reële en recente formulieren werken. Aan de hand van de stage-ervaring de leerlingen interactief laten werken.

2

Bij het maken van toepassingen zo zelfstandig mogelijk werken.

.

20


VAK


LEERINHOUDEN

Competenties m.b.t. het bieden van logistieke ondersteuning TT

zorg dragen voor de orde en netheid van de praktijk- en wachtruimten.

1

Praktijkruimte

TT

de diverse delen van een behandelingseenheid opnoemen. de functie en gebruik van de diverse delen beschrijven. filters en slangen reinigen.

2

De tandheelkundige behandeleenheid

TT

het doel en het gebruik van groot en klein instrumentarium en toestellen omschrijven. de vloeistoffen of baden van bepaalde toestellen controleren en vervangen. het instrumentarium opbergen en klasseren in functie van een volgende behandeling.

3

Instrumentarium en apparatuur

KT - TT

een efficiënt voorraadbeheer toepassen, rekening houdend met houdbaarheid, vervaldatum en omloopsnelheid. specifieke stockprogramma’s hanteren. met bewaarcondities rekening houden. bestellingen van materialen en producten plaatsen en opvolgen. een product of materiaal in één of meerdere catalogi opzoeken en hun prijzen vergelijken. inkomende leveringen met verzendnota’s vergelijken en facturen controleren.

4

Voorraadbeheer

TT

de verschillende stukken correct van en naar het dentaaltechnisch laboratorium ontvangen en verzenden. dentaaltechnisch werk behandelen en verpakken volgens de technische voorschriften van het dentaaltechnisch laboratorium.

5

Dentaaltechnisch laboratorium

21

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) Specifiek pedagogisch-didactische wenken – het bieden van logistieke ondersteuning 1


2


3


4

Oefeningen op het aanvullen van een borenset, polijstset, bondingsystemen, endoset, endobox, afdrukbenodigdheden en disposables. Stage en werkplekleren. Voorraadbeheer kan enkel door een tandarts aangeleerd worden. Wat hou je nooit in voorraad en bestel je op het goede moment? Waarvan kan je gerust tien pakken per keer bestellen? Bij welke producten moet je steeds alert zijn op vervaldatum? Wat zijn de specifieke en essentiële bewaarcondities van sommige producten? Hoe vergelijk je catalogi en folders?

5


22


VAK


LEERINHOUDEN

Competenties m.b.t. veilig en milieubewust werken TT

de begrippen straling, dosis, transmissie, absorptie en verstrooiing omschrijven. de interactie tussen röntgenstraling en materie inzien. de biologische effecten en gevaren van ioniserende straling benoemen. de wetgeving betreffende het gebruik van de apparaten en de beschermingsmiddelen beschrijven. regels voor de bescherming tegen straling opnoemen en toepassen.

TT

de voorzorgsmaatregelen hanteren om prikaccidenten te voorkomen. de voorzorgsmaatregelen beschrijven bij het gebruik van composietvullingen en het gebruik van de polymerisatielamp. de veiligheidsvoorschriften voor het manipuleren van amalgaamvullingen respecteren. instrumenten na de behandeling in overeenstemming met veiligheid beheren. veilig omgaan met chemicaliën. persoonlijke beschermingsmiddelen aanwenden bij assistentie aan de stoel.

TT

het nut inzien van het gebruik van PBM’s. een veiligheidsbewustzijn ontwikkelen. TT het begrip ergonomie en de juiste ergonomische principes omschrijven. zich voor het assisteren aan de behandelingseenheid correct opstellen en verschillende posities innemen in functie van de uitgevoerde behandeling.

1

Radioprotectie

2

Veilig gebruik van instrumenten en producten

2.1 2.2 2.3

Vullingen Instrumenten Chemicaliën

3

Persoonlijke beschermingsmiddelen

3.1 3.2 3.3

Handschoenen Mondmasker Beschermbril

4

Ergonomie

23


TT

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen de ideale werkhouding aannemen in functie van logistieke- en omgevingsfactoren ter voorkoming van fysieke belasting.

de begrippen risico- en niet risicohoudend afval, gevaarlijk en niet gevaarlijk afval beschrijven. op een veilige manier risicohoudend en gevaarlijk afval manipuleren en in speciale containers verzamelen. de ophaling regelen van medisch en gevaarlijk afval door een erkende ophaler. de geldende milieuwetgeving betreffende afvalbeheer in een tandartspraktijk opzoeken en beschrijven.

LEERINHOUDEN

4

Afvalstoffenbeheer

4.1 4.2

Risicohoudend en niet-risicohoudend afval Gevaarlijk en niet gevaarlijk afval

Specifiek pedagogisch-didactische wenken – veilig en milieubewust werken 1

Stage.

2

Stage.

3

Oefeningen op een correcte zithouding. Oefeningen in opstelling en positie ten opzichte van de tandartsenstoel in functie van de beoogde assistentie. Stage.

4

Stage.

24


VAK


LEERINHOUDEN

Competenties m.b.t. het uitbouwen van een eigen deskundigheid TT zich een concreet beeld vormen van de bijscholingen die georganiseerd worden en het belang ervan inzien.

1

Volgen van bijscholingen

TP

2

Feedback krijgen

constructief omgaan met feedback van tandarts en collega’s. objectief omgaan met feedback van patiënten. het belang van feedback voor het eigen functioneren verwoorden.

2.1 2.2 2.3

Tandarts Collega’s Patiënten

TP

aan zelfreflectie doen en handelingen en attitudes bijsturen.

3

Zelfreflectie

TT

inzicht hebben van het bestaan van externe diensten voor kwaliteitscontroles. met eigen woorden de inhoud van een kwaliteitscontrole verklaren.

4

Kwaliteitscontrole

Specifiek pedagogisch-didactische wenken – opbouwen van een eigen deskundigheid 2

Stage.

25


PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 1

ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

Binnen een professionele context moet een leerling autonoom en verantwoordelijk kunnen handelen. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Met patiënten omgaan Assisteren tijdens de behandeling Hygiënisch werken Plannen en organiseren Administratie voeren Logistieke ondersteuning bieden Veilig en milieubewust werken Eigen deskundigheid uitbouwen

Aan deze competenties zijn uiteraard vaardigheden en attitudes verbonden. Er wordt verwacht van de leerling basiskennis rond bijv. wetenschappen, psychologie, tandtechniek, kantoortechniek praktisch te integreren. Er wordt verwacht van de leerling de over de vakken heen opgedane kennis en kunde te integreren. Dit gaat verder dan de geïntegreerde proef. Dit vergt vanwege de leerkrachten een nauwe samenwerking en goede afspraken over de vakken heen. 1.1 1.1.1

Begeleid zelfgestuurd leren Wat?

Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: − − − − − −

de opdrachten meer open worden; er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn; de leerlingen zelf keuzes leren maken en verantwoorden; de leerlingen zelf leren plannen; er feedback wordt voorzien op proces en product; er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct. De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter. 1.1.2

Waarom?

Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m.: leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken; − leerlingen voorbereiden op levenslang leren; − het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen. −

Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als: − − −

keuzebekwaamheid; regulering van het leerproces; attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.

In onze huidige (informatie)maatschappij wint vaardigheid in het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 27 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) 1.1.3 Hoe te realiseren? Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: − de leerling wordt aangesproken op zijn motivatie en “leer”kracht; − de leraar krijgt de rol van coach, begeleider; − de school dient te ageren als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat doelen voorop stellen; strategieën kiezen en ontwikkelen; oplossingen voorstellen en uitwerken; stappenplannen of tijdsplannen uitzetten; resultaten bespreken en beoordelen; reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen; verantwoorde conclusies trekken; keuzes maken en verantwoorden is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.

− − − − − − − −

Het ganse team werkt aan de ontwikkeling van deze generieke competenties. 1.2 1.2.1

ICT-integratie Wat?

Onder ICT-integratie verstaan we het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning van het realiseren van leerplandoelstellingen. 1.2.2

Waarom?

Maatschappelijke ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT-competenties. Jongeren moeten niet alleen in staat zijn om nieuwe media te gebruiken, zij moeten net zo goed kunnen inschatten wanneer deze efficiënt en effectief kunnen worden ingezet. Het gebruik van nieuwe media sluit zeer goed aan bij de leefwereld van de jongeren en speelt in op hun vertrouwdheid met de beeldcultuur. Er wordt meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, kritisch selecteren, het zelfstandig of in groep werken, het kunnen verwerven en verwerken van enorme hoeveelheden informatie. Deze ontwikkelingen zijn ook merkbaar in het onderwijs. In de meeste vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen: • • •

het leerproces zelf in eigen handen nemen; zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal; op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).

1.2.3

Hoe ICT integreren ter ondersteuning van het realiseren van de leerplandoelstellingen?

Zelfstandig oefenen in een leeromgeving Nadat leerlingen nieuwe leerinhouden verworven hebben, is het van belang dat ze voldoende mogelijkheden krijgen om te oefenen bijv. d.m.v. specifieke pakketten. De meerwaarde van deze vorm van ICTintegratie kan bestaan uit: variatie in oefenvormen, differentiatie op het vlak van tempo en niveau, geïndividualiseerde feedback, mogelijkheden tot zelfevaluatie. Zelfstandig leren in een leeromgeving Een mogelijke toepassing is nieuwe leerinhouden verwerven en verwerken, waarbij de leerkracht optreedt als coach van het leerproces (bijv. in een open leercentrum). Een elektronische leeromgeving (ELO) biedt hiertoe een krachtige ondersteuning. Creatief vormgeven Leerlingen worden uitgedaagd om creatief om te gaan met beelden, woorden en geluid. De leerlingen kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die o.a. allerlei tekst-, beelden tekenprogramma’s bieden.

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 28 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) Opzoeken, verwerken en bewaren van informatie Voor het opzoeken van informatie kunnen leerlingen gebruik maken van o.a. cd-roms, een ELO en het internet. Verwerken van informatie houdt in dat de leerlingen kritisch uitmaken wat interessant is in het kader van hun opdracht en deze informatie gebruiken om hun opdracht uit te voeren. De leerlingen kunnen de relevante informatie ordenen, weergeven en bewaren in een aangepaste vorm. Voorstellen van informatie aan anderen Leerlingen kunnen informatie aan anderen meedelen of tonen met behulp van ICT-ondersteuning onder de vorm van tekst, beeld en/of geluid d.m.v. bijv. een presentatie, een website, een folder ... Veilig, verantwoord en doelmatig communiceren Communiceren van informatie betekent dat leerlingen informatie kunnen opvragen of verstrekken aan derden. Dit kan o.a. via e-mail, internetfora, een ELO, chatten, blogging. Adequaat kiezen, reflecteren en bijsturen De leerlingen ontwikkelen competenties om bij elk probleem keuzes te maken uit een scala van programma’s, applicaties of instrumenten, al dan niet elektronisch. Daarom is het belangrijk dat zij ontdekken dat er meerdere valabele middelen zijn om hun opdracht uit te voeren. Door te reflecteren op de gebruikte middelen en de bekomen resultaten te vergelijken, maken de leerlingen kennis met de verschillende eigenschappen en voor- en nadelen van de aangewende middelen (programma’s, applicaties …) en kunnen ze hun keuzes bijsturen.

1.3

Jaarplan Van elke leraar wordt verwacht dat zij/hij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega’s binnen eenzelfde vakgroep. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, zal dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en zullen – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds zal erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is. De verschillende jaarplannen zullen zodanig gemaakt worden dat er -waar mogelijk- per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Overleg tussen de verschillende leraars is dus onontbeerlijk. Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen.

2

STAGE

2.1 Regelgeving Bij de organisatie van een stage zal er steeds over gewaakt worden dat de vigerende regelgeving strikt gevolgd wordt. Het verdient aanbeveling de omzendbrief m.b.t. de stages grondig te lezen en als leidraad te gebruiken. Afwijkingen (indien noodzakelijk) zullen tijdig aangevraagd worden. 2.2

Organisatie

De stages worden als blokstages georganiseerd. De redenen waarvoor hiervoor geopteerd wordt, zijn de volgende: • • •

blokstages sluiten beter aan de bij de reële toekomstige werkomstandigheden; de leerlingen hebben best een stevige basiskennis en een aantal basisvaardigheden onder de knie vooraleer ze op stage vertrekken; de leerlingen komen in contact met verschillende typen van tandartsenpraktijken en kunnen op die manier in de praktijk ondervinden waar ze optimaal functioneren.

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 29 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) De stages worden best gespreid over drie periodes van respectievelijk 3, 4 en 3 weken. • • •

Eerste stage: binnen een ziekenhuismilieu: dienst stomatologie en tandheelkunde. Tweede stage: facultatief ziekenhuismilieu of bij een privé-praktijk die aan algemene tandheelkunde doet. Derde stage: verplichte stage in een privé-praktijk naar keuze (algemene tandheelkunde of gespecialiseerde tandheelkunde).

Prospectie van stageplaatsen 2.3 Het is best om vooraf een stagedatabank aan te leggen. Het departement onderwijs van de Vlaamse gemeenschap heeft de stagedatabank van de kamers van Handel en Nijverheid, m.b.t. het samenbrengen van de vraag naar en het aanbod aan stageplaatsen, overgenomen. De keuze van geschikte stageplaatsen is uiterst belangrijk voor de verwezenlijking van de stagedoelstellingen. Daarom dient de nodige aandacht besteed te worden aan een zorgvuldige prospectie en selectie van stageplaatsen. • • • •

Het is niet aangewezen dat de leerling zelf naar een stageplaats zoekt. Er is voldoende kwalitatieve uitrusting en apparatuur beschikbaar; De stageplaats zal bij voorkeur binnen een redelijke afstand van de woonplaats van de stagiair liggen; De stagementor kan voldoende tijd vrijmaken voor contacten met de stagebegeleider.

2.4 Vastleggen van stageactiviteiten en –doelen De vakgroep bepaalt welke doelstellingen uit het leerplan gerealiseerd worden in de stage en/of in de praktijk. In onderling overleg tussen stagebegeleider en stagementor wordt voor elke individuele leerling een stage-activiteitenlijst opgesteld. Deze activiteiten: • vinden hun verantwoording in het leerplan; • ondersteunen de schoolopleiding; • liggen binnen de psychische en fysische mogelijkheden van de leerling. De lijst met stageactiviteiten wordt gekoppeld aan de stageovereenkomst. De leerinhouden van de theoretische vakken komen hier aan bod. De leerlingen kunnen: • • • • • • • • •

een secretariaat organiseren; de planning en agenda van een praktijk organiseren; informatie digitaal verwerken; binnen een team functioneren; patiënten bij ontvangst en behandeling empatisch benaderen; patiënten de nodige voorlichting geven; op een efficiënte manier met inhoudelijke beheersing van de materie omgaan met derden in een praktijk (collega artsen, tandtechnisch lab, apotheek …); werkruimtes, materiaal en producten beheren; assistentie bij tandheelkundige handelingen verlenen.

2.5 ·EVALUATIE (zie ook evaluatie p. 32) • Er wordt duidelijk vastgelegd voor de stage welke basiscompetenties moeten bereikt worden • De stagementoren worden nauw betrokken bij het evaluatieproces en worden vooraf hieromtrent duidelijk gebrieft.

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 30 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) 3 GIP De geïntegreerde proef heeft een realiteitsgebonden karakter, is vakoverschrijdend en evalueert kennis, vaardigheden en attitudes gericht op de uitvoering van beroepsgebonden activiteiten. De leerling moet op het einde van het schooljaar in staat zijn om met een redelijke slaagkans in het beroepsleven te stappen. Daarom moet hij al denkend leren doen en in staat zijn problemen op te lossen. De geïntegreerde proef maakt deel uit van de evaluatie van de leerling. De delibererende klassenraad zal zich over het advies van de jury uitspreken.


MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN 1 In wat volgt is de uitrusting opgenomen van het specifieke didactisch materieel dat nodig is voor de verwezenlijking van de doelstellingen. Niet al het materiaal moet noodzakelijk in het klaslokaal /laboratorium aanwezig zijn. Het is mogelijk om middels bedrijfsbezoeken, stage en extra-muros projectdagen de noodzakelijke apparatuur te leren kennen in bedrijven en aanverwante instellingen. Het spreekt vanzelf dat leerlingen gebruik kunnen maken van actueel lesmateriaal. Een bibliotheek wordt eveneens aangelegd, zodat de leerlingen kunnen kennismaken met actuele tendensen en thema’s via boeken en tijdschriften. In de bibliografie kan hiervoor inspiratie worden opgedaan. De aanwezigheid van computers met een internetverbinding in het leslokaal is onontbeerlijk. Het leslokaal zal ook het uitzicht en de inrichting dienen te hebben van een kantoorruimte: bergruimte, klasseerkasten, bureaus, klein kantoormateriaal, computers … Een planningssysteem kan optioneel voorzien worden. De aanwezigheid van een “sociale kaart” is wenselijk. Het lokaal beschikt over een tandartsenstoel en tandheelkundig instrumentarium. Het kunnen beschikken over een unit van een tandtechnisch labo is nuttig, maar niet noodzakelijk. Uiteraard worden gebruiksgoederen (grondstoffen, ontsmettingsmiddelen, wegwerpmateriaal …)in voldoende mate voorzien.

1

Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: - Codex - ARAB - AREI - Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: - de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: - duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;

-

de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


EVALUATIE Inleiding Tijdens de laatste decennia heeft zich een nieuwe ontwikkeling voorgedaan in het denken over evaluatie. Evaluatie wordt niet meer beschouwd als een afzonderlijke activiteit die louter gericht is op de beoordeling van de leerling, maar ze moet in tegendeel met het leerproces verweven zijn. De didactische evaluatie is een inherent deel van leren en onderwijzen. Zij geeft informatie aan leerlingen en leraren over het succes van het doorlopen leerproces en biedt zodoende de kans om het rendement van leerlingen én leraren te optimaliseren. Basisprincipes De leerkracht zal aandacht hebben voor proces- en productevaluatie. Het onderscheid tussen proces- en productevaluatie is niet altijd even duidelijk. Bij productevaluatie wordt nagegaan in welke mate leerlingen de onderwijsdoelen hebben bereikt; bij procesevaluatie wordt het leerproces van de leerling en het didactisch handelen geëvalueerd. Het evaluatiesysteem van de leerkracht zal structureel rekening houden met kennis, vaardigheden en vakgebonden attitudes van de leerlingen en het resultaat van oefeningen, taken en toetsen. De evaluatiecriteria worden vooraf duidelijk aan de leerlingen medegedeeld. Deze criteria worden ook best vooraf besproken in de vakwerkgroep. Een evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. Bij de evaluatie wordt er rekening mee gehouden dat het om leerlingen gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken … kunnen in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de evolutie van hun prestaties, daarom zal de leraar voortdurend hun vorderingen nagaan en zo nodig remediërend optreden. Kwaliteitscriteria Zoals alle meetapparatuur moet ook het evaluatie-instrument aan bepaalde kwaliteitscriteria voldoen. Maak van de evaluatie een nuttig instrument De evaluatie is maar nuttig als de leerlingen (maar ook de leraar) uit de evaluatie iets kunnen leren, daarom is het essentieel: •

aan de leerling feedback te geven en te leren waarom een antwoord juist of fout is;

•

conclusies te trekken voor de manier van onderwijzen (didactische aanpak);

•

de samenhang van het aantal onvoldoendes met andere vakken te analyseren.

Verdere beschouwingen over leerlingenevaluatie zijn te vinden op de website van de Pedagogische begeleidingsdienst van het GO!: http://www.g-o.be/sites/portaal_nieuw/SO/Infotheek/Pages/default.aspx Evaluatie en rapportering van de stage/werkplekleren Inleiding • De stage/werkplekleren wordt als een afzonderlijk vak beschouwd; een correcte evaluatie hiervan is dan ook belangrijk. •

De evaluatie van de stage gebeurt door de mentor en de begeleider.

•

Deze laatste kan, gelet op het onderwijskundig aspect, optreden als coördinator van het evaluatiegebeuren. Hij rapporteert dan ook rechtstreeks aan de BKR en de DKR.

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 33 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) • De evaluatie kan best rekening houden met kennis, attitudes en vaardigheden. •

Een bijzonder gewicht kan worden toegekend aan de sociale vaardigheden en de aanpassing aan de bedrijfscultuur van een tandartsenpraktijk

•

Ten slotte kan ook de zelfevaluatie mede bepalend zijn voor het globale evaluatiebeeld.

•

Degelijke evaluatie van de stage: werkplekleren gebeurt het best aan de hand van evaluatiecriteria. Deze evaluatiecriteria worden bepaald in functie van de stagedoelstellingen in relatie tot het leerplan en bestaan enerzijds uit activiteiten en anderzijds uit attitudes. Ze worden voor het begin van de stage/werkplekleren vastgelegd door de begeleider in overleg met de mentor en met de leerlingen besproken.

Registratie • De verschillende evaluatieformulieren maken een volledige en relevante registratie mogelijk. •

De begeleider zal, steunend op zijn grotere ervaring met het schoolse evaluatiesysteem, in samenspraak met de mentor de evaluatie omzetten in een aangepaste rapportering.

Rapportering • Het evaluatiedossier van de leerling omvat naast de individuele activiteitenlijst: •

de evaluatieverslagen van de mentor;

•

het stageschrift/activiteitenschrift van de leerling;

•

de verslagen van de begeleider.

•

De leerling houdt een verslag bij van zijn activiteiten. Het verslag bevat ook een zelfevaluatie.

•

De rapportering gebeurt als een volwaardig vak in het rapport.

•

Bij een blokstage zal de evaluatie éénmalig vermeld worden in het rapport dat onmiddellijk op de stage volgt. Wordt er toch gekozen voor een alternerende stage, dan wordt de stage-evaluatie over verschillende rapportperioden gespreid.

•

Er moeten steeds voldoende tussentijdse evaluaties opgesteld worden, zodat remediëring mogelijk is.

•

De evolutie van de stage/werkplekleren (leerproces) dient met de leerling besproken worden.

•

Er moet in elk geval tijd worden vrijgemaakt om na afloop van elke stage(periode) of werkplekleerperiode de (eind)evaluatie individueel met elke leerling te bespreken.


BIBLIOGRAFIE De onderstaande bronnen zijn in hoofdzaak bedoeld als achtergrondinformatie voor de leerkracht. Bij gebruik in de klas dient de leraar er over te waken dat de informatie op het niveau van de leerlingen wordt aangeboden. Onderwijs SERV (WD/2006/4665/29) l Wetstraat 34-36 l 1040 Brussel l Tel: 02.20.90.111 l Fax: 02.21.77.008 l [email protected] l www.serv.be www.ond.vlaanderen.be Departement onderwijs www.g-o.be GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap www.ond.vlaanderen.be/edulex Wetten, decreten en omzendbrieven voor het Vlaamse onderwijs www.ond.vlaanderen.be/dbo Dienst beroepsopleiding van het departement onderwijs www.ond.vlaanderen.be/adiovwww Automatisch documentatie- en informatiesysteem voor onderwijs in Vlaanderen www.onderwijsinspectie.be Onderwijsinspectie www.vlor.be Vlaamse Onderwijsraad www.vl-leonardo.be Europese projecten www.viabo.be Vlaams Instituut voor Advies in Bedrijfsbeheer en Opleiding www.klasse.be Tijdschrift klasse Kranten en tijdschriften www.krantenkoppen.be Artikels uit de belangrijkste kranten www.destandaard.be De Standaard www.tijd.be De Tijd www.hbvl.be Het Belang van Limburg www.hln.be Het Laatste Nieuws www.gva.be Gazet van Antwerpen www.demorgen.be De Morgen www.hetvolk.be Het Volk www.nieuwsblad.be Het Nieuwsblad www.freemetro.be Metro www.knack.be Knack www.trends.be Trends www.trends.be/trendsopschool Trends op school www.test-aankoop.be Testaankoop www.vacature.com Vacature www.jobat.be Jobat www.econict.be Didactisch tijdschrift

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 35 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) www.riziv.fgov.be - RIZIV www.tandarts.be - Verbond der Vlaamse Tandartsen www.vbt.be - Vlaamse Beroepsvereniging Tandartsen www.dentistnews.be – Dentist News & Tandartsenwereld www.journaldudentiste.be - Tandartsenkrant www.udb.be - Unie van Dentaaltechnische Bedrijven www.ivorenkruis.nl - Ivoren Kruis www.nigz.nl – Investeren in gezondheid www.tandarts.nl www.gezondheid.be www.wip.nl - Stichting Werkgroep Infectiepreventie www.ntblad.nl - Nederlands tandartsenblad

Uitgeverijen www.deboeck.com De Boeck www.pelckmans.be Pelckmans www.woltersplantyn.be Wolters Plantyn www.kluwer.nl Kluwer www.denarend.be Den Arend Bohn Stafleu Van Loghum Elsevier Health Oxford University Press Mosby Universiteiten Universiteit Gent Katholieke Universiteit Leuven Vrije Universiteit Brussel

Chemische industrie Virtuele leeromgevingen www.openleerhuis.be Digitale toepassingen voor economie www.digikids.be E-learning www.smartbit.be E-learning www.digitaledidactiek.nl E-learning www.leerhof.be Centrum voor levenslang leren http://web.uvic.ca/hrd/hotpot/ Hot patatoes

Lerarenverenigingen www.vlew.be VLEW www.vecon.nl VECON www.vvl-onderwijs.be VVL

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 36 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) Didactiek www.cito.nl Instituut voor toetsontwikkeling www.lweo.nl Werkgroep economie-onderwijs http://leerkrachten.start.be Portaalsite voor leraren http://www.docentenplein.nl/ Portaalsite voor leraren http://klascement.net Onderwijssite voor leraren www.pienternet.be Onderwijssite voor leraren www.bin.be Belgisch Instituut voor Normalisatie http://www.o-twee.be/o2/attitude.asp Sam-schaal http://www.spelinfo.be/ Educatieve spelen http://www.motherearth.org/bulletin/01_10/ gec.htm Educatieve spelen http://www.vecon.nl/software/lijst_software. html Educatieve spelen

Projecten www.vives-comito.be Onderwijs en ondernemen

Tijdschriften Trends Op School Budget en Recht Test Aankoop Contactpunt Vlaams Tandartsenblad Tandartsenkrant Belgisch tijdschrift voor tandheelkunde Dentist news Nederlands Tandartsenblad

Boeken Assisteren in beeld / Deelkwalificatie AG 413/414 – Uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum. BAAR, J.A.M.,Anatomie & fysiologie voor assisterenden in de gezondheidszorg. BLIJ, E. , Werkprocessen in de tandartspraktijk . CARMEN SCHELLER, Basic Guide to Dental Instruments. D.M.VOET, Assisteren bij behandelingen . DANIEL, HARFST AND WILDER, Mosby's Dental Hygiene. EIJKMAN, M.A.J. / DUYX, M.P.M. / VISSER, A.PH., Patientenvoorlichting en mondgezondheid. JAMES L. FULLER, GERALD E. DENEHY, STEVEN A. Concise Dental Anatomy and Morphology. JAN LINDHE, NIKLAUS P. LANG, Clinical Periodontology and Implant Dentistry . LAKSHMAN SAMARANAYAKE, Essential Microbiology For Dentistry.

TSO - derde graad - derde leerjaar – Specifiek gedeelte Tandartsassistentie 37 TV Toegepaste biologie (2 lestijden/week), TV Toegepaste chemie (2 lestijden/week), TV Toegepaste psychologie (3 lestijden/week), TV Kantoortechnieken (3 lestijden/week), TV Tandtechniek (14 lestijden/week), PV/TV Stage Tandtechniek/kantoortechnieken (10 lestijden/week) LOVEREN, C. VAN / WEIJDEN, G.A. VAN DER, Preventieve tandheelkunde . LUIZ JUNQUEIRA Basic Histology: Text And Atlas. PENNING, VAN AMERONGEN, Cariëslaesies Diagnose en behandeling. PETER H. ABRAHAMS, JOHANNES BOON, McMinn's Clinical atlas of human anatomy. PROF. DR. M.A.J. EIJKMAN / M.P.M.A. DUYX, Patiëntenvoorlichting en mondgezondheid . PUTZ R., Sobotta atlas of human anatomy. ROBERT G., GRAIG, JOHN M., POWERS, Restorative dental materials. ROETERS, J. , KLOET, H. DE, Handboek voor esthetische tandheelkunde . SCHAUB, R., Samenwerken in de mondzorg . STEPHEN SONIS, Dental secrets. TEMPEL, F.J. / HOUWINK, B., Tandheelkundig woordenboek. THEODORE M. ROBERSON, Sturdevant's Art & Science of Operative Dentistry. VAN DER LINDEN, Gebitsontwikkeling. VOET, D.M., Infectiepreventie van A tot Z.

TSO. Tandartsassistentie. derde graad LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

Recommend Documents