Triple P folder
Baby's
Huilen is normaal gedrag in de van kinderen. Toch is er waarschijnlijk niets dat ouders meer van streek maakt dan het geluid van hun huilende baby. Huilen is voor baby's een manier van communiceren. Het is belangrijk om snel te reageren wanneer een baby huilt. Ouders kunnen op verschillende manieren proberen hun baby te kalmeren en helpen te ontspannen. Het beste is om consequent en steeds op dezelfde manier te reageren op het huilen van een baby. Echter, het is niet aitijd mogelijk een huilende baby snei rustig te krijgen. Dit kan veei stress geven bij ouders. Deze foider biedt een aantai tips om het huilgedrag van je baby beter te begrijpen en goed voor jezeif ep voor je baby te zorgen als deze huilt
Het huilen van een baby kan variëren van zachtjes huilen of jengelen tot intens huilen of zelfs krijsen. Er kunnen geen of veel tranen zijn. Terwijl ze huilen, kunnen baby's allerlei kronkelbewegingen maken, die laten zien hoe onprettig ze zich voelen. Ze kunnen rood aanlopen, hun beentjes optrekken en huilen of zelfs krijsen alsof ze ergens pijn hebben. Het huilen kan even snel stoppen als het begonnen is, maar een baby kan ook uren doorhuilen. WAAROM HUILEN BABY'S? Kinderen hebben een verschillend temperament. Sommige baby's huilen gemakkelijker en vaker dan anderen en zijn ook moeilijker te troosten. Deze baby's raken snel van slag door plotselinge veranderingen en geluiden. Baby's kunnen huilen als ze moe zijn, honger of dorst hebben, te hebben gedronken of zich niet lekker voelen. Baby's huilen ook als ze warm of koud zijn, een vieze luier hebben of als ze pijn voelen. Als baby's regelmatig verblijven in een ruimte waar gerookt wordt, kan dit ook leiden tot meer huilen. Soms kom je er niet achter waarom een baby huilt. Ze huilen zonder dat er een duidelijke reden voor te vinden is. Soms kan huilen een reactie zijn op te veel lawaai, activiteiten, veranderingen of spanningen in huis. Van te veel prilckels kan een baby vermoeid of gespannen raken. Sommige baby's kunnen niet goed omschakelen als ze genoeg afleiding hebben gehad. Ze gaan huilen of raken overstuur. Huilen is dan een manier om spanning kwijt te raken. Is die spanning eenmaal weg dan slapen ze goed. Als ze daarna wakker worden, zijn ze weer in de stemming voor interactie met hun omgeving. Soms heeft het geen zin om naaide oorzaak van het huilen te blijven zoeken omdat we niet weten waarom sommige baby's meer huilen dan andere. Na ongeveer 6 tot 8 weken gaan de meeste baby's minder huilen en na 3 maanden is het bijna over. Een mogelijke verklaring is dat baby's de dingen die om hen heen gebeuren dan beter kunnen hanteren. Ander gedrag, zoals zuigen, kirren, naar hun handjes kijken en
zich omdraaien, komen in de plaats van het huilen. Soms kunnen alle inspanningen die ouders doen om het huilen te stoppen, vooral als ouders gespannen en bezorgd zijn, er de oorzaak van zijn dat een baby blijft huilen. Ongewild kunnen ouders hun baby overstimuleren en zijn slaap- en voedingsritme verstoren met hun goedbedoelde pogingen om te troosten. Het kan veel stress geven als ouders proberen hun baby te sussen of rustig te en het lukt niet om het huilen te stoppen. Soms lijlct het wel of de baby met opzet huilt, maar baby's huilen niet om hun ouders van streek te maken. Baby's leren communiceren op verschillende manieren zoals door geluidjes te maken, gezichten te trekken, te kijken, te glimlachen en te lachen. Naarmate baby's meer verschillende manieren van communiceren leren, gaan ze vaak ook minder huilen. Als baby's merken dat er niet wordt gereageerd op hun pogingen om contact te maken en ze krijgen vooral aandacht als ze huilen en minder wanneer
ze stil zijn, dan kan dit leiden tot meer huilen dan bij hun leeftijd past. HOEVEEL HUILEN BABY'S? Hoeveel baby's huilen, kan erg verschillend zijn. Baby's tussen de 1 en 3 maanden huilen meestal ongeveer twee uren per dag. Het huilen is vaak erger aan het eind van de middag of begin van de avond, waarbij lange huilperiodes geen uitzondering zijn. Onderzoek door Dr. T.B. Brazelton, een bekende Amerikaanse kinderarts, laat zien hoeveel uren baby's gemiddeld op een dag huilen tijdens de eerste twaalf weken (zie schema). In Nederland liggen deze cijfers zelfs nog iets lager. Bedenk wel dat baby's verschillen in huilgedrag. Sommige baby's zullen minder huilen dan deze cijfers aangeven en andere juist meer. De piek van het huilen ligt bij de meeste baby's rond de 6 weken. Daarna neemt het huilen in de avonduren af evenals de totale hoeveelheid huilen. LEEFTIJD IN WEKEN
GEMIDDELD AANTAL UREN HUILEN PER DAG
2 4
2 of meer
6 8
2 |l/2
HOE
EEN TEVREDEN BABY?
• fresteed aandacht en tijd aan je baby als rustig Is Als je baby wakker en rustig is, zoek dan oogcontact terwijl je zachtjes tegen je baby praat, hem aait, wiegt of draagt, met hem speelt of knuffelt of met hem rondloopt. Je kunt ook muziek opzetten en baby op de maat bewegen. Op deze manier leert je baby dat hij aandacht van jou als
hij rustig is. Voor jou er ook veel te genieten van een baby die rustig, aandachtig en tevreden is.
T freef
te
Als je baby wakker en rustig is, geef hem dan iets om naar te kijken of om aan te raken. Plaats een speelgoedje of ander interessant voorwerp, zoals een mobile of rammelaar op 20 of 30 centimeter voor hem. Laat je baby regelmatig van positie veranderen en geef hem nieuwe dingen om naar te kijken of te doen. Baby's kijken graag naar dingen met duidelijke kleuren en contrasten.
•
baby drage»
Als je baby rustig en wakker is, draag hem dan rond. Het dragen van je baby gedurende een van de dag, kan huilen helpen voorkomen. Dit geldt vooral in de eerste 3 maanden. Als je zelf dingen te doen hebt, kan het gebruik van een draagzak handig zijn. HOE REAGEER JE OP HUILEN? Je kunt verschillende dingen uitproberen om je baby te kalmeren als hij huilt. Belangrijk is om steeds op dezelfde manier te reageren op het huilen van je baby. Als je baby huilt, kun je 10 tot 15 minuten op een rustige en kalme manier proberen je baby te troosten en ervoor te zorgen dat hij zich weer prettig voelt. Hieronder staan enkele stappen genoemd die je kunt volgen om je baby rustig te krijgen.
T Reageer s»ei wa»e» er
je baby huilt.
Reageer zo snel als je kunt baby huilt. Het is belangrijk baby leert dat huilen een reactie oproept. reageert hangt af van hoe het huilen baby op dat moment is of hoe hij erbij ligt. Snel reageren kan een goede reactie zijn als je daarmee kunt voorkomen baby overstuur raakt, zich pijn doet of onnodig gevaar loopt.
•
Probeer je baby huilt
waarom
Denk praktisch. Als je baby al een tijdje wakker is, kan hij gewoon moe zijn en daarom huilen. een baby net gevoed is, zal hij waarschijnlijk geen honger hebben maar misschien een beetje dorst of wil hij nog wat zuigen. Stem goed af op de signalen die je baby geeft. Veel bewegen en van armpjes en beentjes kan erop duiden baby gespannen is of te veel prikkels heeft gehad. Dan heeft je baby vooral rust nodig.
T
prettig voelt
Als je een idee hebt waarom je baby huilt, zorg er dan voor dat hij zich weer prettig voelt. Hier staan enkele suggesties:
• Controleer de luier. die nat of vies is, verschoon je baby dan. Sommige baby's worden rustig ze even zonder luier kunnen liggen. Zorg ervoor wel een luier bij de hand hebt voor het geval je baby plast of poept. Gebruik 's nachts inlegdoekjes of speciale nachtluiers die de huid van je baby drooghouden en beschennen tegen de inwerking van urine. • Controleer of je baby warm of koud aanvoelt. Als je denkt dat je baby last heeft van de warmte kun je hem een beetje gekookt water laten drinken dat is afgekoeld tot kamertemperatuur. Meer kleding of een extra dekentje kan helpen om je baby weer warm te krijgen als je denkt dat hij het koud heeft. • Misschien ligt je baby niet lekker. Als hij er bij ligt, kun je dit verhelpen door hem even anders neer te leggen. • Geef je baby nog wat borstvoeding of afgekoeld gekookt water als je denkt dat hij dorst heeft.
•
Help je baby o»tspa»»e»
huilen. Als je baby blijft doorgaan met huilen nadat je 10 tot 15 minuten hebt geprobeerd om hem te kalmeren met een van de hiervoor genoemde tips, dan is er niets meer dat jij kunt doen om je baby rastig te krijgen. Bedenk dat de meeste baby's op een gegeven moment ook uit zichzelf ophouden met huilen. Het belangrijkste is nu ook goed voor jezelf zorgt. Probeer de volgende tips.
T Leg je baby op ee» veilige plaats. Als je baby blijft huilen leg hem dan in de wieg of op een andere veilige plaats. Zorg voor een rustige omgeving, zonder geluid van radio of televisie, en laat hem 3-5 minuten alleen. Zet desnoods een koolcwekker om het jezelf gemakkelijker te maken je hieraan te houden. Als je het niet prettig vindt om je baby aan zijn lot over te laten, kun je in dezelfde kamer blijven zitten.
T
voor jezelf.
Als je alles hebt gedaan om je babyrastigte krijgen, is er niets meer kunt doen behalve proberen om zelf rustig te Het is ook belangrijk steun krijgt als je huilt. Hier zijn enkele tips die je kunnen helpen: • haal enkele malen diep adem: • neem een kopje thee of koffie: • lees een krant, of kort verhaal: • luister naar je favoriete muziek: • bel met een vriendin of familie: • neem een douche; • schakel anderen in bij de zorg baby. Bedenk dat elke baby op een gegeven moment vanzelf ophoudt met huilen, ook al kan dat soms een tijdje duren.
Als je bovenstaande dingen hebt gecontroleerd en hebt geprobeerd om het je baby naar de zin te maken, probeer hem dan te ontspannen. Er zijn allerlei dingen die je kunt doen om je baby te helpen ontspannen. Dat begint met een rustige en liefdevolle manier van omgaan baby. Probeer verschillende manieren uit en kijk wat het beste werkt. Onthoud goed dat je steeds maar né ding tegelijk kunt doen omdat je kind anders te veel prilckels laijgt. Hieronder staan enkele tips: • Houd de baby rechtop tegen je aan, je kunt wat rondlopen terwijl je hem draagt. • Geef zachte klopjes op je baby's ruggetje of masseer zijn hjfje. • Zing, neurie of babbel tegen je baby. • Zet rustige muziek op. • Dim het licht en praat met een zachte stem, vermijd oogcontact. • Schommel je baby in de maxi-cosi of maakritmischebewegingen met de kinderwagen. • Doe je baby in een lekker badje. • Neem je baby overdag mee voor een ritje in de kinderwagen of de auto. • Help je baby te ontdekken op welke manier hij zich het beste kan ontspannen. Als hij niet op een fopspeen zuigt, geef hem dan een flesje afgekoeld gekookt water of je pink om op te zuigen.
Ga na 3-5 minuten weer even kijken hoe het baby is. Pak hem dan niet op. Als je baby nog steeds huilt, hem opnieuw weer even alleen. Jouw doel is nu om zeker te weten dat de baby niets mankeert, niet om hem te helpen te stoppen met huilen. Blijf om de 3-5 minuten de baby even controleren. Als je baby na ongeveer 15 minuten nog steeds huilt, de situatie opnieuw in. Er kan nu een andere reden zijn waarom je baby huilt. Je kunt besluiten om opnieuw uit te zoeken je baby huilt en proberen je baby te kalmeren. Je kunt ook besluiten om langere tijd te wachten en hem in de gaten te houden totdat hij uit zichzelf stil wordt.
WAT DOE BABY BLIjFT HUILEN? Het is normaal dat ouders zich gestrest of ongerust voelen als baby's langere tijd
Als je baby een halve minuut stil is, ga dan naar hem toe. Mocht hij in slaap zijn gevallen, baby dan slapen. Als hij
•
Houd je baby I» de gate»
• freloo» je baby als
rustig Is
wakker is, en het is geen slaaptijd, speel en klets dan even met hem. Gebraik de eerdergenoemde tips om een tevreden baby te krijgen. Op deze manier baby dat het de moeite waard is om stil te zijn OMTE ONTHOUDEN. Onthoud dat gezonde baby's huilen. Bedenk ook dat baby's minder gaan huilen als ze eenmaal wat ouder zijn. Als je baby huilt en je hebt jezelf ervan overtuigd dat de baby veilig en goed verzorgd is, dan is er niets meer kunt doen om de baby te kalmeren. Op een dergelijk moment is het beter om de baby maar even alleen te laten, ook al vind je dat misschien moeilijk. Bedenk dat er nog nooit een baby fysiek of emotioneel schade heeft opgelopen door een tijdje te huilen. Dwing jezelf niet om de baby te blijven troosten als je uitgeput of geïrriteerd raakt. Het huilen kan zo op je zenuwen gaan werken dat je je zelfbeheersing verliest en dingen doet waar je later spijt van krijgt. Baby's kunnen, en doen dat ook regelmatig, lange periodes huilen zonder dat het kwaad kan behalve dat ze hun ouders van streek maken. Als jij bezorgd bent baby meer dan normaal huilt, kan het zinvol zijn om de eventuele oorzaak daarvan te onderzoeken. Misschien is er sprake van een infectie of een voedselallergie. Neem in dat geval contact op met de arts van het consultatiebureau of je huisarts. In de tweede helft van het eerste jaar gaan baby's soms ook huilen om aandacht te krijgen. Het is beter om dit gedrag niet te veel aan te moedigen. Probeer geen aandacht te besteden aan dit soort huilen. Let op kind rustig is, zich goed vermaakt of op een leuke manier je aandacht vraagt. Geef hem juist op zulke momenten aandacht en complimentjes.
AANDACHTSPUNTEN Zorg voor ee» baby • Speel met je baby als hij wakker e» rustig is. • freef baby te kljke» of mee te • Praag vooral!» de eerste maande». Hoe reageer je op • Reageer s»el wa»e» er je baby huilt. • Probeer waarom baby huilt. • te kalmere». • Help je baby o»tspa»e» » op ee» rustige manier. baby blijft hullen • Leg je baby op ee» veilige plaats e» laat hem allee». voor jezelf. • fra Iedere 3-5 baby kljke». • Als je baby stil Is gebruik da» de tips om tevrede» gedrag te bevorderen.
MEER INFORMATIE OF HULP NODIG? Heh je specifieke vragen o f heb je bepaalde suggesties al uitgeprobeerd en bezorgd over de ontwikkeling en het gedrag van je kind, neem dan contact o p met de instelling deze folder hebt gekregen. Triple P is een ondersteuningsprogramma voor ouders dat ontwikkeld aan de Universiteit van Queensland, Australië. Het wordt in Nederland verspreid en ondersteund door Trimbosinstituut en het Nederlands Jeugdinstituut te Utrecht, Lokale instellingen op het gebied van jeugdgezondheidszorg, opvoedingsondersteuning, maatschappelijk werk weizijn en onderwijs voeren het programma De Nederlandse vertalingen zijn onder verantwoordelijkheid van Geraidien Blokland (NJi) gedaan. © 2005
The
of Queensland (Nederlandse bewerking)
ALS DE PROBLEMEN NIET OVERGAAN Soms wordt je baby nietrastigondanks inspanningen om hem te kalmeren. Verdere hulp is dan gewenst. • Voorkom dat te moe wordt en zorg voor voldoende rust. Neem een middagdutje, ga op tijd naar bed, wissel af partner gedurende de nacht. • Schakel hulptroepen in van familie en vrienden die jou en/of je partner van tijd tot tijd kunnen ontlasten in de zorg voor de baby. • Maak tijd vrij om zelf iets leuks te doen. Wees eerlijk tegen jezelf wat betreft je gevoelens. Erken moe bent, gefrustreerd of ongerust en doe iets om jezelf te ontspannen. • Neem contact op met het consultatiebureau en bespreek het huilgedrag van je kind. Vraag advies hoe je hiermee om moet gaan. • Informeer naar een cursus of themabijeenkomst voor ouders van baby's, die in jouw woonplaats wordt aangeboden. Soms zijn er ook andere ondersteuningsmogehjkheden, zoals begeleiding met videohometraining. • Via het consultatiebureau of internet kun je proberen in contact te komen met andere ouders van huilbaby's om je ervaringen te delen en praktische tips uit te wisselen • Neem contact op huisarts om uit te sluiten dat er een medische reden is voor het huilen. • Vraag bij het consultatiebureau om extra hulp of ondersteuning als je problemen hebt of je niet in staat voelt om deze situatie goed te hanteren.
Triple ? Folder
Baby's
Ontwikkeling stimuleren hebben een veilige, stimulerende omgeving nodig. Ze leren de wereld om hen heen te ontdekken door proeven, te ruiken, te luisteren en te kijken naar dingen om hen heen. Kijken naar wat de baby doet en verteiien wat er gebeurt bevordert de taal en de verstandelijke van jongs af aan. Het steeds weer herhalen iijkt soms saai, maar de baby leert ervan en vindt het vaak heel ieuk. in deze folder leest u hoe u de ontwikkeling van uw baby in het eerste jaar kunt stimuleren.
herhaalt en u wacht totdat hij een geluidje maakt als 'antwoord' op wat hebt gezegd.
HOE STIMULEERT U DE ONTWIKKELING VAN U W BABY?
Dit hoeft nog niet te betekenen dat uw baby eerder begint te praten dan andere baby's. Het stimuleert hem wel om geluiden te maken en te "babbelen".
T Pe eerste weke» De eerste paar weken zal het verzorgen van uw baby veel tijd in beslag nemen. Ondertussen went u aan uw nieuwe leven samen en begint u vaste rituelen te ontwildcelen. Dit is een belangrijke periode om een emotionele band met uw kind te krijgen en te werken aan een positieve relatie. Neem de tijd om gewoon naar uw baby te kijken, tegen hem te praten, uw kind aan te raken en vast te houden.
U kunt veel doen om de taalontwiklceling van uw kind te stimuleren. Hieronder volgen enlcele suggesties:
Leert uw baby iets nieuws, zoals lachen, kirren, grijpen naar dingen, zich op zijn armen of zich omdraaien, reageer dan enthousiast. Stimuleer uw baby met knuffels, complimentjes en aanmoediging en. Doe alles waar u zich prettig bij voelt en waardoor uw baby merkt dat hij het goed doet.
T Praat wet
Hoe meer kinderen verschillende woorden horen, hoe beter ze de woorden leren begrijpen en te gebruiken bij het leren praten. Dit ondersteunt de intellectuele en verstandelijke ontwikkeling. Door te praten met uw baby ontstaat contact en leert u hem als het ware om de beurt te praten in een "gesprekje". Bijvoorbeeld als u de geluiden of woorden van de baby
Praat langzaam en duidelijk tegen uw baby. •
Gebruilc steeds dezelfde woorden Het is nu tijd voor je bad. Dit is jouw badje. Zie je dat? Bad. Zing en zeg kinderrijmpjes zo vaak als dat kan. •
Lees uw kind boeken met plaatjes voor. Gebruilc opdrachtjes als: Zwaai maar, dag, dag en kusje voor papa. Uw kind zal dit eerst niet begrijpen, maar als u blijft oefenen zal hij snel leren wat u bedoelt.
baby
Baby's kunnen de stem van hun ouders al herkennen als zij nog heel Idein zijn. Praat in korte zinnetjes met uw baby en maak geluidjes. geluiden zijn een vorm van communiceren met uw baby. Grijp gelegenheid aan om te praten, zingen of kirren tegen uw baby, bijvoorbeeld als u zijn luier verschoont, hem in bad doet, samen boodschappen doet of autorijdt. Als uw kind bijna 12 maanden is, benoemt u de dingen in zijn omgeving. Zo leert hij de woorden kennen voor de dingen om hem heen.
•
•
Raadpleeg de folder voor baby's over Taal voor meer informatie over het
stimuleren van de taalontwilclceling van uw kind. T freef uw baby
ow a » ar te
kijke»
In de eerste paar maanden s uw baby vooral geï n teresseerd in dingen die glimmen, helder en kleurig zijn, bijvoorbeeld gekleurde lintjes, plastic lepels, rietjes, het deksel van een pan of kleurrijke stukjes stof. Maak de omgeving van uw baby interessant om naar te kijken. De eerste 6 weken zien baby's graag scherpe contrasten om zich heen, zoals zwart en wit, en daarna felle kleuren zoals rood, geel, groen en blauw. Hang een mobiel boven de wieg of commode van uw kind, of als de baby op de grond ligt of in een wipstoeltje zit vlak voor hem. U kunt zelf een mobiel maken door fel gekleurde ballen uit papier te knippen en deze op verschillende hoogten aan een kleerhanger te hangen. Ook kunt u speelgoed of andere dingen uit het huis aan het frame van het bedje vast maken. Zorg wel dat ze veilig zijn en buiten het bereüc van uw baby hangen. Voorwerpen die u kunt ophangen zijn onder andere pompons, speelgoed met belletjes, plastic sleutels, zachte blokken of ballen, plastic keukengerei en linten. Zorg dat alles wat niet veilig is buiten bereik van uw baby blijft. Als uw baby groter wordt, gaat hij naar dingen grijpen en zal hij proberen dingen in zijn mond te stoppen. U ziet waarschijnlijk dat uw baby naar dingen gaat grijpen en dingen gaat pakicen als hij tussen 5 en 7 maanden oud is. Rond 8 of 9 weken vindt uw baby het leuk om naar zichzelf te Idjken in een spiegel. Zet een spiegel op 20 centimeter afstand van uw baby. Kijk hoe hij naar zichzelf kijkt in de spiegel en opgetogen is over wat hij ziet. Rond ongeveer 7 maanden zal uw baby leren dat hij zichzelf en anderen in de spiegel ziet. Hij dan op uw spiegelbeeld
reageren door zich vervolgens naar om te draaien om te kijken waar echt bent.
maken voor kinderen.
T Laat uw kind verschiiiende geluiden boren
T Laat UW baby Rond een maand of drie hebben baby's iets meer controle over hun nek. Ze vinden het leuk om overeind gezet te worden zodat ze kunnen zien wat er om hen heen gebeurt. Een wipstoeltje of kinderwagen kan daarbij helpen. Ook kunt u proberen om uw baby tussen kussens op de grond te zetten of op een andere manier als de baby er maar vanaf kan rollen. Wordt de baby moe van het zitten dan begint hij soms te huilen. Zodra de nekspieren van uw baby wat sterker zijn, wordt hij zelf stabieler en kan hij langer blijven zitten. Meestal kunnen baby's rond 5-7 maanden zelf zitten zonder steun, hoewel ze soms op hun armen moeten leunen om in balans te blijven om niet om te vallen als zij naar iets grijpen. Rond 8 maanden Icunnen zij zichzelf vaalc optrelclcen naar een zitpositie en kunnen zij beter in het rond kijken.
T freef UW baby raken
T Neem uw baby mee naar buiten
aan
A l vanaf 6 weken zullen baby's proberen hun armen uit te strekken naar dingen die voor hen hangen en rond 3 maanden zullen ze deze vaak aanraken. Tijdens deze periode ontdekken baby's hun eigen handen. Kijk maar eens hoe uw baby probeert om zijn eigen hand in zijn mond te steken. Probeer op deze leeftijd een zachte in de hand van uw baby te stoppen. Als hij begint te grijpen naar dingen, doorgaans rond 4 maanden, geef hem dan veilige voorwerpen die hij kan aanraken en ontdeklcen. Dit kunnen het beste voorwerpen zijn die baby's veilig in hun mond kunnen steken. Zorg dat deze voorwerpen niet scherp zijn en groter dan 4 centimeter, zodat de baby ze niet kan doorslilclcen. Huishoudelijke voorwerpen, van keukengerei tot boeken, kunnen net zo interessant zijn om te ontdekken als gekocht speelgoed. Rond 5 maanden gaat uw baby zijn tenen ontdeklcen. Hij zal ze vastgrijpen en spelen zodra het lulct om erbij te komen. Probeer uw baby soms met blote voeten te laten spelen als hij walcker is. De kans is groot dat uw baby zo rond 6 tot 8 maanden gaat omrollen of kruipen. Zorg dat dingen die hij niet mag aanraken, buiten bereik hebt gezet. Dit is nodig rond de leeftijd van 8 tot maanden, als uw baby zich kan optrekken tot staan en zich dus ook verder kan uitstrekken. Raadpleeg de folder Veiligheid in en om huis voor meer informatie over hoe u uw huis veilig
Door naar geluiden te luisteren zal uw baby dingen leren over taal, ritme, gevaar, emoties en gevoelens en over dingen die om hem heen gebeuren. Stimuleer uw kind door tegen hem te praten en hem rammelaars en speelgoed met muziek en geluiden te geven.
•
ln de wereld uw baby is veel interessants te zien. Neem hem zo vaak mogelijk mee naar buiten voor een wandeling in het park, even naar de winkel en naar druldce plaatsen zoals het in de buurt. Praat tegen uw kindje over wat u ziet (zoals dieren, auto's en kleuren), hoort (zoals machines en sirenes), voelt (zoals wind, warmte en kou) en ruikt (zoals bloemen en hout dat brandt). Wijs onderweg verschillende dingen aan.
Laat uw kind dingen proeven
gebruiken om voorwerpen te onderzoeken en te herkennen. A l heel vroeg worden de smaakpapillen van uw baby gestimuleerd door het drinken van melk. Als uw baby ouder wordt, dan is proeven of dingen in de mond steken een manier van onderzoeken. Rond ongeveer 4 weken stoppen baby's eerst iets in hun mond en kijken er daama pas naar. Geef uw kind de kans om voorwerpen te voelen met de mond. Zorg dat uw kind niets kan aanraken dat giftig, scherp, of heel klein is. De monden van baby's zijn heel gevoelig en door te voelen en te zoeken met hun tong leren ze de wereld om hen heen te begrijpen. Stop niet langdurig een speen in de mond van uw baby omdat hij dan bepaalde leerervaringen zal missen.
T Leg UW baby op zijn buik Als uw baby zijn hoofd omhoog kan houden, zo rond 6 weken, kan hij liggend op zijn buik spelen. Laat uw kind de controle over zijn schouders, nek en hoofd ontwikkelen door hem op zijn buik te leggen. Dit biedt baby's ook een nieuwe kijk op hun wereld. Vanaf ongeveer 3 maanden u, u de baby op de grond legt, het speelgoed zo neerleggen dat hij er net wel of net niet bij kan komen. Dit stimuleert uw kind om te proberen hier naartoe te bewegen, omdat het zo oefent om zich met zijn armen op te drukken. Deze manier van spelen kost veel energie, dus laat uw baby maar korte periodes op de buik liggen, bijvoorbeeld een paar keer per dag 5 of minuten onder toezicht.
•
Stimuleer
om actief
zijn
Creëer zowel binnen als buiten een veilige plek waar uw baby kan omrollen, kruipen en lopen. Zorg dat er altijd toezicht is, vooral als hij mobiel wordt. Soms moet u uw kind stimuleren om te bewegen. Dat kan door te doen alsof u hem achterna komt om hem dan te pakicen, of door op de grond te gaan zitten en hem aan te moedigen, om bij u te komen.
T Stimuleer de nieuwsgierigheid en van uw baby De nieuwsgierigheid en fantasie van uw baby stimuleren is heel belangrijk voor zijn verstandelijke ontwikkeling. Zijn latere denkvermogen is gebaseerd op het ontdekken van kleine voorwerpen in zijn omgeving. Het is ook belangrijk om doen-alsof-spel letjes te stimuleren, zoals bijvoorbeeld praten tegen een speelgoedtelefoon of net doen alsof hij autorijdt — dit begint meestal zo rond het eerste jaar. ACTIVITEITEN DIE U W BABY LEUK VINDT Baby's houden van activiteiten met veel afwisseling. Spelletjes met herhaling vinden ze leuk en zijn heel leerzaam. Uw baby houdt van speelgoed dat beweegt of geluid maakt als het wordt aangeraakt (zoals een rammelaars) en hij leert ervan. Baby's leren zo oorzaak en gevolg kennen. Dit begint zich zo rond 8 maanden te ontwikkelen. Vanaf ongeveer 8 maanden ontwilckelen Icinderen de basis voor hun latere leer-en denkvermogen. Hieronder vindt u een aantal activiteiten die uw kind stimuleren en de ontwilckeling bevorderen. •
Het spelletje kiekeboe leert kinderen dat dingen nog steeds bestaan als ze niet kunt zien. Door dingen te verstoppen en uw baby te laten zoeken, leert hij te onthouden waar dingen liggen en dat ze er wel zijn, al zie je ze niet. •
Om kinderen iets te leren over grootte zijn dingen die in elkaar passen nuttig, zoals bijvoorbeeld plastic emmertjes van verschillende groottes. Spelletjes met in en- uit schenken leren kinderen bepaalde begrippen zoals leeg en vol. Probeer activiteiten als wasknijpers uit een emmer kieperen en ze weer erin te doen, of water van het ene bakje in het andere bakje gieten in het
bad. Ook kunt u daarvoor rijst of zand gebruiken. Dit stimuleert de ontwikkeling van de ooghandcoö r dinatie.
waarbij ze iemand nadoen of volgen. Het kijken en nadoen stimuleert de ontwikkeling. •
Muziekspeelgoed leert kinderen iets over ritme en melodie. U kunt eenvoudig met een houten lepel op een doos of wat of macaroni in een lege plastic fles samen leuke muziek maken,
Met telspelletjes of versjes, zoals 'Een, twee, kopje thee' leren kinderen cijfers. Andere versjes als: 'Daar komt een muisje aan gelopen' zijn leuk en leerzaam omdat het aanraken spannend is in combinatie met goed opletten. Van versjes en liedjes uit grootmoeders tijd leren kinderen ritme, rijmwoorden en de cultuur kennen. Klapspelletjes als: 'Klap eens in je handjes' leren kinderen ritme te houden en hun coördinatie te verbeteren.
•
Lees samen boeken of tijdschriften met plaatjes. Dit stimuleert de fantasie en concentratie en bereidt Icinderen voor op het leren lezen. •
Toneelspelen helpt ook de fantasie van kinderen bevorderen zoals verkleden met hoeden of schoenen van volwassenen, of spelen met theekopjes, speelgoedtelefoons of kindergereedschap maanden en ouder).
Taalvaardigheid kan worden aangeleerd door spelletjes als 'Waar is je neus? Je mond?' Met vormpjes leren kinderen vormen en kleuren herkennen, ook al kunnen ze deze nog niet benoemen. Ook de ooghandcoö r dinatie wordt erdoor gestimuleerd. Bouwen met blolcken is populair vanaf een maand of 10 a 11. Door te spelen met blokken leren kinderen ook begrippen als hoog en laag, groot en klein, boven en onder en lang en kort.
veel kinderen niet langer dan 5 minuten stilzitten. Laat u niet ontmoedigen als uw kind snel de aandacht verliest met een activiteit. Zijn of haar spanningsboog zal na enkele maanden al snel groter worden. Uw baby leert door dingen om hem heen te bekijken, te beluisteren, aan te raken, te proeven en te ruiken. Bied voldoende mogelijkheden om de omgeving te ontdekken, ook al betekent dit dat hij vies wordt of rommel maakt. U hoeft niet altijd bezig te zijn met uw baby. Er zijn veel dingen die uw baby zelf kan doen of waar hij naar kan kijken, zolang deze maar veilig zijn.
•
ONTHOUDEN Praat lees met uw baby.
freef uw baby dingen waar naar kan kijken - zet hem zo nu en dan rechtop om hem te laten rondkijken. • freef uw baby veilige dingen om aan te raken. Laat uw naar verschillende geluiden luisteren.
AANDACHTSPUNTEN De spanningsboog van uw kind is nog kort. Als ze 12 maanden zijn, kunnen
MEER
INFORMATIE
OF HULP
NODIC?
Raadpleeg
de brochure Positief opvoeden
informatie
over strategieën
zorgen
maakt
neem dan contact folder hebt
meer
voor positief opvoeden. Als u
vragen hebt of als u deze strategieën en
voor
hebt
over de vooruitgang
op met de Instantie
geprobeerd
•
Laat uw veilige voorwerpen proeven en voelen met mond. Leg uw baby elke dag een paar keer kort op de bulk.
van uw kind.
waarvan
deze
ontvangen.
•
Triple P is e e n o p v o e d i n g s p r o g r a m m a d a t is ontwikkeld d o o r Matthew
Sanders en collega's
•
Stimuleer uw
in h e t Parenting a n d Family S u p p o r t C e n t r e , School
Speelgoed of activiteiten met onderdelen die moeten worden ingedrukt, gedraaid, omgedraaid of opgewonden stimuleren de coö r dinatie en lichamelijke ontwikkeling van uw kind. Liedjes en spelletjes kunnen woorden en bewegingen combineren, zoals "Zo gaat de molen". Kinderen vinden vaak spelletjes leuk
o f Psychology van de Universiteit v a n Q u e e n s l a n d , m e t financië l e o n d e r s t e u n i n g
van Q u e e n s l a n d H e a l t h
e n N a t i o n a l H e a l t h a n d Medical
Research C o u n c i l .
•
Stimuleer de nieuwsgierigheid en fantasie van uw baby. •
Zorg voor stimulerende activiteiten de ontwikkeling van uw baby bevorderen.
Geschreven door Carol Markie-Dadds, Karen M.TTumer en Matthew R. Sanders ©
University of Queensland P International Pty, Ltd. (Dutch/Nederlandse bewerking) Gedrukt door HangTai Printing Co. Ltd. VERBODENTE OF REPRODUCEREN
om actief te
Neem uw baby mee naar buiten om hem dingen te leren van de wereld om hem heen.
D e p a r t m e n t o f H u m a n Services, H e a l t h D e p a r t m e n t van W e s t - A u s t r a l i ë
de eerste
Triple ? Folder
Baby's
Scheidingsangst
P
meeste jonge kinderen gaan door een fase heen waarbij ze angstig en terughoudend reageren op vreemde en onbekende mensen. Het kan voorkomen dat je kind plotseling bang lijkt te zijn voor iemand die hij normaal met een grote glimlach begroet. Voor ouders kan dat verwarrend zijn omdat je misschien niet goed weet hoe je met die situatie moet omgaan. Of je kunt bang zijn dat je kind van streek raakt als je hem bij een andere verzorger moet achterlaten. Ouders hebben de belangrijke rol om hun kinderen te leren omgaan met nieuwe ervanngen. Deze folder biedt enkele tips om scheidingsangst te kunnen begrijpen, en je kind te helpen om zich veilig te voelen.
WAT IS SCHEIDINGSANGST? Totdat ze zes maanden zijn kunnen de meeste baby's zonder problemen worden achtergelaten en verzorgd door vreemden. Maar als een kind ongeveer 6 maanden oud is, wil hij niet meer zomaar van ouders gescheiden worden. Hij kan angstig en terughoudend reageren op mensen die hij niet dag ziet. Dit wordt scheidingsangst of angst voor vreemden genoemd. Scheidingsangst kan zich uiten door ongerust lijken, huilen, schreeuwen, protesteren of zich vastklampen aan de ouder en weigeren om hen los te laten. Vlak na de eerste verjaardag is de scheidingsangst op zijn hevigst. Het verdwijnt vaak weer rond de tweede Het is normaal gedrag dat past bij de veranderingen in de sociale ontwilckeling van je kind. Kinderen reageren verschillend op vreemden en op het scheiden van hun ouders. Sommige kinderen lijken erg angstig te zijn, terwijl anderen er nauwelijks op Ook kunnen kinderen verschillen in hoe ze reageren als ze weer herenigd worden met hun ouders. Ze kunnen overstuur raken en gaan huilen, of opgepakt en vastgehouden willen worden. Andere kinderen negeren of ontwijken hun ouders bij terugkomst. Soms zijn kinderen boos op hun ouders ook al willen ze door hen vastgehouden worden. Reacties zijn meestal het heftigst als kinderen ergens onbekend zijn. WAAROM WORDEN KINDEREN ANGSTIG? Er zijn veel dingen die kinderen van streek kunnen maken. Bijvoorbeeld als onbekende volwassenen naar ze kijken, tegen ze praten, proberen om ze vast te houden of met ze te spelen. Ze kunnen ook angstig worden van harde, onbekende geluiden, of als ouders proberen om hun kind bij onbekende verzorgers achter te laten.
Als een kind zijn belangrijkste verzorger uit het oog verliest, kan hij overstuur raken. Hij weet niet hoe lang hij van zijn ouder gescheiden zal zijn. Ook kan hij in zijn gedachten nog geen beeld van zijn ouders maken. De kans is groot dat hij niet rustig en vol vertrouwen op de terugkeer van zijn ouder kan wachten. Wanneer het kind kan kruipen en zijn ouders in het oog kan houden door hen te volgen, wordt hij minder snel angstig. Hij leert al snel dat mensen en voorwerpen blijven bestaan ook als hij ze niet kan zien. Door ervaring weet hij nu dat ouders altijd terugkomen als ze weg gaan. Slechts né op de vier of vijf kinderen vertoont helemaal geen Dit kind kan zich makkelijk aanpassen aan allerlei nieuwe situaties. Soms gaat deze fase zo snel voorbij dat ouders het niet eens opmerken. Kinderen die naar een crèche gaan, zijn er aan gewend dat hun ouders komen en gaan, en dat ze door meer volwassenen verzorgd worden. Hierdoor vertonen ze vaak minder scheidingsangst.
JE KIND HELPEN OM ZICHVEILIG TEVOELEN
T fresteed tijd kind
Je
Kinderen kunnen beter omgaan met nieuwe uitdagingen als ze veel warme, zorgzame en plezierige ervaringen met hun ouders hebben. Probeer zoveel mogelijk naar je kind te kijken, met hem te praten en hem vast te houden.
freperk bet aantai scheidingen zo veel mogelijk Als je thuis bent, blijf dan zoveel mogelijk bij je kind in de buurt tijdens je dagelijkse activiteiten. tegenje of zing voor hem tijdens je bezigheden. Als je de kamer moet verlaten, wacht dan om te kijken of je wil volgen. Je kunt ook kind praten zodat hij hoort in de buurt bent, of kind op en neem hem mee. Soms proberen ouders de kamer uit te glippen als hun kind even niet kijkt. Als dit gebeurt gaan kinderen hun ouders meer in de gaten houden, en kunnen zichzelf minder vermaken.
T Laat je weten wat ze kunnen verwachten Laat je familie en vrienden weten dat je kind in een verlegen fase zit. Stel voor dat ze het contact met je kind langzaam opbouwen door te lachen, te praten of speelgoed aan te bieden. Je kind vindt het daardoor leuker om naar hen toe te gaan. Zelfs als je kind niet naar hen toe gaat, je op deze manier veel tranen en verdriet voorkomen. Dwing je kind niet om door iemand te worden vastgehouden als ze dat niet willen. Dit kan de situatie verergeren.
• freef je de tijd om te wennen Als je kind een nieuw persoon ontmoet, laat hem dan bij jou in de buurt blijven totdat hij heeft laten weten dat hij klaar is om op ontdekking uit te gaan. Probeer je kind niet te dwingen om zich met anderen te mengen. Hij zal dit zelf doen als hij er klaar voor is. Probeer vertrouwde mee te nemen naar vreemde plaatsen, zoals wat speelgoed, een knuffel, pop of een dekentje, om je kind te helpen zich veilig régeborgen te voelen. •
Reageer op je
als
streek
Kinderen Icunnen nog angstiger worden als je hun ongerustheid negeert. Hoe erger het kind van streek is, hoe groter de kans is dat hij zich aan zijn ouders gaat vastklampen. Als je kind begint te huilen als een vreemde hem aanraakt of tegen hem praat, hou hem dan zelf vast totdat hij rustig is geworden. Vaak kun je hem kalmeren door je kind even op te paldcen, te knuffelen, en rustig en op een vriendelijke toon tegen hem te praten. Word niet boos op je kind als hij niet naar een andere volwassene wil gaan. Reacties als - Doe niet zo raar! - kunnen het probleem juist verergeren. •
friijf rustig als je
overstuur Is
Als je kind overstuur is, zorg ervoor dan zelf niet nerveus en onrustig wordt. Je kind heeft dan juist behoefte aan rustige, zelfverzekerde en ontspannen ouders. Hou hem vast, en door met hem om te gaan hem voelen dat hij veilig is .
reageert of naar hen lacht - Thomas, ik vind het fijn hoe je met tante Rita praat en lacht. T frreng je mensen
In contact met je vertrouwt
Probeer niet te beschermend te zijn. Kinderen hebben kansen nodig om kennis te maken met andere mensen in een bekende omgeving. Door ervaring kind in de buurt blijft en voor ze klaar staat, zelfs als ze bij iemand anders zijn. Wees gaan
als je weg moet
Als je weg moet gaan bij je kind, gebruik dan een standaardzin die je kan gebruiken om hem te laten weten dat je weggaat, zoals: Tot straks, lieverd! Dit kan je kind helpen om te leren nu weggaat, maar weer terugkomt. Met een andere zin, zoals: - Hier ben ik weer! - kun je hem laten merken dat de scheiding voorbij is.
MEER
INFORMATIE
specifieke
OF HULP
NODIC?
vragen of heb je bepaalde
uitgeprobeerd
en
je bezorgd
Heb je
suggesties
al
over de
en het gedrag van je kind, neem dan contact instelling waar je deze folder hebt
op met de
gekregen.
Triple P is e e n o n d e r s t e u n i n g s p r o g r a m m a v o o r o u d e r s dat is o n t w i k k e l d aan d e U n i v e r s i t e i t van Q u e e n s land, Australië . H e t w o r d t In N e d e r l a n d v e r s p r e i d e n ondersteund d o o r hetTrlmbos-Instituut en N I Z W Jeugd t e U t r e c h t . Lokale instellingen o p h e t g e b i e d van Jeugdgezondheidszorg, o p v o e d i n g s o n d e r s t e u n i n g , maatschappelijk w e r k , welzijn e n o n d e r w i j s v o e r e n h e t programma uit D e N e d e r l a n d s e v e r t a l i n g e n zijn o n d e r v e r a n t -
gedrag
Prijs je kind als hij op nieuwe mensen
Kinderen moeten altijd goed worden verzorgd en in de gaten worden gehouden. kind achter bij iemand die hij kent, of geef hem de tijd om aan een nieuw persoon te wennen weggaat. AANDACHTSPUNTEN Scheidingsangst is een normaal onderdeel van de ontwikkeling van het kind. Als je kind ouder wordt en leert dat je altijd bij hem terugkomt, zal hij leren om rustig afscheid van je te nemen en contact te zoeken met anderen. ONTHOUDEN fresteed tijd en aa» je freperk onnodige scbeidingen. friijf als dat kan, in bet gezicbtsveid van je kind familie en vrienden weten wat ze kunnen verwacbten freef je kind de tijd om te wennen aan nieuwe mensen en een andere omgeving Reageer ondersteunend als je kind van streek is friijf kalm als je kind overstuur is Prijs je kind als bij met anderen omgaat en naar ben iacbt freef je kind de kans om contact te maken met en vrienden
w o o r d e l i j k h e i d van G e r a i d i e n Blokland gedaan.
T Moedig
fc Ries ee» verzorger die je Je kunt niet voorkomen dat kind protesteert als je weggaat, maar je kunt er wel voor zorgen dat je hem achterlaat bij een betrouwbare oppas.
Written by Matthew R, Sanders, Karen M.TTurner and Carol Markie-Dadds © The University of Queensland (Nederlandse bewerking)
Ontwikkel een vast patroon bij bet af scbeid nemen van je kind Ries een oppas die je kind kent
Triple P Folder
Baby's
Slaappatronen van de eerste uitdagingen voor ouders is om hun pasgeboren baby te helpen bij het ontwikkelen van een slaaprltme. Hoewel het niet mogelijk is een baby te laten slapen, kunnen ouders al vanaf de eerste dag dingen doen die het voor de baby gemakkelijk maken om in te siapen en een goed slaappatroon te ontwikkelen. Het doel is om de baby te helpen een regelmatig slaaprltme te ontwikkelen. Belangnjk is ook dat baby's leren om zelf weer in slaap te vallen als ze 's nachts wakker worden. Deze folder geeft informatie over het slaappatroon van baby's, hoe je een baby kunt laten wennen aan een bepaalde regelmaat en hoe je kunt omgaan met de veranderingen in je eigen slaappatroon.
OVER HET SLAPEN Slapen bestaat uit verschillende periodes: diepe slaap, lichte slaap, droomslaap, waklcer worden en weer inslapen. Iedere periode duurt ongeveer 45-50 minuten bij een baby (de helft van de slaaptijd bij volwassenen). Na elke periode even waklcer zijn, is een normaal onderdeel van het slaappatroon. Dit betekent dat elke baby 's nachts een paar keer wakker wordt. Als baby's in een lichte slaap zijn en ontwaken, kunnen ze wat bewegen, geluid maken, zich uitstrekken, misschien hun ogen open doen en zelfs even huilen voordat ze helemaal wakker zijn of weer in slaap vallen. Het is een geleidelijk leerproces voor baby's om een slaaprltme te ontwikkelen zoals volwassenen dat hebben. Het duurt een tijdje voordat ze leren 's nachts een langere periode te slapen en overdag minder. SLAPEN OPVERSCHILLENDE LEEFTIJDEN
• In de eerste drie maanden hebben baby's een onregelmatig slaappatroon met veel korte slaapjes verdeeld over de dag en de nacht. Pasgeborenen die borstvoeding krijgen, hebben vaker behoefte aan een voeding dan baby's met flesvoeding en worden vaak om de twee uur wakker. De hersenen van een zuigeling blijven actief als ze slapen, hun slaap lijkt onrustig en ze huilen soms. Ze maken onwillekeurige spierbewegingen tijdens hun slaap, veranderen van gezichtsuitdrukking, ademen soms onregelmatig en pruttelen of blazen wat.
•
3-6
Tussen 3-6 maanden ontwikkelen kinderen meer regelmaat in hun
slaappatroon. Ze beginnen langere periodes te slapen en blijven langer waklcer tussen de dagelijkse slaapjes. Als ze een meer regelmatig slaappatroon ontwikkelen, krijgen baby's langere periodes van diepe slaap. In deze diepe slaap zijn ze stiller, ademen rustiger, bewegen zich minder en zijn moeilijker wakker te maken.
•
Oüder
mijlpalen effect hebben op het slaaprltme. HOEVEEL SLAPEN BABY'S? Net als bij volwassenen hebben baby's ook verschillende slaapbehoeften. Sommige baby's slapen minder terwijl andere juist meer slapen dan je verwacht. Bijvoorbeeld, pasgeboren baby's slapen tussen de en 22 uur per etmaal. zijn boek Solve Your Child's Sleep Problems (Los de slaapproblemen je kind op), heeft Dr. Richard Ferber, een Amerikaanse kinderarts en slaapspecialist, het totale aantal uren dat een baby per etmaal slaapt, bijgehouden (zie schema).
6
Bij 5 of 6 maanden zijn baby's meestal 3 tot 4 uur wakker gedurende de dag en hebben langere slaapperiodes. Rond de 9 maanden hebben baby's meer controle over hun slaaptijden. Zelfs als ze moe kunnen zij proberen wakker te blijven. Als ze nieuwe dingen leren zoals gaan zitten, kruipen, zich optrekken, staan of lopen kunnen de opwinding of de frustratie over deze
Deze tijden kunnen een richtlijn zijn van kunt verwachten bij baby's op verschillende maar het hoeft niet te betekenen dat ze 's nachts doorslapen. de eerste paar weken kan de slaaptijd 's nachts verdeeld worden in blolcken van 3-4 uur tot de baby wakker wordt om gevoed te worden. Bij 6 maanden slaapt de helft van de kinderen ongeveer 6 uur achter elkaar per nacht. NUTTIGE TIPS VANAF DE GEBOORTE
•
Zorg dat de babykamer prettige siaappiek is
Leg je baby op de rug om te slapen. Zorg voor een stevige matras baby maar geef geen kussen. Maak de wieg 'kort' op, leg je baby met de voetjes vlak bij de onderkant van de wieg, zodat hij zich niet onder het beddengoed kan wriemelen. Overtuig je ervan dat de babykamer goed geventileerd en rookvrij is, en dat de kamertemperatuur constant is. baby zo aan dat hij het niet te warm of te
fremiddcid Aantal LEEFTIJD
Pat
TOTAALAANTAL UREN
SLAAP
Per Pag Slapen U R E N 'S
UREN OVERDAG
NACHTS
OVERDAG
8
week
maand
5
3 2
6 maanden
9 maanden
23/4
de meest geschikte siaappiek baby
Je moet besiissen wat je zelf het gemakkelijkste vindt en wat het beste past bij jouw gezin. Sommige ouders ieggen hun baby de eerste 3 maanden in een kinderwagen of wieg naast hun eigen bed. Dit betekent dat zij hun baby wakker horen worden en hem snel kunnen voeden. Sommige ouders geven er de voorkeur aan de baby niet in hun kamer te iaten siapen omdat hun eigen nachtrust wordt verstoord door de geluidjes die de baby maakt. Sommige ouders nemen de baby bij zich in bed. Ais je hiervoor kiest, zorg dan voor een harde matras en iet erop baby het niet te warm krijgt. Het is belangrijk om je ook bewust te zijn van de risico's als baby's bij hun ouders in bed slapen. Tijdens je slaap kun je tegen een baby aanrollen, hij kan ongemerkt onder het dekbed of een kussen terechtkomen of bekneld raken. Samen in hetzelfde bed siapen wordt afgeraden ais ouders roken vanwege een groter risico op wiegendood. Een andere overweging kan zijn dat kinderen minder diep slapen en vaker 's nachts wakker worden wanneer ze samen met ouders in een bed liggen. Als een baby eenmaal gewend is om bij zijn ouders te siapen, is de kans groot dat
2
2
1
koud heeft - gebruik het aantai zeif draagt ais richtiijn voor de kleertjes die je baby nodig heeft. Zorg ervoor dat het hoofdje onbedekt is ais je baby in zijn kamer slaapt zodat hij niet te warm wordt.
•
4
3
9
3 maanden
maanden
A A N T A L DUTJES
hij zich verzet als je de baby weer in zijn eigen wieg wii terugleggen. Het kost dan extra moeite om hem weer alleen te ieren siapen.
mogeiijk een bepaalde regelmaat in te voeren voor het slapengaan van je baby. Je kunt de slaapjes/dutjes bevorderen door je baby dan op een aangename siaappiek te ieggen zoais de wieg of de kinderwagen. Probeer te voorkomen dat je baby in slaap vait vlak voor voedingstijd of ais zijn luier nog verschoond moet worden, omdat hij dan niet lang zal siapen. Ais je eenmaai een bepaaid dagritme hebt ontwikkeid, probeer die regelmaat dan vast te houden en vermijd dat de vaste slaaptijden van je baby worden verstoord. Je zult merken dat de baby geleidelijk aan langere periodes slaapt zodat je de nachtvoeding kunt afbouwen - onder voorbehoud baby overdag de hoeveelheid voeding krijgt die hij nodig heeft.
• HOE KUN JE DE BABY HELPEN OM EEN GOED SLAAPPATROON TE ONTWIKKELEN?
Werk De meeste baby's beginnen na de eerste 2 weken een bepaald slaaprltme te ontwikkelen. In het begin kunnen de slaap- en eettijden nog van dag tot dag variëren, maar ze worden steeds regelmatiger als baby wat ouder wordt. Het doei is om in de eerste 3 maanden een regeimatig eet- en slaappatroon op te bouwen, zoals slapen — wakker zijn — gevoed worden — rustig spelen — slapen — enzovoort. Probeer de signalen van je baby dat hij graag gevoed worden te voigen, maar wel binnen bepaalde grenzen. Pasgeboren baby's moeten iedere 2-6 uur gevoed worden, dus ais je baby ieder uur hongerig lijkt of maar een paar keer per dag voor een voeding huilt, kun je proberen om je voedingsschema daar zo goed mogelijk op af te stemmen. Bedenk wei dat huilen niet altijd hoeft te betekenen baby honger heeft. Waarschijnlijk gaje ai snel herkennen baby huilt vanwege honger. Probeer op te merken wanneer baby moe wordt, zoais in zijn oogjes wrijven of onrustig worden. Probeer waar
een vast ritueel voor het naar bed gaan
Begin met het ontwiklcelen van een bepaaid ritueel om je baby naar bed te brengen. Een goed ritueel betekent vlak voor een dutje of bedtijd aiieen rustige dingen baby doet die weinig prikkels geven. Voor het naar bed gaan 's avonds kun je naar keuze de voigende dingen in het ritueel opnemen: in bad gaan, zijn nachtkleding aandoen, een liedje of muziekje, afscheid nemen van de dag door welterusten te zeggen tegen de knuffels of plaatjes in de babykamer, en natuuriijk een nachtkus van papa of mama. Een ritueel kan je kind helpen om de dag af te bouwen en zich voor te bereiden op het slapengaan. Leg baby in de wieg, doe het licht uit en praat op zachte toon. Zeg welterusten en ga de kamer uit baby in slaap vait. Als je eenmaal een bepaaid ritueel hebt, doe het dan eike avond op dezelfde manier. Houd ook bij peuters een vast ritme aan bij het naar bed brengen van je kind.
Je baby wakker
bed
Het is belangrijk dat baby's leren om in slaap te vallen zonder jouw hulp. Leg bij voorkeur je baby in bed ais hij nog wakker is. Probeer te voorkomen baby in slaap in jouw aanwezigheid. Ais je baby in slaap begint te vaiien tijdens het voeden, stop dan met de
voeding en ieg je baby in bed. Je hoeft hem niet wakker te maken om hem in bed te leggen. Probeer wel om je baby de volgende keer in bed te leggen voordat hij in slaap valt. Als je merkt baby er een gewoonte van maakt om in aap te vaiien tijdens het voeden, probeer die twee dingen dan van elkaar te scheiden. Geef hem zijn voeding dan op een eerder moment zodat die niet samenvalt met zijn slaaptijden. Ais je baby nog erg jong is of hij is overstuur, kun je de overgang naar het slapen bevorderen door je baby te wiegen, schommelen of aaien. Dit maakt het baby gemalckelijker om in slaap te vaiien ais je hem daarna in bed iegt.
•
Wacht luister wakker wordt
je baby
Meteen baby toegaan om hem te kalmeren kan hem eerder wakker maken in piaats van dat hij weer tot rust komt. Ais de baby hoort bewegen of pruttelen, luister en wacht dan even (een minuut of zo) om te zien of hij vanzelf weer inslaapt. baby toegaan, kan hem onnodig storen en uit zijn slaapritme haien. Probeer wei te reageren baby overstuur raakt omdat het dan meer moeite kost om hem te kalmeren.
frcgln je baby te overstuur raakt
als
Je baby voeden kan hem kalmeren hij honger heeft. Maar 's nachts walcker worden van de honger gebeurt eigenlijk alleen in de eerste maanden. Vanaf ongeveer 3-6 maanden is het niet ianger nodig om je baby een nachtvoeding te geven. Waarschijnlijk wil je baby nu voorai gevoed worden om aandacht te krijgen in piaats van dat hij honger heeft. Ais geen bezwaar hebt tegen nachtvoedingen kun ermee doorgaan. Maar ais je het problematisch vindt, kun in dit stadium ook besluiten om met de nachtvoeding te stoppen. Geef je baby zijn laatste voeding voor het naar bed gaan en geef geen voeding meer tot de volgende ochtend. Het kan zijn baby de eerste maanden nog wat hulp nodig heeft om hieraan te wennen. Probeer de verantwoordelijkheid om je baby te kalmeren zo veei mogelijk te deien partner, zeifs ais het midden in de nacht
is. Het kan voor de baby kalmerend zijn om zachtjes in je armen gewiegd te worden of in zijn eigen wiegje, schommelstoel of kinderwagen. Je kunt de baby strelen, op zijn ruggetje kloppen of tegen hem praten om hem te kalmeren hem aiieen laat om weer te gaan slapen. Zuigen kan een baby heipen om tot rust te komen. Als ze niet op hun duim zuigen, kun een fopspeen proberen. Als baby's ouder worden zullen ze ieren om zonder jouw weer in slaap te vallen. Ze ieren manieren om zichzelf te kalmeren bijvoorbeeld door te zuigen, hun hoofd heen en weer te bewegen, of door te rommelen met een favoriet speelgoedje of knuffeltje. Het is beiangrijk dat baby's ieren om zelf weer in slaap te vaiien ais ze 's nachts wakker worden.
fre»adruk het verschil en dag Als je hoort dat je baby 's morgens wakker wordt, ga er dan niet onmiddellijk heen. Geleidelijk aan kun je het tijdstip, waarop je baby toegaat, uitstellen tenzij hij overstuur raakt. Misschien vait je baby vanzelf weer in slaap of speeit hij rustig met een of ander (veilig) speelgoedje dat in de wieg Stel voor jezeif vast op welk tijdstip je wiit opstaan, bijvoorbeeld om 7 uur en probeer je eraan te houden. Ais je 's morgens baby toegaat, begroet hem dan op een andere manier dan 's avonds of 's nachts. Laat overdag de gordijnen van de babykamer open, ga niet extra zachtjes doen en zorg voor enige activiteit in huis ais de baby wakker is. baby overdag bij voorkeur niet langer dan 3 of 4 uur achter elkaar slapen. Een baby overdag waklcer houden, helpt niet om hem 's nachts beter te laten slapen. Baby's hebben hun slaapjes overdag nodig.
voor jezelf te zorgen. Probeer de voigende tips.
Rust ult
bet kan
Ais moe bent, probeer dan uit te rusten wanneer het maar kan. Doe een dutje ais je baby slaapt, al zal dit moeilijk zijn ais er meer kinderen in huis zijn. Als je overdag niet kunt slapen, probeer dan voeten hoog te zitten. Of haal een paar keer diep adem en probeer je lichaam te ontspannen.
Zorg goed voor jezelf Het is gemakkelijker om voor de baby te zorgen als ook aan eigen behoeften is voidaan. Probeer iedere dag tenminste é n ding te doen zelf vindt, zoals een wandeling, een ontspannend bad of een tijdschrift lezen. Een haif uurtje voor jezelf kan al een groot verschil maken. Verwen jezeif zo nu en dan. partner, een vriendin of ander bekend iemand om voor de baby te zorgen zodat jij ook even tijd voor jezelf hebt. Ga ergens naar toe de baby niet kunt horen. Onthoud partner ook behoefte heeft aan ontspanning, dus geef elkaar de mogelijkheid om er af en toe even tussen uit te gaan.
•
Wees realistisch over w a t je doe»
Verwacht niet van jezelf in staat bent om je huis vlekkeloos schoon te houden en iedere dag een fantastische maaltijd klaar te maken. Ook ai was je dat gewend voordat de baby werd geboren, nu heb er vaak de niet meer voor. Je zult je verwachtingen bij moeten stellen of zien wat extra hulp krijgt. WANNEER VRAGEN?
HULP
HOE ZORG JE O O K GOED VOOR JEZELF?
Je kunt overwegen om advies te vragen ais het niet iukt om je baby te leren zonder huip te gaan siapen of 's nachts in slaap te vaiien en hij inmiddels een half jaar oud is. De aanpak van eventuele slaapproblemen kun je ook uitstellen tot het moment dat jij of je gezin er echt last van hebben.
Gebrek aan slaap kan zorgen voor vermoeide, geï r riteerde ouders die overdag weinig geduld hebben met hun kinderen. Het is beiangrijk om goed
Vraag steun van je partner, famiiie en vrienden je oververmoeid bent en accepteer hun aanbod om te helpen. Je kunt ook contact opnemen met de
Als je toch 's nachts de baby gaat voeden of troosten, praat dan zachtjes en met een kalme stem. Ga niet met hem spelen en doe het licht niet aan.
verpleegkundige van het consultatiebureau om het slaappatroon van je baby te bespreken en informatie of advies te hoe hiermee om kunt gaan. Informeer naar de mogelijkheid een of oudercursus te volgen of vraag naar mogeiijkheden voor extra kinderopvang of andere vormen van steun bij de oplossing van dit probleem. Een ziekte onder de leden hebben kan ook een oorzaak zijn voor slaapproblemen. Ais je baby niet eten, koorts heeft of niet lekker is, kun je hem 's nachts wat meer in de gaten houden totdat hij weer beter is. Als je bezorgd bent over de gezondheid van baby, neem dan contact op huisarts. Ais een kind ziek is geweest, in het begin soms rekening houden met slaapproblemen omdat je baby dan gewend is aan extra aandacht en dat geeft hij niet graag op. je problemen hebt, of je niet in staat voelt om de situatie thuis goed te hanteren, neem dan ook contact op met het consultatiebureau. De Zorgcentrale van
•
de thuiszorg is 24 uur per dag bereikbaar.
ee» slape»gaa».
AANDACHTSPUNTEN
Leg je baby steeds i» bed als hij »og wakker is.
vast ritueel voor
Zorg voor m prettige en rustige plek waar Leg je baby op zij» rug te slape». je baby ka» slape». Voorkom dat je baby i» slaap valt i» jouw Probeer ee» regelmatig slaap- e» aa»wezigheld. voedl»gspatroo» aa» te al zal dat Als je baby 's a» chts o»rustig is ot huilt soms ee» beetje wacht da» eve» voordat je hem oppakt, zodat hij ka» lere» om zeit weer i» slaap te valle».
INFORMATIE OF HULP NODIG? Heb je specifieke vragen o f heb je bepaalde suggesties al uitgeprobeerd en blijf je bezorgd over de ontwikkeling en het gedrag van je kind, neem dan contact o p met de instelling deze folder hebt gekregen, Triple P is een ondersteuningsprogramma voor ouders dat is ontwikkeld aan de Universiteit van Queensland, Australië. Het wordt in Nederland verspreid en ondersteund door Trimbosinstituut en het Nederlands Jeugdinstituut te Utrecht, Lokale instellingen op het gebied van jeugdgezondheidszorg, opvoedingsondersteuning, maatschappelijk werk welzijn en onderwijs voeren het programma uit De Nederlandse vertalingen zijn onder verantwoordelijkheid van Geraidien Biokiand (Nji) gedaan. © 2005
The University of Queensland (Nederlandse bewerking)
1» de eerste maa»de» ka» het »odig zij» om je baby te kalmere» als hij a» chts wakker wordt, praat zachtjes e» maak het i» et al te gezellig, zorg voor gedimd licht. Stimuleer je ki»d om rustig zij» bed te blijve» als hij morge»s wakker wordt. Maak
baby ee» duidelijk o»derscheid dag e» a» cht.
Rust uit wa»e» er
je ku»t e» zorg ook goed
