Trendonderzoek (Multiplayer Online) Games
Voorwoord Dit onderzoek heeft plaats gevonden in opdracht van het Lectoraat eLearning van Hogeschool INHOLLAND Rotterdam. Het Lectoraat helpt in het onderwijs en daarbuiten daadwerkelijk te komen tot verantwoord en gemotiveerd gebruik van de nieuwe ICT (Informatie- en Communicatietechnologie). Het lectoraat reikt de helpende hand om nieuwe processen van competentieontwikkeling (kennisverwerving, training, vaardigheden en attitudevorming) met behulp van computers en het Internet zo goed mogelijk te laten verlopen. Games kunnen hierin een belangrijke rol gaan spelen. Onderwijsinstellingen met een open houding en een serieuze interesse naar de potentie van games in het onderwijs zullen kansen ontdekken in plaats van bedreigingen. Ik ben dankbaar dat ik dit onderzoek heb mogen doen, voor de prettige samenwerking, het vertrouwen die in mij is gesteld en de oprechte nieuwsgierigheid en een open houding van het Lectoraat eLearning. Verder heb ik veel geleerd van de deelnemers aan het onderzoek en door literatuurstudie. Ik ben dan ook dankbaar voor het enthousiasme van alle mensen die hebben meegewerkt aan dit onderzoek, namelijk de jongeren (scholieren en studenten), docenten en gameontwikkelaars.
Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Conceptueel kader 3.Opzet en uitvoering 4.Resultaten en analyse 4.1 Belang van games voor jongeren 4.2 Educatieve waarde van games volgens jongeren 4.3 Educatieve waarde van games volgens experts Kernpunten uit interview 1 Kernpunten uit interview 2 Kernpunten uit interview 3 5. Conclusies en aanbevelingen 6. Evaluatie onderzoek 7. Bijlagen I. II. III. IV. V.
Literatuurlijst Enquête Jongeren & Games Volledig interview 1 Volledig interview 2 Volledig interview 3
1. Inleiding Het onderwerp ‘games en leren’ staat wereldwijd in de belangstelling. Onderzoekers en mensen die werkzaam zijn in het onderwijs zijn zich in toenemende mate aan het verdiepen in de educatieve waarde van games. Games worden gespeeld door alle lagen van de bevolking en zijn vooral razend populair onder jongeren. Naast tv en internet zijn games een belangrijk medium voor jongeren, waarvan het gebruik toeneemt.1 Het mediagebruik en de belevingswereld van jongeren hebben zich verder ontwikkeld, het onderwijs loopt hierbij achter. Het onderwijs van de 21ste eeuw kan hierop inspelen. Hierbij worden een aantal argumenten genoemd. Games zouden vaardigheden ontwikkelen voor de 21 eeuw. De invloed van games wordt steeds groter, er wordt steeds meer gespeeld en niet alleen door jongeren. Ook zijn er kansen voor het onderwijs door in te spelen op het mediagebruik, het toepassen van de ict mogelijkheden zoals eLearning en online gaming kan het onderwijs voor jongeren veel aantrekkelijker maken. Mijn onderzoek richt zich op de rol die (multiplayer online) games spelen in het leven van jongeren en op de educatieve meerwaarde van deze games. Vervolgens wil ik meer inzicht krijgen in de educatieve meerwaarde van games door het interviewen van professionals die in de game-industrie werken. De mensen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van een game zijn naar mijn idee de experts. In het buitenland is al veel onderzoek gedaan naar de educatieve waarde van games en worden games dan ook al meer toegepast in het onderwijs. In tegenstelling tot het buitenland is in Nederland nog niet veel onderzoek naar de educatieve waarde van games gedaan. Verder worden games (nog) weinig in het onderwijs ingezet. Wel is er discussie ontstaan rondom dit onderwerp, waaruit blijkt dat de interesse toeneemt. Verschillende docenten maken steeds serieuzer gebruik van games als leermiddel in het onderwijs. Ook zien we dat deze ontwikkeling gestimuleerd worden door andere belangrijke spelers, zoals stichting Kennisnet2 en de Nederlandse overheid3, die miljoenen heeft toegewezen aan het Center for Advanced Gaming and Simulation4 voor het onderzoeksprogramma Game Research for Training and Entertainment. Persoonlijk ben ik voorstander van het gebruik van games in het onderwijs, omdat ik doormiddel van literatuuronderzoek en dit onderzoek overtuigd ben van de educatieve meerwaarde van games. Hieruit volgt de hypothese die de basis is voor de onderzoeksvragen en doelen van mijn onderzoek. Hypothese: De mogelijkheden tot ontwikkeling van persoonlijke kennis, houding en vaardigheden in multiplayer online games worden onvoldoende benut in het onderwijs. Onderzoeksvraag: 1. Wat is de rol die multiplayer online games spelen in het leven van jongeren die deze games spelen? 2. Wat is de educatieve meerwaarde van het spelen van multiplayer online games? Doel: 1. Meer inzicht krijgen in het belang van games voor jongeren. 1
Qrius onderzoek Jongeren 2005, het speelveld verandert Stichting Kennisnet (2005) Games – Meer dan spelen, ICT verkenningen voor het onderwijs 3 Website marketingfacts.nl (3 april 2006), 10 miljoen voor game research 4 Website gamerearch.nl 2
2. 3. 4. 5.
Meer inzicht krijgen in hoe jongeren de educatieve waarde van games zien. Meer inzicht krijgen in hoe game ontwikkelaars de educatieve waarde van games zien. Meer inzicht krijgen in de educatieve mogelijkheden van multiplayer online games. Goed onderbouwde aanbeveling kunnen doen aan ontwikkelaars en potentiële gebruikers van multiplayer online games in educatieve context zoals onderwijsinstellingen.
2. Conceptueel kader Onderzoek in het buitenland In het buitenland zijn diverse onderzoeken gedaan naar de rol, de inhoud en de effecten van games. Een belangrijke Amerikaanse onderzoeker is Marc Prensky5. Prensky is internationaal erkende spreker, schrijver, futurist, ontwerper en uitvinder op het gebied van educatie en leren. Daarnaast is hij de oprichter van het e-learning bedrijf Games2train. In zijn publicatie “The seven games of highly effective people; How playing computer games help you succeed in school, games en life” zet hij uiteen hoe een zevental zeer belangrijke eigenschappen onderdeel vormen van moderne computergames. Die eigenschappen werden eerder door Steven R. Covey6 beschreven in zijn bestseller “The seven habits of highly effective people”. Covey had namelijk onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van bepaalde eigenschappen bij personen die in hun werk en leven bijzonder succesvol zijn. De door Covey vastgestelde zeven eigenschappen bleken volgens Prensky juist vaardigheden en houdingen te zijn die ontwikkeld worden bij spelers van multiplayer online games. De visie van Mark Prenski is dan ook gebaseerd op zijn analyse van games in verband met de zeven eigenschappen van Covey. Mark Prensky is een sterk voorstander van dit type games en de essentiële educatieve waarde die er in verborgen zit. Een ander belangrijk onderzoek dat hierop wijst is van James Paul Gee. Zijn onderzoek is in 2003 uitgegeven onder de titel: “What video games have to teach us about learning and literacy”7. Gee stelt in dit boek dat er maar liefst 36 belangrijke uitgangspunten met betrekking tot leren verborgen kunnen zitten in goede kwaliteit computer games. Dit zijn allemaal leervaardigheden die het onderwijs ook probeert over te brengen. En hiervoor is zowel in games als in het onderwijs motivatie belangrijk. James Paul Gee zegt hierover “Without motivation there is no learning”. Ook door de onderzoekers John Beck en Mitchell Wade die in hun publicatie “Got game – How the gamer generation is reshaping business forever”8 uit 2004 aangeven “Gamers have amassed thousands of hours of rapidly analysing new situations, interacting with characters they don’t really know, and solving problems quickly and independently.” Kortom, de games zijn een steeds belangrijker fenomeen in onze samenleving aan het worden, waarbij het ‘ongemerkt’ leren een belangrijke reden voor het succes is. Uitgangspunten mijn eigen onderzoek Het uitgangspunt van mijn onderzoek is vooral gebaseerd op de visie van Mark Prensky. De visie van Prensky spreekt mij zeer aan, omdat wat hij zegt over het onderwerp leren via gaming volgens mij erg relevant is voor de positie die games in de samenleving aan het innemen zijn. Het onderwijs en enkele andere sectoren kunnen hier aan voorbijgaan. Mark Prensky zette eind 2005 tijdens een manifestatie “Onderwijsdagen 2005” in Utrecht, georganiseerd door het Nederlandse universitaire instituut Surfnet, helder een aantal kernpunten neer in zijn presentatie9 ‘Engage me or enrage me’, zoals “For today’s kids to learn engagment is more important than content”, “Content won’t help kids continue to work: engagement will!”. En onder engagement verstaat Prensky “motivation and passion”, dit is dus niet zomaar motivatie maar het heeft diepgang bij de persoon zelf, het komt als het ware van binnen en niet van buitenaf. Een andere belangrijke onderwijsachtige quote tijdens 5
Website marcprensky.com Website stephencovey.com 7 J.P. Gee (2003) 8 J. Beck en M. Wade (2004) 9 Website surfnet.nl/bijeenkomsten/owd2005/prensky 6
de presentatie was “If a learner is motivated, there is no stopping”. Die laatste quote is niet afkomstig van een onderwijsdeskundige, maar van Will Write, de game ontwikkelaar van de game serie de Sims. Prensky presenteert in zijn lezingen en publicaties de meerwaarde van games, vooral toegespitst op het onderwijs. Hij laat zien dat het onderwijs op een aantal punten achter aan het lopen is en dat de mogelijkheden die games bieden, mits goed gebruikt, niet voldoende worden benut. Hij geeft hier allerlei tips voor, die beginnen met adviezen aan docenten om minimaal te vragen te stellen aan leerlingen over games. Prensky is interessant voor mijn onderzoek, omdat hij twee zaken met elkaar verbindt. De eerste is dat de (multiplayer online) games onderschat worden met betrekking tot de mogelijkheden om vaardigheden en houdingen bij de spelers te ontwikkelen. De tweede is het betrekken hierbij van de visie van Stephen Covey, die stelt dat een zevental eigenschappen aanwezig zijn bij mensen die zeer succesvol zijn in hun werk en leven. Juist in (multiplayer online) games worden deze vaardigheden gestimuleerd volgens Prensky. De educatieve meerwaarde van games wil ik onderzoeken door te kijken of gebruikers (jongeren die deze games spelen) en ontwikkelaars net als Prensky aangeven, dat deze het ontwikkelen van deze vaardigheden en houdingen gestimuleerd wordt door het spelen van games. Het gaat hier om zeven vaardigheden en houdingen die in twee groepen verdeeld zijn, waarvan er een beide groepen omvat. De eerste drie zijn individuele vaardigheden en houdingen, die door succesvolle mensen worden toegepast. Daarnaast hebben succesvolle mensen ook drie groepsvaardigheden en houdingen, die te maken hebben met de communicatie met andere mensen. Groepsvaardigheden worden hoofdzakelijk ontwikkeld in zogeheten multiplayer online games een genre dat de laatste jaren enorm populair is geworden, waarbij groepen spelers met elkaar moeten samenwerken om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Het conceptueel kader dat ik gebruik voor mijn onderzoek staat weergeven in het schema op de volgende pagina.
De zeven eigenschappen die Stephen Covey onderscheidt toegepast in games door Marc Prensky. Individuele vaardigheden en houdingen 1. Wees pro-actief De speler van een game moet zelf het initiatief nemen: besluiten nemen, strategieën testen, verdedigen, aanvallen en informatie verzamelen van spelers en personages die u tegenkomt. 2. Begin met het eind in gedachte Bij het spelen van computerspellen draait alles om het uitzetten van strategieën om doelen te bereiken en het met succes uitvoeren van deze strategieën. Voor succesvolle spelers is het dan ook cruciaal om met deze doelen voor ogen aan een spel te beginnen. 3. Belangrijke zaken eerst Een speler zal tijdens het uitvoeren van taken die op dat moment de aandacht vragen, zoals puzzelstukjes rangschikken, vechten en bouwen, tegelijkertijd in gedachten bezig moeten zijn met taken die de speler dichter bij zijn/haar doelen op de lange termijn brengen. Een goede speler is altijd zowel bezig met taken die onmiddellijk moeten worden uitgevoerd, als met taken op de lange termijn en kan dus prioriteiten stellen. Groepsvaardigheden en houdingen 4. Denk WIN-WIN Spelers van multiplayer online games kunnen elk hun eigen aanvullende vaardigheden inzetten, waarmee ze het team versterken. Deze teams, die ook wel gildes, broederschappen of clans worden genoemd, kunnen alleen goed opereren als de spelers elkaar onderling ondersteunen. En deze wederzijdse ondersteuning wordt ook aangemoedigd. Hoewel sommige spelers er nog steeds in hun eentje op uit trekken om computermonsters en -schurken op te sporen en te vernietigen, is de strategie van deze ' winwin-situatie'inmiddels de meest populaire spelstrategie geworden onder spelers van computerspellen. Effectieve langdurige relaties zijn altijd gebaseerd op wederzijds voordeel. Effectieve langdurige relaties vragen dus een WIN-WIN mentaliteit. 5. Eerst begrijpen dan begrepen worden Succesvolle spelers zorgen ervoor dat ze de behoeften en motieven van hun medespelers (én van hun potentiële tegenstanders) begrijpen, voordat ze zich aansluiten bij een bepaald team of meedoen aan een bepaalde actie. Spelers die niet naar anderen luisteren, maar uitsluitend doen wat ze zelf willen, hebben bijzonder weinig succes bij het spelen van multiplayer games (en natuurlijk ook in het gewone leven). Communicatie tussen twee of meer spelers is de essentie van de moderne computergame. 6. Werk synergetisch Synergetisch werken is zoeken naar nieuwe combinaties of strategieën die het samenwerkingsverband sterker maken dan de som van de afzonderlijke delen. Spelers van computergames zijn voortdurend aan het experimenteren, creëren en samenwerken op manieren die de ontwerpers van de spellen niet hadden kunnen voorzien. De moderne games moedigen creatieve samenwerking aan door hun aanpasbare architectuur. Deze biedt spelers de mogelijkheid en stimulans om al hun creativiteit en inventiviteit aan te wenden tijdens de game. 7. Voortdurende verbetering De laatste gewoonte van zeer succesvolle mensen is om hun vaardigheden steeds verder aan te scherpen. Hiermee bedoelt Covey dat succesvolle mensen voortdurend bezig zijn om de vaardigheden die ze hebben, te verbeteren en om nieuwe vaardigheden te leren. Er is geen enkele groep die dat beter doet dan de groep ' gamers' . Zij proberen steeds het volgende niveau met een hogere
moeilijkheidsgraad te bereiken en zijn daarom voortdurend bezig met het oefenen en het verbeteren van hun vaardigheden binnen hun computergames.
3. Opzet en uitvoering Opzet Dit is een verkennend kwalitatief onderzoek dat meer inzicht geeft in het belang van games voor jongeren en de educatieve meerwaarde van (multiplayer online) games. Een verkennend kwalitatief onderzoek zal niet alleen meer inzicht geven, maar roept daarnaast ook meer vragen op. Ik heb gekozen voor deze vorm, omdat in Nederland nog weinig onderzoek naar de meerwaarde van games voor het onderwijs is gedaan. Op deze manier is het mogelijk trends te signaleren en richting te geven voor vervolgonderzoek. Voor het onderzoek heb ik scholieren en studenten de enquête ‘Jongeren & Games’ laten invullen. Tevens heb ik interviews afgenomen met verschillende mensen die in de game-industrie werkzaam zijn. Zowel de geënquêteerde jongeren als de geïnterviewde game experts hebben vragen beantwoord over de vaardigheden die door het spelen van (multiplayer online) games ontwikkeld worden. Voor het enquêteren onder jongeren was het minimale aantal respondenten gesteld op 150. Hiermee heb ik een redelijke groep scholieren en studenten van verschillende opleidingen waarop ik mijn onderzoek kan baseren. De jongeren doelgroep bestaat uit scholieren en studenten van het voortgezet onderwijs (vmbo, havo, vwo en gymnasium), beroepsonderwijs (mbo en hbo) en wetenschappelijk onderwijs (wo). In dit onderzoek maak ik gebruik van de leeftijdsklassen; van 12 t/m 14 jaar, van 15 t/m 19 jaar, van 20 t/m 24 jaar, van 25 t/m 29 jaar en van 30 t/m 34 jaar. Door deze indeling in leeftijdsklassen is het mogelijk de resultaten te vergelijken met ander onderzoek van bijvoorbeeld Qrius met de publicatie ‘Jongeren 2005, het speelveld verandert’. Ik wilde op de traditionele manier enquêtes afnemen op de school of universiteit zelf, zodat ik voor vragen of opmerkingen aanwezig zou zijn en om eventuele onduidelijkheden weg te nemen. Deze manier moest zorgen voor een realistisch totaal beeld van de groep jongeren. Verder was het de bedoeling twee gameontwikkelaars te interviewen, die verantwoordelijk zijn voor een game waarin meerdere mensen tegelijkertijd (met en tegen elkaar) kunnen spelen. Bijvoorkeur zou het dan gaan om een commerciële game en een game die ook in het onderwijs gebruikt wordt. In de interviews staan de games centraal. Ik vraag naar de educatieve meerwaarde van de game. Ook vraag ik naar de vaardigheden die ontwikkeld worden door het spelen van de game. Ik onderzoek of de vaardigheden (individuele en groepsvaardigheden) die Marc Prensky noemt ook door de game ontwikkelaars zelf genoemd worden. Worden deze vaardigheden niet spontaan genoemd, dan noem ik de vaardigheden op, zodat degene die geïnterviewd wordt, kan reageren of het van toepassing is in de game.
Uitvoering De uitvoering is succesvol verlopen. Totaal hebben 189 respondenten de enquête “Jongeren & Games” ingevuld. Deze enquêtes zijn ingevuld en verwerkt met behulp van SPSS in de maanden maart en april 2006. De respondenten zijn scholieren en studenten van de verschillende onderwijsinstellingen. Ik heb gekozen voor een stad en een middelgroot dorp namelijk Rotterdam en Barendrecht, zodat veel verschillende scholieren en studenten in het onderzoek zijn betrokken. Het onderzoek is gedaan in kantine’s en klaslokalen op plaatsten waar het goed mogelijk was enquêtes af te nemen. In Barendrecht zijn twee vestigingen van de Christelijke Scholengemeenschap Calvijn bezocht, namelijk de vestiging Buitenoord (Botter 135) voor het vmbo en de vestiging Groene Hart (3e Barendrechtseweg 450) voor de havo, vwo en gymnasium klassen. Voor het beroeps- en wetenschappelijk onderwijs is in Rotterdam geënquêteerd. De volgende onderwijsinstellingen zijn bezocht: Hogeschool INHOLLAND Rotterdam (Posthumalaan 90) voor het hbo, het Albeda College (Baljuwstraat 2) voor het mbo en de Erasmus Universiteit Rotterdam (Burgemeester Oudlaan 50) voor het wo. De bezochte vestiging van het Albeda College heeft tevens een loopbaanproject en een brede welzijnsgroep, vandaar dat de hoogst genoten opleiding van de respondenten van het Albeda Collega kan variëren van vmbo, mbo of anders, namelijk brede welzijnsgroep of loopbaanproject. De leeftijd van de respondenten varieert van 12 jaar tot 34 jaar. De verdeling tussen man en vrouw ligt dicht tegen de 50% aan. Het aantal mannelijke respondenten is 91 (48,1%) tegen 98 (51,9%) vrouwen. Leeftijdsklassen
Wat is je hoogste opleiding die je nu volgt of gedaan hebt?
80
50
12 - 14 jaar
vmbo
40
60
Opleiding
15 - 19 jaar havo
30
vwo
20 - 24 jaar
gymnasium
40
0 12 - 14 jaar
20 - 24 jaar
15 - 19 jaar
30 - 34 jaar
25 - 29 jaar
Leeftijds k las sen
20
Frequency
F requency
20
10
0 vmbo
vwo havo
mbo
gymnasium
wo hbo
Anders, nl
25 - 29 jaar
mbo
30 - 34 jaar
wo
hbo
Anders, nl 0
10
20
30
40 Count
In februari 2006 ben ik in contact gekomen met verschillende professionals, die in de gameindustrie werken. Wouter Leenards is game ontwikkelaar en heeft samen met zijn broer Mark het virtuele handelsspel Miniconomy ontwikkeld. Wouter Leenards heb ik mogen interviewen op de Vrije Universiteit in Amsterdam. Miniconomy wordt ook in het onderwijs gebruikt, hiervoor is een Management Module ontwikkeld. Verder heb ik een telefonisch interview kunnen houden met Barry Hoffman. Barry Hoffman is marketing manager van de Spellborn International Ltd, dat gevestigd is in Den Haag. Spellborn International Ltd. ontwikkelt de fantasy MMORPG The Chronicles of Spellborn (TCoS). Beide games zijn geschikt voor dit onderzoek. Daarnaast heb ik een extra interview gehouden op de werkplek van Rick van der Wal en Jelle Hermus, die de game Kies jij zelf hebben ontwikkeld. Kies jij zelf is ontwikkeld door het Reclamebureau VDM gevestigd te Rotterdam en maakt deel uit van een lespakket. Het initiatief is ontstaan als reactie op de uitval van leerlingen van het vmbo en het mbo in Rotterdam. De game heeft een duidelijke (educatieve) boodschap in tegenstelling tot de eerder genoemde games. De reacties van de geïnterviewde geven meer inzicht in de educatieve meerwaarde van het spelen van (multiplayer online) games. Iets dat mij opviel tijdens mijn
onderzoek was het enthousiasme waarmee gameontwikkelaars en jongeren over games vertelden. 4. Resultaten en analyse 1. Wat is de rol die multiplayer online games spelen in het leven van jongeren die deze games spelen? 2. Wat is de educatieve meerwaarde van het spelen van multiplayer online games? De resultaten van dit onderzoek zijn voortgekomen uit de gestelde onderzoeksvragen. Eerst beschrijf ik aan de hand van deze resultaten wat het belang is van games voor jongeren. Aan de hand van de vaardigheden die Prensky noemt kijken we naar de educatieve waarde van games volgens jongeren. Na de resultaten van de enquêtes kunnen we ook gaan kijken naar de mening van de experts aan de hand van de resultaten uit de interviews met gameontwikkelaars. Dit doen we onder de kop ‘educatieve waarde volgens experts’. 4.1 Belang van games voor jongeren We kunnen een beter beeld krijgen van de rol die (multiplayer online) games spelen in het leven van jongen door naar verschillende aspecten te kijken. Deze aspecten belichten onder andere de game-ervaring, de tijdbesteding van het gamen, favoriete games en gameplatforms, game activiteiten van jongeren en wat zij leuk en nuttig vinden aan het spelen van games. Game ervaring Leeftijdsklassen * Speel jij wel eens multiplayer games via het Internet? Crosstabulation
50
Count
40 Leeftijdsklassen
30
12 - 14 jaar 15 - 19 jaar 20 - 24 jaar 25 - 29 jaar 30 - 34 jaar
Total
Speel jij wel eens multiplayer games via het Internet? Ja Nee 50 19 37 20 12 12 2 8 2 101 61
Total 69 57 24 10 2 162
Wat is je hoogste opleiding die je momenteel volgt of gedaan hebt? * Zit jij momenteel in een game clan? Crosstabulation
20
Count
Game ervaring?
C ount
10
Nee
Wat is je hoogste opleiding die je momenteel volgt of gedaan hebt?
Ja
0 vmbo
vwo
mbo
wo
havo gymnasium hbo Anders, nl
Total
vmbo havo vwo gymnasium mbo hbo wo Anders, nl
Zit jij momenteel in een game clan? Ja Nee 15 15 9 30 6 22 3 7 4 10 2 13 25 2 39 124
Total 30 39 28 10 14 15 25 2 163
“Heb jij wel eens een game gespeeld?” Totaal zeggen 88,4% van de respondenten wel eens een game gespeeld te hebben. Voor 11,6% van de respondenten was dit gelijk de laatste vraag, want die zeggen nog nooit een game gespeeld te hebben. Dit zijn voornamelijk studenten. De volgende gegevens gaan over de genoemde 88,4% van de respondenten. Met uitzondering van 2 mensen in een vwo klas heeft iedere scholier(e) in het voortgezet onderwijs wel eens een game gespeeld (zie
staafdiagram) te zien is. Ook in de leeftijdsklasse van 12 tot en met 14 jaar heeft iedereen wel eens een game gespeeld. “Speel jij wel eens een multiplayer game via het Internet of LAN en zit jij in een gameclan?” De respondenten werd gevraagd of ze wel eens een multiplayer game gespeeld hadden via het Internet of LAN (Local Area Network) en of ze op het moment deel uitmaakte van een clan. Een clan is een team van spelers, die regelmatig een game spelen via het Internet. Meer dan de helft van de respondenten (62%) geeft aan wel eens een multiplayer game via het Internet gespeeld te hebben. Via een LAN is het aantal 27,8% van de respondenten. Opvallend is het aantal respondenten dat in een clan speelt, namelijk 23,9% waarvan zes vrouwen zijn. “Vind jij jezelf een gamer?” De respondenten die geantwoord hebben op de vraag; “Vind jij jezelf een gamer?” heeft 38,9% met ja en 61,1% met nee geantwoord. De meeste mannen (59,8%) vinden zichzelf een gamer, dit in tegenstelling tot de vrouwen waarvan de meeste (85%) zichzelf geen gamer vinden. De meeste respondenten vinden zichzelf wel of geen gamer, omdat ze vinden dat ze veel of juist weinig gamen. Ook werden er een aantal andere redenen genoemd. Twee meiden van 13 en 16 jaar gaven aan zichzelf soms een gamer te vinden en vond een meisje van 13 jaar zichzelf geen gamer, omdat ze vindt dat ze niet echt spelletjes speelt, alleen veel Sims 2. Hieruit blijkt dat de populaire game de Sims niet door iedereen wordt ervaren als een ‘echte’ game. Tijdbesteding gamen Hoeveel uur per dag besteed jij ongeveer aan gamen?
Hoeveel uur per week besteed jij ongeveer aan gamen? ,00 ,50 1,50 2,50 3,50 5,00 7,00 8,50 10,00 13,00 15,00 20,00 26,00 30,00 36,00 58,00
,00 ,10 ,17 ,25 ,33 1,00 2,00 3,00 4,00 7,00 10,00 0
10
20
0
10
Percent
Percent
Gemiddeld aantal uur per week naar opleidingsniveau wo 3,7 hbo 3,3 mbo 6,2 gymnasium 8,3 vwo 7,4 havo 5,8 vmbo 17,6
Gemiddeld aantal uur per dag naar opleidingsniveau wo 0,6 hbo 0,7 mbo 2,0 gymnasium 1,3 vwo 2,3 havo 1,2 vmbo 2,6
20
Gemiddeld aantal uur per week naar leeftijdsklassen 12 - 14 jaar 7 15 - 19 jaar 11,3 20 - 24 jaar 4,5 25 - 29 jaar 5,4 30 - 34 jaar 0,25
Gemiddeld aantal uur per dag naar leeftijdsklassen 12 - 14 jaar 1,4 15 - 19 jaar 2,0 20 - 24 jaar 0,7 25 - 29 jaar 0,6 30 - 34 jaar 0
“Hoeveel uur per week en hoeveel uur per dag besteed jij ongeveer aan gamen?” Scholieren en studenten besteden gemiddeld per dag ongeveer 1,5 uur aan gamen. Per week besteden zij ongeveer 8 uur gemiddeld aan gamen. Het aantal respondenten dat ongeveer 0 uur per dag besteed aan het spelen van games uitgedrukt in een percentage is 19,3. Per week is dit percentage slechts 7,1%. Het verschil is wellicht te verklaren, doordat deze respondenten op verschillende dagen wel of geen games spelen. De respondenten die ooit wel eens een game gespeeld hebben, maar per week geen tijd besteden aan gamen is 7,1%, terwijl 92,8% van de respondenten wel tijd per week besteden aan gamen. Per dag besteden 80,7% van de respondenten tijd aan spelen van games. Verder is de kans groot dat niet het opleidingsniveau, maar de leeftijd van invloed is op de tijdbesteding. De verschillende opleidingsniveau’s in het voortgezet onderwijs lijken geen invloed te hebben op de tijd die aan gamen besteed wordt. We zien namelijk geen duidelijk verschil in de tijd die besteed wordt aan gamen tussen de scholieren van het gymnasium en het vwo en tussen de scholieren van de havo en het vmbo. Kijken we naar de verschillende opleidingsniveau’s, dan zien we aan het gemiddeld aantal uur dat per week en dag besteed wordt aan gamen pas echt een verschil tussen het voortgezet onderwijs samen met het mbo en het hoger- en wetenschappelijk onderwijs. De studenten van het hoger- en wetenschappelijk onderwijs zijn weer een stuk ouder, dan de scholieren van het voortgezet onderwijs (en vaak het mbo). Hierdoor ontstaat het vermoeden dat de leeftijd wel van invloed is op de tijd die aan het gamen besteed wordt. We zien inderdaad dat de hogere leeftijdsklassen veel minder tijd aan gamen besteden, dan de lagere leeftijdsklassen. Vermoedelijk is hier sprake van een generatieverschil. Games en gameplatforms “Wat is jouw favoriete game aller tijden en welke game speel jij het meest?” Op deze twee open vragen hebben 148 respondenten 77 verschillende gametitels genoemd. Opvallend is dat een game ver boven alle andere games uitsteekt. De Sims10 staat op eenzame hoogte, omdat het voor de meeste respondenten (17%) de favoriete game aller tijden is en het meest gespeeld wordt. Hiervoor zijn de vrouwelijke respondenten verantwoordelijk, namelijk 37,3% van de vrouwen koos de Sims als favoriete game (geen mannelijke respondent koos hiervoor) en 32.4% van de vrouwen speelt de Sims het meest (dat verder nog geldt voor twee mannelijke respondenten). De Sims is een opvallende game. Het is een populaire game onder vrouwen en wordt ook niet altijd gezien als een game (zie vraag: ‘Vind jij jezelf een gamer?’). Naast de Sims zijn ook veel andere games genoemd en komen overeen met de game genres die graag gespeeld worden. Een aantal respondenten noemden meer dan een game per vraag. Ik heb gekozen de eerst genoemde game in een reeks van antwoorden te verwerken, omdat die game waarschijnlijk de favoriete game aller tijden is en het meest gespeeld wordt.
10
De Sims is een simulatiegame waarin de speler voor zichzelf doelen bepaald en niet opgelegd krijgt vanuit het spel. De speler kan de Sims (gamekarakters) op verschillende manieren gelukkig maken en zelf creatief de huizen waarin de Sims wonen ontwerpen en bouwen. Het doet denken aan een interactieve poppenkast of speelgoed, waarin de poppen (de Sims) een eigen leven leiden met een vrije wil waarop de speler invloed kan uitoefenen.
“Van welke game genre(s) speel jij graag games?” Gemiddeld genomen gaven de respondenten vier (4,4) game genres aan, die ze graag spelen. De vier populairste game genres zijn achtereenvolgens racing (55,1%), simulatie (51,3%), sport (49,4%) en web games (40,4%). De racing en sport genres worden naar verhouding door mannen graag gespeeld. Zo zien we dat van de respondenten, die graag racing games spelen 68,6% man zijn en 31,4% vrouw. Dit geldt ook voor de respondenten die graag sport games spelen, waarvan de meeste mannen (74%) en in de minderheid vrouwen (26%) zijn. Terwijl de simulatie en web games naar verhouding juist meer door vrouwen graag gespeeld worden. Voor de simulatie games geven 55% vrouwen en 45% mannen van de respondenten aan graag deze games te spelen. Dit gaat ook nog op voor web games, waarbij 52,4% vrouwen en 47,6% mannen van de respondenten aangeven graag deze games te spelen. “Welk(e) platform(s) gebruik jij om te gamen?” Games worden gespeeld op verschillende platforms (systemen). De computer wordt door de door 85,3% van de respondenten gebruikt voor het gamen en is daarmee het populairst. De ander platforms staan op de 2de,3de en 4de plaats respectievelijk de spelconsole met PlayStation 2 (41,7%), de mobiele telefoon (38%) en de draagbare spelconsole met de Game Boy Advance (25,2%). Naast de gebruikelijke spelconsoles, zoals de Xbox, PlayStation en Nintendo, gebruiken enkele respondenten ook nog de oudere spelconsoles, zoals de Super Nintendo (SNES), Dreamcast, Commodore 64 en Sega. De respondenten gebruiken meer dan een gameplatform. Gemiddeld genomen zien we dat een scholier of een student twee of drie (2,7) gameplatforms gebruikt om te gamen. Game activiteiten “Spelen games ook op een andere manier een rol in jouw leven? Nee, zegt 63% van de respondenten, “Ik speel alleen games”. Een groot deel van de respondenten houdt zich naast het spelen van games ook op andere manieren bezig met het games. Bijvoorbeeld door het zoeken naar game informatie (via game programma’s, game websites of game magazines), het maken van vrienden via games, downloaden van game mods of het maken van game levels. Leuk en nut “Wat vind jij leuk aan het spelen van games?” Ook op deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. Gemiddeld hebben de respondenten drie (3,2) argumenten gegeven op de vraag waarom gamen leuk is. De drie meest gegeven argumenten zijn; winnen (71,3%), goed worden in een game (54,8%) en creatief zijn in een game (37,6%). Eerder zagen we al dat racing, simulatie en sport games de drie populairste game genres zijn. In racing en sport games is winnen inderdaad belangrijk en maakt dus een game leuk. Creatief zijn is mogelijk in racing en sport games, maar vooral in simulatie games, zoals de Sims (de favoriete game van de meeste respondenten). De tweede reden “goed worden in een game” kan op elke game betrekking hebben. Meer dan de helft van de respondenten geeft aan het leuk te vinden goed te worden in een game. Dit is een belangrijk argument van onderzoekers voor de toepassing van games in het onderwijs. “Wat levert het spelen van games jou op?”
Voor meer dan de helft levert het spelen van games vooral plezier (88,7%), ontspanning (54,1%) en afleiding (52,2%) op. Een aantal respondenten krijgt door het spelen van games vrienden (14,5%), status (5%) of geld (3,8%). Samenvatting Van de 189 respondenten hebben 167 (88,4%) scholieren en studenten wel eens een game gespeeld. Hiervan heeft 62% wel eens een multiplayer game via het Internet gespeeld. Scholieren en studenten besteden gemiddeld per dag ongeveer 1,5 uur aan gamen. Per week besteden zij ongeveer 8 uur gemiddeld. De meeste gespeelde en favoriete game verschilt sterk per persoon. De vier populairste game genres zijn racen, simulatie, sport en web games. De pc wordt het meest (85,3%) gebruikt voor het gamen. Naast het gamen zelf zijn er ook andere manieren waarop games een rol spelen in het leven van jongeren. Jongeren geven verschillende argumenten waarom games leuk zijn zoals het winnen (71,3%), goed worden in een game (54,8%) of creatief zijn in een game (37,6%). Verder zijn games nuttig, omdat het plezier oplevert (88,7%), zorgt voor ontspanning (54,1%) en afleiding (52,2%). 4.2 Educatieve waarde van games volgens jongeren De respondenten hebben eerst doormiddel van zeven stellingen aangegeven in hoeverre ze het eens of oneens waren met de door Prensky genoemde vaardigheden. De enquête eindigt met vragen over de ervaring en mening van games in het onderwijs. Educatieve waarde Wil je succesvol zijn in een game,
Wil je succesvol zijn in een game,
dan moet je niet afwachten.
dan moet je een doel hebben.
40
Wil je succesvol zijn in een game, dan moet je prioriteiten stellen. 50
40 36
35
33
30
42
40
30 29
32
30 20
20
21
20
17 10
0 erg Oneens
Geen mening
beetje Oneens
10
8
Percent
8
6
Percent
Percent
10
6
0
erg Eens
erg Oneens
beetje Eens
Geen mening
beetje Oneens
0
erg Oneens
erg Eens
40
dan moet je samen strategieën bedenken.
41
34
30
30
28
29
30
26
24
20
20
24
20
21
22
15
Geen mening
beetje Oneens
erg Eens
beetje Eens
8 0
Percent
6 0
12
10
10 Percent
Percent
10
erg Oneens
erg Eens
beetje Eens
40
50
40
Geen mening
Wil je succesvol zijn in een online multiplayer game,
dan moet je communiceren
dan moet je samenwerken.
9
beetje Oneens
beetje Eens
Wil je succesvol zijn in een online multiplayer game,
Wil je succesvol zijn in een online multiplayer game,
12 5
5 erg Oneens
Geen mening
beetje Oneens
erg Eens
beetje Eens
6 0 erg Oneens
Geen mening
beetje Oneens
erg Eens
beetje Eens
Wil je succesvol zijn in een game, dan moet je jezelf voortdurend verbeteren. 40 37 30 28
27 20
Percent
10 6 0 erg Oneens
Geen mening
beetje Oneens
erg Eens
beetje Eens
De respondenten hebben aangeven in hoeverre ze het eens of oneens waren met een stelling. Dit kon aangegeven worden door een van de mogelijkheden “zeer mee oneens”, “beetje oneens”, “geen mening”, “beetje eens” of “zeer mee eens” te kiezen. De optie “geen mening” staat tussen beide polen in en functioneert als neutrale mogelijkheid. De eerste zeven stellingen gaan over de vaardigheden die volgens Marc Prensky11 ontwikkeld worden door het spelen van games. Aan de staafdiagrammen kunnen we zien dat de meerderheid van de respondenten het over het algemeen eens te zijn met deze stellingen. Ook de jongeren en studenten geven aan dat wil je succesvol zijn in een game, dan zul je een beroep moeten doen op deze vaardigheden. “Waarin wordt jij goed door het spelen van games?” Eerder zagen we al dat meer dan de helft van de respondenten het leuk vindt “goed te worden in een game”. De volgende vraag is dan “waarin wordt jij goed door het spelen van games?”. De respondenten trainen verschillende vaardigheden blijkt uit de antwoorden. De vijf populairste vaardigheden zijn reactievermogen (58,3%), oog- hand coördinatie (40,4%), strategisch denken (37,7%), snel beslissingen nemen (35,1%) en problemen oplossen (26,5%). Ervaring en mening games in het onderwijs 80
60
40
Count
20
Geen idee Nee Ja
0 12 - 14 jaar
20 - 24 jaar
15 - 19 jaar
30 - 34 jaar
25 - 29 jaar
Kunnen games ook in het onderwijs gebruikt worden?
11
Zie conceptueel kader: schema
Ja (58%)
1*Games horen niet in het onderwijs thuis (21%).
Nee (11%)
2*Games kunnen het onderwijs verbeteren (69%). Wat vind jij van games in het onderwijs?
Denk jij dat games ook in het onderw ijs gebruikt kunnen w orden?
70
80
60
69
58
60
50 40
40 30
31
20
10
Percent
Percent
20
11
0 Ja
Nee
Geen idee
21 10
0 1
2
Anders
“Heb jij wel eens een (educatieve) game op school of opleiding gespeeld?” Ervaring met games in het onderwijs hebben de meeste niet. 56% heeft namelijk nog nooit een (educatie) game op school of opleiding gespeeld. Een deel van de respondenten wist het niet (21,4%) en een deel (22,6%) heeft dat wel eens gedaan. Games die dan werden genoemd waren vooral simpele webspelletjes, zoals Plaza Challenge en Operation Ibiza of simpele educatieve spelletjes, zoals een Frans oefenspelletje of Rekenwonder. Slechts twee respondenten noemde een opvallende educatieve game, zoals een beleggingsgame en een bedrijfssimulatie voor de verkoop van schoenen. “Denk jij dat games ook in het onderwijs gebruikt kunnen worden?” Een deel van de respondenten (31%) had geen idee of games in het onderwijs gebruikt kunnen worden en een nog kleiner deel (11%) denkt dat het niet kan. De meeste (58%) denken dat games wel in het onderwijs gebruikt kunnen worden. “Wat vind jij van games in het onderwijs?” Games kunnen het onderwijs verbeteren, zeggen de meeste respondenten (69%). Een minderheid van de respondenten (21%) vindt, dat games niet in het onderwijs thuis horen. Een ander deel van de respondenten (10%) vulde dit onderwerp aan met uitspraken zoals; “je wordt dan veel beter in samenwerken”, “geen mening”, “is een keer iets anders”, “kan het onderwijs leuker maken voor jongeren”, “goed in beperkte mate”, “heel goed”en “het is te proberen”. Duidelijk wordt dat meer dan de helft van de scholieren en studenten denken dat het onderwijs door het gebruik van games verbeterd kan worden. Het onderwijs krijgt van deze respondenten groen licht voor de inzet van games in het onderwijs. Samenvatting De meeste scholieren en studenten geven bij elke van de zeven vaardigheden van Prensky inderdaad deze vaardigheden te gebruiken om succesvol in een game te zijn. De meerderheid is het dus eens met Prensky. Verder neemt volgens de respondenten het reactievermogen (58,3%) en de oog- hand coördinatie toe (40,4%) en trainen zij onder andere het strategisch denken (37,7%), snel beslissingen nemen (35,1%) en het oplossen van problemen (26, 5%). De respondenten hebben (bijna) geen ervaringen met educatie games in het onderwijs. De meeste respondenten (58%) denken dat games wel in het onderwijs gebruikt kunnen worden. Games kunnen volgens een nog grotere meerderheid (69%) het onderwijs verbeteren.
4.3 Educatieve waarde van games volgens experts Om meer inzicht te krijgen in de educatieve meerwaarde van het spelen van multiplayer online games heb ik verschillende gameontwikkelaars geïnterviewd. Hiervoor heb ik wederom gebruik gemaakt van Prensky12. Resultaten interviews Het antwoord op deze vraag heb ik gezocht bij de verschillende professionals, die in de game industrie werken. Wouter Leenards is game ontwikkelaar. Samen met zijn broer Mark heeft hij het virtuele handelsspel Miniconomy ontwikkeld. In het onderwijs wordt Miniconomy ook ingezet, hiervoor is een Management Module ontwikkeld. Barry Hoffman is marketing manager van de Spellborn International Ltd, dat gevestigd is in Den Haag. Spellborn International Ltd. ontwikkelt de fantasy MMORPG The Chronicles of Spellborn (TCoS). Rick van der Wal en Jelle Hermus zijn game ontwikkelaars van Kies jij zelf. Kies jij zelf is ontwikkeld door het Reclamebureau VDM gevestigd te Rotterdam. Kies jij zelf maakt deel uit van een lespakket. Het initiatief is ontstaan als reactie op de uitval van leerlingen van het vmbo en het mbo in Rotterdam. In de interviews staan de games centraal. Ik vraag naar de educatieve meerwaarde van de game. Ook vraag ik naar de vaardigheden die ontwikkeld worden door het spelen van de game. Ik onderzoek of de vaardigheden die Marc Prensky noemt ook door de game ontwikkelaars zelf genoemd worden. Worden deze vaardigheden niet spontaan genoemd, dan noem ik de vaardigheden op, zodat degene die geïnterviewd wordt, kan reageren of het van toepassing is in de game. De reacties van de geïnterviewde geven meer inzicht in de educatieve meerwaarde van het spelen van (multiplayer online) games. Hieronder staan de samenvattingen en belangrijkste resultaten van de interviews.
12
Zie conceptueel kader: schema
Interview 1 Wouter Leenards, game ontwikkelaar van virtueel handelsspel Miniconomy13. Miniconomy is een realistisch handelsspel, dat gespeeld wordt via het Internet. In Miniconomy spelen spelers tegen en met elkaar in een maatschappij waarin alle aspecten vertegenwoordigd zijn: handel in goederen, aandelen en onroerend goed, politiek en media. Er wordt een eigen krant uitgegeven, er is een burgerlijk wetboek, een onderwijs- en politiek systeem en men kan allerlei beroepen uitoefenen, van makelaar tot burgemeester. De spelers kunnen ook een winkel beginnen om geld (I-Shell) te verdienen en met elkaar concurreren in een realistische economie. Miniconomy is een leerzaam en interactief spel. Miniconomy wordt ook in het onderwijs toegepast, dankzij de vele belangrijke educatieve aspecten. Miniconomy is aangepast voor onderwijs met een speciale Management Module voor de leraar of groepsleider. De leerlingen maken allemaal een account aan, maar het is een bepaalde code die gekoppeld is aan hun docent, zodat de docent al de leerlingen kan volgen. Hij kan precies zien wat ze doen, hij kan een balans en resultatenrekening bekijken, kan een logboek inzien die ze bijhouden. Sinds kort is het gebruik van Miniconomy ook voor scholen gratis. De succesfactoren van Miniconomy volgens Wouter Leenards zijn; Het is Nederlandstalig, het speelt in op de Nederlandse handelsgeest, het is uniek, het is gratis en je mag meerdere accounts aanmaken of meerdere rollen spelen, zoals een winkelier, agent of burgemeester (deze mogen niet elkaar geld verdienen m.a.w farmen is niet toegestaan). Miniconomy lijkt op een simulatie en is een versimpelde vorm van de realiteit in Nederland. De gebruikers van Miniconomy zijn mannen en vrouwen van alle opleidingsniveau’s. Op 25 mei 2006 zijn er 64.494 mannelijke en 8.458 vrouwelijke accounts. Mogelijk speelt een klein aantal mannen met vrouwelijke accounts. De vrouwelijke spelers krijgen in Miniconomy veel aandacht en worden snel geholpen door andere spelers. In Miniconomy zijn zowel vrouwen als mannen gedreven in handelen. Het gemiddelde opleidingsniveau in Miniconomy is waarschijnlijk relatief hoog. De game wordt namelijk veel gespeeld door mensen die het naast hun werk of opleiding doen (sommige zelfs tijdens) en in aantal overwegend havo en vwoklassen. Spelers van alle opleidingsniveau’s die handel drijven, besteden de meeste tijd in Miniconomy. Sommige handelaren zijn gemiddeld per dag meer dan 8 uur online. De jongere spelers willen zich graag bewijzen tegenover elkaar en de oudere spelers, die meestal echte handelaren zijn. Meestal zijn de winnaars van Miniconomy spelers van in de 20 en 30, die waarschijnlijk al handelservaring hebben opgedaan. Hieronder staat in het kort het belangrijkste wat Wouter Leenards heeft gezegd m.b.t. de vaardigheden die Marc Prensky noemt en van toepassing zijn op Miniconomy. Vervolgens gaat Wouter Leenards verder in op de educatieve aspecten van Miniconomy. Voor het volledige interview verwijs ik naar de bijlagen. Interviewvragen • Welke vaardigheden ontwikkel je, wil je succesvol zijn in Miniconomy? • Wat is de educatieve waarde van Miniconomy?
13
Website miniconomy.nl
1. Wees pro-actief Je moet mensen actief aansporen iets voor je te doen, anders gebeurt het niet. Je kunt alleen maar geld verdienen, als je een echte handelaar bent. Een echte handelaar moet actief deelnemen aan het groepsproces en het individuele proces, om het tot een goed einde te brengen. Je kunt alleen rijk worden in het spel, als je inderdaad snel beslissingen neemt. Als je afwacht wat de prijs gaat doen van een bepaald product of afwacht wat de koers gaat doen van een bepaald aandeel, dan verdien je geen geld. Je moet inspringen op de behoeftes en inspringen op de vraag die er is. En dat moet je gelijk doen. 2. Begin met het eind in gedachte Planning is ook heel belangrijk. Plannen van wat ga ik doen, wanneer ga ik het doen, waar ga ik mijn geld investeren. 3. Belangrijke zaken eerst Ja, dat is voor iedereen verschillend uiteraard. Een prioriteit kan bijvoorbeeld zijn in het begin heel veel geld sparen om later te investeren. Maar een prioriteit kan ook het beginnen van een bedrijfje en vanuit daar verder ontwikkelen. De meeste mensen willen in het begin vooral heel actief zijn. Dat zien we ook aan het aantal spelers, dat inlogt in het begin. Die zijn continue het paswoord aan het intikken om de eerste seconde van het spel mee te maken. Omdat het voor het begin heel belangrijk is. De echte ervaren spelers weten dat. Als je in het begin kan maken, dan win je de ronde waarschijnlijk. Als je dan gewoon normaal actief door speelt, omdat er in het begin heel veel schaarste is. Er is niks. Dus diegene die het eerste steen produceert, die kan er tien keer de kostprijs voor vragen bij wijze van spreken, omdat iedereen het nodig heeft. 4. Denk WIN-WIN De win-win visie wordt gestimuleerd in Miniconomy, want als je een slechte reputatie hebt, dan verkoop je minder. Als je als oplichter te boek staat, wordt je afgestraft. Ze zullen je dan gaan boycotten. De kleine handelaren zeggen altijd de grote spelen vals, omdat ze heel veel geld verdienen. 5. Eerst begrijpen dan begrepen worden Je moet inspelen op de gevoelens en ideeën van een ander. Je moet goed kennis hebben van de personen waar je mee speelt. Wat ook belangrijk is dat de mensen in het spel heel erg op spelling letten. We hebben heel veel spelers in het begin gehad, die heel slecht Nederlands beheersen. Die worden er ook op gewezen. Ze communiceren ook heel veel en communicatie is ook een belangrijke vaardigheid. Groepscommunicatie. Je moet niet op de voorgrond treden heel de tijd. Hoewel dat ook soms handig kan zijn, maar je moet niet stil in een hoekje gaan zitten. Dan nemen ze je niet mee, dan wordt je niet rijk. 6. Synergie Wordt vriendjes is heel erg handig om in Miniconomy te doen. Als je het alleen doet dan kom je er niet. Je moet een manier vinden om met andere mensen in contact komen. De meeste mensen gebruiken daar MSN voor en klagen dat je maar 150 mensen in je contactlijst kan zetten, want die hebben dus veel meer mensen in hun MSN lijst. Zij hebben heel aparte MSN accounts om Miniconomy te spelen. 7. Houd de zaag scherp Je wordt beter naarmate je meer Miniconomy speelt. Niemand haalt de top 20 in de eerste ronde, dat is bijna onmogelijk. Er zijn uitzonderingen, maar je moet eerst de sociale structuur
en de manier van handelen vinden, bekend mee worden voordat je rijk kunt worden. De meeste mensen verpesten hun eerste account, maar daar leren ze ook heel veel van. Ze ontdekken, o, ik heb een kavel gekocht van 500, terwijl ik hem ook voor 50 had kunnen kopen en dan had ik nog 950 over om de rest van de dingen mee te financieren. Of ik heb daar die producten gekocht, terwijl ik die producten helemaal niet nodig had. In het begin heb ik hout en steen nodig om een winkel te bouwen. Dus zo leren mensen langzamerhand hoe ze dat moeten doen. En verder… Je moet goed kunnen samenwerken en individueel sterk zijn. Je moet zeker zakelijk inzicht hebben. Je moet actief aan kostprijs berekening doen. Investeren zou je nog kunnen noemen. Je moet fouten maken om het goed te doen. Je leert fouten ook accepteren. Je moet inspelen op mensen, die soms gekke dingen doen of briljante ingevingen hebben. En het is ook een stukje psychologie dat je moet toepassen. Sommige mensen moeten door spelers anders benaderd worden in Miniconomy om ze te motiveren bepaalde opdrachten te doen door bijvoorbeeld taken echt op te leggen. Perspectief Miniconomy zet aan tot nadenken over de echte wereld. Het draait in Miniconomy om geld te verdienen. In het echte leven draait het ook om geld verdienen, maar ook om sociale en allerlei andere aspecten. In het echte leven draait het ook om geld uitgeven, want hoe meer je uitgeeft, hoe meer aanzien en status je krijgt. Beloning Het gaat om status. Status daar doen mensen heel veel voor, want dat is het doel van ze. Het is een beloning en je kunt je ermee onderscheiden van andere spelers. Als je de ronde wint, wordt je captain of industry. Je krijgt dan een heel mooi icoontje achter je naam. We hebben heel veel vormen van statussen, als je als captain of industrie drie keer een ronde wint wordt je super captain of industry. Als je in de top twintig belandt, wordt je advanced. Menswerk Wat we vooral zien, is dat de meeste mensen die het spel winnen zijn of zelf handelaar of hebben een winkel of handelt bijvoorbeeld in opties. Iemand die in opties handelt, heeft het spel al een aantal keer gewonnen en vindt het zo leuk, omdat het handelen realistisch is. Het komt omdat je met mensen samenwerkt en niet tegen de computer speelt. Conclusie Alle vaardigheden van Marc Prensky zijn besproken en daarnaast zijn ook andere educatieve aspecten besproken. Miniconomy vertaalt theorie naar de praktijk door het realisme en de onderlinge interactiviteit. Het is een leeromgeving, waarin veilig geëxperimenteerd kan worden. Voorbeelden van andere educatieve aspecten zijn het ontwikkelen van zakelijk inzicht, mensenkennis en geeft de game een reflectie op de wereld. Een probleem is dat veel docenten een negatief imago van games hebben en werken met computer of Internet liever vermijden.
Interview 2 Barry Hoffman, marketing manager van de Spellborn International Ltd, dat gevestigd is in Den Haag. Spellborn International Ltd. ontwikkelt de MMORPG The Chronicles of Spellborn 14 (TCoS). The Chronicles of Spellbron is een MMORPG. Het is een fantasy setting, die ontstaan is nadat de wereld uit elkaar is geklapt na de oorlog tussen twee partijen. Een waren overheersers en de andere waren slaven, die zijn opgestaan tegen de overheersers. Wat er daarna nog bestaat is een wereld van brokstukken, die door een magische maalstroom heen vliegen. Vandaar uit proberen mensen een bestaan op te bouwen. Het is dus een verhaal van overleven. Daarnaast zit er ook nog een element in, dat is de Oracle, die probeert mensen te laten leren van fouten uit het verleden. Doordat de Oracle mensen terug laat gaan naar het verleden en bepaalde gebeurtenissen laat meemaken die belangrijke zijn geweest voor het vormen van de situatie hoe die nu is, leren mensen ook wat er is gebeurd, maar dan spelenderwijs. In plaats dat mensen het alleen maar moeten lezen. Daarnaast is het zo dat hoe meer mensen van een bepaalde factie, die quest doen in het verleden. Dus leren van het verleden, des te reden om te beslissen, die hebben genoeg geleerd. Ze krijgen dan weer een nieuwe deel van het heden en vervolgens gaat er weer een nieuwe chart open, waardoor mensen daar weer meer kunnen leren van de wereld. Dus de wereld breidt zich ook uit op basis van het feit hoe sociaal mensen met elkaar kunnen samenwerken, ja of nee. Interviewvragen • Welke vaardigheden ontwikkel je, wil je succesvol zijn in The Chronicles of Spellborn? • Wat is de educatieve waarde van The Chronicles of Spellbron? Hieronder staat in het kort het belangrijkste wat Barry Hoffman heeft gezegd m.b.t. de vaardigheden die Marc Prensky noemt en van toepassing zijn op The Chronicles of Spellborn. Verder heeft The Chronicles of Spellborn ook een aantal andere educatieve aspecten. Het volledige interview is te lezen in de bijlagen. 1. Wees pro-actief Ik denk in een spel dat competitie gedreven is, je zo wie zo pro-actief moet zijn, omdat je de uitdaging aangaat van andere mensen. Het is niet per se nodig, maar voor mensen die uit competitieverband hoog op de ranking willen staan, zullen pro-actief moeten zijn. Daarnaast heeft het spel ook voldoende rollen spel en een verhaallijn waarbij je lineair door het spel heen loopt. En dat je dus niet op een ranglijst komt te staan, maar ik denk vooral dat als je dat wel wilt, dat je zeker pro-actief moet zijn en de uitdaging zeker niet uit de weg moet gaan. Dat is denk ik het meest belangrijk. 2. Begin met het eind in gedachte Je hebt doelstellingen. Net als in iedere MMO is er wel een ‘end game’, maar na dat de ‘end game’gedaan is, is de wereld niet over. Dus dat is het verschil met ander spellen. En de ‘end game’ is in ons spel letterlijk het conquesten van een nieuwe chart. Dus het veroveren van een nieuwe chart. Het einddoel van een heleboel zaken die je verricht binnen die wereld. Leiden er allemaal aan toe, dat je er bij aanwezig moet zijn of eraan mee helpt. Dat schilt al een heel stuk met andere MMO’s die er zijn, omdat daar de mensen die echt al klaar zijn voor het
14
Website tcos.nl
einde, dat die er ook aan mee mogen doen. En bij ons is het zo voor de mensen, die er nog niet klaar voor zijn helpen toch een deeltje bij door bepaalde andere dingen weer te doen. 3. Belangrijke zaken eerst Prioriteiten kun je stellen, maar het hoeft niet. Je kunt redelijk vrij door de wereld heen lopen. En dingen doen die je wilt. Wil je iets snel bereiken of ergens bij aanwezig zijn, dan zul je wel prioriteiten voor jezelf moeten stellen. Wil je dus hoog op de rang lijsten komen, dan moet je wel gaan min-maxen. Maar aan de andere kant, het is niet verplicht. 4. Denk WIN-WIN Het ligt eraan. In sommige groepen als je bijvoorbeeld in een factie zit zul je wel naar een win-win situatie willen zoeken. Zeker bij, die verovering zullen toch echt mensen bruggen open moeten houden, terwijl andere mensen weer een stukje verder iets moeten openhouden. Dus letterlijk zullen ze moeten samenwerken. Als je facties tegen elkaar opzet, die zouden ook uiteindelijk een win-verlies kunnen nastreven, omdat er uiteindelijk maar een overwinnaar is. Het is dus niet altijd zo. Het is of coöperatie of competitie. Een win-verlies zou tegen je kunnen werken, maar ik denk niet dat het veel uitmaakt. Ik denk meer dat het aan het typen mensen ligt dat je bent. Wat wel zo is, dat je vaak bij dit soort type spelletjes ziet is, dat als je met een groep uiteindelijk bent meer kans op overleven hebt. Dus ja zeker weten, dat een win-win uiteindelijk meer kan opleveren, dan een win-verlies. Maar als je gewoon heel erg sterk bent ten opzichte van de andere, kan een win-verlies ook uitstekend werken. 5. Eerst begrijpen dan begrepen worden Wij als bedrijf zullen de mensen die onze wereld moeten begrijpen wie ze willen zijn en ook laten zien dat ze samen spelen. Dat is denk ik wel belangrijk, dat ze door krijgen, dat er wordt naar ze geluisterd en begrijpen worden. Als je naar spelers onderling kijkt. Taal is wel een belangrijk aspect hierin. Mensen moeten met elkaar samenwerken en met elkaar tactieken bespreken en uiteindelijk moeten uitvoeren. Dus ik denk wel dat dit een belangrijk aspect is. Mensen die niet willen luisteren, zullen ook niet in groepsverband worden geaccepteerd. Wederom is dit het zelfregulerende is dat eigenlijk dan. 6. Synergie Synergie komt zeker voor. Dat komt door de skills die je kunt instellen, kun je met je team afspreken wie welke skills gaat gebruiken om daardoor tot een juiste tactiek te komen. Dus daar zit zeker wel synergie in. 7. Houd de zaag scherp Het optimaliseren van je skill basics, dus het optimaliseren van je situatie. Dus je hebt een aantal variabelen tot je beschikking, waardoor je sterker of minder sterk bent. En doordat je die optimaliseert, zorg je er eigenlijk voor dat je het maximale uit jezelf haalt. Reactie op stelling van Marc Prensky Ik zat even op de website te kijken van Prensky. Ja, ik geloof daar wel in hoor. Er zijn ook voldoende dingen in Amerika, waarin je kunt zien dat bijvoorbeeld bij het 9/11 trauma, dat computersimulaties worden gebruikt om mensen daar weer van af te krijgen. Maar dat is misschien de andere kant, want dit gaat er meer over dat de mensen vaardigheden trainen die ze in het echte leven ook kunnen gebruiken. Ja, ik geloof er wel in. In feite is het een simulatie. Als je met mensen moet praten in die wereld en je moet met veel mensen samenwerken, ja daar moet je toch bij nadenken.
En verder… Vooral het helpen van anderen zit erin. Het maken van vrienden. Samenwerking. Samen iets bereiken. Andere mensen uitdagen. Iemand moet redelijk goed met een skills gedreven systeem om kunnen gaan. Het is meer een First Person Shooter-achtig spel, dan dat het een echte standaard RPG is waar iemand aanklikt en zorgt dat je het beste wapen hebt en laat het ding maar rammen. Je moet zeker kunnen omgaan met je toetsenbord en/of muis. Immersion Immersion is letterlijk, dat je jezelf terugtrekt naar een andere wereld waarin je je voorstellingsvermogen moet gebruiken. Daarin neem je ook een bepaalde rol in van bepaalde mensen. Het kan een vaardigheid zijn die je voor jezelf interessant vind. Proberen te bedenken hoe je in het spel staat. Het is een virtuele wereld en we hebben heel veel elementen toegevoegd, dat mensen het gevoel geeft dat mensen steeds op een soort theater staan waar zij performen. Wat ik tot nu toe heb begrepen dat steeds meer mensen op Internet net in MMO’s veel meer durven dan dat ze buiten MMO’s tegenover dezelfde persoon zouden staan, door bepaalde leeftijdblokkades, hoe je eruit ziet blokkades en wie je wilt zijn blokkades, die bestaan allemaal niet. Dus je gooit ook iets eerder de schroom van je af. Dat daar kan het ook het een en ander mee helpen, dus dat zijn eigenlijk de dingen die ik zo een, twee, drie even bedenk. Status Status is belangrijk. Het is redelijk behoorlijk competitie gedreven, omdat je in ranking systems staat i.p.v. dat je aan iemand kan zien hoe hoog die staat door het mooie armor dat hij aanheeft. Terwijl bij ons meer gaat om bepaalde rang lijsten van verschillende testen die mensen moeten uitvoeren en hoe ook hoe zij individueel guild wise en faction wise in de wereld staan. Conclusie Alle vaardigheden van Marc Prensky zijn geconstateerd en besproken in de MMORPG The Chronicles of Spellborn. The Chronicles of Spellborn wordt niet ontwikkeld met een educatieve insteek, maar met een commerciële. Wil je succesvol zijn in deze game, zul je wel deze vaardigheden ontwikkelen. Immersion kan ook voor iemand een vaardigheid zijn. Immersion is letterlijk, dat je jezelf terugtrekt naar een andere wereld waarin je je voorstellingsvermogen moet gebruiken. Barry Hoffman is het eens met Marc Prensky als het gaat om mensen die games spelen meer kans hebben om highly succesful te zijn. In feite is het een simulatie, waarin mensen vaardigheden trainen die ze in het echte leven ook kunnen gebruiken. Je zult moeten nadenken over de communicatie en samenwerking in een game.
Interview 3 Interview Rick van der Wal en Jelle Hermus, game ontwikkelaars van Kies jij Zelf. Kies jij Zelf is ontwikkeld door het Reclamebureau VDM gevestigd te Rotterdam. Dit initiatief van Reclamebureau VDM is ontstaan als reactie op de uitval van leerlingen van het vmbo en het mbo in Rotterdam. Kies jij Zelf (subtitel: Nokken of Knokken) is opgesteld uit een sociaal probleem. Veel vmbo en mbo leerlingen stoppen vroegtijdig met hun opleiding. Kies jij Zelf is ontwikkeld om te voorkomen, dat deze leerlingen stoppen met de opleiding. Het spel heeft een informatieve boodschap en zet aan tot nadenken. Kies jij Zelf is onderdeel van een lespakket en onderdeel van een groter project, dat bijvoorbeeld ook een filmpje, een website en een klassikaal lesprogramma heeft. In de klas zullen mensen over het project vertellen. Kies jij Zelf spelletje ontworpen in Flash en wordt individueel gespeeld om vervolgens de ervaringen en scores, die zijn opgedaan en behaald in het spel klassikaal besproken te worden. Interviewvragen • Welke vaardigheden ontwikkel je, wil je succesvol zijn in Kies jij Zelf? • Wat is de educatieve waarde van Kies jij Zelf? • Wat is de educatieve waarde van andere games, zoals World of Warcraft? Er is een factor waarbij je de goede keuzes moet maken. De goede zijn vaak de keuzes, die je verder moeten helpen, zoals verder gaan met je opleiding. Bepaalde morele keuzes moet je kunnen maken of je iets wel of niet steelt bijvoorbeeld. Als je het wel steelt wordt het bestraft en als je het niet steelt wordt het beloond. Daarnaast zit er nog een stukje geluk bij en vaardigheid waarmee je de spelletjes constant moet doen. Er zitten vier of drie tussenspelletjes die je moet doen waarbij een factor van geluk en vaardigheid een rol speelt. Wij zijn van een informatieve versie uitgegaan, dat is de basis geweest. Ze zitten er wel in de vaardigheden. Maar het eerste is informeren en vervolgens te toetsten aan de hand van die vaardigheden, want je informeert iemand door het spel of iets wel of niet goed zou zijn. Vervolgens ga je dat toetsten doormiddel van zo’n missie, die daar in zit en daar heb je de vaardigheden voor nodig. Het is wel de bedoeling dat je deze enigszins vaardigheden hebt opgebouwd, voordat je aan het spel begint. Vaardigheden Hieronder staat in het kort het belangrijkste wat Rick van der Wal en Jelle hebben gezegd m.b.t. de vaardigheden die Marc Prensky noemt en van toepassing zijn op Kies jij Zelf en andere games, zoals World of Warcraft. Meer informatie is te lezen in het volledige interview in de bijlagen. 1. Wees pro-actief Wil je vooruitgang boeken in Kies jij Zelf, dan moet je dingen gaan ondernemen, plaatsen verkennen, je moet met mensen praten en je moet je bed uitkomen, dat is het belangrijkste en dat is letterlijk bij het begin. Je wekker gaat en dan komt er een dialoog met wat er die dag kan gebeuren. Je komt op straat, iemand spreekt je aan en die nodigt je uit om in conversatie met andere personen te gaan. 2. Begin met het eind in gedachte De mensen die het spelen zullen het wel degelijk van belang vinden, dat ze zo hoog mogelijk scoren. Alleen al door de concurrentie in de klas. Je weet dat je het later in de klas het
daarover gaat hebben, dus je wilt goed voor de dag komen. En eerlijk is eerlijk. We zijn nog niet van een 100% score uitgegaan bij dit spel. Nu zitten we op de 80% en dat is bijna optimaal. Dat is dus een van de hoogst haalbare dingen en daarmee nodig je ze ook uit hun best te doen om zo’n hoog mogelijke score te halen, dat is wel de bedoeling. En daar wordt je ook gelijk vanaf het begin van het spel mee geconfronteerd dat een hoge score beter is. Je ziet ook constant in beeld wat je score is en door de verschillende balkjes wordt continue uitgenodigd om dat weer omhoog te gooien. 3. Belangrijke zaken eerst Je moet prioriteiten stellen. Er zit ook een formule achter, die hun niet zien. Als je een hogere schoolscore hebt, dan krijg je meer zakgeld. Als je hoge sportscore hebt krijg je meer energie. Je kunt dan dus meer doen per dag. Beide factoren leveren dus meer punten op als je dat goed doet, maar je moet wel kiezen tussen school of sport. Als je voor school kiest gaat er bij sport wat af en als je voor sport kiest gaat er bij school wat af. En zo kun je dat dus balanceren. Je kunt dan zelf kiezen waar je prioriteiten liggen. Ga je liever sporten of beantwoord je liever de schoolvragen. 4. Denk WIN-WIN In Kies jij Zelf wordt deze vaardigheid niet ontwikkeld, omdat het een singleplayer spel is. 5. Eerst begrijpen dan begrepen worden In Kies jij Zelf wordt deze vaardigheid niet ontwikkeld, omdat het een singleplayer spel is. 6. Synergie In Kies jij Zelf wordt deze vaardigheid niet ontwikkeld, omdat het een singleplayer spel is. 7. Houd de zaag scherp Veel oefenen helpt overal bij. Niet alleen bij het spelen van games, maar ook bij het spelen van voetbal of andere sporten. Reactie op stelling van Marc Prensky Wat ik moeilijk vind om te zeggen van deze vaardigheden, is te zeggen waar de oorsprong ligt. Of het je nu uit het spel leert of al eerder hebt geleerd en kunt toepassen in het spel, waardoor je er meer bewust van wordt. Ik denk dat het laatste, dus dat je hebt al eerder hebt geleerd en kan toepassen in het spel, waardoor je bewust wording van die vaardigheden ontstaat. Ik weet niet of dat voor alle zeven vaardigheden geldt. En verder… Ook zijn er voorbeelden van commerciële games met educatieve aspecten. De MMORPG World of Warcraft heeft wel een aantal educatieve aspecten, maar volgens Jelle Hermus is deze game niet een goed voorbeeld van een game waarvan je veel kan leren. Wel wordt er in de game een beroep gedaan op samenwerkingsverbanden, waarbij communicatie, het stellen van prioriteiten en het toepassen van een win-win strategie belangrijk kunnen zijn in de game. Jelle Hermus geeft aan zelf veel geleerd van realistischere games, zoals De Sims, Simcity, Rollercoaster Tycoon en verwacht dat te kunnen doen door het spelen van de evolutiegame Spore die nog moet uitkomen. Juist doordat deze games realistisch zijn, is het mogelijk de wereld om ons heen beter te begrijpen. Zo leer je bijvoorbeeld in De Sims over het (korte) leven zelf, in Simcity hoe steden functioneren doormiddel van het toepassen van stadsplanning, in Rollercoaster Tycoon hoe je bezoekers van een attractiepark tevreden kan houden, zodat het park winstgevend blijft en in Spore wat evolutie is. Multiplayer online
games hebben de potentie heel leerzaam te zijn, omdat in deze games bijvoorbeeld realistisch werkende economische systemen mogelijk zijn, zoals in Real Time Strategy games die online gespeeld worden. Conclusie Kies jij Zelf is een singleplayer spel met een informatieve boodschap. De individuele vaardigheden die Marc Prensky noemt komen voor in deze game. In de game kan er geen sprake zijn van samenwerking, waardoor deze vaardigheden niet in deze game ontwikkeld zullen worden. De vaardigheden die Marc Prensky noemt zul je zelf al moeten hebben. Je kunt ze wel trainen of verder ontwikkelen door het spelen van games. Zowel singleplayer games als multiplayer games kunnen leerzaam zijn en wordt toegelicht met voorbeelden van games als The Sims, Simcity, Rollercoaster Tycoon, Real Time Strategy games,World of Warcraft en de evolutiegame die nog moet uitkomen, namelijk Spore.
5. Conclusies en aanbevelingen Conclusies Mijn onderzoeksvragen zijn door het uitvoeren van het onderzoek goed beantwoord. Op de centrale vragen is een goed antwoord gekomen. De eerste vraag, “Wat is de rol die multiplayer online games spelen in het leven van jongeren die deze games spelen?” heeft bij mij het beeld bevestigd dat dit type games een grote rol speelt in het leven van jongeren. Uit mijn onderzoek is gebleken dat 88,4% van de ondervraagden binnen de doelgroepen die ik heb benaderd games speelt, dit is dus negen op de tien. Opvallend was het grote enthousiasme waarmee jongeren over games spraken. Het gemiddeld aantal uren per week dat door scholieren en studenten games worden gespeeld is 8 uur, dat is dus vrij hoog. Het is een hele werkdag. Ook het percentage respondenten dat zichzelf ‘gamer’ noemt is hoog, het is bijna 40%. Het is dus duidelijk dat er een sterke trend is waarbij games steeds belangrijker worden in het leven van jongeren. De volgende belangrijke kernvraag is: “Wat is de educatieve meerwaarde van het spelen van multiplayer online games?” Die vraag heb ik onder andere kunnen beantwoorden door de ideeën van Marc Prensky en Stephen Covey toe te verwerken in de vragen die ik heb gesteld aan de jongeren. De meerderheid van de respondenten reageerde positief op de vaardigheden die je ontwikkeld tijdens het spelen van games. Op de vraag wat jongeren leuk vinden aan gamen worden interessante antwoorden gegeven. Natuurlijk het winnen, maar ook dingen als creativiteit, strategieën bedenken en samenwerken scoren hoog. Ook het ‘beter’ willen worden is een belangrijke reactie, jongeren willen vooruit komen, zich kunnen ontwikkelen. Dit sluit aan bij de doelstellingen van het onderwijs om leerlingen en jongeren zich te laten ontwikkelen. Misschien is er een trend aan het ontstaan waarbij jongeren juist graag games willen spelen die aansluit bij de wens om zich te ontwikkelen, ook op punten die ingewikkeld zijn zoals die spontaan werden genoemd op de vraag wat jongeren leuk vinden aan games. Op de vraag wat de respondenten vinden van games in het onderwijs wordt ook positief gereageerd. Meer dan de helft van de scholieren en studenten (bijna 60 en 70 procent) hebben een positieve houding voor het gebruik van games in het onderwijs. Echter, 56% van de respondenten zegt nooit binnen het onderwijsprogramma een game te hebben gebruikt. Op beperkte wijze heb ik ook kunnen spreken met ontwikkelaars van games. Uit de interviews is gebleken dat de vaardigheden die volgens vooral Prensky worden toegekend aan multiplayer games worden bevestigd door de ontwikkelaars. Twee van de drie ontwikkelaars werken vooral voor de commerciële markt en daar gaat het om andere dingen dan de persoonlijke ontwikkelingen van gamers. Die ontwikkeling zit er eigenlijk altijd al in, het hoort bij games om steeds verder te komen en een aantal vaardigheden te ontwikkelen. Het is opvallend dat het blijkbaar vanzelfsprekend is dat je je als gamer moet ontwikkelen in een game. Een van de drie games is ontwikkeld voor het onderwijs, dit is echter geen multiplayer game zodat niet alle door Prensky genoemde vaardigheden van toepassing waren. Duidelijk is dat de ontwikkelaars zich deels bewust zijn van de vaardigheden die met games ontwikkeld worden, maar dat dit vanzelfsprekend is en niet als het belangrijkste criterium wordt gezien. Algemene conclusie Wat mij is opgevallen is dat er aan de kant van de gebruikers meer dan ik had verwacht een zekere bewustheid is van het feit dat je je als speler moet ontwikkelen en vooruit gaan. Ik had niet verwacht dat jongeren zich dit zo bewust zouden zijn. Ook de hoeveelheid tijd die aan gamen wordt besteed is hoger dan ik had verwacht. De ontwikkelaars vinden het
vanzelfsprekend dat ontwikkelingsmogelijkheden in games ingebouwd worden. Ze zijn zich volgens mij alleen minder bewust van de positieve waarde die dit kan hebben om hun markt te vergroten. Eigenlijk had ik verwacht dat ze die belangrijke waarde meer zouden gebruiken in hun communicatie en marketing, bijvoorbeeld het onderwijs zien als belangrijkere potentiële klanten. Wat mij ook is opgevallen dat waarschijnlijk het opleidingsniveau van jongeren minder belangrijk is dan verwacht. Het gamen komt veel voor en heeft waarschijnlijk meer te maken met de generatie die hiermee is opgegroeid en de motivatie om door te gaan met gamen als het ware vanzelf en spontaan ontwikkeld heeft. Ik constateer in mijn onderzoek wel een verschil tussen de tijd die jongeren in het voortgezet onderwijs leeftijd besteden aan games in vergelijking met ouder studenten van bijvoorbeeld het hbo. Een ander punt is het verschil tussen jongens en meisjes als het gaat om de keuze van het type games. Die keuze is anders, maar duidelijk is dat voor zowel meisjes als jongens gamen en er is blijkbaar iets dat de spelers boeit en bindt. Opvallend was ook het kleine aantal jongeren dat educatieve games in het onderwijs heeft ervaren. Dit terwijl vaak het beeld is dat er al veel met de computer wordt gewerkt binnen het onderwijs. Al deze zaken lijken mij belangrijk voor het onderwijs, als hierop kan worden aangesloten dan kan het onderwijs hier baat bij hebben. Dit wordt ook bevestigd door de verschillende buitenlandse onderzoeken die ik heb kunnen gebruiken voor het theoretisch kader van mijn eigen onderzoek. Vooral de visie van Marc Prensky lijkt mij hierbij erg belangrijk. Aanbevelingen In de eerste plaats lijkt het mij belangrijk dat men zich in het onderwijs meer bewust moet worden van de educatieve en kwalitatieve meerwaarde die games blijkbaar hebben. Dit roept uiteraard weer allerlei vervolgvragen op. De gebruikers zijn zich voor een deel bewust van het feit dat ze zichzelf moeten ontwikkelen om in de games succesvol te zijn en vooruit te komen. De motivatie is hoog om te leren, dat is duidelijk. De spelers willen veel leren omdat ze anders vastlopen in de game. Het leren gaat als het ware vanzelf, zelfs door ontwikkelaars van games wordt dit opgemerkt “If a learner is motivated, there is no stopping him.” (Will Wright, ontwikkelaar van de game de Sims). Het zou dan ook goed zijn nader onderzoek te laten doen naar de aantrekkelijkheid van games, juist vanwege het vanzelfsprekende leren stimulerende effect. Ook is het aan te raden om onderzoek te laten doen naar het verschil in de plek die games heeft in de verschillende leeftijdsgroepen. Leerlingen in het voortgezet onderwijs gamen meer, dit heeft misschien te maken met het feit dat hbo studenten ouder zijn en in tegenstelling tot de jongere leerlingen minder gewend zijn games een belangrijke rol in hun leven te geven. De manier van leren in games is ook een belangrijk onderdeel. Er wordt wel gedacht dat juist dit ‘ongedwongen moeten leren’ het geheim is van succesvolle games. Of dit juist is zou nader onderzocht moeten worden. De uitkomsten van een dergelijk onderzoek zouden waardevol kunnen zijn voor het onderwijs, games motiveren dus echt om te leren. Het motiveren van leerlingen is in het onderwijs een lastige opgave. In de tweede plaats zou het onderwijs zich beter moeten realiseren dat games een veel belangrijkere rol spelen in het leven van jongeren dan vaak gedacht wordt. De tijd die wordt besteed aan gamen is veel groter dan vaak wordt gedacht. Het is interessant om te onderzoeken of die speeltijd niet meer binnen de context van het onderwijs kan plaats vinden door het gamen meer te integreren in het onderwijs bijvoorbeeld. En natuurlijk de educatieve voordelen die met games zijn te behalen, jongeren zijn gemotiveerd om via gamen veel te leren. Het lijkt mij ook belangrijk om nog beter de verschillen te bekijken die leiden tot de keuze van games. Welke criteria bepalen de keuze voor een game? Welke factoren bepalen de voorkeur van meisjes en jongens afzonderlijk, welke aspecten moeten ingebouwd zitten in de games om ze aantrekkelijk te maken?
Ook is het belangrijk om te gaan onderzoeken welke onderdelen uit het onderwijsprogramma gecombineerd kunnen worden met games. Dit sluit aan bij mijn constatering dat er heel weinig jongeren zijn die educatieve games in hun onderwijs zijn tegen gekomen. In de lerarenopleidingen zou ook meer aandacht kunnen zijn voor de mogelijkheden en achtergronden van games om de afstand te verkleinen, ook via activerend onderzoek van studenten zelf. En, tenslotte een hele praktische aanbeveling die ik baseer op de visie van Marc Prensky: Stel als docent vragen over games. Over de inhoud van de games, maar ook bij bepaalde onderwerpen die in het onderwijs worden behandeld vragen aan de leerlingen of ze games kennen die over hetzelfde onderwerp gaan. De kans op enthousiaste reactie in de klas is dan heel groot. Hierbij kan ook nog geïnventariseerd worden welke games er op dit moment zijn en in hoeverre die aansluiten bij onderwerpen die het onderwijs aan leerlingen aanbiedt.
6. Evaluatie onderzoek In mijn onderzoek ging het erom vast te stellen de rol is van games in het leven van jongeren en in hoeverre de mensen met game-ervaring (bijna alle jongeren en gameontwikkelaars) erkennen dat in games educatieve aspecten zitten, die door onderzoekers zoals Prensky genoemd worden. Hoewel dit niet zozeer een kwantitatief onderzoek is, maar een verkennend kwalitatief onderzoek is het gelukt een veelzijdige groep jongeren van de verschillende opleidingsniveau’s in het onderzoek te betrekken. Vrijwel alle enquêtevragen leverden bruikbare gegevens op voor het onderzoek. Een enkel voorbeeld van gegevens die ik verder niet heb gebruikt is het tweede gedeelte van vraag 13b was niet relevant voor het onderzoek mede omdat de daarop volgende vragen beter vaststellen of er wel eens online multiplayer games gespeeld worden. Dit wilde ik weten in verband met de groepsvaardigheden die hierin ontwikkeld worden volgens Prensky. Het laten invullen van de enquêtes heb ik als prettig ervaren door het enthousiasme van de jongeren over games. Dit geldt ook voor de verschillende geïnterviewden. Het vinden van de juiste personen en het maken van de afspraken ging zeer voorspoedig ondanks volle agenda’s. Het heeft geleid tot het gewenste resultaat, namelijk meer inzicht in de educatieve meerwaarde van games. Evaluatie enquête Jongeren en Games De enquêtevragen hebben veel interessante gegevens opgeleverd, zowel kwantitatieve als kwalitatieve gegevens. Aan de hand van de antwoorden op de vragen is het goed een reflectie op de gestelde vragen te geven. Hieronder geef ik een kritische terugblik op de vragen in de volgorde, zoals deze in de enquête gesteld zijn. De enquête begint met vijf vragen naar algemene gegevens van de respondenten. Het beeld van de groep jongeren die deelnemen aan het onderzoek wordt hierdoor duidelijk. De vragen gaan over gender, leeftijd, school en opleidingsniveau. Alle verkregen gegevens zijn nuttig gevonden voor het onderzoek. Voor de volledigheid en controle is de vraag naar het schooljaar bij het volgen van een vorm van onderwijs goed, maar het verschil in schooljaar is minder relevant dan het verschil in leeftijd. Op basis van de leeftijd is het in dit onderzoek beter mogelijk voorzichtig conclusies te trekken en is het mogelijk de resultaten te vergelijken met ander onderzoek. De volgende vragen gaan over jongeren en games in het algemeen. Elke vraag voorzie ik met kort commentaar. 6. Heb jij wel eens een game gespeeld? 0 Nee (Voor jou was dit de laatste vraag! Bedankt voor het invullen van de enquête!) 0 Ja
Met deze vraag vang ik de mensen met game-ervaring; niet alleen de mensen die regelmatig games spelen, maar ook de mensen die gestopt zijn met het spelen van games. Bijna iedereen van de respondenten hebben hier ‘ja’ ingevuld en slechts een kleine minderheid gaf ‘nee’ als antwoord op. Waarschijnlijk zitten daar ook een aantal mensen bij, die graag snel klaar wilde zijn met de enquête en ondanks wel eens een game gespeeld te hebben, toch ‘nee’ hebben ingevuld. 7. Vind jij jezelf een gamer? 0 Ja, omdat………………. 0 Nee, omdat……………….
Het is een subjectieve vraag. Aan de hand van de gegeven verklaringen waarom ze zichzelf wel of geen gamer vinden wordt duidelijk dat de definitieve van een gamer niet vaststaat. Zo vindt een meisje dat aangeeft veel Sims te spelen zichzelf geen gamer, omdat ze vindt dat de Sims geen echte game is. In vervolg onderzoek kan het gewenst zijn een onderscheid te maken tussen hardcore-, casual- en non-gamers. 8. Hoeveel uur per week besteed jij ongeveer aan gamen? ………….uur per week 9. Hoeveel uur per dag besteed jij ongeveer aan gamen? ………….uur per dag
De antwoorden op deze twee vragen werpen licht op hoeveel er daadwerkelijk gegamed wordt door de respondenten. Ik besef me wel dat het lastig zal zijn een precies antwoord te geven, omdat de respondenten niet allemaal elke dag games spelen en ook niet op vaste tijdstippen. 10. Welk(e) platform(s) gebruik jij om te gamen? (Meerdere antwoorden mogelijk) 0 Computer 0 Game Boy Advance 0 Mobiele telefoon 0 NintendoDS 0 Xbox 0 Playstation 0 Xbox 360 0 Playstation 2 0 Nintendo 64 0 Playstation Portable (PSP) 0 Nintendo Gamecube 0 Anders, nl……………….
Dit is een vraag waarbij meerdere antwoorden mogelijk zijn. Ik heb ervoor gekozen bij deze vragen te kijken naar hoeveel antwoorden gemiddeld door respondenten gekozen zijn om vervolgens te kijken wat de meest gekozen antwoorden zijn. 11. Wat is jouw favoriete game aller tijden? ……………………… 12. Welke game speel jij het meest? ………………………
Het stellen van deze twee vragen levert tal van verschillende antwoorden. Hieruit blijkt dat er zeer veel verschillende games (genres) gespeeld worden. Met deze twee vragen dwing ik de respondenten een keuze te maken. Een aantal respondenten kon geen keuze maken voor een favoriete game en hebben meer games genoemd, dit kan komen doordat er meerdere favoriete games zijn voor de verschillende platformen. In deze gevallen heb ik de eerst genoemde game opgenomen als meest favoriete game. 13a. Van welke game genre(s) speel je graag games? Geef aan in kolom 9a. (Meerdere antwoorden aankruisen mogelijk) 13a. 0 First Person Shooter (bijv. Counter-Strike, Doom3)
13b. 0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Third Person Shooter (bijv. Matrix Online, GTA)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Beat ‘em up (bijv. Dead or Alive, Street Fighter)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Real Time Strategy (bijv. Age of Empires, Command&Conquer)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Role Playing Game (bijv. World of Warcraft, Final Fantasy)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Adventure games (bijv. The Legend of Zelda, Myst)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Platform games (bijv. Mario Sunshine, Crash Bandicoot)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Simulatie games (bijv. Roller Coaster Tycoon, The Sims Online)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Racing games (bijv. Need for Speed, Colin McRae Rally)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Sport games (bijv. FIFA 2006, Championship Manager)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Multiplayer text based games (bijv. Omerta, Nukezone)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Web games (internetspelletjes) (bijv. Habbo Hotel, Darten)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Anders, nl……………………………… (bijv………………………........................
0 Internet
0 LAN
0 offline
13b. Geef naast de gekozen game genre(s) aan of je de game(s) via “Internet”, “LAN” of de games “offline” speelt zonder gebruik te maken van het Internet of een LAN. LAN: Local Area Network, dat een lokaal netwerk van computer of (handheld-)spelconsoles is. (Meerdere antwoorden aankruisen mogelijk)
Tijdens het afnemen van de enquêtes merkte ik dat er soms onduidelijkheid hoe de kolom bij deze vraag ingevuld moest worden, dit kwam mede doordat er een fout in vraag 13a waar ik verwijs naar kolom 9a dat 13a moet zijn. Ik heb dit opgelost door van te voren uitleg te geven op de enquêtevragen. De antwoorden op deze vraag bevestigen dat respondenten niet slechts een, maar meer verschillende game genres graag spelen. Vraag 13b gaat er dieper opin door te kijken hoe de gekozen game genre(s) gespeeld worden, zoals via het internet, over een LAN of zonder verbinding met andere computers. Tijdens het verwerken van de gegevens kwam ik tot de conclusie dat de gegevens bij vraag 13b verder niet relevant zijn voor het onderzoek. Met die antwoorden kon ik wel controleren of de volgende drie vragen goed waren ingevuld. 14. Speel jij wel eens multiplayer games via het Internet? 0 Ja 0 Nee 15. Speel jij wel eens een multiplayer game via een LAN? 0 Ja 0 Nee 16. Zit jij momenteel in een game clan? Game clan: Een team van gamespelers, die regelmatig een game spelen via het Internet. 0 Ja 0 Nee
Doormiddel van deze gesloten vragen blijkt in hoeverre respondenten games tegen of met elkaar games spelen. 17. Geef aan in welke mate je het eens bent met de volgende stellingen. Als je “1” aangeeft, ben je het heel erg oneens, “2” is een beetje oneens, “3” is geen mening, “4” is een beetje eens, “5” is heel erg eens. Wil je succesvol zijn in een game, dan moet je niet afwachten. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Wil je succesvol zijn in een game, dan moet je een doel hebben. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Wil je succesvol zijn in een game, dan moet je prioriteiten stellen. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Wil je succesvol zijn in een online multiplayer game, dan moet je samenwerken. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 4. Zeer mee eens 5. 0 0 0 0 0 Wil je succesvol zijn in een online multiplayer game, dan moet je communiceren. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 4. Zeer mee eens 5. 0 0 0 0 0 Wil je succesvol zijn in een online multiplayer game, dan moet je samen strategieën bedenken. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 4. Zeer mee eens 5. 0 0 0 0 0 Wil je succesvol zijn in een game, dan moet je jezelf voortdurend verbeteren. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 4. 0 0 0 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag met andere mensen. 1.Zeer mee oneens 2. 0 0
3. 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag singleplayer games. 1.Zeer mee oneens 2. 0 0
3. 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag multiplayer games op de computer via een LAN. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag multiplayer games op de computer via het Internet. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag multiplayer games op de spelconsole via een LAN. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag multiplayer games op de spelconsole via het Internet. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Dit zijn 13 stellingen waarvan de eerste zeven stellingen betrekkingen hebben op de zeven vaardigheden die Prensky noemt en de andere zes stellingen betrekkingen hebben in hoeverre games graag gespeeld worden, zoals via internet of LAN, op de spelconsole of computer en zonder of met andere mensen. De respondenten hebben in gevuld in welke mate ze het eens waren met een stelling, hierbij functioneerde de derde mogelijkheid als neutraal antwoord. Het was beter geweest als ik de mogelijkheid ‘geen mening’ niet tussen de polen ‘eens’ en ‘oneens’ had gezet, maar apart had gezet. Nu kan ik namelijk geen onderscheid maken tussen mensen die een neutraal antwoord geven hebben en mensen die geen mening hebben. Anders dan bij deze stellingen was het bij de volgende vier vragen mogelijk meerdere antwoorden te geven. 18. Wat vind jij leuk aan het spelen van games? (meerdere antwoorden mogelijk) 0 Problemen oplossen 0 Met mede-gamers chatten 0 Strategieën bedenken 0 Goed worden in de game 0 Onderhandelen 0 Verschillende rollen spelen 0 Samenwerken 0 Creatief zijn in de game 0 Winnen 0 Anders, nl………………. 19. Spelen games ook op een andere manier een rol in jouw leven? (Meerdere antwoorden mogelijk) 0 Ja, ik maak zelf levels met level-editors. 0 Ja, ik maak zelf mods. 0 Ja, ik download mods, maar maak ze niet zelf. 0 Ja, ik doe een opleiding die met games of digitaal design te maken heeft. 0 Ja, ik schrijf (p)reviews van games. 0 Ja, ik organiseer LAN bijeenkomsten (LAN party’s). 0 Ja, ik bezoek websites met game informatie. 0 Ja, ik lees magazines met game informatie. 0 Ja, ik kijk naar programma’s met game informatie 0 Ja, ik leg contacten en maak vrienden. 0 Nee, ik speel alleen games. 0 Anders, nl………………. 20. Wat levert het spelen van games jou op? (Meerdere antwoorden mogelijk) 0 Niets 0 Status 0 Plezier 0 Ontspanning 0 Vrienden 0 Geld 0 Afleiding 0 Anders, nl………………. 21. Waarin word jij goed door het spelen van games? (Meerdere antwoorden mogelijk) 0 Hand- oog coördinatie 0 Onderhandelen 0 Reactievermogen 0 Snel beslissingen nemen 0 Problemen oplossen 0 Inleven in de ander 0 Strategieën bedenken 0 Anders, nl……………….
Zowel de vraagstelling als de antwoorden leverde het gewenste resultaat op, namelijk een zo volledig mogelijk antwoord door de mogelijkheid van meerdere antwoorden en ruimte andere antwoorden te geven dan genoemd staan. De laatste drie vragen gaan over games in het onderwijs. 22. Denk jij dat games ook in het onderwijs gebruikt kunnen worden? 0 Ja 0 Nee 0 Geen idee 23. Heb jij wel eens een (educatieve) game op school of opleiding gespeeld? 0 Nee 0 Ja, nl………………. 0 Geen idee
24. Wat vind jij van games in het onderwijs? 0 Games horen niet in het onderwijs thuis 0 Games kunnen het onderwijs verbeteren 0 Anders, nl……………….
De antwoorden op de vragen geven meer inzicht in de mening van jongeren als het gaat om games in het onderwijs. Door ook ruimte voor uitleg en een persoonlijk antwoord te geven, leverde deze vragen het gewenste resultaat op.
I.
Literatuurlijst
Beck, John C. & Mitchell Wade, Got Game, How the Gamer Generation is Reshaping Business Forever, Harvard Business School Press, Bosten, 2004. Beeksme, Jetse & Arno van der Hulst (Stichting Kennisnet), Games – Meer dan spelen, Drukkerij De Bink, Leiden, 2005. Gee, James Paul, What video games have to teach us about learning and literacy, Palgrave Macmillan, New York, 2003. Prensky, Marc, “Don’t Bother Me Mom – I’m Learning”, How Computer and Video Games Are Preparing Your Kids For 21st Century Success – and How You Can Help!, Paragon House, St. Paul, 2006. Prensky, Marc, Digital Game-Based Learning, McGraw-Hill, New York, 2001. Websites http://www.17mei.nl http://www.gameresearch.nl http://www.gamesparentsteachers.com http://www.hetjongerenonderzoek.nl http://www.kennisnet.nl http://www.marcprensky.com http://www.marketingfacts.nl http://www.miniconomy.nl http://www.tcos.nl http://www.stephencovey.com http://www.surfnet.nl Artikel Prensky, Marc, The Seven Games of Highly Effective People, How playing computer games helps you succeed in school, work and life, Microsoft Games for Windows, 2004. http://www.marcprensky.com/writing/Prensky-The_Seven_Games-FINAL.pdf Presentatie Prensky, Marc, presentatie Engage Me or Enrage Me, Onderwijsdagen Surfnet, Utrecht, 2005. http://www.surfnet.nl/bijeenkomsten/owd2005/prensky
II.
Enquête Jongeren & Games
Centraal in deze enquête staan jongeren en games. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Ingmar Sauer in opdracht voor het lectoraat eLearning van Hogeschool INHOLLAND. Zelf studeer ik Communicatie en dit onderzoek is mijn afstudeerproject. Ik zal met grote zorg omgaan met jouw gegevens, die alleen voor het onderzoek gebruikt zullen worden. eLearning betekent het gebruik van multimediale technologieën en het Internet om de kwaliteit van het leren te verbeteren. Games horen daar ook bij en daarom wil het lectoraat eLearning weten wat jij vindt van games! 1. Geslacht? 0 man 0 vrouw
Algemeen
2. Leeftijd? ………….jaar 3. Volg je nu onderwijs? 0 Ja, ga door naar vraag 4a. 0 Nee, door naar vraag 4b. 4a. Welke vorm van onderwijs volg je? 0 VMBO 0 MBO 0 HAVO 0 HBO 0 VWO 0 WO 0 Gymnasium 0 Anders, nl………………. 4b. Wat is hoogste opleiding die je gedaan hebt? 0 Ik heb geen opleiding gedaan. 0 VMBO 0 MBO 0 HAVO 0 HBO 0 VWO 0 WO 0 Gymnasium 0 Anders, nl………………. 5. Als je nu nog onderwijs volgt, welk jaar zit je dan? ………….jaar
Games algemeen
6. Heb jij wel eens een game gespeeld? 0 Nee (Voor jou was dit de laatste vraag! Bedankt voor het invullen van de enquête!) 0 Ja 7. Vind jij jezelf een gamer? 0 Ja, omdat………………. 0 Nee, omdat………………. 8. Hoeveel uur per week besteed jij ongeveer aan gamen? ………….uur per week 9. Hoeveel uur per dag besteed jij ongeveer aan gamen? ………….uur per dag 10. Welk(e) platform(s) gebruik jij om te gamen? (Meerdere antwoorden mogelijk)
0 Computer 0 Mobiele telefoon 0 Xbox 0 Xbox 360 0 Nintendo 64 0 Nintendo Gamecube
0 Game Boy Advance 0 NintendoDS 0 Playstation 0 Playstation 2 0 Playstation Portable (PSP) 0 Anders, nl……………….
11. Wat is jouw favoriete game aller tijden? ……………………… 12. Welke game speel jij het meest? ………………………
13a. Van welke game genre(s) speel je graag games? Geef aan in kolom 9a. (Meerdere antwoorden aankruisen mogelijk) 13a. 0 First Person Shooter (bijv. Counter-Strike, Doom3)
13b. 0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Third Person Shooter (bijv. Matrix Online, GTA)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Beat ‘em up (bijv. Dead or Alive, Street Fighter)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Real Time Strategy (bijv. Age of Empires, Command&Conquer)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Role Playing Game (bijv. World of Warcraft, Final Fantasy)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Adventure games (bijv. The Legend of Zelda, Myst)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Platform games (bijv. Mario Sunshine, Crash Bandicoot)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Simulatie games (bijv. Roller Coaster Tycoon, The Sims Online)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Racing games (bijv. Need for Speed, Colin McRae Rally)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Sport games (bijv. FIFA 2006, Championship Manager)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Multiplayer text based games (bijv. Omerta, Nukezone)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Web games (internetspelletjes) (bijv. Habbo Hotel, Darten)
0 Internet
0 LAN
0 offline
0 Anders, nl……………………………… (bijv………………………........................
0 Internet
0 LAN
0 offline
13b. Geef naast de gekozen game genre(s) aan of je de game(s) via “Internet”, “LAN” of de games “offline” speelt zonder gebruik te maken van het Internet of een LAN. LAN: Local Area Network, dat een lokaal netwerk van computer of (handheld-)spelconsoles is. (Meerdere antwoorden aankruisen mogelijk) 14. Speel jij wel eens multiplayer games via het Internet? 0 Ja 0 Nee 15. Speel jij wel eens een multiplayer game via een LAN? 0 Ja 0 Nee 16. Zit jij momenteel in een game clan? Game clan: Een team van gamespelers, die regelmatig een game spelen via het Internet. 0 Ja 0 Nee
17. Geef aan in welke mate je het eens bent met de volgende stellingen. Als je “1” aangeeft, ben je het heel erg oneens, “2” is een beetje oneens, “3” is geen mening, “4” is een beetje eens, “5” is heel erg eens. Wil je succesvol zijn in een game, dan moet je niet afwachten. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Wil je succesvol zijn in een game, dan moet je een doel hebben. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Wil je succesvol zijn in een game, dan moet je prioriteiten stellen. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Wil je succesvol zijn in een online multiplayer game, dan moet je samenwerken. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 4. Zeer mee eens 5. 0 0 0 0 0 Wil je succesvol zijn in een online multiplayer game, dan moet je communiceren. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 4. Zeer mee eens 5. 0 0 0 0 0 Wil je succesvol zijn in een online multiplayer game, dan moet je samen strategieën bedenken. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 4. Zeer mee eens 5. 0 0 0 0 0 Wil je succesvol zijn in een game, dan moet je jezelf voortdurend verbeteren. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 4. 0 0 0 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag met andere mensen. 1.Zeer mee oneens 2. 0 0
3. 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag singleplayer games. 1.Zeer mee oneens 2. 0 0
3. 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag multiplayer games op de computer via een LAN. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag multiplayer games op de computer via het Internet. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag multiplayer games op de spelconsole via een LAN. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
Ik speel graag multiplayer games op de spelconsole via het Internet. 1.Zeer mee oneens 2. 3. 0 0 0
4. 0
Zeer mee eens 5. 0
18. Wat vind jij leuk aan het spelen van games? (meerdere antwoorden mogelijk) 0 Problemen oplossen 0 Met mede-gamers chatten 0 Strategieën bedenken 0 Goed worden in de game 0 Onderhandelen 0 Verschillende rollen spelen 0 Samenwerken 0 Creatief zijn in de game 0 Winnen 0 Anders, nl……………….
19. Spelen games ook op een andere manier een rol in jouw leven? (Meerdere antwoorden mogelijk) 0 Ja, ik maak zelf levels met level-editors. 0 Ja, ik maak zelf mods. 0 Ja, ik download mods, maar maak ze niet zelf. 0 Ja, ik doe een opleiding die met games of digitaal design te maken heeft. 0 Ja, ik schrijf (p)reviews van games. 0 Ja, ik organiseer LAN bijeenkomsten (LAN party’s). 0 Ja, ik bezoek websites met game informatie. 0 Ja, ik lees magazines met game informatie. 0 Ja, ik kijk naar programma’s met game informatie 0 Ja, ik leg contacten en maak vrienden. 0 Nee, ik speel alleen games. 0 Anders, nl………………. 20. Wat levert het spelen van games jou op? (Meerdere antwoorden mogelijk) 0 Niets 0 Status 0 Plezier 0 Ontspanning 0 Vrienden 0 Geld 0 Afleiding 0 Anders, nl………………. 21. Waarin word jij goed door het spelen van games? (Meerdere antwoorden mogelijk) 0 Hand- oog coördinatie 0 Onderhandelen 0 Reactievermogen 0 Snel beslissingen nemen 0 Problemen oplossen 0 Inleven in de ander 0 Strategieën bedenken 0 Anders, nl………………. 22. Denk jij dat games ook in het onderwijs gebruikt kunnen worden? 0 Ja 0 Nee 0 Geen idee 23. Heb jij wel eens een (educatieve) game op school of opleiding gespeeld? 0 Nee 0 Ja, nl……………….
0 Geen idee 24. Wat vind jij van games in het onderwijs? 0 Games horen niet in het onderwijs thuis 0 Games kunnen het onderwijs verbeteren 0 Anders, nl……………….
Vriendelijk bedankt voor het invullen van de vragenlijst!
De uitkomsten worden gepubliceerd op de website van INHOLLAND. www.inholland.nl/elearning
Verstuur je deze vragenlijst per post? Dan graag naar onderstaand adres:
Nog vragen of opmerkingen? Neem dan gerust contact op met:
Hogeschool INHOLLAND Lectoraat eLearning T.a.v.: Game enquête Postbus 23145 3001 KC Rotterdam
Ingmar Sauer INHOLLAND Lectoraat eLearning E-mail:
[email protected]
III.
Interview 1
Wouter Leenards, game ontwikkelaar van virtueel handelsspel Miniconomy. Wat spreekt jou aan in games? Is er iets wat jij speciaal met games hebt? Ok. Ten eerste ben ik geen gamer. Ik was meer een programmeur, die zocht naar iets leuks om te gaan doen. Ik was net begonnen, of een jaar of twee bezig met mijn studie informatica. En Mark mijn broer was net begonnen met zijn studie bedrijfseconomie, Finacial Service Management ook op INHOLLAND trouwens in Diemen. Ik was net begonnen met programmeren in PHP, dat is een taal voor een web. En Mark en ik hadden het idee om iets leuks met die kennis te gaan doen. Ik had al een interactieve site voor zijn bedrijf gemaakt, die toen opgestart was. Maar we wilde ook iets leuks samen doen, omdat we genoeg vrije tijd hadden en samen iets wilde ondernemen. Toen bedachte we wat kunnen we doen met die dingen. Laten we een spel gaan maken. Dat was de eerste opzet. Maar wel een spel dat wij dachten dat we wel leuk vonden om te spelen met een klein groepje mensen bijvoorbeeld vrienden. Dus zo is het idee ontstaan. We hebben in onze jeugd heel veel simulaties gedaan. Vroeger speelde veel handelssimulaties. We hadden allemaal knuffelbeesten en die hadden eigen namen en die gingen dan winkeltje beginnen en dingen verkopen. Ze moesten dan ook grond kopen om op te bouwen. Dus heel erg adrem gestimuleerd. We deden een bank na. Het zoeken naar goud. Jullie speelden samen. Niet via computerspellen?
Ja, echt gewoon vroeger. Toen we acht waren. Hij is twee jaar jonger dan ik. Van daaruit is die drive ontstaan denk ik. We zochten een spel dat nog niet bestond. In die tijd had je Utopia, dat zal je vast wel wat zeggen? Het is een heel groot spel waar je voornamelijk moet vechten om land te winnen en mannetjes te rekruteren. Wij wilden een spel maken dat niks met oorlog en vechten te maken had, omdat we vanuit onze jeugd opvoeding een natuurlijke afweer voor gekregen hebben. En we hebben heel veel spelletje gespeeld. Wij waren een van de eerste met een computer thuis, dat wel. Het waren spelletjes zoals Digger en Pac-man. De eerste spelletjes die eerst op vier kleuren en daarna op zestien kleuren werden gespeeld. Maar goed, we zijn opgegroeid met heel heilzame spelletjes. Dus wij wilden ook zoiets maken, iets nieuws dat nog niet bestond. We gingen een beetje rondkijken. Een spel dat net in opkomst was, een bordspel was Kolonisten van Katan. Het was toen redelijk populair aan het worden. Ik had het wel eens gespeeld en wiste hoe het werkte. Het spel Settlers was toen redelijk populair op de pc. We hadden het zelf ook. Dat vond vooral Mark heel leuk. We zijn gaan denken, wat is er nou leuk aan die spellen. En zo kwamen we op een handelsspel terecht. Dat nog niet bestond. Je had wel dingen waar je ijsjes of een bepaald product moest verkopen, maar niet echt een globaal. We zijn begonnen producten te bedenken en de structuur van producten. We hebben hout, ijzer, goud, olie wat kan je daar van maken. Nou, daar kan je plastic van maken en wat kan je van plastic weer maken in combinatie met ijzer, dat wordt een schroevendraaier. En een schroevendraaier kan je weer gebruiken om een machine te gebruiken. Zo hebben we een heel schema opgezet. Met dat schema zijn we aan de slag gegaan. Hebben we een heel simpel spelletje gemaakt, waarbij je een winkeltje kon beginnen en je producten moest maken en verkopen. Tegen een prijs waar je geld op kon verdienen. Met de tijd heeft Miniconomy zich verder ontwikkeld, klopt dat? Ja. Daar zijn we in januari 2002 mee begonnen. In januari en in oktober 2001 zijn we begonnen met de ontwikkeling daarvan. De eerste versie was in januari 2002 online. Toen wilde we met een klein groepje gaan testen met een stuk of vijftig. Het is ontzettend snel gegroeid. In negen dagen tijd zijn we van vijftig naar vijfhonderd mensen gegaan. Door vriendjes die elkaar weer uitnodigen om een account te maken. En tegen die tijd kregen we een mailtje van onze provider, dat we over onze bandbreedte heen waren. We hadden een probleem. We gingen opzoek naar een sponsor, die werd toen ook gevonden. Maar goed het waren kleine bedragen, daar ging het om natuurlijk. We hadden toen al door dat dit iets is dat mensen willen spelen. Toen zijn we wat uit gaan breiden. In het begin allemaal winkels en later hebben we het sociale aspect erin gegooid. Je kon berichten naar elkaar sturen en clubs bouwen, waarmee je dus kon communiceren. Later hebben we ook wat geografie toegevoegd bijvoorbeeld een kaart te maken, waarbij je kavels moest kopen. Eerst moest je gewoon grond kopen, maar die grond had eerst geen fysieke plaats. En er kwamen ook straten en wegen en burgemeesters kwamen op een gegeven moment. Die moeten de stad leiden en allerlei investeringen doen. En zo is het spel dus uitgegroeid tot een heel groot, ingewikkeld spel dat het nu is. Maar goed daar komen we straks wel weer op, denk ik. Wat zijn de succesfactoren van Miniconomy? Ik heb ze net wel een beetje genoemd denk ik. De uniekheid van het spel. Dat het in Nederland zo aan slaat is, is denk ik dat de handelsgeest er al een beetje in zit. Het is Nederlandstalig. We zijn met de Nederlandse taal gestart. Dat is belangrijk. Alle games die op dat moment populair waren, waren in het engels. Er waren wel meer spellen in het Nederlands natuurlijk, maar in die tijd was het nog redelijk uniek project, dat het in het Nederlands was. Het was het simpel. Het was gratis vooral. Je kon gratis spelen. Je kon gewoon lekker
meedoen. Wat ook een heel belangrijke factor is, is dat je bij heel veel spellen maar een account mag aanmaken. Dus een speler. En bij ons mocht je meerdere spelers aanmaken. We hebben meteen al een wet gemaakt bij de eerste ronde. De grondwet in Miniconomy is, je mag meerdere spelers aanmaken, meerdere identiteiten, maar die mogen niet op een of andere manier met elkaar gelieerd zijn. Dus die mogen niet met elkaar handelen, en mogen niet aan elkaar geld verdienen. We noemen dit zogenaamd farmen mensen die dat wel doen. Dat is het hoofdprobleem dat we nog steeds hebben. Het is heel moeilijk uit te sluiten, omdat je via allerlei weggen natuurlijk geld kan door sluizen. Is dat een vorm van kartelvorming? Ja en nee. Je kunt ook tussen concurrenten een kartel oprichten, zodat je een prijs hoog houdt. Maar dit is meer een soort, ja. Je krijgt geld als je een account aanmaakt en dat is 1.000 IShell. I-Shell is de munteenheid. Als je genoeg accounts aanmaakt krijg je voor elke account 1.000 I-Shell. Als je op een leuke manier zorgt dat je al die duizendtallen bij elkaar te brengen, dan win je het spel. Dat was in het begin een hot item. Hoe kon je zoveel mogelijk accounts aanmaken op een rekening. Dus dat hebben we in de loop van de tijd allerlei dingen voor bedacht. Het leuke is wel de meeste spellen verbieden dat, omdat het de makkelijkste oplossing is om dat tegen te gaan. Je wordt dan gediskwalificeerd mocht je twee accounts aanmaken. Wij hebben expliciet en nog steeds ervoor gekozen om meerdere accounts aan te maken, meerder individuen aan te maken. Het leuke daarvan is, dat je meerdere rollen kunt spelen. Je kunt met eentje politieagent zijn en met een andere kun je burgemeester zijn, met andere kun je crimineel zijn. Het leuke ervan is, dat je niet weet wie wie is. Dat is een van de grootste publieke geheimen nog steeds. Wie is wie nou precies en welke rol speelt die. Dat maakt het spel leuk. Maken veel mensen hier gebruik van? Ja, de meeste mensen hebben meerdere accounts. Dat is heel duidelijk. We gaan dat ook zo houden, want dat is een van de karakteristieke dat het spel zo leuk maakt. Volgens een artikel in het vakblad COS zijn leraren positief over het spel, dat ook te maken heeft met de elementen in Miniconomy: emotie, geluk en sociale leven. Hoe uit zich dat in het spel? Het lijkt op een simulatie. We hebben een versimpelde vorm van de realiteit gemaakt in Nederland. Streven jullie ernaar om Miniconomy zo echt mogelijk te maken? Nee, we streven ernaar een gesloten systeem te maken, waarin alles zich zelf kan ontwikkelen, maar wel binnen de grenzen die wij stellen. Mensen mogen best geld verdienen, als ze maar niet zoals in een loterij gelijk het spel winnen. Zoals in de echte wereld kun je opeens heel rijk worden door geluk. Hier moet je er echt iets voor doen. Je kunt geen geld erven bijvoorbeeld. Je moet echt je best doen om het spel te winnen. De winnaars zijn altijd mensen die in het echte leven ook redelijk succesvol zijn. En dat is een interessante ontwikkeling, waar we nog wel op terug komen. Maar goed. Emotie. Er zit heel veel emotie in het spel. Je speelt in principe als individu. Je moet zo rijk mogelijk worden. Maar goed. Je kunt niet rijk worden zonder andere mensen, want daar moet je geld proberen van afhandig te maken. Dat kun je goedschiks doen, dat kun je kwaadschiks doen. Wil je het goedschiks doen,
dan probeer je iemand iets te verkopen tegen een prijs die voor hem ook redelijk is, maar waar je zelf wel gewoon geld aan verdient. Maar goed. Je kunt mensen ook beroven of bestelen. Je kunt winkels leeg halen. Dat is de slechte, criminele manier. Maar soms moet je mensen ook een beetje manipuleren om bepaalde dingen voor elkaar te krijgen. Je kunt ook tegen iemand zeggen: Als jij nou olie voor mij gaat produceren, dan krijg je van mij een alarm cadeau bijvoorbeeld. Je moet wel een handelsgeest hebben. Er komen heel veel emoties spelen, omdat er heel veel machtsverhoudingen zijn. We hebben bijvoorbeeld een parlement, politiek die bepalen heel veel regels of passen het wetboek aan. Het wetboek gaat over handelaren. Als er gesteld wordt dat de export omlaag gaat of dat de maximumprijs voor een bepaald product wordt vast gelegd. Dat heeft invloed op de handelaren. De burgemeester heeft ook een grote rol. We hebben een gekozen burgemeester aan het eind van elke ronde wordt deze gekozen voor de volgende ronde. Het spel wordt in rondes gespeeld trouwens. Een ronde duurt drie weken, dat was vroeger zes weken. Dat is toen terug gebracht, omdat zes weken te lang was en in drie weken iedereen actief mee kan doen. Maar goed, er zijn heel veel machtsverhoudingen en die werken ook heel veel emoties op in het spel. Er zijn heel veel mensen geweest, die door het spel anders tegen bepaalde manier anders tegen elkaar aan kijken. En het leuke daarvan is. We organiseren ook meetings waar de spelers bij elkaar komen. Binnenkort komt de 18de versie van de meeting, dus een hoop zijn er al geweest. Daar zien de mensen elkaar ook in het echt. Ze zien wie de karakters zijn in het spel en met die informatie kan je natuurlijk heel veel door rederenen, waarom reageert iemand zo, hoe ziet iemand eruit. Daar kan je heel snel achter komen, waarom iemand een bepaalde handeling doet en je kunt dan snel raden wie het is. Daar spelen ook heel veel emoties mee. Om een voorbeeld te geven er zijn ook twee mensen verliefd op elkaar geworden tijdens een meeting. Een jongen en een meisje. Ze hadden allebei een relatie en hadden die verbroken, zijn samen gaan wonen en een huis gekocht, maar goed die is nu ook weer verbroken. En verder heb ik er niks meer van gehoord. Dat is wel jammer. In het echte leven? Ja, in het echte leven ja door het spel. In het spel hadden ze elkaar leren kennen, maar op de meeting klikte het dus heel goed. Er is wel behoefte aan meetings? Ja, zeker. Nu is dat wat minder. Vroeger was het groepje hechter. Je moet het meer met een dorp vergelijken. Iedereen kende elkaar, hadden veel contacten met elkaar en er waren veel verhoudingen tussen elkaar. Goed en kwaad zeg maar. Toen begon de politiek net. Je had een groepje heel erg links en een groepje heel erg rechts. Het linkse groepje wilde iedereen gelijk, nou het standaard links rechts verhaal. De rechtse waren een paar onvolwassen types, die dat wel op een leuke manier dat deden. Die probeerde de linkse kant weer af te breken, maar goed iedereen kende elkaar. Toen kwamen alle actieve spelers tijdens de meetings bij elkaar. Maar nu is het deelnemers aantal zo groot geworden en het rouleert ook veel meer, zodat er geen vaste kern meer over is. Dat is aan de andere kant jammer. De spelers die toen mee deden, doen nu ook nog mee, maar niet meer zo actief als toen. Het is ook een stad geworden. Je kent je buren nog wel, je weet wie het zijn, maar je gaat er niet meer een kopje koffie drinken. In het spel zal veel gecommuniceerd en beslissingen genomen worden. Zal je door het spelen van Miniconomy beter beslissingen kunnen nemen, bijvoorbeeld in teamverband?
Je werkt over het algemeen individueel, maar soms of meestal is het noodzakelijk dat je samenwerkt. Je kunt alleen rijk worden in het spel, als je inderdaad snel beslissingen neemt. Als je afwacht wat de prijs gaat doen van een bepaald product of afwacht wat de koers gaat doen van een bepaald aandeel, dan verdien je geen geld. Je moet inspringen op de behoeftes en inspringen op de vraag die er is. En dat moet je gelijk doen. Je moet mensen actief aansporen iets voor je te doen, anders gebeurt het niet. Dat is het leuke aan het spel. Je kunt alleen maar geld verdienen, als je een echte handelaar bent. Een echte handelaar moet actief deelnemen aan het groepsproces en het individuele proces, om het tot een goed einde te brengen. Je hebt al een van de zeven eigenschappen waarnaar ik opzoek bent genoemd. De eerste is namelijk als je succesvol wilt zijn moet je snel actief beslissingen nemen. Niet passief afwachten, maar acties ondernemen. Nu richten we ons meer op de competenties, die worden ontwikkeld. Welke vaardigheden ontwikkel je tijdens Miniconomy wil je succes vol zijn in het spel? Ik zal ze proberen op te noemen. Waarschijnlijk als jij ze later beschrijft, denk ik o ja, dat zit er ook in natuurlijk. Samenwerken is een belangrijke. Ook inspelen op de gevoelens en ideeën van een ander. Je moet goed kennis hebben van de ander. Van de personen waar je mee speelt. Je moet zeker zakelijk inzicht hebben. Je moet je producten niet verkopen zonder dat je de kostprijs berekend hebt. Je moet actief aan kostprijs berekening doen. Planning is ook heel belangrijk. Plannen van wat ga ik doen, wanneer ga ik het doen, waar ga ik mijn geld investeren. Investeren zou je nog kunnen noemen, al is het niet echt een competentie. Je begint met een klein bedrag en dat moet je zo veel mogelijk investeren. De meeste die een account aanmaken, het eerste account flopt gewoon, omdat ze het geld fout uitgeven. Dat gebeurt iedereen. Elke handelaar doet dat, die kopen in het begin maar wat. Maar daar hebben ze dan niks aan. Ze moeten echt leren wat de juiste methode is, dat maakt het spel moeilijk. Heel veel mensen haken dan ook af. Als je er wat tijd investeert dan kom je er wel. Je doet het allemaal. Je maakt fouten en je leert daarvan. Je moet fouten maken om het goed te doen. Je leert fouten ook accepteren. Het leuke is je speelt niet tegen een computer, dat is het leuk aan Miniconomy. Als je zeeslag tegen de computer speelt dan is het een proces, dat vast ligt. Dat betekent dat het vast staat als ik dit doet, doet de computer dat. Misschien met een zekere random factor erin, maar over het algemeen is het redelijk duidelijk. Als je weet hoe een programma werkt wat die gaat doen, wat de uitkomst is. Als je tegen heel goed schaakprogramma speelt, dan kun je doorrekenen wat het programma gaat doen. Maar bij een mens kan dat niet. Een mens doet gekke dingen en heeft soms briljante ingevingen. En daar moet je dus op inspelen. En het is ook een stukje psychologie dat je moet toepassen. Sommige mensen moet je het echt opleggen, om bepaalde opdrachten te doen en andere doen het voor je bijvoorbeeld. Ontwikkel je door het spelen van Miniconomy ook mensenkennis? Ja, dat wel. Niet fysiek. Maar in taal. Wat ook belangrijk is dat de mensen in het spel heel erg op spelling letten. We hebben heel veel spelers in het begin gehad, die heel slecht Nederlands beheersen. Die worden er ook op gewezen. Dat is heel leuk, wat dan is er een soort zelfregulatie die dan plaats vinden. Dat is ook een belangrijk aspect in het spel, zelfregulatie. Er zijn weinig invloeden van buitenaf nodig om het spel goed te laten draaien. Als de prijs van een product te hoog wordt, dan zul je zien dat de vraag af of toeneemt. Als het aanbod afneemt, stijgt de prijs. Dat is een logisch gevolg, zoals in de echte economie en dat gebeurt in het spel ook. Dat is niet de beslissing van een persoon, maar het is de groep die dat beslist.
Maar goed, terug komend op de competenties. Je moet goed kunnen samenwerken en individueel sterk zijn. De competenties waar ik op doel, daarvan zijn drie competenties individueel en drie competenties richten zich op het samenwerken. Je hebt van de individuele competenties er al twee genoemd, namelijk speel pro-actief en plannen (begin met het einde in gedachten, waar wil ik naar toe). De derde is prioriteiten stellen. Is dat ook belangrijk in Miniconomy? Ja, dat is voor iedereen verschillend uiteraard. Een prioriteit kan bijvoorbeeld zijn in het begin heel veel geld sparen om later te investeren. Maar een prioriteit kan ook het beginnen van een bedrijfje en vanuit daar verder ontwikkelen. De meeste mensen willen in het begin vooral heel actief zijn. Dat zien we ook aan het aantal spelers, dat inlogt in het begin. Die zijn continue het paswoord aan het intikken om de eerste seconde van het spel mee te maken. Omdat het voor het begin heel belangrijk is. De echte ervaren spelers weten dat. Als je in het begin kan maken, dan win je de ronde waarschijnlijk. Als je dan gewoon normaal actief door speelt, omdat er in het begin heel veel schaarste is. Er is niks. Dus diegene die het eerste steen produceert, die kan er tien keer de kostprijs voor vragen bij wijze van spreken, omdat iedereen het nodig heeft. Zouden mensen hier ook lering uit trekken en dit door vertalen naar de echte wereld, zoals het lanceren van een nieuw product? Ja, precies. Maar goed, de markt is hier nog vrij beperkt. Er zijn dertig producten. Dus er is geen ruimte voor nieuwe producten. We hebben er heel lang over na gedacht of we zoiets kunnen introduceren, maar dat is vrij lastig. Je moet een nieuw product gaan ontwikkelen, dat bestaat uit andere producten, maar je moet er ook een doel voor hebben. Heel veel mensen vragen waarom er geen producten zijn, zoals sierraden of bijvoorbeeld een I-pod. Wel leuk, maar er is geen markt voor. In het spel de markt bestaat uit veel tussenhandel en eindproducten om je winkel te beveiligen of een machine om producten te maken. Alle producten hebben een doel of doelen en als je nieuwe producten gaat maken die geen doel hebben. Ze hebben wel een doel in het echte leven, maar niet in het spel. Dan wil niemand het hebben, dan is er ook geen vraag naar. Dus we zoeken een manier bij het creëren van nieuwe producten een doel eraan te hangen. Zodat je het echt nodig hebt of iets simpeler te maken. Ik heb heel lang nagedacht om een soort research te doen. Waarbij je een aantal eenheden hebt en goede combinaties vinden zodat je een verbetering vind in het productieproces. Zodat je bijvoorbeeld schijfjes hebt die je op allerlei standen kan zetten, zodat het productieproces optimaal kan werken. Dan kan je zelf door er een beetje mee te spelen met de workload of andere factoren dat je dan een ideale productie krijgt. Maar goed als dat een maal bekend is, dan gaat iedereen dat zo zetten en dat is dan ook weer niet leuk. Productontwikkeling zit er dus niet echt in. Het draait in Miniconomy om geld te verdienen. In het echte leven draait het ook om geld verdienen, maar ook om sociale en allerlei andere aspecten. In het echte leven draait het ook om geld uitgeven. Hoe meer je uitgeeft, hoe meer aanzien en status. In Miniconomy gaat het juist niet om geld, je moet zo min mogelijk geld uitgeven. Gaat het ook niet om status in Miniconomy? Het gaat wel om status. Dat is een belangrijke. Als je de ronde wint, wordt je captain of industry. Je krijgt dan een heel mooi icoontje achter je naam. Tenminste het is heel klein, tien bij tien pixels. Mensen die geilen daar op, daar doen ze alles voor. Als ik zou zeggen je kunt die status kopen, dan kopen ze hem. Het gaat heel ver. Er zijn ook mensen, die zelfs op E-bay
een account hebben aangeboden met een status symbool. En daar werd nog op geboden ook. Status daar doen mensen heel veel voor, want dat is het doel van ze. Het is een beloning en je kunt je ermee onderscheiden van andere spelers. Daar doen mensen alles voor, die status krijgen en gewaardeerd worden. Want ze voelen zich dan gewaardeerd. We hebben heel veel vormen van statussen, als je als captain of industrie drie keer een ronde wint wordt je super captain of industry. Als je in de top twintig belandt, wordt je advanced. Dus dan ben je een speler al weet hoe het moet. Dat is ook een gewilde status uiteraard, want je handelt ook liever met iemand die weet hoe het spel werkt of juist niet want misschien wil je juist wel handelen met iemand die er nog niks van weet. Je kunt die dan afzetten. En dat is ook leuk, want die leert daar van ook. Sommige mensen denken, rot spel want ik heb iets gekocht wat ik niet wil hebben. Maar zo gaat het natuurlijk in het echt ook. Je kunt op een willekeurige televisie zender Tell Sell reclames zien. Producten die mensen niet in de winkel kunnen verkopen, dus ze op tv aanbieden om aan de mensen die daar tussen aanhalingstekens wat vatbaarder voor zijn aan te smeren. En dat gebeurd in Miniconomy ook. Hoe harder je schreeuwt dat iets goed is, hoe meer mensen geneigd zijn om het te kopen. En dat is ook een soort psychologie die je moet toepassen. Jij noemde al een van de drie competenties waar ik op doel met betrekking tot samenwerking. Deze competentie heeft te maken met inlevingsvermogen, je moet een ander eerst begrijpen voor dat ze jou begrijpen. Kun jij nog meer competenties opnoemen, die met teamwerk te maken hebben, zoals denk win-win? Je moet er allebei beter van worden. Ja, zo denk ik zelf ook. Als ik een product verkoop of een product ontwikkel, dan wil ik dat diegene er beter van wordt en waar ik ook beter van wordt. Ik wil niet een product maken, dat ik weet dat de ander er niet tevreden mee is. Wordt de win-win visie gestimuleerd in Miniconomy? Ja, want als je een slechte reputatie hebt, dan verkoop je minder. Als je als oplichter te boek staat, wordt je afgestraft. Ze zullen je dan gaan boycotten. De kleine handelaren zeggen altijd de grote spelen vals, omdat ze heel veel geld verdienen. Terwijl als ze zelf grote handelaren zijn geweest laten ze deze kritiek gaan. Ze denken, ik weet wat ik doe. Veel mensen denken dat er vals gespeeld wordt. We hebben een CBI, dat is een Cyberian Bureau of Investigation een FBI, die onderzoekt dit soort zaken. Ze zijn continue bezig met het opsporen van verdachten transacties en koppelingen, farming tussen spelers bijvoorbeeld. Wie zijn de CBI? Het zijn de spelers, die hebben een geheime identiteit. De meeste mensen zijn wel bekend door de manier van praten en de tijd van inloggen. Dus door allerlei factoren kunnen ze erachter komen wie wie is, het is een stuk psychologie. En dat ze elkaar via MSN aanspreken, dat ze gaan tracen waar de ip vandaan komt. Je kunt het zo gek niet bedenken. Het zijn spelers die wij hebben uitgekozen, die deze taken dan uitvoeren. Er is een overheid, de Federal Government is dat en die kunnen we beter dictator noemen, want die bepaald gewoon wat er gebeurd. Maar goed, deze dictator zegt niet, dat iedereen 1.000 I-Shell in moet leveren bijvoorbeeld. Het zijn dus heel realistische dingen. Je speelt echt de overheid als een globale organisatie die dingen regelt. Als je dat niet doet krijg je een anarchie, denk ik en dan gaan rijke spelers mensen terroriseren en gaan oorlog voeren en dat is niet leuk. Er moet een macht zijn die bepaalde regels goedkeurt en doorvoert en die het spel beïnvloed en beheert ook. Die krijgt heel veel vragen van spelers, nieuwe spelers. Ik wil parlementariër worden want die en
die is opgestapt en ik ben de 3de op de kieslijst, dus ik mag nu in het parlement plaatsnemen. Dat soort vragen moet hij afhandelen bijvoorbeeld. Wie heft de belasting? De burgemeester, je kunt beter rayon manager zeggen. Het is een soort van overheid net als in het echt, die heft belastingen en kan subsidies geven. Subsidies worden vaak gegeven aan mensen, die minder rijk zijn. Je kunt zelf instellen wat de inkomensgrens is en je kunt dan zeggen hoeveel je ze wilt geven. Dan help je de armen en de rijken betalen de belasting, zodat het gereguleerd en genivelleerd wordt. Een burgemeester heeft veel meer aspecten, die kan politiemensen aannemen, wegen aanleggen, parkeerplaatsen aanleggen, moet zorgen voor een goed milieu, moet parken aanleggen. Er is een indexcijfer voor een goed milieu bijvoorbeeld en als er te weinig parken zijn, dan krijg je boetes en moet de staatskas weer omlaag. De burgemeester daar moet je een goede band mee hebben, want de burgemeester koopt bijvoorbeeld wegen en kavels om de wegen op te bouwen. Als je zorgt dat je vriend van de burgemeester bent, dan kun je heel mooi een rijtje kavels beschikbaar stellen zodat bij jou de weg gebouwd wordt. Dat gebeurd ook heel veel, vriendjespolitiek is aan de orde van de dag. Dus wordt vriendjes. Dit klinkt als de laatste competentie waar ik naar opzoek ben, namelijk synergie waarbij de unie sterker is dan de som der delen. Ja, precies. Wordt vriendjes is heel erg handig om in Miniconomy te doen. Als je het alleen doet dan kom je er niet. Je moet een manier vinden om met andere mensen in contact komen. De meeste mensen gebruiken daar MSN voor en klagen dat je maar 150 mensen in je contactlijst kan zetten, want die hebben dus veel meer mensen in hun MSN lijst. Zij hebben heel aparte MSN accounts om Miniconomy te spelen. Die zetten ze weer uit als ze gaan onderhandelen, want dan zijn ze online te zien. De gekste theorieën worden bedacht. Ze communiceren ook heel veel en communicatie is ook een belangrijke vaardigheid. Groepscommunicatie. Je moet niet op de voorgrond treden heel de tijd. Hoewel dat ook soms handig kan zijn, maar je moet niet stil in een hoekje gaan zitten. Dan nemen ze je niet mee, dan wordt je niet rijk. Klopt het, dat hoe meer je Miniconomy speelt hoe beter je wordt? Ja, inderdaad ja. Niemand haalt de top 20 in de eerste ronde, dat is bijna onmogelijk. Er zijn uitzonderingen, maar je moet eerst de sociale structuur en de manier van handelen vinden, bekend mee worden voordat je rijk kunt worden. De meeste mensen verpesten hun eerste account, maar daar leren ze ook heel veel van. Ze ontdekken, o, ik heb een kavel gekocht van 500, terwijl ik hem ook voor 50 had kunnen kopen en dan had ik nog 950 over om de rest van de dingen mee te financieren. Of ik heb daar die producten gekocht, terwijl ik die producten helemaal niet nodig had. In het begin heb ik hout en steen nodig om een winkel te bouwen. Dus zo leren mensen langzamerhand hoe ze dat moeten doen. De 7 competenties waar wij het over gehad hebben, zijn de competenties die genoemd zijn in het boek van Steven Covey “7 habits of highly effective people”. De 8ste competentie is volgens Covey “find your voice and inspire others to find theirs” en heeft hij later toegevoegd. Het gaat erom wie ben jij en wat wil jij van het diepste van je hart en inspireer de ander ook hier naar opzoek te gaan. Je moet bijvoorbeeld keuzes maken welke producten je
wilt maken en of je commercieel of sociaal handelt. Wordt dit ook in Miniconomy gestimuleerd? Ja, dat is heel leuk dat je dat zegt, want dat is juist precies wat er gebeurd. De meeste mensen die starten een winkeltje, omdat ze bijvoorbeeld zien dat er weinig hout is en gaan dus hout verwerken tot planken en zullen ze verkopen. Dat zal even goed gaan tot er opeens een concurrent in hout is en nog een concurrent in hout. Dan denken ze: ik moet een ander product zoeken en dan gaan ze in steen handelen. Steen gaat ook een tijdje goed, totdat de markt weer verzadigd. Dan besluiten ze als ik een combinatie doe van hout en steen, want dan kan ik het op een heel lage manier aanbieden, want ze hebben elkaar weer nodig die producten en ga je dus twee producten ontwikkelen. Er zijn ook mensen die gaan alles produceren tegen redelijk hoge prijzen, maar dan kopen mensen wel weer dingen bij mij in, want dan kopen ze een motor, steen en hout bijvoorbeeld, omdat ze dat allemaal nodig hebben. Mensen worden steeds beter in handelen, dan winnen ze een ronde of zitten in de top20. Als ze dat een aantal keren gedaan hebben, dan zijn sommige daar een beetje moe van, maar dan gaan heel vaak mensen de politiek in. Dat is een leuke stap om te zien. Dat was een jaar geleden ongeveer zo. Mensen die uitgehandeld zijn, die gingen of de politiek in of ze gingen zich als expert van het spel zich dienstbaar maken voor het spel. Ze gingen nieuwe spelers helpen. Ze namen de rol van expert over. Er zijn een aantal groepen waar je expert in kan worden. Je kunt die mensen een e-mail sturen en met hun communiceren. Ze proberen zoveel mogelijk aan de mensen zelf over te laten, want anders worden ze overspoeld met emails. We moeten ons vooral richten op de ontwikkelingen en onderhoud van het spel. In wezen zijn ze op die manier andere aan het inspireren, want ze vinden het heel leuk ze willen het overdragen. Het handelen ook. Bijna alle grote handelaren geven cursussen, hoe word ik een goede handelaar. Niet formeel, want ze willen dat het exclusief blijft. Ze willen ook specifieke mensen ermee helpen. Wat heel vaak gebeurd is bijvoorbeeld dat Jantje is heel goed in handelen en heeft een vriendje die heet Pietje maar dat lukt allemaal niet zo. Dan gaat hij proberen Pietje te helpen in de top20 te krijgen. Ook door zelf mee te gaan handelen, maar dan heel erg gericht op die persoon, bijvoorbeeld door bescherming of samenwerking op te zetten. Om die persoon de lucht in te duwen, want dat is wat mensen ook erg leuk vinden: “Ik heb hem de top20 in geholpen”. Dat is wat mensen naast hun eigen status, want die hebben ze dan al het ook als status zien dat ze die en die geholpen hebben. Dat is een leuk aspect. De meeste mensen doen dat uit hun zelf. Ze willen steeds bij het spel actief betrokken zijn, dus als ze niet meer handelen dan hebben ze al veel vrienden opgebouwd. Want ze worden echt vrienden van elkaar, dan willen ze toch betrokken zijn in het spel en gaan dan de politiek in of richten een club op of beginnen een krant, een televisiestation of radio-uitzending. Ze zetten dan internetpagina’s op m.b.v. free-web accounts en beginnen dan bijvoorbeeld een krant. In de tijd dat Mark veel de overheid speelde, maakte hij ook een krant waar hij veel artikelen voor typte. Mensen konden dan betaald worden door het schrijven van artikelen en dan ook publiceren, dat was heel leuk. Iedereen keek daar naar uit. Iedereen wilde in die krant komen. Ze gingen tellen hoe vaak ze in de krant voor kwamen en wie het meest genoemd werd. Nu is daar geen tijd meer voor, maar er zijn wel veel particulieren initiatieven voor kranten op websites. Die maken ze in flash en ze zoeken dan mensen om te schrijven, dus dat is wel een levendige handel. Maar goed, omdat het niet centraal geregeld is, is het meestal zo dat er drie artikelen in een krant komen en worden uitgegeven en dan houdt het op. Een televisieuitzending hebben we ook gehad. Mensen die het in flash gemaakt hadden met stemmen eronder en interviews. Waar gaat het in die artikelen en interviews over?
Het spel, de handel en de sociale dingen die gebeuren. Er gebeurt heel veel, iemand wordt bijvoorbeeld beroofd of neergeschoten of er gaat iemand failliet. Ook heel veel sociale dingen, iemand die uitgescholden is of wordt uitgesloten. Dat soort dingen wordt daar in behandeld, ook in radio-uitzendingen bijvoorbeeld. Mensen die mp3 uitzendingen maken met muziek erdoor heen. Het worden zo echte ondernemers? Ja, want ze gaan daar ook weer geld mee verdienen, dat is het leuke ervan. Heel veel mensen organiseren een quiz of een loterij. Als iedereen 25 I-Shell inlevert, dan krijgt de winnaar bijvoorbeeld 1.000 I-Shell. Daar kan je ook geld mee verdienen. Andere mensen investeren heel veel geld door het bouwen van een club waar je kunt praten, bijvoorbeeld een café. Die mensen komen niet om het geld het spel te spelen, terwijl eigenlijk het doel is het spel te winnen. Komen die mensen om echt sociaal bezig te zijn. Er zitten ook heel veel 14,15,16 jarige jongetjes meestal, die over het algemeen komen omdat ze het leuk vinden om te komen, omdat ze daar mensen kennen, gewaardeerd worden en daar een naam hebben en dat ze al heel lang mee spelen en een bepaalde status hebben, omdat ze in het verleden al veel gehandeld hebben. In artikelen is te lezen, dat docenten die gebruik maken van Miniconomy in de les erkennen dat bepaalde vaardigheden ontwikkeld door scholieren. Kun jij dit toelichten en wat vinden scholieren van Miniconomy? Ik zal eerst vertellen hoe dit ontstaan is. We zijn dus in 2002 begonnen met de eerste versie en na een jaar hebben we besloten daar een bedrijfje om heen te bouwen een VOF. Mark en ik samen. Het kost heel veel geld, we hebben hosting kosten, domein naam van 70 euro per maand ongeveer wat kleine bedragen, maar goed we hadden geen inkomsten verder. We moesten dit uit eigen zak betalen. We hadden een paar sponsors, maar dat was niet kostendekkend. Ook ging er voor ons zo veel tijd in zitten, dat we er niks bij konden doen en dus geen geld konden verdienen. We moesten een manier vinden om het ten gelden te maken, dus hebben we het premium membership ingevoerd. Mensen moesten betalen om extra opties te krijgen, dat was helemaal niet verplicht trouwens. Dat is het nog steeds niet, je kunt het spel gewoon gratis spelen zonder te betalen. Maar door lid te worden voor 5 euro per half jaar geloof ik, kon je extra functies krijgen. Heel veel mensen gedaan en kregen natuurlijk een extra status achter hun naam dat de mensen natuurlijk geweldig vinden daar doen ze het eigenlijk voor. Na ongeveer anderhalf jaar kwam er een uitgeverij naar ons toe, WoltersNoordhoff geloof ik. Zij zeiden: “We willen kijken naar jullie spel of daar ook educatieve toepassingen voor zijn”. We dachten ook leuk een grote uitgeverij. We zijn daar geweest en hebben gepraat natuurlijk, er waren grote budgetten voor en dachten na hoe we dat in het onderwijs konden doen. Uiteindelijk is dat afgehaakt bij Wolters-Noordhoff of andersom eerst zijn we bij uitgeverij Mallenberg geweest en daarna Wolters-Noordhoff, maar dat is allemaal afgeketst. Maar we wilden wel daar in verder gaan, maar toen dachten we dan gaan we het zelf maar doen. Waarom wilde jullie niet samen werken met een van de uitgevers? Zij wilde een spel maken, dat eigenlijk op cd-rom kan en dat bij een boek verkocht kan worden. Ze verkopen boeken, ze hebben een bepaalde methode en daar willen ze een spel bij hebben. Zo zijn ze heel Internet af gaan zoeken naar een spel. Ze vonden Miniconomy en dachten dat willen we ook hebben, zet het maar op cd-rom dan kunnen we het bij het boek
doen, dachten ze. Dat gaat bij Miniconomy natuurlijk niet, het is een spel dat door meerdere mensen via Internet gespeeld moet worden. Ja, zeggen ze, dan baken we het af met inlogcodes. Maar goed, wij willen een zo groot mogelijk economie met zoveel mogelijk spelers waar zij dan in kunnen spelen. Dat wilde ze niet. Toen wilde we het zelf doen. Twee uitgeverijen waren al naar ons toe gekomen, dus er was behoefte naar. We zijn gaan kijken en toen vond ik op Internet een stichting Kennislamp en die hadden een stimuleringsregeling Digitale Pioniers. Het was een regeling vanuit de overheid om bepaalde aspecten van de ICT in de Nederlandse samenleving te integreren en daar werden een aantal projecten uitgekozen en het onderwerp van deze subsidieronde was onderwijs. We dachten leuk we gaan daar een subsidie voor aanvragen. We hebben toen heel veel formulieren ingevuld waarom we het wilde. We hebben de subsidie gekregen en daar hebben we posters voor laten drukken, flyers gemaakt een management module gemaakt voor docenten om scholieren te kunnen volgen, we hebben een zaaltje gehuurd, we hebben docenten uitgenodigd die geïnteresseerd waren en hebben een bijeenkomst gehouden. We hebben verteld wat Miniconomy is en wat we ermee willen. We hebben ook heel veel feedback gehad van, dat was erg leuk. Zodoende hebben we de management module ontwikkeld waar scholen ook mee aan de slag zijn gegaan. De leerlingen maken allemaal een account aan, maar het is een bepaalde code die gekoppeld is aan hun docent, zodat de docent al de leerlingen kan volgen. Hij kan precies zien wat ze doen, hij kan een balans en resultatenrekening bekijken, kan een logboek inzien die ze bijhouden. Zo zijn leraren dus in staat om op een relatief simpele manier, zonder het spel zelf mee te hoeven doen, want de meeste leraren zijn nog bang voor computers op dit moment, helaas. We zien het wel veranderen, dat de leraren opzoek gaan naar dit soort dingen. Docent Marc Loosschilder van school voor voortgezet montessorionderwijs Pantarijn in Wageningen was opzoek naar een spel zoals Miniconomy en had ons gevonden. We zijn de publiciteit op gaan zoeken. We zijn in de bladen gestaan, kranten en artikelen gestuurd naar scholen. We probeerden scholen te trekken, dat is gedeeltelijk gelukt, maar niet helemaal. We hadden verwacht dat het effect veel groter zou zijn, maar het blijkt dus dat er heel weinig budget is in de vakgroep economie zei iemand bijvoorbeeld 1.000 euro per jaar beschikbaar voor dingen die buiten de les omvallen, zoals excursies, spellen en allerlei dingen. We vroegen 100 euro en dat is een redelijk laag bedrag voor een hele groep om mee te doen, die 4 weken. Alleen bleek dat dus een van de valkuilen te zijn. Sinds kort hebben we besloten sinds september 2005 het gratis te maken voor scholen om die drempel ook weg te nemen, maar we zien nog steeds niet dat massaal wordt toegepast. Per ronde doen twee a drie scholen mee, dus drie klassen die meedoen. Is het al voldoende bekend? Nee, want het is heel lastig om bij die docenten te komen. We hebben 50 scholen aangeschreven. We dachten; we sturen een e-mail en we schrijven ze aan en daar is maar is maar een reactie uitgekomen. We hadden zelfs met papier, brochures, flyers en alle erbij, dat dus echt aan de vakgroep economie bij de goede persoon aan moest komen. Toch zien we dat daar nauwelijks feedback op is gekomen. We zien nu vooral dat leerlingen van het spel tegen de docent gaan zeggen. “Ik heb een leuk spel. Kunnen we dat niet in de klas gaan spelen?” Docenten blijken het dan leuk te vinden en ernaar opzoek te zijn. Veel mensen of leraren doen ook zelf onderzoek. Als je zoekt via Google naar economiespel, dan kom je al heel snel op Miniconomy uit of economie simulatie of onderwijs spel bijvoorbeeld. We zijn wel redelijk te vinden op dat gebied. Leraren passen het dus al toe, klopt dat?
Ja, klopt. Al sinds 2 jaar nu. Ze zijn daar heel tevreden over, alleen we merken dat ze bepaalde essentiële dingen niet snappen. Inloggen bijvoorbeeld of dan hebben ze een rapport en dat willen ze opslaan of uitprinten en dan weten ze niet hoe dat moet of het werkt niet zoals ze denken dat het werkt. Terwijl we dit heel gemakkelijk hebben proberen te maken. Het is een bepaalde procedure die ze moeten volgen. Eerst moeten de leerlingen zich aanmelden en dan moeten zij de leerlingen activeren en dan moeten ze die mensen gaan volgen. We moeten het heel uitgebreid doen, niet te uitgebreid. Maar het is heel lastig de koppeling te vinden. De leerlingen snappen het meteen, dat is geen probleem. Ze komen wel met vragen, maar die lossen ze heel snel op. Het zijn gewoon normale spelers die het spel willen spelen. Leuk van die leerlingen is dat ze heel gemotiveerd zijn, want ze doen het voor een cijfer. De meeste mensen zetten het in als een praktische opdracht voor economie of voor management & organisatie of als onderdeel van een praktische opdracht. Dus tegen het eind van het jaar, zoals nu krijgen we heel veel aanmeldingen van scholen die het voor praktische opdracht willen gaan gebruiken. Sommige mensen doen het tussen de lessen door, want die vinden het is goed voor jullie doe het maar. Maar de meeste gebruiken het als praktische opdracht, waar de leerlingen voor kunnen kiezen. Wat de meeste docenten de leerlingen laten doen, is twee accounts aanmaken. Een om mee te oefenen en de ander die meetelt. Wat Marc Loosschilder ook heeft gedaan, is dat ze van te voren een business plan maakt. Waarin staat wat je gaat doen, op welke manier en hoe je dat wilt financieren enz. Vervolgens ga je aan het einde kijken, wat er van terecht gekomen is, ga je een terugkoppeling geven, wat heb ik gedaan, wat voor beslissingen heb ik genomen, dat houdt het logboek automatisch bij, dat ook in het spel verwerkt zit, dat je zo kan uitprinten. Uit de balans en resultatenrekening kun je ook heel veel informatie halen, hoe hebben beslissingen uitgepakt, waar heb ik geld aan uitgegeven en waar heb ik geld aan verdiend. Met die informatie moet je weer een eindverslag schrijven en het eindverslag meetelt voor een cijfer. Ik geloof ook dat het zwaar mee telde voor een cijfer. Evaluatie is door Miniconomy mogelijk, begrijp ik. Ja, evaluatie is mogelijk. Normaal gesproken heb je een ranglijst, daar staat op hoeveel je nettowaarde, dus hoeveel je totaal hebt en dat is alles. Verder is er dan geen terugkoppeling. Juist voor het onderwijs is dat heel belangrijk. Al deze informatie slaan wij juist op, die bewaren we want voor het onderwijs is het belangrijk dat het bewaard blijven en inzichtelijk is. Zodra het ook afgelopen is worden de gegevens op pagina’s waar leerlingen alleen bij kunnen en docenten alleen bij kunnen. Die kunnen dus ook naderhand deze informatie bekijken. Dat is was we ontwikkeld hebben voor de management module. Wat ik nog wilde vertellen is dat het lastig is om docenten te bereiken, want zien het niet zitten om met Internet te werken of met een spel waar van ze denken dat ze niet leren van een spel. Heeft dit met het imago van games te maken? Ja, dat denk ik wel. Games zijn ontspanning voor de meeste mensen. Zelf heb ik dat ook. Ik speel geen spelletjes, omdat ik er wat van leer. Dat doe je niet. Je leert er wel van, maar het is niet expliciet duidelijk dat je er wat van leert. Volgens Marc Prensky, een bekende onderzoeker spreker op het gebied van games en educatie is het geheim van het succes van games, dat je als speler dingen leert. Zou het goed zijn dit meer te benadrukken of zal het gamers af schrikken? Ik denk dat het gamers kan afschrikken. We weten dat er grote uitgeverij op de markt zijn, die laten een spel ontwikkelen. Het zijn spellen op cd-rom, waarbij je als speler tegen de
computer moet spelen. Daar zit dan een heel erg duidelijk educatief karakter eraan, want er zitten teksten bij en begrijpend lezen. Het is alsof je een schoolboek openslaat. Leerlingen willen dit juist niet. Die willen niet het idee krijgen dat ze een schoolboek zien, die willen denken dat ze een spel zien. Dat is vooral het karakter van Miniconomy, het is een spel. Het is geen leerboek. Er staat nergens uitgelegd wat vraag en aanbod is of wat kostprijsbepaling is, maar je moet het toepassen. Dat is het leuke ervan. Het is net als in het echt. Het is alsof de docent zegt, hier heb je 1.000 euro ga maar een winkel beginnen. Zoek zelf uit hoe je dat gaat doen. Het leuke aan Miniconomy is dat je kunt experimenteren, zonder dat het risico’s heeft, zoals financiële of persoonlijke risico’s. Het is een leeromgeving. Het is niet van boven opgelegd, van je moet dit je moet dat. Keuze is belangrijk in het spel en daar leer je het meeste van door fouten te maken en het te proberen. Met het economieboek weet je ook wel hoe je winst moet maken of een prijs moet bepalen en wat winst is en wat resultatenrekening is bijvoorbeeld. Met een beetje logica kan je dat in het spel toepassen. En als je tegen leerlingen gaat zeggen, dat het spel puur ontwikkeld is om jullie bepaalde dingen aan te leren. Dan denken ze vaak: “Het is helemaal geen spel”. Wij willen een spel waar ik zelf kan bepalen. Een racespel waar je maar een kant op kunt en alleen binnen de lijnen kan racen is niks aan. Ik wil stoppen, kunnen omkeren, kunnen oversteken of de weilanden in kunnen rijden. Ik wil vrijheid en dat is wat een belangrijk element in Miniconomy, vrijheid. Je kunt precies doen wat je wilt. Als je in een keer je geld wilt uitgeven, prima je gaat je gang maar. Als je crimineel wilt worden of mensen oplichten dat kan. Er wel een aantal regels, dat je niet mag farmen, maar verder dan dat mag je zelf alles bepalen wat je doet. Je kunt zelf bekende strategieën uit het economie boek toepassen, maar ook zelf strategieën ontwikkelen. Blijkbaar kan je ook creatief zijn in het spel, klopt dat? Wat we vooral zien, is dat de meeste mensen die het spel winnen zijn of zelf handelaar of hebben een winkel of handelt bijvoorbeeld in opties. Iemand die in opties handelt, heeft het spel al een aantal keer gewonnen en vindt het zo leuk, omdat het handelen realistisch is. Het komt omdat je met mensen samenwerkt en niet tegen de computer. Bij spelletjes via de computer moet je gewoon uitzoeken hoe de computer iets doet. Als je dat weet kun je daar op in spelen, maar als je dat dan weet is het niet meer leuk. Het spel Simcity heeft ook al die vaste regeltjes, als je die weet dan kun je onbeperkt geld verdienen. Hier zijn geen regels. Je hebt met mensen te maken. Zelf heb ik hier trouwens ook heel veel van geleerd, tijdens het ontwikkelen en maken van het spel. Van economie heb ik weinig kaas gegeten, maar heb natuurlijk met Mark overlegd wat we er bij gaan maken. Laten we bijvoorbeeld banken er bij maken, waar je geld kunt storten, lenen, beleggen enz. We hebben een heel systeem gemaakt, dat je je eigen bank kunt beginnen, dat je daar geld in kan beleggen en een bepaald dekkingspercentage moet hebben als bank zijnde. Hoe dat berekend wordt, hoe precies de berekening van interest gaat en hoe je dat kan opnemen, wat er met boeterentes gebeurd. Al dit soort dingen heb ik moeten implementeren. Ook een resultatenrekening of een balans. Ik weet ongeveer hoe het eruit zien, omdat ik het wel eens op de middelbare school heb gehad met economie, maar het is wel leuk om het in de praktijd weer te zien. Wat ik dan ook leuk vind als ik dan een echte resultatenrekening of balans zie, dan zie ik dat het best overeen komt. Ik heb geen balans of resultatenrekening nagemaakt, maar vanuit de input van het spel en van Marc blijkt dat deze vrij realistisch te zijn. Ook de manier hoe mensen handelen en wat ze zeggen. Het is heel leuk om de psychologie ervan in te zien. Ik zie het zo ik ben de maker van het spel, dat een heel grote mierenhoop is, omdat al die mensen lekker bezig zijn. En op een of andere manier vormt zich daar dan een structuur in. Al die mensen, die dan een klein beetje doen, vormen samen een richting of een groepsdynamiek. Dat is heel leuk om te zien. Af en toe met de stok
erin steken, wat gebeurd er dan. Je ziet dat ze zich daarop aanpassen. Mensen gaan dan hun eigen weg of met een groepje een bepaalde richting uit. Iedereen blijft bij de mierenhoop, dat is het spel zeg maar. Als je ziet dat er een beetje kale plek is, dan weet dat je daar iets aan met doen. Worden studenten die Miniconomy spelen beter in handelen door het spel? Ja, dat denk ik wel. Je kunt de kennis en ervaring die je opdoet, door het maken van fouten vooral. Is heel belangrijk voor je eigenlijk besef hoe de wereld in elkaar zit. Je kunt alles uit boeken leren, dan weet je alles in theorie, maar theorie is iets heel anders dan de praktijk. Als je weet hoe je de kostprijs moet berekenen en je begint een winkeltje met aardappelen in het spel dan is het heel iets anders. Dan heb je met heel andere factoren te maken. Je weet hoe het globaal ongeveer werkt met aandelen enz. Maar je weet niet hoe dat van mens tot mens gaat. Hoe je tot prijzen komt en wat voor psychologie er allemaal achter zit en wat de ongeschreven regels zijn. Kartelvorming bijvoorbeeld. Als twee mensen de prijs kunstmatig hoog houden, dan vragen spelers zich af: “Hoe hoog is die prijs, waar wordt die prijs door bepaald, wie heeft daar invloed op”. Het is toch anders dan in de boeken. Ik heb een heel leuk voorbeeld van een fan die had een zoon van een jaar of tien. Die speelde Miniconomy. De vader was een krant aan het lezen en die bladerde op een gegeven moment op een aandelenpagina en zijn zoon zei: “Kijk, papa je had op dat moment aandelen moeten kopen en wees de plaats aan in de grafiek”. Die heeft dat dus geleerd uit het spel. Aandelen volgen en trends ontdekken in aandelen grafieken. En wat gebeurd er als ik veel ga investeren, zie je dan de aandelen stijgen, bijvoorbeeld. Het is net echt. Het leuke ervan is dat je er zelf ook invloed op kan hebben of je kunt er geld aan verliezen of verdienen door aandelen te kopen. Je ziet ook trends en ontdekt dat maandagmiddag de koersen stijgen, omdat na het weekend iedereen weer actief Miniconomy gaat spelen of dan pieken doordat bijvoorbeeld om 12:00 uur het voor iedereen net pauze is op werk of op school. De aandelen gaan dan omhoog. Of dat als je s’nachts handelt zaken beter of slechter kan doen, omdat bijvoorbeeld de aandelen minder fluctueren. We zien ook dat de aandelen koers achteraf te verklaren is. De aandelen gingen omhoog, hoe kwam dat? Nou, doordat een grote aanbieder op de markt kwam die bepaalde dingen ging verkopen bijvoorbeeld. Het is heel leerzaam, omdat het op de werkelijkheid gebaseerd is. Terugkijken op het verleden en dan proberen die trend ook weer door te zetten naar de toekomst. Zou het volgende maandag weer gebeuren bijvoorbeeld. Sommige mensen zoomen de grafiek helemaal uit en gaan het bij houden met behulp van Excel sheets, wat de koers doet op bepaalde dagen. Zij hebben hele formules ontwikkeld, wat echte handelaren ook doen natuurlijk. Ze laten hun analyses erop los om te onderzoeken, wanneer ze aandelen moeten kopen. Wat is de leeftijd van de spelers van Miniconomy? We hebben spelers van 10 tot ergens in de 30. We zien dat de mensen die wat ouders zijn, vanaf 18 jaar goed zijn in het spel. En dat jongeren vooral komen om wat geld te verdienen, om de politiek in te gaan en de sociale band aan te halen. Wat ouderen spelers concentreren zich helemaal op handelen, die communiceren ook weinig in clubs. Met het sociale leven in het spel doen ze niet echt mee, misschien omdat ze dat al ontwikkeld hebben of omdat het te klein grut voor ze is. Ze willen wel zo goed mogelijk handel opzetten, dat goed is voor de markt. Het gemiddelde is denk ik 17 of 18 jaar. Het is natuurlijk net de groep, die we nodig hebben voor het onderwijs. Wat we ook zien is dat er veel studenten meedoen van heel verschillende opleidingen. Wat we vooral zien is dat het over het algemeen redelijk hoog
opgeleide mensen zijn, havo en vwo’ers. We hebben namelijk een keer een enquête gehouden. Veel vmbo’ers deden er toen niet mee. Kan Miniconomy de mensen afschrikken doordat er te sterke spelers zijn in het spel? Dat kan, maar dat zal dan eerder met de complexiteit van het spel zelf te maken hebben. Als je bijvoorbeeld mbo doet, dan ben je heel specifiek op een taak gericht. We hebben met een docent mbo gesproken en die willen transport uitlichten, omdat transport in die opleiding centraal staat. Maar het is lastig om het als los element in het spel te zien, omdat je alles nodig hebt, transport en distributie en opslag, prijsbepaling en winkels bouwen enz. Je kunt als speler niet volledig focussen op transport. Het is wel een onderdeel, maar het is een onderdeel van de werkelijkheid, maar je moet met zoveel factoren rekening houden. Het is niet zozeer de complexiteit maar het is uitgebreid. Je zult een hele muur nodig hebben om alles met pijtjes te kunnen uit tekenen. Misschien dat het minder aantrekt voor minder hoog opgeleide mensen. Misschien dat daar een taak licht voor docenten om hierin te begeleiden? Ja, maar het probleem is dat de docenten vaak niet weten waar het spel over gaat, omdat het ze het zelf nog nooit gespeeld hebben en denken vaak: “de leerlingen mogen het best doen als ik er maar niks mee hoef te doen”. Maar goed, daar hebben we ook op ingespeeld door een knop print en dan krijgen ze een rapport van een leerling. Op papier kunnen ze dan kijken wat de leerling gedaan heeft met waardes die ze kennen en snappen, zoals balans en resultatenrekening en logboek. Maar ja, er zijn maar weinig leraren die zich in het spel hebben verdiept door het zelf te gaan spelen. Misschien maar vijf. Dat is wel jammer. Wel is waar dat hebben ze bijna allemaal gezegd, de docenten worden gemotiveerd door de leerlingen zelf. Wat ook opvallend is om te zien, is dat de leerlingen het management van de leraar ook overnemen. De leraar krijgt een eigen account met wachtwoord en gebruikersnaam, maar sommige leerlingen hebben het al van de docent overgenomen, van o dat doe ik wel. Ze beheren dan hun eigen groep. Ik weet niet of dat gewenst is, maar ze kunnen weinig aanrichten. Ze kunnen alleen informatie eruit halen. Wat ook heel leuk is. Afgelopen periode in januari deed een gymnasium klas mee, waar bijna alle leerlingen vals speelde. Die hebben vrijwel heel de ronde lopen irriteren en lopen vals spelen. Waarschijnlijk werden ze die ronde niet genoeg gestimuleerd door hun leraar om het serieus te nemen. De meeste leerlingen nemen het heel serieus. Ik lees ook wel eens logboeken waarin ik lees: “Ja, ik heb dit gedaan en dat verkocht”. Maar later zien ze dat ze het leuk vinden. Sommige vinden het helemaal niet leuk, maar de meeste zijn er toch enthousiast over. Dit was een groep die een beetje stuurloos was. En op zoek ging naar manieren het voor ander en zichzelf te verzieken. We hebben regelmatig contact gehad met de docent en gezegd: Het is uw taak de leerlingen erop te wijzen dat ze het spel wel eerlijk moeten spelen. Voor hun eigen best wil. We kunnen ze namelijk heel gemakkelijk verwijderen en dan zoeken ze het zelf maar uit hoe ze aan hun cijfer komen. Ze zochten echt de grenzen op. Ze weten waar de grenzen zijn. De meeste mensen spelen in het begin vals. Het was ze op een eerlijke manier niet gelijk gelukt, dus proberen ze op een valse manier door bijvoorbeeld farmen. De meeste grote handelaren hebben in het begin ooit vals gespeeld. Hoe dat komt weet ik niet, maar kennelijk is er een sterke drang om succesvol te zijn in het spel, dat als het niet lukt andere manieren worden geprobeerd. Het is ontzettend leerzaam als je hier op gewezen wordt. Mensen schrikken daarvan, die krijgen een cheater status. In plaats van een wit krijg je dan een rood poppetje. Dat is het ergste wat er is, want mensen weten dat dan. Het is nog erger dan verwijderd worden in het spel, omdat mensen het zien. Ze kunnen er heel gemakkelijk van af komen door
een excuus mail te sturen en uitleggen wat ze fout deden en wat ze daaraan gaan doen. De meeste mensen leren hier van. Sommige mensen blijven de grenzen op zoeken, omdat die het leuk vinden de beveiliging te omzeilen of lekken te zoeken in het systeem. Een keer kwam het zo ver dat we bijna aangifte wilde doen, omdat iemand serieus ons probeerde te hacken en ons dwars te zitten. Het was een hoogbegaafd ventje van 14. We hebben contact gehad met zijn ouders en gevraagd: Weet u wat uw zoon allemaal doet? We hebben het uitgelegd en ze wisten daar niets van. Maar goed, die grenzen opzoeken is iets wat je in het echte leven niet kan. En dat is in Miniconomy ook zo leuk. Je kunt dingen proberen, je kunt burgemeester of politieagent worden, beroepen die je in het echte leven niet zal worden, maar toch wel benieuwd bent hoe dat werkt. Zo ook een crimineel. Je kunt ervaren hoe het is de spanning te hebben opgepakt te kunnen worden. Nadat je een aantal keer bent opgepakt, krijg je in het spel de criminele status. Maar de meeste mensen vinden het ook een eer om die status te hebben. Er is heel veel behoefte aan criminaliteit. Niet in de zin dat je het wilt zijn, maar het wilt spelen. In Miniconomy is daar ook de mogelijkheid voor. Net als politicus, burgemeester, aandeelhouder, kun je heel veel rollen proberen. Veel mensen proberen alle mogelijk vormen van status te bereiken. Ik zie dat jij net als ik trouwens erg enthousiast bent over Miniconomy. Ja, anders zou ik het niet zo lang vol houden. We zijn er al vier jaar mee bezig en anders had het al lang aan de wilgen gehangen. Het is zo leuk. Het is echt een hobby, dat werk geworden is. Wouter Leenards, ik wil je graag hartelijk bedankt voor dit interview en ik wil je verder veel succes wensen met de ontwikkelingen van Miniconomy!
IV.
Interview 2
Barry Hoffman, marketing manager van de Spellborn International Ltd, dat gevestigd is in Den Haag. Spellborn International Ltd. ontwikkelt de MMORPG The Chronicles of Spellborn (TCoS). Tcos.com Zou u een korte uitleg kunnen geven over The Chronicles of Spellborn, het spel dat jullie ontwikkelen? Ja, The Chronicles of Spellborn is een MMORPG. Het is een fantasy setting, die ontstaan is nadat de wereld uit elkaar geklapt is, na de oorlog tussen twee partijen. Een waren overheersers en de andere waren slaven, die zijn opgestaan tegen de overheersers. Wat er daarna nog bestaat is een wereld van brokstukken, die door een magische maalstroom heen vliegen. Vandaar uit proberen mensen een bestaan op te bouwen. Het is dus een verhaal van overleven. Daarnaast zit er ook nog een element, dat is de Oracle, die probeert mensen te laten leren van fouten uit het verleden. Doordat mensen de Oracle mensen terug laat gaan naar het verleden en bepaalde gebeurtenissen laat meemaken die belangrijke zijn geweest voor het vormen van de situatie hoe die nu is, leren mensen ook wat er is gebeurd, maar dan spelenderwijs. In plaats dat mensen het alleen maar moeten lezen. Daarnaast is het zo dat hoe meer mensen van een bepaalde factie, die quest doen in het verleden. Dus leren van het verleden, des te reden om te beslissen, die hebben genoeg geleerd, dus ik geef ze weer een nieuwe deel van het heden en dan gaat er weer een nieuwe chart open, waardoor mensen daar weer meer kunnen leren van de wereld. Dus de wereld breidt zich ook uit op basis van het feit hoe sociaal mensen met elkaar kunnen samenwerken, ja of nee. Welke vaardigheden moet je ontwikkelen, wil je succesvol zijn in The Chronicles of Spellborn? Hij moet redelijk goed met een skills gedreven systeem om kunnen gaan. Het is meer een First Person Shooter achtig spel, dan dat het een echte standaard RPG is waar iemand aanklikt en zorgt dat je het beste wapen hebt en laat het ding maar rammen. Dat is het zeker niet. Je moet zeker kunnen omgaan met je toetsenbord en/of muis. Op basis daarvan zorg je dat je verder komt. Het is redelijk behoorlijk competitie gedreven, omdat je in ranking systems staat i.p.v. dat je aan iemand kan zien hoe hoog die staat door het mooie armor dat hij aanheeft. En uiteindelijk heeft iedereen hetzelfde armor aan. Terwijl bij ons meer gaat om bepaalde rang lijsten van verschillende testen die mensen moeten uitvoeren en hoe ook hoe zij individueel guild wise en faction wise in de wereld staan. Een vorm van status speelt dus ook een rol in de game? Ja, zeker weten. Zou u een aantal vaardigheden kunnen noemen, die individueel en op gebied van samenwerking ontwikkeld worden door het spelen van The Chronicles of Spellborn? Ja, geen probleem. Vooral het helpen van andere zit erin. Het maken van vrienden. Samenwerking. Samen iets bereiken. Andere mensen uitdagen. Het optimaliseren van je skill basics, dus het optimaliseren van je situatie. Dus je hebt een aantal variabelen tot je beschikking, waardoor je sterker of minder sterk bent. En doordat je die optimaliseert, zorg je er eigenlijk voor dat je het maximale uit jezelf haalt. Dus het voortdurend proberen beter te worden?
Ja, en het hele competitie element daarin. Ik kan het tot een paar termen terug brengen. Je hebt in de middelste cirkel iets bereiken. Je hebt sociale vaardigheden en immersion. Immersion is letterlijk, dat je jezelf terugtrekt naar een andere wereld waarin je je voorstellingsvermogen moet gebruiken. Daarin neem je ook een bepaalde rol in van bepaalde mensen. Wat bedoelt u precies met het terugtrekken naar een andere wereld? Het geheel van een spelletje is eigenlijk terug kan trekken. Het kan een vaardigheid zijn die je voor jezelf interessant vind. Proberen te bedenken hoe je in het spel staat. Het is een virtuele wereld en we hebben heel veel elementen toegevoegd, dat mensen het gevoel geeft dat mensen steeds op een soort theater staan waar zij performen. Wat ik tot nu toe heb begrepen dat steeds meer mensen op Internet in MMO’s veel meer durven dan dat ze buiten MMO’s tegenover dezelfde persoon zouden staan, omdat bepaalde leeftijdblokkades, hoe je eruit ziet blokkades en wie je wilt zijn blokkades, die bestaan allemaal niet. Dus je gooit ook iets eerder de schroom van je af. Dat daar kan het ook het een en ander mee helpen, dus dat zijn eigenlijk de dingen die ik zo een, twee, drie even bedenk. Maar een ding wat we zeker niet zijn. We zijn niet een soort Dr Phill, die probeert een soort Dr Hulp te zijn en die een soort self disclosure probeert te zijn. In feite zijn we een bedrijf. We proberen een leuk stuk entertainment op te zetten voor mensen, waar in ze dus echt bezig zijn. We zijn niet voor mensen met allerlei sociale problemen te helpen. Dat het uiteindelijk meehelpt, dat is mooi meegenomen. Jullie trachten een sociale omgeving te creëren, waarin sprake is van een zelfregulerend systeem. Klopt dat? Ja, dat is zeker wel. Dat merk je ook wel op dit moment in ons forum. De manier hoe wij met de mensen omgaan, dat het ook uiteindelijk op de mensen heeft aangetrokken, die elkaar reguleren. Het is een stukje oogst goed, dat mensen voor je gaan praten i.p.v. dat je zelf een soort politieagent moet spelen, want dat is denk ik niet iets dat we ambiëren. Hoewel dat altijd gedeeltelijk nodig zal zijn, om bepaalde elementen enigszins tegen te houden, maar ja dat heb je in iedere omgeving. Ik zal u de vaardigheden noemen waar ik naar opzoek ben. Misschien kunt u aan de hand van een voorbeeld noemen of het een vaardigheid is die wel of niet in The Chronicles of Spellborn zit? De eerste is: Wil je succesvol zijn, speel dan pro-actief. Ik denk in een spel dat competitie gedreven is, zo wie zo pro-actief moet zijn, omdat je de uitdaging aangaat van andere mensen. Het is niet per se nodig, maar voor mensen die uit competitieverband hoog op de ranking willen staan, zullen pro-actief moeten zijn. Daarnaast heeft het spel ook voldoende rollen spel en een verhaallijn waarbij je lineair door het spel heen loopt. En dat je dus niet op een ranglijst komt te staan, maar ik denk vooral dat als je dat wel wilt, dat je zeker pro-actief moet zijn en de uitdaging zeker niet uit de weg moet gaan. Dat is denk ik het meest belangrijk. Nog even voor de duidelijkheid. Is het een spel dat je uit kunt spelen? Nee
De tweede vaardigheid is begin met het eind in gedachte, hier gaat het om het stellen van doelstellingen. Is dat ook van toepassing in het spel? Ja, zeker weten. Net als in iedere MMO is er wel een ‘end game’, maar na dat de ‘end game’gedaan is, is de wereld niet over. Dus dat is het verschil met ander spellen. En de ‘end game’ is in ons spel letterlijk het conquesten van een nieuwe chart. Dus het veroveren van een nieuwe chart. Het einddoel van een heleboel zaken die je verricht binnen die wereld. Leiden er allemaal aan toe, dat je er bij aanwezig moet zijn of eraan mee helpt. Dat schilt al een heel stuk met andere MMO’s die er zijn, omdat daar de mensen die echt al klaar zijn voor het einde, dat die er ook aan mee mogen doen. En bij ons is het zo voor de mensen, die er nog niet klaar voor zijn helpen toch een deeltje bij door bepaalde andere dingen weer te doen. De derde vaardigheid is stel prioriteiten. Is dat ook van toepassing in het spel? Ja, maar het hoeft niet. Je kunt redelijk vrij door de wereld heen lopen. En dingen doen die je wilt. Wil je iets snel bereiken of ergens bij aanwezig zijn, dan zul je wel prioriteiten voor jezelf moeten stellen. Wil je dus hoog op de rang lijsten komen, dan moet je wel gaan minmaxen. Maar aan de andere kant, het is niet verplicht. De individuele vaardigheden hebben we genoemd. De andere vaardigheden hebben te maken met samenwerken. Is het belangrijk een win-win strategie van samenwerken toe te passen? Ja, het ligt eraan. In sommige groepen als je bijvoorbeeld in een factie zit zul je wel naar een win-win situatie willen zoeken. Zeker bij, die verovering zullen toch echt mensen bruggen open moeten houden, terwijl andere mensen weer een stukje verder iets moeten openhouden. Dus letterlijk zullen ze moeten samenwerken. Als je facties tegen elkaar opzet, die zouden ook uiteindelijk een win-verlies kunnen nastreven, omdat er uiteindelijk maar een overwinnaar is. Het is dus niet altijd zo. Het is of coöperatie of competitie. Zou een win-verlies tegen je kunnen werken? Het zou tegen je kunnen werken, maar ik denk niet dat het veel uitmaakt. Ik denk meer dat het aan het typen mensen ligt dat je bent. Wat wel zo is, dat je vaak bij dit soort type spelletjes ziet is, dat als je met een groep uiteindelijk bent meer kans op overleven hebt. Dus ja zeker weten, dat een win-win uiteindelijk meer kan opleveren, dan een win-verlies. Maar als je gewoon heel erg sterk bent ten opzichte van de andere, kan een win-verlies ook uitstekend werken. Mensen zullen in The Chronicles of Spellborn met elkaar kunnen chatten. Kan dat ook via voice? Nee, dat niet. De mensen kunnen het wel zelf regelen, maar we gaan daar geen apart voice systeem voor opzetten. Heel veel mensen vinden het ook niet interessant, als ze met een vrouw spelen en opeens aan de andere kant van de lijn iemand met een zware stem horen praten. Een vijfde vaardigheid is communiceren, waarbij het belangrijk is eerst de ander te begrijpen voordat jezelf begrepen zal worden. Is dit een belangrijke vaardigheid die je ontwikkeld in The Chronicles of Spellborn?
De mensen in het spel zelf? Wij als bedrijf zullen de mensen die onze wereld moeten begrijpen wie ze willen zijn en ook laten zien dat ze samen spelen. Dat is denk ik wel belangrijk, dat ze door krijgen er wordt naar mij geluisterd en ze begrijpen mij. Als je naar spelers onderling krijgt. Taal is wel een belangrijk aspect hierin. Mensen moeten met elkaar samenwerken en met elkaar tactieken bespreken en uiteindelijk moeten uitvoeren. Dus ik denk wel dat dit een belangrijk aspect is, ja. Spelers die niet willen luisteren, zullen misschien niet succesvol zijn in de game? Deze mensen zullen ook niet in groepsverband worden geaccepteerd. Wederom is dit het zelfregulerende is dat eigenlijk dan. De laatste vaardigheid teamverband is synergie, dat betekend dat samenwerking meer is dan de som der delen. Is dat ook van toepassing in The Chronicles of Spellborn? Ja, zeker weten. Door de skills die je kunt instellen, kan je met je team afspreken wie welke skills gaat gebruiken om daardoor tot een juiste tactiek te komen. Dus daar zit zeker wel synergie in. De laatste vaardigheid had u zelf al genoemd. “Houdt de zaag scherp” wordt deze genoemd, dat er op neerkomt dat door veel te oefenen je ook beter wordt in het spel. Ik heb met u de 7 vaardigheden van het boek “The 7 habits of highly effective people” van Steven Covey besproken. Een onderzoeker van Microsoft Marc Prensky beweert dat het juist de vaardigheden zijn die door gamers ontwikkeld worden. Hij beweert dat gamers die oorlogspelletjes spelen beter soldaten zijn of chirurgen beter zijn geworden door het spelen van games. Ik heb zelf al het idee, dat gamers ook betere poker spelers zijn. Ja, of snelheidspelletjes, dingen die op snelle beslissingen aankomen, snelle vaardigheden. Dat is meer een algemenere term, want als je zegt legerspelletjes leidt tot soldaten, dan krijg je die volgende stap weer. En dat is heel erg overdreven, dat is heel erg Amerikaans. Tenminste dat vind ik heel erg Amerikaans. Als we kijken naar onze Nederlandse cultuur, waarin in mensen iets langer nadenken voordat ze beslissingen nemen, dat wel op een hoger niveau zou kunnen worden geteld. Waarin je dus letterlijk zegt, hoe ga je dus om met hulp aan andere, hoe ga je om met problemen, hoe ga je om met obstakels, doe je het skills based of laat je het zitten of ga je cheaten en dat soort zaken. Maar ok, dat is mijn mening. Ik geloof er ook wel in hoor, gedeeltelijk, dat je dat bijvoorbeeld wel kan toevoegen om te kijken of je alle militairen eruit kan halen. Het is wel een verbeterde selecteer methode. Ik denk dat ik niet het beste voorbeeld aan heb gehaald? Nou, ja American Army wordt gebruikt. Marc Prensky beweert dus eigenlijk dat het nuttig is om spelen te spelen. Hij zegt: Being succesful in today’s computer games help you succeed in school, work and life. Ik ben nieuwsgierig naar uw reactie hierop. Succesvolle mensen hebben dus deze vaardigheden volgens Stephen Covey en volgens Marc Prensky zitten die ook in games. Dus dat mensen door bezig te zijn met games ook verder komen in hun leven. De mensen die games spelen hebben, dus meer kans om highly succesful people te worden.
Ja, de mensen die games spelen zijn al bezig met deze vaardigheden, wellicht onbewust. Ik denk dat we hier mee moeten adverteren ook. Dat als onze mensen ons spel spelen, nee hoor. Ja, ik geloof daar ook wel in. Ik zit je een beetje voor de gek te houden. Ik geloof daar ook zeker in. Ja, ik zat even op de website te kijken van Prensky. Ja, ik geloof daar wel in hoor. Er zijn ook voldoende dingen in Amerika, waarin je kunt zien dat bijvoorbeeld bij het 9/11 trauma, dat computersimulaties worden gebruikt om mensen daar weer van af te krijgen. Maar dat is misschien de andere kant, want dit gaat er meer over dat de mensen vaardigheden trainen die ze in het echte leven ook kunnen gebruiken. Ja, ik geloof er wel in. In feite is het een simulatie. Als je met mensen moet praten in die wereld en je moet met veel mensen samenwerken, ja daar moet je toch bij nadenken. Het is een slimmer apparaat en bij 2vandaag zei ik dat eigenlijk ook, dan dat hele gebeuren van tv kijken en daar verder niks mee doet. Ik doe dit onderzoek voor het e-Learning Lectoraat, omdat er ook sprake is van een negatief imago bij games. Ja, zeker weten, ja. Denkt u dat het huidige imago van games nodig of gerechtvaardig is? Nee, zeker weten niet. Als je kijkt naar marktonderzoek op dit moment, dan zie dat er maar 25% tiener in speelt en de rest –zeker bij MMO’s- zijn normale mensen, die gewoon advocaat tot aan student tot aan wat dan ook zijn. En zeker naarmate de leeftijd grens steeds verder opschuift. Ik snap best dat mijn vader, nou mijn vader vind het nog leuk trouwens ook, maar mijn opa het niet helemaal snapte. Dat andere mensen van 50 zijn die het niet snappen en dat het minder verdeeld is rond die leeftijd. Maar denk is na als je zelf 20 jaar verder bent. Speel je dan nog steeds spelletjes? Ik denk het wel. Het is gewoon een stuk fetier. Dat een groter effect op je ontwikkelingen heeft, dan 26 uur per week voor de tv hangen. We zijn gekomen tot mijn laatste vraag, want u zei net voor de grap, dat u er over nadacht om er mee te gaan adverteren. Zet het u aan het denken, om zoiets mee te nemen in de communicatie naar buiten? Ik gebruik alles, wat ik te horen krijg. Ik vind het altijd super interessant, dus ik zal er zeker even verder naar gaan kijken. Ik wil u graag hartelijk bedanken voor dit interview. Hiermee hebt u mij zeker geholpen. Fijn, dat je dit over de telefoon wilde doen. We zitten op dit moment in een erg drukke periode en alle afspraken die ik maak, ik vergeet gewoon dingen. En dan sta je opeens voor de deur en daar moet ik dan heel korte tijd aan besteden, dus ook jij bedankt!
V.
Interview 3
Rick van der Wal en Jelle Hermus, game ontwikkelaars van Kies jij Zelf. Kies jij Zelf is ontwikkeld door het Reclamebureau VDM gevestigd te Rotterdam. Dit initiatief van Reclamebureau VDM is ontstaan als reactie op de uitval van leerlingen van het vmbo en het mbo in Rotterdam. Kunnen jullie een korte toelichting geven over Kies jij Zelf het spel dat jullie hebben ontwikkeld? Rick van der Wal Zal ik dat even doen? Kies jij Zelf is opgesteld uit een sociaal probleem, dat er veel vmbo en mbo leerlingen vroegtijdig stoppen met hun opleiding. En dit is eigenlijk om hun te onderscheppen. Dus voordat ze de keus maken te stoppen met de opleiding moeten ze daar minimaal over nagedacht hebben i.p.v. dat ze zomaar iemand achterna lopen. Dit spel is onderdeel van een project, om ze dat bewust te laten worden. Dat ze daar eerst over na moeten denken en daarna kiezen voor doorgaan met school of stoppen met de opleiding. Is dit onderdeel van een lespakket? Rick van der Wal Ja, dit is onderdeel van een lespakket en het is ook onderdeel van een groter project, dat bijvoorbeeld ook een filmpje, een website en een in de klas lesprogramma heeft. Dus dan gaan er mensen in de klas dingen vertellen. Jelle Hermus Ja, er wordt toelichting gegeven op een film en interactie gevraagd met de leerlingen. En dan gaan ze op een gegeven moment het spel spelen en daar wordt dan ook over gepraat aan het
einde, zoals over de score en wat hebben jullie ervan geleerd. En dan gaan ze een website bekijken die daar bij hoort, waar dan ook weer over gediscussieerd in een of twee lessen. Hoe wordt je succesvol in het spel, wat moet je doen? Rick van der Wal Er is een factor waarbij je de goede keuzes moet maken. De goede zijn vaak de keuzes, die je verder moeten helpen, zoals verder gaan met je opleiding. Bepaalde morele keuzes moet je kunnen maken of je iets wel of niet steelt bijvoorbeeld. Als je het wel steelt wordt het bestraft en als je het niet steelt wordt het beloond. Dat soort dingen. Daarnaast zit er nog een stukje geluk bij en vaardigheid waarmee je de spelletjes constant moet doen. Er zitten vier of drie tussenspelletjes die je moet doen waarbij een factor van geluk en vaardigheid een rol speelt. Wat willen jullie met het spel bereiken? Rick van der Wal Het ideaalbeeld van het spel is, dat je hier door doorlopen en hiermee een soort van ervaring op doen waarbij ze situaties die ze in het echt tegen kunnen komen, dingen en situaties gaan herkennen. Situaties die ze gewoon in het echt kunnen tegen komen, waar ze hier een oplossing aangereikt krijgen of een alternatieve oplossing dan gelijk stoppen met je opleiding of gelijk voor de foute of makkelijke keuze gaan. Jelle Hermus En het is ook gewoon dat er ze over deze dingen gaan nadenken. Dat ze na gaan denken over het leven in plaats van dat ze het maar over zich heen laten komen, maar dat ze nadenken over de keuzes die ze maken in het leven en daar ook over gaan praten in projecten in de klas. Welke vaardigheden worden ontwikkeld wil je de beste zijn in Kies jij Zelf? Rick van der Wal Nou we gaan er niet zo van uit, dat die persoon die het spel het beste doorloopt de beste die vaardigheden heeft en bijvoorbeeld altijd de juiste keuze zou maken. Dat is onzin omdat te veronderstellen. We gaan er meer vanuit, heeft hij de juiste keuzes gemaakt, dat hij dat in het vervolg er misschien minimaal over na zou denken en de overweging zal nemen i.p.v dat hij alleen de makkelijk weg te kiezen. De makkelijke weg is stoppen met de opleiding of iets gaan stellen bijvoorbeeld. Dit is typisch om de bewustwording te wekken, dat je dat eigenlijk niet moet gaan doen en dat er een alternatief is en als je dat goed doorloopt, dan heb je er minimaal over nagedacht dat dat ook kan. Het is makkelijke dan dat je op een knopje tikt, dan dat je het echt moet uitvoeren natuurlijk. Om nou te zeggen, dat die persoon ook echt alle morele vaardigheden bezit en altijd de goede keuze zou maken is niet goed om te veronderstellen. Voor de rest wat ik al eerder zei is de behendigheid met spelletjes, dat is ook wel handig, dat is gewoon om je interesse erbij te houden. Dit is een singleplayer game. De zeven vaardigheden, die ik jullie wil ontlokken zitten allemaal in multplayer games. In singeplayer zitten er in ieder geval drie, bijvoorbeeld proactief zijn. Moet je in Kies jij Zelf pro-actief zijn om succesvol te zijn? Rick van der Wal Inderdaad. Om vooruitgang te boeken moet je dingen gaan ondernemen, plaatsen verkennen, je moet met mensen praten en je moet je bed uitkomen, dat is het belangrijkste en dat is
letterlijk bij het begin. Je wekker gaat en dan komt er een dialoog met wat er die dag kan gebeuren. Je komt op straat, iemand spreekt je aan en die nodigt je uit om in conversatie met andere personen te gaan. Een andere vaardigheid is “begin met het eind in gedachte”, dus je moet een doelstelling hebben wat je wilt bereiken. Komt dit ook voor in het spel? Rick van der Wal Ik denk dat, voor de mensen die het spelen het wel degelijk van belang is dat ze zo hoog mogelijk willen scoren. Alleen al door de concurrentie in de klas. Je weet dat je het later in de klas het daarover gaat hebben, dus je wilt goed voor de dag komen. En eerlijk is eerlijk. We zijn nog niet van een 100% score uitgegaan bij dit spel. Nu zitten we op de 80% en dat is bijna optimaal. Dat is dus een van de hoogst haalbare dingen en daarmee nodig je ze ook uit hun best te doen om zo’n hoog mogelijke score te halen, dat is wel de bedoeling. En daar wordt je ook gelijk vanaf het begin van het spel mee geconfronteerd dat een hoge score beter is. Je ziet ook constant in beeld wat je score is en door de verschillende balkjes wordt continue uitgenodigd om dat weer omhoog te gooien. Zelf heb ik het spel ook thuis gespeeld. Een hoge score bereiken is een doelstelling. Een andere doelstelling kan zijn om in gesprek te komen met het meisje, want dat lukte mij maar niet om in gesprek met haar te komen. Jelle Hermus Dat is grappig als dat je doelstelling is het zou kunnen, maar het kan namelijk ook niet. Rick van der Wal Het kan een keer op het moment dat je in een missie zit. Op dag vijf krijg je geloof ik een missie en dan praat ze met je. Er zijn inderdaad wel dingen waar je naartoe kan werken tijdens het spel. In het geval van het meisje heb je een bepaalde sociale score nodig. Maar ook heb je bijvoorbeeld basketbalschoenen nodig om op het sportveld te komen. In het begin is dat een motivatie om gelijk aan de slag te gaan om geld te verzamelen voor die schoenen. Jelle Hermus Maar niet door steeds door de dagen heen te slapen, want dat zag je dus ook. Kinderen wilde dan geld hebben en gingen constant achter elkaar slapen, waardoor ze al hun dagen weggooiden en al hun energiepunten. Die dus niet benutten om punten te halen. Zij kwamen dus uit met een lage score. Wordt dat dan vervolgens met de leraar besproken? Rick van der Wal Ik denk niet dat de leraar zoveel kennis heeft van het spel op dit moment. Jelle Hermus Het is ook niet zo dat de kinderen zich afvragen waarom iemand dat heeft en dat je dan een bezwaarlijke discussie krijgt. We hebben en pilot waarin we dit hebben getest. Het liep nog een beetje chaotisch, maar je merkte wel dat sommige kinderen er serieus mee bezig waren en andere waren alleen maar bezig met, dus alleen maar die schoenen halen. Toch deden die kinderen uiteindelijk wel mee met die discussie. Het zet je een beetje aan het denken vooral tijdens die les. Het is niet zo dat ze echte wijze levenslessen meekrijgen in het spel.
Rick van der Wal Dat is eigenlijk niet de bedoeling geweest. Zodra je dit moraal hoogdravend gaat brengen aan kinderen, dan hebben ze zoiets dat het te ver van zich af staat. Het raakt ze dan niet en heeft geen raakvlak met wat hun beleven en dan wordt het spel meer gezien als onderwijs dan als spel. Zodra je dit verschil gaat verliezen, dan verlies je al de interesse in het spel. Jelle Hermus Dit spel geeft zeg maar het doel van het project interactief weer. Dus wat ze in het filmpje al te zien krijgen, krijgen ze hier weer alleen kunnen ze het dan beoefenen. Juist omdat het hier om de wat laaggeschoolde student gaat, die gewoon praktisch bezig willen zijn en niet theoretisch. Een derde vaardigheid is het stellen van prioriteiten. Moet je prioriteiten stellen? Rick van der Wal Ja, je moet wel degelijk prioriteiten stellen. Er zit ook een formule achter, die hun niet zien. Als je een hogere schoolscore hebt, dan krijg je meer zakgeld. Als je hoge sportscore hebt krijg je meer energie. Je kunt dan dus meer doen per dag. Beide factoren leveren dus meer punten op als je dat goed doet, maar je moet wel kiezen tussen school of sport. Als je voor school kiest gaat er bij sport wat af en als je voor sport kiest gaat er bij school wat af. En zo kun je dat dus balanceren. Je kunt dan zelf kiezen waar je prioriteiten liggen. Ga je liever sporten of beantwoord je liever de schoolvragen. De andere vaardigheden hebben te maken met samenwerking in teamverband. Denk win-win is bijvoorbeeld een van deze vaardigheden. Klopt het dat het niet van toepassing is op Kies jij Zelf? Rick van der Wal Niet een op een met de spelers. Je wilt wel zoveel mogelijk in de discussie hebben, maar dat is niet in het spel zelf. Ik denk niet dat je dat kunt stellen. Het is geen multiplayer feature, maar het is wel zo dat alles scores uiteindelijk niet alleen in de klas worden besproken. Maar die worden ook online geplaatst, waarmee je ook een vergelijking hebt tussen klassen. Dus de hoogste tien scores komen op het laatst nog in beeld. Het is dus niet in multiplayer verband, maar het is wel grappig dat klassen tegen elkaar kunnen concurreren. Leerlingen kunnen niet onderling samenwerken om er beter van te worden? Rick van der Wal Nee, niet in het spel zelf. Ze kunnen hooguit zeggen: “Doe jij die missie is”. Zodat ze weten dat het dus niet zo moet. Voor het klassengemiddelden, zeg maar. Ik wil het verder met jullie hebben over multiplayer games. Rick, jij speelt de MMORPG World of Warcraft. Jelle, speel jij ook multiplayer games? Jelle Hermus Nee, ik vind het op zich wel leuk, maar dan moet je ze altijd origineel kopen. Ik heb wel een paar origineel, maar geen multiplayer games.
Wil je succesvol zijn in World of Warcraft, welke vaardigheden moet je dan toepassen? We hebben er al vier genoemd, waarvan de eerste speel pro-actief is. Ontwikkel je deze vaardigheid in World of Warcraft? Rick van der Wal Steeds minder, eigenlijk. In het begin wordt je daar wel voor uitgedaagd, maar op een gegeven moment zit je in een groep met 40 man en dan zet je de tv aan en hang je er een beetje bij. Tot er weer nieuwe uitdagingen komen. Want dan lost de rest van de groep het op, begrijp ik? Rick van der Wal Ja. Jelle Hermus Niet erg sociaal. Rick van der Wal Ja, dat heet gewoon slacken. Is slacken een soort van meeliften? Rick van der Wal Ja, zoiets. Nou op een gegeven moment heb je de uitdaging van het spel wel een beetje gezien en dan wacht je alleen maar op de volgende uitdaging, die gemaakt wordt. Dan hang je er een beetje bij. Het is niet zo dat na een level cap, dus nadat je het hoofdstuk bereikt hebt, dat je heel veel wordt uitgedaagd om nog is verder te gaan. Ja, pro-actief. Het ligt er maar net aan welk deel van het spel je bekijkt. Jelle Hermus Ja, maar je moet wel wat ondernemen om wat te leren. Het komt niet perse naar je toe, zeg maar. Wil je goed in het spel zijn, moet je dan wel pro-actief zijn? Rick van der Wal Eigenlijk wordt in World of Warcraft de tijd die je er investeert voornamelijk beloond. Niet zo zeer de vaardigheden, die je in het spel zelf hebt. De tweede vaardigheid “begin met het einde in gedachte”, dus je moet een doelstelling hebben wat je wilt bereiken. Is dit een vaardigheid die je in World of Warcraft ontwikkeld? Rick van der Wal Er zijn wel doelstellingen. Je weet wel waar je naar toe wilt, je wilt naar een bepaald punt als het goed is, dat is het belangrijkste op dat moment. Wat daar tussen zit is de manier om daar te komen. Er zijn verschillende manieren. Dat doel is wat je constant voor ogen is, maar ik weet niet of het iets is dat je ontwikkeld. Jelle Hermus Het is een beetje de vraag of World of Warcraft wel zo educatief is.
Rick van der Wal Ik vind eigenlijk, dat het alleen verslavend is. Jelle Hermus Ja. Jullie hebben natuurlijk een duidelijke boodschap die jullie willen overbrengen. Maar je kunt ook kijken we naar het competentiegericht onderwijs waar je bepaalde vaardigheden moet ontwikkelen en die steeds belangrijker worden. Jelle Hermus Ik heb wel voorbeelden daarvan, maar dat zijn geen multiplayer games. Bijvoorbeeld SimCity of RollerCoaster Tycoon. Nu ben ik de Movies aan het spelen. RollerCoaster Tycoon heb ik zo ontzettend lang gespeeld. Ik was toen 15 denk ik toen het uitkwam. Op een gegeven moment begin je het economische inzicht te krijgen en dat heb ik ook bij SimCity, dat ik al speelde toen ik nog best klein was. Nu SimCity 4 speel ik ook, die is heel complex en uitgebreid. Voordat je daar goed in bent. Je moet en gaat ook echt over zaken nadenken, omdat het zo realistisch is. Je gaat ook anders kijken naar de steden, zoals ze zijn door dat spel. Je begint met een stadje en je wilt het liefst groene energie en geen vervuiling hebben, maar wil je dat zonder failliet te gaan en ook nog goede zorg brengen, dan kan dat eigenlijk niet. Op een gegeven moment moet je toch een olieapparaat bouwen, wat heel vervelend is, maar ja je wilt toch weer het beste voor je mensen en geld hebben. Je wilt ook zorgen voor goede scholen en goede ziekenhuizen, maar dat kan eigenlijk ook niet in het begin. In Kies jij Zelf hebben jullie ook een realistisch spel, dat een link met de werkelijkheid heeft. Klopt de stelling, hoe realistischer het spel hoe meer leermomenten of hoe meer kans heeft ervan te leren? Jelle Hermus Dat hoeft niet helemaal per se. Het is wel logisch op zich. Rick van der Wal Dat ligt meer aan de insteek van de makers van het spel, die kunnen er zoveel boodschappen instoppen als ze willen tot het op een gegeven moment meer een documentaire wordt dan een spel en dan heb je wel een grens overschreden. Tot die grens kun je een heel eind gaan, maar dat ligt eraan hoeveel boodschappen en leermomenten je er zelf instopt. Het heeft niet zozeer met de uitvoering van het spel te maken. Jelle Hermus Misschien ken je het spel Black & White. Daar zit een soort visie in van de makers, dat opzich een interessante kijk kan zijn op wat God dient of zou kunnen voorstellen. Wat het spel suggereert is dat er meerdere Goden zijn, die met zijn alle strijden om volgelingen en ook een machtsgebied krijgen. En dat je ziet dat je als God niet altijd alle macht hebt, maar beperkte macht binnen een bepaald gebied. Of het nou zo zou zijn of niet, het is een grappige invalshoek. Omdat als je over de echte wereld zou nadenken, dan zou dit van toepassing kunnen zijn. Hier denk je ook wel eens: “Jeetje we hebben het hier zo slecht, waarom komt God niet naar me toe?” Maar ja, als je God bent in Black & White, dan weet je dat je niet al die mensen tegelijk kan helpen bijvoorbeeld. Je leert er verder niks van over Godsdienst of wat dan ook, maar het is grappig, want het zet je aan het denken. Je kunt het vertalen naar de
echte wereld net als in RollerCoaster Tycoon. Als je in een pretpark loopt, dan weet je dat het voor die mensen veel werk is om het zo te regelen. Maar je ontwikkelt er ook commercieel inzicht mee en economisch en het ondernemen. Is dat het belangrijkste dat je mee kan krijgen van spellen? Je wordt gestimuleerd tot nadenken. Jelle Hermus Dat hangt van het doel van het spel van, denk ik. De uitdaging van zo’n spel als RollerCoaster Tycoon daar zit het hem in, dat het zo realistisch mogelijk is. Een bedrijf runnen kan gewoon leuk zijn. Zeker in zo’n spel. Daarom hebben ze het zo gemaakt, omdat het leuk is en goed verkoopt. Rick van der Wal Ik denk dat waar we nu mee bezig zijn veel verder gaat, dan er alleen over nadenken. Want het nadenken wordt ook getoetst. Het is op dit moment zowel een lesprogramma als een toetsing. Op het moment dat je dit niet goed doorloopt, het zal niet direct invloed hebben op je sollicitatieprocedure, maar het zal je wel aan het denken moeten zetten of in ieder geval verder te gaan en je verdiepen in de stof. Het is een stukje directer, dan alleen aanzetten tot denken. Het heeft namelijk ook direct zijn weerslag in de werkelijkheid. Een andere samenwerkingsvaardigheid is “je moet de ander eerst begrijpen, voordat je zelf begrepen wordt” en heeft te maken met communiceren. Is dat een vaardigheid in World of Warcraft? Rick van der Wal Het vervelende aan World of Warcraft is dat ze de groepen 40 man hebben gemaakt. 40 man krijg je nooit op een lijn, dat is onmogelijk. Helemaal omdat je elkaar niet kent of nauwelijks, taalbarrières en veel gebrekkig engels. Het sluit niet allemaal op een lijn aan. Toch heb je allemaal een doel, want je wilt bijvoorbeeld een baas dood krijgen. Je moet er doorheen. Je moet allemaal op een lijn zitten en dat lukt niet echt. Meestal kies je gewoon een groepje uit. Bij ons is dat een Dwarven groepje van 12 Nederlanders meestal tussen de 40 man. Onderling kunnen ze het heel goed vinden en daarbuiten laten ze het meestal een beetje meelopen. Het is niet zo dat je als doel hebt om met zijn alle op een lijn te zitten. Met een groepje van vijf man is dat misschien te doen. En dan heb je bij World of Warcraft ook nog de pick up crews, dat zijn mensen waar je nog nooit mee hebt gespeeld en daar dan 2 uurtjes mee speelt en dan ga je weer weg. Om elkaar eerst op een lijn te krijgen met 15 man, dat neemt veel te veel tijd in beslag als je maar 2 of 3 uur met elkaar bezig bent. Je noemde net iets over de pick up crew. Is dat een vorm van win-win strategie die je dan samen toepast? Rick van der Wal Ja, dat is uiteindelijk het doel, want in je eentje lukte het je niet. Dus je zou uiteindelijk die crew moeten maken, waar je uiteindelijk met zijn alle beter van wordt. Tenminste iedereen heeft een kans om er beter van te worden. Door synergetisch te werken ben je beter als team, klopt dat? Rick van der Wal
Ja, dat is een fout van World of Warcraft. Een enorme blunder die ze gemaakt hebben, tenminste dat valt ook wel weer mee want het spel is natuurlijk een enorm succes. Maar het gaat ze wel mensen kosten, want ze hebben nu 5 miljoen subscribers in Europa maar daar van zullen een zeker een dikke 10% van gaan afvallen. Tussen nu en een half jaar gelden en komend half jaar zullen die afvallen, omdat het teveel gericht is op 40 man rate groups. Het grappig aan dit soort spelen is vaak dat je in je omgeving 4 of 5 mensen kent die het ook spelen. Daarmee ga je dat spel doen en je haalt er wat mensen bij die je vrienden zijn, maar dat zullen nooit de groep van 40 mensen zijn die close vrienden worden waarmee je het gewoon goed kan vinden. Terwijl dat wel een doelstelling is geweest van de makers van World of Warcraft. Wat is dan de fout geweest van World of Warcraft? Rick van der Wal Alle end game is 40 man. Dus als je boven een bepaald niveau komt, dan moet je altijd met 40 man zijn om iets te doen. Dat is voor heel veel mensen niet reëel, die hebben daar de tijd niet voor. Hierdoor blijft slechts een heel select groepje spelers over, die daar tijd voor heeft om met 40 man bij elkaar kunnen komen en dan 4, 5, 6 tot 7 uur achter elkaar iets te gaan doen en dan weer klaar zijn. Dat houd je een jaar vol, maar op een gegeven moment wil je weer zelf iets gaan doen of met kleinere groepen iets gaan doen. Op dit moment wordt daar geen aandacht aan besteed in World of Warcraft. De laatste vaardigheid is “hoe meer je oefent, hoe beter je wordt” en dat geldt misschien overal wel voor, zoals voetballen en andere sporten. Rick van der Wal Ja, dat klopt. Eerder in het gesprek is gesteld dat World of Warcraft juist niet goed is voor educatieve doelstellingen. Rick van der Wal Er ligt natuurlijk een enorm gevaar achter. Het is enorm verslavend. Ik ken 4 of 5 mensen, waar door de relatie verbroken is vanwege dit spel. In elk geval een is er een die ik ken gestopt vanwege World of Warcraft. Jelle Hermus Is dat vanwege dat spel? Rick van der Wal Nou, kom op nou zij zit er letterlijk 24 uur per dag in. Als je inlogt is zij online. Jelle Hermus Ik weet het niet, ik log daar niet in. Rick van der Wal Ja, en iemand anders is ook helemaal weg erin. Het zijn extreme gevallen. Ik ken nog iemand die over niets anders kan praten. Die liep hier stage. Hij liet een filmpje zien en een half uur later kon hij zich weer eindelijk los worstelen. Ik speel het zelf ook dus ik had het filmpje al lang gezien, maar het was een filmpje die hij zelf gemaakt had. Je wilt dan toch niet zeggen,
kappen nou. En dan kwam daar weer een nieuwe achteraan, die ik ook moest zien. Het is super verslavend, dat wordt wel onderschat. Heb je gezien dat ze nu bezig zijn met documentaires. Nova is er nu mee bezig en publieke zenders besteden er aandacht aan. De uitzending van 2Vandaag heb ik gezien, maar ging geloof ik niet echt over verslaving, toch? Rick van der Wal Nou, heb je dat gezien met die gamer die allemaal prijzen had gewonnen? Daarna kwam nog een stukje van een jongetje dat in zijn kamer zat en dat was vrij verslavend. Ze vroegen op aan hem: “Heb je nog vriendjes?” “Ja, ik had wel vriendjes”. “Waar ben je socialer; online of in het spel?” Dat bleek dan ook nog in het spel te zijn, dat ging vrij ver. Het enge daarvan is, dat door hun het gevaar daarvan niet meer wordt ingezien. Laat ik het zo zeggen, bij ons is de grens nog redelijk bekend. Wat je vroeger had en wat je nu hebt. Maar bij hem is het gewoon nu normaal, dat je 7 tot 8 uur per dag op je kamer een spelletje zit te spelen en verder geen sociale contacten. En dat je daar dus helemaal in opgaat. En de volgende generatie die dat dan gaat spelen is het helemaal kwijt, dat je ook nog sociale contacten buiten het spel hebt. Jelle Hermus Het zijn natuurlijk wel extreme gevallen. Rick van der Wal Nou, dat valt best mee, want wat ik zei met de fout van het spel. Het laat een select groepje mensen over, dat minimaal 3 tot 4 uur per dag aan het spel besteed. Dat kan bijna niet anders als je in World of Warcraft als je op end game zit. Soms is dat 4 tot 5 uur achter elkaar en soms is een dagje niet. Iemand die het spelletje speelt voor de afwisseling, die bestaat al bijna niet meer in World of Warcraft. Jelle Hermus Ik denk dat World of Warcraft ook niet zo goed voorbeeld is voor deze vraagstellingen. Rick van der Wal Het kan wel. Jelle Hermus Ja, maar je leert er ook niet zo veel van. Multiplayer games hebben echt wel de potentie om heel leerzaam te zijn en om daar heel veel van op te kunnen steken. Rick van der Wal Ja, dit is de actualiteit. Er zitten 5 miljoen mensen in World of Warcraft. Jelle Hermus Ja, dat is nu inderdaad. Maar over een jaar of over twee jaar trekt dat weer weg. Ik bedoel, multiplayer games kan wel gebruikt worden. Ik weet niet of er al multiplayer games bestaan, die een echt economische systeem hebben. Rick van der Wal Ja, je hebt al online real time strategies en daar zit natuurlijk ook weldegelijk een educatieve noot aan en is niet verslavend.
Jelle Hermus En je krijgt straks Spore van de makers van de Sims. Ik heb het nog niet gespeeld natuurlijk, dus ik weet niet hoe educatief dat gaat worden. Het wordt een multiplayer spel waarbij je begint met een spore, een eencellig organisme als het ware. Je gaat dan zelf muteren en evalueren. Je gaat dan een wereld veroveren met je eigen soort. Online komt er dan een soort heelal van werelden, waarin je interstellair naar elkaar kan reizen en dus kennis kan maken met elkaar. Het heeft al een award gewonnen, zonder dat het bestaat. Je hebt natuurlijk ook de Sims het is dan wel geen multiplayer, maar het is een spel dat ik ook een poos gespeeld. Je krijgt daardoor inzicht in een mensenleven en hoe kostbaar bijvoorbeeld tijd is en hoe je met taken om moet gaan. Als je succesvol wilt zijn in het spel, dan moet je zeggen ok. Leuke dingen even aan de kant, want jij moet slapen en goed eten. Gezond eten, want anders wordt je dik en dat willen we niet. Naar je werk gaan. Carrière maken en geld verdienen. Dat soort dingen leer je ook goed, als je geen cheats gebruikt en gewoon met het spel meegaat. Spore krijgt een grote online communitie, denk jij dat je hier dan veel in kan leren? Jelle Hermus Nou, ik weet niet hoe gewelddadig dit gaat worden. Je moe elkaars werelden veroveren. Jouw soort gaat dus naar een andere planeet en moet die veroveren. Ik weet niet in hoeverre, het zal wellicht inzicht geven in de biologie en voor mensen die erg geïnteresseerd zijn in evolutie theorieën. Het zal daar ook wel ingebakken zijn. Je zult daar dan over leren en veel mee bezig zijn. Het is net als dat je SimCity speelt en dan geïnteresseerd bent in hoe steden in elkaar zitten en is dan ook een soort Aardrijkskunde. Je weet dan in de oude gedeeltes van de stad vervalt het sneller, maar is wel de grondprijs hoger. Dat is wel grappig, want met Aardrijkskunde had ik dat ook allemaal geleerd en dat zie je dan weer terug in het spel. Je gaat er dan ook bewuster mee op, omdat je die kennis in de praktijk kunt toepassen. Je kijkt misschien ook anders naar bepaalde dingen in het nieuws. Jelle Hermus Ja, sommige spellen hebben toch wel een deel van mijn wereld gevormd. Hoe ik naar bepaalde dingen kijk. Een spel zoals Unreal Tournament doet dat niet en GTA ook niet echt. Games laten die werelden vergelijken met de echte wereld. Jelle Hermus Ja, dat je de wereld om je heen beter leert begrijpen. Rick van der Wal Het kan wel, omdat je er mee bezig bent i.p.v. dat je iets leest. Je bent iets aan het ondernemen, je zit er in i.p.v. dat je er iets over leest. Ik denk dat, dat de kracht is van spellen. Het is ook waarom wij bij Kies jij Zelf voor een spel hebben gekozen, het is dezelfde opzet. Mensen die zitten erin die zijn er mee bezig i.p.v. dat ze een boek lezen over wat de volgende stap is. Dat is de grote kracht van het spel de interactiviteit. In het kort zijn de zeven vaardigheden, die ik met jullie besproken heb: “handel pro-actief”, “begin met het stellen van doelen”, “stel prioriteiten” en op het gebied van samenwerking “pas een win-win strategie toe”, “communicatie, dus leer de ander eerst te begrijpen voordat jezelf begrepen kan worden”, “synergie door teamwerk” en ik noem de laatste maar even “oefening baart kunst”.
Rick van der Wal Wat ik moeilijk vind om te zeggen van deze vaardigheden, is te zeggen waar de oorsprong ligt. Of het je nu uit het spel leert of al eerder hebt geleerd en kunt toepassen in het spel, waardoor je er meer bewust van wordt. Ik denk dat het laatste, dus dat je hebt al eerder hebt geleerd en kan toepassen in het spel, waardoor je bewust wording van die vaardigheden ontstaat. Ik weet niet of dat voor alle zeven vaardigheden geldt. Jelle Hermus Ik zit even na te denken. Het zijn dus vaardigheden, die in het echte leven goed zouden moeten zijn? Het hoeft dus niet perse in het spel te zitten. Je kunt je voorstellen, dat je een spel hebt dat je bijvoorbeeld tussen de drugsverslaafde zit en jij als enige er juist uit moet proberen te komen en de kracht in jezelf moet zoeken, ofzo, dan is het juist niet zo dat je in een team moet gaan werken. Misschien met mensen die dan aan de goede kant staan, dat zou en setting kunnen zijn van een spel en zit het er dus niet in. Maar het is wel uiteindelijk dat je in een team moet zijn met mensen, die van je houden en dat soort dingen. Zouden er belangrijke vaardigheden zijn in een spel, die je ontwikkeld en die je kunt toepassen in je leven waar door je er dus beter van wordt? Rick van der Wal Wij zijn van een informatieve versie uitgegaan, dat is de basis geweest. Ze zitten er wel in de vaardigheden. Maar het eerste is informeren en vervolgens te toetsten aan de hand van die vaardigheden, want je informeert iemand door het spel of iets wel of niet goed zou zijn. Vervolgens ga je dat toetsten doormiddel van zo’n missie, die daar in zit en daar heb je de vaardigheden voor nodig. Het is wel de bedoeling dat je deze enigszins vaardigheden hebt opgebouwd, voordat je aan het spel begint. Deze vaardigheden heb je inderdaad van jezelf. Ze worden eigenlijk getraind door het spelen van spellen, klopt dat? Rick van der Wal Ja, dat is het. Jelle Hermus Ja, RollerCoaster Tycoon bijvoorbeeld. Ik ben daar heel commercieel door gaan denken. In het spel ontsla je gemakkelijk mensen, die teveel geld kosten, maar in het echte leven doe je dat niet zo snel. Je gaat niet zo maar allemaal mensen ontslaan, maar je gaat er wel heel commercieel door denken. Je weet, dat je bedrijf er dan beter van wordt als je die dingen doe, dat heb ik daar bijvoorbeeld van geleerd. Dat soort dingen kun je leven. Het is dan wel geen wijze levensles, maar je leert er wel iets van. Rick van der Wal Het belangrijkste dat je inderdaad kunt leren in een spel is dat je informatie toe kunt passen. Informatie tot je nemen en verwerken en dat weer toepassen in een applicatie, een spel. Ik weet niet of dat direct terug slaat op een van de zeven vaardigheden. Als je heel direct gaat stellen, dat je deze vaardigheden traint. Wat is de eerste ook alweer? Pro-actief. Het doel verhogen is makkelijker, dat je het doel een op een omzet naar de echte wereld. Maar ik denk dat is er al lang. Je hebt al de omslag gemaakt. Je kunt dat inderdaad wel trainen met een spel door er bijvoorbeeld informatie over te geven, zodat ze het moeten toepassen. Zodat ze met de
kennis die je al hebt over het doel voor ogen stellen, dat je het kunt toepassen in een spel. Heel veel spellen worden zo gemaakt, dat je in elk geval al een doel voor ogen hebt. Anders krijg je het spel niet van de grond. Als je bij het opstart scherm al zoiets hebt, waar doe ik het voor druk je snel ALT F4 in om een ander spelletje te gaan zoeken. Ik zal nu verder toelichten hoe ik aan deze vaardigheden kom. Deze vaardigheden noemt Marc Prensky en hij citeert Steven Covey, die de bestseller “The seven habits of highly effective people” heeft geschreven. Het boek gaat over mensen die in het beroepsleven en sociale leven effectief zijn, zouden deze vaardigheden hebben. En Marc Prensky zegt dat deze vaardigheden juist door het spelen van games worden ontwikkeld. Hij heeft een visie op games en de educatieve waarde van games. Ik onderzoek wat game ontwikkelaars hier van vinden. Rick van der Wal Ik denk dat deze dingen misschien niet ontwikkeld worden. Ik denk dat wat er bij wordt ontwikkeld, wat ontwikkel je meer naast die zeven vaardigheden? Het prioriteiten stellen. Als ik naast elkaar begrijpen ook totaal onbegrip of totale afgunst voor bepaalde mensen, dat is ook iets dat je min of meer tegelijk ontwikkel. Op een gegeven moment gaat dat misschien elkaar opheffen of het gaat dwars of door elkaar lopen. Misschien dat het de effectiviteit van zoiets kan beperken. Hebben jullie door dit interview meer het idee gekregen dat je iets opsteekt van games? Ik heb daar wel eens bij uitvoerig bij stil gestaan in een weblog. Trouwens we hadden het net over 2Vandaag. Ik las die avond nog gelijk in het forum, negatieve reacties op de uitzending door gamers. Rick van der Wal Ja, het is ook wel grappig dat ze gelijk een stereotype iemand nemen die al zijn vriendjes is kwijt geraakt. Maar goed, ik zit bij 12 Nederlanders, waarvan er 9 Rotterdammers zijn die ik echt ken. En dat zijn echt niet allemaal mensen, die hun vrienden zijn kwijt geraakt door het spelletje World of Warcraft. Het jongetje zit alleen op zijn kamer en is zielig om te zien, maar dat is wel het beeld dat naar buiten wordt gebracht door de media. Jelle Hermus En dat huismoeders dan denken, dat mag niet meer. Rick van der Wal Nee, dat was juist grappig, want er zat een echt 6sbs gezin erbij. En die vader zei: “Ik vind het wel goed dat hij een hele dag achter de computer zit.” Dat is beter dan dat hij buiten hangt in deze wereld. Zo’n biervader zat daarbij. Het was jammer, dat dit als stereotype wordt genomen. Jelle Hermus Of je het allemaal nog spellen moet noemen, maar dit soort applicaties gaan in de toekomst nog wel een veel grotere rol spelen. Want het gaat ook steeds gekker worden hoe je deze spellen ervaart. Straks ervaar je ze misschien met een soort bril op en dat er een soort filter over de realiteit wordt gelegd, waarin jij de wereld zoals die nu is naar jouw hand kan zetten bijvoorbeeld. Dat soort dingen gaan wij allemaal maken. Op een gegeven moment zet ik hier
gewoon een boom neer, omdat ik het gewoon gezellig vind dat hier een boom staat bij wijze van spreken. Rick van der Wal Een vriend van mij wil de ervaring van games verhogen. Hij is bezig met een enorme bal waarin je kunt staan, waardoor je beweging kunt ervaren dat al vrij uniek is. Je kunt er zo veel aan toevoegen als je wilt, zoals windmachine’s maar dat is allemaal niet zo goedkoop. Maar hij wil de ervaring van games gaan verhogen doormiddel van bewegen. Op zich is dat best gemakkelijk te doen, want als je naar een trackball idee kijkt van een muis, die kan ook gewoon beweging simuleren. Als je in een bal staat, alleen het simpele lopen is al bewegen. Jelle Hermus Een bal dat is trouwens slim. Ik zat laatst te denken als je wilt lopen, dan moet een soort lopende band hebben in een soort van kruis, zodat als je naar links loopt ook naar links gaat in het spel. Rick van der Wal Daar hebben we al lang over nagedacht. Jelle Hermus Been there, done that. Kijk naar hoe wij zitten achter een scherm, dat is het gewoon niet. Dat is puur de beperking van de techniek. Rick van der Wal Het gaat erom hoe wil je de probleemstelling formuleren, wat wil je doen. De spelerervaring van het spel verhogen bijvoorbeeld. We gebruiken nu maar twee ervaringen, dat is geluid en zicht en dat is super beperkt als je denkt dat er iets van zeven ervaringen zijn. Er valt meer mee te doen. Jelle Hermus Er zal een tijd komen, dat je gewoon zelf door het bos heen rent en dat je dan bang bent van iets dat achter je komt. Dat je met een kloppend hart die bal uitstapt. Natuurlijk dit gaat allemaal komen en daarom is het goed dat we er nu al over nadenken. De impact van de spellen is nu nog redelijk beperkt, het hangt ervan af hoe groot je beeldscherm is, maar ja. Op een dag wordt het echt serieus en dan zullen we lachen om de protesten die nu allemaal komen tegen GTA bijvoorbeeld. Dan zullen er echt extreme gevallen komen. Elke techniek heeft zijn keerzijde. De ene is blij dat de auto er is en dat we er snel iets mee kunnen vervoeren, maar aan de andere kant vallen er ook een hoop doden door auto ongelukken. Dat is de prijs die ervoor betaald moet worden voor techniek. Bedankt voor dit interview en succes met de jullie project Kies jij Zelf!
