M I N O R
T R E N D W A T C H I N G
1
jorg
da m
leon
geboers
bob daan
coppieters evertse
docent tessa cramer
TRENDLANDSCHAP Verslag &Interview Vincent Everts
INHOUDSOPGAVE 2
INHOUDSOPGAVE
3
INLEIDING
4
ALEXANDER KLÖPPING
6
CARL ROHDE
8
FA R I D TA B A R K I
10
LIDEWIJ EDELKOORT
12
B O B VA N L E E U W E N
14
NALDEN
16
BARBARA PUTMAN CRAMER
18
ADJIEDJ BAKAS
20
B A S VA N D E H AT E R D
22
UITGEBREIDE PROFIELBESCHRIJVING: VINCENT EVERTS
25
B I J L AG E : T R A N S C R I P T I E I N T E RV I E W V I N C E N T E V E R T S
35
B I J L AG E : B R O N N E N L I J S T
2
INLEIDING In dit verslag gaat u lezen over Trendwatchers. Als groep hebben wij gekeken naar de wereld van Trendwatching en de mensen die hierin actief zijn. We hebben voor deze opdracht 10 Trendwatchers geanalyseerd. Dit deden we onder andere door te kijken naar welke manier van werken ze hebben, wat hun specialisme zijn en wat hun visie op de toekomst is.
De tien Trendwatchers waar u in dit verslag over kunt lezen zijn: Alexander Klopping Carl Rohde Farid Tabarki Lidewij Edelkoort Bob van Leeuwen Nalden Barbara Putman Cramer Adjiej Bakas Bas van de Haterd Vincent Everts Naast deze analyses vindt ook een uitgebreide profielbeschrijving van één van deze Trendwatchers. Namelijk; Vinvent Everts. We hebben hem mogen interviewen en daardoor hebben we een goed beeld gekregen van deze Nederlandse Trendwatcher. Wij wensen u veel plezier bij het lezen van dit verslag!
3
4
ALEXANDER KLÖPPING - werkwijze
achtergrond
methodes
Alexander Klöpping is geboren in 1987 en heeft ondanks zijn jonge leeftijd, een indrukwekkend CV. Klöpping studeerde toen hij 18 was voor een jaar aan een republikeinsgeorienteerde universiteit en een democratisch-georienteerde universiteit in Amerika. Hierna volgde hij de studie ‘Nieuwe Media’ aan de Universiteit van Amsterdam. Voor zijn studerende leven heeft hij ook niet stilgezeten. Alexander richtte een eigen bedrijfje op, genaamd The Gadget Company. Onder het kopje ‘opdrachtgevers’ staan meerdere bedrijven waar Alexander voor gewerkt heeft.
Alexander Klöpping werkt erg observerend. Vanaf zijn 18e hield hij zich bezig met online marktingscampagnes voor politieke partijen. Tijdens zijn studiejaar in Amerika heeft hij onderzoek gedaan om te ontdekken hoe jongeren kopen, kijken en kiezen. Vervolgens schreef hij een scriptie over de Obama campagne en de rol van nieuwe media en de fan cultuur. Het feit dat Alexander Klöpping op twee verschillende scholen heeft gezeten (republikeins-georienteerde universiteit en een democratischgeorienteerde universiteit) wijst erop dat hij erg beschouwend te werk gaat. Om een goed beeld te krijgen van hoe jongeren denken, moet je jezelf ook onderdompelen in de cultuur en dit heeft Klöpping daadwerkelijk gedaan. Verder is Klöpping iemand die online erg actief is. Hij Twittert veel en probeert via de nieuwe media alles wat er speelt in de gaten te houden. Dit koppelt hij terug onder andere op tv en in zijn columns. 1
1 - Informatie van www.alexanderklopping.nl
5
ALEXANDER KLÖPPING specialisme
Alexander Klöpping is gespecialiseerd in technlogische ontwikkelingen (denk aan gadgets) maar ook in social media, entertainmentconsumptie, marketingcampagnes, politieke campagnes en ondernemerschap. Dit alles koppelt hij terug naar de wereld op een luchtige, speelde manier. Zo spreekt hij een jeugdig publiek aan. Ook schreef Alexander Klöpping een boek over Wikileaks. Hij schrijft onder andere wat voor effect een site als Wikileaks heeft op de maatschappij en het vrije internet. Ook schrijft hij het verhaal van Wikileaks tot nu toe, hoe de organisatie tot stand is gekomen en wat oprichter Julius Assange en zijn medewerkers drijft. 2
opdrachtgevers
toekomstvisie
Vanaf 2008 schreef Klöpping voor Jort Kelders 925.nl en werd later redactiechef. Ook schreef hij columns voor onder andere Emerce, NU.nl en NRC Next. Sinds 2009 is Alexander Klöpping ook op tv te zien. Hij is vooral bekend als interetexpert in het programma ‘De wereld draait door’. In dit programma laat hij de kijkers de nieuwste gadgets zien en geeft hij zijn mening over verschillende internetzaken. 3
Alexander Klöppings visie op internet is dat nu alles nog statisch is. Een website is voor elke bezoeker hetzelfde. Het is eigenlijk een digitale brochure, een brochure plus, waarvan de content voor jou wordt bepaald door de persoon die de website beheert. De content die online staat is best wel statisch. Klöpping vindt het interessant om er over na te denken hoe dit in de toekomst zal zijn. Hij denkt dat alle media gepersonaliseerd gaat worden. De content die zal voor iedereen anders zijn. Geen krant zal hetzelfde zijn. Tv wordt puur voor jou gemaakt en een website laat zien wat jij interessant vindt. Media wordt een stuk individualistischer dan het nu is. Merken zullen blijven bestaan, de invulling ervan wordt anders in de toekomst. 4
2 - Informatie van www.alexanderklopping.nl 3 - Informatie van Wikipedia.nl, Alexander Klopping 4 - Informatie YouTube filmpje
6
CARL ROHDE naam en bedrijf
achtergrond
Carl Rohde is de eigenaar van het bedrijf Science of the Time. Dit bedrijf is opgericht in 1992, en is een van de oudste en meest gereputeerde trendwatch & innovaties bureau in de wereld. Carl Rohde heeft dit bedrijf opgericht, en leidt dit bedrijf ook. Trendwatching & Coolhunting zijn Carl Rohde’s professionele passies. Hij is niet zozeer geïnteresseerd in gadgets, maar meer in de zogeheten ‘Validated Cool Mentality Trends’. Dit zijn trends die niet over een nachtje verdwijnen, maar een solide basis vormen als het gaat om het opbouwen van merken, communicatie concepten, nieuwe producten en diensten. Daarnaast is Carl Rohde leraar Trendwatching & Innovaties aan de Fontys Hogeschool. 1
Tussen 1974 en 1980 heeft Carl Rohde de Universiteit van Tilburg afgerond. In 1988 is hij les gaan geven aan de universiteit van Utrecht, wat hij tot 2008 gedaan heeft. Aan deze Universiteit verrichte Rohde jarenlang Academisch gedegen onderzoek naar de ‘soft spots’ van diverse generaties. Dit zijn de collectieve verlangens en ambities, de collectieve zorgen en interesses van bijvoorbeeld de huidige generatie jongeren. Bovenmodaal gebekt als ze zijn alsmede verslaafd aan hun mobieltjes. In de tussentijd heeft hij in 1992 het bedrijf Science of the Time opgericht, waar hij nu nog steeds de eigenaar van is. Tussen 2000 en 2005 heeft hij meegeschreven aan het Tijdschrift voor Marketing. Tussen 2006 en 2007 heeft hij lezingen gegeven. Sinds 2009 is hij leraar Trendwatching & Innovaties aan de Fontys Hogeschool. 2
7
CARL ROHDE methodes en specialismen
Carl Rohde’s Science of the Time breidt zich in een hoog tempo uit. Het is in de loop der jaren uitgegroeid tot een organisatie met vestigingen in Lissabon, São Paulo en Seoul. Er zijn duizenden trendwatchers en –onderzoekers aan verbonden, van bekende mensen tot studenten over de hele wereld die, nadat ze van Rohde een spoedcursus trendwatchen hebben gekregen, bijdragen aan de blog van Science of the Time. De coolhunters van Rohde zijn veelal jongeren, maar daarnaast werkte Rohde op kleinere schaal met dertigers en vijftigplussers. Deze werkwijze met coolhunters en wetenschappers garandeerd dat de uitkomsten van de onderzoeken empirisch onderbouwd en methodologisch sterk zijn. Een aantal trends waar Carl Rohde veel mee werkt zijn: •
De metroseksualisering van de man. Enerzijds nemen mannen meer en meer vrouwelijke waarden en gedrag over. Anderzijds willen ze daardoor juist weer een erg mannelijk moment.
•
De spagaat waarin veel vrou wen verkeren. Enerzijds heb ben ze een indrukwekkende emancipatiebeweging uitgevo erd. Anderzijds willen zij ook sensueel en vrouwelijk blijven.
toekomstvisie
Volgens Carl Rohde wordt het leven steeds ingewikkelder, als gevolg van toenemende globalisatie. ‘Machtsen concurrentieverhoudingen gaan ingrijpend veranderen. Het maakt onze wereld steeds platter en zal het level playing field ingrijpend veranderen. De BRIC-landen worden steeds hipper en cooler. Er ontstaat in heel Azië een nieuw optimisme. Datzelfde zien we in Brazilië. En natuurlijk kent dat land nog grote problemen, maar de (economische) groei is er enorm. Evenals in India. Jonge mensen uit de upcoming countries zijn bereid heel hard te werken voor weinig geld. Ze zijn bovendien met veel en hun opleidingsniveau stijgt hard. Wij zullen meer dan ooit onze kracht moeten tonen: innovatief en creatief. Dat moeten we uitbuiten.’ 4
• De opkomst en groeibewegin gen van de beleveniseconomie. •
Wat het betekent om in een stress samenleving te leven en hoe één verlangen bin nen die stress samenleving alle andere verlangens lijkt te domineren. 3 opdrachtgevers
Carl Rohde heeft in de loop der tijd een topreputatie opgebouwd als internationale trendwatcher met inhoud en diepgang. Hij brengt mentaliteitsveranderingen in kaart voor onze samenleving als geheel en voor generaties en doelgroepen daarbinnen. Bedrijven als Microsoft, Unilever, Heineken, Wrangler, Adidas, BMW, het Rode Kruis en the International Council of Shopping Centres, maar ook communicatiebureaus en ministeries maken gebruik van zijn lezingen, brainstorms en diensten.
1 - Informatie van scienceofthetime.com 2 - Informatie van Linkedin 3 - Informatie van speakersacademy.nl 4 - Verslag NARIM Congres 2012 op www.narim.com
8
FA R I D TA B A R K I achtergrond
Farid Tabarki (1976) is oprichter en directeur van Studio Zeitgeist. Dit is een bedrijf dat onderzoeken doet naar lokale, nationale en Europese tijdgeest. Onlangs heeft Farid Finishing School opgericht. Dit is een educatief instituut dat zich vooral focust op het leren van nieuwe technologie, entiquette en leiderschap. Doelgroep van Finishing School zijn mensen met een hoog potentieel van tussen de 20 en 30 jaar oud. Farid presenteert ook veel TV-programma’s zoals MTV Coolpolitics en Durf te Denken. Hij studeerde Politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Al tijdens zijn studie kwam hij bij de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) op voor de Nederlandse studenten. Ook werkte hij als onderzoeker bij Nederland Kennisland, een stichting die de kennissamenleving wil versterken. 1
De meeste tijd spendeert Farid tegenwoordig aan het vangen van de tijdsgeest. Als reiziger, onderzoeker en debatleider en hij probeert actuele ontwikkelingen in een kader te plaatse. Hij is in maart van dit jaar uitgeroepen tot Trendwatcher of the year 2012-2013.
methodes
- werkwiijze
Farid reist erg veel. Hij bezoekt andere landen om daar inspiratie op te doen of om daar te komen spreken. Hier haalt hij zijn informatie vandaan. Niet zo zeer uit een enorm netwerk maar hij gaat grotendeels zelf overal achteraan. Hij zegt zelf dan ook: “ik reis, dus ik ben”. 2
FA R I D TA B A R K I specialisme
toekomstvisie
Tabarki: “Als je ontwikkelingen die je waarneemt op een toegankelijke manier weet te vertalen naar organisaties en individuen. Voor mijn werk bij Studio Zeitgeist analyseer ik ontwikkelingen die relevant zijn, daarna bekijk ik wat de veranderingen concreet betekenen voor individuen en organisaties. Als je daar goed in bent dan heb je een streepje voor als tijdgeestonderzoeker.” 3
‘De 21e eeuw is een tijd van technologie, van netwerken’, zei hij eens in een interview. ‘De vorige generaties bewogen vooral op economische vooruitgang. De jonge generaties richten zich veel meer op zelfontwikkeling.’ 5
Hiermee zegt Tabarki eigenlijk dat hij zich niet specifiek op een bepaalde sector richt. opdrachtgevers
Hieronder een opsomming van enkele opdrachtgevers van Farid Tabarki: - Counterpoint - Museum Boijmans Van Beunigen - BNR Nieuws Radio - Coolpolitics - Philips - Hyves - Science of the time - Money Fest ‘09 - Universiteit van Amsterdam
1 - Informatie van www.studiozeitgeist.org 2 - Informatie van www.tabarki,nl 3 - Informatie van www.human,nl 4 - Informatie van www.tabarki,nl 5 - Filmpje op YouTube van Farid Tabarki
9
10
LIDEWIJ EDELKOORT achtergrond
Lidewij Edelkoort komt uit Wagenigen (1950). Ze werkt voor haar eigen bedrijf Studio Edelkoort. Ze heeft mode en ontwerp gestudeerd aan de Kunstacademie van Arnhem. In 1987 ontmoette ze op een designcongres in Amsterdam grafish ontwerper Anthon Beeke, daar heeft ze een relatie mee. In 1971 begon Edelkoort als modecoördinator en styliste bij De Bijenkorf. Ze viel daar erg op omdat ze het vermogen had om de koopwensen van klanten voor het volgende seizoen te voorspellen. Na vier jaar voor De Bijenkorf te hebben gewerkt, vertrok ze naar Parijs. Daar begon ze het adviesbureau Trend Union voor mode en schoonheidsproducten. In 1991 richtte ze haar eigen bedrijf Studio Edelkoort op. Twee jaar later, in 1993 richtte ze de organisatie Heartwear op waarmee ze kledingproducten uit ontwikkelingslanden probeert op de westerse markt te krijgen. 1
Van 1999 tot 2008 was ze voorzitter van het college van bestuur van de Design Academy Eindhoven. In 2003 werd ze door het blad Time Magazine gerekend tot de 25 invloedrijkste mensen in de modewereld. In 2012 kreeg Edelkoort de onderscheiding van het Prins Bernhard Cultuurfonds en was ze daarnaast te zien bij het tv-programma Zomergasten. methodes
- werkwijze
Volgens Edelkoort kan tegenwoordig iedereen een trendwatcher zijn. Iedereen die een beetje op internet rondsurft kan trends op een rij zetten, aldus Edelkoort. Daarom noemt Edelkoort zichzelf eerder een trendforecaster. Waar een trendwatcher zich voornamelijk bezig houdt met wat er is, houdt een trendforecaster zich bezig met wat er komen gaat. Ze leunt sterk op haar eigen intuïtie. Naar eigen zeggen was haar werkwijze vroeger wat breder. Bijvoorbeeld bij presentaties had ze de neiging om deze heel breed op te zetten waardoor ze al snel vrijblijvend werden. Tegenwoordig kiest ze één thema en diept dat helemaal uit. 2
LIDEWIJ EDELKOORT
specialisme
opdrachtgevers
toekomstvisie
Lidewij Edelkoort is erg goed in het gebruiken van haar intuïtie. Op deze manier voorspelt ze zaken die in de toekomst gaan gebeuren. Haar specialisme ligt voornamelijk op het mode en lifestyle-stuk. Ze geeft twee keer per jaar een audio-visuele presentatie aan professionals uit allerlei sectoren. 3
Lidewij Edelkoort heft onder andere gewerkt voor Coca-Cola, Nissan, Camper, Siemens, Moooi en Douwe Egberts. Studio Edelkoort heeft daarnaast concepten voor een aantal beauty-merken bedacht zoals Estée Lauder, Lancôme, L’Oréal, Shiseido, Dim en Gucci. Verder is Lidewij Edelkoort ook mede-uitgever van het magazine View on Colour. Dit magazine kijkt naar trends in kleuren en de invloed daarvan op mode, graphics, industrieel design, verpakkingen, cosmetica enzovoorts. Verder is ze ook nog uitgever van Interior View magazine. 4
Edelkoort verwacht dat er in de toekomst een hoop dingen gaan veranderen. Zo denkt ze dat in 2020 de grens tussen online en offline geheel verdwenen zal zijn. Fysieke winkels zullen een voorbeeld moeten nemen aan internetshoppen, wat 24 uur per dag en dus ook s’nachts kan. Het geloven in een doelgroep zal steeds minder gebeuren, plezier staat voorop stelt Edelkoort. Omdat mensen steeds luier worden zullen winkels daar ook rekening mee moeten gaan houden. Als voorbeeld geeft Edelkoort een bruidsmodezaak. Een bruidsmodezaak zou eens moeten denken aan het regelen van het totaalplaatje van het huwelijk (dus ook de bloemen, bruidstaart etc.). Edelkoort stelt daarnaast dat marketing in de toekomst niet meer veel voor zal komen. Producten moeten meer ziel krijgen. Dus minder maken, meer tijd nemen en meer energie in de producten pompen zodat producten uit zichzelf al zeggen dat ze gekocht willen worden. 5
1 - Informatie van www.wikipedia.org 2 - Informatie van uitzending VPRO Zomergasten 3 - Informatie van uitzending VPRO Zomergasten 4 - Informatie van www.edelkoort.com 5 - Informatie van www.secondsight.com
11
12
B O B VA N L E E U W E N achtergrond
Bob van Leeuwen werd op 15 oktober in 1974 geboren. Ging naar het Dongemond College in Raamsdonksveer. In 1995 starte hij bij Avans Hogescholen in Breda aan een een Bachelor opleiding Marketing. Het Diploma behaalde hij in 2000. Na zijn Bachelor begon hij aan een Master opleiding aan de universiteit van Tilburg, Master of Science, Service- & Retailmarketing. Na zijn studie begon Bob bij Interpolis waar hij als Marketing Analist aan de slag ging. Na anderhalf jaar groeide hij echter door tot Business Analist. Dit deed hij tot 2009. Vanaf toen ging hij aan de slag als Trendwatcher / Channel Strategist (mobile) bij Interpolis. Dit was ook het moment waarop hij begon met het geven van seminairs studenten van zowel Fontys als Avans.
Sind begin dit jaar is Bob Trendwatcher voor Interpolis. Bob zelf over zijn nieuwe functie “ Just started my new job so there’s a lot to explore. My ambition is to lead a great culture into a dominating competitive power. People don’t buy products, they follow a vision. And i think that’s especially true for companies that sell commodities” Bob is genomineerd voor TWOTY 2012 methodes
- werkwijze
Trendwatching is volgens Bob zijn tweede natuur. Zijn hele leven laat hij zich al inspireren door nieuwe ontwikkelingen, het was echter nooit zozeer het verschijnsel op zich dat hem aansprak, maar de verandering die het het als gevolg had. Bob vindt dat je verschillende ontwikkelingen in een breder perspectief moet plaatsen om ze te kunnen vertalen naar strategie of concept.
B O B VA N L E E U W E N Bob schrijft zelf dat Antropologie en technologie zijn belangrijkste drivers zijn in zijn manier van werken. Ook heeft hij geleerd dat data enorm belangrijk is bij de visievorming, maar dat je er niet te veel aan moet blijven hangen. specialisme
“Bob van Leeuwen engages in gathering and interpreting trends that affect society, especially those dealing with clients of the insurance company Interpolis. His specialty: the concretization of generic trends.” Binnen Interpolis houd Bob zich bezig met het verwerken van trends naar functionele producten voor Interpolis. Zo heeft hij een grote bijdrage geleverd bij de ontwikkeling van een applicatie waarmee klanten van Interpolis mobiel hun schadevergoeding kunnen regelen na een ongeluk.
Verder liggen Bob zijn interesses in innovation, cars, Mac, better not bigger, gaming, strategic, food, futurism en ENFP opdrachtgevers
Van Leeuwen werkt al jaren bij Interpolis waar hij tegenwoordig in functie is als trendwatcher. Als trendwatcher is hij verder actief op zijn eigen twitter pagina (https:// twitter.com/#!/Capibaro) en sinds april blogt hij mee bij www.extendlimits.nl en Publiceert hij op secondsight.nl. Ook geeft Bob gast colleges op verschillende instellingen en is hij specialist bij Nyenrode Business School
toekomstvisie
Op Extendlimits laat Bob zich negatief uit over de ontwikkeling van het internet, in een heel cynische blog predikt hij over hoe vervelend het internet is en dat het wat hem betreft zo snel mogelijk weer mag verdwijnen, in reacties van Bob op de reacties op het bericht komt echter naar voren waar de irritatie vandaan komt, de ontzettend langzame ontwikkeling van veel bedrijven online. Ook ziet van Leeuwen de wereld van een ik naar een wij-maatschappij gaan. Egonomie met een mooi woord, waarbij we als mensen de functies van instellingen overnemen en samen werken aan een betere/ makkelijkere toekomst.
13
14
NALDEN naam en bedrijf
Nalden is een merknaam. De echte naam van Nalden is voor het grote publiek onbekend, zodat het een mysterieus merk is. Hij is werkzaam voor zijn eigen blog ‘nalden.net’. Hierop blogt hij over muziek, design, feestjes, reclame, gadgets, technologie, architectuur en kunst. Daarnaast is hij mede eigenaar/bedenker van ‘WeTransfer’, waarmee je tot 2GB aan foto’s, video’s, muziek en andere bestanden kunt versturen. 1 Een nieuwe startup van Nalden is Kuvva, waar hij ook mede eigenaar/ bedenker van is. Kuvva is een platform waarmee je een groot aantal professionele wallpapers tot je beschikking hebt. 2 Daarnaast vragen grote merken als Nike, Apple, en Vodafone of Nalden mee kan denken over hun commerciële strategieën. 3 achtergrond
Op jonge leeftijd was Nalden al meer bezig met het bouwen van websites, dan school. Nadat hij voor de tweede keer in 3 havo dreigde te zitten, werd hem verzocht de school te verlaten. Een diploma had hij niet, maar wel
een artiestennaam. In de eerste klas noemden een jongen hem opeens Nalden. Uiteindelijk begon iedereen op school, en zelfs zijn ouders hem Nalden te noemen. In Amsterdam rondde hij op het ROC de studie netwerkbeheer af. Hij ging uit in Amsterdam en
om zijn vriendjes uit Wilnis op de hoogte te houden van zijn belevenissen, begon hij rond zijn zestiende zijn zelfgemaakte blog nalden.net. Toen hij begon met het gratis online beschikbaar stellen van muziek schoten de bezoekersaantallen van zijn blog omhoog. Rapper Jiggy Dje maakte speciaal een nummer op voor het blog. Nalden maakte zelf een nummer op met De Jeugd van Tegenwoordig. Nalden werd steeds meer een naam in de Amsterdamse hiphopscene en zijn blog een begrip. Als expert op het gebied van jeugdcultuur en nieuwe media werd hij door bedrijven uitgenodigd om over marketingcampagnes en marktstrategieën te brainstormen. Reclamebureau Proximity bood hem een baan aan als junior creative. Hier werkte hij als twintigjarige, zonder diploma. Na zes maanden ging hij aan de slag als researcher bij trendadviesbureau Streative Branding, waar hij met name bezig was mensen uit te leggen waar het internet naartoe ging. Niet lang daarna begon hij voor zichzelf. Een van zijn eerste klanten werd Universal Music, die hem inzette voor hun marketingcampagnes.
15
NALDEN Intussen was Nalden druk bezig met het blog Nalden.net. Nalden was gaan samenwerken met een kennis uit de hiphopwereld, Harald Dunnink. Oprichter en eigenaar van designbureau Momkai, die het blog zo ontwierp alsof je in Naldens hooft zit en een verbeelding zien van zijn gedachten. 4 methodes
Nalden’s drijfveer is de drang om te delen. Als hij iets tofs ziet, wil hij het aan een groter publiek bekend maken. Hij gaat actief op zoek naar de dingen die hij leuk vind, en doet dit vooral via internet. Daarnaast benaderen veel bedrijven hem. Zo verdient Nalden geld met de achtergronden die je op zijn website ziet. Bedrijven zijn bereid veel te betalen om op de achtergrond van het blog Nalden.net te staan, maar Nalden kiest zorgvuldig uit welke merken hij leuk vind om op zijn blog te komen. 5
specialisme
toekomstvisie
Muziek, design, feestjes, reclame, gadgets, technologie, architectuur en kunst zijn de onderwerpen waar Nalden in gespecialiseerd is. Hij schrijft alleen over de dingen die hij leuk vind, en het bezoekersaantal van 575.00 unieke bezoekers per maand is het bewijs dat zijn smaak gedeeld wordt. En die bezoekers blijven ook nog eens gemiddeld 8 minuten lang hangen op het blog.
Via Nalden’s blog, wordt zijn visie op de toekomst niet echt duidelijk. Hij weet de tijdgeest er goed weer te geven, en signaleert veel verschillende trends. Deze blogt hij op een vrolijke manier. Toch heeft hij zeker een visie over de toekomst. Zo heeft hij voor trendadviesbureau Streative Branding mensen uitgelegd waar het internet naartoe ging. Hierover heeft hij dus wel ideeën, maar deze worden via zijn blog niet echt duidelijk. Over zijn eigen toekomstvisie heeft hij al wel duidelijke ideeën. Zo is een grote droom van Nalden om door te breken in Japan, te bloggen vanaf de maan of om ooit misschien de politiek in te gaan.
opdrachtgevers
De opdrachtgeefsters van Nalden zijn grote merken als Apple, Nike en Vodafone. Hij wordt veel gevraagd om mee te denken over nieuwe producten, of zich te bemoeien met hun marketingstrategie.
1 - Informatie van www.wetransfer.info 2 - Informatie van www.kuvva.com 3 - Informatie van www.nalden.net 4 - Interview uit tijdschrift Vrij Nederland 5 - Uitzending De Wereld Draait Door
BARBARA PUTMAN CRAMER - werkwijze
achtergrond
methodes
Barbara Putman Cramer is geboren in 1986 en is een trendwatcher gespecialiseerd in voedsel, design en duurzaamheid. Deze specialismen zijn direct af te leiden van haar hobby’s (koken, visueel denken, ontwerpen). Ze is sinds kort Master of Industrial Ecology. In de toekomst wil ze zich ook bezig gaan houden met architectuur en stadsontwikkeling. Ze studeerde in Melbourne, Delft en Amsterdam en Londen. Verder is Barbara Putman Cramer gekozen tot upcoming talent 2012 bij Second Sight en werkt ze bij de Design Academy in Eindhoven. Barbara is een spreker en heeft onder andere gesproken voor TEDxAmsterdam. 1
Haar manier van trendwatchen wordt gekenmerkt door haar verfrissende en geestige aanpak. Ze vindt zelf dat het vak nog lang niet is uit ontwikkeld is. Daarnaast kijk Barbara Putman Cramer niet echt naar maatschappelijke macro-trends, maar is ze juist heel nieuwsgierig naar kleine initiatieven en ontwikkelingen, die een multipliereffect kunnen genereren. 2
16
BARBARA PUTMAN CRAMER specialisme
Barbara Putman Cramer is foodtrendwatcher. Ze heeft een eigen manier van kijken naar voedsel en design, en een combinatie daarvan. Eten is voor Barbara een combinatie van proeven, voelen en ruiken (multisensory experience). Cramer denkt dat voedsel de maatschappij kan inspireren en positief kan veranderen. Voedsel is niet zomaar iets wat je eet en wat je vervolgens koud laat. Het is een deel van de samenleving en als je esthetiek en voedsel kan combineren kan voedsel bijvoorbeeld een verhaal vertellen. Barbara Putman Cramer is ook erg geïnteresseerd in hoe voedsel geproduceerd wordt en voornamelijk hoe dit beter en milieubewuster gedaan kan worden. Op haar eigen website zijn veel foto’s te vinden van prachtig opgemaakte, kleurrijke gerechten met daarbij een uniek verhaal.
Het valt duidelijk op dat Putman Cramer probeert de link tussen design en voedsel te maken. Haar blog staat vol met inspirerende concepten en verhalen van over heel de wereld. Barbara staat duidelijk open voor alles wat met voedsel, duurzaamheid en design te maken heeft en koppelt dit terug naar de lezers van haar blog. 3 opdrachtgevers
Op dit moment is Barbara bezig met het herinrichten van een restaurant concept en ondersteunt ze diverse initiatieven met betrekking tot stedelijke landbouw. Ook spreekt ze regelmatig voor TEDxAmsterdam. Ook heeft ze werk gedaan voor thefoodlineup.nl en ze blogt voor de Bijenkorf. Barbara heeft ook een eigen blog genaamd ‘Living Antenna’.
17
toekomstvisie
‘’Ik denk dat horeca, retail en restaurants zich blijven specialiseren. Zo krijgen producten ook de aandacht die ze verdienen, net als het handschrift van een kok. Dus minder onestop-shop, maar eerder multi-shop. Zoals De Worst in Amsterdam-West waar je terecht kunt voor goede wijn en worst, of de Bierfabriek in het Nes, waar alleen een gebraden kip op het menu staat. Of de Neighbourfood Market, en het Festival van de Rollende Keukens, waar restaurants en thuiskoks hun specialiteit aan de man brengen.”
1 - LinkedIn profiel Barbara Putman Cramer 2 - Juryrapport TWOTY op www.secondsight.nl 3 - Filmpje op YouTube van Barbara Putman
18
ADJIEDJ BAKAS achtergrond
Adjiedj Bakas is in 1963 geboren in Nickerie, dit is een redelijk grote stad in Suriname. Zijn familie komt oorspronkelijk uit India. Het gezin waarin Adjiedj opgroeide was een echt onderwijzersgezin. In 1983 is Adjiedj naar Nederland gekomen om hier te wonen en werken. Naar eigen zeggen is Adjiedj met wortels in drie continenten feitelijk overal thuis. Adjiedj Bakas werkt voor zijn eigen Trendpraktijk; Trend Office Bakas. Hij maakt gebruik van eigen onderzoek maar ook dat van andere, verschillende (inter)nationale partners en partijen. Voordat hij Trend Office Bakas begon was hij directeur van het trendcommunicatiebureau Dexter bv. Dexter heeft Adjiedj samen met zijn toenmaliges partner in 1989 opgestart. Toen zijn zakenpartner overleed aan kanker, heeft Bakas besloten om vol goede moed door te gaan met het bedrijf. Hij veranderde de naam van het bedrijf in Trend Office Bakas. 1
Hij studeerde Nederlands in Utecht (1983-1987). Tijdens zijn studie heeft hij zich gespecialiseerd in Communicatiekunde. Naast dat Adjiedj werkt voor zijn eigen Trend Office, geeft hij ook gastcolleges op universiteiten en hogescholen in o.a. Nederland, Sjanghai, Londen, Suriname en Brazilië. methodes
- werkwijze
Naar eigen zeggen is Adjiejd Bakas een boeiende, prikkelende, visionaire, humoristische en inspirerende spreker. Dit heeft hij vermeld op zijn eigen website. Aangezien Bakas ongeveer 200 lezingen in binnen- en buitenland per jaar geeft zal hier een kern van waarheid in zitten. Adjiejd’s lezingen kennen verschillende thema’s; economie, technologie, voeding, overheid, zorg, arbeidsmarkt, spiritualiteit en liefde. Hij staat in de top-10 van meest geboekte sprekers in Nederland daarnaast is hij volgens de Sprout top-30 één van de meest invloedrijke Nederlanders rond de 50 jaar. Op zijn site zegt
19
ADJIEDJ BAKAS Bakas dat de woorden onorthodox, optimistisch, inspirerend en sprankelend bij hem passen. Op zijn eigen YouTube-kanaal zegt Bakas dat hij vanwege zijn enorme netwerk van ondernemers, techneuten, wetenschappers en andere creatieve denkers. RTL-nieuws deed onderzoek naar de trendvoorspellingen van Bakas en concludeerde dat bijna 90% van zijn voorspellingen werkelijkheid worden. specialisme
Het enorme netwerk van Adjiedj Bakas is zijn sterke punt. Daarnaast is hij als geen ander in staat om zijn visie op een zaal of publiek over te brengen. De manier waarop hij spreekt en mensen kan overtuigen is volgens velen één van zijn sterkste punten.
1 - De cariere van Adjiedj Bakas - VK Banen 2 - Informatie van www.bakas.nl 3 - Filmpje op YouTube Adjiedj Bakas
opdrachtgevers
toekomstvisie
Adjiedj heeft onder andere voor de volgende opdrachtgevers gewerkt:
Bakas’s toekomstvisie richt zich op verschillende vlakken. Om te beginnen stelt hij dat er een nieuwe wereldorde gaat komen waarin de macht vooral naar Azië gaat en steeds minder naar Europa. Daarnaast stelt hij dat er nieuwe nomaden zullen ontstaan, dit zijn mensen die het woord vaderland niet meer kennen en overal ter wereld kunnen leven. Ze zijn emotioneel en virtueel en spiritueel met elkaar verbonden. Een andere opvallende voorspelling is dat Bakas zegt dat de dood uit de mode raakt. Door het klonen van stamcellen is de mens straks in staat om falende lichaamsdelen te vervangen. Hierdoor kan de mens langer leven. Hij denkt dat de mens straks 120 zal worden. Nu worden we nog “maar” 80 jaar. De mens gaat meer werken en minder slapen. Verveling en eenzaamheid worden belangrijke thema’s omdat we minder goed weten wat we met onze vrije tijd moeten. Door surinamalisering worden we gedwongen om anders om te gaan met het milieu. 3
- Steveninckkazerne - Vereniging Nederlandse Gemeenten - taleninstituut Regina Coeli - Mitel Networks - Rabobank Westerbork - WissemaGroup - Rabobank Bommelerwaard - Hogeschool Utrecht - TNO - Gasunie - ABN AMRO Bedrijven regio Noord West - ING Nederland - PLUS supermarkten Dit is slechts een greep uit zijn vele opdrachtgevers. Op zijn site staat een enorm lange lijst met opdrachtgevers die een recensie over hem hebben geschreven. Wel kunnen we concluderen dat Bakas veel door scholen, banken en andere grote bedrijven wordt gevraagd voor lezingen. 2
20
B A S VA N D E H AT E R D - werkwijze
achtergrond
methodes
Bas Van De Haterd is geboren in Oss studeerde Bachelor, Commerciele economie bij Avans in Breda. Hij is co-auteur van het boek: Personal Brand.nl en auteur van Werken Nieuwe Stijl.
Bas kent geen standaard producten of diensten. Hij werkt altijd vanuit de wens van de klant, wat niet hetzelfde is dat hij doet wat de klant wil. Hij probeert te achterhalen wat het echte probleem van de klant is. Het probleem achter de initiële vraag en daar zoekt hij een oplossing voor. Dat is niet altijd wat de klant wil horen en dan betekent dat vaak dat ze geen zaken gaan doen. “Als je me wilt inhuren als spreekbuis of om je collega’s of management te overtuigen van je gelijk, moet je een ander zoeken. Mijn doel is altijd een organisatie zo goed mogelijk te helpen, wat niet altijd op de manier is die mijn opdrachtgever wil.”
Bas is misschien geen traditionele trendwatcher en gebruikt deze term ook niet. Echter houd hij zich ontzettend bezig met wat er in de samenleving gebeurd en geeft hier zijn mening over en komt met een visie. In zijn werk is hij altijd bezig met het kijken naar wat er aan de hand is en probeert te achterhalen wat het echte probleem is en komt met oplossingen
specialisme
Nieuwe media, recruitment, arbeidsmarktcommunicatie, interne social media, bloggen, personal branding.
B A S VA N D E H AT E R D opdrachten
Bas heeft voor ontzettend veel bedrijven gewerkt en het is dan ook niet mogelijk om ze op te noemen. Op zijn eigen site geeft hij wel een aantal van de meest interessante projecten bloot waar hij aan gewerkt heeft. - Social Media en Webcare voor alliander/liander - Werkt als vrijwilliger voor TEDxAmsterdam - Het normale werken blog - Wervingssite continu - Werven via Twitter toekomstvisie
Heeft geen eenduidige visie op de toekomst, maar kijkt naar wat er gebeurd en speel hier op in.
21
VINCENT EVERTS inleiding
achtergrond
Na flink wat bekende en wat minder bekende trendwatchers gemaild en getweet te hebben reageerde Vincent Everts vrij snel met een enthousiast mailtje terug. Hij was zeer geïnteresseerd om ons te helpen met deze opdracht. Hij verbaasde zich echter positief over het feit dat er een minor Trendwatching. Na enkele mailtjes heen en weer spraken we om 10 uur af op zijn kantoor in Maarssen. Na een trein en busreis kwamen we aan op een redelijk afgelegen industrieterrein in de stad boven Utrecht. Het kantoor van Everts is niet bepaald de locatie die we verwacht hadden bij één van de best geboekte sprekers van Nederland. Het was een simpel pand met vrijwel geen uitstraling. Dat laatste maakt Vincent Everts zelf wel goed. Het interview van ruim een uur kende geen stiltes en de trendwatcher was erg enthousiast. Hij vertelde volop over zijn visie op de toekomst, zijn achtergrond en onze vragen (te vinden in de bijlage) werden allemaal met een flinke uitleg beantwoord. Een interessante ochtend, bij een zeer interessante man.
Vincent Everts heeft een indrukwekkende CV. Voordat hij doet wat hij nu doet, is hij al vanaf jongs af aan bezig geweest met techniek. Als klein jongetje kocht hij kapotte televisies voor 5 gulden, haalde ze uit elkaar, en verkocht ze voor 100 gulden. Hij combineerde techniek en sales. Later studeerde hij natuurkunde, politicologie, economie en bedrijfskunde. Na deze studie startte hij zijn eigen bedrijf (automatische magazijnssystemen, en netwerken). Daarna is hij naar Amerika verhuist, en is daar een software bedrijf begonnen (document management) wat hij later vanuit Amerika ook in Rusland opgestart heeft. Na 6 jaar is hij terug gekomen naar Nederland en heeft hij Media Plaza opgericht. Dit is een demonstratiecentrum voor internettechnologie. Vincent liet via deze weg aan bedrijven zien hoe het internet zich ontwikkelt, en wat bedrijven hiermee konden doen. Hierna is Everts voor Roel Pieper gaan werken, met als belangrijkste doel het investeren in bedrijven.
22
23
VINCENT EVERTS Na anderhalf jaar heeft hij, ook samen met Roel Pieper, een kilometerheffingsplan geschreven. Tussen al deze banen en opdrachten door heeft Vincent Everts altijd al presentaties gegeven. Met deze presentaties hielp hij bedrijven met de vraag: Wat zijn de technologische ontwikkelingen en wat betekent dit voor jouw bedrijf? Dit doet hij op dit moment nog steeds en vindt dit erg leuk om te doen. Hij is trendwatcher geworden doordat mensen hem zo noemden. Eerst werd hij een internet-guru genoemd, wat hem niet beviel. Door enkele keren trendwatcher genoemd te worden, is hij het zelf over gaan nemen. methodes
- werkwijze
Vincent kijkt naar de invloed van technologie en hoe dit de wereld verandert. Het scheelt per jaar waar hij over praat. Het gaat voornamelijk over internet, e-commerce, social media en mobiel internet. Hij wil graag bedrijven enthousiast maken over deze onderwerpen en dingen veranderen binnen het bedrijf. Everts gebruikt het programma ‘Pulse’ om verschillende websites te ‘scannen’
en te lezen. Vincent gaat veel naar beurzen om informatie te winnen. Hij leert ook ontzettend veel van interviews met interessante mensen. Hij post dit vervolgens op YouTube. De trendwatcher interviewt ongeveer 300 mensen per jaar. Dit doet hij voornamelijk in zijn elektrische auto. Deze auto is omgebouwd tot rijdende studio. Zo test de geïnterviewde de auto, en kan gelijk zijn verhaal kwijt. Verder spreekt Vincent Everts veel en leert hier erg veel van. Hij komt te weten wat er binnen bedrijven speelt en zo leert hij veel van problemen die spelen. Voor inspiratie bekijkt hij regelmatig TED talks en luistert hij naar podcasts. Vincent maakt geen gebruik van een buitenlands netwerk, ondanks dat hij veel werk buiten Nederland gedaan heeft. specialisme
Vincent Everts is gespecialiseerd in technologie. Hier kan hij uren over praten. Vincent is altijd up-to-date wat betreft de nieuwste gadgets en hoe deze gebruikt kunnen worden in verschillende sectoren binnen de samenleving. Hij maakt ook veel
video’s over gadgets. Hier geeft hij dan zijn mening over en post het op YouTube. Verder is Everts erg geïnteresseerd in duurzaamheid. Hij vindt het belangrijk om na te denken hoe we met zijn allen deze aardbol kunnen redden. Vincent maakt onder andere video’s voor Leafplan om zo de aandacht te vestigen op elektrisch rijden. De trendwatcher is verder gespecialiseerd in het geven van lezingen en het geven van presentaties in het bedrijfsleven. Hij verdiept zich in een probleem binnen een bedrijf en probeert dit op te lossen. Hij focust zich dan namelijk op de vraag waar het probleem zich bevindt. Ook is Vincent in te huren als een bedrijf inspiratie nodig heeft. Hij geeft dan een workshop waarbij het hele team opdrachten krijgt die ze moeten uitwerken. Zo probeert hij wat los te maken binnen een bedrijf. Deze brainstormsessies zijn ook een onderdeel van zijn specialisaties.
VINCENT EVERTS opdrachtgevers
Vincent Everts heeft gewerkt voor onder andere NOS, KPN, het ministerie van Economische Zaken en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Verder heeft hij columns geschreven voor BNR nieuwsradio en de Telegraaf. Als spreker wordt hij ingehuurd door allerlei verschillende bedrijven in verschillende sectoren, zoals universiteiten, ziekenhuizen, banken en dergelijke. toekomstvisie
Duurzaamheid Omdat er in de toekomst zoveel mensen bij komen, gaat de olie opraken. Er zullen ontzettend veel auto’s bij gaan komen (1.6 miljard) en benzine gaat minstens 10 euro per liter kosten. Vincent is bang dat hier oorlog om gaat komen. Vaten olie zullen 200 a 300 dollar gaan kosten. Vincent is erg geïnteresseerd in hoe het nu verder moet met onze planeet. Hij experimenteert veel op dit gebied. Hij rijdt bijvoorbeeld een elektrische auto en heeft zonnepanelen op zijn dak geplaatst.
Om verbetering mogelijk te maken, moet er veel gaan veranderen in het elektriciteitsnetwerk. Auto’s zullen tussen 10 en 4 ’s middags energie moeten op gaan slaan, om hier vervolgens weer de energie uit te gaan halen. Verder zullen mensen profijtelijk goede producten zonder het gebruik van veel energie moeten gaan maken. Het grootste knelpunt zijn auto’s volgens Everts. 90% van alle olie wordt voor auto’s gebruikt. Er moeten dingen gaan gebeuren om deze voorraad niet op te laten raken. Technologie Er gaat steeds minder tijd zitten in de ontwikkeling van nieuwe technologieën. Er komen veel nieuwe apparaten die slim zijn en verbonden zijn met internet. Dit gaat leiden tot efficiëntie in bijvoorbeeld onderhoud en duurzaamheid. Omdat we in de gezondheidzorg veel technologie gaan gebruiken (we worden namelijk steeds ouder), zullen we extreem veel geld gaan besteden aan deze sector. Verder zullen we geen papieren boeken en kranten meer lezen, maar e-books. Binnen 3 jaar zal 50% van alles wat we lezen,
24 digitaal zijn. Er zullen nog wel boeken zijn, maar die worden alleen nog maar on demand geprint, en zullen daardoor dus erg duur zijn. In het onderwijs gaat technologie een grote rol spelen. Werkstukken en normale klassen bijvoorbeeld zullen verleden tijd worden. Studenten worden op een intelligentere manier opgeleid dan nu. Leerlingen zullen thuis van alles leren (bijvoorbeeld op een tablet) en op school met elkaar hun ‘huiswerk’ maken. De technologie gaat overal in de samenleving een rol spelen. Een mooi voorbeeld dat Vincent Everts geeft is een Kahn-video. Dit zijn speciale video’s waar kinderen op allerlei vlakken kennis op kunnen doen. De leraar selecteert een video en laat het kind de les bekijken en bijbehorende opgaves maken. Het is allesbehalve een traditionele manier van lesgeven, maar Everts ziet dit in de toekomst steeds vaker gebeuren.
25
BIJLAGE transcriptie interview: vincent everts wie ben je, wat doe je en hoe ben je trendwatcher geworden?
Ik ben Vincent Everts en ik ben een technology trendwatcher. Ik heb een gevarieerde achtergrond, maar ik ben altijd bezig geweest met techniek. Wat ik dan vooral interessant vond was wat techniek nou eigenlijk teweeg bracht. Ik ben als klein jongetje begonnen om tv’s uit elkaar te halen, en die weer in elkaar te zetten. Daarna zette ik een advertentie in de krant en verkocht ik ze voor 100 gulden. Ik kocht ze voor 5 gulden en verkocht ze voor 100. Enerzijds was het techniek, anderzijds was het verkopen, en erover lullen. En die twee dingen heb ik mijn hele leven eigenlijk gedaan. Ik snapte nooit genoeg van techniek om iets te kunnen, maar ik snapte er wel genoeg van om iets te begrijpen en dat op een makkelijke manier door kunnen vertellen. Dus dat zat er al vroeg in. Ik ben begonnen met natuurkunde te studeren. Daarna ben ik geswitcht naar politicologie. Daarna heb ik
economie les bevoegdheid gehaald omdat ik een baan wilde hebben. Toen heb ik bedrijfskunde gestuurd en drie weken voordat ik klaar was ben ik een bedrijf begonnen. Mijn rol was ‘bek op poten’ en wij maakten automatische magazijnsystemen, industriële acclimatisering en wij maakten pc-netwerken. Pc’s waren net begonnen in 1984, en ik had op mijn studie bedrijfskunde geleerd hoe je met een pc omging. Het bedrijfsleven had geen idee van pc’s, dus dan kwam je daar als brookie, je wist niks van alle primaire processen die daar plaatsvonden, maar je wist wel alles van pc’s. Dus ik kon mensen uitleggen hoe ze daarmee om moesten gaan. Dat is een prima manier om carrière te maken. Hetzelfde geld voor jullie. De meeste bedrijven hebben nog geen kaas gegeten van al die nieuwe technieken. Dat is een prachtige manier om carrière te maken. Dan kun je in het proces genoeg leren wat het bedrijf nou eigenlijk doet en wat belangrijk is, en dan nemen ze je toch serieus. Dus dat is een mooie kans altijd.
Dus ik ben daarna een bedrijf begonnen wat automatisering deed en wat industriële zaken. Toen ben ik een software bedrijf begonnen in Amerika, wat document management systemen maakten. Dan kon je zien wat voor tekeningen mensen gemaakt hadden, en wie eraan gewerkt had, en de workflow van de tekening. Daar zijn we in Rusland begonnen met software ontwikkeling, ik zat in Amerika. En toevallig is dat bedrijf een paar weken geleden verkocht. Toen ik dat 6 jaar gedaan had, ben ik teruggekomen en heb Media Plaza opgericht. Media Plaza is een demonstratiecentrum voor internettechnologie. Wij lieten aan het bedrijfsleven zien wat je met het internet kon. Dat vond het bedrijfsleven toen nog erg spannend. In de jaarbeurs in Utrecht hebben we 25000 managers per jaar geprobeerd onder te dompelen hoe belangrijk dat is. En toen ben ik voor Roel Pieper gaan werken als venture capatalist.
26
BIJLAGE transcriptie interview: vincent everts Dus toen ging ik investeren in bedrijven. Maar dat was in het jaar 2000 en toen ging de beurs helemaal naar beneden. Dus toen heb ik na anderhalf jaar tijd het kilometersheffingsplan geschreven, dat deed Roel Pieper ook. En toen heb ik een adviesbureau opgestart. In de tussentijd gaf ik altijd al presentaties. Het was altijd van: wat gebeurt er qua technologische ontwikkelingen en wat betekent dat voor jou in het bedrijfsleven? Wat moet je ermee in sales, marketing, communicatie, distributie, support of productontwikkeling. Daar heb ik altijd al verhalen over gehouden en vind ik nog steeds leuk om te doen. En dat doe ik eigenlijk nog steeds. Trendwatcher ben ik eigenlijk geworden doordat mensen mij zo noemde. Ze noemde mij altijd internetguru en dat vond ik altijd flauwe kul, want er waren veel mensen die er veel meer vanaf wisten maar ik kon het wel gewoon lekker vertellen. En toen noemde een aantal media mij trendwatcher, en dat vond ik eigenlijk wel een leuke naam. Dat heb ik daarna maar overgenomen.
wat is voor u een definitie van een trendwatcher?
Je hebt een ontzettende variatie. Je hebt allerlei verschillende soorten trendwatchers, en ze kijken gewoon wat er in de samenleving gebeurd, proberen daar trends uit te halen en houden daar verhalen over, of doen daar onderzoeken naar. Ze verkopen of presentaties, of onderzoeken. Dat zijn een beetje de verschillende business modellen. En soms doen ze ook workshops binnen bedrijven. Carl Rohde is een trendwatcher die via de hogeschool heel veel studenten dingen laat doen, onderzoeken in China, Nederland en Brazilië. Dus die kijkt dan heel erg internationaal, en in verschillende trends. Reinier Evers doet dat ook, maar die kijkt naar mode en vormgeving. Ik kijk eigenlijk gewoon naar technologie, en hoe dat de wereld veranderd. Dus dat is meer mijn niche waar ik verhalen over houd. En waar ik over lul verschilt gewoon per jaar.
Dan is het over internet, dan weer emerce, dan weer social media, dan weer mobiel internet. Ik praat eigenlijk gewoon over een hele groep van dat soort technologieën. En ik probeer bedrijven hier enthousiast over te maken, en te zorgen dat ze dingen veranderen. hoe gaat u te werk als trendwatcher? maakt u gebruik van desk research, field research of u netwerk?
Ik gebruik Pulse. Dat is een mooie tool om allerlei websites te lezen. Ik heb gewoon een aantal websites die ik scan. Marketingfacts, Dutchcowboys enzovoorts. Dat is dus één bron, gewoon lezen. De meeste inspiratie krijg ik uit een aantal beurzen waar ik naar toe ga. Picnick was een leuke beurs waar ik recent geweest ben. Daar komen een paar duizend creatieve mensen naartoe, en ook leuke sprekers. Daar luister ik naar en daar spreek ik mee. Maar heel veel leer ik ook door te interviewen.
27
BIJLAGE transcriptie interview: vincent everts Ik bezoek heel veel bedrijven, en als ik iemand interessant vind ga ik daar naar toe, en maak ik een interviewtje. Dat is leuk voor hem omdat hij zijn verhaal kwijt kan, en ik heb een leuk interviewtje die ik op YouTube kan zetten. En als het een leuk interviewtje is verstuur ik hem naar Webwereld, de Telegraaf of Nu.nl. Maar ik maak 300 interviews per jaar. En mijn elektrische auto is uitgerust met een videostudio. Dus mensen gaan erin zitten en rijden met mijn elektrische auto, en ik interview ze ondertussen over wat ze van de auto vinden, wat ze in hun leven doen en wat voor innovaties daar plaats vinden. Daardoor hoor ik een heleboel verhalen over wat mensen aan het doen zijn. Als ik iets lees wat ik interessant vind, stuur ik vaak een mailtje naar diegene of ik hem kan interviewen. Dat vinden mensen altijd leuk, om geïnterviewd te worden. Ik doe ook tussen de 50 en de 100 interviews per jaar, afhankelijk van de economie. Daar ga ik dan altijd heen en daar leer ik dan altijd veel over een bedrijf. Morgen moet ik bijvoorbeeld voor
het ROC een verhaal houden, dus dan hoor ik over alle problemen binnen de ROC’s. Zo doe ik dat ook bij universiteiten, ziekenhuizen, banken. Zo leer je heel veel over de problemen, en de nieuwe technologieën waar mensen mee bezig zijn. En daar probeer ik altijd de mensen op te zoeken die daarin voorop lopen. Bij elk bedrijf heb je altijd wel een paar mensen die iets nieuws proberen te doen, daar probeer ik altijd contact mee te zoeken. En die mensen vraag ik wat ze denken dat er de komende jaren gaat veranderen. Dat is voor mij altijd weer een inspiratie om mijn verhaal rond te baseren. TED talks zijn daarnaast ook erg leuk. Maar de diepte van de verhalen krijg ik altijd doordat ik gewoon bij bedrijven langs kom, of dat ik uitgebreide cases hoor bij conferenties. En ik luister ook heel veel naar allerlei podcasts. Dat zijn gewoon verhalen van een uurtje, net als bij TED, waar ik gewoon naar luister.
maakt u ook gebruik van u netwerk dat u in opgebouwd?
Amerika heeft
Nee, nooit. Ik heb daar vijf jaar gewoond, maar ik was daar altijd degene die wist wat er speelde. En ik had daar weinig mensen die mij wat konden vertellen. Het is wel zo dat als ik hoor dat er een Amerikaan hier komt spreken, ik vraag of ik hem mag ophalen van Schiphol. Dan haal ik hem op met mijn elektrische auto, interview ik hem en weet ik weer erg veel van die persoon af. En met conferenties interview ik veel mensen, en daar leer ik gewoon heel erg veel van.
28
BIJLAGE transcriptie interview: vincent everts een video waar u voor leafplan in de auto iemand interviewt was het best bekeken YouTube video zagen we. maar wat vind u nou het meest inspirerende interview dat u ooit heeft gehouden?
Een video waar u voor Leafplan in de auto iemand interviewt was het best bekeken YouTube video zagen we. Maar wat vind u nou het meest inspirerende interview dat u ooit heeft gehouden? Wat altijd goed scoort, zijn video’s over gadgets. Als ik een verhaal over de iPhone 5 hou heb je altijd een filmpje wat zo’n 40.000 keer bekeken word. Wat ik zelf altijd interessant vind, zijn achtergrondverhalen, die maar voor een kleine groep belangrijk zijn. Zo had ik Guido Bartels geïnterviewd, die werkt bij IBM, en daar werken 3000 mensen aan de modernisering van het elektriciteitsnetwerk. De laatste tijd ben ik erg geïnteresseerd in sustainability. In jullie leven zal de olie op raken. Dus
je kunt niet meer met zo’n ‘plofauto’ rond blijven rijden, want er komen honderden miljoenen mensen bij met een auto. Er zijn nu 800 miljoen mensen met een auto in de wereld. En in jullie tijd komen er nog 1,6 miljard auto’s bij. Vooral in China, Brazilië en India. Dat betekent dat de benzine minimaal 10 euro per liter gaat worden. De meeste mensen kunnen dan dus niet meer gaan rijden, het wordt gewoon te duur. Er moet dus gewoon iets anders komen, afgezien van het feit dat ik denk dat er veel oorlog om gaat komen. Als olie 200 of 300 euro per vat gaat kosten, raken wij zo gefrustreerd dat we om het minste of geringste ruzie krijgen. Er is nu 1 miljard mensen op de wereld die het goed hebben, en 5 miljard mensen leven van 1 of 2 euro per dag. Als olie twee keer zo duur word, kunnen zij nog maar de helft eten. Laat staan dat ze iets hebben van verwarming, of een auto. Het eten wordt gewoon veel duurder. Ik denk dus dat er enorme oorlogen gaan komen vanwege de olie. De laatste paar jaar ben ik dus erg
veel bezig met hoe moeten we nou verder met die planeet? Ik heb een elektrische auto gekocht, dat rijdt verrukkelijk. En ik heb zonnecellen op mijn dak gezet, wat nu net zo duur is als elektriciteit uit het stopcontact. Ik heb voor 10.000 euro die zonnecellen op mijn dag gezet, en ik kan nu 30.000 kilometer per jaar rijden, voor de komende 50 jaar. Ik ben niet meer afhankelijk van de prijs van olie. Dus dat ben ik aan het experimenteren. Het grootste netwerk waar we op de wereld gebruik van maken is niet het internet-netwerk, maar het elektriciteitsnetwerk. En dat is hele oude techniek. Helemaal niet geschikt om bijvoorbeeld te zeggen: ik wek mijn elektriciteit op tussen 11 en 4. In Duitsland is 20% van de elektriciteit die opgewekt tussen 11 en 4 zonneenergie. Dat hoeft nog maar 10 keer zoveel te worden, en elektriciteit is gratis. Dus dan zou tussen 11 en 4 alle elektriciteit gratis zijn. Dan betaal je alleen nog maar voor de opslag, en het terughalen. Wat een huisgezin voor 2 dagen aan elektriciteit gebruikt, kan in mijn auto worden
29
BIJLAGE transcriptie interview: vincent everts opgeslagen. Die accu’s van die auto’s worden tussen 11 en 4 hele belangrijke plekken om die elektriciteit in op te bergen. Dan kun je het er de rest van de tijd weer uit gaan halen. Maar dan moeten die netwerken dus slimmer worden met afrekensystemen. Daar is die Guido Bartels mee bezig. Smart-grid heet dat. Dat vond ik echt een fantastisch interview. Een ander interview wat ik erg interessant vond, was van Stef Cranendijk, die vertelde hoe hij heel zijn bedrijf (DESSO) had omgebouwd. Van giftig naar niet-giftig en energieneutraal. Die had een fantastisch bedrijf over hoe hij het bedrijf gekocht had. Toen zaten er 750 chemische stoffen in die tapijten waarvan 300 giftig. Die niet door het milieu afgebroken konden worden en slecht waren voor mensen. Hij heeft ervoor gezorgd dat die producten schoon worden, hij ging van 700 naar 70 producten toe, en gezonde stoffen genomen. Hij heeft ervoor gezorgd dat het bedrijf over is gegaan op zonnecellen. Hij heeft gezorgd dat er nog maar de helft van het energie wordt gebruikt,
en de helft daarvan is via zonnecellen, dus hij gebruikt nog maar een kwart van de energie uit het net. En hij heeft de profijtelijkheid van 1% naar 8% opgevoerd. Dus hij verdient veel meer geld, met veel minder energie en giftige stoffen. Echt een fantastische man, dat is wat wij met deze wereld willen doen. denkt u dat je dit soort voorbeelden in de toekomst nog veel meer gaat zien?
Ja, linksom of rechtsom. Of het prijsmechanisme gaat het doen, op het moment dat die prijs naar 200, 300 of 400 gaat zal het wel gebeuren. Maar dan heeft iedereen daar heel veel last van. Wij gebruiken 90% van al onze olie om in auto’s te stoppen. Dat betekent dat de prijs ook heel hoog is voor allerlei materialen, geneesmiddelen en zelfs voedselproducten. 1% van de brandstof die we nu gebruiken is biobrandstof, wat we halen uit bijvoorbeeld graan. Het gebruik daarvan heeft ervoor gezorgd dat de prijzen zijn verdubbelt.
Nou of een brood voor ons 1 euro is, of 1.10, want dat is de verdubbeling van de grondstofprijs, er zit voor 10 cent graan in. Nou als dat voor ons 10 cent is, we don’t care. Maar als je maar van 1 of 2 euro per dag moet leven, dan krijg je gewoon nog maar de helft van je aantal maaltijden, dus die hebben gewoon honger. Dat is natuurlijk niet leuk. We hebben daar geen last van, van arme mensen, want die zien we toch nooit. Maar er gaan gewoon heel veel mensen dood, en dat vind ik dus geen leuke manier om sustainability te doen. Dus het kan op heel veel manieren, het kan respectvol naar de aarde, het kan respectvol naar arme mensen, het kan respectvol naar mensen die in industrieën zitten die langzaam moeten veranderen. De auto-industrie moet veranderen. Er gaat toch ongeveer 35 a 40% van onze energie op aan auto’s. Dat kan heel mooi met elektriciteit, maar dan moeten we er wel over beginnen. Begin je er een tijdje van tevoren aan, dan heb je rustig de tijd om het uit te zoeken.
30
BIJLAGE transcriptie interview: vincent everts Begin je eraan als de olieprijs 300 euro per vat is, en je hier gewoon 6 euro per liter aan de tank moet betalen, dan is het struggle. Dan moet iedereen in de auto industrie meteen weer worden ontslagen, en dan gaat onze economie weer met 20 of 30% naar beneden, dat is jammer. terugkomend op uw specialisatie: technologie/gadgets. hoe gaat dat zich ontwikkelen?
Er komt steeds meer technologie, en de tijd dat het kost om iets te ontwikkelen wordt steeds korter. Dus er komen gewoon tientallen apparaatjes. Dingen worden gewoon slimmer, intelligenter, alles communiceert beter dus het zal enerzijds leiden tot een stuk efficiëntie. En het kan ook qua energiebesparing veel slimmer. Dat iets alleen energie gebruikt wanneer het ook echt nodig is. Healthcare, in 2006 gaven we nog 8% van het bruto nationaal product uit aan de gezondheidszorg, nu is dat al 12%. Dat is 5% gestegen in 6 jaar. We gaan eindeloos veel geld
aan healthcare uitgeven. Dat groeit zo door naar 30, 40% van het bruto nationaal product. Want we kunnen heel oud worden en elk probleempje kunnen we oplossen. En we zullen alles weten over ons eigen lichaam, over onze gezondheid. Dat je dat kan managen, dat je weet wat je eet en dat je heel vroeg allerlei ziektes op kan sporen. Rondom healthcare gaat er heel veel gebeuren. Rondom onderwijs. Gister kwam het smart board binnen bij mijn kind van 4. Boeken zijn gewoon over 10 jaar volstrekt afgelopen. Dit is het eerste kwartaal dat er meer e-books zijn verkocht dan gewone boeken in Amerika. In Nederland zijn nog 2,5% van het aantal verkochte boeken ebooks, maar Nederland loopt 3 jaar achter op Amerika. Over 3 jaar zal dit dus ook meer dan 50% zijn. Over 5 jaar is het grootste gedeelte van het aantal boeken e-books. Er zullen dan nog wel normale boeken zijn, maar die worden dan heel duur. Die worden dan geprint on-demand. Hoe jullie nu onderwijs krijgen zal ook helemaal veranderen.
Leraren zijn natuurlijk allemaal opgeleid met klasje-werkstukje en klasje-examen. Ik denk dat het veel belangrijker is dat mensen leren welke talenten ze hebben, en dat ze die goed ontwikkelen. Dat je dan op een veel intelligentere manier wordt opgeleid dan nu gebeurd. Met het onderwijs moet ook een hele bak gebeuren. Als je het nou hebt over transport, communicatie, verkopen, op alle aspecten van het leven gaat er gewoon enorm veel gebeuren. vind u het een positieve ontwikkeling dat dit steeds verder gedigitaliseerd word? voor kinderen is buitenspelen nu bijvoorbeeld vaak verleden tijd.
Onzin, vroeger hadden kinderen ook boeken en gingen buiten spelen. Er is geen enkele reden waarom je als je een boek vervangt voor een slimme iPad met slimme applicaties, dat kinderen het niet meer leuk zouden vinden om te gaan voetballen.
31
BIJLAGE transcriptie interview: vincent everts De aantrekkingskracht van voetbal word er echt niet minder om. Ouders zaten ook te strugglen met kinderen die voor de televisie zaten, maar die schopte je na een uur ook gewoon naar buiten om te spelen. u vind dat een ipad in het onderwijs veel kansen bied?
Als iedereen een iPad heeft met slimme apps, die rekening houden dat de ene leerling wat sneller is dan de andere lijkt het me heel goed. Vaak als je iets op de ene manier uit legt snapt iemand het niet, maar als je het dan op een tweede of derde manier uitlegt weer wel. Dat kun je makkelijk in slimme onderwijsmiddelen verwerken. Ik zit niet op universitair niveau te kijken, maar op de lagere school en de middelbare school kan het zeker heel wat slimmer. Nu leren kinderen allemaal wat in de klas van de leraar en dan ga je naar huis om huiswerk te maken. Ik denk dat het beter is dat iedereen op eigen gelegenheid dingen leert, en dat je dan met elkaar huiswerk gaat maken en erachter komt wat
goed en niet goed is. Dat is precies andersom. Je leert in je eigen tempo op je eigen manier. Je kunt niet achter iedereen een leraar zetten. Maar als je gewoon een leraar per persoon zou hebben, zou iemand de lagere school gewoon in twee jaar kunnen doen. Er is een man van de Kahn-academie. Die heeft filmpjes gemaakt waarin hij wat verteld over economie, geschiedenis en dergelijke. Die heeft hij geupload op YouTube. Hij heeft nu 2000 filmpjes op YouTube en die worden 100.000 keer per maand bekeken. Heel veel leraren gebruiken deze video’s, want er zitten ook opgaven bij. En dan kan de leraar hierna het huiswerk met de leerlingen bespreken. Hier kan de leraar ook zien hoe vaak de video is bekeken, en hoeveel opgaves er zijn gemaakt. Zo zie je dat leerlingen op verschillende manieren dingen leren, maar wel op hetzelfde niveau kunnen komen.
welke rol speelt nederland op het gebied van technologie/ gadgets?
We maken niks, maar we gebruiken het leuk. Nederland is goed als implementatie land. We zijn redelijk in software. We maken redelijk veel software dat in apparaten zit. Rondom Eindhoven zit daarin een hele industrie die daarmee bezig is. En in het Nederlandse bedrijfsleven implementeren we niet trager dan andere bedrijven. En we houden van gagets. welk land is dan wel koploper op het gebied van technologie/ gadgets?
Japan, Amerika. Zuid Korea is ook wel een power house. Daar wonen relatief weinig mensen, 50 miljoen. Net zo groot als Engeland en Frankrijk. Dat is met Samsung en LG wel kampioen op consumentenelektronica en gaming. Amerika heeft de grootste markt, en heeft natuurlijk Apple.
32
BIJLAGE transcriptie interview: vincent everts u bent een echte apple fan?
Ik vind de Mac een fantastisch apparaat, en ik wil nooit meer terug naar Windows, waar ik 25 jaar op gewerkt heb. Maar dat was zo traag voordat het beter werd. Dus toen Vista kwam heb ik een Mac gekocht en daar zie ik me nooit meer van teruggaan. en op het gebied van tablets?
Op het gebied van tablets heb ik ook een aantal Android tablets. Die ontwikkelen zich sneller. Als je bijvoorbeeld de iPhone ziet, die blijven hangen met een paar icoontjes. Het werkt goed, maar Android ontwikkelt zich veel verder met mooiere voorkanten en dergelijke. De iPhone versie 1 was gewoon heel revolutionair omdat je een operatingsysteem had dat werkte met je vinger. Dat was heel natuurlijk en hun grote doorbraak. Maar ik vind Blackberry’s ook geweldig. Ik gebruik mijn Blackberry weer veel meer dan mijn Android, omdat ik zo snel kan typen, en blind kan typen. Ik heb nog geen Android telefoon met een goed toetsenbord gevonden. Maar Apple maakt mooie
spullen maar ik vind ze duur, ik vind ze gewoon dictators. En eigenlijk vind ik dat sinds Steve Jobs dood is er niks meer is gebeurd. Als je kijkt naar de iPhone 4, de 4S en de 5, dat is gewoon allemaal ongelooflijk hetzelfde. Helemaal niks nieuws aan veranderd, alleen een beetje dunner en sneller. Maar dat ze nu weer 700 euro vragen voor het basismodel van hun nieuwe telefoon. En 900 euro en dan heb je maar iets meer geheugen. Ik vind dat eigenlijk gewoon legalised robbery. Dan vind ik dat Samsung het beter doet. er zijn steeds meer trendwatchers in nederland. hoe profileert u zich ten opzichte van deze trendwatchers?
Ik profileer me helemaal niet, ik doe daar helemaal niks aan. Mensen bellen mij gewoon of ik een presentatie kom geven. En dat komt doordat ze mij hebben horen spreken, of omdat ze via via van mij gehoord hebben, en ze zien me wel eens op tv. Ik zit in het adressenboekje van journal-
isten. Die bellen me wel eens om te vragen wat ik van een nieuw product vind. En ik Twitter veel. En daardoor krijg ik interviews, radio en tv en dat is ook gewoon een beetje marketing. Maar ik moet zeggen dat ik echt de slechtste marketeer van het geheel ben. Ik doe geen zak aan profilering, ik ben er gewoon. Ik interview gewoon mensen, en ik stel vragen. Ik ben actief. Maar ik denk dat mensen vooral denken als ze me horen presenteren: ah dat wil ik ook wel. hoe ziet uw droomtoekomst er op technologisch vlak uit?
We zijn nu een tijdje bezig geweest met PC, mobiel en e-commerce, dat is allemaal gewoon een bestaande wereld die we slimmer en efficiënter kunnen maken. We hebben het hier ongelooflijk goed, niemand heeft problemen hier. En dan vind ik de meest interessante vraag, hoe we dat zeker gaan stellen. We branden nu de aarde op, dat kan echt niet lang doorgaan.
33
BIJLAGE transcriptie interview: vincent everts Dus hoe gaan we die transformatie nu doormaken? Hoe gaan we naar een samenleving die wat minder oneerlijk is, het verschil tussen arm en rijk is nog nooit zo groot geweest. In Nederland valt dat nog mee. In Amerika, het rijkste land ter wereld, zijn al 23 miljoen kinderen arm, en 4 miljoen zijn dakloos. Wereldwijd hebben we een miljard mensen waar het goed mee gaat en zeker 3 miljard die maar van 2 dollar per dag moeten rondkomen. Dat is gewoon niet vol te houden. Wij houden het wel vol. Er zit een goed hek om Nederland heen. Maar om daar iets aan te doen, lijkt mij heel belangrijk. Zowel voor de rijken van de aarde, als voor de aarde zelf.
u bent gespecialiseerd in technologie en erg geïnteresseerd in duurzaamheid, zijn er ook nog andere sectoren waar u zich in de toekomst in wilt verdiepen?
Eigenlijk alle sectoren. Healthcare wordt gewoon gigantisch belangrijk en daar zal techniek ook een grote rol in spelen. Maar daar kijk ik naar, onderwijs, industrie, sales, marketing, productontwikkeling. Overal komt die technologie tevoorschijn. Overal komt die technologie in tevoorschijn. Hoe mensen met klanten moeten omgaan, hoe mensen met sales moeten omgaan. Dit is mijn invalshoek. Je kunt je ook als trendwatcher alleen op healthcare richten. Maar op technologisch gebied heb je maar iets van 5 trendwatchers in Nederland, en alle trendwatchers bij elkaar zijn er misschien 100.
wat maakt het werk zo leuk?
Nou ik ben enerzijds bezig met allemaal trends, en anderzijds gewoon met een bedrijf dat allemaal producten maakt, en diensten. Zo heb ik een leuke interviewapp gemaakt waarmee je heel makkelijk een interview kunt doen en dat met één druk op de knop kunt uploaden naar het internet. Geluid goed, logotje in beeld, en dat soort dingen. En ik heb Yubby gemaakt, een videoplatform om allemaal video’s bij elkaar te zoeken rondom een bepaald onderwerp. Ik ben een dag in de week bezig met de media, en een dag met de interviews en de presentaties en dergelijke. En de andere dagen heb ik gewoon een bedrijf, met projecten.
34
BIJLAGE transcriptie interview: vincent everts hiernaast huren bedrijven u
en heeft u daar nog een
ook in voor brainstorms en
specifieke formule voor?
dergelijke. wat voor bedrijven
een speciale aanpak?
zijn dit?
Dat is alles wat varieert van Overtoom, tot ABN Amro, die over iets specifieks willen nadenken. Iedereen heeft in Nederland een hei-dag. Dan gaan ze een dag op de hei zitten met het management team. En dan gaan ze een dag geïnspireerd worden. Dan presenteren ze de ideeën voor het komende jaar en wat belangrijke dingen zijn om over na te denken. En dan huren ze zo iemand als mij in. Dan gaan we een uurtje presenteren en een uurtje brainstormen over wat dat dan voor het bedrijf betekent. Echt heel veel bedrijven doen dat.
Dan kijk ik hoe het bedrijf in elkaar zit, wat zijn de knelpunten? Zit dat in productontwikkeling, bij sales, bij marketing, zit dat in bestaande klanten? We maken een bepaalde focus, ik doe daar een presentatie over, ik maak ze geïnspireerd, ik verdeel ze in groepjes, ze moeten allemaal een opdrachtje uitwerken en ik loop rond en help ze daarmee. Daarna gaan ze voor zichzelf presenteren, en daar maken we een videotje van van 3 minuten per groepje, en dat delen we dan met de rest van het bedrijf. Ik verzin altijd maar wat. En daarna is het maar de vraag of de bedrijven daar wat mee doen. Je hebt altijd wel het problemen dat mensen daarna weer alle crisissen van de dag moeten oplossen, of de verkoop van vandaag moeten regelen. En als trendwatcher probeer je iets meer de lange termijn in de gaten te houden.
Eigenlijk zou het goed zijn als trendwatchers meer doen om dingen te veranderen. Het lijkt me heel interessant als bedrijven een trendwatcher 12 maanden laten komen om bijvoorbeeld 3 veranderingsprojecten binnen het bedrijf te starten. En dan na een jaar te kijken of er iets van terugkomt.
35
BIJLAGE bronnen barbara putman cramer
carl rohde
bob van leeuwen
www.livingantenna.com/ www.secondsight.nl/netwerk/barbarra/ nl.linkedin.com/in/barbaraputmancramer www.bkbacademie.nl/interview-trendwatcherssamuel-levie-barbara-putman-cramer www.youtube.com/watch?v=ki6sT6ezfeA www.secondsight.nl/trendwatchers/juryrapporttwoty-awards-2012/
speakersacademy.nl/speakers/carl-rohde secondsight.nl/twoty/carl-rohde-voor-verdere-professionalisering/ nl.linkedin.com/in/carlrohde scienceofthetime.com narim.com/actueel/trendwatcher_carl_rohde_over_ anger_distrust_and_cynism/
https://www.facebook.com/Capibaro/info http://www.linkedin.com/profile/view?id=8139 514&authType=name&authToken=cvsF&gob ack= http://www.youtube.com/watch?v=YCxAGgHT rPk&list=UUaTQrLWEL43Mi9k3QaxB1JQ&in dex=16&feature=plcp https://twitter.com/#!/Capibaro http://www.extendlimits.nl/bloggers/blogger/ Bob_van_Leeuwen http://www.secondsight.nl/trendimplementaties/de-favoriete-trendimplementatie-van-bobvan-leeuwen/
bas van de haterd nalden
Tijdschriften: Vrij Nederland (10-12-2009) Televisie: De Wereld Draait Door (06-04-2011) Internet: Nalden.net Wetranfsfer.info Kuvva.com Baaz.nl/content/interview-nalden-over-het-succes-van-wetransfer adjiedj bakas
http://www.bakas.nl/trend-office-bakas-2/ http://www.vkbanen.nl/banen/artikel/de-carriere--van-adjiedj-bakas-marco-borsato-van-detrends/1157582.html http://trendsix.blogspot.nl/2010/04/trendwatcheradjiedj-bakas.html Youtube-kanaal Adjiedj Bakas
https://www.facebook.com/bvdhaterd http://vandehaterd.nl http://www.linkedin.com/in/basvandehaterd http://www.marketingfacts.nl/profiel/4465/P5 http://twitter.com/bvdhaterd
lidewij edelkoort farid tabarki
http://www.tabarki.nl/ http://www.youtube.com/user/ faridtabarki?feature=CAQQwRs%3D http://www.finishingschool.nl/ http://www.studiozeitgeist.eu/ http://fd.nl/events/fd-summit/fdsummit-2012/944359-1111/farid-tabarki http://www.human.nl/index.php?option=com_resour ce&view=article&article=44574&Itemid=79
http://www.edelkoort.com/lidewij-edelkoort/ http://nl.wikipedia.org/wiki/Lidewij_Edelkoort http://programma.vpro.nl/zomergasten/ tweede-scherm/2012/lidewij-edelkoort.html http://www.secondsight.nl/content/liedelkoort-op-zoek-naar-het-onzichtbare/ alexander klopping
www.alexanderklöpping.nl nl.wikipedia.org/wiki/Alexander_ Kl%C3%B6pping www.youtube.com/watch?v=0lvh5s6qgxQ thenextspeaker.com/nl/experts/alexanderklöpping/
