Reportage Ons Dak
Transparant kantoor voor Ons Dak Architectuur vertaalt waarden van sociale huisvestingsmaatschappij Een splitlevel concept met gordijngevels - toegepast op een U-vormig grondplan – energiezuinige technieken en een duurzaam materiaalgebruik, dat zijn de hoofdingrediënten voor het nieuwe kantoor van SHM Ons Dak in Maaseik. Dat resulteert in een transparant, lage energiegebouw. De nieuwbouw veruitwendigt niet alleen de waarden van de maatschappij, maar fungeert ook als voorbeeld voor de ruime omgeving.
‘Een correcte service in woonkwaliteit’, dat is waar Sociale Huisvestingsmaatschappij Ons Dak voor staat. “Maar ons voormalige kantoorgebouw voldeed niet meer om die waarden als organisatie uit te dragen. Het karakter strookte niet met de transparantie die we willen uitstralen. Bovendien was de klantvriendelijkheid van het gebouw laag omwille van de beperkte leesbaarheid en het feit dat bepaalde diensten moeilijk bereikbaar waren. Uit studiewerk bleek dat de renovatiemogelijkheden van het gebouw beperkt waren en duur zouden uitvallen. Daarom hebben we eind 2010 beslist een nieuwbouwproject te realiseren op het aanpalende terrein,” begint adjunct-directeur Koen Van den Bruel het bouwverhaal. In de zoektocht naar een ontwerper nodigde Ons Dak 4 architectenbureaus uit om een voorontwerp te maken op basis van een eisenprogramma. Weinig gezien
48
Limburg Bouwt herfst 2013
hierbij is dat ieder bureau een vergoeding kreeg voor de geleverde prestaties. Volgens Jef Vandekerkhof de perfecte wedstrijdformule. Het was ook zijn bureau dat als laureaat uit de bus kwam. De keuze voor een splitlevel-concept overtuigde de jury’s. Jury in de meervoudsvorm, want de ingediende ontwerpen werden eerst door de medewerkers van Ons Dak beoordeeld en vervolgens door de Raad van bestuur. De inspraak van de medewerkers was overigens een rode draad doorheen het volledige ontwerp- en bouwtraject. Zij zijn tenslotte ook de gebruikers. Tijdloze transparantie Het team van Architekt-nburo liet zich tot het splitlevel-idee inspireren door het hellende bouwterrein, en meer nog door de zoektocht naar een maximale transparantie. “Dankzij het splitlevel-concept konden we
in de architectuur een logica brengen die voor een visuele openheid zorgt, terwijl je toch niet altijd dat gevoel hebt. Om de transparantie zo groot mogelijk te krijgen, is het gebouw sterk beglaasd. De voor- en achtergevel zijn hoofdzakelijk in glas, net als de binnenwanden. Daarnaast werken we met open werkplekken. Wie aandachtig kijkt, kan zelfs doorheen het gebouw kijken,” vertelt Jef Vandekerkhof. Dankzij het U-vormige grondplan ontstaat er een binnenpatio tussen de twee vleugels van het gebouw. Zo wordt niet alleen het gevoel van transparantie versterkt, maar kan het daglicht ook tot diep in het gebouw doordringen. Die aanpak legt de basis voor een strak ontwerp. De architecten verfijnden die strakheid met hun materiaalkeuze. Het glas is hoofdzakelijk aangevuld met beton, gevelsteen en vezelcement bekleding. De
materiaal- en kleurkeuzes geven het geheel een tijdloos karakter. De architectuur is verder sober en goed leesbaar. Uit de beglaasde voorgevel steekt een massief, aan de voorzijde gesloten baksteenvolume. Dat accentueert de hoofdtoegang met onthaal en fungeert meteen als luifel. Met dit gebaar wordt ook het hart van het gebouw veruitwendigt, want achter de gesloten gevel bevindt zich immers de vergaderzaal van Ons Dak. Leesbaar interieur Ook bij het interieurontwerp was leesbaarheid een belangrijk uitgangspunt. Bezoekers voelen niet alleen intuïtief de toegang aan, maar worden na het binnenkomen onmiddellijk opgevangen aan een onthaalbalie. In de directe buurt van de balie zijn ook 2 private gespreksruimtes voorzien. Naast deze inkomzone kunnen externen enkel
nog gebruik maken van het sanitair op het laagste niveau. Verder is het gebouw voor hen niet vrij toegankelijk. De centrale balie – naar een ontwerp van Architekt-nburo – is een blikvanger doorheen het gebouw. Het houten meubelstuk loopt via de trapvide door naar de bovenverdieping en vormt daar de balustrade. Het verbindt zo als het ware de verschillende verdiepingen. Achter de balie prijkt een keramisch kunstwerk van Jan Winkels. “We hebben er in de architectuur naar gestreefd een sober en eenvoudig gebouw aan de gebruiker te geven. Zo kan hij er zelf een ziel inleggen of het sfeer geven met de inrichting,” zegt Jef Vandekerkhof. Directeur Noël Vandeboel heeft al een duidelijke visie over hoe Ons Dak dat zal doen. “Bedoeling is dat we enkel accenten brengen met eenvoudige dingen die we gemakkelijk kunnen vervangen, bijvoorbeeld
oranje kussenovertrekken in het meubelstuk van Wim Segers. Het bureaumeubilair zelf blijft neutraal.” Een andere blikvanger in het interieur is de liftkoker in ter plaatse gestort beton. “De liftkoker bevindt zich op de centrale zichtas van de bezoekers die het gebouw betreden. Samen met de omringende trappartijen en het baliemeubel vormt de koker de link tussen de verschillende verdiepingen, zowel letterlijk als figuurlijk. Om de liftkoker te accentueren zijn we op zoek gegaan naar alternatieve bekistingsmethodes. Dankzij het gebruik van gezandstraalde planken in drie verschillende diktes krijgt de koker nu een opmerkelijk reliëf met een houtpatroon,” vertelt Simon Nelis. Voor aannemer Vandekerkhof was het storten van deze koker één van de voornaamste aandachtspunten in het bouwproject. Luc Vandekerkhof licht toe: “Het storten ervan
Limburg Bouwt herfst 2013
49
Reportage Ons Dak was geen eenvoudige opdracht. We zaten toen in volle winterperiode en bijkomend diende de beplanking ijsvrij te zijn om de afdruk van het hout in het beton te behouden. Omdat de wanden niet dik genoeg waren, hebben we de koker in verschillende niveaus moeten storten.” Toch zijn de bouwpartners het roerend eens: het resultaat is geslaagd. Technisch doordacht Naast de transparantie is het duurzame karakter kenmerkend voor het nieuwe kantoorgebouw. Die duurzaamheid dankt het onder meer aan een extensief groendak op twee derde van de dakoppervlakte. PVpanelen staan in voor een derde van de elektriciteitsbehoefte van Ons Dak. Verder passen de ontwerpers regenwaterrecuperatie toe waar mogelijk en zijn de leidingen voor sanitair beperkt gehouden door sanitair en kleedkamers op het laagste niveau te centraliseren. Meest in het oog springend in het energiehoofdstuk is de keuze voor betonkernactivering die zorgt voor verwarming en koeling van het gebouw. Een warmtepomp haalt de nodige energie hiertoe uit een beo-veld van 14 putten met een diepte van 93m. De keuze voor de Airdeck-vloerplaten draagt ook bij tot de transparantie. Nu zijn er immers geen dragende binnenmuren, waardoor de ontwerpers een flexibel grondplan kregen. Enkele kolommen volstaan om de vloerplaten te dragen en er zijn geen storende balken die het zicht ontnemen. Op technisch vlak is het gebouw verder uitgerust met camerabewaking, vingerdetectie voor de toegangscontrole, bewegingsdetectie voor de verlichting, domotica voor het gebouwbeheer en … een centraal stofzuigsysteem. “Misschien minder gebruikelijk voor een kantoorgebouw,” stellen Noël Vandeboel en Koen Van den Bruel, “maar toch een doordachte keuze. We hebben bewust gekozen voor tapijt in de werkruimtes. Uit studies blijkt immers dat tapijt fijne stofdeeltjes opneemt en niet doet opwaaien, wat bij harde ondergronden zoals tegels wel het geval is. Voorwaarde is wel dat het tapijt regelmatig wordt gereinigd. Wij kozen daarom voor een centraal stofzuigsysteem waarbij de stofdeeltjes worden afgezogen naar een centrale unit in de technische ruimte.”
Dak werd opgevolgd door Marco Pass verliep de communicatie ook vlot waardoor discussies vermeden werden. De werforganisatie vormde weinig hoofdbrekens voor Luc Vandekerkhof. “Op bepaalde momenten was er wel weinig werkruimte. Dat konden we opvangen aangezien het aanpalende terrein ook eigen-
dom is van Ons Dak en we materialen konden aanvoeren via de bestaande parking. Het strenge winterweer was de enige storende factor in dit project. Tijdens de vorstperiode konden we wel veel bekistingswerk uitvoeren. Al bij al hebben we toch 14 dagen stil gelegen omwille van het weer.”
Overleg ≠ tijdverlies Het bouwteam bewees in de aanloop naar en tijdens het project dat goed overleg een tijdbesparende factor is. Al voor de aanvang van het project werd het intensief bestudeerd. Er werd zelfs een dynamische simulatie en akoestische studie uitgevoerd. Dankzij die grondige voorbereiding moesten geen beslissingen meer genomen worden tijdens de bouwwerken. Zo werd tijdverlies vermeden. Tijdens de werf – die voor Ons Limburg Bouwt herfst 2013
51
Reportage Ons Dak
V&S Construct plaatst buitenschrijnwerk in Ons Dak-kantoor Dat de medewerkers van Ons Dak vandaag genieten van een open kantoor en een mooi uitzicht op de omgeving is voor een deel ook te danken aan V&S Construct uit Peer. De ramenconstructeur plaatste het aluminium schrijnwerk in het gebouw. De keuze viel daarbij op het SV 50+-profiel van Schüco. Met hun Uf-waarde van 1,6 W/m²K zijn ze al een stap in de goede richting naar goed isolerend buitenschrijnwerk. De gevoeligste schakel in het geheel is het glaswerk. Hier koos de opdrachtgever voor drievoudige beglazing met een Ug van 0,6 W/m²K. Op vraag van de architect plaatste glasleverancier Lerobel Warm Edge afstandshouders tussen de verschillende glasbladen. Op die manier weegt de koudebrugwerking op dit gevoelig punt minder door. Opmerkelijker in de glaskeuze is het gebruik van glas met een verschillende zonwerende factor voor de voor- en achtergevel. “Een bewuste keuze van de bouwheer,” geeft Tom bij V&S Construct aan. “Hij wist heel goed wat hij op dit vlak wilde. Dat komt niet zo vaak voor, doorgaans moeten we de klant op deze mogelijkheid wijzen en hem referenties laten bezoeken.” De uitdaging voor V&S Construct in dit project was de perfecte uitlijning van het buitenschrijnwerk. Alle voegen in de vloeren moesten immers perfect op het midden van de raamprofielen uitkomen. Dat vroeg het nodige studiewerk bij de ramenspecialist uit Peer. Het werk op de werf zelf vormde minder een uitdaging, vooral omdat V&S uitgerust is met een degelijke kraanwagen met lier die de glasbladen tot op een hoogte van 34 meter en een afstand van 29 kan plaatsen. Dat maakte bijvoorbeeld dat de ramen in de achtergevel vanuit één positie geplaatst konden worden. De totale klus op de werf was op 3 dagen geklaard.
www.vsconstruct.com
Project: Ons Dak - Maaseik
Bedrijfstraat 9 • 3990 Peer • Tel.: 011 74 79 24
52
Limburg Bouwt herfst 2013
Reportage Ons Dak Atelier Inter Design – glazen binnenwanden Alle glazen binnenwanden dragen de signatuur van het Bocholtse Atelier Inter Design. Ze zijn gerealiseerd in geluidswerend, gelaagd veiligheidsglas. Dankzij deze glaskeuze wordt het geluid voldoende gereduceerd om de privacy te waarborgen en de werksfeer te verhogen. Blikvanger in de opdracht is de mobiele wand voor de vergaderzaal. “Dit is verre van een normale schuifdeur,” vertelt Ilse de Poot. “De wand wordt alleen gebruikt wanneer er privacy gewenst is in de vergaderzaal. De wand is – in overleg met de architect - vervaardigd uit 4 glaspanelen die aan elkaar gekoppeld zijn. Zo kan de wand soepel verplaatst worden in het railsysteem.” Een goede communicatie was een rode draad doorheen het project. “Dat leidde tot een aangename en duidelijke samenwerking tussen de betrokken partijen. Daardoor hebben we ons werk met de gekende hoge kwaliteit kunnen afleveren,” besluit Ilse de Poot. Baens afwerkingsbedrijf – onthaalbalie Het opvallende baliemeubel kreeg vorm in de ateliers van Baens afwerkingsbedrijf uit Kinrooi. “De balie is opmerkelijk,” geeft Guido Baens aan. “Ze is volledig in gelamineerde en gevingerlaste eik uitgevoerd. Op de gelijkvloerse verdieping biedt ze ruimte voor 3 personen om bezoekers te ontvangen en verder te helpen. Op het uiteinde van de balie zit een uitschuifbaar element om de doorgang naar de kantoorzone af te sluiten.” De balie loopt via de wand van de traphal door tot op de eerste verdieping waar ze een borstwering annex sta balie vormt. Op het gelijkvloerse niveau staat aan de overzijde van de balie een kleine variant om ook hier een kantoorzone af te schermen. Naast de onthaalbalie stond Baens afwerkingsbedrijf ook in voor kleine elementen in het sanitair, zoals lockers en tabletten. Guido Baens blikt ondanks de strakke deadline tevreden terug op het project voor Ons Dak.
Technische fiche Ons Dak – Maaseik Opdrachtgever: Ons Dak – Maaseik Ontwerp: Architekt-nburo – Bree Studie stabiliteit: Studieburo Urlings Jean – Dilsen-Stokkem Studie technieken: SB Heedfeld – Riemst Studiebureau omgevingsaanleg: Buro LST – Maaseik EPB & Veiligheidscoördinatie: MBConsult – Hoeselt Akoestische studie: PS-Acoustics – Zonhoven Dynamische simulatie: Best Building Concept - Lint E-peil: 45 K-peil: 25 Start werken: september 2012 Einde werken: september 2013 Totale oppervlakte: 1 115m² Investering: 2,5 miljoen euro Hoofdaannemer: Vandekerkhof - Bocholt
Onderaannemers Ons Dak – Maaseik Glaswerken : Atelier Inter Design Bocholt HVAC/sanitair : Peeters & zn Bree Grondwerken : Knoops Jacky Opglabbeek Buitenschrijnwerk : V&S construct Peer Interieurafwerking : Baens Kinrooi Tegels : Lommers Kinrooi Keukeninrichting : Sleurs-Vangompel Bocholt Groene energie : Izen Lille Groenaanleg : Vanvlierden Neerpelt Schilderwerken : Accent Peer Pleisterwerk : Damiaens Maaseik Limburg Bouwt herfst 2013
53
