Silvia Hiep 10 september 2013 GHO-GO COPD terugkomdag
Transmurale werkafspraken verwijs en terugverwijsbeleid
Programma – Inleiding – Verwijscriteria volgens de LAN / SLA – Casuïstiek – Discussie
10 september 2013 2
–1
Definitie volgens NHG standaard en GOLD (Nederlands Huisartsen Genootschap en Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease)
– COPD is een ziektetoestand die wordt gekenmerkt door een niet volledig reversibele luchtstroombeperking. – De luchtwegobstructie verloopt meestal progressief en gaat gepaard met een abnormale ontstekingsreactie van de longen als gevolg van langdurige blootstelling aan tabaksrook en andere schadelijke deeltjes of gassen.
Chronic Obstructive Pulmonary Disease
10 september 2013 3
Systemisch:
COPD: samengevat Aanleg
+
Prikkel
Aandacht voor: Afvallen Voedingstoestand Spierzwakte Conditie Verslechterende conditie
=
Stoppen met roken strategieën bespreken/begeleiden
Ontstekings- Bronchoconstrictie zwelling
Zeer vaak roken!
Chronische
Uitleg geven over interventiebehandeling bij klachten Structurele Emfyseem Functionele bronchitis Uitleg geven over ontstekingremmende medicamenteuze verandering: verandering: ontwikkeling onderhoudsbehandeling Mucociliaire Eventueel begeleiden van O2 behandeling van dysfunctie emfyseem
Behandeldoelen Structureel
Obstructie
verlies
Korte termijn
Lange termijn
- afname van klachten - beter inspanningsvermogen - voorkómen van exacerbaties
- uitstellen/voorkomen van complicaties en invaliditeit - verbetering levensverwachting
In termen van longfunctie-onderzoek
Monitoren longfunctie Klachten Longfunctiestoornis Voorkomen/vertragen van een versneld longfunctieverlies 10 september 2013 4
–2
Service Level Agreement t.a.v. COPD-zorg E consult, ondersteuning, scholing, samenwerking
– 29 april 2013 ondertekend :
- GO COPD B.V. - Maatschap longartsen Tergooi 10 september 2013 5
Belangrijk voor de patiënt – Wie zitten er in mijn behandelteam? – Wat zijn hun taken? – Waarom heb ik ze nodig? – Hoe en wanneer kan ik ze bereiken? – Hoe helpen ze mij? – Hoe en waar word ik gecontroleerd (patiënten dossier)? – Wie benader ik eerst met een probleem? – Is er multidisciplinair overleg over mij? wat is de conclusie hiervan? – Mijn vriend heeft een ander behandelplan dan ik; hoe kan dat?
10 september 2013 6
–3
Service Level Agreement t.a.v. COPD-zorg E consult, ondersteuning, scholing, samenwerking
– Huisarts : COPD-pt zonder complexe zorg – Longarts: COPD-pt met complexe zorg
– Dus niet meer: Huisarts: GOLD I en II Longarts: GOLD III en IV
10 september 2013 7
Verwijscriteria volgens de LAN 1. Diagnostisch probleem 2. Niet of onvoldoende bereiken behandeldoelen 3. Wens van de patiënt
10 september 2013 8
–4
Ad 1. Diagnostische problemen:
– COPD op jonge leeftijd, arbitrair ≤ 50 jaar; – Ernstige persisterende fysiologische beperking, FEV1 < 50%, pred of < 1,5 l absoluut; – Verdenking op andere/bijkomende oorzaak van de klachten; – Nooit gerookt en geen onderbehandeld astma; – Ongewenst gewichtsverlies > 5%/mnd, > 10%/6 mnd, of BMI <21, VVMi < 16 (♂), < 15 (♀), zonder andere verklaring; – Verdenking hypoxemie: bijvoorbeeld perifere zuurstofsaturatie ≤ 92%, desaturatie bij inspanning > 3% of ≤ 90% absoluut.
10 september 2013 9
Ad 2. Niet of onvoldoende bereiken behandeldoelen – Persisterend forse klachten en problemen kwaliteit van leven gerelateerd aan COPD (bijvoorbeeld CCQ ≥ 2, MRC ≥ 3); – Ernstige persisterende fysiologische beperking, FEV1 < 50% pred, of < 1,5 l absoluut – Snel progressief beloop (toename dyspnoe, afname inspanningsvermogen), ook bij stabiele FEV1; – Progressief longfunctieverlies (bijvoorbeeld ↓FEV1 > 150 ml/jaar) over meerdere jaren; – Mogelijke indicatie voor zuurstofbehandeling; – Mogelijke indicatie voor longrevalidatie; – Matig tot ernstige adaptatieproblemen; – Exacerbatie ≥ 2 afgelopen jaar waarvoor orale steroïden ondanks ICS. 10 september 2013 10
–5
Ad 3. Wens van de patiënt – Ook de patiënt zelf kan het belangrijk vinden dat er een nadere analyse wordt verricht.
10 september 2013 11
SLA
GO COPD BV en Longartsen Tergooi
Verwijzing naar longarts: 1. Diagnostisch probleem 2. Niet of onvoldoende bereiken behandeldoelen 3. Wens van de patiënt Terugverwijzing naar huisarts: - De gevraagde diagnostiek afgerond - De behandeldoelen, voor zover mogelijk, bereikt - Co-morbiditeit optimaal behandeld - Wens van de patiënt gedeelde zorg is mogelijk
10 september 2013 12
–6
casuïstiek
Patiënt 1 – – – – –
Meneer 50 jaar VG: blanco Geen medicatie Roken: 35 pakjaren Hoesten, dyspnoe d’effort, al jaren (is eraan gewend)
– – – –
FVC: 3050 ml (105%) FER: 0,65 FEV1: 1990 ml (88%) Geen reversibiliteit
– Wat te doen?
Verwijzen?
10 september 2013 13
Patiënt 1, 50 jaar, 35 pakjaren, weinig ziektelast –FVC:
3050 ml (105%)
R
–FER:
0,65
O
–FEV1: 1990 ml (88%)
E
–Geen reversibiliteit
R
Stadium 0 At risk
Stadium I Mild
Stadium II matig
Stadium III ernstig
Stadium IV Zeer ernstig
Normale spirometrie
FEV1/FVC < 70%
FEV1/FVC < 70%
FEV1/FVC < 70%
FEV1/FVC < 70%
Symptomen roken
FEV1 > 80%
FEV1 < 80% FEV1 > 50%
FEV1 < 50% FEV1 > 30%
FEV1 < 30% of < 50% met longfalen
–Niet verwijzen –SMR motivatie/begeleiding 10 september 2013 14
–7
Cijfers mbt roken en interventies bij SMR –NL: 25 % rookt; gemiddeld 10/dag –60% heeft ooit serieuze stoppoging gedaan –Slagingspercentages SMR poging –Advies arts: –Pakjekans –Begeleiding: –Begeleiding + medicatie –SISE (ikstopermee) –De opluchting (Allen Carr) –Lasertherapie
25% 5-10% 7% 20% 30% 70% 45% 90%
10 september 2013 15
Doodsoorzaken
–COPD doden in NL: –5.660 (2004) –6.353 (2011)
10 september 2013 16
–8
Patient 2 – – – – – –
Man, 50 jaar, blanco VG 35 pakjaren Sinds half jaar toename dyspnoe SABA, LAMA MRC 2 á 3 moe
– Verwijzen ? Wil je meer weten?
10 september 2013 17
MRC-dyspnoe score Dyspnoe-klachten: – – – – – –
0. 1. 2. 3. 4. 5.
niet bij flinke inspanning bij bergop lopen of haasten bij gewoon tempo lopen (horizontaal) bij 100mtr of paar minuten lopen bij aan- en uitkleden
Verwijzen bij (ad 2): persisterend forse klachten bv MRC>3 Patiënt 2 is dan een “grensgeval” ; verwijzen? 10 september 2013 18
–9
Patient 2 – – – – – –
Man, 50 jaar, blanco VG 35 pakjaren Sinds half jaar toename dyspnoe SABA, LAMA MRC 2 á 3 moe
– BMI, X-thorax, BNP, TSH, Hb, gluc allemaal normaal – Verwijzen ? Wat is meerwaarde longarts? discrepantie longfunctie en klachten 10 september 2013 19
Ad 1. Diagnostische problemen: – Verdenking op andere/bijkomende oorzaak van de klachten
Meerwaarde longarts – – – – – – – –
Gedetailleerde assessment van klachten longverpleegkundige TLC, RV (hyperinflatie?) CO-diffusiecapaciteit (HR)CT-thorax Inspanningsonderzoek (oorzaak beperking/dyspnoe) Voedingstoestand (VVMi) Spierkrachtmeting 10 september 2013 20
–10
Juiste diagnose is van essentieel belang! (voor patiënt, arts en verzekeraar)
10 september 2013 21
Patient 3 – – – –
Vrouw, 32 jaar Blanco VG Rookt sinds 13e Screening-spirometrie
– Wie roept patiënten op voor spirometrie-screening? – Wat nu? Verwijzen? 10 september 2013 22
–11
Ad 1. Diagnostische problemen:
– COPD op jonge leeftijd, arbitrair ≤ 50 jaar;
Meerwaarde longarts: –Zoals eerder genoemd mbt diagnose (AATD) –Bijkomende oorzaak? –Extra motivatie SMR
10 september 2013 23
Screenen op COPD
– Wereld COPD dag – Nog 200.000 onbekende COPD-patiënten – 40 % vd opnames AE-COPD heeft nooit een spirometrie gehad
10 september 2013 24
–12
Screenen op COPD Smoky/Sneezy/Wheezy/Phlegmy/Puffy/Grumpy and Chesty
– Bij rokers die hoesten: 25% heeft COPD – Bij cardiologische patiënten: 33% heeft COPD (waarvan 90% nog niet gediagnosticeerd) 10 september 2013 25
Discussiepunten: –
Verwijzing via zorgdomein voor COPD problematiek
– Terugverwijzing naar huisarts : maakt patient afspraak op spreekuur huisarts ? Of wie anders? – Longfunctie gegevens van longarts bijvoegen en hoe ? – Hoe weet longarts dat patient inderdaad voor follow- up bij huisarts is geweest ? – E consult via CareSharing: behoefte?
10 september 2013 26
–13