JAARGANG 7
No. 5
"1
-1
'i"5^®^9"-Tt?li
--j-n»rf-
^3
GRAND
HOTEL PREANGER
HOTEL MET DE MEEST MODERNE
BANDOENG INRICHTING
Alle kamers met eigen badkamer. Eleclrische liften. Electrische koel- en vrieskamers. Eleclrische Wasscherij. Groote Wijnkelder. Dagelijks
Concert
en
Dansmuziek
door
het Preanger
Orchest.
TOURIST OFFICE Jl„DENIS" GEBOUW TELEFOON 2001
.-'^^^^l^
li-
VOOR
KOOP EEN
EAMU IMA-SERVICE Papandajanlaan 2, BANDOENG Tel 1780 en 1781.
V^^^^N^W ^^W^W^IWMVW^^^WN^^I'^J'M^^^^^^WX »MM»^^S»^<W*M»»^^<M<»< i»»^i^^^WN^^^lW^^ii^^^^/>^^iW^^^^^^^^<MM>^^^^^^^^i^^^^»^<»^^S^WWN»^<^^N^,
R U S T I G
FLAT-COMPLEX
.OlEottpnrk BANDOENG J A V A N.O. I. SCHITTERENDE LIGGING
CHIQUE.
^ ^ ^ H i ^ ^ i H H maamam »H3 ^BHHII I^^HHHII ^SHHIKH^^Hl^^l U^Klw^
1
m^pnWÊ^ «1 1B B HH
^ ^^B^^^^^B^B«Ï^|^^^H H^Hf ^ H^^^^^^HK^I^^I^I
l^pw
I^H HIL•BW j^^^HII ^m
JÊ
RUIME FLAT-GEBOUWEN
EEN SMAAKVOLLE VLOTTE
HOME.
INRICHTING
BEDIENING
GERENOMMEERDE TAFEL FIRST CLASS
SERVICE
and last but not least
..
GEMATIGDE PRIJZEN GEZELLIGE INTERIEURS
'ij~>A/w>jnA/»x>'V^j'-"jinAiv^~L',',viu~Lj\rLrLrt'Vvy^
. » » * * ^•>.—>^^,««« » > a ^ ^ j > - » ^ . ^ ^ w i
•^•«^^•r
AIIOOI KANIMIGK» M
OFFICIEEL ORGAAN VAN DE
I
No.
VEREENIGING „BANOOENG VOORUir. REDACTIE: Dr, L. v. d, Pi)l en 1 . A. J. Helling.
1 9 3 9
5
JAARGANG
7.
DOEL DER V E R E E N I G I N G De Vereeniging „Bandoeng V o o r u i t " stelt zich ten doel, de belangen van Bandoeng en omtsreken en die van het vreemdelingenverkeer in den meest uitgebreiden zin des woords Ie behartigen.
UITNOODIGING Voor een Excursie op Zondag, 14 Mei a. s.
BESTUUR.
NAAR
Beschermheer; E. Tacoma, Resident van
Priangan
Eerevoorzitter; N. Beets, Burgemeester van Bandoeng
Goenoeng Halimoen en de Gg. Pawon
Eereleden: W . H. Hoogland en Ir. A . Poldervaart. Voorzitter: W . H. Hoogland.
Deelnemers worden tusschen half zes en
Vice-voorzitter; B. Sluimers.
6 u. v.m. van huis gehaald. Vanuit het verza-
Secretaris-Thes.; M. A . J. Keiling. Leden:
A.
Bertling, Fr. J. A .
van
Es, K. J. Heim,
J, A . C. de Koek van Leeuwen, Dr. L. v. d. Pijl,
melpunt bij het hoofd-postkantoor zal om 6
Mr. P. A . Ursone, P. A . v. d. V / e r v e , R. A . A .
uur gezamenlijk worden afgereden tot het
Wiranatakoesoema.
remonte-depót
Gedelegeerde in Nederland: C. J. Nauta.
bij
Padalarang, vanwaar de
wandeling naar de top van de Halimoen een aanvang neemt.
CONTRIBUTIE. Minimum ƒ 4 . — 's jaars v. personen en ƒ 5, — 's jaars
Dit is een geleidelijke klim. Men heeft van
voor zaken, instellingen, vereenigingen enz. Het lid-
hieruit een schitterend uitzicht van 3ü0 m.
maatschap geeft recht op het maandblad ,,Mooi Band o e n g " en één toegangskaart 's jaars tot de krater-
Daarna gaat het naar de 270 m lager gele-
wegen van den Tangkoeban Prahoe of den Papandajan.
gen veelbezochte G g . Pawon.
Een persoonlijke contributie van ƒ 8 , —
's jaars geeft
recht op twee toegangskaarten.
traject
leidt
naar
Het laatste
het station Tagog-Apoe,
waar de auto's zullen wachten om de deelDONATEURS. Men kan de Vereeniging als Donateur steunen door een jaarlijksche bijdrage van minstens ƒ 25. — , of een gift in eens van minstens ƒ 100. — . Het donateurschap
nemers tegen lunchtijd thuis te brengen. Leider van deze tocht is de Heer K. F. A. Schouten.
geeft recht op een doorloopende persoonlijke toegangs-
De kosten van deelname bedragen voor
kaart naar de kraterwegen van den Tangkoeban Prahoe
Leden van „ B A N D O E N G - V O O R U I T " ƒ 2,75
en den Papandajan.
per persoon. ABONNEMENTEN. Niet-leden kunnen zich op „ M o o i Bandoeng" aboiineeren ad ƒ 2,50 's jaars, K A N T O O R ; Naripan 5C.
Aanmelding geschiedt tot uiterlijk Zaterdagmorgen 11 uur, 13 Mei 1939, telef. 1612 of
bij
Mej.
Latsch
p/a
tel. 227.
G e o p e n d ; alle werkdagen van 8 — 1 en van 2 30 — 5 u. n.m. Zaterdags van 8 - 1 2 30 n.m. Telefoon 1600. V ó ó r en na kantoortijd 1550.
^Ni/-;
""^WJ' ^•^1 w
Rathkamp & C o .
Gezicht op het prachtige7„Engelsche
Park" bi| den Kawah Kamodjan,
De Kawah Kamodjan. De Kawah Kamodjan behoort tot de plaatsen met vulkanische werking van Nederlandsch-lndië, die in historischen tijd, d.w.z. sinds het jaar 1600, geen noemenswaardige verandering hebben ondergaan. Onder den naam Kawah Kamodjan verstaat men een uitgestrekt gebied van solfataren-velden die onderling verschillende namen hebben. Dit gebied is een deel van de bergenreeks, die de vlakte van Garoet ten noorden en westen ais een aaneengesloten keten begrenst, en die vanaf het noorden te beginnen, uit de volgende werkende vulkanen en solfataren-velden bestaat: de Goentoer, Kawah Kamodjan, Kawah Manoek en de Papandajan. De geologische en vulkanologische literatuur over het solfataren-veld Kawah Kamodjan is zeer schaarsch. Zelfs de mijningenieur Fennema gaf geen volledige beschrijving ervan. N. J. M. Taverne is de eenige persoon geweest, die een meer uitgebreide beschrijving van de Kawah Kamodjan heeft gegeven. Volgens dezen schrijver behoort de Kawah Kamodjan niet tot de groep der Goentoer-vulkanen, want zij is ervan gescheiden door een twee duizend meter hooge vulkanenreeks, die door erosie reeds zooveel ver-
anderd is, dat de oorspronkelijke vulkaanvormen niet meer kunnen worden onderscheiden. Fennema veronderstelde, dat de Kawah Kamodjan gelegen is op de zuid-oostelijke binnenwand van een ringwal met een straal van 1900 m, die naast de Kawah Kamodjan ook het zg. „Engelsche Park" in het westen omringt. Dit is een uitgestrekte grasvlakte met hier en daar wat boomgroepen, en een modderig meer, de Danau Pangkalan genaamd. T a v e r n e , die de ligging van deze streek vanuit de lucht bestudeerde, kon de doorloopende ringwal niet vinden. Volgens hem kunnen slechts de volgende overblijfselen van randen vastgesteld worden: de Pangkalan-wand, die de west-zijde vormt van het ,,Engelsche Park", verder een kleine steile wand, die gedeeltelijk de zuidoost-zijde van het solfataren-veld omringt, en van hier verder naar het noorden de z.g. Goenoeng Tjakra-wand. Ten slotte zijn er in het oosten nog overblijfselen van een ringwal, waarvan de Goenoeng Gandapoera deel uitmaakt, en die, open naar de oostzijde, de modderige vlakte van Danau Gandapoera omsluit. De Kamodjan-, Gandapoera- en Pangkalan-wand ligt in de richting N O - Z W , een lijn, die verder naar het zuidwesten ook de Danau Tjiharoes-ringwal passeert. Deze telkens
KAWAH KAMODJANS c h a a l 1-6000 irancJies orn jM. Opname Triantri /Ibd- Harnid
LEG ENDfi O
boorput tonder sloom
•
j>
mei óioom
{66} diepte m %
meters
öioomfumarolen Warme bronnen
eerïje modderpoel
|lK.Podjok
Detailkaart van den Kawah Kamodjan. (Origineel
welwillend
ten gebruik afgestaan door den Vulkanologischen
Dienst).
weer onderbroken lijn loopt evenwijdig aan een tweede lijn in het Goentoer-complex, waarop de kraters liggen van de Goentoer, Paroekoejan en Masigit 1). Kawah Kamodjan omvat verscheidene plaatsen waar vulkanische gassen ontsnappen. De bevolking noemt ze weliswaar Kawah (krater), maar zij dienen in het geheel niet allen als zelfstandige erupiie-punten beschouwd te worden. Kawah Manoek (vogel-krater) is de eerste plek met vulkanische werking die men, komende van het Engelsche Park, ontmoet. Zij is zeer zeker door een of meerdere uitbarstingen ontstaan en wordt omgeven door een duidelijke ringwal. Kawah Manoek bevat een ^ klein meer met lichtvuur, grijs water met een '-•' temperatuur van ongeveer 9 0 ° C . Gasopwellingen zijn op vele plaatsen zichtbaar en veel zwavelwaterstof wordt ontwikkeld. Aan den noordwestelijken rand bevindt zich een krachtige modderbron. Dikwijls wordt de modder tot een hoogte van 1 m en meer omhoog geworpen. Zwavelwaterstof en veel stoom worden uitqestooten. Deze modderbron is gevormd in Januari 1925 door een vrij krachtige stoomontploffing. De temperatuur van de modder is 94°. Naar het Z Z W volgt de Kawah Bertjek, die eveneens een klein meer bevat met licht zuur, grijs water. Kleine modderfonteinen en moddervulkaantjes liggen op den oever en langs den kant borrelen gasbellen op verschillende plaatsen op. De westzijde vertoont de meeste werking. Kawah Bertjek liat in een inzinking en is gedeeltelijk omringd door een wal. Evenals Kawah Manoek is hij door een of meer uitbarstingen ontstaan. Voorbij de badplaats voor zieke Inlanders en het huis van den waarnemer van den Vulkanologischen Dienst, ligt een groot aantal van solfataren 1), stoomfumarolen 2), heete bronnen en modderpoelen, die omringd zijn, V in het noordwesten, noorden en oosten, door een steilen wand. De Inlandsche gidsen laten dikwijls de stoomvorming schijnbaar toenemen door rook in de gaten te blazen. Vermoedelijk berust dit op het inbrengen van condensatiekernen, waardoor de waterdamp opeens condenseert en een dichte nevel ontstaat. 1)
Zie de Excursiegids: ,,The Goentoer-complex and the hot springs of Tjlpanas" door Dr. M. Neumann van Padang. Fourth Pacific Science Congress, Batavia-Bandoeng 1929.
1)
Plaatsen, waar zwavelgassen ontsnappen
2)
Gasbronnen, waar alleen stoom te voorschijn komt
Tot deze groep behoort de Kawah Moending (Moending = karbouw), die uit modderbronnen en heet water fonteinen bestaat, en ook de Kawah Kamodjan zelf, alwaar eenige zeer mooie poelen zijn, gevuld met een grauwe tot blauwgrijze dikke modder, die pyriet bevat. Bij tusschenpoozen wordt de taai vloeibare modder omhooggeworpen. De Kawah Kamodjan is ook de plaats van waar de geneeskrachtige modder voor het H o t e l K a m o d j a n wordt gehaald. Tot deze groep moet nog de Kawah Panggilingan gerekend worden, in wier diepte kokend water door de gassen tegen de wanden van een hol wordt uitgestooten. De buitenwand van het hol is bedekt met verscheidene sublimatie- producten, uitscheidingen uit de gassen en het zure water. Situatiekaart Kawah Kamodjan
naarTjikadjang
naar Smgaparna
Waar de plekken met vulkanische werking in deze groep over het algemeen onregelmatig verspreid zijn, maken eenige van deze solfataren en fumarolen een uitzondering hierop. Vanuit Kawah Pangasahan over Kawah Anjer tot aan Kawah Pentjeloet schijnt er een spleet te zijn, waar een aantal gasbronnen als het ware op een rij geplaatst liggen. Vanuit Kawah Pangasahan volgt men het langzaam aanslijgende pad verder en kan men iets voorbij den driesprong afdalen naar de Kawah Saar (Zuid). Eenige kleine zeer krachtige moddervulkaantjes liggen aan de noordzijde. Verder in noordelijke richting volgt de Kawah Saar (Noord), een kom, gevuld met taaivloeibare modder, die vooral in den regentijd door de vulkanische gassen in groote bellen wordt opgeworpen. In het westelijk
gedeelte, vlak bij het bosch, is een eveneens met water en modder gevuld gat gelegen. O p 22 Januari 1930 vond hier een hevige stoom- en moddereruptie plaats, waarbij boomen in de lucht werden geslingerd en de geheele omtrek met een dikke laag modder werd bedekt. Kawah Tjiboerilan heeft een warme bron waar stoom en zwavelwaterstof ontwikkeld worden, verder een kleine modderput, en ook een beekje met zuursmakend v/ater, waarin zwavel is afgezet. Door hevige ontwikkeling van zwavelwaterstof werd de plantengroei aan den rand gedood. De meest noordelijk gelegen groep omvat Kawah Leutak, waar op enkele plekken waterdamp ontsnapt, en Kawah Tjibeureum, thans een mooi werkend fumarolenveld. Dit bestaat uit kleine stoomblazers, heeie bronnen en een kleine met water gevulde krater. De Kawah Tjibeureum is sinds September 1926 door verschillende gas- en modder-uitbarstingen dikwijls veranderd. Zij breidt zich geleidelijk naar het Noordoosten uit. Stoom-boringen. Reeds in 1918 waren door J. Z. van Dijck de eerste plannen gemaakt om kracht te putten uit de vulkanen van Nederlandsch-Indië. in 1920 werd de zaak weer ernstig onderzocht door B. G. Esscher. In 1925 maakte N. J. M. Taverne, toen Leider van den Vulkanologischen Dienst, zijn opinie hieromtrent bekend, en gaf nieuwe denkbeelden voor het winnen van vulkanische kracht, aan de hand van de opgedane ondervinding door Prins Piero Ginori Conti, in de italiaansche fumarolenvelden van Lardarello, Monterotando, Sasso, Castelnuovo, Lego, Lagoni, Rossi en Serrazoni, en ook volgens de resultaten van de boringen in het Sonoma-district in Californië, die „The Geijsers" genoemd worden. Eind Februari 1926 was er een gelegenheid om met proefboringen te beginnen in een van de Ned. Indische fumarolen-velden, waarvoor de Kawah Kamodjang werd gekozen. Einde Mei 1926, na verscheidene voorloopige proefnemingen, kon de werkelijke boring beginnen. De noordelijke rand van de Kawah Manoek werd gekozen. O p den derden Juni daaraanvolgende moest de plaats echter worden verlaten, omdat de ondergrond te ongunstig bleek, en ook vanwege de vele moeilijkheden, door de boven reeds vermelde spuitende modderbron van 1925, die er vlak bij gelegen is. Een tweede boring werd aan de westzijde van de Kawah Pangilingan gemaakt, en had meer succes dan de eerste poging.
O p een diepte van 18.60 m werd een krachtige blazer aangeboord. Na sluiting van den boorpijp bleek het echter, dat de gassen ergens onder den grond opzij afvloeiden, bovendien werden groote hoeveelheden fijn kleizand uit het boorgat uitgestooten, dat veel pyriet bevatte en zeer spoedig de pijpen begon uit te vreten. Boring No. Ili, 40 m zuidzuidwestelijk van No. II, had betere resultaten. O p den 18en Juli was men met de boring begonnen. De eerste pijpdiameter was 89 mm. Tot een diepte van 43,60 m werd beurtelings kleiachtig zand, steenen en padas (dit is een verharde bank van lapilli vulkaanzand en modder) aangetroffen. Tot op deze diepte was er niets bijzonders te bemerken. O m een grootere diepte te bereiken was het noodig om pijpen van grooter diameter te bezigen. Gedurende het uithalen van de 89 mm pijpen had er een zeer krachtige gasontploffing plaats op den 5en Augustus, maar deze deed geen noemenswaardige schade aan het geheel. O p 24 Augustus kon de boring voortgezet worden met pijpen van 200 mm diameter, en later met die van 166 mm diameter. Gedurende de genoemde boringen volgden op den 7en en 9en September nieuwe uitbarstingen uit de boorpijp, die echter onmiddellijk ophielden als men de bekleeding van het boorgat liet zakken en de toevoer van stoomgas hierdoor werd afgesneden. Tot op een diepte van 63,10 m bestond het bodemprofiel uit kleizand met concreties en uit zachte en zeer harde tuffen. Dan kwam een verharde tuflaag van 1.10 m dikte, waar beneden een zeer zachte zandige tuf lag, die veel pyriet bevatte. De temperatuur in het boorgat steeg. Voorzichtig werd het boren voortgezet en een weinig stoom kwam uit den mond van het boorgat. O p den 29sten October 1926 had er een zeer krachtige gaseruptie plaats uit een diepte van 66 m. Het blazen van de uitstroomende gassen was op grooten afstand te hooren. O p den 6en November kon het boorgat worden afgesloten. De druk van de gassen die uit een zijwaarts aangesloten pijp van 3 " stroomde, bedroeg 21/2 atm. de temperatuur 123° C. Na geheel afgesloten te zijn, kon de druk tot 4]/2 atm. opgevoerd worden. Het stoomvolume dat door het boorgat III onder een druk van 2^/^ atm. stroomt, is berekend op 8000 kg per uur, en is in staat een electrische kracht voort te brengen van circa 900 K.W. In tegenstelling met dat van het boorgat II, bestaat het gas uit bijna zuivere stoom, vrij van mechanische onreinheden.
In de gassen werden koolzuur en zwavelwaterstof aangetroffen, het laatste echter alleen in zeer kleine hoeveelheden. Tot op heden werd er niets waargenomen omtrent het uitvreten van de pijpen. Druk en temperatuur bleven langen tijd onveranderd. In het midden van 1928 stegen beiden. De oostelijke rand van Kawah Bertjek werd gekozen voor de vierde boring. De boring werd ongeveer 5 m boven het waterniveau geplaatst. De horizontale afstand was ongeveer 10 m. Einde November kon het boren beginnen. Hier bestond de bodem beurtelings uit zand, klei, brokken en verhard tufsteen. O p een diepte van ongeveer 13 m kwam een weinig stoom uit het boorgat; de stoomlaag werd afgesloten als de bekleeding naar beneden gelaten werd en het boren werd voortgezet. O p een diepte van 55 m was de temperatuur in het boorgat 117° C. maar na verder boren werd deze snel lager tot 40° C. (77.60 m). O p een diepte van 105 m kwam een temperatuur van 140°, stoom ontsnapte, maar onder zeer lichten druk. O p den 2en Augustus werd met boren opgehouden op een diepte van 122.60 m. Teneinde het boorgat in de diepte te kunnen torpedeeren, werden de bekleedingspijpen langzaam omhoog getrokken. Gedurende dit uithalen, had er op den 8sten Augustus een steen- en moddereruptie uit het boorgat plaats, gevolgd door geijser-werking, die eenige dagen aanhield. ledere vijf minuten spoot er heet water omhoog tot ongeveer 25 m. De werking werd langzamerhand minder, totdat deze zoo ongeveer in de tweede helft van de maand ophield, als gevolg van eene aardbeving. Aangezien het niet in de bedoeling lag tot op grootere diepte te boren, werd de plaats verlaten. Voordat men opnieuw begon met boren voor het verkrijgen van stoom werden eerst
over het geheele solfataren-veld talrijke kleinere boringen verricht tot op een diepte van 2 tot 5 m, om de temperatuur van den bodem te bepalen. Zoodoende kon men bemerken, dat de verspreiding van verhoogde bodem-temperatuur veel grooter was, dan men dit op grond van de zichtbare fumarolen enz. kon vermoeden. O p den ISen September werd de vijfde boring verricht op een plek gelegen 35 m ten zuiden van Kawah Tjiboerilan. Geen moeilijkheden kwamen gedurende de boring voor. De gesteentelagen die doorboord v/erden, bestonden uit vette klei, bevattende pyriet en uit verkiezelde lagen. Ingelascht waren dunne lagen van verharde tufsteen. O p 21 December werd er op een diepte van 128 m stoom verkregen met een temperatuur van 123° C. Sinds dien tijd zijn de druk en de temperatuur nog hooger gestegen. !n December 1928 was de druk ongeveer 5 atm. en de temperatuur ongeveer 140° C. Hierna werd met de boringen in Kawah Kamodjan opgehouden. Druk en temperatuur worden dagelijks opgenomen, en veranderingen in den toestand der uitstroomende gassen verkend, o.a. ook of er vast materiaal wordt opgespoten en corrosie-verschijnselen in de uitlaatpijpen optreden. Te oordeelen naar de plaatselijke waarnemingen moet het water dat de stoom teweeg brengt, worden beschouwd als grond-water, in tegenstelling met den stoom in ,,The Geysers" van Californië, die juveniel wordt verondersteld te zijn, d.w.z. afkomstig uit het magma zelf. De onderzoekingen hebben aangetoond, dat het mogelijk is, om ook uit de fumarolenvelden van Nederlandsch-Indië kracht te putten. Dr. C h . E. Stehn.
HOTEL-CRAMER ALLEEN Mo£etu/eiet 0. 35 7«^. 3100. WeitGelegen aan tram en spoor. Het aangewezen hotel voor cursisten. 5 Min. gaans van het cursusgebouw. Dagprijzen vanaf f 3.50 per persoon, 2 Personen . . . f 6.50 Maandkamers vanaf f60.— p. pers., 2 Personen . . . f95.— Families ruime reductie. Prima Keuken. — Eiken dag Europ.- en Rijsttafel. Beleefd aanbevelend G. KNUYSTING.
8
Onze Bezienswaardigheden. Een kijkje in de Bandoengsche musea. W i j Bandoengers, zijn terecht trotsch op onze stad. W i j verheugen ons, wanneer wij hooren van menschen die onze stad bezochten, dat zij zich in gunstiger zin over de bergstad uitlieten. Het doet ons goed door de straten van Bandoeng te wandelen en te genieten van ons stadsschoon. Welke veranderingen onderging a'Ieen de Bragaweg niet in de laatste vier jaar. Hoe prijken onze twee groote hotels niet als groote juweelen gezet in edel metaal. Toch zijn er nog andere bezienswaardigheden in onze stad, waarvan vele Bandoengers zelfs het bestaan niet kennen. Het
Post-museum.
Ergens in de kelders onder het mooie gebouw van V. en W . , liggen de vele kostbare verzamelingen curiosa van den Post-Teiegraaf- en Telefoondienst in Nederlandsch-lndië. Daar liggen de brieven dateerend uit een betrekkelijk grijs verleden. Daar liggen de beschreven bamboekokers welke eertijds gebruikt werden om nieuwsberichten te distribueeren. Daar liggen ook de brieven geschreven op bladeren van lontarpalm, zooals ze vroeger gebruikt werden in de Inheemsche wereld. Maar daar liggen ook de verschillende series postzegels en poststukken, vanaf de oudste tijden der V . O . C . Dit postmuseum bevat de geheele evolutie van het postwezen in Nederlandsch-lndië. Het bevat de geheele evolutie der radio ook, vanaf de eerste proefnemingen van dr. De Groot. En naast deze enorme constructies liggen of staan de oude uniformen van de voorvaderen onzer bestellers en staan de automaten waaruit het grage publiek zijn postzegeltjes krijgen kon. Ik zeg k o n , want automaten zijn er om er misbruik van te maken. Hetgeen prompt geschiedde. Deze instrumenten beteekenden dus een schadepost voor onze P.T.T. en het gevolg was, dat zij een plaatsje kregen in het museum, waar zii thans staan als voorbeelden van menschelijk vernuft, zoowel in de goede als in de kwade beteekenis van het woord.
l
VRAAGT HET HUISHOUDTARIEF
O o k de luchtpostzegels zijn daar, van de vluchten van Van der Hoop en Koppen en Asjes en Pelikaan en Uiver en Abel Tasman. De verzameling is compleet. Er zijn zegels bij met een cataloguswaarde van ver boven de honderd gulden. Er zijn stukken bij met een waarde van ver boven de duizend. Maar er zijn ook nog andere bezienswaardigheden. Bijvoorbeeld hoe het menschelijk brein gebruikt wordt wanneer het er om gaat den fiscus om den tuin te leiden. Dan worden schoenzolen uitgehold en gebruikt men wandelstokken en andere attributen om opium en andere smokkelwaar binnen de grenzen te krijgen. Of men leidt de politie om den tuin en smokkelt wapenen en munitie binnen onze veilige grenzen in uitgesneden boeken en zelfs in brooden. Voor toekomstige smokkelaars is hier zelfs nog het een en ander te leeren. Het
G e o l o g i s c h
Museum.
Niet ver van deze kelders ligt het geologisch museum dat reeds een grooter bekendheid verwierf onder het Bandoengsche publiek. Vooral ook onder de Inheemschen. Het is nog niet zoo erg lang geleden, dat de mooiste toonstukken uit Indië verhuisden naar Delft of Leiden of zelfs naar Zurich. Daar kan men thans bewonderen wat eigenlijk in Indië thuis hoort. Maar gelukkig is men er de laatste tien jaar toe overgegaan om de toonstukken uit eigen land in eigen land te exposeeren. Dit wordt gedaan in ons geologisch museum. Eigenlijk deugt die naam niet. Want behalve een pracht-collectie geologica vindt men er steenen werktuigen, schedels, geraamten, ja, zelfs toonstukken de industrie betreffend. Men leert in een ommezien van tijd hoe de aardolie uit den grond wordt gehaald en hoe de steenkoollagen door het gebergte loopen. O o k leert men het een en ander omtrent vulcanologie en paleontologie. Vooral ook op het gebied van versteeningen is ons museum zeer goed voorzien. Minstens twee Zondagen in de maand is ons geologisch museum geopend en kan het publiek genieten naar hartelust van al hel schoone wat hier zooal wordt geboden.
OP
PROEF. HET ZAL U BEVALLEN! N . V .
O.t.tj.t.O.
]
Een m o o i e f o t o van
onze
Technische H o o g esc h o o i
j,' ji^-w^ ^
y /
10
H e t M u s e u m d e r A. C. W . Maar dan hebben wij nog een derde museum ter plaatse. Of liever gezegd, dit museum ligt buiten de grenzen van onze gemeente. W i j bedoelen hier het wapenmuseum, hetwelk is ondergebracht in een der lokaliteiten van de A . C . W . Hier vindt men van alles op het gebied van steek-, werp- en schietwapenen uit onzen Archipel. Men vindt de wapenen welke door politie werden achterhaald, verborgen in paraplui of pajong, in wandelstok en in rubberstang Man vindt er de met goud ingelegde geweren van Atjehsche hoofden naast de Malat der Dajaks. Oude donderbussen en voorladers doen denken aan het verleden, aan strijd in Sumatra tusschen de dienaren van ons gezag en de Padries. Dit laatste museum is niet altijd voor het publiek toegankelijk. Maar de leiders van onze artillerie-werkplaatsen voor draagbare wapenen zijn vriendelijke menschen zoo lang er geen sprake is van een vijand. En een gezonde leergierigheid bij het publiek zullen zij zeker trachten te bevredigen. Het E t h n o g r a f i s c h Museum. O p hel oogenblik wordt er gewerkt aan de samenstelling van een nieuw museum; een museum van ethnografica, vooral betrekking hebbend op den Preanger. Reeds werd een comité samengesteld dat heeft te zorgen voor de voorbereiding Misschien zal het niet lang meer duren of ook dit museum zal voor het publiek worden opengesteld, en dan zal ongetwijfeld zijn voorzien in een zeer groote behoefte. O p literair gebied hebben wij het prachtwerk van De Haan: Priangan, dat ons alles geeft op historisch en economisch en administratief gebied van den Preanger. Maar een museum hadden wij
nog niet. W e l bezit Batavia het een en ander den Preanger betreffend, maar voor velen onzer is het ie moeilijk speciaal een reisje te maken naar Batavia om daar een kijkje te gaan nemen. Bovendien hooren die dingen in Bandoeng thuis. Maar wat wij reeds bezitten op museumgebied ïs in alle opzichten waard gezien te worden. Daarom wekken wij onze lezers gaarne op eens een kijkje te gaan nemen. De inhoud van ons geologisch museum en ons postmuseum en ons wapenmuseum draagt er in groote mate toe bij onze kennis van den Indischen Archipel te verrijken. En daar zijn onze musea tenslotte voor — aldus lazen wij in ,,D e P r e a n g e r P o s t". Voor deze beschrijving zijn vele Bandoengers en ook wij genoemd blad dankbaar.
HOE MEER ZIELEN HOE MEER VREUGD
NIEUWE LEDEN in April 1
J C
2
F
W
3 J V
H
ARENDS,
KEMPFF,
Bragaweg 59. V a n Riebeekstraat 17
BARTHELEMY KRONENBERG,
Bilderdrjkstraat 16.
4
W
J V A N TUYL,
Wenckebachstraat 2 1 .
5
N
HENDRIKS.
Nassaulaan 67
6. M e v r o u w A . van OS' ', Tjibeunjing Plantsoen Z 9 Suiker O n d Mentjan, 7 J ENGELHARD, Kediri V . V . DILLEWIJN Mevrouw H
Tjitaroemplein 8.
H PROPER, Wenckebachstraat 48
JAARVERSLAG van den Secretaris-Thesaurier der „ B a n d o e n g Vooruit" over 1938
Vereeniging
(Slot). HERDENKING K. A . R. B O S S C H A . O p voorstel van den W n d . Voorzitter heeft ons Besiuur het initiatief genomen voor een eenvoudige, doch plechtige herdenking van den lOen sterfdag van den Heer K. A . R. B O S S C H A . Tevens v/erd een uitvoerig geïllustreerd artikel over dezen grooten Bandoenger In het December-nummer van ons Orgaan geplaatst. CREMATORIUM. O p Vrijdag 23 September kwam de stichting van het Nederlandsch-Indisch Crematorium tot stand. In het bestuur der stichting hebben medezitting onze bestuursleden J. A . C. DE K O C K V A N LEEUWEN en M. A . J. KELLING. Hiermede was de voorbereidende taak, die onze Vereeniging zich terzake gesteld had, volbracht. SUBSIDIES. In aansluiting op het vermelde onder ,,Samenwerk i n g " en ,,Algemeene Propaganda" moge hier met dankbaarheid nog worden gereleveerd, dat wij op 29 September van verslagjaar van de Gemeente de toegezegde subsidie ad ƒ 600.— mochten ontvangen, hetwelk voor het wegenfonds werd bestemd. Bovendien werd van de Gemeente nog ontvangen een bedrag ad f 250.— als bijdrage voor den aanmaak van onze nieuwste folder. Het Regentschap steunde onze Vereeniging met een subsidie van f 250. — . Het is ten zeerste te hopen, dat onze Vereeniging in het nieuwe jaar door de daarvoor in aanmerking komende Instanties ruimer bedeeld zal worden met subsidies. Mocht het onder de huidige omstandigheden tot de volstrekte onmogelijkheden behooren om door een verhoogd subsidie onzer Vereeniging voor een uitbreiding van haar bemoeienissen ten behoeve van de propaganda, w e l k e zij a l s p a r t i c u l i e r e v e r e e n i g i n g v o o r s t e d e l i j k e bel a n g e n v o e r t , in het bezit van ruimer middelen te stellen, dan geven wij den Raad het denkbeeld In overweging, der\ noodzakelijk hoogeren steun te geven in dezen vorm, dat, door de gemeente uit de inkomsten van de vermakelijkheidsbelasting een ruim percentage aan de vereeniging wordt afgestaan, opdat daaruit een fonds wordt samengebracht, hetwelk, naast de gewone inkomsten uit contributies enz., de vereeniging in staat kan stellen op ruimer schaal die maatregelen te nemen, welke voor een doeltreffende stedelijke propaganda geschikt worden geacht. FINANCIEN. Terzake wordt beleefd verwezen naar de aan dit jaarverslag gevoegde Balans en Verlies- en Winstrekening met daarbij gegeven Toelichtingen. De financieele jaarstukken werden nagezien en, -conform bijgaande verklaring — goedgekeurd door de op de Algemeene ledenvergadering ddo. 23 Maart 1938 benoemde Verificatie-Commissie, bestaande uit de Heeren:
I
ER IS NOG STEEDS : BÉTER LICHT
J. de G R O O T , Agent der N.l. Handelsbank. J. B. SCHOLTE, Agent der N.l. Escompto M i j . W . HEYLIGERS, Procuratiehouder der N.V. Grand Hotel Preanger. LEDEN. Niettegenstaande in den loop van dit jaar vele leden onze woonplaats verlieten en zich in verband daarmede lieten afschrijven, is door onze voortdurende leden-wervingscampagne het totaal aantal toegenomen tot 809. Dit is wel een beivijs hoe noodzakelijk het Is de leden-werving met onverminderde energie te blijven voortzetten. Nog veel te weinig wordt door de inwoners van Bandoeng beseft, dat zij door het toetreden tot lid onzer Vereeniging, niet alleen het algemeen belang dieeen, d o c h ook z i c h z e l f d i r e c t veel v r e u g d e (en z e l f s v o o r d e e l ) v e r schaffen. Te weinig ook werken onze leden zelf nog mede, om nieuwe leden voor onze Vereeniging te wmnen. Alleen met een sterke, leden-rijke Vereeniging, kan men nog meer bereiken ter bevordering van Bandoengs b I o e 1, dus ook van Bandoengs w e I v a a r t. Bij een inwoner-aantal van 25.000 Europeanen, kan onze Vereeniging stellig toch minstens 3000 leden hebben. W o r d t het wel voldoende door de ingezetenen van Bandoeng begrepen, dat het eigenlijk p l i c h t is, dat i e d e r , al was het maar uit e i g e n belang, zich bij onze Vereeniging dient aan te sluiten, teneinde onze woonstad v o o r u i t te helpen en nieuwe mogelijkheden te kunnen openen? W i j hebben de acquisitie van nieuwe leden ook in het nieuwe jaar dadelijk weer met kracht ter hand genomen. O n z e vaste acquisiteur, de Heer W . G r o en e V e I d, doet al zijn best, doch zonder medewerking der overige leden zullen de resultaten beperkt blijven. D a a r o m w i l l e n wij h i e r bij o n z e l e d e n er n o g e e n s op aand r i n g e n , t o c h v o o r a l o o k z e l f ol het m o g e l i j k e te doen ter verm e e r d e r i n g v a n ons l e d e n t a l . Wanneer men onder zijn kennissen candidaten heeft, is een telefonische opgave aan het Secretariaat, van naam en adres van den betrokkene, reeds voldoende: onze acquisiteur doet dan wel de rest. W a n n e e r wij in dit verband op de resultaten van het afgeloopen jaar terug zien, vinden wij geen aanleiding tot voldoening. Integendeel: alles prikkelt ons tot grootere activiteit en intensievere propaganda. BESTUUR. In tegenstelling met de voorgaande, bewogen jaren, met hunne vele bestuursmutaties, kan met dankbaarheid worden vermeld, dat gedurende het afgeloopen jaar In ons bestuur g e e n e n k e l e wijziging kwam.
N.V. aE.B.EO.
1 11
Gedurende het Ëuropeesch verlof van ónzen Voorzitter (van 26 Mei tot 17 December 1938) werd het voorzitterschap waargenomen door den Vice-voorzitter. De groote en daadwerkelijke belangstelling, zoomede de voortdurende bereidwilligheid, waarmede de bestuursleden steeds een beroep op hun medewerking beantwoordden, had doorloopend een aangename en opbouwende samenwerking met het vereenigingskantoor tot gevolg. Daardoor konden de werkzaamheden op de meest doeltreffende en vlotte wijze worden verricht tot meerderen bloei van onze vereenigmg, van Bandoeng en haar omgeving. Een bijzonder woord van dank en hulde willen wij hier brengen aan ons eere-lid Ir. A Poldervaart, die geen inspanning te groot en geen arbeid te veel heefï geacht om het moeilijke Kamodjanweg-project lot een prachiige en weinig kostbare oplossing ie brengen. O p den laatsten dag van hat verslagjaar nam onze beschermheer. Resident T y d e m a n, afscheid van
ons. O o k hem willen wij hier nogeens gaarne in het openbaar dankzeggen voor den steun, die onze Vereeniging steeds van hem mocht ontvangen. Inmiddels verklaarde zijn amblsopvolger, Resident T a c o m a, zich bereid het beschermheerschap onzer Vereeniging op zich te nemen, v/aardoor ons Bestuur in hel nieuwe jaar als volgt is SDmengesleld: BESTUUR. Beschermheer: Eerevoorzitler;
E. Tacoma, Resident van Priangan. N. Beets, Burgemeester van Bandoeng. Eereleden; W . H Hoogland en Ir. A . Poldervaart. Voorzitter: W . H Hoogland. Vice-Voorzittsr: B. Sluimers. Secretaris-Thesaurier: M. A . J. Kelling. Leden: A . Bertling, Fr. J. A . van Es, K J. Heim, J. A . C. de Koek van Leeuwen, Dr. L. v. d. Pijl, Mr. P. A . Ursone, P. A . v. d. W e r v e , R. A . A . Wiranatakoesoema. Gedelegeerd Bestuurslid in Nederland: C. J. Nauta.
BuüJiha De Mineraalwaterfabriek
voor
kwaliteitsproducten
TELF. 276
v/h H.G. J e n n e &Go Slachterij t e l . 9 0 0
toko t e l . 1714
Waarom ? ? ? Zoudt U geen klant zijn van een slachterij Met Ëuropeesch geschoold vakpersoneel. Welke aan kwaliteit en bereiding de hoogste eischen stelt. De grootst mogelijke hygiëne betracht. Up to date is ingericht met de meest moderne machines.
„Goede wijn behoeft geen krans"
n\MMJlltiJ(i.OJto!' STEEDS
'T
BESTE
ADRES
VOOR;
StudioSerie EN Buitenopnamen.
Hypermoderne koeikamers heeft. Wij zijn overal 1e ontbieden.
Als U
Ook 's nachts, zonder enkele prljsverhooglng.
&.2JbacM
Bel maar op 2742 of na S u u r n . m . 2 7 4 0 en onze fotograaf is binnen een kv/artier ter Uwer beschikking !
dan bij andere Europeesche slagers
cWT* AiE»JJtluM 12
WpWlf «H. lEiDf iolTio'
CORRESPONDENTIE EN ADMINISTRATIE. In verslagjaar verdubbelde ongeveer het aantal verzonden en ontvangen brieven. Daarin zijn dan nog niet begrepen de diverse documenten en rekesten, v/elke zijn uitgegaan; het behandelen cq. organiseeren van excursie's; alles v/ai betrekking heeft op reclame, zooals het samenstellen van folders, teekeningen, onze groote poster en dergelijke; de maandverslagen; de notulen van gehouden vergaderingen; alles wat in verband staat met controle van staten en financieele verantwoordingen omtrent het onderhoud en de exploicacie van de kraterwegen naar de Tangk. Prahoe en Papandajan; de correspondentie hierover; het samenstellen cq. corrigeeren van kaarten en plattegrond, zoowel van stad als van Bandoeng en omgeving; de redactie en administratie van ons Orgaan ,,M o o i B a n d o e n g " , corrigeeren van drukproeven, enz. W i j meenden goed te doen deze meer gedetailleerde opsomming te geven, aangezien het bestuur en de leden recht hebben te weien, welke werkzaamheden zooal ten kantore der Vereeniging worden verricht. INFORMATIES. Zooals vanzelf spreekt, kwamen er ook dit jaar weer vele en veelsoortige verzoeken binnen om inlichtingen, zoowel van binnen als buiten de stad. Voornamelijk ging hst om informaties met het oog op een verblijf gedurende vacanlies of in verband met voorgenomen vestiging hier ter plaatse. Zelfs uit Nederland en België bereikten ons verzoeken om inlichtingen voor vestiging te Bandoeng! Uit e.e.a. blijkt steeds duidelijker, dat onze propaganda, in welke vorm dan ook, meer resultaten gaat afwerpen. O o k daarom mogen wij niet verzwakken in onze actie, doch steeds weer opnieuw middelen bedenken om deze te vergrooten en uit te breiden. PERSONEEL. V o o r deze werkzaamheden had onze Vereeniging, naast den secretaris-thesaurier, de beschikking over de dames F. J e s i n o w s k i en M. F r e I i e r, en den heer R. S o e h a d i e. Voorts heefi gedurende een half jaar de Heer W. F. S c h o e i ons op intensieve en uiterst nauwkeurige wijze met groote toewijding geholpen bij de inrichting en classificatie van ons foto- en cliché-archief. Een woord van hartelijken dank a;n deze medewerkers is hier stellig op zijn plaats. Nooit was hurt iets te veel, al duurden de kantooruren soms van 8 uur 's morgens tot 8 uur 's avonds, terwijl de salarissen zich nog op een minimum-niveau bevonden. NIEUWE KANTOORLOKALITEITEN. Door een billijke huuraanbieding van de ,,Samarartgsche Zee- en brandassurantie M i j . " van een geschikt kantoorlocaal op Naripan 5, werd besloten dit alleszins gunstig en in het centrum van Bandoeng, vlak bij de hotels gelegen kantoor met show-venster te huren. In elk opzicht is dit een groote verbetering gebleken. Aangezien de toeloop van het publiek daardoor veel gemakkelijker werd gemaakt, bracht zulks een aanzienlijke werkvermeerdering met zich, zoowel van den secretaris-pertningmeester als van het personeel. Deze ruimte bleek dan ook spoedig weer te klein. Een gelukkige omstandigheid was het daarom dat, eveneens op zeer billijke voorwaarden, een kantoorlokaal boven het bestaande kantoor kon worden ingehuurd, dat bestemd werd voor den secretaris-penningmeester en voor vergaderlokaal voor het bestuur. V o o r de eerstvolgende jaren heeft onze Vereeni-
I
EEN VERLICHT HUISNUMMER IS ALS EEN BAKEN IN
ging zich op deze wijze van voldoende kantoor-ruimte verzekerd tegen billijke condities, zoodat de periode van verhuizingen naar wij hopen achter den rug is. SAMENWERKING. Een nauwere en meer doeltreffende samenwerking werd gezocht en verkregen o.a. met: 1o. de Officieele Vereeniging voor Toeristenverkeer; 2o. de Algemeene Nederl. Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer; 3o. de Kon. Nederl.-Indische Motorclub; 4o. de Gemeente Bandoeng; 5o. de Regentschapsraad; 6o. de Pers (dag- zoowel als weekbladen); 7o. de A f d . Propaganda van de S.S.; 8o. de Alliance Fran^aise, en 9o. de Scheep- en Luchtvaart Mijen. Als gevolg van deze samenwerking kon in de eerste plaats de uitgifte plaats hebben van een flinke oplaag ,,Plattegrond en Gids van Bandoeng", terwijl de G e meente voor de helft heeft bijgedragen in de kosten van het drukken van onze nieuwe poster: , , B e z o e k t B a n d o e n g en zijn B e r g e n". Bovendien werd de advertentie van de Gemeente in ons orgaan zoodanig vergroot, dat de ontvangsten daarvan inplaats van ƒ 100.— per jaar thans ƒ 200.— bedragen. Vervolgens werd door de Kon. Ned.-lnd. Motor Club ten behoeve van de „ H o o g b e r t " - H u t en het tolhuis Tangk. Prahoe een volledige verbandkist en schild met roodkruis verstrekt. Door de Propaganda A f d . V. d. S.S. werd in Mei een keurig verzorgd B a ndoeng-nummer van de Java-Expres uitgegeven, waarin aan ,,Bandoeng V o o r u i t " 5 bladzijden werden afgestaan voor een aantrekkelijk geïllustreerd artikel over Bandoeng en O m g e v i n g . Door de Alliance Frangaise werd toegezegd, dat voorname Fransche bezoekers van Bandoeng, voortaan ook met ons in contact gebracht zullen worden. Het weekblad „ d ' O r i e n t " gaf twee Bandoengnummers uit gedurende de Jaarbeursdagen. V o o r deze medewerking zijn wij genoemd geïllustreerd weekblad zeer dankbaar. BESLUIT. Moge dit verslag in het kort hebben getuigd van hetgeen onze Vereeniging in het afgeloopen jaar gedaan heeft in het belartg van de leden, van onze stad en van den vreemdeling. Thans rest ons nog de aangename plicht te danken voor hetgeen ook door anderen voor onze Vereeniging gedaan is. W i j willen daarom dit verslag niet beëindigen zonder de volmondige erkenning, dat veel van wat wij bereikt hebben niet of niet in die mate bereikt zou zijn, zonder de bereidwilligheid en belangelooze medewerking van die ,,stille werkers", wier naam nooit wordt genoemd en van wie niemand, buiten het Bestuur onzer Vereeniging, iets weet. Hen beloonen op de wijze als zij verdienen, kunnen wij niet, en zouden zij niet wenschen. Toch w i l len wij hier openlijk getuigen van onze groote dankbaarheid en erkentelijkheid voor hetgeen zij voor ons, voor onze Vereeniging en voor onze stad hebben gedaan. Moge deze bereidwilligheid tot medewerking en steun zich ook in het nieuwe jaar openbaren. Met dezen wensch eindig ik dit jaar-overzicht, onder dankzegging tevens voor het in mij gedurende het afgeloopen jaar gestelde vertrouwen. Bartdoeng, 20 Januari 1939. De Secretaris-Thesaurier:
== N.V. G.E.B.E.O. I 13
V E R E E N I G I N G „ B A N D O E N G V O O R U I T ' Balans over het Boekjaar 1938
Kasmiddelen : Postspaarbank Kassa Kassa T g b . P r a h o e
1000 38 12
Wegen : Tgb Prahoeweg Papandajanweé
1050
f 30000 . 16898 38
46898
Aanleg Kawah Kamodjanweg.
1057
,,Hoogbei:l" Hut.
1543
Inventaris : Inventaris
Aischri) v i n g s r e k e n i n g : Tgb. Prahoeweg Papandajanweg Aanleg Kawah Kamodjanweg Bandoengsch Zoölogisch Park „Hoogbeit"-Hut
30000 16898 1057 3050 1543 06 f
52559
Crediteuren. N . V . Grand H o t e l SavoyHoniann N . V . D r u k k e i ü G . Kolff& Co N . V. Drukkerij Vorkink A. Bertling W . H . Hoogland
872 50 500 249 223 92
1937
N.V. Cultuur Mij. , , S e d e p "
45
2
Inventaris , , H o o g b e r t " - H u t 42 Voorschotten. 3050 Bandoengsch
Z o ö l o g i s c h Park.
Saldo Verlies : Saldo verlies 1937 O r i a a n 1937 Saldo verlies 1938
354 312 223
f
54533
f
54533
Verlies- en Winstrekening over het boekjaar 1938
Onderhoud w e g e n ; Tangkoeban Prahoeweg Papandajanweg Aanleg Kawah
f
Kamodjanweg.
Afschrijvingen : Inventaris
1415 14 2704 87 f ,
f
4120 01 1057 73
Tolgelden: Tolgelden T a n g k o e b a n „ Papandajan
Prahoe
6764 3842
f
10607
Contributies.
„
4041
Subsidies.
„
1485
1749 71 134 49 „
1884 20
Donaties.
500
„
1840 46
Giften Kawah Kamodjanweg
590
„
1086 21
Saldo Verlies 1938.
223
„
2822 65
„
2154 10
„
248 50
f
17446 86
F o l d e r s , Brochures, e n z . Propaganda, Orgaan ,,Mooi Bandoeng" Salarissen. Kantoor - Onkosten. A l g e m e e n e Uitgaven.
14
f
17446 86
Notulen van de Algemeene Vergadering der VEREENIGING „ B A N D O E N G
VOORUIT"
op Woensdag, 8 Maart 1939 om 7 u. n.m. in de vergaderzaal van het G R A N D HOTEL S A V O Y - H O M A N N , daartoe welwillend door ds Directie beschikbaar gesteld. A a n w e z i g waren de Bestuursleden: W . H. Hoogland, Voorzitter. J. A . C. de Koek van Leeuwen, Lid. Fr. J. A . van Es, Lid. P. A . van der W e r v e , Lid en M. A. J. Kelling, Secretaris-Penningmeester. Voorts de leden M, C. J. van Huls, M. de Bruyn, A . E. van der Sluis, J. A . Wormser en J, Czerwinsky. Alvorens over te gaan tot de behandeling der agenda, heet de voorzitter alle aanwezigen hartelijk welkom. Hij waardeert het ten zeerste, dat ook de pers vertegenwoordigd is, met wie steeds in de aangenaamste verhouding wordt samengewerkt. Overgaande tot de behandeling der agenda komt aan de orde: PUNT 1 : O P E N I N G D O O R DEN V O O R Z I T T E R . In zijn openingsrede hield de Heer Hoogland een boeiende voordracht over zijn recente reis per vliegtuig naar Europa, op welke reis hij een bezoek bracht aan Indo-China, Siam en Britsch Indië. O p verschillende landingsplaatsen van de K.L.M, stapte de Heer Hoogland uit, om het land eenigen tijd per trein en auto te doorkruisen en vervolgens met een ander vliegtuig verder te reizen. Tijdens deze reis had de Heer Hoogland geregeld de gelegenheid vergelijkingen te trekken tusschen de mogelijkheden die deze landen den tourist bieden en dat wat Java hen biedt; dat deze vergelijkingen steeds in het voordeel van Java uitvielen, behoeft eigenlijk niet eens verteld ie worden. Z o o imponeerden de geweldige tempels van Anker Vat den bezoeker, doch de Boroboedoer geeft den modernen mensch een beter bgrip van de bouwkunst der O u d e n dan deze tempels, die aanzienlijk minder onderhouden zijn dan de tempels op Java. Bovendien moet men om Ankor te bereiken een zeer lange reis maken door een land dat zeer weinig boeit. De Boroboedoer daarentegen is veel gemakkelijker en comfortabeler te bereiken door een land, zoo prachtig als men elders in O o s l - A z i ë vrijwel niet aantreft. Dan de reisgelegenheld: in Britsch Indië kent men geen slaapwagens en ook geen restauratierijtuigen. Z o o maakte de heer Hoogland een reis van 21 uren per trein, slapend op een soort van derde klasse zitplaats met als maaltijd. . . . katjang. O p deze reis van Arga naar Jodhpur was zelfs op de stations geen eten of drinken te verkrijgen. Veel bewondering toonde de heer Hoogland voor het nieuwe Delhi, w.aar de regeering geen kosten spaarde om er haar zetel te vestigen. Negen maanden van het jaar leeft men er in een dragelijk klimaat, doch gedurende de drie overige maanden is het er gruwelijk heet, zoodat men dan naar Simla trekt. Maar de reisgelegenheld in Britsch-lndië stof, roet, 21 uren over een afstand weinig verder dan Bandoeng — Semarang. ,,Wij leven hier wel in een zeer gezegend l a n d " , aldus de voorzitter, ,,met onze prachtige wegen, goede spoorwegen en snelle verbindingen, practisch overal h e e n " .
Vervolgens deelt de heer Hoogland mede, tijdens een audiëntie bij minister V/elter de toezegging Ie hebben gekregen, dat Zijne Excellentie den Gouverneur Generaal zal voorstellen Indië voor zijn toeristen-reclame een aanzienlijk hooger bedrag toe te wijzen dan op de begrooting opgebracht. Toeristen
uit
Singapore.
Vervolgens wees de voorzitter op het feit, dat Singapore binnen zeer korten tijd over een bezetting van eenige tienduizenden soldaten zal beschikken. Het ligt voor de hand, dat de honderden officieren die daarbij behooren ,,aan de markt z i j n " om als tourist indië te bezoeken. Er bestaat overigens in Singapore groote belangstelling voor Java als vacantie-oord. ,,Bandoeng V o o r u i t " onderhoudt reeds sedert meer dan een jaar de aangenaamste relaties met den eersten-redacteur van de Straits Times, den heer Peet, die onder pseudoniem ,,Anak Singapura" vee! en dikwijls over Bandoeng schrijft. Tijdens en korte discussie over dit punt merkt de heer De Bruyn op, dat het wenschelijk zou zijn een jaar lang zich geheel te werpen op reclame voor B.V. in Singapore. De voorzitter antwoordt, dat men zal doen wat men kan, maar dat de middelen van ,,Bandoeng V o o r u i t " steeds beperkt zijn en dat men heef! te roeien met de riemen die men heeft. PUNT 2. GOEDKEURING NOTULEN DER ALGEMEENE V E R G A D E R I N G ddo. 23 M A A R T 1938. Deze worden door den Secretaris-Penningmeester voorgelezen. Geen der aanwezigen heeft daarop op- of aanmerkingen, zoodat zij conform worden goedgekeurd. De Heer V a n der Sluis merkt op, dat het voor hem en ongetwijfeld ook voor de andere aanwezigen, heel moeilijk is om zich nog precies te herinneren wat er het vorige jaar op de Algemeene Vergadering besproken is. In verband daarmede stelt hij voor, de notulen zoo spoedig mogelijk uit te werken en die b.v. gedurende de maand A p r i l ter visie der leden in het vereenigingskantoor te leggen. De Heer Kelling deelt naar aanleiding hiervan mede, dat de notulen van de vorige Algemeene Vergadering (ddo. 23 Maart 1938) reeds den dag daarop werden uitgewerkt, teneinde het behandelde zoo juist mogelijk weer te geven. Ultimo Maart 1938 werden zij aan alle Bestuursleden ter goekeuring toegezonden. In de Bestuursvergadering ddo, 20 A p r i l 1938 werden daarop bedoelde notulen goedoekeurd door het Bestuur. Grootendeels is dus aan den wensch van den Heer Van der Sluis reeds tegemoet gekomen. Hij vreest, dat van het ter inzage leggen dezer notulen, door de leden niet veel gsbruik zal worden gemaakt. De ervaring in vereenigingszaken leert nu eenmaal, dat het den leden zoo gemakkelijk mogelijk moet worden gemaakt om kennis te nemen van V e r eenigingsnieuws. De meesten hebben geen tijd noch gelegenheid om daarvoor speciaal naar het Vereenigingskantoor te komen. De Heer Kelling zou nog een stap verder willen gaan dan de Heer Van der Sluis on stelt daarom voor, deze notulen, zoodra zij door het Bestuur ziin goedgekeurd, in het Vereenigingsorgaan te publiceeren. Dit voorstel wordt door de aanwezigen gaarne aangenomen, zoodat conform wordt besloten. PUNT 3: J A A R V E R S L A G 1938 V A N DEN SECRETARIS. Ten aanzien van het jaarverslag verzoekt de voorzitter, om in verband met de respectabele lengte
EEN fCooieraton
IJSKAST, gekoeld met PETODJO-IJS
JTlLt 1 m i d d e l voor een goede, complete conserveering v a n l e v e n s m i d d e l e n in het m o d e r n e I n d i s c h e h u i s h o u d e n .
VRAAGT INLICHTINGEN
BIJ DE
Ijsfabriek „ B A N D O E N G " (Pelodjo) Kebon Sirih
Tel. 371
Uw IJS d a g e l i j k s 5 K.G. p e r d a g
aan
huis bezorgd. f 3,75 p. m a a n d .
EUROPEESCHE MODELLEN
7837-00 Heeren lakschoenen van soepel leder voor gezelschap- of dansavonden.
V I N D T
fl. 6.90
U
fl. 8.90
fl. 4.90
7439-21 Elegante heeren-molière, voorzien van stevige zool en lederen hak. Verkrijgbaar in bruin en zwart.
9639-32 Boxcalf heerenschoen, r a n d g e n a a i d , in bruin en zwart.
B IJ
9929-09
Speciaal voor sport, aangename pasvorm.
i^dBÉkB^ 16
deai'van en het ïeit, dat het toch in extenso in het orgaan zal worden gepubliceerd, thans slechts de markantste punten daaruit te mogen laten voorlezen, aangezien anders onnoodig veel tijd van de aanwezigen zou worden gevergd. De Heer Keiling leest daarop de belangrijkste gedeelten voor. Daaruit blijkt o.a. hoezeer ,,Bandoeng V o o r u i t " steeds arbeidt voor Bandoeng's belang, dat is dus het belang voor den burger, voor den tourist, vooral voor den Middenstand en voor de bedrijven die profiteeren van het tourisme. . . en van de vestiging van gepensionneerden te Bandoeng. O p tallooze wijzen maakt B.V. propaganda voor onze stad; ,,Bandoeng V o o r u i t " strooit het zaad uit.... de oogst is voor Bandoeng, zijn burgerij en zijn bedrijven. Een steeds wassende stroom van trekkende, maar vooral van blijvende bezoekers richt zich op Bandoeng. De Heer Hoogland legt daarna nog eens den nadruk op het gedeelte van het verslag, waarin gewezen wordt op het groote Bandoengsche publiek, dat wèl sympathieseert met ,,Bandoeng V o o r u i t " en gaarne yar\ de vruchten van haar arbeid mee wil protiteeren, doch nog steeds geen lid is.
I
De Heer Hoogland hoopt, dat in dezen toestand spoedig verandering d. w. z. verbetering zal komen. Ons ledental moet nog aanzienlijk groeien. De Heer Keiling deelt mede, dat hij van een van de vooraanstaande dames op vereenigingsgebied in Bandoeng het voorstel heeft ontvangen om binnenkort op een door haar zelf nader uit te werken wijze een groote propaganda-campagne voor ledenwerving op touw te zetten. Gezien het vele en succesvolle dat zij in deze richting reeds gepresteerd heeft voor andere Vereenigingen, twijfelt hij er niet aan, of ook voor ,,Bandoeng V o o r u i t " zal zij haar doel, n.l. vóór ultimo 1939: 2000 leden te krijgen, bereiken. De Secretaris-Penningmeester wekt ook de aanwezigen nog eens speciaal op om p e r s o o n l i j k het hunne te willen bijdragen bij de ledenwerving. De Voorzitter brengt den Secretaris-Penningmeester hulde voor het welverzorgde en uitgebreide verslag. Voorts voor zijn anderen arbeid voor onze Vereeniging in het afgeloopen jaar. Hij heeft steeds met de grootste voortvarendheid en 100 % toewijding voor de Vereeniging gewerkt, niettegenstaande het bijzonder lage honorarium, dat hij daarvoor ontvangt. De aanwezigen betoonen door een applaus hun bijval aan de woorden van den Voorzitter, PUNT 4 : B A L A N S - EN O V E R 1938.
I
VERLIES-
EN
WINSTREKENING
Deze hebben gedurende een maand op het kantoor der Vereeniging voor de leden ter inzage gelegen, zooals ook aangekondigd in de advertenties, waarin de leden voor de jaarvergadering werden opgeroepen. De Secretaris-Penningmeester leest de balans- en Verlies- en Winstrekening voor. De Voorzitter vraagt, of de aanwezigen nog andere toelichtingen daarop wenschen. Niemand wenscht verdere toelichtingen. Daarop leest de Heer Kelling het verslag van de Verificatie-Commissie voor. Aangezien geen der aanwezigen ook daarop nadere inlichtingen verlangt, wordt het verslag met balans- en verlies- en winstrekening door de vergadering goedgekeurd.
[
EEN KLEINE
WENK:
Aan het Bestuur wordt acquit et décharge verleend voor het in 1938 gevoerde beheer. De Voorzitter spreekt zijn bijzonderen dank uit mede namens de Vereeniging, aan de Heeren; J. De G r o o t — Agent der Nederlandsch-Ind. Handelsbank, J. B. Scholte
— Agent der Nederlandsch-Ind. Escompto M i j . en W . Heijligers — Procuratiehouder der N V . Grand Hotel Preanger, die in de Verificatie-Commissie zitting hebben willen nemen en die zoo welwillend waren de boeken en bescheiden der Vereeniging aan een nauwkeurig onderzoek te onderwerpen. Conform artikel 8 der Statuten wordt voorgesteld tot leden der Verificatie-commissie voor het volgende jaar te benoemen: twee agenten van de plaatselijke banken en den Heer Heijligers. De vergadering gaat hiermede accoord. PUNT 5: RONDVRAAG. Aan het verzoek aan de leden gedaan in den oproep voor de Algemeene Vergadering, om eventueeie voorstellen vóór 6 Maart schriftelijk ten Vereenigingskantore in te dienen, werd slechts door het lid Van Ganswijk voldaan. Diens schrijven ddo. 5 Maart wordt voorgelezen. Daarin wordt het voorstel gedaan, dat de Vereeniging ,,Bandoeng V o o r u i t " haar invloed aanwende, om, evenals dit in andere groote steden reeds geschiedt, de Gemeente ertoe te brengen om maatregelen te treffen tegen het vele en onnoodige straat-lawaai. De aanwezigen juichen dit voorstel toe. Besloten wordt zoo spoedig mogelijk een antistraat-lawaai campagne op touw te zetten, o.a. door ,1 in alle leegstaande auto's strooibiljetten te deponeeren 'r met het verzoek niet onnoodig te toeteren. De opzet zal nader door het Bestuur worden overv/ogen. De Heer De Bruijn deelt mede, dat hij helaas geen gelegenheid gehad heeft zijn voorstel schriftelijk in te dienen, doch dat hij toch van deze gelegenheid gebruik wil maken om het paskwil van het groot aantal stoplichten naar voren te brengen. De Voorzitter deelt mede, dat de meeningen hierover zeer verdeeld zijn. De eene categorie vindt het bepaald noodzakelijk en juicht de aanwezigheid der vele stoplichten toe, terwijl de andere liefst morgen aan den dag alle stoplichten zou willen doen verdïvijnen. W i j moeten in deze het beleid van de Gemeente respecleeren en vertrouwen, dat het Gemeente-bestuur bedoelde stoplichten niet op o n n o o d i g e punten zal plaatsen, aangezien het verkeer daardoor dan niet gediend doch slechts bemoeilijkt wordt. De Heer De Bruijn stelt voor om den weg naar den Papandajan op bepaalde uren open te stellen voor opgaande en op andere uren voor terugkeerende auto's, zulks met het oog op de veiligheid van het verkeer. ^ De voorzitter antwoordt, dat ,,Bandoeng V o o r u i t " nog steeds bezig is dezen weg te verbreeden en de scherpe bochten eruit te nemen. O p een desbetreffende vraag deelde de voorzitter mede, dat aangaande den nieuwen weg naar den Kawah Kamodjan, die een der prachtigste wegen wordt, welke zig-zag door een plateau gaat, aan de
GEEFT STEEDS |^ y , 7
EEN PRACTISCH GESCHENK. N . V .
aEB.EO. I 17
//
regeering toestemnning is verzocht om aldaar een tol te plaatsen teneinde eenigermate de kosten, welke ^: 20.000 gulden bedragen, te bestrijden. De voorzitter wil deze vergadering niet besluiten, alvorens nog eens met klem de groote waarde naar voren te brengen van een goed geleide propaganda, niet alleen voor Bandoeng en O m g e v i n g , doch voor geheel Indié. W a n n e e r wij een doeltreffende reclame in de daarvoor in aanmerking komende deelen der wereld maken, slaan wij zonder eenig voorbehoud alle landen in Oost-Azië, want noch Japan, noch Voor- en Achter Indié, noch de Phillippijnen o l Australië, kunnen bogen op het natuurschoon en de andere grooto toeristieke aantrekkelijkheden die Java, Sumatra, Bali en de andere deelen van onzen Archipel kunnen bieden. Het is daarom de plicht van Overheid en Gemeente om niet alleen de Officieele Vereeniging voor Toeristenverkeer, doch ook de actieve plaatselijke Vereenigingen zooals ,,Bandoeng V o o r u i t " middels subsidie financieel te steunen. De Heer Van Es voegt hieraan toe, dat het z.i. ook aanbeveling zou verdienen, wanneer de plaatselijke Vereenigingen vertegenwoordigd zouden worden in het Bestuur van de Officieele Vereeniging voor Toeristenverkeer. Besloten wordt om in dien geest een voorstel bij de Regeering en bij de Officieele Vereeniging voor Toeristenverkeer in te dienen. Niets meer aan de orde zijnde wordt de Vergadering om 8.45 u. n.m. door den Voorzitter gesloten onder hartelijke dankzegging voor de door de aanwezigen betoonde groote belangstelling. Aldus opgemaakt te Bandoeng, den lOen Maart 1939: De Secretaris-Penningmeester.
DRUKKERIJ® arukï niet alleen, maar p i e k e r } ook voor U! ONTWERPEN RECLAMEADVIEZEN C L l C H E'S
TELEFOON
336 NA SLUITING
2795
BESTELT MEN
HCiV BIJ DE
BANOOENGSCHE MELK CENTRALE :
TELEFOON 2 0 0 2
EK
2022
MODERNE BIJOUX met G r a n a a t - Koraal - O p a a l steenen.
GOEDE HORLOGES merk Cyma - Standard & de Luxe; AST IN.
o
FIJNE GOUDEN en ZILVER WERKEN ringen,
armbanden,
hangers
etc.
GERO - ARTIKELEN in
g r o o t s t e
JUWELIERS
-
keuze. HORLOGERS
G. EN J. DE LEEUW BANDOENG ARCHITECTEN
BRAGAWEG47a en
BOUWBUREAU
H. B. BROOKMAN Merdika 38.
-
Telf. 2370
Ontwerpen en uitvoeren.
ZEISS IKON CAMERA'S
BIJ Fotohuis „Braga^' GEBOUW
18
QLYnplAFÏ
D E N. I.S.
BANDOENG.
SCHDÉnEN
-*
•ü-i-
^K
.V."•.' v ' ' t M vr «i. #
•
aijig.aff.«3h-,i
_ M
Bezoekt
gedurende
de
•
t
Vacantie
de
JUBILEUM JAARBEURS te BANDOENG 28 Juni - 15 Juli INTERESSANTE INZENDINGEN EN TENTOONSTELLINGEN.
Voor
Uwe Bloemstukken
gaat
men naar f f
HET BLOEmEnHUIS'
Merdika 26 -
BANDOENG Telf. 3.
Billijke prijzen.
P r i v é service.
- Vleeschhouwerij en 4
Worstfabriek van t t
3 k. S C H R O D E R ^ Groote Lengkong IA :j Band oeng -
!^
Tel. No. 756 en 2774 ^ Ih
Je adres voor smaakvolle bloemwerken Telefoon 2326. — Tamblongweg 13 BANDOENG.
foHPUTtüüTo
TEL[[ 783
JtliVlCE^
BAnBOLnO
BESTE EN BILLIJKSTE SERVICE STATION TE BANDOENG REPARATIES GRATIS LUCHT A U T O LI F T BENZINEPOMP DAG EN NACHT G E O P E N D .
ADPLAATS TJIHAMPELA BANDOi HET EENIGE BAD TER PLAATSE MET DOORLOOPENDE VERVERSCHING MET EIGEN BRONWATER. STAAT ONDER DEN D I E N S T
REGELMATIGE CONTROLE VAN DER V O L K S G E Z O N D H E I D .
HOTEL MATARAM DJOCJA'S OUDSTE HOTEL 5 min. van het Station.
Meer dan v e e r t i g jarige reputatie
Dagelijks Europ. en alom bekende
rijsttafel.
Geheel gerestaureerd; kamers met eigen g e m a k k e n .
PRIJZEN:
1 pers. vanaf f 4.50 2 ., „ f 8 . -
Maandkamers:
1
Lommerriike
tuin,
oppervlakte
f 110.f 165.-
f 60 • f 100. p m.
10 000 M2 ,
7.13.-
12
auto-garages.
Eigenaar-Beheerder G. LEIPOLDT O u d Chefhofm. S M. „ N e d e r l a n d "
HYPOTHEKEN SPAARKAS T E BAN-
DOENG
HEEFT
GELDEN
VAN
b. tot onze leden met het verzoek ons adressen van hotels en pensions o p te geven, waar zij wel eens hebben gelogeerd en welke zij speciaal kunnen aanbevelen.
EIGENDOMSPERCEBLEN HOOFDPLAATSEN.
AANVRAGEN
TE RICHTEN
c. eveneens vernemen wij gaarne, of wij Uw naam als referentie mogen opgeven aan odspirant aanvragers
AAN DE
N.V. „DENIS" TE
PENSIONS
a. tot de hotel- en pensionhouders zelve, om zich met ons in verbinding te stellen onder opgave van referenties.
WOON-
EN/OF WINKELHUIZEN OP
IN
EN
In verband met de komende vacanties richten w\ daarom een oproep :
BESCHIKBAAR TEGEN ONDERPAND
HOTELS
„ B A N D O E N G VOORUIT" beschikt over een registervan hotels en Pensions in en om Bandoeng De aanvragen zijn echter zoo talrijk en veelzijdig, d a t d i t systeem uitbreiding behoeft.
DE N. V. DE EERSTE NED. IND.
OPROEP.
Voor deze medewerking in het belang van het vreemdelingen-verkeer bij voorbaat onzen dank. „BANDOENG
B A N D O E N G .
VOORUIT"
DAGOWEG 26
||e(m & Co.
Kunsthandel : Midden-Java Steeds het
€fftcten, ^aöte (Socberen
beste
op het
gebied van
Inheemsche K u n s t als
MiUmii-Qtbo\\\a
Djocja zilverwerken Djepara houtsnijwerk Leerwerk Weefsels Antiek etc. etc.
Cel. 124 en 125.
" M O O I BANDOENG" HELP DAARAAN
MEDE.
VERFRAAI UW T U I N MET
ZADEN
V. D.
ZEEUWSCHE-ZAADHANDEL HÜYGENSWEG - TELF. 1831 - BANDOENG
VERFRAAI UW TUIN MET
DE
ZAD EN
V. D.
ZEEUWSCHE-ZAADHANDEL HÜYGENSWEG - TELF. 1831 - BANDOENG AGENTE
BLOEM. M A G . L O T U S
BRAGA
1
Auto- en wegenkaart
VOOP BETEfJE
van Java B o e k h a n d e l VORKINK Bandoeng
öR.POSTUIEeiU.ai T E L . 7 9 8 -
1
A A R D E W E R K
Voor medicijnen gaat men naar de
1
BD.-^
%
1
InKunstglazuur
Vrucuten- en BonLonsclialen enz.
Bandoengsche npotheek -
fèf^
IH5ICIHESXUCHESf
In 3 deeien op linnen geplakt met uitgebreide afstandstabellen. Compleet in etui f 1.50
Gr. Postweg O. 9
•,
E. THEIN-
Tel. 668 - 669
Kanaoeng
—
Naripan 28. Tel. 1879
Bloemstukken noodig ? Go naar „DE B O N T E R U I K E R " Goentoerlaan 30 - Tel. 1298
DJOKJASCHE KUNSTHANDEL T A M B L O N G W E G 17
-
TELEFOON
1860
H e t O U D S T E en B E S T E aJres voor F I J N Koper, Leer, Katoen- en Zijden Batik. Zilver-, GouJ-, Sckilclpaa-, Tin- en rioutsnijwerk. Tevens artikelen van de firma A . C . B U I S S O N — Uitsluitend Landarbeid.
H E T O U D S T E EN BEKENDSTE ADRES TER PLAATSE.
GLASHANDEL
A. N. L G. G. L B a n t j e u j - B a n d o e n g - Tel. 1351
>^^<»^^WWWM^^<MN»^WMWM^^^<MMM'MMM^^<MW^»MMM^^NMW^'^^W^^^»»<^W^M^<^^#»^»^»*'»^^^%^»^**^^^^
Autoverhuurderij Tel. N o . 1833,
„DE H O O P" -
IJkweg 10
Uitsluitend nieuwe auto's Leverancier
I
van huurauto's aan Overneiasaiensten.
diverse
T h a n s g a a t e e n i e d e r voor :
sT
E N O
TY P E N
Instituut Hasil Bandoeng — Tasikmalaja — Gr. Lengkong 154- — Stationsweg 30a -
T B i; K L S Bandoeng, tel. 8D8
& naar
IKI8
Madjalaja Taloen
^>>
JJ
WASCHBARE KLEEDING Tropicals - Palm-Beach
AVONDKLEEDING in zwart en midnight-blue
EUROPEESCHE
UITRUSTINGEN
BANDOENG.
1
1 1 1 1 1
S C H O E N M A K E R I J S. B O O N S T R A Oosleincleweg 29. O u J s t e en billijkste adres ter plaatse, voor maat en reparatie-werk. Walram rubber tips voor dames en heeren . Binnen 12 uur klaar, lialen en brengen gratis.
1
• 1
Telefoon 1099
Bragaweg 61
;
SALOrV D E C O I F F U R E
:
MAISON SMIT
:
1
S p e c i a l ]s t e n
1
MINERAALWATERFABRIEK
1
Permanent-wave
j
N O V A
t 1
Bandoeng
Manicure Epileeren
1 1
i
<•
Water-wave MASSAGE
| : 1 1
OOSTEINDE 57 TELEFOON 1210 1 C O N C O R D I A - C U P , EEN VER-
TJIANG TJOAN HAN
TOEKANG
G/GI Maarschalklaan " Bandoeng. (hva)
FRISSCHENDE - WIJNDR ANK 11
Autoverhuurderij Tel.
1616
PREANGER —
Bandoeng
Tussclien G . E . B . E . O.-Factory G o e d e chauffeurs, billijke prijzen Coulante bediening
Maakt Uw „Home" gezellig met onze lampen, zoowel moderne, als antieke stijl. Grootste keuze-Concurreerende prijzen.
HET
LAMPENHUIS
Braga 20
-
„B R A G A" Tel. 998
HOTEL-PENSION VAN RHIJN Oude Hospitaalweg 32 Bandoeng — Tel. 2660.
Huis van den eersten rang, gelegen in 't Centrum der stad. H O T E L
S U M A T R A Kebon Djali 6/8 v/b Station, 1 eleioon 274 — BanJoeng. BuIijKe
Kuropeescn beneer
—
prijzen U i t s t e k e n d e taiel.
PENSION
MAAND-
N. V.
„Het
N a r i p a n l l - Bandoeng - Tel N o 3 1 0 0 - 1 4 8 9
DAGKAMERS.
HOTEL
METROPOLE
meest
exclusieve
BRAGA 64,
-
Wanneer
naar
restaurant"
BANDOENG.
KEUKEN SERVICE
COMFORTABELE KAMERS.
Daglogies
EN
Kepatilian N o . 1 2 A Telefoon 172 ErKend één der beste en goedkoopste faniiliepensïons. Gunstig gelegen in centrum bij Postkantoor, G o u vernements-Bureaux, Bankinstellingen, Sociëteiten en \VinkeIs. Beleeid aanbevelend, de Directiice.
HOTEL „SCHOMPER" GERENOMMEERDE UITSTEKENDE
„WELGELEGEN"
BURG. KÜHRWEG 5 T E L . 632 Iste Rangs E u r . Pension Billijke piïj^en. Uitstelcende tafel. Centraal gelegen. Tennisbaan,
gi)
Europa
vertrekt
eerst naar T.N.K. Handwerk cursus.
vanaf f 5,--
Groote
Bij verblijf van 14 dagen 1 0 % korting.
Voor
Bij langer verblijf speciale prijzen.
u
Postweg
we
Oost 92-
winterkleedir g-
Hotel Tangkoeban Pmhoe Lembang K.M. 21
Telefoon 24
2 0 . 0 0 0 M ^ eigen d e n n e n b o s c l i 2 tennisbanen — zwenibaa m e t eiëen kristalnelcler bronwater. Garages. G e l e g e n i n d e onmiddellijke nabij b e i d d e r kraters. V r a a g t offerte.
1
DOE A L S I K . Z O K C i T U D I O
A " " ~ " IIV-LevensyerzekeriiiïHaatscliappij
Ü , ^ .PMS BELANG" ^ a i ^ ^ ^ K T J V i l l X i l l ï ï i n i i r ^ » ^ lIiM.^1 i E < L 4 i i ü K l ^
Mi Ri'
=
KANTOOPVOONNDIË —
Javastraatl-BANDOENGTel. 651
VACANT
u.flnTPonusz
W O N E N TE BANDOENG beteekent
een
aannemer L0nb0KSTC.11fl-TEL.2143
combinatie
van de voordeelen van het wonen in een groote stad
• l Alvorens tot bouwen over te gaan wende ^^1 men zich eerst tot: j
en het wonen in een aan natuurschoon
De ideale
rijke
LIMA
streek.
^^1
het oudste Aannèmersbureau ter plaatse. ^^1 Meest moderne ontwerpen en solide bouw. ? Diverse dankbetuigingen ter.inzage. j 5 Chineesche Voorstraat No. 12. Telefoon ^ No. 2449 Bandoeng.
woonvorm:
het ééngezinshuis met eigen tuin, is te Bandoeng voor iedere beurs
GOH
WÊ
bereikbaar. 1
De heeft
Gemeente gunstig
Bandoeng gelegen
BOUWTERREINEN, tegen billijken prijs te koop.
F. J. DE ËÉMMf NARIPAN 78
-
TELEFOON 280
Algemeen Administratie en
Crediet-Kantoor Spaar- en Depositokas Bouw- en Woningbureau
I n l i c h t i n g e n verstrekt het
GEMEENTELIJK GRONDBEDRIJF ATJEHSTRAAT
Assurantiën en Hypotheken
Huizenbeheer • Commissionnairs in Onroerende Goederen en Effecten
TELEFOON 454 TOESTEL 18 Hypotheekbezorgers.
HIER IS DE BAND MET HE la^hjRjJU^&A, ANTISLIP-VERMOGEN
0
Deze nieuw^e Goodyear Band is ontworpen De ontwerpers van dezen nieuwen Goodyearom nog grooter veiligheid te geven. Band hebben er terdege rekening mede geDe constructie is radicaal gewijzigd, zooals uit houden, dat geruischloosheid en rustige g o M nevenstaande figuren blijkt. Er zijn méér noodzakelijke factoren zijn. scherpgerande, ruitvormige rubberblokken op Om het geheel te volmaken, heeft Goodye r het loopvlak aangebracht. v a n d e n G-100 bovendien den meest gracie Dit grooter aantal antislip-blokken - nóg dich- zen b a n d gemaakt. Let op die gestroomlijnde ter bij elkander geplaatst — en het plattere gratie — zelfs zichtbaar als de w a g e n rijdt, loopvlak, geven geen aldus de elegance bruikers v a n den G-100van d e moderne au-o NIEUW PRINCIPE IN BANDENCONSTRUCTIE Band een houvast op accentueerend. den w e g - grooter d a n Monteer een compleet ooit tevoren. stel nieuwe G-lOO's, de De groeven in het dikveiligste, duurzaamste kere loopvlak zijn ook en meest fraaie band, Gewone Band G400 G-100 OPGEPOMPT Ah hl| opycjjulupl wüidl De iliwunöti hebben i ch niytzel Niei Opgepompt dieper, zoodat de G-100 hij L ch ovt al gelijkmatig s peciaal ontworpen hel loupvlak heelr lich .un enge rieeit plalie ilikanien di He 'oopi'lak wordl du» lokKen bar i^ngepeiile (ubbei is hoogie 's gioQie dar I. belei bestand legen besLhudgny zijn antislip-vermogen voor het moderne KesullDal J3"lu i •'ei kilui leieis langer behoudt. snelverkeer.
"m -(D n N. V. Mij Voxkink
Bandoeng
