Tot de laatste druppel

“Tot de laatste druppel” Spel rond het 11.11.11-campagnethema 2003-2004

11.11.11 – jongerenwerking Vlasfabriekstraat 11 – 1060 Brussel Tel. 02/536.11.60 Fax. 02/536.19.02 [email protected]

1. Inleiding “Tot de laatste druppel” is een spel gemaakt voor al wie bezig is met jeugd vanaf 13 jaar (jeugdbewegingen, jeugdhuizen…), in functie van de 11.11.11-campagne rond GATS en water in 2003-2004. Het kwam tot stand met behulp van een groep laatstejaarsstudenten van het HIRL (Leuven). Toelichting Geen geld? Geen water!.

Zo is dat voor 1.2 miljard mensen in het Zuiden. Zij krijgen geen toegang tot drinkbaar water. En als we de Wereldhandelsorganisatie(* ) laten begaan, wordt dit alleen maar erger. Wat is er aan de hand? In de Wereldhandelsorganisatie lopen momenteel onderhandelingen over handel in diensten. Met deze onderhandelingen wil men de drinkwatervoorziening en andere diensten in handen geven van privébedrijven. Vooral landen in het Zuiden worden hierdoor bedreigd. Wij houden ons hart vast. Voorbeelden van privatisering van drinkwater tonen aan dat het water dan duurder wordt. Onbetaalbaar voor de armsten. Maar de onderhandelingen in de Wereldhandelsorganisaties lopen achter gesloten deuren en niemand lijkt ervan wakker te liggen Ook onze eigen politici niet Daar wil 11 11 11

2. Concept De leiding stuurt de leden een week voor de activiteit een brief van iemand van 11.11.11. Die is bij vrienden in Zuid-Afrika op bezoek geweest en zag daar schrijnende dingen gebeuren rond water. Hij vertelt over Kwazulu Natal, waar ze onlangs watermeters geïnstalleerd hebben, of beter “waterautomaten”. Met een betaalkaart kunnen ze daar water krijgen, maar staat er op hun kaart geen geld meer, dan is er voor hen ook geen water. Duizenden gezinnen drinken uit vervuilde beken en rivieren. Heel wat mensen hebben al cholera. Zo komt hij terecht bij de Wereldhandelsorganisatie, waar onderhandeld wordt over de privatisering van de watervoorziening overal ter wereld, maar vooral in het Zuiden. De briefschrijver wil niet alleen bekendmaken wat er in het grootste geheim/achter onze rug om aan het gebeuren is. Enerzijds wil hij zijn vrienden in Zuid-Afrika helpen aan drinkbaar water, anderzijds wil hij meer te weten komen over hoe het nu eigenlijk zit met water, niet alleen in Zuid-Afrika, maar ook in andere Zuiderse landen en hier. Daartoe roept hij hen op om op wereldexpeditie te gaan en om gaandeweg (met de kennis die ze opdoen) ook de code van die watermeters te kunnen breken door de juiste cijfercombinatie van de meters te vinden. Eenvoudig is het niet, want per opdracht die ze uitvoeren op hun weg (doe-opdracht, denkopdracht of kanssituatie) kunnen ze water winnen (in hun emmer ‘water als mensenrecht’) of… verliezen (‘aan de emmer met ‘water als koopwaar’).

11.11.11-spel ‘Tot de laatste druppel’

2

Doel

Door het juist uitvoeren van een aantal opdrachten zoveel mogelijk water verzamelen in de “water als mensenrecht” - emmer en op die manier kennismaken met het campagnethema van 11.11.11. Opstelling Je legt het spelbord (de wereldkaart) klaar op een tafel, je legt de kaartjes met denk- en doeopdrachten op de plaats die daarvoor per continent voorzien is, de kanskaartjes leg je in zee. Je kan elke groep een pion laten zoeken/maken, je zorgt zelf nog voor een dobbelsteen. Een spelleider zit bij het spelbord, en controleert de antwoorden van de denkopdrachten, het overgieten van water bij het slagen/mislukken van de denkopdracht en bij kanssituaties. Hij/zij zet ook een stempel in het visum van de groep die een ander continent binnenkomt. Een (of meer indien mogelijk) spelleider loopt rond, en ziet toe op de goede uitvoering van de doeopdrachten en het daaraan verbonden overgieten van water. De emmer met water als koopwaar (vol met water) staat bij de begeleider bij het spelbord. De emmers met water als mensenrecht (leeg bij aanvang) staan elk aan een andere kant van het spelbord, op een afstandje. Verloop Twee groepjes vertrekken vanuit een ander continent op expeditie. Ze krijgen 1 visum per groep. Telkens ze een ander continent binnenkomen, krijgen ze een stempel op hun visum. Ze krijgen 1 stempel per continent en moeten in elk continent geweest zijn om op het einde nog 10 extra bekers (misschien wel de beslissende?) te winnen, zoniet VERLIEZEN ze er 10...

We werken met 3 emmers. Elke groep krijgt één (lege!) emmer die symbool staat voor “water als mensenrecht”. Bij het spelbord ( de wereldkaart) staat één (volle) emmer die symbool staat voor “water als koopwaar”. De groepjes leggen het traject af, en worden in elk continent geconfronteerd met problemen (denk-opdrachten, doe-opdrachten en kanssituaties), telkens gelinkt aan de specifieke situatie in dat continent. Gedurende het hele spel kunnen ze water winnen én verliezen. De bedoeling is natuurlijk dat hun eigen emmer waarin water als mensenrecht zit, zo vol mogelijk raakt, en dat ze m.a.w. zo weinig mogelijk water moeten afstaan aan de “water als koopwaar”-emmer. Spel binnen het spel

Op 6 verschillende momenten tijdens het spel zullen de groepjes opgeroepen worden om een vraag te beantwoorden die tot de juiste lettercombinatie moet leiden om de code van de watermeters te breken. Er kan telkens maar 1 groepje antwoorden. Om te beslissen wie mag, dagen de groepjes elkaar uit (om beurt). De winnende groep krijgt de eerste vraag voorgeschoteld, de andere groep gaat verder met het spel. Bij de vraag krijgen ze verschillende antwoordmogelijkheden, als ze menen het antwoord te weten, schrijven ze de letter op die bij het antwoord hoort. Als ze erin slagen om vier keer de kans te krijgen om een vraag te beantwoorden, kunnen ze de code achterhalen. De vragen zijn moeilijk, maar kunnen opgelost worden aan de hand van de informatie die ze onderweg verzamelen. Wie


3

de code op het einde van het spel juist heeft, mag alle water dat nog in de emmer ‘water als koopwaar’ zit, overgieten in hun eigen emmer ‘water als mensenrecht’.

3. Brief

Aan …………………………… ………………………………… ………………………………… Kwazulu Natal, …/…/…… Betreft: dringende oproep Beste ……………………………. (voornaam) Ik schrijf je deze brief, omdat ik niet meer weet tot wie mij nog te wenden, en omdat ik erop vertrouw dat mijn probleem ook jou zal aanbelangen. Logisch, want het belangt ons allen aan, waar ook ter wereld… Ik ben net op bezoek geweest bij vrienden in Kwazulu Natal (Zuid-Afrika). Wist je dat ze hier watermeters, zeg maar gerust ‘waterautomaten’ geïnstalleerd hebben? Met een sleutel kan je er water krijgen. Staat er op je kaart geen geld meer, dan is er voor jou ook geen water. Dus duizenden gezinnen drinken uit vervuilde beken en rivieren. Heel wat mensen hebben al cholera. “Geen geld? Geen water!”, is het motto. Vandaag hebben 1,2 miljard mensen geen toegang tot drinkbaar water. Heel wat mensen kunnen niet genieten van de diensten die de overheid voor iedereen zou moeten voorzien. Hoe komt dat dan? Wel, in de eerste plaats door een groot tekort aan middelen. Is verkopen van de watervoorziening aan privé-bedrijven dan ook een mogelijkheid om het gebrek aan middelen op te vangen? Volgens de Wereldbank en het IMF wel. Binnen de Wereldhandelsorganisatie zijn nu zelfs al onderhandelingen aan de gang over de privatisering van water. Maar onze partners in het Zuiden zijn er minder over te spreken: enorme waterprijsstijgingen, slechte bevoorrading, totale uitsluiting van mensen die niet kunnen betalen enz. Ik wil dit niet zomaar laten gebeuren, maar ik kan het niet alleen aan. Ik ben op zoek naar een groepje jonge gasten die hiervoor op wereldexpeditie wil trekken, om mijn vrienden in Zuid-Afrika te helpen aan drinkbaar water en om ook elders in de wereld eens te gaan zien hoe het zit met ons water. Wil je me helpen, kom dan op …………………..(dag en datum) om …. u stipt naar ……………………... (naam lokaal). Reistickets en een visum liggen alvast klaar. Denk er nog eens goed over na, want de


4

tocht is niet zonder risico’s… Gelieve deze brief ook geheim te houden! Hoe minder mensen van onze expeditie op de hoogte zijn, hoe meer kans we hebben op slagen… Alvast bedankt voor je medewerking en hopelijk tot dan! ……………………………………. (naam van iemand van 11.11.11-comité)

4. Spel binnen het spel – de GATS-vragen Dit zijn de 4 moeilijke GATS-vragen die bij een goed antwoord leiden tot het breken van de code van de watermeter, waardoor de mensen in Kwazulu Natal weer toegang hebben tot drinkbaar water. Op 6 momenten tijdens het spel, wordt een fluitsignaal gegeven. Daarop begeven de groepjes zich naar 1 punt, waar ze elkaar uitdagen. Tijdens het eerste moment verzint de eerste groep een uitdaging die ze wil aangaan met de andere groep (vb we spelen ratten en raven…), tijdens het tweede moment de andere groep… Het groepje die de uitdaging wint, krijgt de kans om één GATSvraag te beantwoorden. Het groepje noteert het antwoord op die vraag (de spelleider verbetert ze nog niet). Zo zijn er zes momenten waarop de groepjes de kans krijgen om de vier GATS-vragen op te lossen. Is het de tweede keer het andere groepje die de uitdaging wint, krijgen zij de eerste vraag, is het hetzelfde groepje als de eerste keer, krijgen zij de tweede vraag.

Aan het einde van het spel krijgen beide groepjes de kans om de code op papier af te geven. Als ze niet bij alle vragen aan de beurt zijn gekomen, kunnen ze nog altijd een gok wagen. Wie de code op het einde van het spel juist heeft, mag alle water dat nog in de emmer ‘water als koopwaar’ zit, overgieten in de eigen emmer ‘water als mensenrecht’. De vragen: 1.

Wat is GATS? a. De Engelse afkorting van “Gemeenschappelijke Actie Tegen Stagnatie, d.w.z. dat een aantal landen actie onderneemt tegen de economie die niet meer groeit b. De Engelse afkorting van “Algemeen akkoord over handel in diensten”, d.w.z dat de handel in diensten in de hele wereld vrij moet worden c. De Engelse afkorting van “Generaal akkoord over tarieven en stijgingen”, d.w.z. dat er prijsafspraken worden gemaakt over de verkoop van allerlei producten in de wereld

2.

Diensten algemeen (electriciteit, onderwijs, water, bouw…) Typisch voor diensten is dat het vaak gaat om levensnoodzakelijke dingen voor iedere mens. In heel wat landen zorgt de overheid dat iedereen toegang heeft tot die diensten. Waarom wil men die diensten dan privatiseren? a. Omdat privé-bedrijven landen willen helpen waar de overheid er niet in slaagt iedereen toegang te geven tot water, gezondheidszorg enz. b. Omdat er met het verkopen van water, gezondheidsdiensten enz. heel veel geld te verdienen valt, bedrijven azen op geld. c. Omdat in vele landen de overheid vindt dat ze zich beter met andere dingen kan bezighouden, zo kunnen ze hun staatsbedrijven verkopen.


5

Noot: Weten jullie over hoeveel het zou gaan? De water-business zou wel es heel lucratief kunnen zijn: men zegt dat bedrijven er jaarlijks 1000 miljard dollar mee zouden kunnen verdienen! Met gezondheidszorg zou zelfs 3500 miljard dollar te verdienen zijn. 3.

GATS betekent ook dat er wordt gesleuteld aan allerlei regels, zoals bijvoorbeeld milieuregels. Welk van de 3 verhalen is NIET juist? a. Grote touroperators zullen zich niet meer aan regels moeten houden bij het bouwen van hotels, zij zullen die zelfs mogen bouwen in waardevolle natuurgebieden. b. Omdat voor vele dingen de milieuregels strenger zullen worden, zullen boeren alleen nog maar bio-katoen mogen produceren. c. Iedereen, ook grote visbedrijven, zal overal onbeperkt alle vissen mogen vangen. Dit is een bedreiging voor de natuur.

4.

In september 2003 vond de laatste onderhandelingsronde rond de GATS plaats, in de badplaats Cancún in Mexico. Welk van de volgende 3 gegevens is juist? a. Ondanks vele protesten blijft de GATS onomkeerbaar: eens beslist om te privatiseren is er geen weg terug, wat ook de gevolgen zijn voor de bevolking… b. De onderhandelingen waren goed voorbereid en verliepen ondanks vele protesten toch vlot. c. Opnieuw slaagden de landen uit het Zuiden er niet in om ook maar één van hun eisen op tafel te krijgen.

De juiste antwoorden, of de code: bbba. Tip: Je kan deze vier vragen ook uitprinten, uitknippen en op fiches zetten, om makkelijker te gebruiken tijdens het spel.


6

5. Denk-opdrachten (met oplossingen)

Europa 1. Hoeveel water verbruikt één persoon in België, Senegal en de Verenigde Staten gemiddeld per dag? a. 120l –30l – 600l b. 320l – 145l – 460l c. 90l – 40l - 130l 2. Als je milieuvriendelijk waspoeder (vb Ecover) gebruikt, dan: a. gaan de vezels in je kleren langer mee b. worden bijtende afzettingen in je wasmachine voorkomen c. wordt te overvloedige groei van waterplanten tegengegaan 3. In Engeland namen privé-bedrijven enkele jaren geleden de waterbedeling in handen. Sindsdien: a. is er voor de mensen in Engeland zelf weinig veranderd b. is de kraantjeswaterprijs verdubbeld c. is het water wel goedkoper geworden, maar ook van mindere kwaliteit 4. “Hoe duurder het water, hoe zuiniger de mensen er mee zullen omspringen”. Klopt deze stelling of niet? Argumenteer 5. Een WC spoelt ongeveer 10 l door per keer, voor een douche gebruik je ongeveer 40 l en voor een afwas zo’n 16 l water. Geef drie tips om het watergebruik in het dagelijkse leven te verminderen. 6. Hoe kan het dat er soms bruin water uit de kraan komt?

a. Door aarde dat met het water mee komt b. Er zit wat roest in het water c. Er zitten bruine algen in het water

Afrika


7

1. Waarom doet een zwartlijfkever in de Naïb woestijn een kopstand?

a. Om het zand van zijn rug te schudden b. Om insecten van zijn lijf te jagen c. Om zich te verkoelen, een dauwdruppel kan zo over zijn rug rollen d. Om de dauw die hij geproduceerd heeft tijdens de nacht op te drinken. 2. Hoeveel dagen kan een kameel zonder water?

a. 7 dagen b. 34 dagen c. 41 dagen 3. In de Zuid-Afrikaanse stad Nelspruit werd het water geprivatiseerd door Biwater Capital (bv. na klachten kwam de Britse vakbond op inspectie en deze constateerde dat): a. er was een koeiensterfte, omdat de mensen geen geld meer hadden om water te betalen voor hun vee

b. mensen hadden nog enkel toevoer van water tussen 16.00 en 19.00uur c.In ruil voor het stilhouden van de problemen rond de privatisering, kreeg de burgemeester van Nelspruit en zijn familie gratis water en goede voorzieningen van Biwater Capital 4. Swakopmund in Namibië is één van de droogste kuststeden. Hoeveel regen valt er per jaar?

a. 40 mm b. 12 mm c. 200 mm 5. Hoeveel water kan de grootste cactus ter wereld opslaan in de bladeren en zijn stam?

a. 80 liter (= 8 emmers water) b. 800 liter (= 80 emmers water) c. 8.000 liter (= 800 emmers water) Deze cactus noemt men de kandelaarcactus 6. Je bent hongerig en je wilt vis vangen in een rivier die echter bevolkt wordt door even hongerige krokodillen. Wat is de beste aanpak ? a. Je roept je vrienden en jaagt de krokodillen weg door heel veel lawaai te maken met pannen en stokken, waarna je rustig kan vissen.

potten,

b. Je smijt een kadaver dat aan de rand van de rivier ligt in het water. Terwijl de krokodillen van het kadaver smullen, vis je snel enkele vissen uit het water. c. Bepaalde boomsoorten hebben een giftige boomschors. Deze worden gemalen en in het water uitgespoeld. De giftige stoffen komen vrij en verdoven de vissen, die vervolgens aan wal aanspoelen. 7. Hoe lang moet een Ghanees gemiddeld toekomen met het water dat jij per keer door het toilet spoelt? (een toilet verbruikt ongeveer 10 liter)

a. ½ dag b. 1 dag c. 1 week 8. Hoeveel% van de watervoorraden besteden inwoners van het Afrikaanse continent aan irrigatie voor landbouw?


8

a. 88% b. 55% c. 44%

Azië 1. Welk land ligt, net als het Nederlandse Zeeland, onder de zeespiegel?

a. India b. Bangladesh c. Pakistan 2. Waarom kan men drijven op de dode zee?

a. Het is er zo ondiep b. Er liggen planken onder water waar men gaat op liggen c. omdat er zoveel zout in het water zit 3. Wat zijn de oorzaken van de overstromingen in Bangladesh? a. de rivierbeddingen zijn te ondiep b. het regent er teveel

c. ontbossing van de Himalaya die gepaard gaat met erosie. 4. Welke is de langste rivier van de wereld?

a. Amazone b. Nijl c. Wolga 5. Volgens de Indische mythologie heeft de Ganges dezelfde vorm als die van de godin Ganga op het moment dat zij op aarde neerdaalde om de zonen van koning Sagora te zuiveren. Het waren 60.000 zonen die door een fanatieke asceet verast waren. Vandaar dat de Ganges een symbolische bron van reiniging is. Langs de oevers van de Ganges telt men vandaag 29 grote agglomeraties, 70 middelgrote steden en duizenden dorpen. De Ganges vormt ook de laatste rustplaats voor duizenden mensen, wiens assen of lichamelijke resten in het water worden geworpen. Van welke godsdienst zijn de mensen die zich in de Ganges komen reinigen en er na hun dood in het water willen geworpen worden?

a. Boedisme b. Islam c. Hindoeïsme 6. Zet de watergebonden ziekten van meest naar minst voorkomende in volgorde. a. Diarree – Malaria – Hepatitis A – Tyfus b. Malaria – Tyfus – Diarree – Hepatitis A c. Tyfus – Hepatatis A– Malaria - Diarree

7. De wereldbevolking steeg de afgelopen eeuw x3. Het waterverbruik steeg x a. 5 b. 3 c. 7


9

8. Kun je rioolwater drinkbaar maken?

a. nee, maar het kan wel gezuiverd worden om huishoudelijke klussen mee te doen b. nee, helemaal niet c. ja, zowel om het water te gebruiken voor huishoudelijke klussen als om te drinken 9. Jaarlijks sterven er miljoenen kinderen aan uitdroging, men probeert dit te voorkomen door het toedienen van een drankje. Welke ingrediënten zitten erin: a. Water – zout – suiker b. Thee – suiker c. Water - zout

Noord-Amerika 1. Hoeveel water wordt er elke dag in de stad New York verbruikt?

a. 5 miljard liter b. 7 miljard liter c. 9 miljard liter 2. De Dode Zee en de zoutvlakte van Bonneville in de Amerikaanse staat Utah hebben iets gemeenschappelijks. Wat?

a. Ze bevatten allebei evenveel zout per m³ b. Ze zijn allebei even groot c. Het waren vroeger zoetwatermeren. 3. Hoeveel water verbruikt een car-wash?

a. 80 liter b. 300 liter c. 500 liter 4. Hoeveel geld is volgens de Verenigde Naties nodig om alle mensen op aarde van een minimum aan degelijk drinkwater en sanering te voorzien?

a. evenveel als er in Europa jaarlijks betaald wordt voor consumptie-ijs b. evenveel als er in de Verenigde Staten betaald wordt aan dierenvoeding c. evenveel als de schuldenlast van heel Afrika 5. Volgens het UNDP, de ontwikkelingsorganisatie van de VN, sterven jaarlijks miljoenen mensen door gebrek aan water. Als je weet dat België ongeveer 10 miljoen inwoners telt, hoeveel keer de populatie van België sterft er dan jaarljiks door gebrek aan water ?

a. de helft – 5 miljoen b. hetzelfde - 10 miljoen c. 1,5 keer - 15 miljoen 6. Enkel zoet water kan gebruikt worden om te zuiveren tot drinkwater. Hoe is de verhouding in procenten tussen zoet water en zout water?

a. 97% zout en 3% zoet water b. 73% zout en 27% zoet water c. 54% zout en 46% zoet water


10

7. Wat betekent "duurzame ontwikkeling"?

a. langdurige hulp aan ontwikkelingslanden b. ontwikkeling waarbij rekening wordt gehouden met mens en milieu, nu en later c. ontwikkeling waarin je alleen materialen gebruikt die lang meegaan 8. Als een waterkraan 10 druppels per minuut lekt, hoeveel water verlies je dan op een dag?

a. 2 tot 3 liter b. 5 tot 6 liter c. 8 tot 9 liter

Zuid-Amerika 1. In de Peruaanse provincie Moquegua zijn er plannen om een grote kopermijn aan te leggen. Voor de exploitatie zal 700l /sec. water nodig zijn. Dit water komt uit de rivier Assana, die daarvoor 7 km moet worden omgeleid, door de mijn heen. Het water komt er zwaar vervuild weer uit, dit treft natuurlijk de omliggende gebieden, want de rivier is de grootste waterbron

Wat zal het gevolg zijn ? a. de multinational zal van haar plannen afzien om die mijn aan te leggen b. de landbouw, de belangrijkste bron van inkomen voor de provincie, zal aangetast worden omdat het irrigatiewater vervuild is c. door de omleiding van de rivier zullen de bizons nu woongebieden binnendringen

2. Een van de grootste en meest dichtbevolkte steden van de wereld, Mexico-Stad is nu letterlijk aan het dalen, hoe komt dit ?

a. Door het groeiend bevolkingsaantal gaat de grond onder de stad verzakken b. Doordat de stad op een ondergrondse watertafel gebouwd is die de afgelopen 500 jaar stilaan leeggepompt werd om de groeiende bevolking van water te voorzien; het water van het meer daalt, dus de stad daalt ook. c. Doordat een aantal grote rivieren wordt omgeleid (voor mijnen en dergelijke); deze rivieren spoelen het zand onder de stad weg 3. Het Hondurese staatsbedrijf voor de watervoorziening en de riolering was een grote puinhoop. Amerika zag privatisering als enige oplossing, Honduras besliste anders. Met medewerking van de vakbonden ging men heel het bedrijf reorganiseren. Ook aan de arbeiders werd gevraagd waar verbetering mogelijk was.

Wat kan nu het voordeel zijn van een staatsbedrijf in een land als Honduras (ipv het te gaan privatiseren) ? a. De mensen uit Honduras moesten minder betalen voor het verkrijgen van water. b. Het leidingnet werd uitgebreid tot 3 keer haar eerdere omvang.

c. Het water van Honduras kreeg een betere kwaliteit. 4. Hoeveel liter water heeft een mens nodig om in zijn dagelijkse behoeften te voorzien?

a. 50 liter b. 100 liter c. 150 liter


11

5. Waarom spreekt men van water als ‘het blauwe goud van de 21e eeuw’ ? a. Omdat het water minder vervuild is en dus meer gaat ‘schitteren’ b. Omdat zuiver water als grondstof schaarser en duurder geworden is c. Omdat tropische stranden met mooi blauw water de meest verkochte bestemmingen zullen worden in de toeristische sector. 6. Wat is Gats?

a. algemeen akkoord over de handel in diensten b. gemeentelijke actie tegen snelheidsduivels c. gratis water voor senioren

Oceanië 1. De wereld is verdeeld in verschillende werelddelen. Eén van werelddelen is Oceanië. Niet voor niets Oceanië genoemd, want dit stuk van de aarde bestaat vooral uit veel wáter (de Grote Oceaan) met hier en daar een eiland. Hoewel: hier en daar? Men schat dat er wel tussen de 20.000 en 30.000 eilanden liggen! Geef de namen van de 2 grootste eilanden 2. Welk dier wonend in Oceanië kan zout water filteren tot drinkbaar water? a. de salties (zoutwaterkrokodil) b. de coffinvis (tropische koraalvis) c. de hollower (soort muskusrat die aan de zeerand leeft)

Antartica 1. Waarom drijft ijs op water?

a. water is zout of zoet, ijs niet. b. Ijs weegt minder dan een zelfde volume water. c. In het ijs zitten luchtbellen. 2. Wat is Lake Vostok?

a. Lake Vostok is een reusachtig meer dat onder de ijskap van Antartica ligt. Het meer werd ontdekt in 1974 door een Brits team met behulp van een radar. b. Lake Vostok is de plaats waar de enige haven van Antarctica zich bevindt. Nergens anders kan je veilig met een schip aanmeren. c. Lake Vostok is de naam van de Russische onderzeeër die als eerste onder Antarctica doorvoer, in 1962. 3. Het grootste deel van het water op aarde wordt in de ijskap van het zuidpoolgebied vastgehouden. De gemiddelde dikte van de ijskap is:

a. 700 meter b. 1500 meter c. 1900


12

6. Doe-opdrachten

Europa 1. Noem zoveel mogelijk Belgische rivieren, kanalen, beekjes, meren… Per 10 correcte namen krijgen jullie een beker water. 2. In Europa regent het regelmatig (en soms te veel) Verdeel je team in twee groepen. De ene groep is voor even een regendrup, de andere helft speelt regenplas. Verspreid jullie geblinddoekt over het terrein (baken dat samen af) en probeer zo snel mogelijk terug per groepje te gaan staan. Je kan duidelijk maken bij welke groep je hoort door “drup” of “plas” te roepen. Vinden de beide groepen elkaar binnen de minuut, dan verdienen jullie een beker water. Lukt het niet, dan moeten jullie twee bekers afgeven. 3. Elke Belg verbruikt dagelijks zowat 115 liter water in huis. 40 liter verdwijnt zo in het toilet. Door een fles of een baksteen in de spoelbak van het toilet te plaatsen, kan je water 11.11.11-spel ‘Tot de laatste druppel’

13

besparen. Overtuig een man of vrouw in de straat om een fles of baksteen in zijn of haar spoelbak(ken) te plaatsen (en doe dat dan ’s avonds zelf ook natuurlijk). Als jullie iemand hebben gevonden, dan krijgen jullie een beker bij. 4. Geef een definitie van water zonder het woord “water” zelf te gebruiken. De leiding beslist of het een correcte en duidelijke definitie is. Zo ja, dan krijgen jullie een joker (= tweede antwoordkans) voor de volgende weetvraag.

Afrika 1. Maak per twee een rebus van het zinnetje dat je van de spelbegeleider krijgt. De opdracht is geslaagd als elke rebus door de anderen wordt geraden. Als dat zo is, verdienen jullie joker (= tweede antwoordkans) voor de volgende weetvraag 2. In Afrika lopen vele vrouwen lange afstanden om water te halen. Plaats een diep bord tot de rand gevuld met water op een tafel en ga met je hele groep rond de tafel staan. Verplaats de tafel met z’n allen naar de andere kant van het lokaal of terrein. Het water dat bij aankomst nog in het bord zit mogen jullie houden 3. Water wordt vaak uit waterputten gehaald. Vouw met 1 A4-blad een kommetje. Hiermee kunnen jullie 1 keer scheppen uit de “koopwaar-emmer” om dit water in jullie eigen emmer te gieten. Probeer zoveel mogelijk water te scheppen…

4. Het klinkt cliché, maar een regendans wordt nog steeds uitgevoerd in enkele Afrikaanse stammen. Kunnen jullie met jullie groep een leuke dans uitwerken waaraan iedereen van je groep meedoet en waarbij jullie attributen mogen gebruiken. De spelleiding is de strenge jury die bepaalt of jullie al dan niet een beker water verdienen. Wees origineel!

Azië 1. In het begin was er alleen maar water. Alle dieren moesten constant zwemmen en konden nergens uitrusten. Enkele dieren besloten dat er iets moest gedaan worden om een woongebied te creëren. De muskusrat dook naar de bodem om een handvol modder op te scheppen. Terug aan de oppervlakte legde de rat de modder op de rug van een enorme schildpad en dook weer onder voor meer. Andere dieren kwamen hem te hulp. Uiteindelijk droogde de modder op en ontstond er land, zodat de dieren een thuisland hadden. Nu drijven we dus rond op de rug van een gigantische met modder bedekte schilpad… Nu is de modder van jullie schildpad terug lopend geworden. Jullie moeten proberen op een andere schildpad te kruipen. Jullie mogen het water echter niet raken

Sta met zijn allen op een mat. Probeer nu de mat om te draaien, zonder dat één van jullie van de mat valt.. Deze prestatie kan jullie 2 bekers water opleveren of kosten… 2. Om ons in Azië verstaanbaar te maken, kunnen we soms beter iets tekenen in plaats van te praten… Iemand tekent een woord op een bord en de rest van de groep moet dit raden: waterdicht, natuurelementen, waterpeil, modder, waterkringloop, zoet water, vervuiling, flessenwater, waterschaarste, regendans, waterleiding. De opdracht is geslaagd als iedereen binnen de groep getekend heeft, en het woord telkens binnen een halve minuut werd gevonden door de groepsleden. Goed voor 1 beker 3. Het Aralmeer op de grens van Kazachstan en Uzbekistan is zwaar vervuild. Er leeft nog maar 1 soort (niet eetbare) vis in. Ga allemaal rond een cirkel van 1 meter doorsnede staan en probeer die vis (de spelleider) in het meer (de cirkel) te houden (trekken). Jullie krijgen 1 minuut, maar opgepast, jullie mogen zelf niet in de cirkel terecht komen. Lukt dit, dan krijgen jullie een joker bij een volgende weetvraag (= een tweede antwoordkans)


14

4. De Aziaten praten naar ons gevoel heel snel, en kunnen echt wel een waterval van woorden produceren. Praat 1 minuut over water zonder het woord ‘water’ te gebruiken en zonder stil te vallen. Iedereen mag 1 keer proberen. Als het 1 keer lukt, krijgen jullie 1 beker water. 5. Rijst wordt op terrassen verbouwd. Bouw met je groep een rijstveld met minstens drie terrassen. (de grond telt niet mee). Op elk terras moet een “arbeider” rijst verbouwen, dus daar moet iemand van je groep staan of zitten. Voor elke meter dat jullie hoger raken dan 2 meter krijgen jullie een beker water

Zuid-Amerika 1. In Brazilië worden grote stukken land onder water gezet om stuwdammen aan te leggen. Mensen moeten dan gehaast verhuizen naar een droog gebied. Jullie krijgen 5 minuten om heel het lokaal in spiegelbeeld te zetten. Staat bv. jullie zetel tegen de rechtermuur, dan moet die nu aan de linkermuur komen. Vergeet de posters en ander materiaal niet.

Slagen jullie hierin, verdienen jullie een beker 2. De Amazone-rivier baant zich een weg door het oerwoud. Een iemand van de groep blijft even aan de kant staan, de rest legt zich met de buik op de grond, dicht naast elkaar. De eerst in de rij blijft zo plat liggen, de volgende zet zich op handen en knieen enz. Zo blijven jullie afwisselen. De persoon die nog rechtstaat kruipt over de liggende persoon en onder de buik van de volgende tot hij of zij aan het einde is. Dan legt hij of zij zich als laatste in de rij en begint de eerste van de rij aan de opdracht. Wanneer de spelleider fluit of roept, gaan de liggende personen op handen en knieen zitten en omgekeerd. De opdracht is geslaagd wanneer iedereen door de rij is geploeterd, goed voor 1 beker.

3. Zuid-Amerikanen drukken alles met veel woorden uit. Maak met je groep een zo origineel mogelijk gedicht over water, zonder het woord “water” te gebruiken. De leiding beloond al dan niet met een beker water.

Oceanië 1. Wateralfabet Noem bij elke letter van het alfabet een woord dat met water te maken heeft. 2. Een-twee-drie waterpret. Australie staat bekend om zijn lange stranden en het surfen. Je kent eentwee-drie piano, in plaats van te lopen en doodstil te staan roept de persoon die omgekeerd tegen de muur staat iets dat met water te maken heeft (een surfplank, een wasmachine, een kikker,…) de rest loopt naar voor en beeldt dit ding uit zonder te bewegen. Wie het eerst aan de muur is, mag bij een denkvraag een extra gok wagen.

Antartica 1. Verkleed een lid van je groepje zo goed mogelijk als pinguïn en laat hem/haar in pinguïnpas door het lokaal lopen.

Als je leid(st)er niet kan raden wie het is, win je een beker water. 2. Antarctica is het koudste continent van de wereld. De laagste temperatuur ooit gemeten is –89,2 graden Celsius. Je bent lid van een duikersteam die daar onderzoek doet naar waterkwaliteit. Bij zo’n extreme temperaturen kan je je beter warm induffelen.


15

Doe iemand van je groepje minstens 25 kledingstukken (enkel afkomstig van de leden van je eigen groepje) aan. Horloges, juwelen, brillen, schoenveters… tellen niet mee. Je krijgt een beker water als dit lukt.

Noord-Amerika 1. Waterspreekwoorden als een paal boven water, als 2 druppels water, het water in de mond krijgen, spijkers op laag water zoeken, zich als een vis in het water voelen, op water en brood zitten Ieder moet 1 spreekwoord uitbeelden, voor elkeen die niet slaagt, verliezen jullie een beker water, is iedereen echter geslaagd, winnen jullie twee bekers 2. Ga met je groep in een cirkel zitten. Iedereen heeft een badje water voor zich staan. Iemand van de groep blijft recht zitten, de anderen houden hun hoofd onder water in het badje. De rechtzittende persoon roept zo snel mogelijk de naam van iemand die onder water zit en die komt recht. Deze roept nu op zijn/haar beurt een andere naam. Wie in ademnood raakt, klopt met zijn of haar handen op de grond zodat de persoon die recht zit die naam kan roepen. Kunnen jullie dit spelen zonder dat iemand noodgedwongen naar adem moet komen happen? Vinden jullie dat je in de opdracht geslaagd bent, dan verdienen jullie een beker water 3. Geef in één minuut 5 liedjes waarin het woord “water” voorkomt en 5 films waarin water een centraal thema is. Is alles Amerikaans, krijgen jullie twee bekers water, zit er iets Nederlandstalig tussen, krijgen jullie 1 beker. Slagen jullie niet, moet er een beker water uit jullie emmer geschept worden

4. In Noord Amerika treurt men niet om een liter water meer of minder, men gebruikt er ruim vijf keer zoveel water als wij in Europa. We gaan hier wat water proberen redden. Ga allemaal +/- 4 meter uit elkaar staan. In het begin van de rij staat een persoon die een spons absorbeert in water, deze naar de volgende persoon gooit enz. Iedereen moet telkens een plaats doorschuiven als de laatste persoon de spons uitwringt. Jullie krijgen 1 minuut de tijd om zoveel mogelijk water te redden. Het water dat gered werd, mogen jullie houden. 5. Proef jij het verschil tussen kraantjeswater en flessenwater? Doe de proef op de som. Er staan 3 glazen met water. Iedereen proeft van het water. Je moet met de groep tot een akkoord komen: in welk glas zit het kraantjeswater? Bij het juiste antwoord mag je je glas kraantjeswater in je emmer gieten.

7. Materiaal -

3 emmers (2 met het opschrift ‘water als mensenrecht’ en 1 met het opschrift ‘water als koopwaar’ 2 koffiekopjes of zo (geen bekers, want die zijn te groot) 1 dobbelsteen + eventueel twee pionnen (of je laat ze die zoeken/maken)


16

-

kladpapier en stylo’s blinddoeken een diep bord een tafel een deurmat, of rechthoekig stuk papier van die grootte stukje krijt (om een cirkel te tekenen voor doe-opdracht Azië) kookwekkertje of fluit (om signaal te geven voor de 6 momenten om de code te kunnen breken) bord of rol behangpapier en plaklint (voor pictionary) verkleedkledij sponsen kleine ‘bassins’ (zoveel als er deelnemers zijn in 1 groepje, om het gezicht in onder te dompelen) 1 fles water (van een merk) en 1 fles kraantjeswater voor elk groepje een visum (zelf in elkaar te steken) en eventueel een stempel spelbord en bijhorende kaartjes (doe, denk en kans)

8. Praktisch Het spelbord (met bijhorende kaartjes) kan aangekocht worden (in glanzend,stevig karton) voor € 5 op elk provinciaal en het nationaal secretariaat van 11.11.11. De kaartjes en speluitleg kunnen gedownload worden van de jongerensite (www.11.be/jongeren) vanaf begin oktober ‘03. Op deze site kan je trouwens ook nog enkele andere spelen vinden die je gewoon kan downloaden. En je zult zien dat we ook een workshop hebben rond GATS en water. Deze is voor +16, wordt begeleid door iemand van 11.11.11 én is gratis voor jeugdbewegingen (enkel de vervoerskosten van de begeleider moeten betaald worden). Wil je gewoon meer weten over 11.11.11 en de campagne ‘Geen geld? Geen water?’? Surf dan naar www.11.be. Nationaal secretariaat: 11.11.11-jongerenwerking Vlasfabriekstraat 11 1060 Brussel Tel. 02/ 536 11 60 e-mail [email protected] Provinciale secretariaten: 11.11.11 Antwerpen Tel. 03/ 281 06 62 e-mail [email protected]

11.11.11 Oost-Vlaanderen Tel. 09/ 233 02 03 e-mail [email protected]

11.11.11 Limburg Tel. 011/ 87 14 80 e-mail [email protected]

11.11.11 Vlaams-Brabant / Brussel Tel. 02/ 536 11 53 of 02/ 536 11 56 e-mail [email protected]

11.11.11 West-Vlaanderen Tel. 051/ 24 06 13 e-mail [email protected]


17

Tot de laatste druppel

Recommend Documents