tooling getest software Voor Printbeheer storage back up in de cloud servicemanagement meer acceptatie en begrip door roadshow

www.it-infra.nl

waarin opgenomen:

vakblad voor netwerk-, storage- en serviceprofessionals

nr. 8 / oktober 2013

tooling

IT zonder tooling is ondenkbaar

getest soFtware Voor Printbeheer storage back­uP in de cloud serVicemanagement meer accePtatie en begriP door roadshow

Doe een slimme zet in de ICT / techniek! Behaal uw mbo-diploma, Associate degree of bachelor terwijl u werkt Promotie maken of omscholen? Doe een slimme zet en schrijf u vandaag nog in voor één van de erkende mbo-, Associate degree- of bacheloropleidingen van Dirksen: Mbo • • • • • •

Monteur datanetwerken en IP-diensten (niveau 2) Medewerker beheer ICT (niveau 3) ICT-beheerder (niveau 4) Netwerkbeheerder (niveau 4) Eerste monteur / Technicus industriële automatisering (niveau 3 en 4) Monteur / Technicus telecommunicatie infra (niveau 2 en 4)

Associate degree (tweejarige hbo-opleidingen) • Associate degree IT Service Management • Associate degree Industriële automatisering • Associate degree ICT-telecom Hbo • Bachelor IT Service Management • Bachelor Technische informatica

en gericht Praktijk studeren flexibel

Ga naar www.dirksen.nl/slimmezet

Vrijblijvend studieadvies? Bel 026 – 3 544 644 of mail naar [email protected] 02-08-13> 10:44 vak visie voorsprong

dirksen_advertentie_aug2013_2.indd 1

BIG DATA

Het bo gratis in ek kijken?

Ga nu n aar onze w ebsite!

De nodige kennis ligt nu binnen handbereik Tom Breur l ISBN 978 90 12 58567 5 l € 29,95

Big Data is dé business intelligence (BI) trend van de laatste jaren. Hoe ga je als bedrijf om met aanwezige informatie? Welke kansen biedt het? En hoe gebruikt u data? Dit boek in de AG-boekenreeks geeft u inzicht in

de laatste technologische mogelijkheden, trends, privacy, ROI en over het verbeteren van de kwaliteit van data en data-analyse. Daarnaast helpt dit boek bij het opstellen van een goede datastrategie.

AG-reeks: boeken geselecteerd door de AG-redactie Voor IT-managers, -professionals en algemeen managers

actielijsten of stappenplannen. De geselecteerde titels zijn

selecteert de AG-redactie ieder jaar een aantal management-

helder geschreven door toonaangevende ICT-leaders op een

boeken die op allerlei niveaus helpen bij de dagelijkse

specifiek werkgebied. En bijzonder aan te raden voor wie

bedrijfsvoering. Door in te gaan op actuele onderwerpen,

zichzelf en het bedrijf of opdrachtgever verder wil helpen.

trends, innovatie en hele praktische tools, tricks, tips en

Bestellen of gratis inkijken? Ga naar automatiseringgids.nl/AGreeks

IT-Infra is een uitgave van BIM Media. Het is tevens het ledenblad van de NGN (Netwerk Gebruikersgroep Nederland). hoofdredacteur: Wijnand Westerveld, [email protected] redactiesecretariaat: Anita Arends, [email protected], (070) 304 68 40. redactieadres: [email protected] adviseurs en vaste medewerkers: Hans Bezemer, Simon Bos, Ron Onrust, Wim Verveen uitgever: Arjan Kors, a.kors@bimmedia marketing / evenementen: Maarten Snel, [email protected] advertenties: Job Guijt, [email protected] en Niels Floors, [email protected],; Klantenservice adverteerders: (070) 304 69 08; Mediaorderservice Astrid van Veen, (070) 304 69 48, [email protected]. vormgeving: Hage Grafische Vormgeving, www.barryhage.nl drukker: DeltaHage, Den Haag webbeheer: Malengo, Groningen abonnementen en administratie: IT-Infra verschijnt tien keer per jaar. De abonnementsprijs bedraagt € 209 per jaar (exclusief 6% btw en inclusief verzenden administratiekosten). Losse nummers: € 23. Prijswijzigingen voorbehouden. Abonnementen kunnen worden opgegeven bij BIM Media Klantenservice, postbus 16262, 2500 EA Den Haag o.v.v. ‘IT-Infra’. Telefoon: (070) 304 67 77, e-mail: [email protected]. Een abonnement kan op ieder gewenst tijdstip ingaan en geldt tot wederopzegging, tenzij anders overeengekomen. De minimumlooptijd van een abonnement is één jaar. Partijen kunnen schriftelijk opzeggen tegen het einde van de abonnementsperiode, met inachtneming van een opzegtermijn van twee maanden. Wij verwerken uw gegevens voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst en om u van informatie te voorzien over BIM Media bv en zorgvuldig geselecteerde andere bedrijven. Als u geen prijs stelt op deze informatie, kunt u dit schriftelijk melden bij BIM Media, postbus 16262, 2500 EA Den Haag. Voor informatie over onze leveringsvoorwaarden kunt u terecht op www.bimmedia.nl. Vanwege de aard van de uitgave, gaat BIM Media uit van een zakelijke overeenkomst; deze overeenkomst valt onder het algemene verbintenissenrecht. ISSN 1567-5963 © 2013 BIM Media, Den Haag Alle rechten voorbehouden. Behoudens de door de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd (waaronder begrepen het opslaan in een geautomatiseerd gegevensbestand) en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De bij toepassing van art. 16b en 17 Auteurswet 1912 wettelijk verschuldigde vergoedingen wegens fotokopiëren, dienen te worden voldaan aan de Stichting Reprorecht, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, telefoon (023) 799 78 10. Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken op grond van art. 16 Auteurswet 1912 dient men zich te wenden tot de Stichting PRO, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, telefoon (023) 799 78 09. Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende fouten en onvolledigheden.

commentaar

coloFon

Houd het simpel IT zonder tools is ondenkbaar. Maar tools zijn geen wondermiddelen waarmee elk probleem opgelost kan worden. Bij IT gaat het in de eerste plaats om inzicht in de vraagstukken die zich voordoen. Daarna volgt een plan van aanpak en pas als dat duidelijk is, komt de keuze van een mogelijk hulpmiddel aan de orde. Maar of dat strookt met de praktijk? In veel gevallen weet men nauwelijks welke applicaties men in huis heeft, laat staan dat duidelijk is hoeveel ondersteunende hulpmiddelen er in gebruik zijn. Soms is zelfs niet duidelijk of een bepaalde toepassing een applicatie is of een tool. Niet zelden gebeurt het dat men niet weet wíe er eigenlijk gebruikersrechten hebben en óf dat stukje IT nog wel gebruikt wordt. Ook daar zijn uiteraard weer tools voor... Waardoor onze IT zo onoverzichtelijk is geworden? Moeilijk te beantwoorden. De pc’s die halverwege de jaren tachtig massaal in gebruik werden genomen, stonden binnen no time vol met de meest uiteenlopende toepassingen en handige tooltjes. Als stand alone kon dat geen kwaad, maar toen kwamen de pc-netwerken... Daar is het begonnen denk ik. Sun Microsystems, de bedenker van de slogan ‘The netwerk is the computer’ durfde als eerste

Waardoor is onze IT zo onoverzichtelijk geworden? een dam op te werpen tegen die wildgroei, door hardware op de markt te brengen zonder een flopydrive en zonder een USB-aansluiting. Het kwam de onderneming op honende reacties te staan. Apple en Google hebben het anders aangepakt: een device waar gebruikers idolaat van zijn. Men kan er allerlei toepassingen op downloaden, maar het apparaat zelf..., daar blijft iedereen vanaf. Geen gedoe met beveiliging, geen updates, geen patches, zelfs geen tools!

Wijnand Westerveld

Hoofdredacteur ([email protected])

it­infra OKTOBER 2013

3

inhoud

dossier tooling

10

Tooling blijft een zorgenkindje

Tooling kan IT-beheerprocessen optimaliseren. Maar als er geen beheerproces ís, biedt ook tooling geen oplossingen. Dat lijken veel organisaties nog steeds niet door te hebben.

14

16

26

20

30

Erkend Netwerk Professionals

IT zonder tools is ondenkbaar. Toch blijft het lastig om de functionaliteit van een tool ten volle te benutten, zeker als er steeds meer hulpmiddelen voorhanden zijn.

16

Van Lego naar Playmobil

Met de opkomst van mobiele devices maakt de IT-wereld andermaal een metamorfose door. Dat heeft zijn weerslag op tooling. Veel complexiteit wordt ‘weg-geëngineerd’.

toolbox

20

Handige apps voor de zakelijke werkplek

IT-Infra bekeek drie goedkope of

Eindgebruikers zijn doorgaans niet enthousiast over nieuwe IT op hun

de focus op tooling: Python 3,

werkplek en dat kost de helpdesk veel

Book Creator 2.7.1 en Scratch.

tijd. Een roadshow helpt.

servicemanagement

getest

De rol van de klant bij dienstverlening

IT-regie is een nieuw vakgebied

OKTOBER 2013 IT-Infra

26

Roadshow creëert begrip eindgebruikers

gratis handige applicaties met

22 4

servicemanagement

30

Software voor printbeheer

Besparingen tussen 10 en 50 pro-

waarover verschillend wordt

cent bij printers zijn volgens allerlei

gedacht, zowel over de rol als over

studies haalbaar. Slimmer printen is

de reikwijdte ervan.

bovendien goed voor het milieu.

44

42 storage

34

Nieuwe concurrent voor SSD

Seagate heeft een harde schijf voor

workshop

46

Windows Ma­nage­ ment Instrumentation

Met VBScript kunt u tegen het

46 NGN

42

Portret Harmen de Ruiter

De Ruiter is systeembeheerder,

mobiele toepassingen ontwikkeld die

besturingssysteem aan praten. Op

maar effectief be­lichaamt

even robuust en snel is als SSD, maar

die manier kunt u een eigen meer

hij de complete ICT-afdeling van

bijna acht maal zoveel opslag biedt.

gerichte toolkit bouwen.

Poliservice BV.

storage

Columns 19 IT Matters - Hans Bezemer

44

39 Storage Matters - Gert Brouwer

en Ngi dichterbij komt, wordt

36

Back-up in de cloud: uitkomst voor het mkb

Back-up in de cloud: gegevens periodiek opslaan en als de nood aan de man komt, haal je ze weer binnen.

53 Experience Matters - John Vanderaart

NGN-bestuurslid over fusie met Ngi

Naarmate de fusie tussen NGN steeds meer duidelijk. Een gesprek met Tom Dalderup.

Geen gegoochel met back-upmedia. IT-Infra OKTOBER 2013

5

kort

Geen directe upgrade meer van XP naar Windows 8.1

foto: getty images

Het is niet meer mogelijk direct vanaf Windows XP of Windows Vista te upgraden naar Windows 8.1. Gebruikers van deze versies zullen een ‘schone installatie’ moeten doen en zijn dan ook hun instellingen kwijt. Bestan­ den moeten eerst op een aparte schijf worden weggeschreven en na de installatie worden terug­ geplaatst. Nieuw bij Windows 8.1 is dan ook de mogelijkheid voor eind­ gebruikers een volledige versie van het besturingssysteem te kopen. Bij de introductie van Windows 8 was het uitsluitend mogelijk een upgrade te kopen vanaf een ouder besturings­ systeem. Maar Microsoft heeft geluisterd naar de kritiek dat er toch heel wat mensen zijn die zelf een pc bouwen of Win­ dows in een virtuele omgeving willen gebruiken. Voor hen was Windows 8 tot nog toe niet be­ schikbaar. De nieuwe versie van Windows komt op 18 oktober be­ schikbaar.

Private cloud is af te raden De private cloud wordt verkocht als oplossing voor organisaties die de voordelen van de cloud willen genieten zonder de ab­ solute controle over hun appli­ caties en data te verliezen. Een dom idee, vindt senior vice-pre­

sident Andy Jassy van Amazon Web Services. Toegegeven, Jassy is niet onbevooroordeeld, maar zijn bezwaren verdienen wel overweging. Het grootste probleem met een private cloud is, dat de be­ drijven die zo’n cloud voor zich­ zelf aanleggen, moeten blijven investeren in hardware, en daar­ bij een basisniveau van verwer­ kingskracht moeten kunnen le­

veren. De kosten blijven daardoor nagenoeg vergelijkbaar met een traditionele in-huisoplossing. In een private-cloudoplos­ sing zal eigen personeel boven­ dien veelal betrokken blijven bij het draaiende houden van de hardware. Dat doet afbreuk aan de capaciteit van de IT-afdeling om met de overige bedrijfsafde­ lingen te werken aan IT-oplossin­ gen die het verschil maken. Dat

valt te omzeilen door een derde partij in te huren om de private cloud te beheren, maar dat is doorgaans duurder dan het be­ heer zelf te blijven doen. Bovendien loop je met een private cloud de belangrijkste voordelen van een publiekecloudoplossing – naar behoefte snel bij- en afschakelen van com­ putercapaciteit en betalen naar afname – mis, stelt Jassy.

“Met big data en BI vooruitkijken is mooi, maar veel bedrijven weten liever welke informatie op papier in hun archieven ligt opgeslagen” David Mills, COO van Ricoh Europe 6

OKTOBER 2013 IT-Infra

Hackers te huur Beveiliger Symantec heeft een rapport uitgebracht dat licht werpt op een beruchte groep hackers uit China. De groep, die zich Hidden Lynx noemt, is waarschijnlijk verantwoordelijk voor de aanvallen in 2010 op meer dan honderd bedrijven waaronder Google, Intel, Adobe en Symantec zelf, die toen bekend werden als de ‘Aurora-aanvallen’ naar het botnet dat gebruikt werd. Ook de aanval op beveiliger Bit9, dat zichzelf niet beveiligd bleek te hebben met zijn eigen product, wordt aan de groep toegeschreven. Waarschijnlijk was een leverancier van Defensie, klant van Bit9, daarbij het doelwit. Symantec vermoedt dat de groep bestaat uit een eliteonderdeel, dat over zeer geavanceerd gereedschap beschikt en grondige kennis heeft van zero-day kwetsbaarheden om belangrijke, goed beveiligde bedrijven aan te vallen. Daarnaast is er het ‘voetvolk’ dat het met minder spectaculaire trojans en brute kracht moet doen. De meeste infrastructuur die de hackers gebruikten staat volgens Symantec in China, maar wegens de uiteenlopende aard van de doelwitten en de gestolen informatie - en omdat ook bedrijven in China onder vuur genomen zijn - vermoedt de beveiliger dat Hidden Lynx niet aan één organisatie of overheid verbonden is. Waarschijnlijk kan iedereen die betaalt de groep inhuren.

Update voor Windows is lek Een update voor Office 2013 die Microsoft in zijn patchronde uit­ gaf, bevatte zelf zwakke plekken. Daardoor zorgde deze patch juist voor extra problemen in Outlook 2013. Update KB2817630 was geen beveiligingspatch maar moest een serie stabiliteits- en perfor­ manceproblemen oplossen in Excel, SharePoint Server en Lync. Het effect bleek echter averechts. Wie de update installeerde op systemen die draaien onder Windows 7 en 8 kreeg grote pro­ blemen met Outlook 2013 omdat het de ‘folder pane’ deed verdwij­ nen. Microsoft erkent inmiddels het probleem en adviseerde drin­

gend de update niet te installe­ ren. Wie dat al wel heeft gedaan moet hem weer de-installeren. Het probleem verdwijnt dan.

IT-management wil aantal beheerders terugbrengen Maar liefst 35 procent van de Ne­ derlandse IT-managers wil het aantal fte’s dat zich bezighoudt met beheer terugbrengen, zo blijkt uit online onderzoek van SPS onder Nederlandse IT-ma­ nagers. Op de vraag hoe het aan­ tal fte’s moet worden terug­ gebracht, zegt 65 procent dit te willen doen door het automati­ seren van beheertaken, 60 pro­ cent door het intensiever of beter

inzetten van beheertooling en 40 procent door outsourcing naar een externe partij. Andere manieren om het aantal fte’s terug te brengen zijn, volgens de IT-managers, het meer borgen van kennis binnen de organisatie (20 procent) en intensiever werken met externe medewerkers (30 procent).

als een veelbelovend tweesnij­ dend zwaard dat zowel werkne­ merstevredenheid als creativiteit binnen het bedrijf zou vergroten. Het zou de creatieve impuls heb­ ben gegeven voor de ontwikke­ ling van belangrijke diensten als AdSense, Gmail, Google Talk en Google News. Hoewel het model van min of meer vrije research van werknemers niet nieuw was – 3M praktiseerde het in de ja­ ren tachtig van de vorige eeuw al – volgden Apple, LinkedIn en diverse anderen het voorbeeld van Google. De vraag is wat zij nu zullen doen.

Computer steeds meer een uitbreiding van de mens De computer kan steeds beter overweg met de mens, conclu­ deert Gartner. Het onderzoeksbu­ reau wil hiermee zeggen dat de mens/machine-interface steeds volwassener aan het worden is. Dat uit zich in slimmere apparatuur, die makkelijker te gebruiken is. Gartner heeft het onderwerp vormgegeven in een zogeheten hypecycle (Emerging Technologies, the evolving relationship between humans and machines), een grafiek die laat ziet welke technieken populair zijn en welke we nog kunnen verwachten. De wisselwerking tussen de mens en de machine staat centraal.

Google beperkt vrije research werknemers

Draadloos opladen over afstand van tien meter

Google stopt met z’n fameuze ‘20% Time’-programma, waarin werknemers de vrijheid krijgen om een vijfde deel van hun werk­ tijd te besteden aan zelfgekozen experimentele zijpaden van hun primaire verantwoordelijkheid. ‘20% Time’ gold als lange tijd

De startende ontwikkelaar Ossia heeft een werkende draadloze oplader getoond die op termijn apparaten tot op tien meter af­ stand kan opladen. De oplader, Cota genaamd, maakt gebruik van de 2,4 GHzband, hetzelfde radiospectrum IT-Infra OKTOBER 2013

7

kort als wifi en Bluetooth. Hij heeft geen last van muren en andere obstakels. Het prototype laadde een lege smartphone op die op ruim drie meter van de oplader lag. Hij kan volgens de makers 1 watt laden over een afstand van tien meter. De oplader werd getoond op de Disrupt-conferentie van

TechCrunch. Hij bestaat uit een unit die de lading overbrengt, de charge-transmitter, en een dongle die de lading ‘ontvangt’. De laatste kan op termijn ook in de vorm van ingebouwde tech­ nologie geleverd worden en past dan in smartphones en oplaad­ bare batterijen. Voor het opladen stuurt het apparaat een baken-signaal uit dat op zoek gaat naar een goed pad richting de oplader. Die stuurt het oplaadsignaal vervol­ gens terug naar de ontvanger via precies die paden. Daarmee moe­ ten mensen of andere obstakels worden ontlopen die de energie zouden kunnen absorberen.

Zakelijke convertible Lenovo Lenovo heeft tijdens de IFA een opvolger getoond van de Idea­

Pad Yoga, een laptop die ook als tablet te gebruiken is. De IdeaPad Yoga 2 Pro is een volwaardige Windows 8 laptop met een 13,3 inch 3200 x 1800 touchscreen. Daarmee verdub­ belt Lenovo de pixeldichtheid ten opzicht van het vorige model. Het toetsenbord kan worden wegge­ vouwen achter het beeldscherm waardoor een tablet ontstaat. De behuizing van de Yoga 2 Pro is een fractie dunner en lich­ ter dan zijn voorganger en is nu 1,55 centimeter tussen duim en wijsvinger en weegt 1,39 kilo. Het apparaat krijgt een processor uit de Haswell-lijn van Intel. Volgens de producent zou de computer zes uur toekunnen met een en­ kele acculading. Standaard is de Yoga 2 Pro voorzien van 8 GB aan RAM (DDR3L) en heeft drie uitvoerin­ gen met respectievelijk 128, 256

en 512 Gb aan SSD-opslagge­ heugen. Het toetsenbord heeft verlichting en de computer is voorzien van Bluetooth 4.0, wifi (802.11n) en een USB 3.0-poort. De IdeaPad Yoga Pro 2 krijgt een adviesprijs van 1099,99 dollar en komt in oktober op de markt.

Taakstraf voor hackende leerlingen Twee hackende oud-leerlingen van het Regius College in Scha­ gen moeten een taakstraf uit­ voeren omdat ze digitaal hebben ingebroken op een docenten­ laptop. De twee achttienjarige vwo’ers installeerden in 2012 spyware op de laptop van een le­ raar. Negen maanden lang had­ den ze hierdoor inzicht in deze computer en konden ze in totaal zeven toetsen vooraf inzien. (anp)

Driekwart auto’s is zelfsturend in 2035 Over 20 jaar kan 75 procent van de lichte auto’s de weg op zonder permanente bemoeienis van de inzittenden. Onderzoeksbureau Navigant Reseach waagt zich aan de voorspelling dat de autoindustrie in 2035 meer dan 95 miljoen zelfsturende auto’s verkoopt. De aanloop naar dit verkoopcijfer start volgens het onderzoeksbureau heel geleidelijk vanaf vijf jaar na nu. Het bureau is er van overtuigd dat al zeer binnenkort de technologie volwassen genoeg is. Google, die het eerst flink ruchtbaarheid gaf aan de ontwikkeling, gaat er ook vanuit dat binnen 5 jaar de technologie beschikbaar komt voor de gewone man. General Motors wil al een zelfsturende Cadillac introduceren in 2015. De hobbels in de weg naar de genoemde verkoopcijfers zitten vooral in de wetgeving in verschillende landen. Nu is

8

OKTOBER 2013 IT-Infra

vrijwel overal verboden voor de persoon achter het stuur om andere activiteiten te ondernemen dan die nodig zijn voor

het veilig besturen van de auto. Bovendien moeten kwesties als aansprakelijkheid bij ongelukken geregeld worden.

SECURE DATA TRANSFER / NETWORK DIAGNOSTIC WAN ACCELERATION / REDUNDANCY WS_FTP Server with SSH

NEW!

• PCI DSS Compliance

MOVEit Mobile: extends secure, compliant file-based workflows to mobile

• FIPS 140-2 ValidatedCryptography

• Secure sign-on

• Secure Copy (SCP2)

• Access and transfer of files

Simple. Secure. Managed. • SSL / SSH support

• SSH Key Management

www.wsftp.nl

• Ability to send and receive packages • Integration with native device applications

NEW: Wireshark Training

• Support for iOS (iPhone/iPad) and Android • All the power of MOVEit’s centralized

• Analyzing TCP/IP Networks

visibility and control for mobile file transfers

• Troubleshooting and Securing TCP/IP Networks www.wiresharkuniversity.nl

Authorized Training Partner

Troubleshooting TCP/IP Networks (5 days Wireshark University) This hands-on course provides in-depth training on Wireshark® and TCP/IP communications analysis. This course covers the use of Wireshark to identify

Riverbed AirPcap

Cascade Pilot

the most common causes of performance problems in TCP/IP communications.

802.11 a/b/g/n

Network Communication,

Brussel, Belgium: 11 – 15 November 2013

Wi-Fi Capture Adapters

Analysis and Forensic investigation

Amsterdam/Hoofddorp: 18 – 22 November 2013

www.airpcap.nl

www.airpcap.nl

Register Course: www.scos.nl

NETWORK/APPLICATION PERFORMANCE MANAGEMENT Integrated Application & Network Visibility... In One Single Solution • Code-Level Monitoring with Network Insight • Network-Aware Application Performance Monitoring

• End User Experience Monitoring • Intelligent Web Application Performance Monitoring

FREE Tool: CRMcheckr CRM (Salesforce) Performance Monitoring www.scos.nl

FOR EXTREME UP TIME... ALL THE TIME • The highest level of WAN Redundancy

• Firewall, VPN, IPSec and DHCP Server

• SmartDNS for automatic inbound/ outbound line failover and dynamic load balancing

• MultiPath Security (MPSec) for the highest possible secure transmission and redundancy for VPN tunnels

• Automatic VPN, VoIP, Thin Client load balancing and auto failover of sessions

• Multi-line QoS, WAN Optimization, acceleration and compression

WWW.SCOS.NL

Distribution: SCOS Benelux • www.scos.nl • [email protected] • tel. +31 (0)23 5685615 • tel. +32 (0)28081587

dossier tooling

Tooling blijft een zorgenkindje Tooling kan IT-beheerprocessen optimaliseren. Maar als er geen beheerproces ís, biedt ook tooling geen oplossingen. Dat lijken veel organisaties nog steeds niet door te hebben. Hans Bezemer

T

ijdens de eerste vlucht van het su­ personische vliegtuig Concorde beklaagde een hoogwaardigheids­ bekleder zich tegenover een ontwer­ per, dat hij zich nu weliswaar op 30.000 voet hoogte met de snelheid van twee keer het geluid voortbewoog, maar dat hij daar niets van merkte. “Dat,” zei de ontwerper, “was een van de lastigste opgaven.” Want laten we wel wezen, een klant die ongestoord zijn werk kan doen zonder zich maar op enig moment bewust te zijn van de inspanningen die u da­ gelijks moet doen om dat mogelijk te maken – daar doen we het toch allemaal voor? En toch gaat het vaak mis. Het antwoord van de IT-organisatie is maar al te vaak het instellen van een ‘werkgroep toolselectie’. Zo’n werkgroep is voor IT-beheer wat een onderzoekscommissie is voor de politiek: het lijkt alsof er serieus naar een probleem ge­ keken wordt, maar in de tussentijd gebeurt er niets substantieels. Het probleem is veelal niet zozeer dat een vlekkeloos lopend beheer­ proces qua instrumentarium uit zijn jasje is gegroeid, het probleem is meestal dat er geen fatsoenlijk beheerproces ís.

Wortel van het kwaad

In plaats dat de verantwoordelijke bestuur­ ders het boetekleed aantrekken en zich diep schamen voor de organisatorische puinhoop die ze gecreëerd hebben, wordt de schuld ge­ legd bij de tooling. Niet alleen blijft men dan verschoond van problemen met vakbonden en ondernemingsraden, men kan het ook nog 10 OKTOBER 2013 IT-Infra

eens verkopen als een snelle en gemakkelijke oplossing. Onvermijdelijk volgt dan de volgende stap: het aanvragen van foldertjes en het uit­ nodigen van de diverse aanbieders. Te beoor­ delen pakketten zijn veelal een mengelmoes van allerlei, soms haaks op elkaar staande, functionele eisen van verschillende grotere en kleinere klanten. Het doel is immers dat alle lege hokjes op de checklist van een vinkje worden voorzien. Want degene met de mees­ te vinkjes is de winnaar. En meestal is dat een van de marktleiders. Of, zoals de werkgroep het uitdrukt in haar eindrapport, ‘een veilige keuze’. Werkgroep gedechargeerd, project ge­ slaagd. Maar een werkend beheerproces heeft u na afloop nog steeds niet. Alleen een duur pakket. Alle geld en tijd, die u gestoken heeft in die peperdure tool heeft u namelijk niet kunnen besteden aan de procesverbetering waar het allemaal om begon. Ik beweer daar­ mee niet dat de juiste tooling geen essentieel onderdeel van een succesvolle invoering van een beheerproces is, maar het is nou niet be­

paald het eerste waar u mee moet beginnen. U begint bij het proces.

Geboorte van een beheerproces

Eén van de cruciale fouten die bij het opzet­ ten van een beheerproces gemaakt wordt, is dat men meteen het beste jongetje van de klas wil worden. Medewerkers worden bedol­ ven onder vuistdikke handboeken die nau­ welijks door te lezen zijn. Laat staan dat men zich de procedures in korte tijd eigen kan ma­ ken. Het is dus logisch dat de procedures van een embryonaal beheerproces heel simpel dienen te zijn: gewoon terug naar de basis. De consequentie is dat de gebruikte tooling ook niet al te ingewikkeld hoeft te zijn. Zelfs een stukje huisvlijt volstaat vaak al. Dus als u al eerder tooling heeft aangeschaft, bent u gauw klaar. Ook kunt u gebruikmaken van de vele opensource-pakketten die op internet aangeboden worden. Laat u echter niet verleiden tot het ‘aan­ passen’ van een marktoplossing. U krijgt dan namelijk alleen maar de nadelen van beide vormen en het kan aardig in de papieren

gaan lopen. En als u het niet kunt nalaten om een eigen tool te maken, probeer dan niet om iets te bouwen dat tien of twintig jaar mee kan, maar hanteer een levensduur van drie tot vijf jaar. De functionaliteit moet vol­ doende zijn om de huidige werkwijze te on­ dersteunen en toch genoeg mogelijkheden bieden tot verdere verbetering. Maar wat er achter de horizon ligt weet u niet – net zo min als ik. Daar komt u echter heus wel ach­ ter en daarover hoeft u zich op dit moment dus geen zorgen te maken. Net zoals het maar weinig program­ meurs lukt om een programma te schrijven

dat in één keer werkt, lukt dat ook proces­ ontwerpers niet. Processen zijn relatief een­ voudig aan te passen. Zeker als de ontwik­ keling vanuit de organisatie zelf komt. Dat vereist echter wel dat de door u gekozen oplossing flexibel genoeg moet zijn om die ontwikkelingen bij te benen.

Provisorisch

In sommige situaties kunnen die verbeterin­ gen zo rap gaan, dat zelfs het meest flexibele programma het tempo niet bij kan houden. In dat geval is het vaak beter om te grijpen naar een ‘provisorium’. Dat is een construc­

Cruciale fout bij het opzetten van een beheerproces: men wil meteen het beste jongetje van de klas worden

tie die tijdelijk van aard is en eigenlijk twee doelen dient. Ten eerste is het doel snelle ver­ anderingen te accommoderen en ten tweede om de functionele specificaties te verzame­ len voor de uiteindelijke oplossing. Hieronder een aantal situaties waar met succes ‘provi­ soriums’ ingezet werden: • Afdelingen, die een dermate verschillende werkwijze hadden dat één enkele CMDB (Configuration Management Database: een tool waarin de componenten van een technische infrastructuur in vastgelegd worden) geen haalbare kaart was. Elke af­ deling kreeg dus zijn eigen MS-Access-data­ base. Naarmate de werkwijze en het begrip­ penkader convergeerden, konden ook de diverse CMDB’s geleidelijk samengevoegd worden tot een centrale webapplicatie; • De inrichting van ketenbeheer, waar meer en meer systemen op aangesloten moes­ ten worden, zowel qua gegevensstructuur als technische interfacing. Gedurende de ontwikkeling van het MS-Access front-end veranderde ook het ketenbeheerproces en de organisatie eromheen, met name de go­ vernance. Uiteindelijk werd de gehele tool in recordtijd herbouwd als webapplicatie, volledig op basis van het resulterende ‘pro­ totype’; • De inrichting van ‘fysieke planning’, oftewel in welk slot, in welk rack, op welke locatie een onderdeel van de technische infrastruc­ tuur zich bevindt. Deze applicatie werd maar liefst drie keer van de grond af aan opgebouwd. De uiteindelijke kosten waren IT-Infra SEPTEMBER 2013 11

dossier tooling na afloop van het project nog altijd maar een fractie van de beschikbare commerciële oplossingen. En de uiteindelijke oplossing vormde een integraal onderdeel van het ap­ plicatielandschap; • Een gefedereerde CMDB die informatie moest ontvangen vanuit diverse lokale CMDB’s, die ook nog eens verschillend in­ gericht waren. Naarmate de lokale CMDB’s meer gestandaardiseerd werden, diende ook de integratie- en controleprogramma­ tuur aangepast en uitgebreid worden, net zolang tot dit proces voltooid was en een standaard interface ontworpen kon wor­ den. Zolang u ervoor waakt om provisoriums te institutionaliseren en niet bang bent om dingen weg te gooien, zijn provisoriums een handig instrument om processen op gang te krijgen. Immers, het gaat om de gegevens die ze herbergen en die kunt u altijd overbren­ gen naar een nieuwe en meer definitieve tool naar keuze.

Beheer is informatie

Het is niet de eerste keer dat ik de stelling ‘beheer is informatie’ poneer. Als het doel van beheerprocessen is om de klant ongestoord te laten werken, is het middel daartoe een­ duidig informatie: wat is er, waar staat het, wie beheert het, wie gebruikt het en hoeveel kost het allemaal. Dat die informatie zo breed mogelijk beschikbaar moet zijn en eenvou­ dig te raadplegen is evident. Als u dan toch zo nodig voor een van de marktleiders moet 12 SEPTEMBER 2013 IT-Infra

gaan, is het besparen op licenties door alleen een select groepje medewerkers toegang te verlenen dus het domste wat u kunt doen. Een goede tool is in staat om medewer­ kers via een eenvoudige webbrowser toegang te verschaffen tot rapportages en individuele opvragingen. Een hele goede tool is tevens in staat om grafische overzichten te tonen. Vergeet niet, dat u niet alleen op de wereld bent. Niet alleen kunnen andere afdelingen behoefte hebben aan gegevens, bijvoorbeeld de financiële afdeling, ook u heeft er baat bij als u gebruik kunt maken van vastleggingen die elders in het bedrijf gedaan worden. Denk daarbij aan medewerker-, klant- en locatie­ gegevens. Wat u kunt importeren, hoeft u zelf niet bij te houden. U kunt zelfs een stap verdergaan en uw klanten toegang geven tot uw tools. Klanten kunnen bijvoorbeeld zelf niet-dringende in­ cidenten aanmelden, het antwoord op veel voorkomende vragen opzoeken of de voort­ gang van meldingen bekijken. Geloof me, dat kan op termijn enorm schelen in de belasting van uw helpdesk.

Wie beheert de beheertooling?

Een IT-afdeling is noch vrijgesteld van het be­ heren van haar eigen tooling, noch immuun voor de consequenties als ze dat nalaat. En dat geldt niet alleen voor de administratieve tooling, maar ook voor de wat meer techni­ sche tooling, die stilletjes op de achtergrond zijn werk doet. Dat zijn de zogenaamde agents, die applicaties uitrollen, virussen

onderscheppen of over de status en de be­ lasting van de technische infrastructuur rap­ porteren. Soms maken ze onderdeel uit van een suite, zoals Tivoli, SCCM of HP Systems Insight Manager, maar het kunnen ook ‘losse’ producten zijn als Cacti of CFEngine. Sommige IT’ers verkeren in de foute veronderstelling dat ze de regels met voe­ ten mogen treden omdat ze die zelf hebben opgesteld. Als een agent niet helemaal doet wat ze willen, rollen ze vrolijk een andere uit, waarvan ze veronderstellen dat die het net even iets anders of iets beter doet. Sommige rekencentra zien er dan ook uit alsof er een grootschalig toolingbombardement heeft plaatsgevonden. Ach, er is er dan toch altijd wel eentje die het doet, niet? IT-beheer is echter een gewoon bedrijfs­ proces dat zich niet noemenswaardig on­ derscheidt van andere bedrijfsprocessen. Het is nou eenmaal zo dat bedrijfsproces­ sen worden ondersteund door applicaties. Applicaties moeten beheerd worden en dat kost tijd en geld. Hoe meer tooling hetzelfde bedrijfsproces afdekt, des te meer tijd en geld diezelfde IT-organisatie kwijt is om het allemaal te beheren. Het principe van ap­ plicatierationalisatie, oftewel het terugdrin­ gen van het aantal applicaties met eenzelfde functionaliteit, stopt niet bij de deur van het rekencentrum. Daarnaast, weet u bijvoorbeeld of alle machines wel met een bepaalde agent zijn uitgerust? Weet u ook wat de versie is en of die versie overal hetzelfde is? U zou zomaar

Sommige rekencentra zien eruit alsof er een toolingbombardement heeft plaatsgevonden. Ach, er is altijd wel eentje die het doet, niet? eens een kritische update gemist kunnen hebben. Weet u ook of de agent wel overal functioneert of zijn er agents die al tijden niet meer van zich hebben laten horen? Wordt dat periodiek gecontroleerd? Is daar iemand verantwoordelijk voor? En wat wordt er gedaan als niet de juiste agent geïnstal­ leerd is of als een agent niet functioneert? Krijgt u daar melding van? Komt het cijfer überhaupt terug in de managementrappor­ tage?

De som van de onderdelen

Als u denkt dat het allemaal wel los zal lopen, dan heeft u het mis. Want agents vormen de thermometer van uw beheerprocessen. Ze zorgen ervoor dat virussen onderschept worden voor ze schade kunnen aanrichten. Ze detecteren dat bepaalde componenten in uw technische infrastructuur te zwaar belast worden of vollopen. Ze verhelpen – door het uitrollen van patches – fouten in uw pro­ grammatuur, nog voordat deze problemen

gaan opleveren. Als agents niet of niet goed functioneren, kunnen er dus incidenten op­ treden die voorkomen hadden kunnen wor­ den. Daarom is het belangrijk dat ze goed (blijven) werken. Het percentage niet-werkende agents wordt vaak onderschat. In mijn ervaring ligt dat doorgaans tussen de tien en twintig pro­ cent; bij servers wat lager, bij werkstations iets hoger. De oorzaken voor het niet-functio­ neren kunnen verschillend zijn, variërend van een verkeerde configuratie tot een subtiele combinatie van niet-compatibele software­ versies. Ook netwerkproblemen kunnen een rol spelen. Het oplossen ervan kan dus – zeker in het begin – een hele opgave zijn voor de betrokken beheerders. Is dat eenmaal voor elkaar, dan zal al snel blijken dat diezelfde beheerders er zelf ook wat mee opschieten, want de combinatie van goedbeheerde tools en vlekkeloos func­ tionerende agents vormt een heel krachtig beheerinstrument. Aan de ene kant kunt u

zien welke IT-componenten er zouden moe­ ten zijn, wie ze mag gebruiken en wat de afspraken daarover zijn. Aan de andere kant kunt u zien welke IT-componenten er zijn, wie ze daadwerkelijk gebruiken (en hoe) en of de dienstverlening ook daadwerkelijk geleverd wordt. Als daar enige discrepantie bestaat, kunt u die niet alleen snel op het spoor ko­ men, maar ook verhelpen. Soms zelfs voordat de dienstverlening daadwerkelijk in gevaar komt. Kortom, net zoals een modern verkeers­ vliegtuig nauwelijks in de lucht blijft zonder goed onderhouden instrumenten, zo kan een IT-afdeling niet functioneren zonder goed beheerde en op onze beheerprocessen afge­ stemde tools en agents. Het wordt tijd dat we dat eens gaan beseffen.

Hans Bezemer is configuratiemanager bij Ordina ([email protected]). IT-Infra OKTOBER 2013 13

dossier tooling

Martijn Bellaard Architect Security & Networking bij Brain Force

Roel van Bueren Microsoft-specialist ROVABU Networks bv

Erkend Netwerk Professionals:

‘IT zonder tooling IT zonder tools is ondenkbaar. Toch blijft het lastig om de functionaliteit van een tool ten volle te benutten,

zeker als er steeds meer hulpmiddelen voorhanden zijn. Alex de Jong Freelance consultant, trainer en auteur; specialist in Microsoft-producten

Frank Korpershoek ICT-consultant Interexperts

Ruben Spruijt Technology officer bij PQR; MVP, CTP, ENP, vExpert

Alex Warmerdam eigenaar WarMass Automatiserings Consultants

In deze rubriek geeft een aantal ‘Erkend Netwerk Professionals’ (ENP) zijn visie. De titel ENP komt personen toe met een hoog kennis­ niveau, die hun kennis inzetten voor de NGN. Kijk voor meer informatie over ENP’ers op www.ngn.nl/enp.

14 OKTOBER 2013 IT-Infra

Tooling is ooit ontstaan om IT-beheer te vereenvoudigen. Een hulpmiddel voor de IT-beheerder. Maar inmiddels is tooling een vak apart (met zelfs een eigen beurs). Is tooling daarmee zijn doel wellicht voorbijgeschoten? Bellaard: “Tools zijn ontwikkeld omdat de standaardfunctionaliteit van software functionaliteit mist. Neem als voorbeeld MSTCS.EXE, de tool van Microsoft om ser­ vers over te nemen. Deze tool werkt zonder probleem in een Windows-omgeving, maar als je een Linux-server over wilt nemen, heb je Putty nodig. Wil je een appliance beheren, zal je vaak gebruik­ maken van een browser. Als beheerder is het fijn als je één tool hebt waarmee je alles kunt beheren. Daarom zie je tools als Royal TS ontstaan. Nu is Royal TS nog een point solution, maar ander tools gaan verder en kunnen meer. Denk bijvoorbeeld aan Webmin. Dat is zelf geen oplossing, maar een interface naar verschillende ICT-services die draaien op Linux. Webmin geeft de beheerder de mogelijkheid om verschillende diensten vanuit één inter­ face te beheren. Zolang we gebruikmaken van verschillende systemen zullen dit soort tools noodzakelijk zijn.” Spruijt: “IT zonder het gebruik van tools is ondenkbaar. En dat er een beurs is als het Tooling Event waar allerlei nieuwe ontwik­ kelingen worden getoond en waar je kennis deelt over het gebruik van tools, prima toch?” In de praktijk lijken veel gebruikers van tools hun tool nauwelijks te kennen en

er derhalve ook geen optimaal gebruik van te maken. Klopt dat beeld? En zo ja, is meer training dan de oplossing? Bellaard: “Mijn algemene beeld is dat een gebruiker alleen de functie kent die hij dagelijks gebruikt. Training zou hierin verandering kunnen brengen, maar dat vergt tijd.” Spruijt: “Veel IT-profs zien de omvang van beheer toenemen. Dat maakt het lastig of zelfs ondoenlijk om alles uit de verschil­ lende oplossingen te halen. Daarvoor ontbreekt simpelweg de tijd. Dat speelt met name bij kleine organisaties. Training is daarom niet altijd dé oplossing, want ook dat vergt tijd. Toch helpt training, zowel in een classroom setup, als ‘on the job’ om meer uit de tools te halen.” De afgelopen jaren leek tooling zich vooral toe te spitsen op het ondersteu­ nen van frameworks als ITIL. Inmiddels worden die frameworks steeds vaker ter discussie gesteld. Heeft dat zijn weerslag op de tools? Bellaard: “Ik herken me niet in die veron­ derstelling. Ik zie juist dat tooling ontstaat om nieuwe trends en producten beter te ondersteunen.” Spruijt: “Ik zie dat tools steeds belangrijker worden om een dynamische IT- infrastruc­ tuur en ‘IT-as-a-Service’ te realiseren. Oplossingen van bijvoorbeeld Microsoft, VMware, Citrix, CA en RES Software zijn de fase van ‘tooltje’ al lang voorbij en zijn voor veel organisaties van strategische waarde.”

is ondenkbaar’

Spruijt: “Het automatiseren van de IT­afde­ ling is vooral bedoeld om ervoor te zorgen dat IT­diensten voorspelbaar, wendbaar, betrouwbaar en kostenefficiënt zijn. IT is in mijn ogen overigens veel meer dan een hulpmiddel! Bij verschillende klanten van me is IT van levensbelang. Voor hen zou een niet­stabiele, niet­betrouwbare en niet­ voorspelbare IT­organisatie killing zijn.” het thema van het komende tooling event is ‘it on demand’. dat lijkt te wij­ zen in de richting van ‘de klant/eindge­ bruiker vraagt en de it­afdeling levert’. is dat de praktijk bij veel bedrijven en zo ja, hoe vertaalt zich dat in het aanbod van tools? Bellaard: “Dit is altijd al de trend geweest. Tools worden ingezet om het werk sneller te kunnen uitvoeren en daarmee de afnemer sneller te kunnen bedienen. Door te auto­ matiseren verlopen veel werkzaamheden sneller. Dit is niet iets van de laatste tijd.”

Beursvloer van het Tooling Event: de plek waar allerlei nieuwe ontwikkelingen worden getoond en waar je kennis deelt over het gebruik van tools.

Oplossingen van bijvoorbeeld Microsoft, VMware, Citrix, CA en RES Software zijn fase van ‘tooltje’ al lang voorbij it is een hulpmiddel ter ondersteuning van de bedrijfsvoering. tooling is een hulpmiddel ter ondersteuning van het it­beheer. derhalve zou tooling, het automatiseren van de automatisering, moeten leiden tot betere bedrijfsre­ sultaat, bijvoorbeeld meer tevreden eindgebruikers. is dat in de praktijk ook het geval?

Bellaard: “Het resultaat van het gebruik van tools is helemaal afhankelijk van de manier waarop een tool wordt ingezet en gebruikt. Ik zie regelmatig dat tools aange­ schaft en geïnstalleerd zijn, maar vervol­ gens niet juist geconfigureerd worden. Dan functioneren ze niet zoals verwacht met als gevolg dat terug gegrepen wordt naar de oude methode.”

Spruijt: “Er zijn voor zover ik weet maar twee segmenten waar over ‘gebruikers’ wordt gesproken: in de drugsscene en in de IT. Ik vind ‘business consumer’ een betere naam voor eindgebruiker. Eindgebruiker suggereert afhankelijkheid; IT bepaalt en de eindgebruiker moet het er maar mee doen. Bij ‘business consumer’ geeft de consumer aan wat hij nodig heeft en helpt de IT om dit te realiseren.”

reageren? www.ngn.nl/ITInfra20130814 it­infra OKTOBER 2013 15

dossier tooling

Lego

Van naar

Playmobil Met de opkomst van mobiele devices maakt de IT-wereld

andermaal een metamorfose door. Dat heeft zijn weerslag op tooling. De wereld van IT-tooling is de

afgelopen decennia behoorlijk

complex geworden met steeds weer nieuwe aanbieders en nieuwe tools, zowel voor beheer als service­

management. Daarmee lijkt tooling zich te ontrekken aan de trend van

consolidatie in de IT-markt, waarbij

grote aanbieders kleine leveranciers inlijven, zodat er alsmaar minder

spelers en producten overblijven. Toch is er volgens Wolter Smit,

directeur van TOPdesk, ook in het speelveld van tooling een

onmiskenbare trend naar

vereenvoudiging. Veel complexiteit wordt ‘weg-geëngineerd’. Wijnand Westerveld

16 OKTOBER 2013 IT-Infra

“ O

oit had je het mainframe. Duur, robuust, niet flexibel, maar goed beheersbaar en heel veilig. Het was het goed georganiseerde speelterrein van de IT’er pur sang. De komst van de pc luidde een nieuwe generatie IT in. Goedkoper, minder solide, heel flexibel, daar­ door lastig beheersbaar en beslist niet veilig. Het ideale apparaat voor IT-hobbyisten die er hun eigen chaos mee creëerden. Niet te bevatten voor buitenstaanders. De opkomst van mobiele devices kenmerkt de derde gene­ ratie IT. Het belangrijkste kenmerk van deze derde golf is dat alle flexibiliteit verdwenen is. Mobiele devices zijn helemaal dichtgetim­ merd. Het apparaat biedt een aantal stan­

Wolter Smit, directeur van TOPdesk:

‘Studenten hebben geen boodschap aan alle mooie IT die binnen de universiteit voorhanden is. Zij willen maar één ding: wifi!’

IT-Infra OKTOBER 2013 17

dossier tooling daardfuncties en wil je meer dan kun je in een store alleen die toepassingen kopen die door de leverancier goedgekeurd zijn. En wat blijkt? Eindgebruikers vinden het geweldig. Geen gedoe met firewalls of virusscanners. Gewoon een apparaat dat doet wat zij willen. Bovendien kan iedereen er mee werken. Van jong tot oud. Anders gezegd: IT wordt heel simpel. Dat heeft een enorme impact op de ma­ nier waarop mensen IT gebruiken. Dat kun je nu al zien op de campus van technische universiteiten. Die zijn op het terrein van IT per definitie goed geoutilleerd, maar studen­ ten hebben geen boodschap aan alle mooie IT die binnen de universiteit voorhanden is. Zij willen maar één ding: wifi! Toegang tot het net en daarmee tot allerlei functionaliteit en tot allerlei informatie. Verder regelen ze het zelf wel. Ze zijn niet geïnteresseerd in de enorme functionaliteit die IT biedt. Google Doc’s kan nog geen tiende van wat Word kan, maar Doc’s kan dat ene nu juist wel: mensen op een simpele manier laten samenwerken en daar gaat het hen om. Dat zegt veel over de manier waarop IT gebruikt zal worden. De studenten van nu zijn de gebruikers van morgen en die betrek­ ken alle dienstverlening van het web. Dat betekent dat veel van de huidige ITvraagstukken op het terrein van beheer en servicemanagement zullen verdwijnen. Een software-update is straks niet meer aan de orde. Daarin voorzien Apple of Android. Wordt tooling daarmee overbodig? Nee, 18 OKTOBER 2013 IT-Infra

want er blijft altijd behoefte aan experts die een IT-omgeving goed kunnen beheren en managen. Maar het zal allemaal wel veel simpeler worden. Begrijp me goed, IT – en in het verlengde daarvan tooling – zijn steeds ontwikkeld om problemen op te lossen. Als er virussen komen moet je een virusscan­ ner hebben en als je minder hardware wilt hebben, is virtualisatie een prima oplossing. Maar daarmee werd IT steeds complexer en

de beweging van pc naar wc. Daar schrikken IT’ers doorgaans van, omdat beide afdelin­ gen nu vaak strikt gescheiden zijn. Bij veel bedrijven is het nu zo georganiseerd dat je voor de aanvraag van een nieuwe pc bij de IT-afdeling moet zijn. Het printerbeheer is bij de facilitaire dienst ondergebracht en voor het aanvragen van een toegangspas moet je bij de P&O-afdeling zijn. De processen bin­ nen die afdelingen zijn vaak identiek, dus

“We betrekken dienstverlening straks vanuit het web en verruilen Exchange Server voor Google Doc’s” in sommige gevallen zelfs onbeheersbaar. Dat gaat door tot er uit een heel andere hoek een ‘reboot’ komt, zoals nu met mobiele de­ vices. Daarmee zijn veel beheersores ‘weggeëngineerd’. De acceptatie van die nieuwe generatie gaat razendsnel. Enerzijds door het gebruiks­ gemak, maar zeker ook door de huidige crisis. Bedrijven zijn allemaal op zoek naar ratio­ nalisatie en kostenbesparing. Alles moet ef­ ficiënter en dan is men doorgaans eerder ge­ neigd om nieuwe technologie te omarmen. Ik voorzie dat IT-servicemanagement door de derde generatie IT steeds meer zal opschuiven richting facilitaire dienstverle­ ning. Ik noem dat in de wandelgang wel eens

waarom zou je daar niet één loket van ma­ ken? Dat is voor de klant, de eindgebruiker in een organisatie, sowieso makkelijker, maar er zijn vanuit het oogpunt van bedrijfsvoering ook synergievoordelen. Ik ben ervan overtuigd dat de IT- en fa­ cilitaire afdeling veel van elkaar kunnen le­ ren. IT is doorgaans heel goed in procesmatig werken en daar hebben ze bij de facilitaire dienst nog nooit van gehoord, terwijl facili­ tair heel sterk is in planning. Onderschat dat niet, want het vergt heel wat om bij de reser­ vering van een vergaderzaal te zorgen dat de ruimte ook daadwerkelijk beschikbaar is en dat hij niet op het moment suprème nog op slot blijkt te zitten, dat er voldoende stoelen

A

staan, dat er een beamer staat die werkt, dat er om twaalf uur precies een lunch wordt bezorgd, dat na de vergadering de rommel wordt opgeruimd en ga zo maar door. Op tijd leveren, daar moet je bij de afdeling IT eens om komen... Voeg die diensten samen en combineer de sterke kanten van beiden. IT kan dan profiteren van de ervaring die men bij de facilitaire dienst heeft met het uitbe­ steden van diensten. Catering, postkamer, beveiliging et cetera, zijn allemaal onderge­ bracht bij externe partijen. Die ontwikkeling krijg je bij IT ook, dus waarom zou IT op dat voor hen redelijk nieuwe terrein het wiel op­ nieuw moeten uitvinden? We betrekken dienstverlening straks vanuit het web en verruilen Exchange Ser­ ver voor Google Doc’s. De vereenvoudiging die dat oplevert, weegt ruimschoots op te­ gen de beperkingen en daar draait het alle­ maal om. Maak zaken niet nodeloos complex, maar gebruik eenvoudige componenten om een organisatie efficiënter te maken. De IT­ servicemanager wordt in dat krachtenveld steeds meer een contractbeheerder. Hij zal net zoals zijn collega van ‘facilitair’, steeds meer diensten inhuren en veel meer op regie gericht zijn. Ik noem dat de verschuiving van ‘Lego naar Playmobil’, ofwel de verschuiving van bouwen naar spelen.

”

ls ik een artikel schrijf voor IT-Infra moet ik het met ongeveer tweeduizend woorden doen. Langer en de schaar gaat erin. In een column als deze kan ik zo’n 350 woorden kwijt. U zult begrijpen dat er af en toe behoorlijk gepuzzeld moet worden om het allemaal te laten passen, want het moet uiteindelijk wel een mooi, begrijpelijk en netjes afgerond verhaal worden. Daarom is het voor mij af en toe bevrijdend om een blog te schrijven, want dan ben ik voor even verlost van die vermaledijde woordenteller en kan ik gewoon lekker mijn gang gaan. Met sms’jes heb ik daarom niet zoveel. Niet alleen kun je er niks in kwijt, het is ook een marteling om ze in te tikken. Je hebt een keuze uit twee methoden: zelf elk lettertje intikken op een tiencijferig toetsenbord of middels een bizarre telefoonvariant op ‘Hints’. Beide zijn elk op hun eigen manier arbeidsintensief en foutgevoelig. Het is maar net waar je voorkeur naar uitgaat: de duimschroef of de pijnbank. Uiteraard komen die nadelen voort uit de beperkingen die een mobieltje met zich meebrengt. Maar tablets en pc's hebben die beperkingen niet. Toch zijn er mensen

Wat er overblijft is niets meer dan een veredelde titel, een soundbite die Twitter een goed idee vinden. Ik weet het niet, ik kan redelijk goed schrijven, maar toch zie ik echt geen kans om deze column tot 140 lettertekens te reduceren. 140 woorden misschien. 140 letters... echt niet. Wat er dan overblijft is niets meer dan een veredelde titel, een soundbite. Het verbaast mij dan ook niet dat Twitter met name populair is bij inhoudsloze politici en celebraties, die eigenlijk toch al nooit iets te melden hadden. Ik kan er niet zoveel mee. Maar misschien heb ik ongelijk en ontkom ik er op den duur niet aan om te gaan twitteren. Nou hier komt-ie dan, de hele column in een tweet: ‘Twitter: als je echt niks te zeggen hebt #itmatters’. Achteraf gezien had dat eigenlijk nog korter gekund...

Hans Bezemer Bezemer is configuratiemanager bij Ordina ([email protected]).

it­infra OKTOBER 2013 19

column it matters

Mijn eerste tweet

toolbox

Handige apps voor de

In deze rubriek bekijken we enkele goedkope of gratis handige applicaties. Deze keer ligt de focus op tooling. Marcel Beelen

Python 3

S

hellscripts blijven een on­ misbaar hulpmiddel voor menig systeem- en netwerk­ beheerder. Sommigen hebben de stap gemaakt naar Perl of misschien naar C++ of C#, maar voor het ware toolinggevoel is toch vooral Python een belangrijke ontwikkeltool. En niet alleen systeembe­ heertools worden gemaakt in Python, ook veel websites en webapps draaien op Python. Zo bouwt Google bijna alles in Python en DropBox is bij­ voorbeeld gemaakt in Python. Python is er voor nagenoeg elk platform en er zijn specialis­ tische distributies die worden voorzien van speciale libraries.

Zo bevat bijvoorbeeld Anaconda Python libraries voor data­ management, -analyse en -visualisatie. Er is een portable appversie van Python die direct draait vanaf uw USBstick en er zijn Python-versies die draaien op Java VM of .NET. Python is overigens bedacht door de Nederlander Guido van Rossum die inmiddels we­ reldberoemd is in de IT-scene. De naam Python schijnt af te stammen van Monty Python’s Flying Circus, een favoriet tvprogramma van Van Rossum. Python wordt geïnterpreteerd en niet gecompileerd. Dit betekent dat het ontwikkelen

in Python erg flexibel is en snelle wijzigingen van omgevingen in productie mogelijk maakt. Na installatie vindt u python in /usr/local/bin/python3.3 en de commando’s in /usr/ local/bin voor UNIX en Linux. Soms wordt /usr/local/python gebruikt als installatiepad. Op Windows is python veelal geïnstalleerd in C:\Python33. Python is aan te roepen als interactieve interpreter: u tikt dan opdrachten op een opdrachtregel, net als in een shell. Maar het is natuurlijk ook net zo zinvol script als ar­ gument mee te geven. Script is direct uitvoerbaar te maken

uw eindgebruikersdocumen­ ten aan te bieden als e-book of app? Tools hiervoor komen in (en gaan uit) de App Stores en zijn sterk in opkomst. Een handige app is Book Creator van Red Jumper Stu­ dio. Hiermee maakt u in een handomdraai een mooi Apple iBook, interactief, met plaatjes, video en meer. De gebruikers­ handleiding krijgt hiermee een heel nieuwe dimensie. Enig nadeel is dat het iBook op

andere devices een deel van zijn charme verliest, omdat er dan een ePub-formaat van wordt gemaakt. De gratis versie kan één iBook maken,

door (op UNIX) te beginnen met #! /usr/bin/env python3.3 in het script. Maar u kunt ook een script uitvoerbaar maken door het x-bitje in te schake­ len met $ chmod +x myscript. py. Op Windows wordt de extensie .px automatisch gekoppeld aan Python, zodat de script vanzelf loopt. Python heeft veel communities waar kennis uitgewisseld wordt. U kunt deelnemen aan congres­ sen en er zijn vele boeken over geschreven. Nog niet met Python begonnen? Het loont zeker de moeite voor uw car­ rière om er eens in te duiken. Licentie: opensource Info: http://www.python.org

Book Creator 2.7.1

H

et komt vaak voor dat u als systeem-, netwerk- of applicatiebeheer­ der documentatie moet maken voor de eindgebruikers. U doet dat op interne of externe wiki’s, u hangt Word- of pdf-documenten in Sharepoint-omgevingen of plaatst documenten op een website of vult een weblog met pagina’s informatie. Maar in de smartphone-wereld van vandaag is het wellicht slim

20 OKTOBER 2013 IT-Infra

de betaalversie van een paar euro heeft deze beperking niet. Licentie: commercieel Info: www.redjumper.net/bookcreator

zakelijke werkplek Scratch

Z

at u vroeger ook tot laat in de nacht achter uw Commodore 64, Apple II of MSX- computer in basic te programmeren? Tegenwoor­ dig doen kinderen dat anders. Om uw zoon of dochter op jonge leeftijd al te leren omgaan met het idee achter programmeren, is Scratch een erg mooie oplossing. Scratch is ontwik­ keld door de Lifelong Kindergarten Group bij het MIT Media Lab. De grafische programmeeromge­ ving is en blijft gratis en heeft als doelgroep kinderen tussen vier en zestien jaar. Scratch 2.0 is een cloudoplossing, en draait helemaal online. U moet de beschikking heb­ ben over minimaal Chrome 7, Firefox 4 of Internet Explorer 7 met Adobe Flash Player 10.2 of nieuwer. Omdat de bedoeling is dat kinderen leren van het werken met scratch en van elkaar, is er een community waar alle ontwerpen van kin­ deren gedeeld worden. Scratch heeft een grote en zeer actieve community van aankomende programmeurs. Het heb­ ben van een account is niet verplicht, maar wel handig om deel te kunnen nemen aan de community en programma’s van anderen te kunnen bekij­ ken. Privacy is met kinderen

erg belangrijk. Er worden weinig gegevens vereist bij de registratie. Behalve het land, de geboortedatum, geslacht en e-mailadres is er niets nodig. Voor kinderen onder dertien jaar wordt verwacht dat een e-mailadres van een ouder wordt opgegeven. De gegevens worden door MIT alleen gebruikt voor onderzoek voor het verbeteren van Scratch. Ook hergebruik van alle materiaal is mogelijk en wordt gestimuleerd (Scratch noemt dit een remix). Door een ontwerp of programma op de site te bewaren, geeft u impliciet toestemming voor remixen. Remixen maakt deel uit van het community-idee en gebeurt onder de Creative Commons Share Alike-licentie. En zo vinden we op de site vele e-kaarten, interactieve verhaaltjes, spelletjes en animaties gemaakt door kin­ deren en andere Scratch-fans. Het doel van Scratch is dat leerlingen op jonge leeftijd creatief leren denken, syste­ matisch redeneren en leren samenwerken met anderen door het ontwerpen en maken van Scratch-projecten. De vorige 1.4-versie was een lokaal te installeren omge­ ving. De makers hebben ge­

merkt dat het toch wel zinvol is een lokale variant te heb­ ben. Dus sinds kort is er ook een bètaversie van een Scratch 2.0 Offline Editor te down­ loaden. De software werkt op Mac, Windows en enkele 32bit Linux-varianten en u hebt de Adobe AIR 3.x runtimeomgeving voor Windows of 2.6 voor Linux erbij nodig. De Offline Editor kan uiteraard de programma’s uploaden naar de cloud om ze te delen met andere kinderen. De sourceco­ de van het in Squeak geschre­ ven Scratch 1.4 is beschikbaar en die van de eerste versie van Scratch 2 eveneens. De code van de laatste versie (op de site en van de offline editor) zijn nog niet beschikbaar ge­ steld. Grote delen van de site zijn in Nederlands beschik­ baar en van de online editor is eveneens een Nederlandse versie aanwezig. Scratch werkt met blokken – net als Lego – die met de muis opgepakt worden en in het programmavenster worden

geplaatst. De beginnend pro­ grammeur begint vaak met een bestaand project en gaat hierin aanpassingen maken. Maar u kunt ook vanaf scratch beginnen. U kiest een sprite, dat is een object waar u op­ drachten aan wenst te geven. Standaard is dit de kat, die ook het logo van de programmeer­ omgeving is. Vervolgens sleept u opdrachten voor beweging – bijvoorbeeld met het blok ‘Neem 10 stappen’ – naar het venster, laat de kat spreken – met het ‘Zeg hallo blok’ – en op dezelfde wijze maakt u lussen, controleert op gebeurtenissen, voegt functies toe enzovoort. Een aardige eerste indruk van wat Scratch is en hoe het werkt, is te zien in de video http://vimeo.com/65583694. U en uw kinderen wordt zeker enthousiast over deze online tooling-site. Licentie: gratis en deels opensource Info: http://scratch.mit.edu

[email protected]

IT-Infra OKTOBER 2013 21

servicemanagement

Schoenmaker blijf bij

De rol van

IT-regie is een nieuw vakgebied waarover verschillend wordt gedacht, zowel over de

rol als over de reikwijdte ervan. Afbakening van taken en verantwoordelijkheden van zowel leveranciers en afnemers, als van de regieorganisatie zijn belangrijk. Daarnaast speelt houding en gedrag van de regisseur een belangrijke rol. Marco van der Haar

R

egie van IT-diensten en projecten is ontstaan vanuit de behoefte om vraag en aanbod van IT op elkaar af te stemmen. Dat speelde aan­ vankelijk met name rond outsourcing, waar toeleverancier en afnemer twee verschil­ lende partijen zijn. De communicatie tussen beiden verloopt soms moeizaam, met alle misverstanden van dien. De laatste jaren wordt IT-regie ook steeds meer ingezet als intermediair tussen IT en interne klanten.

Maar wat houdt die regierol nu precies in en wellicht nog belangrijker, hoe geef je er in­ vulling aan? In theorie is het antwoord op die vragen eenvoudig: IT-regie richt zich, vanuit het begrip van de verschillende informatie­ behoeften, denkkaders en competenties, op de afstemming tussen leverancier en afne­ mer van IT-diensten. Maar theorie en praktijk zijn twee we­ relden. Onder meer omdat zowel IT’ers als afnemers nogal eens moeite hebben elkaars

Klantorder-ontkoppelpunt (KOOP) Het klantorder-ontkoppelpunt is in de marketing en de logistiek het punt dat aangeeft hoe ver stroomopwaarts in een bedrijfskolom een klantenorder doordringt in het productieproces of het distributieproces van een aanbieder van een product of dienst. Het wordt ook wel het hoofdvoorraadpunt genoemd. Als een klant een doosje paperclips koopt, heeft de kantoorboekhandel zo’n doosje gewoon op voorraad. Men spreekt over productie op voorraad of massaproductie. Het KOOP ligt hier dus aan het eind van het productieproces en de klant heeft geen invloed op de fabricage. Als een klant een jacht koopt dat volgens zijn specificaties moet worden gebouwd op order, dan ligt het KOOP voor de fabricage en heeft de klant directe invloed op de fabricage. Men spreekt van ontwerpen en maken op order. De ligging van het KOOP is sterk afhankelijk van de logistieke grondvorm of het logistieke concept van een bedrijf of bedrijfskolom. Om kosten te verlagen wordt vaak getracht om het KOOP zo ver mogelijk ‘naar voren’ te brengen. Dat wil zeggen dat zoveel mogelijk van het proces door klantenorders wordt aangestuurd. Men spreekt hier ook wel van het stroomopwaarts verschuiven van het KOOP. Hierdoor worden kosten van voorraad en incourantheid voorkomen. Moderne planningsystemen als JIT en Kanban zijn hier voorbeelden van.

22 OKTOBER 2013 IT-Infra

rol te accepteren. IT’ers denken al snel dat zij het beste weten wat goed voor een ge­ bruiker is. Klanten hebben vaak de neiging zich tot in detail te bemoeien met wat de IT volgens hen moet leveren. Beide houdingen zijn contraproductief en het is aan de ITregie­organisatie om een constructieve sa­ menwerking tussen de partijen te realiseren.

Richtlijnen

IT-regie is echter nog een relatief jong vakge­ bied en daarom ontstaat er in toenemende mate behoefte aan richtlijnen om de regie­ functie optimaal in te richten. Daarbij gaat het om vragen als: ‘Moeten we leverancier en afnemers strikt van elkaar scheiden om te voorkomen dat je als regieorganisatie “buitenspel” komt te staan?’ Of is het juist wenselijk aanbieder en gebruiker zo veel mo­ gelijk met elkaar in contact te brengen om zo tot een optimale afstemming te komen? Binnen regieorganisaties wordt hier nog heel verschillend over gedacht. Er zijn mede­ werkers die vanuit hun historie bij een sta­ fafdeling gewend zijn om de klant op maat te bedienen en vanuit die ervaring de klant waar mogelijk z’n zin te geven. Maar een klant op maat bedienen, kan in sommige gevallen regelrecht indruisen tegen het be­ lang van de aanbieder, terwijl de rol van de regieorganisatie juist is om tot een optimale afstemming tussen beide partijen te komen. Dat impliceert dat een klant niet per defini­ tie op z’n wenken bediend kan worden (zeker

je leest

de klant bij dienstverlening business strategie & beheer businessplan

financieel beleid

businessprogramma

IT-plan

business eisenpakket

bedrijfsonderdeel

bedrijfsonderdeel

change-request

vraag integratie

bedrijfsonderdeel

risk, security & compliance

architectuur project- & Beleid serviceportfolio beleid

sourcingstrategie

vraag

aanbod

businesscase

inkoop

eisenpakket

projecten

projectbeheer

impact

changes

change-beheer

release

contractperformance

servicebehoefte

klant servicecatalogus

provider servicecatalogus

servicerequest

dienstlevering

standaarddiensten

customer service

technologie innovatie

servicebeheer service performance

interne service provider

ICT-architectuur

aanbod integratie

bedrijfsonderdeel

provider

detail ontwerp

externe service provider

ontwikkeling test implementatie

servicelevering

externe service provider

externe service provider

serviceverbetering

Figuur 1 Demand Supply Governance-framework

niet als er tegen zo laag mogelijke kosten ge­ werkt moet worden). In de kern van de zaak gaat dit vraagstuk over wat in sectoren als marketing en logis­ tiek wordt aangeduid als het ‘klantorder­ ontkoppelpunt’ (KOOP, zie kader). Simpel gesteld draait dit om de vraag waar in geval van een ‘order’ de directe bemoeienis van de klant ophoudt.

Framework

Op basis van de ervaringen in andere secto­ ren is een visie ontwikkeld op de vraag hoe je als regieorganisatie de belangen van leve­

rancier en gebruikers optimaal tot z’n recht laat komen. Daarbij maakt men onder meer gebruik van het DSG­framework (Demand Supply Governance, figuur 1), dat primair twee doelstellingen heeft: ­ zorgen dat interne en externe IT­leveran­ ciers hun diensten leveren, conform de af­ spraken met de afnemer. ­ verhogen van de toegevoegde waarde van IT, waardoor de business blijvend concur­ rentievoordeel verkrijgt.

Ontkoppelpunt

Voor de regieorganisatie is met name het

‘align domain’ uit het DSG­framework van belang. Dat is immers het speelveld waar de intermediair beide partijen bij elkaar brengt. Daarbij biedt de verdeling in ‘standaarddien­ sten’, ‘changes’ en ‘projecten’ al een heldere richtlijn voor de mate waarin klant en leve­ rancier al of niet direct met elkaar schakelen.

Standaarddiensten

Van deze drie is de rol van IT­regie rond de categorie ‘standaarddiensten’ het makke­ lijkst te definiëren: voor standaarddiensten ligt het ontkoppelpunt vooraan in het traject. De klant kan gebruikmaken van de ‘Product­ it­infra OKTOBER 2013 23

servicemanagement en Diensten Catalogus’ (PDC), zonder dat er interactie met de leverancier plaatsvindt. U vraagt en wij draaien. De redenering hierachter is dat het van­ uit kostenoverweging niet logisch is een dure expert in te zetten rond het afnemen van eenvoudige diensten. Behoudens het eenma­ lig doorgeven van enkele specs of vereisten is bemoeienis van de regieorganisatie daarom niet gewenst. Bij het verwijzen naar de PDC speelt een rol dat het ook voor de aanbieder belangrijk is om een standaarddienst ook werkelijk als standaard te kunnen aanbieden. Daar haalt deze partij namelijk zijn kostenvoordeel van­ daan. Zo veel mogelijk van hetzelfde leveren tegen minimale prijzen. Zaak is wel dat de regieorganisatie aan de klant duidelijk maakt dat voor standaard­ diensten de PDC de enige ingang is en dat geen tussenkomst van de regieorganisatie plaatsvindt. De klant moet dat ook accepte­ ren. Een concreet voorbeeld hiervan speelde bij een overheidsorganisatie waar rond de inrichting van het incidentmanagement on­ duidelijkheid tussen leverancier en afnemer was ontstaan. Overleg tussen beide partijen bracht geen uitkomst. Het eerst wat IT-regie in deze situatie heeft gedaan is de afnemer duidelijk maken dat de regieorganisatie heel specifieke informatie van de afnemer wil. Sec weten wat er gewenst wordt en wat er gele­ verd wordt en meer niet. De achterliggende boodschap aan, in dit geval de afnemer, is dat 24 OKTOBER 2013 IT-Infra

IT’ers denken het beste te weten wat goed voor een gebruiker is. Klanten bemoeien zich tot in detail met wat de IT moet leveren

mogelijke ophef en ergernis die zich heeft opgehoopt totaal niet relevant is. Daarnaast wordt meteen duidelijk dat je als regieorga­ nisatie eigen expertise hebt en een aanpak volgt die niet door de ander, aanbieder of afnemer, bepaald wordt. Door als regieorganisatie helder af te kaderen waar je het over wil hebben, maar vooral ook waarover je het niet wil hebben, wordt veel tijd bespaard en kan men direct doordringen naar de kern. Voorwaarde is uiteraard wel dat de klant, in dit geval de afnemer, deze aanpak kent en ook accepteert.

Changes

Precies andersom wordt het bij ‘changes’ en ‘projecten’. Daar is interactie met de klant juist gewenst. De klant moet immers zoveel mogelijk input leveren. Het is bij deze twee categorieën daarom minder duidelijk waar het ontkoppelpunt tussen klant en regieor­ ganisatie en tussen klant en leverancier ligt. Waar het de aanvraag voor een ‘change’ betreft, moet voor de regie-organisatie in elk geval duidelijk zijn wat de reikwijdte van een change (ook: niet-standaard aanvraag) is, en

wat de impact is op de werkwijze en de pro­ cedures, zowel bij de leverende als bij de afne­ mende partij. Aan die helderheid ontbreekt het in de praktijk nogal eens. Vaak wordt een aanvraag voor een change maar half onder­ bouwd en blijkt men de impact op de rest van het systeem of de organisatie totaal niet te overzien. Menig regieorganisatie valt bij dit soort situaties in de standaard valkuil om ‘toch maar iets te gaan maken’, vanuit het idee dat men wel denkt te weten wat de klant wil. De kans dat de regieorganisatie uit zo’n half onderbouwde aanvraag voor een change een heldere aanvraag voor een leverancier kan destilleren, is klein. Laat staan dat de le­ verancier vervolgens levert wat de klant wil. Hier dient de regieorganisatie daarom een sturende rol richting klant op zich te nemen door direct terug te koppelen dat de klant beter moet nadenken over wat hij precies wil. De klant moet helder formule­ ren wat de gewenste veranderingen zijn en welke impact die mogelijk hebben op delen van een informatiesysteem of op – delen van – de organisatie. Het zal duidelijk zijn dat ITregie ook een participerende rol heeft bij het scheppen van duidelijkheid, onder meer door aan te geven op welke punten een klant meer specifieke informatie moet geven. Strikt genomen is het bij de aanvraag van een change geen bezwaar als klant en leve­ rancier onderling contact hebben, zolang de regieorganisatie maar de driver’s seat bezet en op de businesscase blijft sturen.

Projecten

Bij ‘projecten’ wordt het spel nog weer anders gespeeld. Daar draait het in veel gevallen juist om intensieve samenwerking tussen leverancier, regieorganisatie en afnemer. Dat leverancier en klant daarbij onderling over­ leggen hoeft geen enkel bezwaar te zijn. In­ tegendeel, zolang beide partijen maar niet voor de ander gaan denken. De rol van de regieorganisatie is primair om beide partijen bij de les te houden. Daar­ bij is het de regieorganisatie die in dit proces de eisen stelt. Het kan daarbij gaan om eisen voor het beschikbaar stellen van de juiste contactpersonen door zowel leverancier als klant. Overleg kan alleen plaatsvinden tussen direct verantwoordelijken met beslissingsbe­ voegdheid. Ontbreken die functionarissen, dan is het zaak de betreffende organisatie daar op aan te spreken en niet toch in over­ leg te gaan via tussenpersonen. Dat laatste leidt al snel tot verkeerde beeldvorming en daarmee tot vertraging. Daarnaast is bij projecten van belang dat de regieorganisatie de partijen op hun eigen rol wijst. Zodra een afnemer in dit proces te veel inhoudelijke vragen gaat stellen over de architectuur van de leverancier, is het aan de regieorganisatie om duidelijk te maken dat dat niet aan de orde is. Het project is gericht op het leveren van een gespecificeerde dienst. Hoe de leverancier die dienst zal leveren is aan hem, zolang hij maar aan de afgesproken specificaties voldoet. Daarentegen moet de regieorganisatie de klant steeds aansporen

Wanneer regie zijn rol pakt en stuurt op het juiste gedrag van klant en leverancier, ontstaat bij beide partijen vertrouwen

blij mee is. In het verlengde daarvan sturen wij er op dat binnen twintig werkdagen na een aanvraag duidelijk is hoe men met de vraag van de klant aan de slag gaat en dat men weet wat men kan verwachten.

Conclusie

om zijn voortschrijdend inzicht, dat van in­ vloed kan zijn op de business requirements, te communiceren. Dat is de basis om een project zo dicht mogelijk bij de doelstelling te krijgen. Wat daarbij kan helpen, is om een project in deelprojecten te splitsen en per deelproject te evalueren. Pas als er resultaat is, wordt er geld voor het vervolg beschikbaar gesteld. Met name vanuit klantorganisaties wordt deze aanpak steeds vaker gevolgd.

En dan nog dit

Tot slot: de rol van IT-regie wordt voor een belangrijk deel bepaald door houding en gedrag. Door uit te stralen dat je weet waar je mee bezig bent, geef je zowel aanbieder als afnemer vertrouwen. Dat is de basis voor een vruchtbare samenwerking. Wees daarbij niet bang om beide partijen ruimte voor on­ derling overleg te geven, maar waak ervoor dat zaken buiten jou om beklonken worden. En last but not least is het zaak dat de regieorganisatie ervoor zorgt dat klanten op elke vraag spoedig antwoord krijgen. Wij streven daarbij op het effect dat de klant uiterlijk binnen 48 uur antwoord krijgt. De ervaring leert dat men daar doorgaans heel

Regie is een jong vakgebied waarin vraag­ tekens geplaatst worden bij de rol van afne­ mers, leveranciers en de regieorganisatie zelf. Door onderscheid te maken tussen de ver­ schillende categorieën van diensten die wor­ den geleverd – standaarddiensten, changes of projecten – wordt duidelijk wat de inbreng van de afnemer (en van de leverancier) is. De theorie van het klantorder-ontkoppelpunt (KOOP) is hierbij behulpzaam. Wanneer regie zijn rol pakt en stuurt op het juiste gedrag van klant en leverancier, ontstaat bij beide partijen vertrouwen. Dat is de kortste weg naar een vruchtbare samen­ werking.

Marco van der Haar ([email protected]) is principal consultant en partner bij Quint Wellington Redwood, een adviesbureau dat zich richt op het grensvlak van organisatie en IT. IT-Infra OKTOBER 2013 25

servicemanagement

Roadshow Eindgebruikers zijn doorgaans niet enthousiast over

nieuwe IT op hun werkplek en dat kost de helpdesk veel tijd. Hoe verander je die scepsis in acceptatie? Erwin Derksen

T

ijdens grote veranderingen op ITgebied blijkt het vaak lastig om gebruikers tevreden te houden. Hoe zorgvuldig we de projectplan­ nen ook schrijven, planningen maken en de voortgang bewaken, op de een of andere manier zorgt de laatste fase, de uiteindelijke migratie, vaak toch nog voor een piek in het stressniveau van de IT’ers en de belasting van de helpdesk. Veel calls kunnen worden voorkomen door vóór de definitieve uitrol een gede­ gen pilot uit te voeren. Maar bij een pilot is slechts een selecte groep gebruikers betrok­ ken, vaak de key users en de ‘lastige gevallen’, omdat die kundig en kritisch genoeg zijn om onvolkomenheden te detecteren en daarover te communiceren met de IT. Maar de stan­ daardgebruiker participeert vaak niet in een pilot. Dat is meestal ook niet wenselijk, een pilot moet immers beperkt blijven qua om­ vang. Het wordt echter steeds belangrijker om zoveel mogelijk gebruikers pro-actief te be­ naderen en te betrekken bij veranderingen die invloed hebben op hun werkplek. De tijd dat de systeembeheerder of IT-afdeling be­ paalde hoe de IT eruit moest zien, is voorbij. Steeds vaker bepalen eindgebruikers – al dan niet via het management – wat er gebeurt en op welke wijze zij gefaciliteerd willen worden. Het Nieuwe Werken en Bring Your Own Device staan vrijwel overal hoog op de agenda. Een frisse en betrokken aanpak is daar­ 26 OKTOBER 2013 IT-Infra

om wenselijk, nodig en effectief. Roadshows kunnen gebruikers op een leuke en effectie­ ve wijze betrekken bij een upgrade van hun werkplek. Het idee: door de eindgebruiker se­ rieus te nemen en ICT goed op de kaart te zet­ ten, laten we de migratie soepeler verlopen. ICT’ers kijken me soms vreemd aan als ik met dit voorstel kom, maar specifiek voor Office doe ik dit nu voor de zesde keer bij gro­ tere klanten en tot nu toe is het altijd een succes gebleken.

Wat is een roadshow?

Een roadshow is eigenlijk niets meer of min­ der dan een leuke, vlotte, fijn vormgegeven en goed doordachte presentatie (figuur 1). Waar het primair om gaat is dat je bij je ge­ hoor, de eindgebruikers dus, de aversie tegen nieuwe IT op hun werkplek wegneemt en hen wellicht zelfs nieuwsgierig maakt. Dus vooral geen lappen tekst, geen opsomming van bullet­points, want dat is dé manier om je gehoor kwijt te raken.

Belangrijke aandachtspunten

Een roadshow is primair gericht op de be­ zoekers. Zij moeten het leuk vinden. Je moet als IT’er daarom niet jouw verhaal vertellen, maar hún verhaal. Houd het kort, 45 minuten is het maxi­ mum. Een roadshow kan afhankelijk van de omgeving, cultuur, beschikbare ruimtes, tijd et cetera, uiteenlopen van een kort, pragma­ tisch overzicht van de hoofdpunten (tien à twintig minuten), tot een completer verhaal,

creëert

begrip en acceptatie onder eindgebruikers

Figuur 1 Houd het vooral aantrekkelijk

Steeds vaker bepalen eindgebruikers wat er gebeurt en op welke wijze zij gefaciliteerd willen worden IT-Infra OKTOBER 2013 27

servicemanagement

Verhaalopbouw roadshow Het verhaal dat tijdens een roadshow met betrekking tot Office gepresenteerd wordt, heeft de volgende opbouw:

inclusief een demo van praktische zaken en leuke, aansprekende functies. Je kunt dan een verhaal vertellen en ook live wat laten zien. 45 minuten valt ook binnen de aan­ dachtspanne van mensen, zeker als het ver­ haal leuk en energiek wordt gebracht. Lan­ ger is niet effectief! Korter kan, bijvoorbeeld door de demo te laten vervallen (zie kader ‘Verhaalopbouw roadshow’). Ik raad altijd aan om eventuele demo’s te laten verzorgen door een eigen medewerker. Bij presenteren voelen veel mensen zich niet comfortabel, maar demo’s geven, kent een lagere drempel, zeker als het goed is voorbe­ reid. De eigen medewerker geeft een klant­ specifieke touch aan het geheel en kan zich ook direct binnen de organisatie profileren. Vaak hebben we een aantal demo-on­ derwerpen klaarstaan. Je kunt dan de zaal betrekken door bijvoorbeeld te vragen ‘zijn er nog Excel-liefhebbers in de zaal?’ en dan di­ rect daarop aansluiten met een voorbereide Excel-demo. Houd demo’s eenvoudig. Verreweg de meeste gebruikers benutten nog geen tien procent van de functionaliteit van een pro­ gramma. De gebruiker hoeft ook niet let­ terlijk al je stappen te onthouden. Het gaat erom dat ze een indruk krijgen van hoe iets werkt en zien dat voor bepaalde functies slechts weinig kennis nodig is. Als gebruikers tegen iets aanlopen, dan zullen ze de demo herinneren en met wellicht een beetje hulp de oplossing vinden. Besteed ook kort aan­ dacht aan de vraag wat ze de komende peri­ 28 OKTOBER 2013 IT-Infra

ode van IT kunnen verwachten, zodat je ook de ICT-afdeling goed op de kaart kunt zetten. De groepsgrootte is niet zo relevant. Bij sommige klanten komen er tien tot twintig mensen bij een sessie, maar tachtig of meer komt ook voor. Dit is geheel afhankelijk van de organisatie en de beschikbare ruimte en faciliteiten. Voor echte, directe interactie is een kleine groepsgrootte beter, maar met grote groepen kun je grote aantallen ge­ bruikers in korte tijd efficiënt informeren en betrekken.

Waarom dit werkt

Een roadshow werkt wat mij betreft, omdat je in totaal slechts een uur tijd vraagt van de eindgebruiker, daarin persoonlijk contact kunt hebben en, last but not least, men zich serieus genomen voelt. Mijn ervaring is dat eindgebruikers het waarderen om op deze manier geïnformeerd te worden over een upgrade. Het kost ze wei­ nig tijd en ze zijn gedurende de roadshow ook gefocust op het ontwerp. Dit lukt je niet met flyers, intranet, e-mail, brieven et cetera. Bovendien, wie zich serieus genomen voelt door ICT zal tijdens de uitrol vaak net even wat meer geduld hebben of zelf gaan zoeken mocht zich een issue voordoen. Uiteindelijk zie je dat een uitrol rustiger verloopt, omdat je de mensen vooraf goed en op een vlotte manier hebt ingelicht. Het middel roadshow moet je dus met name inzetten bij upgrades en veranderin­ gen die een grote impact hebben op de eind­

gebruikers. Denk hierbij aan de introductie van een nieuw werkplekconcept als BYOD of een nieuwe Office-versie. Een bijkomend voordeel van een road­ show is dat het algemene kennisniveau erdoor wordt verhoogd. Mits goed opgezet laat het dingen zien waar mensen enthou­ siast van worden en waarmee ze effectie­ ver gaan werken. Hoewel dit lastig exact is aan te tonen, leidt een kleine toename van de kennis van bijvoorbeeld Office al tot een productiviteitsverbetering. Office is immers een pakket waar menig gebruiker dagelijks veelvuldig mee werkt. Het is dus zinvol daar in te investeren.

(1) Waarom doen we het? - upgrade van Office - nieuw werkplek­ concept - Bring Your Own

(2) Hoe werken de belangrijkste functies? Hoe ziet het eruit? - om gebruikers op hun gemak te stellen - door ze te laten zien waar de functies straks zitten die ze direct nodig hebben

(3) Wat kun je ermee? - l euke, praktische features laten zien -g  ebruikers het gevoel geven dat ze er wat aan hebben -g  ebruikers enthousiasmeren -e  en demo (optioneel, meestal circa twintig minuten)

(4) Planning - wat krijgt men nu precies? - en hoe en wanneer?

Bijkomend voordeel van een roadshow is dat het algemene kennisniveau wordt verhoogd Ik weet dat het onderwerp roadshow nogal eens tot sceptische reacties leidt. Im­ mers ‘de gebruikers snappen het toch niet’ of ‘ze komen toch niet’ en – nog een vaak gehoorde – ‘als ICT moeten we ons toch be­ zighouden met techniek?’

Ja, het is een andere manier van infor­ meren, zeker voor menig ICT’er, maar wel een effectieve. Bedenk dat het weinig tijd kost om een roadshow voor te bereiden. Trainingen organiseren kost vele malen meer tijd, van zowel ICT als de gebruiker, en is niet voor ie­

(5) Hoe gaan we helpen bij de overstap? - aangeven dat ICT klaarstaat en de gebruikers wil helpen - zorgt voor meer rust tijdens de migratie

dereen effectief. Bovendien is een roadshow makkelijk te herhalen. En tot besluit: baat het niet, schaadt het niet. In het slechtste geval komt er niemand, al is mij dat tot op heden nog niet overkomen. Meestal komen meer mensen dan vooraf was ingeschat.

Erwin Derksen ([email protected]) is senior solution specialist bij Platani, een kennishuis, gespecialiseerd in advies en projecten op het gebied van ICT-infrastructuur. Twitter: @erwin_derksen IT-Infra OKTOBER 2013 29

getest

Software voor printbeheer

Slimmer printen spaart kosten en milieu Besparingen tussen 10 en 50 procent bij printers zijn volgens allerlei

studies haalbaar. Slimmer printen is bovendien goed voor het milieu. Printbeheersoftware helpt. Jozef Schildermans

K

osten en milieu sparen bij printers heeft betrekking op meer dan alleen de ver­ bruikskosten. Andere aandachtspunten zijn bijvoorbeeld het energieverbruik van printers, co­ piers en multifunctionals, het gebruikte verpak­ kingsmateriaal en de recyclage van cartridges en apparaten. Printerfabrikanten hebben hier meer aandacht voor dan vroeger en bieden allerlei op­ lossingen in hard- en software. Ze sponsoren ook studies die het belang van groener en goedkoper printen moeten aantonen. Zo betaalde OKI Systems in oktober vorig jaar de IDC-studie SMB Buying Considerations for Smart Business Printing. Volgens die studie geeft 46% van de Europese mkb’s aan dat het energieverbruik bij printen voor hen een zorg is. 61% van de mkb’s bespaart nu al op de printkosten door middel van duplex printen en allerlei energie­ besparingsmaatregelen. Zowat alle printerfabrikanten en systeemin­ tegratoren bieden nu geïntegreerde oplossingen voor managed document services of managed print services (mds/mps). Die zijn vooral van toepassing voor de eigen merkproducten en eerder geschikt voor grotere organisaties. In dit artikel concen­ treren we ons op betaalbare printbeheersoftware die bruikbaar is in een heterogene omgeving met diverse merken en apparaten van verschillende leeftijden en die bovendien schaalbaar is van klei­ nere mkb tot grote onderneming. We testten drie producten: PaperCut NG, PrintAdmin Print Job Manager en Print Manager Plus.

Besparingsstrategieën

De hoeveelheid papier en andere verbruiksgoe­ deren die worden bespaard, en daarmee gepaard 30 OKTOBER 2013 IT-Infra

gaande kostenbesparingen en milieuvoordelen, hangen af van de gekozen strategie. De volgende cijfers zijn afkomstig van PaperCut, maar worden bevestigd door een Gartner-studie, die besparingen van twintig à dertig procent op de directe print­ kosten realistisch acht. Als medewerkers weten dat hun afdrukgewoontes worden bewaakt zonder dat er verdere beperkingen worden toegepast voor het printen, vermindert dit het aantal afgedrukte pa­ gina’s met gemiddeld tien procent. Dit is de een­ voudigste toepassing van printbeheersoftware, die het minste impact heeft op de gebruikers. Een meer restrictieve configuratie, waarbij de systeembeheerder filters, beperkingen en automa­ tisch omleidingen naar goedkopere printopties binnen de organisatie oplegt, leiden niet nood­ zakelijk tot meer besparingen. Maar als het goed gebeurt, leidt dit tot besparingen tussen de tien en dertig procent. Bijvoorbeeld door dubbel­zijdig printen als voorkeuroptie in te stellen, wordt er uiteraard minder papier verspild. Ook lijkt het lo­ gisch om grotere printopdrachten automatisch om te leiden naar goedkopere printers. Zo kan er wor­ den bespaard door gebruikers te stimuleren alleen de benodigde pagina(‘s) in plaats van een volledig omvangrijk document te printen. Wilt u nog meer besparen, zult u quota moeten opleggen en eventueel zelfs kosten voor het afdruk­ ken aanrekenen. Deze laatste strategie zal minder binnen bedrijven, maar eerder in omgevingen met veel externe gebruikers (bijvoorbeeld scholen) wor­ den toegepast. De papierbesparingen kunnen dan oplopen tot vijftig procent. Jozef ([email protected]) is werkzaam bij Data TestLab.

PaperCut NG 13.3 (Build 23186) PaperCut NG bestaat uit vier apart te installeren onderdelen: primaire server voor printbeheer, optionele secundaire server voor grotere netwerken, optionele web printserver en optionele secundaire webprintserver. De software is beschikbaar in verschillende talen, waaronder Nederlands. De interfacetaal is identiek aan de gedetecteerde systeemtaal. Aan de clientkant is geen software nodig, maar er is wel een kleine Windows pop-up beschikbaar met een saldo-overzicht en een link naar een persoonlijke web­ pagina. De gebruiker kan via die web­pagina persoonlijke printtaken vrijgeven en gebruikersstatistieken bekijken.

Beheer

Na de installatie opent een configuratiewizard in de standaard webbrowser. Een wizard helpt bij het instellen van de initiële opties, zoals het configureren van het beheerwachtwoord, de standaardsysteemwaarden en de kosten per geprinte pagina. U kunt gebruikers importeren uit het lokale besturingssysteem, uit Active Directory of uit een ldapdirectory. Het is mogelijk om een deelverzameling van gebruikers te importeren. De licentiekosten voor deze software zijn gebaseerd op het aantal actieve gebruikers. Het is dus van belang het juiste aantal gebruikers te importeren.

Het dashboard

Het web-dashboard toont de systeemstatus, de printerstatus, real-time activiteit (die kan worden gepauzeerd) en een aantal grafieken en statistieken, zoals dagelijks geprinte pagina’s en de milieu-impact (papierverbruik, CO2-verbruik en stroomverbruik). Gebruikersbeperkingen zoals quota of kosten kunt u individueel of per groep wijzigen. Het is mogelijk standaardinstellingen te configureren voor toekomstige nieuwe gebruikers die automatisch uit de bedrijfsdirectory worden gesynchroniseerd. Men kan zo bijvoorbeeld verschillende kredietniveaus, printerinstellingen en wachtrij-instellingen per gebruikersgroep configureren. Het staat de beheerder vrij om sommige gebruikers te ontheffen van opgelegde printbeperkingen. Per (groep van) gebruiker(s) kan men allerlei statistieken en de gedetailleerde transactiegeschiedenis bekijken en in rapporten gieten. Net zo goed kan men rapporten genereren voor printers en transacties. Bij de printers kunt u tot op scripting-niveau allerlei wijzigingen, omleidingen

Gebruikers pop-up met printverbruik

en beperkingen instellen. PaperCut biedt trouwens verschillende voorgekauwde scripts aan, bijvoorbeeld om printtaken automatisch om te leiden naar de goedkoopste printer (‘least-cost routing’). Sommige geavanceerde opties van PaperCut kunnen worden aangesproken via xml-scripts en de PaperCut XML Web Services API. Eenvoudigere beperkingen kan de beheerder zonder programmeren via de beheerinterface aan- of afvinken. De mogelijkheden zijn te uitgebreid om ze hier allemaal op te sommen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om bij een kleurenprinter voor een groep van gebruikers automatisch alles in grijswaarden of dubbelzijdig af te drukken. Een andere mogelijkheid is om printjobs te wijzigen op basis van de naam of de extensie van het af te drukken bestand of de omvang van het spoolbestand. De informatie die na een succesvolle login aan individuele gebruikers wordt getoond, kan de systeembeheerder grotendeels zelf bepalen. Op de overzichtspagina kunt u bijvoorbeeld de milieu-impact

van het printen tonen, voor zowel de gebruiker zelf als de organisatie. U kunt ook bepaalde mogelijkheden zoals Web Print of Print Archiving in- of uitschakelen. Web Print is een optie die laptopgebruikers en externe (draadloze, niet-ingelogde) gebruikers toelaat om Microsoft Office-, xps- en Adobe pdf-bestanden te printen zonder dat ze de juiste printerdriver hebben. Om de hold/release-functies (beveiligde printfuncties) te gebruiken, dient men de aparte Print Release Software op een pc-terminal te installeren. Eén exemplaar van de software wordt gratis meegeleverd. PaperCut gebruikt standaard zijn eigen database, maar desgewenst kunt u een ander rdbms zoals Microsoft SQL (Express), MySQL, PostegreSQL of Oracle gebruiken.

Oordeel

PaperCut NG is een erg uitgebreid, schaalbaar en gebruiksvriendelijk printbeheersysteem. De ontwerpers lijken aan zowat alles gedacht te hebben. De clientless-werking, de beperkte systeemvereisten en de brede ondersteuning

voor allerlei besturingssystemen zijn belangrijke pluspunten. Producent: PaperCut Software International, www.papercut.com Leverancier: DataVerse, www.datraverse.nl/papercut/ Prijzen: gratis tot vijf gebrui­ kers; 339 euro tot 25 gebruikers; 408 euro tot 50 gebruikers enzovoort. Extra Print Release Station: 157 euro. Systeemvereisten: Primaire server: Windows XP­werkstation of ­server of hoger, Apple Mac OS X 10.6 of hoger, Novell Open Enter­ prise Server 2 of hoger, recente Linux­distributie (Red Hat, Debian et cetera) met 768 MB werkgeheugen (1 GB aanbevo­ len) en minstens 300 MB vrije schijfruimte. Client: Windows XP of hoger, Apple Mac OS X 10.4 of hoger (Power PC en Intel onder­ steund), moderne Linux­distri­ butie met minimaal Java 5.0, ander besturingssysteem met Java 5.0 met 256 MB geheugen. Print Release Station: Windows XP of hoger, Apple Mac OS X 10.5 of hoger, recente Linux met 256 MB geheugen.

it­infra OKTOBER 2013 31

getest

PrinterAdmin Print Job Manager 7.0.0.25 (Premium Edition) PrintAdmin Print Job Manager Premium Edition is Windows-software die op drie manieren kan worden geïnstalleerd. De eerste optie is om de software op een willekeurige Windows-pc te installeren die toegang heeft tot de printservers in het netwerk. Voeg daarna gewoon de gedeelde printers aan het systeem toe. De tweede optie is om de software direct op de Windows-printserver te installeren. De derde optie is om het administratieve gedeelte op een centrale computer of printserver, en daarnaast agentsoftware op alle werkstations, te installeren. Dit laatste is alleen nodig als u uw gebruikers toegang wilt verlenen tot geavanceerde opties, bijvoorbeeld het uitvoeren van printtaken via een pincode of bewaken van printers die niet via Windows, maar direct via een ip-adres gebruikt worden. De derde optie is in elk geval verplicht als u ook niet-Windows printers wilt bewaken met deze software. PrintAdmin Print Job Manager kan als Windows-service draaien, zodat het ook werkt op een werkstation of server waarop niemand ingelogd is. De software werkt in verschillende talen, waaronder Nederlands. U kunt de taalinstellingen niet manueel wijzigen: de software draait altijd in de taal van het werkstation of van de server. Alle opties, instellingen en afdruktaken worden in een lokale MS Access-database

32 OKTOBER 2013 it­infra

bewaard. Optioneel kunt u MS SQL Server gebruiken. U kunt de database back-uppen en vernieuwen zodra ze een bepaalde omvang bereikt.

Hoofdscherm

Beheer

Het beheer gebeurt met een Windows-programma of optioneel via een webbrowser. De webmodule moet u echter handmatig installeren op een IIS/ASP.NET-server. Dan kunt u niet langer MS Access gebruiken en bent u verplicht SQL Server te installeren en te configureren. Voor kleinere installaties is het sop de kool dan niet waard en zult u in de praktijk genoegen moeten nemen met de lokaal draaiende Windows-interface. Echt intuïtief of gebruiksvriendelijk is het beheer sowieso niet. Gelukkig is er op de website van PrintAdmin een uitgebreide ‘online demo’-afdeling met configuratie-instructies. Die hadden wij in elk geval nodig om de software aan de praat te krijgen. Gebruikers worden automatisch toegevoegd wanneer ze printen, maar u kunt ze ook manueel importeren uit het lokale besturingssysteem of Active Directory. Voor de basiswerking hoeft u geen software-agenten uit te rollen naar de werkstations. Wilt u uw gebruikers de kans geven of zelfs verplichten om een printjob te bevestigen vóór ze effectief wordt afgedrukt, dan is de software-agent verplicht. Dit is ook het geval als u printjobs wilt beveiligen met pincodes

Web-user

voor elke gebruiker of als u printquota wilt opleggen. De geavanceerde opties zijn overigens alleen beschikbaar in de Premium-versie. U kunt printjobs voor sommige gebruikers pauzeren of blokkeren aan de hand van criteria zoals omvang, aantal pagina’s, al dan niet in kleur en tijdstip. Automatisch omleiden naar een ander printer kan evenwel niet. Evenmin is het mogelijk om kleurenjobs automatisch te converteren naar zwartwitafdrukken.

Oordeel

PrinterAdmin Print Job Manager biedt uitgebreide printbeheermogelijkheden in een Windows-only omgeving. Maar installatie, configuratie en onderhoud zijn (te) ingewikkeld, zeker voor iets grotere netwerkinstallaties. Deze oplossing voelt verouderd aan.

Producent: CZ Software, www.printeradmin.com Leveranciers: raadpleeg tinyurl.com/c48dvl6 Prijzen: Standaard Edition: 167,91 euro voor eerste 10 gebruikers (6,72 euro voor elke extra ge­ bruiker met onbeperkt aantal printers). Premium Edition: 251,86 euro per 10 gebruikers (8,40 euro voor elke extra gebruiker). Een alternatief prijzenmodel ge­ baseerd op aantal gebruikers en printers is ook beschikbaar. Bijvoorbeeld een prijs voor Premium met 5 gebruikers en 2 printers is 151,51 euro. Maximaal 500 gebruikers. Systeemvereisten: Windows werkstation of server met Windows Print Server of Windows­werkstation of ­server met Windows 2000 of hoger, 300 MHz CPU, 256 MB geheugen, 40 MB vrije ruimte op harde schijf.

Print Manager Plus 2010 Enterprise Edition v8.0.137.197 Deze software draait op een Windows-printserver. Met behulp van de licentievrije ‘Printer Agent’ add-on kan men met deze software ook lokale werkstationprinters en ip-printers beheren. De functionaliteit kan met modules uitgebreid worden. De ‘Authentication Module’ laat eindgebruikers toe om printers te gebruiken waarvan de toegang beveiligd is met behulp van ‘Print Manager Plus’. De ‘Client Billing Option’ dient om printkosten door te rekenen aan derde partijen. De ‘WebAdvantage Option’ stelt gebruikers, die over de juiste inlog beschikken, in staat om MS Office-, Acrobat- en jpg/ png/tif-bestanden op afstand te printen. Dit kan ook met smartphones of tablets die niet over een eigen printerdriver beschikken. De ‘Remote Report Viewer’ add-on laat toe om overzichtsrapporten te bekijken, te printen en te bewaren op een ander werkstation of andere server dan die waarop de Print Manager Plus Windows-service geïnstalleerd is. Die service zorgt voor het bewaken van de printspooler en de verbinding met de printdatabase.

Beheer

De beheermodule, die eventueel op een ander werkstation of server kan worden geïnstalleerd, is een gewoon

Conclusie

Windows-programma. De Enterprise-versie ondersteunt ook geavanceerde configuraties zoals MS Cluster Services, Citrix/Terminal Server en Hyper-V. De goedkopere Small Business Edition doet dit niet en is eigenlijk vooral bedoeld om in satellietkantoren te installeren, waarbij die dan gekoppeld kunnen worden aan de centrale database van de Enterprise Edition. De software gebruikt een bestaande MS SQL Server 2005 of hoger of MS SQL 2005 Express die wordt meegeleverd en desgewenst samen met de software geïnstalleerd. Een lokaal draaiende MS SQL Express-database volstaat voor kleinere configuraties met maximaal vijf print servers, honderd werkstations en tot tienduizend printjobs per dag. Alles daarboven vereist een aparte MS SQL Server. Gebruikers worden geïmporteerd uit Active Directory of een ldap-server. Ook lokale gebruikers kunnen in het systeem worden opgenomen. Verbonden of gedeelde printers worden automatisch geïntegreerd. Printopties kunnen worden ingesteld per (groep van) gebruiker(s) en per (groep van) printer(s). Naast kosten en quota kan men ook beperkingen instellen. Variabelen zijn aantal pagina’s, omvang van de job, kleur of zwartwit, tijdstip, aantal kopieën, tijd-

Hoofdscherm met synchronisatie-opties voor gebruikers Uitgebreide rapporteermogelijkheden via ingebakken Crystal Reports

spanne tussen herdrukken, duplex en totale kosten. De overzichtelijke beheerinterface bevat zeven tabs: gebruikers, groepsinstellingen, OU’s (organization units), facturatie, printers, printservers en rapporten. De printserver-tab dient voor het beheer van de licenties. Die is bij Print Manager Plus immers gebaseerd op het aantal printservers. De rapportentab bevat tal van voorgekauwde rapporten waar men statistieken kan opvragen. Producent: Software Shelf International, www.softwareshelf.com Leverancier: Raxco Software, www.raxco.nl, raadpleeg tinyurl.com/d76a4u9 Prijzen: Enterprise versie: 995 euro per printserver voor 1 tot 5 printerservers met ongelimi­

teerde printers en gebruikers. 985 euro per printserver voor 5 tot 9 printservers, et cetera. Small Business Edition: 395 euro voor 1 printserver, 5 printers en 35 gebruikers. Single Server Edition: 776,10 euro voor 1 printserver met ongelimiteerde printers en gebruikers. Opties: 395 euro voor Client Billing & Authentication; 495 euro voor WebAdvantage Suite; 1250 euro voor Reports Center. Systeemvereisten: Windows 2000 of hoger. MS SQL Server (Express) 2005 of hoger. Met SQL Express­database: tot 5 printservers, tot 100 werkstation­printeragenten en tot 10.000 print jobs per dag. Met MS SQL Server: meer dan 10.000 print jobs per dag, meerdere printservers, ongelimiteerde werkstation­ printeragenten.

PaperCut NG is van dit drietal het beste product, op enige afstand gevolgd door Print Manager Plus. PrintAdmin Print

Job Manager kunnen we niet aanbevelen. Omdat PaperCut NG veruit het goedkoopste product is, is het de duidelijke testwinnaar.

it­infra OKTOBER 2013 33

storage

Nieuwe concurrent voor SSD Seagate heeft een harde schijf voor

mobiele toepassingen ontwikkeld die even robuust en snel heet te zijn als SSD, maar bijna acht maal zoveel opslag biedt. Jelle Wijkstra

M

et deze nieuwe schijf gaat Seagate de concurrentie aan met flashtechnologie. Ontwerpers van mobiele apparatuur hebben een duidelijke voorkeur voor flash, de zogeheten solid state drives. Deze uit chips bestaande geheu­ gens nemen weinig ruimte in beslag, zijn niet kwetsbaar voor vallen en storen, gebruiken min­ der energie door het ontbreken van bewegende delen, en bieden hogere lees- en schrijfsnelheden. De keus voor SSD heeft ook een prijs: SSD’s zijn relatief duur en de opslagcapaciteit is niet ver­ gelijkbaar met die van harde schijven. Seagate heeft in zijn jongste

34 OKTOBER 2013 IT-Infra

Ultra Mobile Hard Disk Drive veel van de zwakke plekken van een harde schijf aangepakt. De schijf­ eenheid van 2,5 inch is slechts vijf millimeter dik. Het apparaat is

voorzien van energiebeheersoft­ ware die het verbruik volgens Seagate drukt tot het niveau van een 64 gigabyte SSD. Bijbe­ horende beheersoftware houdt

36

Back-up in de cloud

40

Snelheidsjunkies: een kijkje in de toekomst

TDK stopt met de productie van tape. Per 1 maart 2014 stapt het bedrijf geheel uit de markt voor tape-opslag­ media. De voortdurende krimp in de markt voor gegevensopslag maakt dit een moeilijke zakelijke omgeving, zo voert het Japanse bedrijf aan voor zijn beslissing. De divisie die de opslagmedia produceert binnen TDK, Media Technology Corporation, wordt daarom opgeheven. Tapes worden door veel bedrijven nog

gebruikt voor back-ups. Daarbij is het LTO-format (Linear Tape-Open) domi­ nant. HP, IBM en Quantum hebben zich verenigd in het LTO-consortium en produceren hiervoor libraries en autoladers. Behalve TDK produceren Fujifilm, Maxell, Imation en Sony nog tapes. Fujifilm is marktleider. Verwacht wordt dat Imation, dat verlies lijdt in deze tak, binnenkort ook uit de tapeverkoop stapt.

Ontwerp harde schijf krijgt oppepper

bovendien in de gaten hoe het apparaat beweegt: bij plotse­ linge bewegingen worden de schijfbewerkingen stilgelegd om schade te voorkomen. Seagate claimt dat zijn Ultra Mobile Hard Disk Drive in de regel een val be­ ter zal doorstaan dan het scherm van het apparaat. En het sterke punt: de Ultra Mobile HDD biedt 500 GB aan opslagruimte, bijna acht maal wat de best voorziene tablets nu bieden. En voor een concurreren­ de prijs, stelt Seagate. Maar wat deze harde schijf moet kosten is nog onduidelijk. Het enige punt dat Seagate niet heeft kunnen aanpakken is de lees-/schijfsnelheid. Die zal bij SSD toch een factor vier tot vijf hoger liggen. Maar dat gat kun­ nen tabletfabrikanten eenvou­ dig dichten door er een cache van flashgeheugenschips van 8 GB voor te zetten, stelt Seagate. Seagate heeft nog geen be­ schikbaarheidsdatum aan zijn annoncering gekoppeld.

Een nieuwe onderzoeksmethode voor het ontwerpen van de lees/schrijf­ kop en de arm, zorgt voor snellere en efficiëntere ontwikkeling van betere harde schijven. De lees/schrijfkop van een harde schijf zweeft aan een arm boven de harde schijf op een kussentje van lucht. De exacte effecten die optreden in de arm

en kop waren tot nog toe lastig te me­ ten. Onderzoekers van de universiteit van Singapore hebben nu een nieuw algoritme ontwikkeld waarmee de simulaties in een uur kunnen worden afgerond. Bovendien zijn de simulaties veel nauwkeuriger. Met het algoritme kunnen veel sneller nieuwe ontwer­ pen worden getest.

Samsung start productie DDR4-geheugen Samsung start zonder dat de vraag erg hoog is, met het produceren van DDR4-geheugenchips. De verwachting van verschillende analistenbureaus is dat de vraag naar DDR4-geheugen pas op zijn vroegst in de loop van 2015 op gang zal komen. Een daling in de vraag naar pc’s in combinatie met een energiezuinige variant van de DDR3-

modules, zorgt ervoor dat de markt nog helemaal niet klaar is voor een nieuw type geheugenmodule. DDR4 blinkt vooral uit in de zuinig­ heid waarmee de bankjes met energie omspringen. Volgens de specificaties moeten de geheugeneenheden 20 tot 40 procent zuiniger zijn, terwijl ze dubbel zo snel zijn dan de DDR3.

IT-Infra OKTOBER 2013 35

storage kort

TDK stapt uit productie tapes

storage

Back-up in de cloud

Back-up in de cloud, het klinkt zo eenvoudig. Je slaat je gegevens periodiek op en als de nood aan de man komt, haal je ze weer naar binnen. Geen gegoochel meer met back-upmedia, niet

meer met een koffer vol disks heen en weer naar een veilige opslaglocatie. Richard Keijzer

B

edrijfsgegevens opbergen in de cloud, om ze na een calamiteit weer snel ter beschikking te hebben. Op dit gebied zijn diverse aanbieders actief, de meeste afkomstig uit het buiten­ land. Ons land spreekt echter een geducht woordje mee in de vorm van IASO uit Em­ meloord, een bedrijf dat onlangs is overge­ nomen door GFI uit de VS. “Tot maart vorig jaar brachten we onze dienst aan de man onder de naam online back-up, daarna hebben we het getrans­ formeerd naar cloudback-up”, zegt medeoprichter René Oldenbeuving van IASO. “Het verschil is dat onze klanten voor cloudbackup daadwerkelijk gebruikmaken van de door IASO opgebouwde en uitgerolde infrastruc­ tuur. Dat wil zeggen zowel het gebruik van de back-upsoftware als voor de storage”, aldus Oldenbeuving. Vaak wordt cloudstorage op één hoop ge­ gooid met cloudback-up, waarbij alleen wordt gekeken naar het opslaan van data. Oldenbeu­ ving: “Het verschil van cloudstorage ten op­ zichte van back-up is dat een back-up voorziet in het terughalen van alle changes die tijdens de retentieperiode zijn gemaakt. Zo’n periode duurt in de regel dertig tot negentig dagen. Je kunt dus letterlijk zeggen: ik wil terug naar dat en dat moment met file x, y of z. Dit kan met alleen storage (duplicatie) niet.”

Versleutelde opslag

Cloudback-up boezemt sommige partijen wel angst in: je zet je gegevens op een onbe­ 36 OKTOBER 2013 IT-Infra

kende plaats neer en je hebt geen idee wie er eventueel bij zou kunnen. “De back-ups worden versleuteld opgeslagen in de cloud. Op die manier lopen we niet het risico dat derden die gegevens kunnen bekijken. Overi­ gens hanteren we liever de naam CDR, ofwel Cloud Disaster Recovery”, zegt Janson Hoam­ brecker, Director of Cloud Disaster Recovery services bij EVault, een onderdeel van Seagate Technology. Ook IASO zweert bij het versleu­ telen van de data. “We maken een duidelijk verschil tussen primary storage en secondary storage. Die laatste, de IASO back-up, bestaat uit versleutelde data op een offsite locatie. De back-up kan niet actief gebruikt worden in een werkende applicatie. Je zult de data (met encryption key) moeten restoren naar een primary storage locatie om ze weer te gebruiken”, stelt Oldenbeuving. Het versleutelen van de gegevens gaat met behulp van een sleutel die eigendom is van de klant. “Wij beschikken niet over die sleutel en we zijn dus ook niet in staat om de gegevens te bekijken, zou een instantie dat willen afdwingen. Wat ons betreft zijn de gegevens volkomen veilig opgeslagen”, zegt Hoambrecker van EVault. Ook IASO bewaart de encryption key niet. “Omdat we niet de verantwoordelijkheid willen dragen voor de inhoudelijke data zelf, maar alleen voor het in stand houden van de complete, versleutelde dataset. Onze taak is om de gegevens beschikbaar te maken op het moment dat ze nodig zijn”, zegt Olden­ beuving.

Voor de clouddienst Azure stelt Microsoft het gebruik van encryptie verplicht, zodat gebruikers een garantie hebben dat derden geen toegang hebben tot die gegevens. Mi­ crosoft waarschuwt vooral voor ‘man in the middle’-aanvallen, waarbij een derde partij zich kan voordoen als een Azure-server.

Bandbreedte

“De vraag ‘waar staan mijn data’ wordt vaak gesteld, op het paranoïde af, soms”

Als een gebruiker van een cloudback-up­ dienst een calamiteit heeft gehad, is het zaak dat de gegevens zo snel mogelijk weer hersteld worden. De definitie van ‘zo snel mo­ gelijk’ wordt bepaald door de gemaakte af­ spraken en door de beschikbare bandbreedte. “Wat de bandbreedte betreft hebben we geen probleem”, zegt Eric Jan van Vuuren van Microsoft. “Ga alleen maar na dat wij in staat zijn om een miljard pc’s in zeer korte tijd te voorzien van updates en patches. Die infor­ matie wordt verspreid via een eigen netwerk, waar ook Azure gebruik van maakt. Een mo­ gelijke bottleneck is de internetverbinding naar de gebruiker toe. Als de bandbreedte daar te wensen overlaat, kan het herstellen van de gegevens vertraging oplopen”, aldus Van Vuuren. Oldenbeuvink van IASO zegt:“De snelheid van de restore is mede afhankelijk van het soort calamiteit. Als er een complete restore nodig is vanwege het verlies van alle data, dan zal dat uiteraard meer tijd vragen dan een restore van enkele corrupte files. Daar­ naast zijn we veelal in staat om nog zeer veel van de ‘verloren’ data te hergebruiken, zodat we alleen changes hoeven toe te voegen om de gaten te vullen. In die zin is restoren met IASO niet te vergelijken met een restore vanaf tape. Vergelijk een cassetterecorder met een iPod en je hebt ongeveer eenzelfde soort ver­ gelijking. Dit is een aspect van onze business dat vaak niet begrepen wordt en waar nog pionierswerk te doen valt; en dan loopt Ne­ derland nog behoorlijk voorop.” Hoambrecker van EVault legt uit dat er verschillende mogelijkheden zijn voor een restore, elk met een eigen prijsniveau. “We bieden onze dienst aan met een gegaran­ deerde SLA. Gebruikers kunnen kiezen voor een recoverytijd van 48, 24 of zelfs 4 uur. Naarmate de gewenste recoverytijd korter is, wordt een hoger abonnementsbedrag in rekening gebracht.”

IT-Infra OKTOBER 2013 37

storage

aanbieder

dienst

kosten

SLA

afhankelijk van wens

restore binnen 4, 24 of 48 uur

Acronis

Back-up & Recovery Online

vanaf 159 euro per jaar

IASO

Online Back-up

pay-per-use

Microsoft

Azure

afhankelijk van wens*

EVault

KPN

Xerox

Disaster Recovery Services

Back-up Online

4,95 euro per maand

Back-up-as-a-Service

98,5 procent uptime

op aanvraag

* de prijzen van Windows Azure zijn te berekenen met een calculator: http://www.windowsazure.com/nl-nl/pricing/calculator/ Figuur 1 Pricing van de diverse aanbieders

‘Single point of failure’ uitbannen

“Cloudback-up moet zo worden ingericht date er geen ‘single point of failure’ aanwe­ zig is. Dat klinkt natuurlijk als een open deur, maar soms zien mensen dat toch over het hoofd. Bijvoorbeeld doordat ze één aanslui­ ting op internet hebben. Er hoeft dan maar een storing op te treden of je kunt niet meer bij je in de cloud opgeslagen data”, zegt Eric Jan van Vuuren van Microsoft Azure. Blijft alleen nog het internet zelf als een mogelijk faalpunt. Internet is vanaf het be­ gin ontworpen als een ‘resilient network’, dat zelfs in tijden van oorlog gewoon zijn werk moet blijven doen. De kans dat het hele in­ ternet plat gaat is daarom erg klein. “Het kan gebeuren, maar zo’n storing zal nooit lang aanhouden”, aldus Van Vuuren. IASO heeft geen ‘single point of failure’. “Wij werken met drie global partners voor de infrastructuur, namelijk Equinix, Dell en Cogent. De machines zelf zijn eigendom van IASO (geleverd door Dell), de locaties zijn van Equinix en de lijnen worden door Co­ gent geleverd. Door met drie vaste partners te werken houden we het bedrijf schaalbaar en eenvoudig te onderhouden. Op dit mo­ ment werken we met drie locaties in Europa (Londen, Amsterdam, Düsseldorf) en drie in Noord-Amerika (Atlanta, San Francisco, Toronto). De spreiding van datalocaties is met name ingegeven vanuit commerciële motieven, we zetten de data van de klant op korte afstand, zodat er nauwelijks last is van latency. Maar op deze manier kunnen we de 38 OKTOBER 2013 IT-Infra

Back-up in de cloud is vooral voor kleine bedrijven een uitkomst Duitse markt bieden dat de data in het land blijft; dit geldt ook voor de VS.”

Datacentra voor het uitzoeken

EVault houdt zijn cloud zoveel mogelijk in eigen hand. “We hebben een datacentrum in het Verenigd Koninkrijk en er komt een tweede in Duitsland. Zou dat voor een klant onoverkomelijke bezwaren geven, dan kun­ nen we ook een datacentrum van een van onze partners in een ander land gebruiken”, zegt Hoambrecker. Acronis heeft vier datacentra in bezit, verspreid over de wereld gevestigd. “Op die manier hebben we in elke regio een datacen­ trum in de buurt. Onze centra staan in Salt Lake City, Straatsburg, India en Singapore”, zegt algemeen directeur Alan Laing. “Onze ervaring is wel dat afnemers van onze cloud­ diensten bang zijn. De vraag ‘waar staan mijn data’ wordt vaak gesteld, op het paranoïde af, soms. Ze vergeten, dat de beveiliging in onze datacentra doorgaans stukken beter is dan die in hun eigen bedrijf. Maar het zal meer een emotionele kwestie zijn, denk ik. Een zogeheten reference visit, zeg maar een schoolreisje van klanten naar een datacen­ trum, neemt veel angst weg.” De aanbieders van cloud back-up zorgen

ervoor dat de gegevens die aan ze zijn toever­ trouwd, steeds aanwezig en beschikbaar zijn. Dat gebeurt allemaal buiten het zicht van de gebruikers. Van Vuuren van Microsoft: “We verdelen de data over onze infrastructuur. Zelfs als een van onze datacentra uit mocht vallen, dan kunnen we de gewenste data toch leveren. Bij binnenkomst van de data wordt via Raid-1 meteen een kopie gemaakt, gevolgd door een asynchrone kopie elders. Op die manier hebben we dus drie kopieën van de gegevens.”

Geen grote investeringen

Back-up in de cloud is vooral voor kleine bedrijven een uitkomst, meent onderzoeks­ bureau Forrester. Het mkb heeft geen tijd en geld om een eigen ‘contingency plan’ op te stellen. Als er een ramp(je) plaatsvindt moet de kleine ondernemer maar zien hoe hij zijn IT weer op orde krijgt. “Het mooie is, dat disaster recovery via de cloud geen grote investeringen vergt. Veel aanbieders hanteren een pay-per-use model, zodat al­ leen wordt betaald als het nodig is”, aldus Forrester. Xerox Services bijvoorbeeld levert BaaS, ofwel Back-up-as-a-Service, vanuit een datacentrum in Dallas. “Die dienst kost 65 dollarcent per gigabyte per maand. We zor­

Perceptie

gen ervoor dat de rekening voor de klant niet te hoog wordt door alle data te comprimeren en we dedupliceren ook. Neem bijvoorbeeld Windows 7, de core van het OS omvat zo’n 1,7 gigabyte. Zou een bedrijf 20 pc’s back­uppen, dan zijn ze voor die cores alleen al 34 GB kwijt. Na compressie en deduplicatie blijft er voor die 20 pc’s samen nog maar 1,2 GB over”, aldus een woordvoerder. IDC ziet vooral voordelen vanwege het stijgende aantal mobiele werkers. “Mensen die niet zitten vastgebakken aan een bureau hebben wel behoefte aan een mechanisme om hun data veilig te stellen. Als er iets ge­ beurt, willen ook zij graag zo snel mogelijk kunnen doorwerken en via de cloud krij­ gen ze hun gegevens weer snel in bezit. Het maakt niet uit waar ze zich op dat moment bevinden”, stellen de analisten van IDC. “Het opslaan van belangrijke gegevens in de cloud biedt bescherming tegen onheil. Niet alleen van buitenaf, maar ook de eigen onvoorzichtigheid”, zegt Angelina Troy van Gartner. Vergissen is nu eenmaal menselijk en als er een foutje wordt gemaakt met het zelf beheren van back­ups kan dat vervelende gevolgen hebben. “Je hoeft maar even iets fout te doen en je gegevens zijn verdwenen. Een mogelijkheid om ze uit de cloud terug te halen is dan van onschatbare waarde”, meent Troy.

Richard Keijzer ([email protected]) is redacteur van AutomatiseringGids.

torage wordt steeds eenvoudiger en storage is straks alleen nog maar een black box’, is een vaak gehoorde kreet. Ik vraag me dan onmiddellijk af of de persoon in kwestie wel eens in een echt datacenter is geweest. Daarbij doel ik op de operationele kant ervan en niet of men wel eens door een koelstraatje met zoemende storage en blades is gelopen. Het tegendeel is namelijk waar: storage is alleen maar complexer geworden en het eind is nog niet in zicht. Voor een deel zit de perceptie in het feit dat we niet allemaal dezelfde definitie hanteren. Anderzijds is het net als met voetbal: iedereen heeft er verstand van. Het feit dat we tegenwoordig allemaal thuis over meerdere terabytes aan opslag beschikken – wat gezien kan worden als storage – betekent nog niet we verstand van storage in de brede betekenis hebben. Bij de storagespecialisten onderling bestaat deze verwarring niet: storage is veel breder dan alleen de diskarrays, die op zich ook al complex kunnen zijn. Onder storage valt back-up/restore, archivering, disaster recovery, storagemanagement, capacitymanagement et cetera. Meestal is deze definitie van storage goed voor 75% van het IT-budget. Het zal duidelijk zijn dat bij een dergelijk aandeel ook een storage-strategie hoort. Daarin probeer je vooruit te zien, zowel wat betreft de ontwikkelingen in de markt, als wat betreft de (toekomstige) behoeften van het bedrijf. Afhankelijk van het segment waartoe het bedrijf behoort, kan dit nogal complex, zo niet onmogelijk zijn. Zo is het ontwikkelen van een strategie voor een ziekenhuis complexer dan gemiddeld. Men heeft voortdurend te maken met nieuwe technieken die vaak een veelvoud aan data produceren in verhouding met de kort daarvoor gebruikte technieken.

H

et neerzetten van een goede (storage-) strategie is niet een eenmalig iets, men zal gemiddelde één keer per jaar de situatie opnieuw moeten toetsen en zo nodig moeten bijstellen. Zowel de techniek als de bedrijfssituatie zal immers zijn veranderd. Zelfs

de disksystemen worden niet eenvoudiger. Zo is het gemiddelde modulair disksysteem zoals een EMC VNX, HDSHUS of IBM V7000 – om maar eens drie voorbeelden te noemen – aanzienlijk complexer dan de huis-tuin-en-keukendiskjes die we bij de MediaMarkt kopen. Dergelijke systemen zijn echter simpel in vergelijking met de enterprise-systemen van dezelfde leveranciers. De meeste resellers van deze merken hebben niet eens de kennis in huis om dergelijke systemen bij de klanten te installeren. Dit wordt vrijwel altijd door de fabrikant gedaan en hetzelfde geldt voor het support.

Het is net als met voetbal: iedereen heeft er verstand van

H

oort u dus voortaan een IT’er roepen dat storage eenvoudig is, moet u zich afvragen of u wel met een echte professional te maken heeft of met iemand uit de kudde die beweert dat de cloud de Haarlemmerolie voor alles is en dat niemand straks zelf nog eigen systemen heeft. Hiermee wil ik niet beweren dat de cloud in een aantal gevallen geen (deel)oplossing biedt. Misschien doen wij als storagespecialisten ook te weinig moeite meer duidelijkheid te scheppen. Hoewel wij dit jaar als bedrijf al tien jaar bestaan, krijgen wij regelmatig de vraag of wij behalve op het gebied van storage ook iets kunnen betekenen in een backup/archief-traject. Zelfs bij bedrijven die beschikken over dedicated san-/storagebeheerders, een capacitymanagementafdeling en een apart team voor back-up heerst nog al de perceptie dat storage zich beperkt tot het ijzer van het storagearray. Deze column is een poging het imago te verbeteren en de perceptie weg te nemen.

Gert Brouwer Brouwer is onafhankelijk adviseur Brouwer Storage Consultancy (www.brouwerconsultancy.com). it­infra OKTOBER 2013 39

column storage matters

‘S

storage

Flash-technologie is aan een snelle opmars bezig. De

prijzen dalen en het aantal

toepassingen stijgt. Hoe ziet

die toekomst van flash er uit? Rob Hilterman

D

e afgelopen tien jaar hebben tech­ nologiebewuste consumenten de samenleving en het bedrijfsleven flink door elkaar geschud, ge­ wapend met de snelste, mooiste en meest technisch geavanceerde gadgets. Hierdoor zijn onze verwachtingen over hoe we tech­ nologie moeten inzetten om snel informatie te verkrijgen volledig veranderd. Van bedrij­ ven wordt verwacht dat ze ook op het ge­ bied van innovatie constant de concurrentie voorblijven. Medewerkers willen niet langer binnen een vast stramien werken waarin ze wachten op informatie van de IT-afdeling over bijvoorbeeld de verbinding of toegang tot bestanden. Werknemers zijn veranderd in ‘snelheidsjunkies’. Maar hoe is deze cultuur ontstaan en welke technologische ontwikke­ lingen hebben hiervoor gezorgd? Consumententechnologie zorgt voor ITuitdagingen op de werkvloer. De gadget die zich het snelst heeft ontwikkeld is zonder twijfel de mobiele telefoon. Mensen vinden het tegenwoordig heel vanzelfsprekend dat hun mobiele telefoon een goede internetver­ binding heeft, draadloos 3G biedt voor het gebruik van apps, muziekdiensten heeft en een camera van hoge kwaliteit.

Smartphone

De groeiende populariteit van de smart­ phone heeft voor een toenemende vraag naar geavanceerde technologie gezorgd om aan de verwachtingen van de gebruiker te voldoen. Een van de gevolgen hiervan is dat 40 OKTOBER 2013 IT-Infra

Snelheidsjun

er steeds meer vraag is naar snelle geheugendevices zoals als flash-geheugen, om extra diensten te ondersteunen. Deze ontwikkeling wordt niet alleen ge­ dreven door consumenten, de vraag naar flash-technologie in mobiele apparaten is ook toegenomen omdat de dichtheid van het flash-geheugen is gestegen tegen lagere kosten per bit. Volgens onderzoek van ana­ listenbureau IHS loopt de mobiele telefoonindustrie in het gebruik van flash-geheugen ver voor op andere markten. De uitgaven in de flash-geheugenmarkt zullen dit jaar naar verwachting stijgen tot ongeveer 22 miljard dollar (ruim 16,5 miljard euro) ten opzichte van 20 miljard dollar (ruim 15 miljard euro)

in 2012. Op de tweede plaats volgen de solid state drives (SSD’s), met een marktaandeel van 20 procent, waar grote volumes data worden opgeslagen. De SSD-cijfers tonen de groei van het flash-gebruik in datacenters van bedrijven.

Flash bestormt de markt

Het is opvallend dat flash in SSD’s sneller is gegroeid dan in de markt voor mobiele ap­ paratuur, omdat het pas in 2012 op de markt is gekomen. 2012 was meteen ook een erg goed jaar voor flash in SSD’s. Daarvoor was het altijd te duur voor gebruik in datacen­ ters. Het opslaan op flash was ongeveer vijf tot tien keer zo duur als opslaan op harddisks.

gebruik van flash-technologie voor een orga­ nisatie kan doen. Daarnaast moet aandacht besteed worden aan de businesscase. Bewe­ zen moet worden dat de voorgespiegelde kostenvoordelen ook daadwerkelijk gereali­ seerd worden. De meeste interesse in flash komt uit het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duistland, maar in de rest van Europa beginnen de ge­ sprekken over flash ook op gang te komen. Flash wordt in genoemde landen het meest ingezet door financiële dienstverleners voor beurstransacties. Daarnaast gebruiken inter­ netbedrijven flash-technologie voor onder­ steuning van hun activiteiten op het terrein van e-commerce. Voor deze activiteiten telt iedere seconde.

De toekomst van flash

Consumententechnologie zorgt voor ITuitdagingen op de werkvloer. De gadget die zich het snelst heeft ontwikkeld is zonder twijfel de mobiele telefoon.

De volgende stappen in flash-evolutie zul­ len bestaan uit het omlaag brengen van de kosten zodat flash op afzienbare termijn binnen bereik komt van MKB-bedrijven die ook snelle performance nodig hebben. In het verlengde van die ontwikkeling zal de prijs van flash-technologie blijven dalen zodat het uiteindelijk bij bijna alle bedrijven in­ gezet worden. Ondermeer omdat flash goed aansluit bij kleinere en snel veranderende IT-infrastructuren. Hoewel iedere organisatie weet dat snel­

nkies: een kijkje in de toekomst Toch kwam het omslagpunt voor flash-tech­ nologie in datacenters vorig jaar al toen de prijs omlaag ging en het een goed alternatief werd. Ineens kwamen verschillende aanbie­ ders, ondersteund door investeerders met een flashstorage-aanbod op de markt. Daarnaast waren organisaties – net als consumenten – op zoek naar meer snel­ heid. Ze hadden nieuwe manieren nodig om sneller te werken om zo voordeel op de concurrentie te behalen en nieuwe klanten te werven.

Adoptie van flash

Het is nog even de vraag of flash een hype blijkt te zijn, of dat deze technologie zich

ontwikkelt tot een bruikbare oplossing voor organisaties die op zoek zijn naar snelle per­ formance. De voortekenen zijn gezien de snelle opmars van flash-technologie in elk geval gunstig. Vooralsnog heeft flash zich al bewezen in de consumentenwereld en op grond daarvan is te verwachten dat het snel beschikbaar zal worden als een storage-voorziening in de cloud. Het is hierbij belangrijk dat organi­ saties hun weg vinden in alle verschillende soorten flash die beschikbaar zijn, waar ze het in kunnen zetten en wat de kosten zijn. Er is niet alleen training nodig waarin de de­ tails van flash-storage uiteen wordt gezet. Er dient ook helder gemaakt te worden wat het

heid essentieel is om de concurrentiepositie te behouden, staat flash nog steeds in de kinderschoenen. Het zal nog een aantal jaar duren voordat bedrijven de mogelijkheden van flash volledig inzien en hun bedrijf trans­ formeren voor het gebruik van flash. Pas dan zal flash volledig tot zijn recht komen binnen een organisatie.

Rob Hilterman, [email protected] is CTO Benelux bij Hitachi Data Systems IT-Infra OKTOBER 2013 41

De NGN (Netwerk Gebruikersgroep Nederland) is een vereniging voor IT­professionals en systeembeheerders (033­2473476 / [email protected]).

ngn Portret

h

foto: RoN oNRUst

armen de Ruiter is systeembeheerder, maar effectief be­ lichaamt hij de com­ plete ICT­afdeling van Poliser­ vice BV, totdat de openstaande vacature van ‘junior beheerder / helpdeskmedewerker’ is inge­ vuld. De cv’s van de sollicitan­ ten liggen al op tafel. Harmen heeft het momenteel druk. Als enige ICT’er ligt er veel werk te wachten. Harmen kwam bij Poliservice op een moment waarin er binnen het bedrijf veel veranderde en die periode van verandering is nog niet ach­ ter de rug. Poliservice verhuisde van Hardinxveld­Giessendam naar Zeist en verhuist in Zeist nu nog een keer, zij het wel in hetzelfde gebouw. Harmen zit dus nu opnieuw middenin een verhuizing en hij werkt er nog geen jaar. Hoe is het om te werken in zo’n dynamische om­ geving en dan ook nog eens als enige ICT’er? “Het is de droom van iedere beheerder om zo te kunnen werken”, zegt Harmen met een brede glimlach. “Ik ben als stafafdeling verantwoorde­ lijk voor het opstarten ván, en adviseren over ICT­projecten. Ik ben zowel eerstelijns helpdesk­ medewerker, projectleider, budgetverantwoordelijke, afde­ lingshoofd, architect enzovoort. Extreem divers dus. Heerlijk!” Momenteel wordt de nieuwe serverruimte gebouwd. Harmen heeft zich heel intensief met het ontwerp beziggehouden en begeleidt nu de bouw.

‘Ik doe het’

Maar wat doet Poliservice ei­ genlijk? “Verzekeringen bemid­ delen en adviseren. Poliservice is een intermediair en werkt nauw samen met Het Assu­ radeurenHuys, een volmacht. 42 OKTOBER 2013 it­infra

Harmen de Ruiter Leeftijd: 35 jaar Bedrijf: Poliservice BV Thuissituatie: samenwonend, geen kinderen Favoriete tools: Gnu Screen, Irssi,KiTTY (textmode ‘window manager’, chatclient, SSH-client), True-X-Mouse (focus-follows-mouse) en AllSnap (‘window snapping’)

Beiden zijn onderdeel van verzekeraar a.s.r., maar qua be­ drijfsvoering en ICT zelfstandig.” Harmen doet het volledige ICT­ beheer voor zowel Poliservice als Het AssuradeurenHuys, die qua ICT­infrastructuur en staf­ afdelingen één geheel vormen. Poliservice heeft samen met Het AssuradeurenHuys ongeveer 45 medewerkers op kantoor en rond de tien externe gebruikers. Harmen: “Maar we groeien nog dit jaar naar 55 fte’s.” Nog een reden waarom het een extra dynamische omgeving is. Onder moederorganisatie a.s.r., één van de grootste verzekeraars in Nederland, vallen ook De Amersfoortse, de Europeesche

en Ditzo. Harmen komt bij Ditzo vandaan. “Ik wilde eerst niet op gesprek bij Poliservice, omdat ik het bij Ditzo prima naar mijn zin had, maar mijn baas vond het een goede kans voor mij. Toen ik terugkwam van het eerste gesprek was ik enthousiast en hoefde ik er niet meer over na te denken. Ik zei tegen mijn baas ‘ik doe het’. Mijn voorganger bij Poliservice ging per 1 september uit dienst en had nog een week om zijn werk over te dragen. Ik heb deze baan toen nog twee maanden gecombineerd met mijn baan bij Ditzo.” Hoe ziet het machinepark van Poliservice er uit? “We hebben

negen fysieke servers, waarvan er vijf dienst doen als Hyper­V nodes, drie zijn Linux­servers en op één fysieke server draait Windows Server 2008 R2 voor voicelogging. De Hyper­V omgeving biedt plek aan 24 virtuele servers, bijna allemaal Windows Server 2008 R2, nog wat XP en 2000 legacy. Het SAN bestaat uit vijf stuks HP P4500 Lefthand’s.”

Acht virtuele machines

Harmen beschikt over een Peugeot 206SW XS 2.0HDi, maar die heeft hij voor woon­ werkverkeer zeker niet nodig. Harmen woont namelijk naast het gebouw waarin Poliservice

Harmen heeft zich heel intensief met het ontwerp van de nieuwe serverruimte beziggehouden en begeleidt nu de bouw.

worden. Privé vind ik de kosten net wat te hoog.” Hij hoopt bin­ nen de NGN gelijkgezinden te vinden, “die net als ik werken in een sterk heterogene Linux­ en Windows­omgeving. In mijn eigen kring heb ik vooral Linux­ mensen en als enige ICT’er bin­ nen het bedrijf is het heel erg fijn om te kunnen sparren met mensen uit andere bedrijven en andere disciplines.”

AS/400 onbereikbaar

“Ik ben zowel eerstelijns helpdeskmedewerker, projectleider, budgetverantwoordelijke, afdelingshoofd, architect enzovoort” gevestigd is. Na de verhuizing kan hij vanaf het balkon van zijn flat, zijn eigen kantoor bij Poliservice inkijken. Behalve de nodige pc’s (een Windows XP­pc en twee laptops met Vista en Windows 7), staat er bij hem thuis ook nog een Debian 6­ server met ongeveer acht virtu­ ele machines onder Xen en een Debian 7 VPS. “Hopelijk heb ik eind januari een eigen fysieke

server in een datacenter.” De beide smartphones van Har­ men, beide Android­modellen, houden privé en zakelijk bellen gescheiden. In zijn vrije tijd gaat hij “sport­ en rotsklimmen, muziek maken, bierdrinken en chatten, Internet Relay Chat.”

Sparren

Harmen weet exact sinds wanneer hij lid is van de NGN.

“Sinds 24 juni 2013. Ik heb de NGN jaren geleden nog gekend als de Novell Gebruikersgroep Nederland. Later heb ik nog contact gezocht namens hos­ tingvereniging Soleus om te kij­ ken of er een samenwerkings­ verband mogelijk was. Helaas vond ik toen geen werkgevers die mijn lidmaatschap wilden betalen, maar ik kreeg nu ein­ delijk de mogelijkheid om lid te

Harmen heeft ook nog een anekdote uit zijn eigen praktijk: “Ik heb jaren geleden bij mijn toenmalige werkgever per ongeluk het IP­adres van de ga­ teway en het fixed IP­adres van een pc verwisseld. Gevolg: De AS/400 was plots onbereikbaar, alle kantoren – 35 stuks overal in het land — konden herstart worden. We hebben er een dag last van gehad voordat alles het weer deed. Dat was ook nog middenin mijn proeftijd. Op dat moment heb ik het niet durven vertellen, maar toen ik twee jaar later op zoek ging naar een andere uitdaging wel. Mijn ma­ nager en ik konden er toen wel om lachen. Op het moment dat het gebeurde niet, en je vergeet zoiets nooit meer…” Harmen heeft ook nog een oproep voor collega­beheerders: “Kom vooral eens buurten op het IRC­kanaal #nlict (OFTC, irc.oftc.net).”

Ron Onrust Onrust is freelancejournalist en verzorgt twee keer per week de elektronische NGN Nieuwsbrief.

reageren? www.ngn.nl/ITInfra20130842 it­infra OKTOBER 2013 43

NGN nieuws

NGN wordt een SIG of afdeling onder Ngi De fusie tussen NGN en Ngi kruipt steeds dichterbij. De besturen

overleggen vaak hoe een en ander precies vorm moet krijgen en er is een projectmanager. Naarmate 1 januari dichterbij komt, wordt steeds meer duidelijk. IT-Infra spreekt met Tom Dalderup, bestuurslid van de NGN.

“H

oe de fusie precies tot stand komt? Zoals het er nu naar uitziet, wordt de NGN onderdeel van de Ngi. Een SIG: Special Interest Group. Het is nog niet duidelijk hoe de ver­ eniging na de fusie gaat heten. Of dat dan ook Ngi blijft weet ik niet, daar wordt nog over ge­ sproken. Maar het huidige Ngi wordt de koepel waaronder een aantal SIG’s zal komen, waarvan NGN er één is. Een andere zal Common zijn. En we willen ook aan de slag met een ‘IT-Beheer in het Onderwijs SIG’ en een ‘Mobiel Werken SIG’.”

Ngi

“Ngi functioneert momenteel zo: leden betalen een basislid­ maatschap en dan kunnen ze naar bijeenkomsten die worden georganiseerd in hun regio. Dat zijn er in Nederland een stuk of zeven, geloof ik. Daarbij is de ene regio wat actiever dan de andere, maar je ziet aangren­ zende regio’s dan leden van de minder actieve regio’s opvan­ gen. Het werken met regio’s heeft een reeks van voordelen, want in deze opzet spelen de 44 OKTOBER 2013 IT-Infra

vrijwilligers een grotere rol dan bijvoorbeeld bij de NGN, en zijn de bijeenkomsten wat kleinschaliger. Dat zijn factoren waardoor het allemaal wat goedkoper kan. Ik zie voor de NGN een rol weggelegd in die regio’s. Ik denk dat die bij­ eenkomsten interessant voor NGN-leden kunnen zijn. Zo leer je ook mensen kennen bij jou in de buurt. De NGN had in een recent verleden ook zulke regio­ bijeenkomsten in Eindhoven en Groningen. Die kunnen dan weer nieuw leven in worden geblazen. De infrastructuur is er tenslotte binnen Ngi al, dat kan stimulerend werken.”

SIG’s, of Afdelingen

“Behalve de regio’s kent Ngi ook al SIG’s, die heten nu ‘afdelin­ gen’. Die opereren landelijk naar een bepaald interessegebied. Zo is er bijvoorbeeld een afdeling ‘Architectuur’ en ‘Informatiebe­ veiliging’. Wanneer je geïnte­ resseerd bent in IT-architectuur, dan kun je lid worden van zo’n afdeling. Daarvoor betaal je dan een klein bedrag extra – dat ver­ schilt per afdeling – van tussen de vijf en vijfendertig euro. Zo’n afdeling heeft een eigen clubje

NGN-bestuurslid Tom Dalderup: “Het huidige Ngi wordt de koepel waaronder een aantal Special Interest Groups zullen komen.”

van vrijwilligers die de kar trekt en die wordt gefaciliteerd door het bureau. Zo’n afdeling kent een eigen begroting en maakt een jaarplanning. Daarmee is de continuïteit wat beter gewaarborgd. Je kunt eventueel van alle afdelingen lid worden, maar er zijn maar weinig Ngileden die dat doen.” “Als de fusie in 2014 een feit is, verandert er voor een NGN-lid niet veel. De NGN wordt dan een SIG, of een afdeling, onder

Ngi. Daarbij staat het, zoals ik al zei, nog niet vast of Ngi ook zo blijft heten of dat de naam wordt aangepast. De factuur voor het lidmaatschap zal nog hetzelfde blijven. In 2015 kun­ nen NGN’ers besluiten of ze ook lid willen worden van andere afdelingen binnen de club.“

Blad

“Wat we met de vakbladen gaan doen, weten we nog niet helemaal. Ngi geeft het blad

Agenda De NGN heeft verschillen­ de activiteiten gepland voor het najaar. Raad­ pleeg voor de juiste plan­ ning altijd de NGN-site: www.ngn.nl/events.

Informatie uit en we denken er aan om dat in digitale vorm aan de NGN’ers aan te gaan bieden. En we kunnen IT-Infra in digitale vorm aan de Ngi’ers aanbieden. Of er uiteindelijk één blad moet komen, daarover is nog geen besluit genomen.”

Website

“Er komt wel een nieuwe site, die gezamenlijk wordt ontwik­ keld. De Ngi zorgt daarbij voor de ‘voorkant’. De nadruk komt

ten eerste te liggen op leden­ werving, ten tweede op het ontsluiten van de content die binnen Ngi en NGN beschikbaar is. En ten derde ligt de nadruk op het geven van informatie over de SIG’s, waarvan NGN er dan één is. NGN is bezig om dat deel vorm te geven. Wij kijken daarvoor nu naar Socious.com, een platform waarmee je een sociaal netwerk voor verenigin­ gen kunt optuigen. Dat werkt met wiki’s, je kunt er medele­

den ontmoeten, net zoals dat nu in Yammer gebeurt, er is een agenda te vinden, enzovoort. We denken dat we de gemeen­ schap van leden daarmee goed kunnen bedienen. We streven ernaar om de website tegen het einde van het jaar klaar te hebben.”

• 15 oktober – New Technologies Nieuwe technologieën. In samenwerking met TechAcces. Locatie: Postillion, Bunnik Aanvang: 14.00 uur Inschrijven: www.ngn.nl/ events • 31 oktober – Mobiel werken Locatie: Postillion, Bunnik Aanvang: 9.00 uur Inschrijven: www.ngn.nl/ events Verder staan gepland: • 2 december – Windows Server Nog in ontwikkeling, praat mee op Yammer! • Exchange Nog in ontwikkeling, praat mee op Yammer! • WeSecure: Nutanix Nieuwe storage­ technologie. In samen­ werking met WeSecure. • Tools4Ever: Role Based Access Gestructureerd beheersen van toegang tot documenten.

reageren? www.ngn.nl/ITInfra20130844 IT-Infra OKTOBER 2013 45

workshop

Windows Managemen Met VBScript tegen het besturingssysteem Windows-computers zitten vol met tools waarmee het besturingssysteem naar hartenlust is te configureren. Echter, datzelfde besturings­ systeem kan ook op een andere manier worden benaderd, namelijk met behulp van VBScript. Op die manier kunt u een eigen meer gerichte toolkit bouwen.

strComputer = "." Set objWMIService = GetObject( "winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2") Set IPConfigSet = objWMIService.ExecQuery ("Select * from Win32_ NetworkAdapterConfiguration where IPEnabled=TRUE") For Each IPConfig in IPConfigSet If Not IsNull(IPConfig.IPAddress) Then For i=LBound(IPConfig.IPAddress) To UBound(IPConfig.IPAddress) If Not Instr(IPConfig.IPAddress(i), ":") > 0 Then WScript.Echo IPConfig.IPAddress(i) End If Next End If Next Afbeelding 1

Bij de ‘Services’ van het Windows-besturings­ systeem kijken we naar de service ‘Windows Management Instrumentation’. Dat is namelijk de essentiële component voor deze workshop.

John Vanderaart

V

BScript is een programmeertaal die u binnen de Microsoft-omgeving op verschillende plekken kunt te­ genkomen. Ook Office en de webserver van Microsoft kunnen ermee overweg. Net als Windows zélf en ook Internet Explorer. Een VBScript-bestand is voorzien van de extensie ‘VBS’, want zo kan Windows herkennen dat het gaat om een programmabestand dat moet worden doorgeseind naar de zogehe­ ten Windows Scripting Host die dat VBS-be­ stand inleest, interpreteert én uitvoert.

Afbeelding 2

IP-adres tonen

We beginnen voor de vuist weg met een klei­ ne vingeroefening die de IP-adressen (IPv4) van de huidige computer laat zien. Meestal is dat slechts één IP-adres, maar dat terzijde. Het werkt zoals in afbeelding 1 aangegeven. De truc zit hem in de twee SET-opdrachten. De eerste SET-opdracht maakt contact met de ‘WMI Service’ die u kunt terugvinden als de service ‘Windows Management Instru­ mentation’ (afbeelding 2). Het gaat om een interface en objectmodel waarmee u – onder andere via VBScript – toegang kunt krijgen tot het besturingssysteem en de achterlig­ gende componenten. En nu wordt het leuk, want op MSDN 46 OKTOBER 2013 IT-Infra

Opgepast! Er zijn enorm veel ‘Win32 Classes’ waarmee u dieper achter de schermen kunt komen. En allemaal zijn ze voorzien van bijbehorende ‘properties’ en ‘methods’. Zonder documentatie komt u helemaal nergens. Afbeelding 3

Op de MSDN-website is de informatie te vinden die vertelt hoe de ‘Networking Device Class’, getiteld ‘Win32_NetworkAdapterConfiguration’, in elkaar steekt. Afbeelding 4

nt Instrumentation aan praten

Voor de eerste keer zijn we met VBScript diep in het besturingssysteem gedoken. Dat doet – terecht – denken aan de mogelijkheden van de opdracht ‘IPCONFIG’. Afbeelding 5

(msdn.microsoft.com) kunt u heel eenvoudig nalezen hoe het gesteld is met de zogeheten ‘WMI Classes’ die zich zullen openbaren als u bij de ‘WMI Service’ kunt komen (afbeel­ ding 3). En u zult ervaren dat het héél diep gaat. De opslagapparaten, het moederbord, alle poorten, het netwerk en nog veel meer zijn bijna direct te benaderen en te manipu­ leren. Voor ons zijn vooral de ‘Win32 Classes’ van belang, want daarmee komen we bij alle achterliggende hardware en de bijbehorende settings terecht. Die ‘Win32 Classes’ zijn on­ derverdeeld in zes categorieën: ‘Hardware Classes’, ‘Installed Applications Classes’, ‘Ope­ rating System Classes’, ‘Performance Counter Classes’, ‘Security Descriptor Helper Classes’, en ‘WMI Service Management Classes’. Heeft u eenmaal toegang tot de ‘WMI Service’, dan kunt u een query bouwen die de gewenste gegevens tevoorschijn haalt. Wij praten tegen de ‘Networking Device Class’, getiteld ‘Win32_NetworkAdapterCon­ figuration’, aan en daarvan is eveneens op MSDN vrij eenvoudig te vinden wat de mo­ gelijkheden zijn (afbeelding 4). Enfin, een van de eigenschappen die u kunt opvragen is het ‘IPAddress’ en daarmee gaan we dan ook meteen na de uitvoering van de tweede SET-opdracht aan het werk. Voor de goede orde: in de query wordt ook nog getest op

‘IPEnabled=TRUE’. Logisch, want we zijn slechts geïnteresseerd in netwerkkaarten die van IP-adressering gebruik maken. Even opgelet. We moeten er rekening mee houden dat er meerdere IP-configura­ ties kunnen worden opgevraagd. Vandaar de ‘FOR EACH’-lus. In de ‘FOR EACH’-lus wordt onderscheid gemaakt tussen IPv4- en IPv6adressen, want alleen het eerste type nemen we mee. En als dat vervolgens wordt bewaard als VBS-bestand en wordt gestart door – bij­ voorbeeld te dubbelklikken – dan is duidelijk dat u via VBScript diep achter de (netwerk) schermen kunt komen (afbeelding 5)! Inte­ ressant, niet? Om wat meer inzicht te krijgen, moeten we eens dieper op de class ‘Win32_Network­ AdapterConfiguration’ in gaan en dat doen we door middel van de datastructuur in af­ beelding 6. Die vertelt u precies wat er aan gegevens kan worden opgevraagd als er een query op wordt uitgevoerd en zoals u ziet, komen de velden ‘IPAddress’ en ‘IPEnabled’ meteen al weer terug. Neemt u de tijd om even naar deze data­ structuur te kijken, want dan opeens kunt u de meeste van de getoonde parameters te­ rugplaatsen in de bekende systeemtools die u via het ‘Configuratiescherm’ kunt opvra­ gen. Deze datastructuur is overigens maar

class Win32_NetworkAdapterConfiguration { boolean ArpAlwaysSourceRoute; boolean ArpUseEtherSNAP; string Caption; string DatabasePath; boolean DeadGWDetectEnabled; string DefaultIPGateway[]; uint8 DefaultTOS; uint8 DefaultTTL; string Description; boolean DHCPEnabled; datetime DHCPLeaseExpires; datetime DHCPLeaseObtained; string DHCPServer; string DNSDomain; string DNSDomainSuffixSearchOrder[]; boolean DNSEnabledForWINSResolution; string DNSHostName; string DNSServerSearchOrder[]; boolean DomainDNSRegistrationEnabled; uint32 ForwardBufferMemory; boolean FullDNSRegistrationEnabled; uint16 GatewayCostMetric[]; uint8 IGMPLevel; uint32 Index; uint32 InterfaceIndex; string IPAddress[]; uint32 IPConnectionMetric; boolean IPEnabled; boolean IPFilterSecurityEnabled; boolean IPPortSecurityEnabled; string IPSecPermitIPProtocols[]; string IPSecPermitTCPPorts[]; string IPSecPermitUDPPorts[]; string IPSubnet[]; boolean IPUseZeroBroadcast; string IPXAddress; boolean IPXEnabled; uint32 IPXFrameType[]; uint32 IPXMediaType; string IPXNetworkNumber[]; string IPXVirtualNetNumber; uint32 KeepAliveInterval; uint32 KeepAliveTime; string MACAddress; uint32 MTU; uint32 NumForwardPackets; boolean PMTUBHDetectEnabled; boolean PMTUDiscoveryEnabled; string ServiceName; string SettingID; uint32 TcpipNetbiosOptions; uint32 TcpMaxConnectRetransmissions; uint32 TcpMaxDataRetransmissions; uint32 TcpNumConnections; boolean TcpUseRFC1122UrgentPointer; uint16 TcpWindowSize; boolean WINSEnableLMHostsLookup; string WINSHostLookupFile; string WINSPrimaryServer; string WINSScopeID; string WINSSecondaryServer; };

Afbeelding 6 IT-Infra OKTOBER 2013 47

workshop

strComputer = "." Set objWMIService = GetObject( "winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2") Set IPConfigSet = objWMIService.ExecQuery ("Select IPAddress, DHCPEnabled from Win32_NetworkAdapterConfiguration") For Each IPConfig in IPConfigSet If Not IsNull(IPConfig.IPAddress) Then For i=LBound(IPConfig.IPAddress) To UBound(IPConfig.IPAddress) If Not Instr(IPConfig.IPAddress(i), ":") > 0 Then If IPConfig.DHCPEnabled(i) = True Then WScript.Echo IPConfig.IPAddress(i) & " - DHCP staat aan..." Else WScript.Echo IPConfig.IPAddress(i) & " - DHCP staat uit..." End If End If Next End If Next Afbeelding 7

Een variant op het eerder getoonde VBScript-thema. We vragen het IP-adres van de netwerkkaart op, terwijl we tevens controleren of DHCP is geactiveerd. Afbeelding 8

strComputer = "." Set objWMIService = GetObject("winmgmts:{impersonationLevel=impersonate}!\\" & strComputer & "\root\cimv2") Set colNetAdapters = objWMIService.ExecQuery ("Select * from Win32_ NetworkAdapterConfiguration where IPEnabled=TRUE") For Each objNetAdapter In colNetAdapters errEnable = objNetAdapter.EnableDHCP() Next Afbeelding 9

een minuscuul topje van de ijsberg dat Win­ dows heet, want er zijn nog honderden ‘clas­ ses’ en duizenden ‘properties’ en ‘methods’ waarmee u met behulp van VBScript aan het werk kunt. Gelukkig is het programme­ ren van dat alles een routine die u zich – als u weet waar u de juiste documentatie vandaan kunt halen – slechts eenmalig hoeft aan te le­ ren. Immers, eigenlijk wijst alles zich vanzelf.

DHCP erbij zetten

We gaan het iets uitbreiden met het tonen van de DHCP-instelling van de netwerkkaart. We zullen aan de hand van de eigenschap ‘DHCPEnabled’ laten zien of DHCP wel of niet is ingeschakeld of uitgeschakeld. In het eer­ ste geval worden de IP-adressen opgehaald bij een DHCP-server en in het tweede geval zijn diezelfde IP-adressen handmatig en vast ingesteld. Zoals u in afbeelding 7 ziet, is de oor­ spronkelijke VBScript-listing iets uitgebreid met een query-aanvraag voor de extra para­ meter ‘DHCPEnabled’ en verder wordt er ge­ test of DHCP actief is. Op grond van die test wordt vervolgens de bijpassende boodschap getoond (afbeelding 8).

Aanzetten DHCP

Nu een stapje verder. We gaan niet langer alleen kijken, maar we gaan daadwerkelijk manipuleren. En dat doen we door middel van de methode ‘EnableDHCP()’ (afbeelding 9), die we loslaten op de netwerkkaarten waarvoor geldt dat ze van de TCP/IP-functio­ naliteit gebruik maken. Het werkt eenvoudig, want we vragen de betreffende netwerkkaar­ ten op, waarna de genoemde methode wordt toegepast (afbeelding 10). Een kind kan de was doen...

Vaste IP-adressen

We hebben de DHCP-functies van de netwerkkaart geactiveerd, waarna we dat meteen even controleren met behulp van een eerder getoond VBScript-listing. Afbeelding 10 48 OKTOBER 2013 IT-Infra

Het aanzetten van DHCP zorgt ervoor dat de IP-adressen automatisch worden opge­ vraagd bij een DHCP-server en daar heeft niemand omkijken naar. Het handmatig in­ stellen van vaste IP-adressen is een heel an­ der verhaal. Dan opeens moeten het IP-adres, het subnetmasker en de gateway worden in­ gevuld. Inderdaad, DNS laten we hier buiten beschouwing. De VBScript-listing in afbeelding 11 doet drie dingen: het vraagt de bestaande IP-adressen op, het toont dialoogvensters

met daarin de bestaande IP-adressen die naar wens kunnen worden aangepast en het schrijft de nieuwe IP-adressen naar de netwerkkaart(en). Toegegeven, het gaat wat snel en smerig, maar dat is om de VBScriptlisting zo compact mogelijk te houden, ter­ wijl het in 99 van de honderd gevallen toch prima werkt.

VBScript heeft krachtige mogelijkheden De instellingen voor DHCP worden ove­ rigens meegenomen. Als u ‘DHCPEnabled’ overschijft met vaste IP-adressen, dan wordt het DHCP automatisch uitgeschakeld. Dat laatste is iets dat u kunt controleren als u de tweede VBScript-listing laat draaien, maar ook dat terzijde (afbeelding 12).

Goede eerste indruk

U heeft een goede eerste indruk gekregen van de krachtige mogelijkheden van VBScript. Als u meer wilt weten, komt u andermaal op de MSDN-website terecht alwaar u zich zeker moet verdiepen in de ‘properties’ en de ‘me­ thods’ (afbeelding 13). Werkelijk alles is goed gedocumenteerd, maar het is soms even zoeken naar de juiste informatie. Intussen is het mogelijk om eigen gereedschappen te bouwen waarmee al die specifieke klusjes – die puur op uw situatie van toepassing zijn – supersnel geklaard kunnen worden.

strComputer = "." Set objWMIService = GetObject("winmgmts:{impersonationLevel=impersonate}!\\" & strComputer & "\root\cimv2") Set IPConfigSet = objWMIService.ExecQuery ("Select * from Win32_ NetworkAdapterConfiguration where IPEnabled=TRUE") For Each IPConfig in IPConfigSet If Not IsNull(IPConfig.IPAddress) Then For i=LBound(IPConfig.IPAddress) To UBound(IPConfig.IPAddress) If Not Instr(IPConfig.IPAddress(i), ":") > 0 Then oldIPAddress = IPConfig.IPAddress(i) End If Next End If If Not IsNull(IPConfig.IPSubnet) Then For i=LBound(IPConfig.IPSubnet) To UBound(IPConfig.IPSubnet) If Not Instr(IPConfig.IPSubnet(i), ":") > 0 Then oldSubnet = IPConfig.IPSubnet(i) End If Next End If If Not IsNull(IPConfig.DefaultIPGateway) Then For i=LBound(IPConfig.DefaultIPGateway) To UBound(IPConfig.DefaultIPGateway) If Not Instr(IPConfig.DefaultIPGateway(i), ":") > 0 Then oldGateway = IPConfig.DefaultIPGateway(i) End If Next End If Next IPaddress strIPAddress Subnet strSubnetMask Gateway strGateway strGatewayMetric

= = = = = = =

InputBox("IP-adres", "IP-adres", oldIPAddress) Array(IPaddress) InputBox("Subnetmasker", "Subnetmasker", oldSubnet) Array(Subnet) InputBox("Gateway", "Gateway", oldGateway) Array(Gateway) Array(1)

For Each IPConfig in IPConfigSet errEnable = IPConfig.EnableStatic(strIPAddress, strSubnetMask) errGateways = IPConfig.SetGateways(strGateway, strGatewaymetric) If errEnable = 0 Then WScript.Echo "De IP-adressering is veranderd." Else WScript.Echo "De IP-adressering is niet veranderd." End If Next Afbeelding 11

Kijkt u naar het instellen van vaste IP-adressen. In eerste instantie wordt de bestaande IPadressering opgevraagd en daarmee gaat de VBScript-listing dan verder.

[email protected]

Afbeelding 12

Nog even naar de MSDN-website om te laten zien dat ook de ‘properties’ en de ‘methods’ uitgebreid worden gedocumenteerd. Zou genoeg moeten zijn om vervolgens met VBScript achter de schermen te gaan kijken. Afbeelding 13 IT-Infra OKTOBER 2013 49

product

Mobiele opladers Xtorm heeft twee mobiele opladers aangekondigd, speciaal voor de komst van de iPhone 5S. De Power Pack en de Power Bank 2600 for iPhone 5S. Deze opladers zijn bedoeld om de iPhone 5S thuis of onderweg te voorzien van extra energie. Beide reisopladers zijn gekenmerkt met de officiële Applelicentie en werken met het nieuwe besturingsprogramma iOs 7.

De Power Pack is een beschermhoes voor de iPhone 5S. Met behulp van de ingebouwde batterij is deze beschermhoes ook nog eens geschikt om onderweg de iPhone 5S te voorzien van extra energie. Met slechts één druk op de knop wordt het laden van de smartphone geactiveerd en is de iPhone 5S binnen anderhalf uur volledig opgeladen. De Power Bank 2600 is een plug-and-play back-upbatterij, die in een handomdraai op de smartphone is aangesloten waarna het laden direct start. Prijs: Power Pack vanaf 69 euro en Power Bank 49 euro (bedragen inclusief btw) Leverbaar: per direct

50 OKTOBER 2013 IT-Infra

Draadloos keyboard Logitech breidt zijn aanbod toetsenborden uit met het draadloze All-in-One Keyboard TK820. Dat is een toetsenbord met een ingebouwde touchpad, waarmee tegelijkertijd typen en swipen mogelijk is. Het board heeft een extra dun design zodat deze min­ der ruimte inneemt op het bureau. Het maakt draadloos verbinding met de computer en verbetert navigatie met een ingebouwde touchpad. Die is aanzienlijk groter dan van een ingebouwde laptop-touchpad, wat zoomen en swipen makke­ lijk maakt. Na downloaden van de Logitech SetPoint-software ondersteunt het touchpad tot dertien Windows 8 multitouch-bewegingen. De TK820 beschikt over een ontvanger die gebruikmaakt van een geavanceerde 2.4 GHz-verbinding voor een snelle overdracht van informatie. Adviesprijs: 99,99 euro

Zelf apps bouwen Canon lanceert de Capture­ OnTouch Mobile Tool Kit voor iOS en de CaptureOnTouch Mobile SDK voor Android. Met deze nieuwe software toolkits

kunnen partners van Canon zelf apps ontwikkelen – met func­ ties als het scannen van batches documenten – voor Canon imageFORMULA documents­ canners. Deze gratis app stelt gebruikers in staat om docu­ menten vanaf Canon-scanners draadloos te verzenden naar iOS- and Android-apparaten en deze direct te delen via cloud­ applicaties. Hierdoor wordt het verwerkingsproces versneld. Daarnaast kan men met de software op maat gemaakte apps ontwikkelen voor klanten, met functies als dubbelzijdig scannen van batches docu­ menten, scheefstandcorrectie, automatische detectie van documentgrootte, verwijdering van lege pagina’s en het instel­ len van de scankwaliteit.

Kleurenlaserprinters ondersteunt NCF Samsung heeft een serie kleurenlaserprinters op de markt gebracht die zijn uitgerust met de Near Field Communication (NFC)-techno­ logie. Gebruikers kunnen daardoor simpel via een smartphone verbinding maken zonder kabel of wifi-netwerk­ verbinding. De nieuwe serie printers

sluiten aan op thuiswerkers, zzp’ers en MKB’ers die hoofd­ zakelijk mobiel werken en snel documenten en foto’s willen printen vanaf een smartphone of tablet. De printers uit de Xpress C410W-serie hebben een snelheid van achttien pagina’s per minuut in zwart-wit en vier pagina’s per minuut in kleur. Met de Samsung Mobile Print App kunnen nagenoeg alle bestandstypen geprint worden vanaf een mobiel device. De Mobile Print App maakt het daarnaast mogelijk om contac­ tenlijst van een smartphone te synchroniseren met de printer. Een ingescand document of fax kan daardoor direct naar de contactpersoon gestuurd wor­ den. De nieuwe printers hebben bovendien de mogelijkheid om documenten te printen via Google Cloud Print. Daarmee kunnen mobiele devices die NFC niet ondersteunen toch via internet een bestand vanaf de smartphone of tablet in de cloud printen. Prijs: vanaf 199 euro, inclusief btw.

Enterprise SSD voor big data en virtualisatie Kingston Technology introduceert de SSDNow E50,

een nieuwe Enterprise SSD gericht op bedrijven die behoefte hebben aan perfor­ mance op het vlak van data caching, snelle toegang tot data in applicaties, online transactional processing en virtualisatie. De nieuwe SSD biedt dataintegriteitsbescherming via DuraWrite-technologie. Dit verlengt de levensduur van de SSD, doordat het aantal Flash-overschrijvingen via een compression engine efficiënt wordt verminderd, zonder de data-integriteit teniet te doen. Door een intelligente power-failure-protectie wordt dataverlies voorkomen bij stroomstoring of onderbreking. De SSD’s zijn beschikbaar met een capaciteit van 100 GB, 240 GB en 480 GB. De afmetingen zijn 69,9 mm x 100 mm x 7 mm en de fabrikant biedt drie jaar garantie met gratis technische ondersteuning.

IPsec VPN Client voor Windows en OS X WatchGuard Technologies, leverancier van geïntegreerde securityplatforms, is een partnership aangegaan met NCP engineering. De remote ac­ cess VPN-technologie van NPC komt daardoor beschikbaar

in een aantal appliances van WatchGuard. Het betreft hier het Internet Protocol Security (IPSec) Mobile VPN client voor de UTM-appliances. Daar­ mee krijgen eindgebruikers eenvoudiger toegang tot IPsec VPN voor Microsoft Windows en Apple OS X. De oplossing maakt voor beheerders de setup een stuk eenvoudiger en geeft de eindgebruikers met één klik toegang tot het bedrijfsnet­ werk. De IPSec Mobile VPN client kan geconfigureerd en ge­ ïmplementeerd worden met WatchGuard-profielen die gebruikers kunnen downloaden voor one-click remote access. Licenties aanschaffen kan bij een van de resellers in Watch­ Guard's wereldwijde netwerk. Daarnaast is er een dertigdaag­ se trial license te downloaden bij WatchGuard.

Contactvrij scannen

Tablet voor buiten

Fujitsu introduceert de ScanSnap SV600, de eerste Fujitsu ScanSnap die in staat is tot geheel contactvrij scannen. Gebruikers plaatsen eenvoudig een item op tafel om deze vast te leggen. De scanner digitali­ seert diverse objecten: gebon­ den of geniete documenten tot maximaal A3-formaat, zoals notitieboeken, kranten, catalogi, visitekaartjes, gevoelige originelen en objecten tot drie centimeter dik. De scanner produceert zelfs hoogwaardige afbeeldingen van gebogen objecten. De ScanSnap SV600 heeft eenvoudige, intuïtieve bediening met één knop. De optie tot continu scannen, stelt gebruikers in staat om automatisch het volgende object te scannen zodra de pagina wordt omgeslagen. Alles wat een gebruiker doet is één of meer documenten plaatsen op de mat (standaard geleverd), op een knop drukken en het digitale document is klaar voor gebruik op pc of Mac, in een clouddienst of via een smartp­ hone of tablet. En dat in slechts enkele seconden.

Duranmatic introduceert de Algiz 10X van Handheld. Dit is een robuuste lichtgewicht tablet voor het ‘veldwerk’. De 10X is IP65 geclassificeerd en voldoet aan de militaire MIL-STD-810G-normen voor bescherming tegen stof, water, trillingen, vallen, extreme temperaturen en verschillende hoogtes. De tablet heeft een Intel Atom N2800 dual-core processor, een SSD met een opslagcapaciteit van 128 GB, uit te breiden met een microSD-kaart, en 4 GB DDR3 RAM. De tablet draait op Windows 7 Ultimate en is gereed voor Windows 8. Daarnaast is de tablet uitgerust met een u-blox GPS-ontvanger en WAAS/EGNOS/MSAS-moge­ lijkheden, Bluetooth 4.0, WLAN 802.11 b/g/n en is het apparaat gereed voor WWAN Gobi 3000. Verder heeft hij een ingebouw­ de 5-megapixel camera met LED-flitser en meerdere connec­ tiviteitsmogelijkheden, waaron­ der waterbestendige USB 2.0-, VGA- en RS232-poorten.

Prijs: 699 euro, inclusief btw Beschikbaar: vanaf september 2013

IT-Infra OKTOBER 2013 51

drukwerk Wat bezielt mijn klant!? Subtitel: Ondernemen in onzekere tijden Auteur: Gerco Rietveld Uitgave: 2013 Doelgroep: directies, middel­ management en operationeel management, inkopers en verkopers, inkoop­ en verkoopmanagers Uitgever: Academic Service ISBN: 9789462200043 Taal: Nederlands Bladzijden: 160

Het komt regelmatig voor, dat ik me moet bezighouden met de inkoopfunctie van een bedrijf. Soms om zelf als IT­inkoper aan de slag te gaan, maar meerdere keren om een bezem door de inkoopfunctie van een organi­ satie te halen. Onlangs kreeg ik het verzoek om een IT­inkoopaf­ deling onder de loep te nemen. In de visie van de opdrachtgever werd er namelijk wel erg veel geld in de IT gestoken. Zijn vraag was of dit allemaal wel terecht was. Ik kon dit bevestigend beantwoorden, maar consta­ teerde tevens dat de inkoopac­ tiviteiten wel erg versnipperd in het management was geborgd. De verkopers liepen in en uit en de linkerhand wist niet wat de rechterhand deed. Persoonlijke relaties speelden een grote rol. Juridisch en financieel viel er veel te winnen. Door de inkoop te kanaliseren, een eenduidige structuur aan te brengen en een 52 OKTOBER 2013 it­infra

inkoper aan te stellen, werden besparingen van tien tot vijftien procent gehaald. De inkoper verdiende zichzelf terug. In zo’n situatie is er wel weerstand, want de managers ervaren dat hun speelruimte word ingeperkt. Daarnaast zien de verkopende partijen hun winstmarge verdampen. In een andere organisatie heb ik zelfs meegemaakt dat ik als IT­inkoper links en rechts werd gepasseerd. Het management en de leverancier speelden onder één hoedje en de inkoper was lastig en een noodzakelijk te nemen horde. Dat inkopers steeds meer aan invloed winnen is in deze tijd een logisch gevolg van de eco­ nomische tegenwind. Hoewel de inkoopindexen de laatste periode weer positief zijn, kan een organisatie op inkoop­ gebied nog veel besparen. De leveranciers hebben er allemaal mee te maken. Ze worstelen zich door strenge en ellenlange inkoopvoorwaarden en schrijven zich suf aan offertes. Het is een kopersmarkt. Is verkopen dan nog wel leuk? Je zou zeggen van niet, want de inkoper heeft overal grip op. Hij heeft besparingstargets aan zijn broek gekregen en als leverancier kan je daar weinig tegenover stellen. Welke actie je ook onderneemt, het leidt onmiskenbaar tot het verlies van klanten. Dus verlies van inkom­ sten en het voortbestaan van de leveranciersorganisatie. Er zit niets anders op om als leveran­ cier te accepteren en te wachten op betere tijden. Volgens Gerco Rietveld is verkopen nog wel degelijk leuk, maar je moet wel andere wegen inslaan. Rietveld is auteur van de bestseller ’Inkoop, een nieuw pa-

radigma’. Hij wil in zijn nieuwe boek ‘Wat bezielt mijn klant!?’ de verkopers laten inzien dat verkopen nog steeds buitenge­ woon plezierig is en dat je de inkoper als je beste vriend kunt beschouwen. Rietveld gaat in op de huidige situatie, de groeiende inkoopmacht van de klanten. Hij schetst de dilemma’s van zowel de inkopers als van de verkopers. Dit doet hij op een buitenge­ woon toegankelijke wijze. Ging zijn bestseller indertijd nog voornamelijk over de inkoop­ organisatie, deze keer komt de verkooporganisatie meer aan bod. Hij wijst de verkoper de weg om te ontkomen aan de inkoopdruk. Een resoluut advies is bijvoor­ beeld om de verkoopafdeling op te heffen en te vervangen door een client­serviceorganisatie, om vervolgens als leverancier op zoek te gaan naar wat de klant werkelijk bezielt. Het laatste moet je zeker doen, maar ik weet niet of je zover moet gaan om voor een andere organisatie­ vorm te kiezen. Veelal is de ver­ koopattitude het probleem. Het advies om commerciële mensen neer te zetten die werkelijk interesse hebben in de klant en hun vraagstukken, kan ik alleen maar toejuichen. Verder gaat het boek in op de mismatch tussen verkoop en inkoop en het ontwikkelen van nieuwe verkoopstrategieën, zoals het perfecte klantenbestand. Het boek heeft een gebruikshand­ leiding ‘hoe om te gaan met inkopers’ en het geeft adviezen hoe de verkoper de slagingskans van offertes kan vergroten. Simon Bos Bos is interim­manager in de ICT ([email protected]; @bos_simon).

Projectleiderschap Subtitel: Agile software development Auteur: Kenneth van Rumste Uitgave: 2012 Doelgroep: IT­studenten, IT­programma­ managers en projectmanagers, operationeel en tactisch management, IT­ontwikkelaars, analisten, designers en databasebeheerders Uitgever: Die Keure ISBN: 9789048616275 Taal: Nederlands Bladzijden: 128

De tijd dat we alleen met de watervalmethode aan software­ ontwikkeling deden ligt ver achter ons. Deze methode zou de creativiteit en effectiviteit van ontwikkelaars belemmeren. Sinds de jaren tachtig zijn voor software­ontwikkelprojecten dan ook de agile methodes in zwang. Deze methodes zijn bekend, maar moeten nog aan populariteit winnen. Dit ervaart de auteur, als agile zendeling, nog dagelijks in zijn consultan­ cypraktijk. Zijn boek moet een bijdrage leveren aan de popu­ lariteit. Het bevat een mix van theorie, weetjes en praktische tips voor een beter software­ project. Het is daarnaast een leidraad om van developer door te groeien naar de rol van pro­ jectmanager.

V

Contract and Commercial Management Subtitel: The Operational Guide Hoofdauteurs: Tim Cummins, Mark David en Katherine Kawamoto Uitgave: 2012 Doelgroep: iedereen die binnen IT aan contracting doet Uitgever: Van Haren Publishing ISBN: 9789087536275; E­book: 9789087539726 Taal: Engels Bladzijden: 650

Afspraken binnen de IT worden doorgaans met contracten bezegeld. Denk hierbij aan een service level agreement, een underpinning contract, een service delivery contract, een mantelcontract enzovoort. Het totstandkomen van zo’n contract, het onderhouden ervan en het beëindigen, vraagt om specifieke vaardigheden en kennis. Kennis welke onder auspiciën van IACCM (Interna­ tional Association for Contract and Commercial Manage­ ment) is samengebracht in dit omvangrijke boekwerk. Het is derhalve een vraagbaak voor alle participanten in dit proces. Voor zowel de demand­zijde als de supply­zijde. De boekindeling is conform de te nemen proces­ stappen. Van de initiatiefase tot en met de beheerfase.

Impact of IT Outsourcing on Business & IT Alignment Auteur: Barry Derksen Uitgave: 2013 Doelgroep: strategisch en tactisch management, beleidmakers en verandermanagers Uitgever: VU ISBN: 9789081786614 Taal: Engels Bladzijden: 472

Wat doe je als je je doctors­ graad wilt behalen aan de VU in Amsterdam, je hebt een onderzoeksbureau en je wilt het onderzoeksmateriaal en het proefschrift voor het nageslacht bewaren? Dan stop je het in een boekwerk. De inmiddels gepromoveerde Barry Derksen wilde in zijn onderzoek weten of het uitbesteden van regu­ liere IT­werkzaamheden aan derde partijen van invloed is op de aansluiting van IT op de bedrijfsvoering. Het antwoord na vier jaar onderzoek is ‘nee’. Organisaties die aan IT­uitbe­ stedingen doen, zijn weliswaar beter aangesloten dan indien de eigen organisatie de dienstver­ lening zou verzorgen, maar de verschillen zijn zo miniem dat de hypothese verworpen is.

anochtend had ik me er eindelijk toe gezet. Het was een tijdje uitgesteld, maar nu moest het toch écht. Het ophalen van een nieuwe server – inclusief UPS – die ik voor een klant softwarematig helemaal in elkaar zou gaan zetten. Alleen, niet lang geleden moest ik een oude server – inclusief UPS – weghalen van de derde verdieping van een kantoorpand zonder lift. U begrijpt: mijn rug protesteerde reeds op voorhand! Bij de leverancier aangekomen, wachtten twee dozen op me. Een grote met de server. Een kleine met de UPS. Kopje koffie, nog een kopje koffie, uitstellen maar. De sterkste man van dienst wilde best even helpen tillen, dus dat scheelde weer één van beide dozen. Ik snelde vooruit terwijl ik me afvroeg welke van de twee het lichtst zou zijn: de server of de UPS? Ik koos in paniek voor de UPS. En wat schetste mijn verbazing toen ik – keurig door de knieën gebogen – het apparaat van de grond tilde? Dat had niets meer te maken met de UPS’en van enkele jaren geleden! Sterker nog, dat stelde maar weinig voor. Op de gelijkvloerse kantoorlocatie aangekomen, durfde ik zowel de UPS als de server naar binnen te

Mijn rug protesteerde reeds op voorhand! sjouwen. En ook de server woog, ondanks alle ingebouwde hardware, niet bijster veel. Ja, dan is het best plezierig om wat ijzer te kruien. En te ‘verkruien’, want als je met nieuwe spullen komt, moet vaak de hele opstelling worden gewijzigd. Logisch, de klant wil genieten van z’n meest recente aankoop. Ook wil de klant worden gecomplimenteerd met de aankoop en alles weten over de komende prestaties. Geen probleem, daar maak ik een waar heldendicht van! En hoe meer LED’s in zoveel mogelijk kleurtjes, des te beter is het. Het maakt niet uit waar het voor nodig is, zolang het maar niet rood knippert. Ook leuk: de power-meter: zo licht als het is, zo weinig stroom verbruikt het. Wat zijn we lekker groen bezig! Het wordt bijna leuk.

John Vanderaart [email protected]

it­infra OKTOBER 2013 53

column exPerience matters

Lekker groen bezig

210x275 - stopper ict:Opmaak 1

20-05-2011

13:50

Pagina 1

Boeken voor u geselecteerd PRINCE2 voor professionele projecten Met PRINCE2 kiest u voor de facto standaard voor projectmanagement. Dit lesboek bereid u optimaal voor op het officiële PRINCE2 Foundation examen. Het is geschreven in het Nederlands, maar maakt gebruik van de gangbare Engelse termen. Door de vele praktijkvoorbeelden en tips maakt u op een prettige en compacte manier kennis met PRINCE2. Het boek besteedt ook aandacht aan het op maat maken van de methodiek voor kleinere projecten, waarmee een belangrijke behoefte vervuld wordt. Tanja van den Akker – ISBN 978 90 12 58561 3 – 200 pagina’s – € 29,95

SMART Requirements 2.0 Onderzoek toont aan dat 25 tot 40% van het totale budget voor softwareontwikkeling wordt besteed aan het herstellen van fouten door onjuiste requirements. Wanneer requirements vroegtijdig en SMART worden opgesteld, kunnen de kosten van softwareontwikkeling aanzienlijk gereduceerd worden. Dit boek beschrijft de methode SMART Requirements, waarmee concreet invulling wordt gegeven aan een substantiële afname van extra werk tijdens de bouw- en testfase. Ontwikkelaars leveren door deze methode kwalitatief beter werk en testers kunnen testen tegen betrouwbare specificaties. Ömer Aydinli, Edwin Hendriks en Jasper Zandvliet – ISBN 978 90 12 58583 5 – 164 pagina’s – € 29,95

Data Modelling (Engelstalig) Conceptual, Logical and Physical De database neemt in elk administratief informatiesysteem een centrale plaats in. Het is de link tussen de verschillende functies van het systeem. Bij het ontwerpen van een informatiesysteem wordt de samenhang van de objecten gedefinieerd in een gegevensmodel. Dit boek beschrijft de verschillende ontwikkelfasen van een database met behulp van een high level conceptueel model, naar een compleet functioneel georiënteerd logisch-, een technisch georiënteerd fysiek gegevensmodel. De implementatie van het model in een databaseproduct zoals DB2, Oracle, SQL server en MySQL komt daarbij uitgebreid aan bod. Toon Loonen – ISBN 978 90 12 58562 0 – 176 pagina’s – € 24,95

Kijk voor meer informatie en gratis inkijkexemplaren op

www.academicservice.nl/ict

7 november Masterclass Agile / Lean / Scrum Voorburg Info: www.sduevents.nl

30 en 31 oktober Tooling Event Jaarbeurs Utrecht Info: www.ngi.nl

25 & 26 november BI & IM Symposium Bussum Info: www.sduevents.nl

www.it-infra.nl

17 oktober Ngi: Big Data - Revisited Rabobank Utrecht Info: www.ngi.nl

serVice

agenda

vakblad voor netwerk-, storage- en serviceprofessionals

STORAGE Alternatief voor harde schijf dient zich aan SERVICEMANAGEMENT

Cloudcomputing GETEST WORKSHOP AJAX ACHTER DE SCHERMEN NGN CITO-DISCUSSIE GAAT DOOR STORAGE ADVANCED FORMAT TECHNOLOGIEËN IT-Infra 2012-09.indd 1

26-10-12 09:46

adVerteren

IT­Infra is een praktisch en onafhankelijk IT­vakblad gericht op netwerk­, storage­ en service­ professionals. IT­Infra signaleert trends en bespreekt belangrijke ontwikkelingen aan de hand van cases, beschrijvingen en analyses door toonaangevende mensen uit de branche en gebruikersverenigingen. Meer info: www.bereikdeict.nl

Publiceren in it­inFra

waarin opgenomen:

vakblad voor netwerk-, storage- en serviceprofessionals

nr. 10 / december 2012

www.it-infra.nl

www.it-infra.nl

Wilt u ook uw kennis en expertise uitdragen aan een breed lezerspubliek binnen servicemanage­ ment, storage en IT­beheer? Neem contact op met hoofdredacteur Wijnand Westerveld ([email protected]). U krijgt dan aanwijzingen over hoe u uw artikel zo goed mo­ gelijk op onze lezers kunt afstemmen. De redactie wil ‘niet­gekleurde’, praktisch toepasbare artikelen. Vooral afnemers van ICT­diensten worden uitge­ nodigd te publiceren. Tips en aanwijzingen voor het schrijven van een artikel kunt u ook vinden op www.it-infra.nl.

waarin opgenomen:

vakblad voor netwerk-, storage- en serviceprofessionals

nr. 1 / februari 2013

STORAGE Fors besparen met thin provisioning NGN IT’er wordt professioneler

dossiers en deadlines NR. DOSSIER 9

10

Cloudcomputing IPv4 en IPv6

STORAGE Ethernet SAN de toekomst van shared storage GETEST De preview-versies van Office 365 en Office 2013

DEADLINE KOPIJ 1 oktober

29 oktober

31 oktober

IT-Infra 2012-10.indd 1

28 november

Hoe kun je dat het beste organiseren?

Servicemanagement

WORKSHOP AJAX ACHTER DE SCHERMEN (DEEL 2) NGN CHROMEBOOK OP SCHOOL? TOOLBOX HANDIGE Laveren WERKTtussen procedures APPS VOOR DE WERKPLEK DRUKWERK AGILE

en pragmatiek

26-11-12 13:21

WORKSHOP BACK-UPPEN MET RSYNC GETEST HONEYPOTS: VIRTUEEL LOKAAS VANGT HACKERS BEHEER ASSETBEHEER KAN VEEL GELD BESPAREN COLUMNS IT-Infra 2013-01.indd 1

11-02-13 11:32

Maak kennis met IT-Infra nu voor maar 223,kwartaal op proef vrijblijvend

/proefabon ra.nl ne m inf en itt

je collega’s in ‘t vak staan niet stil toch?

VERSCHIJNING

Mobile computing

Blijf op de hoogte! vakblad voor netwerk-, storage- en serviceprofessionals

it­infra OKTOBER 2013 55

Van aanvraag naar afhandeling in één keer Grip op de workload van uw ICT-afdeling

Met TOPdesk heeft u alles in huis om incidenten, reserveringen en andere taken razendsnel af te handelen. U hoeft alle informatie slechts op één plek te beheren, terwijl elke afdeling zijn eigen veilige werkomgeving behoudt. TOPdesk is de enige tool die ICT, FM en HRM perfect integreert. Met de nieuwe Form Designer-module in TOPdesk 5.2 kunt u zelf formulieren ontwerpen voor aanvragen en incidenten.

Zo registreert de aanmelder altijd precies de informatie die u nodig heeft. Bovendien kunt u in TOPdesk vastleggen hoe het formulier afgehandeld moet worden, zodat meteen duidelijk is wat ermee moet gebeuren.

Meer weten? Bezoek www.topdesk.nl/topdesk52

Service Management Simplified