Tool VeiligHeidsHuizen
Gemeentelijke regie
Tool gemeentelijke regie
1:
Inleiding Regie is een bijzondere vorm van sturen en is gericht op de afstemming van actoren, hun doelen en handelingen tot een min of meer samenhangend geheel, met het oog op een bepaald resultaat. Pröpper, Litjens en Weststeijn, Lokale regie uit macht of onmacht? (2004)
U heeft als gemeente vanaf 1 januari 2013 de regie op de regionale samenwerking in het Veiligheidshuis. Hierin werken verschillende organisaties samen in een netwerkstructuur. U heeft als regisseur de taak om dit netwerk productief te maken en te houden. Regie voeren kan op meerdere manieren. Ook de mate van sturing kan verschillen. Er is niet één manier om regie te voeren op het Veiligheidshuis. U bepaalt zelf hoe u hieraan vorm en inhoud geeft. Dat hangt onder meer af van uw beleidsdoelen en het lokale en regionale speelveld. Deze handreiking helpt u om vorm en inhoud te geven aan uw gemeentelijke regierol voor het Veiligheidshuis. U treft praktische instrumenten en hulpmiddelen aan. Zo krijgt u snel en gemakkelijk inzicht in wat er allemaal bij regie komt kijken en hoe u daarmee aan de slag kunt gaan.
2:
Wat regie is Vormen van regie in het Veiligheidshuis Wij onderscheiden binnen het Veiligheidshuis drie vormen van regie: • bestuurlijke of gemeentelijke regie; • procesregie; • casusregie. We behandelen in deze handreiking alleen de bestuurlijke of gemeentelijke regie.
Veiligheidshuis: verschillende vormen van regie Bestuurlijke of gemeentelijke regie
• Verbinden van de verschillende ketens en partners in de regio aan het Veiligheidshuis • Verbinden en afstemmen met lokale samenwerkingsverbanden en overlegtafels • Ontwikkelen van een gedeelde visie samen met alle partners van het Veiligheidshuis • Vastleggen van een gezamenlijke strategie en van gezamenlijke ambities en resultaten voor de langere termijn • Creëren van randvoorwaarden • Monitoren en evalueren • Nemen van eindverantwoordelijkheid voor de resultaten van de samenwerking
Procesregie
• Houden van overzicht op het proces van samenwerking bij complexe casussen • Faciliteren en dus niet overnemen, zodat de casusregisseur zijn werk kan doen • Stroomlijnen van processen (leerproces: wat kan een volgende keer beter?)
Casusregie
• Positioneren van partijen waar nodig en wenselijk • Toezien op het maken en naleven van afspraken over de aanpak van een complexe casus
Gemeentelijke regie: manager van het netwerk Gemeenten voeren regie op de samenwerking binnen het Veiligheidshuis. De invulling van de regierol is verschillend en afhankelijk van de situatie. De lokale en regionale situatie is van groot belang voor de vorm van de regie. Een aantal gemeenten kiest voor directe,hiërarchische sturing. De partijen waarop de gemeente regie voert, zijn dan uitvoerders. Andere gemeenten voeren regie door de samenwerking tussen partners te faciliteren. Wij identificeren globaal drie kernvormen van regie (zie de volgende figuur). De gemeente is: • opdrachtgever; • coproducent; • of facilitator. Deze kernvormen zijn ideaaltypen. We zien in de praktijk vooral mengvormen.
Bron: Span, Luijkx, Schols en Schalk, De regierol van gemeenten nader bekeken (2009)
U heeft als gemeente verschillende relaties met de partijen die samenwerken in het Veiligheidshuis. Een relatie kan direct en hiërarchisch zijn omdat u een partij direct aanstuurt, zoals een zorgaanbieder. Of de relatie is meer op afstand, bijvoorbeeld met het OM. Of er is iets daartussenin. Elke organisatie vraagt om eigen sturingsinstrumenten. Dat kan variëren van aansturen of monitoren tot afstemmen of faciliteren. We maken een onderscheid tussen hardere en zachtere instrumenten van sturing.
Hardere sturingsinstrumenten
Zachtere sturingsinstrumenten
Toezicht houden
Overzicht houden
Aansturen
Afstemmen
Opdracht geven
Rollen verdelen
Afrekenen
Verbinden
Monitoren
Faciliteren
Doelen stellen
Focus aanbrengen
Doorzettingsmacht uitoefenen
Stimuleren
Financieren
Partijen samenbrengen
Tool gemeentelijke regie
Door een combinatie van deze sturingselementen in te zetten, geeft u vorm en inhoud aan de gemeentelijke regierol. De gemeente wordt zo steeds meer de ‘manager’ van het netwerk. Regie voeren betekent dan ook een effectieve inzet van meerdere sturingsinstrumenten, afhankelijk van de context. Op maat dus! Startvragen zijn: • Wat zijn de huidige sturingsrelaties? • Is er sprake van horizontale en/of verticale sturing? • Zijn er hiërarchische relaties
Vier kernelementen van de regie op het Veiligheidshuis Regie voeren is een continu proces dat voortdurend om uw aandacht vraagt. In de scan die we hier presenteren, staan vier elementen centraal: • visie en doel bepalen; • randvoorwaarden stellen en faciliteren; • organiseren en verbinden; • evalueren en verantwoording afleggen. Besteed aandacht aan al deze elementen. Want zo kunt u uw rol als regisseur het beste waarmaken. Hoeveel aandacht u voor elk element heeft, hangt onder meer af van uw eigen beleidskeuzes en de invulling van de regionale gemeentelijke samenwerking. Wanneer u de gemeentelijke regierol invult, is het belangrijk om de kernelementen stapsgewijs te volgen. De vier kernelementen vragen regelmatig om uw aandacht bij het onderhouden van het netwerk. Dat hoeft niet in een chronologische volgorde.
Visie en doel bepalen Evalueren en verantwoording afleggen
Randvoowaarden stellen en faciliteren Organiseren en verbinden
Andere regierol van centrumgemeente? De regie op het Veiligheidshuis ligt formeel bij alle gemeenten. Zij werken samen binnen een regionaal verband. De financiering naar de gemeenten verloopt via de centrumgemeente. Betekent dit nu dat de centrumgemeente een andere regierol hebben? Formeel gezien niet. Toch zien we in de praktijk dat de centrumgemeente een eigen rol op zich neemt. Deze rol bestaat uit: • Nemen van initiatief voor het starten van de regionale samenwerking; • Leggen van verbinding tussen zorg en veiligheid op regionaal niveau; • Inbrengen van specifieke expertise en kennis, bijvoorbeeld over monitoring of netwerkmanagement; • Faciliteren van de samenwerking, bijvoorbeeld door aanvullende formatie en middelen beschikbaar te stellen; • Coördineren van de samenwerking tussen gemeenten.
Dit is een uitgave van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Kijk voor meer informatie op www.veiligheidshuizen.nl September 2013
