tool Doo en v r oor Rot terd scho amse len (inclus n) Tooldi ief
m sc
et all
materiale
gereedschap voor een goed begeleidingssysteem voor nieuwe docenten
e
Inhoud van het toolboek De context: meer personeel binden aan het Rotterdamse onderwijs In het najaar van 2008 hebben scholen voor het voortgezet onderwijs, besturen en opleidingen in de regio Rotterdam zich verenigd om het (dreigende) lerarentekort in de regio aan te pakken. Eerst hebben zij een stevige discussie gevoerd over wat nodig is om het probleem te tackelen. Uit de discussie zijn negen regionale maatregelen gerold, uitgewerkt in het programma Rotterdam boeit, bindt, bouwt en borgt, waaraan scholen sinds 2009 samen werken. Het Platform Onderwijsarbeidsmarkt Rotterdam biedt de scholen daarbij professionele ondersteuning (zie www.platformrotterdam.nl). Het programma is in juli 2011 afgerond. Eén van de negen maatregelen ging over het professioneel begeleiden van nieuwe docenten. Veertien Rotterdamse scholen ontvingen extra ondersteuningsuren om de begeleiding van de docenten in hun school verder te professionaliseren. Daarnaast kregen ze de opdracht om hun kennis en ervaring in het begeleiden te bundelen vanuit de praktijk van alle dag. Zo werkten de scholen twee schooljaren samen in de pilot ‘Een Goede Start’.
Het Toolboek: van de praktijk voor de praktijk De centrale vraag in dit Toolboek is: hoe realiseer je een begeleidingssysteem dat nieuwe docenten op een positieve wijze bindt aan het werken in de Rotterdamse context? Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden zijn veertien scholen geselecteerd die al ervaring hebben met het opzetten en uitvoeren van een begeleidingssysteem voor nieuwe docenten. Dit is de kracht van dit Toolboek. Het is een Toolboek ‘van de praktijk voor de praktijk’. Het bevat gereedschap om een goed begeleidingssysteem op te zetten of het huidige systeem te verbeteren.
De kwesties De scholen gaven aan dat er soms eerst kwesties opgelost of verduidelijkt moeten worden om een goed begeleidingssysteem te kunnen borgen. De groep zette hun kennis en ervaringen rondom acht vaak voorkomende kwesties op papier. Dit heeft geresulteerd in acht kwestiekaarten. Met deze kaarten kunt u het gesprek op uw school voeren over de kwesties die bij u spelen.
De ontmoeting Uit de schoolpraktijk blijkt dat iedere deelnemende school gezamenlijke bijeenkomsten voor de groep nieuwe docenten organiseert. Deze liggen vast in de jaarplanning. Het gaat om een startbijeenkomst, een aantal tussentijdse bijeenkomsten en een jaarafsluiting. Daarnaast wordt er voor iedere nieuwe docent een individueel traject gestart. In dit traject zijn de volgende drie gesprekken van belang: het sollicitatiegesprek, het startgesprek en het voortgangsgesprek. Om deze ontmoetingen te organiseren biedt het Toolboek hulp in de vorm van zes werkkaarten. Drie kaarten voor de individuele begeleiding van de nieuwe docent en drie voor de groep nieuwe docenten. De werkkaarten dienen ter ondersteuning van de uitvoering van de begeleiding. De kaarten bevatten opties en vragen die u helpen bij de organisatie van een zinvolle ontmoeting. Voor iedere werkkaart selecteerde de deelnemende scholen tips, vragen, aandachtspunten en digitaal materiaal waar ze zelf veel plezier van hebben. Het materiaal bestaat uit draaiboeken, controlelijsten en achtergrondinformatie. Op de contactkaarten van de scholen staat aangegeven welke school materiaal heeft aangeleverd. U kunt dit zien aan het volgende logo .
De scholen Kortom, een goed functionerend begeleidingssysteem op je school heb je niet zomaar. De deelnemende scholen willen u graag met hun raad en daad bijstaan. De eerste manier is deze Toolboek. U kunt natuurlijk ook direct contact leggen met de makers. Hiervoor zijn de contactkaartjes. Naast de contactgegevens geeft elke school een inkijkje in dat waar de school trots op is. Iedere school heeft zo zijn eigen specialiteit. De volledige inhoud van dit boek en de links naar het werkmateriaal is digitaal beschikbaar op de meegeleverde Tooldisc. We wensen u veel succes bij de begeleiding van de nieuwe docenten. De makers van het Toolboek Juni 2011
Kwestiekaarten
?
In de praktijk blijkt dat in het begeleiden van nieuwe docenten de volgende kwesties spelen: • De regie ▸ W ie heeft de regie van het begeleidingstraject in handen? • Scholingbegeleiding ▸ Waar begint scholing en eindigt begeleiding? • D ocentcoach vakcoach ▸ H oe organiseer je een betekenisvolle samenwerking tussen docentcoaches en vakcoaches? • Begeleiding realiseren ▸ H oe zorg je ervoor dat ideeën en verwachtingen over begeleiding realiteit wordt? • Begeleidingbeoordeling ▸ Waar begint beoordeling en eindigt begeleiding? • Visie op begeleiden ▸ H eeft de school een gedeelde, heldere visie op het begeleiden van nieuwe docenten? • Collectieve verwachting ▸ Heeft de school een scherp beeld van wat er van de nieuwe docent verwacht wordt? • Samen in actie ▸ Hoe ga je effectief met elkaar aan de slag?
Tip: Gebruik deze kaarten om met elkaar het gesprek te voeren. Kies daarvoor de kwestie(s) die in jouw school spelen.
Werkkaarten Direct aan de slag met begeleiden in de school. In de begeleiding maken we onderscheid in een individueel traject en een traject met de groep nieuwe docenten van het betreffende schooljaar. Drie werkkaarten voor het individuele traject:
Drie werkkaarten voor de groep nieuwe docenten:
• het sollicitatiegesprek • het startgesprek • het voortgangsgesprek
• de startbijeenkomst • de tussentijdse bijeenkomsten • de jaarafsluiting
Tip: Gebruik deze werkkaarten ter ondersteuning van de uitvoering van de begeleiding. De kaarten bevatten opties en vragen. Waar je voor kiest in de uitvoering kleurt het begeleidingstraject. Stem je keuzes af op de visie van de school. Wees daarin congruent.
Contactkaartjes Een goed functionerend begeleidingssysteem op je school heb je niet zomaar. De deelnemende scholen willen u dan ook graag met hun raad en daad bijstaan. Hiervoor zijn de contactkaartjes. Naast de contactgegevens geeft elke school een inkijkje in dat waar de school trots op is. Iedere school heeft zo zijn eigen specialiteit.
kwesties
? kwesties
Vraag vanuit de praktijk:
“Hoe houd je begeleiden en beoordelen gescheiden?”
Waar begint beoordeling en eindigt begeleiding?
Hoe kom je aan een goede maatstaf?
Beoordelen gaat letterlijk om het geven van een oordeel aan de hand van een maatstaf. Je doet het goed of fout, voldoende of onvoldoende. Om beoordeling en begeleiding goed gescheiden te houden is een apart gesprek over de beoordeling noodzakelijk. Voer dit gesprek bij aanvang van het traject en maak daarin duidelijk wat er precies aan gedrag, houding, vaardigheden en kennis wordt verwacht. Dit maakt reflectie op eigen gedrag, houding, vaardigheden en kennis mogelijk. Ook moeten in dit gesprek de mogelijke consequenties van een positieve of negatieve beoordeling besproken worden.
Dit is niet gemakkelijk want maatstaven zijn meestal subjectief. In het beoordelen gaat het vooral om geloofwaardigheid en betrouwbaarheid. Dit kun je bereiken door het oordeel over gedrag, houding, kennis en vaardigheden van de nieuwe docent te toetsen aan de collectieve verwachting van de school/team waar de nieuwe docent deel van uitmaakt. Deze ‘collectieve verwachting’ is altijd impliciet aanwezig. Het is de kunst dit steeds opnieuw te expliciteren en te verbinden met de gehanteerde maatstaven. Op die manier kan wat iedereen weet en ervaart, worden benoemd en besproken in de beoordeling.
Mogelijke consequenties van een negatieve beoordeling: ▸ geen verlenging of vaste aanstelling ▸ verplichting tot volgen van aanvullende scholing/training/ coaching
kwesties
kwestie: begeleiding beoordeling
Hoe zorg je ervoor dat ideeën en verwachtingen over begeleiding realiteit worden?
Dat wat je daadwerkelijk gerealiseerd wilt zien in begeleiding van de nieuwe docent moet:
Vraag vanuit de praktijk:
Benoemd zijn in concreet gedrag
(wat zie ik je doen? Wat hoor ik je zeggen?)
“we initiëren van alles maar gebeurt het ook?”
zichtbaar resultaat
(concreet bereikt, bv: positieve beoordeling, tevreden leerlingen, goede cijfers, …)
en/of producten (bv: lesstof ontwikkelt, project gemaakt, …).
Voldoende gefaciliteerd zijn
in (contact)tijd, geschikte ruimte en inzet van bekwame begeleiders.
Geborgd zijn in het begeleidingsproces door een (gecreëerde) noodzaak.
Denk hierbij aan: ▸ Momenten in het proces en de jaarplanning waarop bepaalde informatie beschikbaar moet zijn of informatie uitgewisseld moet worden. ▸ Formele momenten waarop beslissingen worden genomen en/of informatie wordt vastgelegd .
kwesties
KWESTIE: begeleiding Realiseren
Heeft de school een scherp beeld van wat er van de nieuwe docent verwacht wordt?
Een scherp beeld van wat er van de nieuwe docent verwacht wordt op het gebied van kennis, vaardigheden, houding en gedrag is een cruciale randvoorwaarde in het begeleiden. Dit betreft:
Vraag vanuit de praktijk:
“waar moet die nieuwe docent eigenlijk aan voldoen?”
Vakkennis en vakvaardigheden horende bij team/ vakgroep/sector/ waar de nieuwe docent deel van uitmaakt.
Contextgebonden kennis en vaardigheden horende bij het schooltype en de opdracht + fase van ontwikkeling van het team waar de nieuwe docent deel van uitmaakt.
oudingsH aspecten: de geëxpliciteerde gedefinieerde gedragscode van de school/team waar de nieuwe docent deel van uitmaakt.
Dit moet je kunnen Zo zijn onze manieren Dit hebben we nodig
kwesties
kwestie: collectieve verwachting
Hoe organiseer je een betekenisvolle samenwerking tussen vakcoaches en docentcoaches?
Om een betekenisvolle samenwerking te realiseren is het volgende van belang:
Vraag vanuit de praktijk:
“weet de vakcoach wat we gedaan hebben?”
terreinen afbakenen De docentcoach en vakcoach hebben een duidelijk afgebakend terrein waarop zij begeleiden: ▸ docentcoach: Richt zich op school/ teamgebonden zaken en de pedagogische vaardigheden van de nieuwe docent. ▸ vakcoach: Richt zich op vakgroepgebonden zaken en de vakdidactische vaardigheden van de nieuwe docent.
regie voeren
r wordt door E iemand regie gevoerd op de begeleiding van de nieuwe docent.
resultaat gericht werken De docentcoach en vakcoach werken met hun begeleiding toe naar hetzelfde gewenste resultaat. Dit resultaat is meetbaar en/of in concreet gedrag geformuleerd en bij alle partijen bij aanvang van het traject bekend.
evaluatie-
moment plannen Er zijn evaluatiemomenten gepland waarin met alle partijen wordt gekeken of het gewenste resultaat behaald gaat worden en zo niet wat hiervoor moet worden aangepast in de begeleiding.
kwesties
kwestie: docentcoach vakcoach
Wie heeft de regie van het begeleidingstraject in handen?
Waar het gezamenlijke traject is vastgelegd in de jaarplanning, is het individuele traject maatwerk en loopt het vaak niet synchroon met het gezamenlijke traject. Het is dus noodzakelijk dat het individuele traject wordt afgestemd op het gezamenlijke traject. Op die manier ontstaat er een versterking en worden het niet twee op zichzelf staande trajecten zonder enige verbinding. Daarnaast zijn er meestal meerdere personen betrokken bij de begeleiding van de nieuwe docent. Een belangrijke kwestie is dan ook: wie heeft de regie?
Belangrijk in het voeren van de regie Vraag vanuit de praktijk:
“wie regelt hier wat en wanneer?”
Onderzoek wie er allemaal zijn betrokken bij de begeleiding van de nieuwe docenten. ▸ Wat is daarin ieders rol? ▸ Wie heeft welke taak?
Onderzoek waar regie over moet worden gevoerd. ▸ Wat wordt er aan begeleiding geboden? ▸ Wanneer en door wie?
▸ Hoe moet vervolgens de informatie stromen? ▸ Wat moet worden gedeeld/vastgelegd? ▸ Hoe ga je dat regelen: wanneer spreek je wie aan? ▸ Wanneer stuur je welke informatie rond? ▸ Hoe weet je of dat wat is afgesproken ook werkelijk is gebeurd?
kwesties
kwestie: de regie
Hoe ga je effectief met elkaar aan de slag?
Door gedeeld eigenaarschap te creëren, vergroot je de betrokkenheid en daarmee het succes van de begeleiding. Je kunt dit bereiken door een werkgroep samen te stellen die met de tools in dit boek aan de slag gaat.
Vraag vanuit de praktijk:
“wat moet ik met die nieuwe docent?”
Het is belangrijk dat het team wordt meegenomen in het denkproces en zicht heeft op de besluitvorming. Een werkgroep kan hier een belangrijke rol in spelen. Het creëert niet alleen draagvlak, het begeleidingssysteem wordt daarmee ook echt iets van de hele school.
Wie zitten er in de werkgroep? Denk hierbij aan een zo breed mogelijke vertegenwoordiging afgestemd op de cultuur en identiteit van de school. Mogelijke leden zijn: docenten, leerlingen, ouders, leidinggevende/ management, OOP (Onderwijs Ondersteunend Personeel), BoS (Begeleider op School), coach, P&O, iemand van buitenaf, …
Waar moet je op letten bij het samenstellen van de werkgroep? ▸ Kracht: Wat heb je nodig aan individuele kracht (competenties, kwaliteiten, …)? Wie moeten er zitting nemen in de groep? ▸ Ontmoeten: Met wie moet de groep informatie uitwisselen en kennis delen? (welke samenwerking organiseer je)? ▸ Verantwoording: Aan wie moet er verantwoording worden afgelegd (leerlingen, ouders, teamleden, collega’s uit andere teams, management, MR, externe par†ners …)? Waarover leg je verantwoording af? ▸ Ruimte: Welke ruimte krijgt de groep (tijd en geld, maar ook ruimte voor wat van persoonlijke waarde is)? ▸ Groei: Welke ontwikkelkans biedt dit de groepsleden persoonlijk en het team in zijn geheel? ▸ Kennis: Welke specifieke kennis is nodig? Wat is hiervan aanwezig (bij wie)? Wat moet je elders halen (bij wie)?
kwesties
kwestie: samen in actie
Waar begint scholing en eindigt begeleiding?
Informatie om het gesprek te voeren over scholing (& training)
Vraag vanuit de praktijk:
“ben ik je nu aan het begeleiden of aan het scholen?”
Informatie om het gesprek te voeren over begeleiding (& coaching)
• 'Scholen' betekent het vergroten van je kennis en kunde.
• Begeleiding richt zich op
Kennis: Weten, weet hebben van (kennis
Het gaat enerzijds om bewustworden van de eigen kennis, vaardigheden, houding en effecten van je gedrag en anderzijds om bewustworden van wat de school van jou verwacht aan kennis, vaardigheden, houding en gedrag. Met andere woorden: ▸ Wat weet ik? – Wat moet ik weten? ▸ Wat kan ik? – Wat moet ik kunnen? ▸ Wat doe ik? – Wat moet ik doen? ▸ Hoe doe ik het? – Hoe moet ik het doen? ▸ Wat doet mijn gedrag met de ander? – Welk gedrag wil ik graag van de ander? ▸ En… waarom doe ik het zoals ik het doe?
kan je op verschillende manieren opdoen: van horen zeggen, uit boeken, onderzoek en/of eigen ervaring). Kunde: Toepassen van je kennis, vaardig zijn in (het kunnen leer je door doen: dit kan door nadoen, oefening en/of zelf doen). De mate van geschoold/getraind zijn (beschikken over de juiste Kennis en Kunde) kan je toetsen en beoordelen. • Iedere vorm van scholing/
training leidt tot het verkrijgen van een diploma, certificaat, getuigenschrift of een bewijs van deelname. • Aanbodgerichte scholing/
training: De school kan een scholingspakket samenstellen voor de nieuwe docent conform de eisen die zij stelt aan het basisniveau van de kennis en kunde van een docent. • Vraaggerichte scholing/training: De nieuwe docent geeft aan waarin hij/zij geschoold wil worden.
bewustwording.
Begeleiding /coaching: … is altijd persoonsgericht, dus maatwerk. … kan uitgevoerd worden door meerdere personen (docentcoach, vakcoach, BoS, …). … wordt door iemand geregisseerd (BoS?). … richt zich op het behalen van een gewenst resultaat. Het gaat om concrete resultaten die zichtbaar moeten zijn in het dagelijks handelen (gedrag + houding) van de nieuwe docent. … iedere vorm van begeleiding leidt tot tussenevaluaties (voortgangsgesprekken) waarin wordt gekeken of het gewenste resultaat behaald is of gaat worden en wat maakt dat dit wel of niet gaat lukken.
kwesties
kwestie: scholing begeleiding
Heeft de school een gedeelde, heldere visie op het begeleiden van nieuwe docenten?
Een gedeelde, heldere visie geeft antwoord op de volgende vragen:
Vraag vanuit de praktijk:
“vinden we het begeleiden van onze nieuwe docenten echt belangrijk?”
Wat moet de begeleiding concreet opleveren? ▸ Op welk gewenst resultaat richt de begeleiding zich?
Hoe maken we de begeleiding mogelijk?
Hoe ziet de begeleiding eruit?
Wat bindt de nieuwe docent aan de school?
▸ Is er voldoende ruimte (tijd en geschikte fysieke ruimte)? ▸ Beschikken de begeleiders over de juiste kwaliteiten? ▸ Wordt er regie gevoerd?
▸ Wat gebeurt er feitelijk in de begeleiding? ▸ Wat staat op de agenda en hoe wordt daar vorm aan gegeven?
▸ Is er sprake van een collectieve (school/team/ sectie/…) ambitie waarmee de nieuwe docent zichzelf wil en kan verbinden?
kwesties
kwestie: visie op begeleiden
gesprekken
gesprekken
gesprek: tips en materiaal
Doel • Het benoemen van de meest geschikte kandidaat.
Belangrijk
Na afloop • Hoe verliep het gesprek? • Hoe waren de omstandigheden? • Hoe was de inbreng van eenieder? • Zijn alle aspecten aan bod geweest? • Wat moet beter/anders? • Was de procedure voor iedereen helder en is dat nabesproken?
sollicitatiegesprek
Door r en voo se rdam Rotte en schol
gesprekken
• Wie voert de regie over het sollicitatiegesprek? • Wie bewaakt de procedure (voortgang en correcte afhandeling). • Wie zijn aanwezig bij het gesprek (BoS, docentencoach, vakcollega, sectievoorzitter, leerlingen, ouders)? • Hoe kan de sollicitant zich voorbereiden op het gesprek? • Hoe gaat de gespreksleider zich voorbereiden op het gesprek?
Wat vind je belangrijk?
school
Wat heeft de school/het team te bieden?
Wat heeft de nieuwe docent nodig?
nieuwe docent
Wat heeft de nieuwe docent te bieden?
Materiaal op de Tooldisc Draaiboek Werving en selectie.doc Format voor een verslag van een sollicitatiegesprek.docx Info over de gedragscode voor werving en selectie.pdf Info over de STAR-methode.doc Info over de elevatorpitch.doc
Breng dit in kaart en koppel het aan de profielschets: • Welke functie is beschikbaar met welke taakomvang? • Wat biedt de school aan begeleiding? • Wat is er aan ondersteuning? • Welke scholing/training mogelijkheden (intern/extern) biedt de school?
Dit kun je tijdens het gesprek in kaart brengen. Je kunt ook de sollicitant vragen dit mee te brengen. ▸▸ Gebruik hiervoor: Leerpunten uit reflectie/stageverslagen of uit verslagen van functionerings- en beoordelingsgeprekken van de vorige functie.
Ook dit kun je tijdens het gesprek in kaart brengen of de sollicitant vragen mee te nemen. ▸▸ Gebruik hiervoor: De STAR-methode om goede vragen te kunnen formuleren of de elevator pitch om de kwaliteiten van de sollicitant in kaart te brengen.
Notities
gesprekken
Wat heeft de school/het team nodig?
Maak een profielschets, denk hierbij aan de context waarin de nieuwe docent terecht komt: • Welke specifieke docentvaardigheden en inhouden zijn daar nodig? • Wat willen de reeds aanwezige docenten leren van de nieuwe docent? • Zijn er selectiecriteria in de vacature?
gesprek: tips en materiaal
Doel • Bespreken van het begeleidings- en het beoordelingstraject. • Inrichten van het begeleidingstraject.
Belangrijk
Na afloop • Welk doel is bereikt? • Hoe was de setting? • Wat heb je gedaan? • Wat ging goed? • Wat moet beter/anders? • Is alles aan bod geweest/benoemd? • Is de status van het gesprek helder?
Door en voor se Rotterdam scholen
start gesprek
gesprekken
• Zijn er meerdere begeleiders, bv. een docentcoach en een vakcoach? Zo ja, wie voert dan de regie over de begeleiding van de nieuwe docent? • Moeten de begeleider(s) verantwoording afleggen? Zo ja, aan wie en waarover? • Hoe kan de nieuwe docent zich voorbereiden op het startgesprek? • Hoe bereiden de begeleider(s) zich voor op het startgesprek?
Wat vind je belangrijk?
zijn/haar professionele groei
Hoe wordt in het startgesprek de professionele groei van de nieuwe docent besproken?
Wat moet in het startgesprek besproken worden om een positieve beoordeling te behalen? behalen van een positieve beoordeling
Materiaal op de Tooldisc Checklist introductie startende docenten.doc Checklist voor een goede opdracht.doc Checklist voor het maken van afspraken in de klas.doc Checklist voor het startgesprek.doc Checklist zelfreflectie.doc
Welke ontwikkeling wil de nieuwe docent voor zichzelf in gang zetten met betrekking tot zijn nieuwe functie? Dit kan goed vanuit zijn/haar leerpunten uit portfolio, reflectie/stageverslagen of uit functionerings-/beoordelingsverslagen van de vorige werkgever.
Denk hierbij aan: • het toelichten van de beoordelingscriteria • afspraken maken over observaties/lesbezoeken • het bespreken van de gesprekkencyclus: voortgangsgesprek, evaluatiegesprek en beoordelingsgesprek • bespreken welke instrumenten ingezet worden bij de beoordeling: 360 graden feedback, leerling-enquête, zelfevaluatie • het bespreken van de inbreng van de begeleider/coach bij de beoordeling
Notities Format voor de werkplanning van studenten.doc Info over een goede les voorbereiden.ppt Info over het maken van slechte toetsen.doc Info over het werken met kernkwadranten.doc Info over klassenmanagement.doc Info over rollenpatroon binnen een les.doc Info over tips voor startende docenten.pdf
gesprekken
welbevinden van de nieuwe docent
Wat wil je in het startgesprek bespreken in het kader van het welbevinden van de nieuwe docent?
Mogelijke gespreksonderwerpen: • persoonlijke informatie • afspraken over individuele contacten met de begeleider/coach • checken of de docent weet wat hij/zij moet weten • vragen of de docent voldoende veiligheid en support ervaart • uitspreken van verwachtingen: Maak dit specifiek. Denk hierbij aan: Wat heeft de nieuwe docent nodig van de begeleider/coach, zijn/haar collega’s, de andere nieuwe docenten, de leerlingen, …? Wat verwacht de begeleider/coach van de nieuwe docent?
gesprek: tips en materiaal
Doel • Vaardigheden en functioneren van de docent in beeld brengen. • Reflectie op de voortgang.
Belangrijk
Na afloop • • • • • •
Door or en vo mse rda Rotte olen sch
voortgangsgesprek
Welk doel is bereikt? Hoe waren de omstandigheden? Hoe was de inbreng van eenieder? Is alles aan bod geweest/benoemd? Wat kon beter in het gesprek? Is de status van het gesprek helder?
gesprekken
• Staan beoordelen en begeleiden wel of niet los van elkaar? • Zijn er meerdere lesbezoeken en beoordelaars? • Wordt er gebruik gemaakt van standaard formulieren en procedures? • Is het evaluatieverslag vertrouwelijk? • Bevat het verslag aandachtspunten of verbeterpunten?
Wat vind je belangrijk?
Hoe wordt in een voortgangsgesprek feedback gegeven aan een docent?
Bij het geven van feedback gaat het om gedrag van een persoon en niet om de persoon zelf. Denk hierbij aan: • positieve feedback om de goede vaardigheden te versterken • negatieve feedback op veranderbaar gedrag • een korte tijdspanne tussen een lesbezoek en het geven van feedback • tonen van respect voor elkaar en zorg voor veiligheid tijdens het gesprek
geven van feedback
! aandachtspunten/ verbeterpunten benoemen
Hoe worden in een voortgangsgesprek aandachtspunten en verbeterpunten benoemd?
Tips:
▸ ▸ ▸
Materiaal op de Tooldisc Draaiboek tussentijds meten wie doet wat.doc Checklist basiscompetenties.doc Checklist begeleiding docenten.doc Checklist beoordeling docenten.doc 10 x de Checklist Competentie.doc Checklist voor competentieontwikkeling.docx Checklist niet lesgebonden competenties.doc
Let erop dat aandachtspunten of verbeterpunten concreet zijn voor de ontvanger. Formuleer ze SMART en in concreet gedrag.
14x een checklist voor een lesobservatie Checklist observatieformulier begeleider en docent.doc Checklist zelfbeoordelingslijst basishouding leraren.doc 3x een format voor lesvoorbereiding.doc Format van een scoreformulier competenties.xls
e aandachtspunten/verbeterpunten kunnen in de docentbegeleiding worden D opgepakt ter voorbereiding van de beoordeling. De aandachtspunten/verbeterpunten vormen de basis voor nieuwe lesbezoeken en de beoordeling. laat het verslag door de gesprekspartners ondertekenen.
Format werkblad PoP gesprek.doc Info over de beoordelingsprocedure.doc Info over de rubric van de pedagoogrol.doc Info over de rubric professionalrol.doc Info over de rubric regisseursrol.doc Info over het CARmodel voor motiveren.doc Info over het gebruik van observatieformulieren.doc Info over het SMART formuleren van doelen.doc
Info over observeren volgens WIE(V)-model. doc Info over reflecteren volgens Korthagen.doc Info over reflectiecirkel voor docenten.doc Info over reflectieniveaus.doc
gesprekken
evaluatie van docentvaardigheden
Wat wil je in het voortgangsgesprek bespreken in het kader van de evaluatie van docentvaardigheden?
Belangrijk in een evaluatie zijn docentvaardigheden tijdens de lessen. Deze kunnen tijdens lesbezoeken worden geobserveerd. Het gaat om: • pedagogische vaardigheden • didactische vaardigheden • organisatorische vaardigheden • inter-persoonlijke vaardigheden
bijeenkomsten
BIJEENKomsten
bijeenkomst: tips en materiaal
Doel • Kennismaken. • Informatie verstrekken.
Welke informatie wil je verstrekken? • Vak/sectie/sector gerichte informatie? • Team informatie? • Persoonlijke informatie (bv.contact gegevens)? • Informatie over processen en organisatie (bv. e-mail gedrag, beschikbaarheid)?
Hoe ga je die informatie verstrekken? • wat digitaal? • wat op papier (reader, boekje, map, …)? • wat mondeling? • wat centraal? • wat per vestiging/team?
• Wie voert de regie over de startbijeenkomst? • Hoe en met wie ga je het organiseren? • Wie nodig je uit? • Wanneer vindt de bijeenkomst plaats en in welke vorm? • Wanneer en hoe ga je de startbijeenkomst evalueren? • Wat doe je met collega’s die afwezig waren?
start bijeenkomst Door r en voo se rdam Rotte en schol
Na afloop • Is je doel bereikt? • Hoe was de setting? • Wat heb je gedaan? • Wat ging goed? • Wat moet er uit het programma? • Wat moet beter/anders?
bijeenkomsten
Belangrijk
Het beoordelingstraject bespreken
Inhoud: ▸ Verwachtingen uitspreken en vastleggen. ▸ Benodigde ondersteuning in kaart brengen en daar afspraken over maken. ▸ Het begeleidingstraject afstemmen op de beoordelingcriteria. • Wanneer krijg je als nieuwe docent een positieve beoordeling? • Wat verwacht de school aan kennis, vaardigheden en houding? Vorm: Nieuwe docent koppelen aan vakcoach en docentbegeleider. Gewenst resultaat: De verwachtingen zijn helder en de begeleiding is vanaf het eerste moment gericht op het behalen van een positieve beoordeling.
Materiaal op de Tooldisc Draaiboek begeleiding docenten LMC.doc Draaiboek begeleiding nieuwe docenten in de school.pdf Draaiboek begeleiding startende docenten STC.docx Draaiboek begeleidingstraject Wartburg. docx
De schoolidentiteit expliciteren in gedrag
Inhoud: ▸ Verwachtingen uitspreken en vastleggen. ▸ Waar staat de school voor? ▸ Welk gedrag verwacht de school van haar docenten? ▸ Benodigde ondersteuning/scholing in kaart brengen en daar afspraken over maken. Vorm: Voorbeeld gedrag: laat tijdens de startbijeenkomst al zien hoe de identiteit van de school sturend is voor concreet gedrag. Met andere woorden: practice what you preach. Bijvoorbeeld: creativiteit staat centraal in je school, kies dan ook voor een creatieve werkvorm. Gewenst resultaat: Het gewenste gedrag van de docent op deze school is geëxpliciteerd zodat een ieder daarnaar kan handelen.
Draaiboek cursus nieuwe docenten Emmauscollege.doc Draaiboek nieuwe docenten Melanchthon.doc Draaiboek startende docenten Comenius College.doc Draaiboek begeleiding nieuwe docenten in de school algemeen.pdf Checklist aandachtspunten nieuwe docenten. doc
Met elkaar kennismaken
Inhoud: ▸ Delen van persoonlijke informatie: wie ben ik, wat kan ik, wat kom ik brengen, wat wil ik halen? ▸ Uitwisselen van verwachtingen. ▸ Koppelen van nieuwe docenten aan de begeleiders. Vorm: Kennismakingsspelen en één op één gesprekken. Gewenst resultaat: Je thuis voelen. Kennen en gekend worden.
De tussentijdse bijeenkomsten bespreken
Het begeleidingstraject bespreken
Inhoud: ▸ Het bespreken van het programma van de tussentijdse bijeenkomsten met de groep nieuwe docenten. ▸ Vraag en aanbod matchen. ▸ Verwachtingen afstemmen. Vorm: Naar keuze, passend bij de identiteit en visie op onderwijs van de school. Gewenst resultaat: Er is een helder beeld van het doel, de vorm en de inhoud van de gezamenlijke bijeenkomsten.
Inhoud: De individuele begeleiding is onderwerp van gesprek. ▸ Verwachtingen uitspreken. ▸ Kennismaken met de begeleider(s). ▸ Rollen, taken en verantwoordelijkheden doorspreken. Vorm: Naar keuze, passend bij de identiteit en visie op onderwijs van de school. Gewenst resultaat: Er is een helder beeld van het doel, de vorm en de inhoud van het individuele begeleidingstraject.
Checklist begeleidingsschema.doc Format voor evaluatieformulier stage.docx Info over begeleiding van nieuwe docenten. doc Info over competentiegericht opleiden.doc Info over de escalatieladder 1.doc Info over de escalatiegraden.pdf Info over het RUG - arrangement 2.xls Info over het RUG - arrangement.doc
Info over hoe leerlingen het meest leren.doc 3 x Info over taakomschrijvingen begeleiding.doc Info over verwachtingen van de nieuwe docent.doc Info over visiebepaling bij begeleiding.doc Info over de vrije school bij de startbijeenkomst.doc
bijeenkomsten
Wat wil je doen?
bijeenkomst: tips en materiaal
Doel • Vergroten van de kwaliteit van de nieuwe docent door training en scholing. • Uitwisselen van ervaringen.
Belangrijk • Wie voert de regie over de bijeenkomst? • Hoe (tijd, plaats, duur, inhoud en vorm) en met wie ga je het organiseren? • Wie nodig je uit? • Wat doe je met afwezigen of docenten die zich niet aan de afspraken houden? • Wanneer en hoe ga je de bijeenkomst evalueren?
Na afloop
tussentijdse bijeenkomst
bijeenkomsten
Door r en voo se m a rd Rotte en h sc ol
• Welk doel is bereikt? • Hoe was de setting? • Wat heb je gedaan? • Wat ging goed? • Wat moet er uit het programma? • Wat moet beter/anders?
Wat wil je doen? Uitwisselen van ervaringen • Informele netwerkachtige bijeenkomsten • Bijeenkomsten met een thema • Intervisiebijeenkomsten
Aanbodgericht
Vraaggericht
De school stelt een scholingspakket samen voor de nieuwe docenten conform de eisen die zij stelt aan het basisniveau van de kennis, kunde en houding van de nieuwe docent. Dit kan zich richten op: • algemene docentvaardigheden • context specifieke docentvaardigheden • kennis, kunde en houding behorende bij de identiteit van de school Dit aanbod kan zijn: • een verplicht pakket voor iedere nieuwe docent • een keuzepakket met verplichte onderdelen • een keuzepakket waaruit gekozen MOET worden • een keuzepakket waaruit gekozen MAG worden
De nieuwe docent geeft aan waarin hij/zij geschoold wil worden. Dit kan op de volgende manieren: • De nieuwe docent komt er al werkend achter wat hij/zij onvoldoende beheerst. • De school laat weten wat de beoordelingscriteria zijn. De nieuwe docent bepaalt waarin hij/zij scholing wenst. • De school meet de beginsituatie van de nieuwe docent, legt dit naast de beoordelingscriteria en laat de nieuwe docent bepalen waarin hij/zij zich gaat scholen.
De opties worden steeds flexibeler waarmee het aanbod meer afgestemd kan worden op de vraag.
De opties worden steeds meer sturend richting een vooraf bepaald gewenst resultaat.
Notities
Materiaal op de Tooldisc Checklist intervisie.doc Checklist ouderavond.doc 1. Tussentijdse bijeenkomst Info over de incidentmethode.ppt Info over gesprekken tijdens ouderavonden.docx Info over gesprekskaartjes.doc Info over groepsprocessen.doc
Info over het orde rollenspel.doc Info over intervisiemomenten volgens de incidentmethode.doc Info over VIB.doc Info over voorbeelden van tussentijdse bijeenkomsten (RSC).doc Info over trainingen Melanchthon.pdf
bijeenkomsten
De opties worden steeds meer ingericht op het leren van en met elkaar.
Scholen en/of trainen
bijeenkomst: tips en materiaal
Doel • Terugkijken: evalueren en reflecteren. • Vooruitblikken op het nieuwe schooljaar. • Feestelijke afsluiting.
Belangrijk • Wie voert de regie over de jaarafsluiting; inhoudelijk en organisatorisch? • Hoe en met wie ga je het organiseren? • Wie nodig je uit? • Wanneer vindt de jaarafsluiting plaats en in welke vorm? • Wanneer en hoe ga je de jaarafsluiting evalueren?
Na afloop
Door r en voo se rdam Rotte en schol
jaar afsluiting
bijeenkomsten
• Welk doel is bereikt? • Hoe was de setting? • Wat heb je gedaan? • Wat ging goed? • Wat moet er uit het programma? • Wat moet beter/anders?
Wat wil je doen?
Reflecteren op het begeleidingstraject
de bijeenkomsten
• Wat heeft het opgeleverd? • Wat is er geleerd?
▸▸ Idee:
Vooruitblikken
Evalueren van het begeleidings traject
de bijeenkomsten
• Zijn de doelen bereikt? • Wat heeft gemaakt dat dit wel of niet gelukt is?
Maak een analyse van de individuele reflecties.
Materiaal op de Tooldisc Format voor evaluatieformulier einde schooljaar.doc
Startbijeenkomst voor het tweede jaar De jaarafsluiting krijgt het karakter van een startbijeenkomst voor het volgende schooljaar.
▸▸ Vraag:
Waar wil je met de groep nieuwe docenten op vooruitblikken tijdens de jaarafsluiting en waarom (zie werkkaart startbijeenkomst)?
Notities
Vieren
Feestelijke afsluiting van het eerste schooljaar
• Wie gaat het organiseren? De nieuwe docenten zelf? Hebben ze inbreng? • Wat is een geschikte locatie? • Wie en hoeveel wil je uitnodigen? • Wil je dat er iets ludieks, gezelligs, school eigens gebeurt? • Wordt er gezorgd voor een hapje en drankje?
bijeenkomsten
Terugkijken
= deze school heeft materiaal aangeleverd voor de Tooldisc
contacten
contacten
LMC-vmbo Zuid
Emmauscollege
Taco Warmels:
Anne Martens:
“LMC-vmboZuid is al jaren een opleidingsschool voor docenten in opleiding. De expertise die hierbij is opgebouwd, wordt ook ingezet bij het begeleiden van 'nieuwe collega’s'. Deze collega’s vallen daarom het eerste jaar binnen deze bestaande begeleidingsstructuur. Er wordt maatwerk geleverd. Per vestiging en per persoon kan de mate en aard van begeleiding variëren.”
School: LMC-vmbo Zuid, 5 locaties, Zuiderpark, Veenoord, Waal, Slinge, Palmentuin. Vmbo Basis/Kader MAVO -isk, Contactadres: Postbus 9244, 3007 AE Rotterdam Tel: 010 2906938 Website: www.lmc-vo.nl Contactpersoon: Taco Warmels
“4 Geschoolde begeleiders verzorgen een complete cursus verdeeld over 5 bijeenkomsten. Thema’s die hier aan de orde komen zijn: • Kennismaking met de school en zorgen dat de nieuwe docent beschikt over alle noodzakelijke kennis en materialen om het schooljaar te beginnen. • Activerende didactiek • De bijzondere leerling in de school • Conflictbeheersing en ordeproblematiek • Reflecteren op eigen handelen binnen en buiten de lessen. Daarnaast ondergaat elke nieuwe docent ervaren / onervaren een individueel op maat aangepast begeleidingsplan waarin de docent een belangrijke rol heeft bij de invulling van dit begeleidingsplan. Uitgangspunten van de begeleiding zijn om de docent te coachen vanuit 6 verschillende rollen. De docent als gastheer, presentator, didacticus, pedagoog, afsluiter en coach. Mogelijkheid om ook in het tweede jaar begeleiding te ontvangen. Mogelijkheid om eigen functioneren te bekijken m.b.v. S.V.I.B.”
School: E mmauscollege, katholieke scholengemeenschap havo, gymnasium, atheneum, 1 locatie, 1750 leerlingen Contactadres: Alexandriëstraat 40, 3067 MR, Rotterdam Tel: 010-4212144 Website: www.emmauscollege.nl Contactpersoon: Anne Martens (begeleider nieuwe docenten en zorgcoördinator)
Comenius college
Het Wartburg College
Jan Roelevink:
Dick Janse :
School: Comenius College, vmbo, havo, atheneum, gymnasium, 6 locaties, +3000 leerlingen Contactadres: Lijstersingel 10, 2902 JD, Capelle a/d IJssel Tel: 010-4595970 Website: www.comenius.nl Contactpersoon: Jan Roelevink (begeleider en opleider op school)
“Gecertificeerde student/docentopleiders werken bij ons, samen met de vakcoaches, aan een goede opvang van starters in het onderwijs. Coachingsgesprekken, lesobservaties, trajectverkenningen, intervisie, gezamenlijke bijeenkomsten, themastudies, SVIB en individuele geborgenheid, zijn zaken die we starters bieden. Starters ervaren uitdaging en ondersteuning op maat binnen het grote geheel van de werklocatie. Werkend vanuit eigen passie, gaan we voor goed, inhoudelijk en intensief onderwijs”.
School: Het Wartburg College, vmbo, havo, gymnasium, atheneum, 4 locaties, 3800 leerlingen Contactadres: Smeetslandsweg 127, 3079 CR, Rotterdam-IJsselmonde Tel: 010-2923900 Website: www.wartburg.nl Contactpersoon: Dick Janse
contacten
“Mijn beste herinnering heb ik aan de intervisiemomenten. Daarin worden de verschillende achtergronden als positief ervaren en komt ieder tot zijn recht. Door de methodische manier van werken bereiken we alle keren een diepgang, die gelegenheid geeft om met anderen inzicht te krijgen in onze motieven en overtuigingen. Pas als we daar onze reflectieve vragen op afvuren halen we het beste uit onszelf. Pas als we dààr de reflectieve vragen op afvuren, zijn we echt bereid om te veranderen. Door dit te organiseren voelt iedereen zich gewaardeerd in zijn professionaliteit en beklijven de adviezen meer. Het mooie is dat de gegeven adviezen voor iedereen waardevol kunnen zijn. Adviesgevers worden reflecteerders als zij hun eigen advies adopteren als een oplossing van hun eigen probleem. Aan het eind van elke sessie bedanken de deelnemers elkaar en wordt de bestede tijd als waardevol ervaren.”
Christelijke Scholengemeenschap Melanchthon Stephan Rothuizen: “Melanchthon geeft elke nieuwe docent een basispakket mee. De bijeenkomsten worden verzorgd door eigen trainers die werkzaam zijn binnen MIT (Melanchthon Interne Trainingen). Het basispakket bestaat uit vijf bijeenkomsten: • Kennismakingsbijeenkomst • Klassenmanagement • Activerende didactiek • Omgaan met de bijzondere leerling • Samenwerkend leren De trainingen zijn zo ingericht dat de opgedane kennis en vaardigheden de dag erna direct in de praktijk zijn toe te passen. De praktische en activerende benadering tijdens de trainingen wordt zeer gewaardeerd. Na elke training is er een transfer naar de praktijk. Om de opbrengst van de trainingen goed te borgen verzorgt de BoS op elke Melanchthon vestiging dat deze transfer goed plaatsvindt. Waar mogelijk bieden we vestigingen een op maat ontwikkeld basispakket aan zodat de trainingen naadloos aansluiten bij het onderwijsscenario van de vestiging.
Sint Laurenscollege Tanja Kersten en Peter de Wolf:
“Op onze school stoppen we veel tijd en energie in beginnende docenten en niet beginnende docenten die nieuw zijn op onze school. Elke docent krijg een persoonlijke benadering. Deze begint met een duidelijke introductie/kennismaking. In principe worden zoveel lessen bezocht en lessituaties besproken als nodig en wenselijk is. Meestal één op één, maar ook m.b.v. intervisies. In deze context leren de nieuwelingen ook van elkaar, onder andere door de verschillende rollen van de docent thematisch te bespreken en elkaars ervaringen uit te wisselen.”
School: Sint Laurenscollege havo, gymnasium, atheneum, 2 locaties Contactadres: Voorhout 100, 3055 ES Rotterdam Tel: 010-4180470 Website: www.laurenscollege.nl Contactpersoon: Tanje Kersten
School: Christelijke Scholengemeenschap Melanchthon, vmbo, havo, gymnasium, atheneum, 9 locaties Contactadres: Postbus 28211, 3003 KE, Rotterdam Tel: 010-4767300 Website: www.melanchthon.nl Contactpersoon: Stephan Rothuizen
O.S.G. Nieuw Zuid
LMC-VMBO Noord
Bert de Boer en Johan Bakker:
Tjeerd Braaksma:
School: O.S.G. Nieuw Zuid, vwo/havo/vmbo/praktijkschool, 4 locaties, ca. 1500 leerlingen Contactadres: Postbus 9472, 3007 AL Rotterdam, Locatie Putsebocht, t.a.v. B. de Boer en J. Bakker Tel: 010-4851326 / 010-4850666 Website: www.nieuw-zuid.nl Contactpersoon: Bert de Boer en Johan Bakker
“De divisie is samengesteld uit 5 scholen die op eigen wijze vormgeven aan de coaching van startende docenten. We zetten nu stappen om de coaching op elkaar af te stemmen. De BoS speelt daarin een coördinerende rol. Met ingang van 2011 beschikt elke locatie over gekwalificeerde docentencoaches.”
School: LMC Divisie VMBO Noord, vmbo, 6 locaties, 1500 leerlingen Contactadres: Beukelsdijk 145, 3022 DC Rotterdam Tel: 010-4771944 Website: www.lmc-vo.nl Contactpersoon: Tjeerd Braaksma
contacten
“Bij ons op school worden al jaren studenten; startende docenten en docenten die dat wensen begeleid en gecoacht. Wij coachen en begeleiden met hand en hart. Elk schooljaar starten wij met een bijeenkomst waarin uitgebreid informatie wordt gegeven over onze school en de diverse locaties. Het doel hiervan is dat de nieuwe collega’s zich snel thuis zullen voelen en de missie/visie van de school kennen. Zaken die bij ons in het begeleidings- en coachingstraject aan de orde komen zijn: lesbezoeken en nabespreking hiervan, intervisie; feedback geven en ontvangen; reflectie op eigen handelen; dit laatste kan ook ondersteund worden door videoanalyse. Op verzoek van de student is begeleiding op maat mogelijk.”
Roncalli mavo
Scheepvaart & Transport College
Yvonne Lussing:
Chris Sterkman:
“Dit schooljaar zijn we begonnen met docentcoaching. We merkten dat er behoefte was aan een duidelijkere begeleidingsstructuur. Een startbijeenkomst en tussentijdse bijeenkomsten behoren tot het programma. Verder krijgt elke nieuwe docent een coach toegewezen. Nieuwe docenten vinden het prettig dat er iemand is die feedback kan geven, iemand die minder emotioneel in situaties staat en de zaken kan relativeren. Het uitwisselen van ervaringen tijdens de bijeenkomsten geeft de docenten weer positieve energie!”
chool: Roncalli mavo, vmbo-tl, onderbouw vmbo-tl/ havo 700 leerlingen S Contactadres: Tattistraat 3-5, 3066 CE, Rotterdam Tel: 010-4205693 Website: www.roncallimavo.nl Contactpersoon: Yvonne Lussing
Gereformeerde Scholengemeenschap Randstad
“Er is binnen ons VMBO (Gemengd T/kader/basis) een begeleider van startende docenten. Deze begeleider is een aantal uren uitgeroosterd. De begeleider is geschoold om eventueel gebruik te maken van videobeelden. Uit deze beelden haalt de begeleider scènes, die samen met de startende docent worden bekeken en geanalyseerd.”
School: S cheepvaart & Transport College, vmbo, 2 locaties, 500 leerlingen Contactadres: Postbus 63140, 3002 JC, Rotterdam Tel: 010 - 4486000 Website: www.stc-digikrant.nl Contactpersoon: Chris Sterkman
Montessori Lyceum Rotterdam Doesjka Lansdaal:
Huib van Leeuwen:
School: Gereformeerde Scholengemeenschap Randstad, vmbo, havo, vwo, 2 locaties, 1250 leerlingen Contactadres: Valenciadreef 15, 3067 WL, Rotterdam Tel: 010 2862930 Website: www.gsr.nl Contactpersoon: Huib van Leeuwen (manager GSR-academie )
School: Montessori Lyceum Rotterdam, havo, gymnasium, atheneum,1 locatie, 900 leerlingen Contactadres: Schimmelpennickstraat 17, 3039 KS, Rotterdam Tel: 010-4654022 Website: www.rml.nl Contactpersoon: Doesjka Lansdaal (BoS)
contacten
“We hebben binnen de GSR het hele proces van begeleiding van beginners doorgelicht. Er is onderscheid gemaakt tussen opleiding, begeleiding en coaching. We hebben alles samengebracht in een concreet arrangement. Voor elke beginner wordt hieruit een opleiding op maat afgeleid. Vanaf het selectieproces is er inbreng door de BOS. Vlak voor de start van het schooljaar is er een tweedaagse, met een mix van theorie en praktijk. Door een directe lijn van het MT naar de projectgroep is er transparantie en draagvlak. Zowel beginners als begeleiders zijn voldoende gefaciliteerd.”
“Op het RML, school voor HAVO en VWO, bestaat het begeleidingsteam uit drie personen. Alle nieuwe docenten krijgen het eerste jaar één uur per week persoonlijke begeleiding. Verder wordt er twee maal per jaar een les bezocht. Deze les wordt nabesproken en er worden tips gegeven voor het lesbezoek van de schoolleiding. Ook zijn er per jaar vier plenaire bijeenkomsten. Twee daarvan zijn met intervisie. De vakdocenten begeleiden de docenten op het vakgebied. Docenten die een opleiding aan de universiteit (ICLON) of Hoge School volgen krijgen extra steun bij hun portfolio. De begeleider houdt nauw contact met de secties en de schoolleiding.”
Rudolf steiner college
Notities
Lienke Moerman: “Worden wie je bent” vormt het uitgangspunt van het onderwijs op het Rudolf Steiner College. Het antroposofisch mensbeeld is leidraad voor onze pedagogie. In het leerplan is er aandacht voor een evenwichtige ontwikkeling van denken, voelen en willen (hoofd, hart en handen). De docent is hierin zowel begeleider als pedagoog. Onze school vormt een gemeenschap waarbinnen ontwikkeling en ontmoeting een centrale plaats innemen. Startende docenten krijgen bij ons een warm onthaal. De personeelsgroep verzorgt de begeleiding en biedt zorgvuldig maatwerk. Dit traject verloopt vooral individueel; met persoonlijke aandacht wordt feedback gegeven en waar nodig wordt hulp geboden. De wekelijkse pedagogische vergadering staat borg voor collegialiteit. Hier vindt een open uitwisseling van kennis en ervaring plaats, van cultuur en kunstzinnigheid . Het docentencollege vormt de schaal voor inspiratie vanuit de geestelijke wereld en is een leerplek voor elke collega: van starter tot senior.
chool: Rudolf Steiner College Vrijeschool voor voortgezet onderwijs, vwo, havo, vmbo-tl, 2 locaties, S 700 leerlingen Contactadres: Vondelweg 87-89 Tel: 010-4134158 Website: www.rudolfsteinercollege.nl Contactpersoon: Lienke Moerman
contacten
wilt u reageren of materiaal delen? stuur uw reactie naar:
[email protected]
Notities
Colofon De scholen die meededen aan de pilot in 2009-2010 & 2010-2011 1 Jan Roelevink - Comenius College 2 Anne Martens – Emmauscollege 3 Huib van Leeuwen - Ger. Sch.gem. Randstad 4 Tjeerd Braaksma - LMC VMBO Noord 5 Taco Warmels - LMC VMBO Zuid 6 Lienke Moerman en Vera Klok - Rudolf Steiner College 7 Stephan Rothuizen - C.S.G. Melanchthon 8 Dick Janse - Wartburg College 9 Johan Bakker en Bert de Boer - O.S.G. Nieuw Zuid 10 Doesjka Lansdaal - Montessori Lyceum Rotterdam 11 Yvonne Lussing - Roncalli Mavo 12 Chris Sterkman - Scheepvaart en Transportcollege (VMBO) 13 Tanja Kersten en Peter de Wolf - St. Laurenscollege 14 Toos van der Voort - City College St. Franciscus (zie contactkaarten voor de contactgegevens) Het Toolboek ‘Een Goede Start’ is tot stand gekomen onder leiding van: Olga Welling - Projectleiding Een Goede Start -
[email protected] - 06-43066775 Luc Sluijsmans - Programmamanager risicoregio Rotterdam -
[email protected] - 06-43066774 Met medewerking van: Rob Immerzeel - Projectleiding Een Goede Start Meer exemplaren bestellen? Neem contact op met het Platform Rotterdam via
[email protected] of 010-2171318 Copyright De werk- en kwestiekaarten zijn door de scholen samen bedacht. Het gebruik ervan is kosteloos. Het digitaal achtergrondmateriaal bij de werkkaarten is door de scholen beschikbaar gesteld. Ze hebben toestemming gegeven voor het gebruik in uw school. Als tegenprestatie horen ze graag hoe u het materiaal vindt en hoe u het materiaal hebt gebruikt en eventueel hebt verrijkt. De contactgegevens vindt u op de contactkaarten. Vormgeving Buro de Kuijper, www.burodekuijper.nl Druk Drukkerij Tielen, Boxtel Het toolboek ‘Een Goede Start’ is een uitgave van het Platform Onderwijsarbeidsmarkt Rotterdam www.platformrotterdam.nl Juni 2011
