Keel-, Neus-, Oorheelkunde (KNO)
Tonsillectomie Verwijderen amandelen bij volwassenen Inleiding U heeft met uw arts afgesproken de keelamandelen operatief te verwijderen. Deze operatieve verwijdering van de keelamandelen heet tonsillectomie. Uw behandelend arts heeft u al informatie gegeven over deze ingreep. In deze folder kunt u het rustig nalezen. Wat zijn amandelen? Het lichaam bezit een uitgebreid systeem om infecties te bestrijden, het zogenaamde lymfkliersysteem. Een amandel is lymfklierweefsel in de keel (tonsil), neus (adenoid) of tong. De twee grote keelamandelen zijn achter in de keel zichtbaar. De neusamandelen bevinden zich in het dak van de neusholte en zijn met name bij kinderen aanwezig. De tongamandel gaat aan de zijkanten van de tong over in de keelamandelen en geeft slechts zelden klachten. Als alles goed is zijn amandelen nuttig. Ze werken als een soort filters die binnendringende ziektekiemen bestrijden. Ze vergroten de weerstand tegen ziekte. Soms zijn amandelen niet in staat ziektekiemen voldoende te vernietigen. Die hopen zich dan op in de amandelen die daardoor zelf ontstoken kunnen raken. Ze worden dik en pijnlijk. Bij een acute ontsteking van de amandelen bestaan de klachten in het algemeen uit een korte periode van keelpijn met slikklachten, koorts en algehele malaise. De amandelen kunnen ook chronisch in meer of minder ontstoken toestand verkeren, waardoor klachten ontstaan als moeheid, lusteloosheid, snurken, matige eetlust en slechte adem. Ook kan een abces achter de amandelen ontstaan. Amandelen verwijderen? De beslissing om de amandelen te verwijderen is afhankelijk van de ernst van de klachten. Ook de frequentie van de klachten - hoe vaak treden ze op - speelt hierbij een rol. Wanneer het onvoldoende lukt om de klachten met medicijnen (pijnstillers en/of antibiotica) te bestrijden of als te vaak medicijnen moeten worden gebruikt, kan het verstandig zijn om de amandelen weg te nemen. Een verwijdering van de amandelen heeft geen merkbaar gevolg bij het bestrijden van infecties. De amandelen vormen slechts een klein gedeelte van het totale lymfkliersysteem van het gehele lichaam en zijn het meest actief in de eerste twee levensjaren, tijdens de ontwikkeling van het immuunsysteem.
1
Voorbereiding Het preoperatief bureau Vanuit de polikliniek en vóór de opname in het ziekenhuis wordt u doorverwezen naar het preoperatief bureau. Het is belangrijk om u als patiënt zo goed en veilig mogelijk voor te bereiden op de ingreep en de vorm van anesthesie die nodig is. Hiervoor is preoperatief onderzoek nodig. Door dit onderzoek is de kans op problemen tijdens en na de ingreep zo klein mogelijk. Meer informatie vindt u in de folder “preoperatief onderzoek”. Anesthesie De ingreep geschiedt meestal onder algehele anesthesie (narcose). De anesthesist zal dit met u bespreken. Meer informatie over de gang van zaken vóór, tijdens en na de anesthesie krijgt u via het preoperatief bureau en leest u in de folder “Anesthesie en preoperatief onderzoek”. Bloedverdunnende medicijnen Als u bloedverdunnende medicijnen zoals acenocoumarol, fenprocoumon (Marcoumar®) slikt moet u deze in overleg met de trombosedienst enkele dagen voor de operatie stoppen. Als u het slikken van deze bloedverdunnende middelen weer hervat gebeurt dit ook in overleg met de trombosedienst. Neem gedurende zeven dagen voor de ingreep geen aspirinehoudende medicijnen zoals acetosal of aspirine. Deze kunnen de bloedstolling beïnvloeden en verhogen de kans op nabloeden. Meenemen naar het ziekenhuis Ziekenhuispasje en een geldig identiteitsbewijs Medicijnen: welke medicijnen u slikt en wanneer Opnameduur Voor een tonsillectomie wordt u opgenomen op de afdeling short-stay. Informatie over de gang van zaken op deze afdeling kunt u lezen in de folder 'Short-stay'.
De ingreep Tijdens de ingreep Bij volwassenen (en kinderen ouder dan 10 jaar) zullen de amandelen meestal verwijderd worden door ze stapsgewijs los te maken, ook wel pellen genoemd. Dit laatste gebeurt, omdat de keelamandelen bij ouderen veel vaster zitten aan de onderliggende weefsellaag dan bij kinderen het geval is. Na de ingreep Als u uit de narcose wakker wordt, heeft u vaak een onaangename bloedsmaak in de mond. Dit is van korte duur. U kunt pijn in de keel hebben en soms in de oren. Deze keel en/of oorpijn kan op de tweede en derde dag na de operatie toenemen. Dit is vergelijkbaar met de last tijdens een ontsteking van de keelamandelen. Op de afdeling krijgt u medicijnen om de pijn te onderdrukken en het slikken zo aangenaam mogelijk te maken. U dient vaak te drinken, al is dat in het begin pijnlijk. Ook de oren kunnen daarbij pijn gaan doen, maar dat is een normaal verschijnsel. Koude dranken (zonder prik) en 2
zeker waterijs zijn heel goed om de bloedvaten snel dicht te laten trekken. Vermijdt de eerste dagen extreem heet eten of drinken. U mag gewoon uw tanden poetsen, dit heeft geen negatieve invloed op de wondgenezing. Na de ingreep kan de eerste ontlasting zwart gekleurd zijn. Dit wordt veroorzaakt door het bloed dat u na de ingreep heeft doorgeslikt. Op de plaats waar de amandelen zaten vormt zich een grijswitte korst, die meestal na zeven tot acht dagen loslaat en spontaan verdwijnt. De adem kan hierdoor wat weeïg ruiken. Bovendien kunt u een wat metaalachtige smaak hebben. Ook dit verschijnsel verdwijnt vanzelf.
Complicaties Bij iedere operatie, dus ook bij het verwijderen van de amandelen, is sprake van enig risico. Het voornaamste risico bij het verwijderen van de amandelen is een nabloeding. De kans op een nabloeding is de eerste 12 uur na de ingreep het grootst en is bij volwassenen groter dan bij kinderen. Daarom blijven volwassenen meestal de dag na de ingreep nog in het ziekenhuis. Mocht u eenmaal thuis onverhoopt een forse nabloeding krijgen, zoek dan direct contact met de polikliniek KNO. Omdat de amandelen via de mond-keelholte worden verwijderd is er kans op beschadiging van gebitselementen. Om dit risico te beperken worden gebitsbeschermende maatregelen genomen. Als in uw gebit kronen, bruggen of loszittende elementen aanwezig zijn, is het belangrijk dat u dat, aan de KNO-arts die de ingreep uitvoert, meedeelt. Er kan dan tijdens de ingreep extra rekening mee worden gehouden, zodat de kans op beschadiging van gebitselementen zo klein mogelijk is. Het kan voorkomen dat de smaak na de ingreep is veranderd, of zelfs afwezig. In de meeste gevallen hersteld dit na enkele weken. Ook kan het voorkomen dat de tong beurs aanvoelt, en zelfs tijdelijk verdikt is na de ingreep, waardoor u deze moeilijk kan bewegen. Dit herstelt ook meestal binnen een aantal dagen.
Ontslag U mag de dag na de ingreep naar huis, tenzij zich bijzonderheden voordoen. U kunt op eigen gelegenheid naar huis, maar het is niet verstandig zelf een auto te besturen.
Adviezen voor thuis Pijnbestrijding U krijgt een recept voor pijnstillers mee. Het advies is om deze pijnstillers minstens een aantal dagen na de ingreep te blijven gebruiken, op regelmatige tijdstippen, ook al heeft u nauwelijks pijn. Bij pijn mag u maximaal 4 maal daags 1000mg Paracetamol nemen, en eventueel Diclofenac 3 maal daags 50 (indien geen allergie of maagproblemen). Hervatten van werk en/of sport U kunt het beste thuis nog een week rust nemen. Na deze week kunt u uw normale werkzaamheden hervatten. 3
Vermijd het verblijf in ruimtes waar vluchtige of irriterende stoffen gebruikt worden zoals oplosmiddelen of verf. U mag gedurende 14 dagen geen drukverhogende activiteiten uitvoeren, zoals zwaar tillen, of hard persen. U mag gedurende 14 dagen niet te heet douchen. U mag gedurende 14 dagen niet naar de sauna of onder een zonnebank. U mag drie weken na de ingreep weer gaan sporten. U mag drie weken na de ingreep weer gaan zwemmen. Eten en drinken U dient voorzichtig te zijn met harde voeding zoals gebakken producten: chips. Wat betreft de voeding gelden de onderstaande adviezen, ingaande de dag na de ingreep. Daarbij geldt dat het regelmatig nuttigen van drank en/of voeding er voor zorgt dat het wondgebied in de keel schoon blijft. Ook vermindert dit de kans op een ontsteking en/of nabloeding. Dag 1: alleen koude dranken: Koude dranken (water, koolzuurvrije limonade met een klontje ijs, vruchtensappen). Dag 2: alleen vloeibaar: Dezelfde dranken uitgebreid met pap, thee en pudding. Dag 3: Uitbreiding van dag 2 met brood zonder korst en gemalen warm eten. Dag 4: Normaal eten. Hierbij geldt dat zolang het slikken nog moeite kost het goed is de voeding daar op aan te passen.
Controle Vier weken na de ingreep wordt u ter controle gebeld door een assistente van de polikliniek KNO. Als uit dit gesprek blijkt dat alles goed gaat, hoeft u niet meer voor controle naar het ziekenhuis te komen.
Contact opnemen U dient contact op te nemen met de polikliniek KNO-heelkunde of de afdeling short stay als u: Benauwd bent Koorts heeft boven de 38°C Helder stromend bloed uit uw keel voelt komen Ongerust bent of zaken niet vertrouwd
4
Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u ze stellen tijdens het eerstvolgende bezoek of contact opnemen met: Polikliniek KNO-heelkunde Locatie Venlo Locatie Venray routenummer 65 routenummer 16 (077) 320 68 36 (0478) 52 24 16 Short-Stay afdeling Locatie Venlo (077) 320 59 46
Locatie Venray (0478) 52 23 30
VieCuri Medisch Centrum Locatie Venlo Locatie Venray Tegelseweg 210 Merseloseweg 130 5912 BL Venlo 5801 CE Venray (077) 320 55 55 (0478) 52 22 22 internet: www.viecuri.nl © VieCuri Patiëntenservicebureau mei 2016 bestelnummer 10060
5
