together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland
THE GODFATHER 1. Bekijk het fragment “Last scène from Godfather 2”. Hierin zie je een boevenfamilie (Italiaanse maffia) gezellig feest vieren met elkaar. De mannen bespreken daarna zaken. In de beroemde films “The Godfather” 1,2,3 gaat familietrouw boven alles. De familieleden zullen elkaar ten koste van alles beschermen en de hand boven het hoofd houden. Ook als ze ernstig in de problemen zitten. Vind je dat familieleden elkaar altijd moeten steunen? Waar zou wat jou betreft familietrouw ophouden?
2. Wat moet een gezin met elkaar doen en niet doen? Je krijgt een aantal activiteiten te zien. Geef aan wat je ervan vindt (1=saai, 5=leuk) a. b. c. d. e. f. g. h. i. j.
Elke week op bezoek bij opa en oma Samen spelletjes spelen Tijdens het eten naar de televisie kijken Met het gezin op vakantie gaan Samen sporten Samen winkelen Praten over problemen Samen wandelen Samen tv kijken Samen huishouden doen
1__________________5 1__________________5 1__________________5 1__________________5 1__________________5 1__________________5 1__________________5 1__________________5 1__________________5 1__________________5
3. Vrienden spelen ook een grote rol in het leven. Kunnen vrienden familie vervangen? Noem 5 verschillen tussen de omgang met vrienden en de omgang met gezin/familie.
4. Vergelijk je verschillen bij vraag 3 met jouw buurman of buurvrouw. Wat is er anders en welke antwoorden zijn hetzelfde?
Rob van Otterdijk – docent Fontys Lerarenopleiding Tilburg – NL www.atlasofeuropeanvalues.eu
together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland
5. Hieronder zie je 6 foto’s van gezinssituaties. Welke foto spreekt je het meeste aan en welke het minste? Waarom?
1
2
53
5
4
6
bronnen: bekend bij Rob van Otterdijk
Meest aansprekend: __________________________________________ omdat ______________________________________________________ Minst aansprekend ___________________________________________ omdat ______________________________________________________
Rob van Otterdijk – docent Fontys Lerarenopleiding Tilburg – NL www.atlasofeuropeanvalues.eu
together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland
6. Vriendschappen kunnen heel lang duren of heel kort, ze kunnen heftig zijn of oppervlakkig. Er zijn vele verschillende soorten vriendschap en soms leiden vriendschappen tot problemen. Die problemen vind je in rubrieken in de tijdschriften als “Girlz” Hieronder een voorbeeld: BRIEF: Ongeveer anderhalf jaar geleden werd ik lid van een site waarop je allemaal mensen kunt ontmoeten. Ik heb een berichtje gezet bij een jongen die er erg aantrekkelijk uit ziet. Hij had een vriendin, maar wij kregen wat. We hebben elkaar gezien en we hebben ook gezoend. Ik weet niet meer hoe, maar mijn moeder is daar achter gekomen en heeft hem gezegd dat hij een keuze moest maken. Hij koos voor zijn vriendin met wie hij al ruim twee jaar verkering heeft. De laatste tijd spreek ik hem heel vaak en is hij mijn beste vriend geworden. Ik heb zelf een nieuwe vriend, maar toch krijg ik weer gevoelens voor hem. Telkens als hij een berichtje stuurt, voel ik kriebels in mijn buik en ik denk vaak terug aan onze eerste ontmoeting en onze eerste zoen. Ik weet echt niet wat ik ermee aan moet. Vooral omdat hij me laatst vertelde dat hij spijt had van zijn keuze. Hij zegt dat hij niet meer van zijn vriendin houdt. Wat moet ik nu doen? Anoniem ANTWOORD: Het wordt hoog tijd dat jullie twee alles eens op een rijtje gaan zetten. Jij hebt een nieuwe vriend, maar je voelt kriebels in je buik als je aan die andere jongen denkt. Hij houdt niet meer van zijn vriendin en zou het liefst (weer) met jou gaan. Behoorlijk ingewikkeld allemaal… En ook heel oneerlijk tegenover zijn vriendin en jouw vriend. Wat je moeder heeft gedaan, is zo gek nog niet: zeg hem dat hij nu definitief een keuze moet maken tussen zijn vriendin en jou. Zolang hij nog niet weet wat hij wil, mag hij geen contact met je zoeken. Anders blijft hij heen en weer schuiven. Ondertussen heb jij zelf ook even de tijd om rustig na te denken over met wie jij verder wilt, want ook jij zult een keuze moeten maken! bron: www.girlz-online.nl/talk/liefde.html
Schrijf zelf ook een brief over vriendschap. De brieven worden geruild in de klas en je krijgt antwoord van een klasgenoot. Probeer een serieus probleem te beschrijven. Probleem: _________________________________________________________________
Antwoord: _________________________________________________________________
Rob van Otterdijk – docent Fontys Lerarenopleiding Tilburg – NL www.atlasofeuropeanvalues.eu
together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland
7.
Luister naar het lied: “Vriendschap is een illusie” van Het Goede Doel
Tekst: vriendschap Als kind had ik een vriend waarmee ik alles deed Als hij begon te vechten dan vocht ik met hem mee Als ik in het water sprong dook hij er achteraan Een mooiere vriendschap kon er in mijn ogen niet bestaan. Toen dat hij verhuisde naar een andere stad. 'k heb als ik het goed heb nog 1 kaart van hem gehad. Eén keer trek je de conclusie Vriendschap is een illusie Vriendschap is een droom Een pakketje schroot met een dun laagje chroom Ik kreeg toen een vriendin waarmee ik alles deed Als zij begon te zoenen dan vree ik met haar mee Als ik begon te janken kwam ze naast me staan Een mooiere vriendschap kon er in mijn ogen
niet bestaan Tot aan het moment dat ze spontaan m'n naam vergat en bleek dat ze een ander vriendje had Eén keer trek je de conclusie Vriendschap is een illusie Vriendschap is een droom Een pakketje schroot met een dun laagje chroom Want het gaat om geld Want het gaat om vrouwen Als het gaat om alles wat je lief hebt Wie kun je dan vertrouwen Eén keer trek je de conclusie Vriendschap is een illusie Vriendschap is een droom Een pakketje schroot met een dun laagje chroom Eén keer trek je de conclusie Vriendschap is een illusie Vriendschap is een droom Een pakketje schroot met een dun laagje chroom
VRAGEN: a. Waar gaat dit lied volgens jou over? b.
Wat wordt bedoeld met de zin: “Een pakketje schroot met een dun laagje chroom”?
c.
Wat is een goede vriendschap?
d.
Waarom gaan vriendschappen stuk?
e.
Wat zou je nooit accepteren van een vriend(in)?
f. Soms doe je mee met vrienden. Ken je voorbeelden van gevallen waarin dat fout gaat?
Rob van Otterdijk – docent Fontys Lerarenopleiding Tilburg – NL www.atlasofeuropeanvalues.eu
together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland
8. Je krijgt een lijst met zaken in je leven die belangrijk voor je kunnen zijn. Maak een volgorde van belangrijkheid. Wat je het belangrijkste vindt zet je op 1, het onbelangrijkste op 10. Probeer in een groep tot één volgorde te komen. Mijn ranglijst Onze ranglijst Veiligheid Fijne ouders Een hoge opleiding Geloof Gezondheid Een gezin met kinderen Goede vrienden Materiële welvaart Aantrekkelijk uiterlijk Fijne woon- en leefomgeving Bespreek jullie lijsten in de klas. Wat zijn de belangrijkste verschillen? Heb je hiervoor een verklaring?
9. Bekijk nu op de volgende site www.atlasofeuropeanvalues.eu Æ Europese kaarten Æ familie de volgende kaarten: • Gezin belangrijk in het leven • Vrienden belangrijk in het leven • Respect en liefde voor ouders A. Hoe wordt in Nederland gedacht over het belang van familie en vrienden en respect voor ouders in vergelijking met andere landen in Europa? Gezin: ____________________________________________________________ Vrienden: __________________________________________________________ Ouders: ___________________________________________________________ B. Hoe denken jullie er zelf over? Gezin: ____________________________________________________________ Vrienden: __________________________________________________________ Ouders: ___________________________________________________________ C. Welk land valt op alle drie kaarten heel erg op? Heb je hiervoor een verklaring?
Rob van Otterdijk – docent Fontys Lerarenopleiding Tilburg – NL www.atlasofeuropeanvalues.eu
together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland
Docenteninformatie bij opdracht “The Godfather” De opdracht Deze opdracht werd in het kader van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland en het project “WORLD OF LOVE” ontwikkeld. Hij heeft als doel om aan de hand van het thema liefde/ familie tot een dialoog te komen over culturele verschillen en deze in een intercultureel (Europees) perspectief te plaatsen. De opdracht gaat het belang van familie/gezin en de vergelijking met het belang van vrienden. De bedoeling is dat leerlingen leren om na te denken en te communiceren over waarden die van belang zijn met betrekking tot familie/gezinsleven en vriendschap. De opdrachten nodigen voortdurend uit om positie te bepalen en die te vergelijken met klasgenoten. In de film “The Godfather” wordt onvoorwaardelijk gekozen voor de familie en de vraag wordt opgeroepen hoe ver dat mag gaan. In de nabespreking is het belangrijk om bij de tabellen en kaarten ook in te gaan op de overeenkomsten en niet alleen te focussen op de verschillen. Let bij de bespreking van de kaarten ook op de legenda. De kaarten zijn vervaardigd via het principe “gelijke klassenbreedte” om verschillen duidelijk te maken. De marges kunnen dus heel verschillend zijn; men moet altijd naar de getallen zelf kijken. Het fragement van de Gofather is te vinden op: http://nl.youtube.com/watch?v=0OKIQ16a7VE&feature=related; het liedje van Het Goede Doel op:
http://video.google.nl/videosearch?q=vriendschap+is+een+illusie&hl=nl&emb=0&aq=f# Plaats in het examenprogramma/de les • De opdracht sluit aan bij kerndoel 43 van de onderbouw: Cultuurverschillen in Nederland • ML1/K/4 Cultuur en socialisatie van maatschappijleer 1 vmbo; • ML2/K/6 De multiculturele samenleving van maatschappijleer 2 vmbo; • Domein E Pluriforme samenleving van maatschappijleer havo en vwo; • Module waardeoriëntatie bij levensbeschouwing. • Tevens is de opdracht geschikt voor mentorlessen. Achtergrond Via de European Values Study werden enkele aspecten ondervraagd, die te maken hebben met het themaveld familie, liefde/relatie en gerechtvaardigd gedrag. Hoe kunnen we de verschillen binnen Europa verklaren? “Familie wordt overal in Europa belangrijk gevonden. Meer dan 95% van de Europese bevolking vindt familie belangrijk in hun leven, en verschillen tussen landen zijn er nauwelijks. Dit is dus een van de waarden die door bijna iedereen gedeeld wordt, zowel binnen Europa als erbuiten, en die bijna in onze genen gebakken zit. 1 Wel is het zo dat mensen in het noorden en westen van Europa het minder vaak eens zijn met de stelling dat een kind zowel een vader als een moeder nodig heeft dan mensen in het zuiden en oosten. Dezelfde scheidslijn tussen landen in Europa vind je terug bij de vraag of een vrouw kinderen
1
Zie ook: De Graaf, P. (2008). Waarden die ertoe doen. De Europese Values Study in de 21e eeuw. Universiteit van Tilburg.
Rob van Otterdijk – docent Fontys Lerarenopleiding Tilburg – NL www.atlasofeuropeanvalues.eu
together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland
nodig heeft om aan haar bestemming te voldoen. In het noorden en westen van Europa wordt die mening minder vaak gedeeld en dat lijkt te maken te hebben met de mate waarin die landen zijn geïndividualiseerd. Of vrouwen kinderen behoren te krijgen is een beslissing die de vrouw zelf moet nemen; die mag niet worden opgelegd. De vanzelfsprekendheid van kinderen krijgen is verdwenen, maar als er kinderen zijn, dan gaat het welzijn van het kind een bepalende rol spelen en dan worden toch vaak de zogenaamde traditionele keuzes gemaakt.”
Soms wordt er een verband gelegd tussen het belang van vriendschap en de mate van individualisering: de stelling is dan, dat in collectieve culturen vriendschap van minder belang is (familie is belangrijker) en dat in individualistische samenlevingen door het ontbreken van grote familieverbanden vriendschappen belangrijker worden gevonden. Dit verband is bij een vergelijking van de eerste twee kaarten slechts ten dele te zien en gaat niet voor alle landen op, want “niet alle verschillen tussen landen kunnen verklaard worden aan de hand van processen van economische (modernisering: meer welvaart) en culturele (individualisering en secularisering: meer persoonlijke vrijheid) aard. Er blijven uitzonderingen bestaan die te maken hebben met de verscheidenheid aan cultureel erfgoed, taal, religieuze en ideologische traditie en de verschillen in politieke en onderwijssystemen die Europa kenmerken 2 . Bovendien voltrekt het moderniseringsproces zich in elk land in zijn eigen tempo en volgen culturele veranderingen niet overal op dezelfde manier op economische veranderingen. 3 Waarden die met liefde te maken hebben zijn dus afhankelijk van specifieke nationale contexten en de historische ontwikkeling in een land.” 4
Bij het bespreken van de kaarten kan er voor drie manieren gekozen worden: De leerlingen dit zelf te laten doen op de computer (in de mediatheek of als huiswerkopdracht), de leerlingen de kaarten als printversie ter beschikking te stellen (zie hieronder) of de kaarten zelf te presenteren via beamer of smartboard. De kaarten kunnen dan opgeroepen worden via de site: www.atlasofeuropeanvalues.eu. Ze kunnen uiteraard ook op een sheet gekopieerd worden en via de overheadprojector getoond worden.
2
Hagenaars, J. Halman, L. & Moors, G. (2003). Exploring Europe’s basic values map. Pp 23-58 in Arts, W., Hagenaars, J. & Halman, L. (Eds.) The cultural diversity of European unity. Leiden: Brill. Zie ook Inglehart, R. (1997). Modernization and postmodernization. Princeton: Princeton University Press; en Inglehart, R. & Baker, W (2000). Modernization, cultural change and the persistence of traditional values. American Sociological Review, 65: 19–51. 3 De Graaf, P. (2008). Waarden die ertoe doen. De Europese Values Study in de 21e eeuw. Universiteit van Tilburg. 4
I. Sieben en L. Halman, Duidingen voor het World of Love Project, Universiteit Tilburg Rob van Otterdijk – docent Fontys Lerarenopleiding Tilburg – NL www.atlasofeuropeanvalues.eu
together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland
Rob van Otterdijk – docent Fontys Lerarenopleiding Tilburg – NL www.atlasofeuropeanvalues.eu
together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland
Rob van Otterdijk – docent Fontys Lerarenopleiding Tilburg – NL www.atlasofeuropeanvalues.eu
together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland
Rob van Otterdijk – docent Fontys Lerarenopleiding Tilburg – NL www.atlasofeuropeanvalues.eu