Toeristische rapportage Goeree- Overflakkee

Toeristische rapportage GoereeOverflakkee

2008 2009

1

Toeristische rapportage GoereeOverflakkee 2008/09

Opdrachtgever:

VEERO

Opdracht:

Rapportage over het verblijf van Nederlanders op Goeree-Overflakkee, vrijetijdsbesteding op Goeree-Overflakkee en de werkgelegenheid in de toeristisch-recreatieve sector.

Uitgevoerd door:

Hogeschool Zeeland Kenniscentrum (Kust)toerisme Telefoon: 0118 489 757 E-mail: [email protected] Januari 2010

Uitgave:

Bij het samenstellen van deze rapportage is de grootste zorgvuldigheid betracht, het Kenniscentrum (Kust)toerisme is echter niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie.

2

Inhoudsopgave Inleiding ......................................................................................................................................................... 4 Samenvatting................................................................................................................................................. 5 1

Consumententrends in toerisme........................................................................................................... 7 1.1

Digitale ontwikkelingen ........................................................................................................... 7

1.2

Consumententrends................................................................................................................. 7

2

Toeristisch aanbod Zeeland ................................................................................................................... 9

3

Ontwikkeling van de vakantiemarkt .................................................................................................... 10 3.1

Ontwikkeling internationaal toerisme ................................................................................... 10

3.2

Ontwikkeling Nederlandse vakantiemarkt ............................................................................ 10

3.3

Vakanties in eigen land ......................................................................................................... 11

3.4

Inkomend toerisme naar Nederland ...................................................................................... 12

3.5

Zeeland op de vakantiemarkt……………………………………………………………………………………………..12

4

Binnenlands toerisme per regio .......................................................................................................... 15

5

Kenmerken toeristische vakantiegangers ........................................................................................... 21

6

Werkgelegenheid ................................................................................................................................ 26

Literatuurlijst ............................................................................................................................................... 29 Bijlage 1: Omschrijving sociale klasse.......................................................................................................... 30 Bijlage 2: Afbakening toeristische/recreatieve sector ................................................................................ 31 Bijlage 3: Activiteiten tijdens de vakantie ................................................................................................... 33

3

Inleiding Het Kenniscentrum (Kust)toerisme houdt zich bezig met het verzamelen en analyseren van cijfers en gegevens over de toeristisch-recreatieve sector, om deze te vertalen in kennis die bruikbaar is voor de sector. De voorliggende rapportage is opgesteld in opdracht van VEERO, Vereniging voor Eigenaren en Exploitanten van Recreatie Ondernemingen van Goeree-Overflakkee & Brouwersdam. VEERO wilt Goeree-Overflakkee graag vergelijken met de verschillende regio’s van Zeeland om een beeld te krijgen van ontwikkelingen in de toeristische en recreatieve sector op Goeree-Overflakkee ten opzichte van de Zeeuwse ontwikkelingen. Om inzicht te bieden in de sector is ervoor gekozen zoveel mogelijk gebruik te maken van landelijke bronnen. Hierdoor is het mogelijk Zeeland en Goeree-Overflakkee systematisch met elkaar te vergelijken. Deze rapportage is de eerste in een reeks en biedt informatie over het verblijf van Nederlanders op Goeree-Overflakkee en Zeeland, vrijetijdsbesteding op Goeree-Overflakkee en in Zeeland en de werkgelegenheid in de toeristisch-recreatieve sector. Daar waar mogelijk worden de gegevens op regionaal niveau gepresenteerd. Helaas zijn niet alle gegevens op regionaal niveau beschikbaar. In dit geval worden de ‘Zeeuwse’ cijfers gepresenteerd. In hoofdstuk 2, 3 en 4 zijn de analyses en gegevens alleen op Nederlands en Zeeuws niveau weergegeven. In hoofdstuk 5 en 6 zijn de analyses en gegevens gericht op Zeeland en Goeree-Overflakkee opgenomen. Wij wensen u veel leesplezier en hopen dat deze rapportage een instrument zal zijn om te komen tot een goede invulling van uw toeristisch-recreatieve beleid of strategie.

4

Samenvatting Trends en ontwikkelingen Het jaar 2008 is een turbulent jaar geweest voor het toerisme wereldwijd. Door de financiële crisis wordt de prijs/kwaliteitsverhouding van een bestemming nog belangrijker. De consument verlangt naar kleinschaligheid, lokaliteit, rust en eenvoud. Het verhaal en de beleving rondom een product of bestemming worden belangrijker en duurzaamheid wordt steeds meer een statussymbool.

Toeristisch aanbod Zeeland telt 10% van het totale aantal toeristische slaapplaatsen in Nederland en neemt hiermee als provincie een vierde plaats in. De camping is het accommodatietype met de meeste slaapplaatsen in Zeeland. Maar liefst 72% van alle toeristische slaapplaatsen in Zeeland komt voor rekening van de Zeeuwse campings. Daarnaast beschikt Zeeland over relatief veel slaapplaatsen op bungalowparken, in totaal 11% van het totale Nederlandse aanbod.

Binnenlandse vakantiemarkt Zeeland neemt een zevende plaats in op de binnenlandse vakantiemarkt. In 2008 zijn er 3% meer vakanties, maar 3% minder vakantieovernachtingen dan in 2007 doorgebracht. De trend dat men steeds vaker, maar ook korter op vakantie gaat, heeft zich ook in 2008 weer doorgezet.

Inkomend toerisme In 2008 is het inkomend toerisme naar Zeeland gedaald. Het aantal buitenlandse gasten in Zeeland is ten opzichte van 2007 met 12% afgenomen. Het aantal vakantieovernachtingen van buitenlandse gasten is met 17% gedaald. De terugloop in het inkomend toerisme is met name te wijten aan de afname van het Duitse gastenaantal. Ook het aantal gasten uit België is in 2008 licht teruggelopen. De meeste overnachtingen van buitenlandse gasten worden op een camping of bungalowpark doorgebracht. Het aandeel buitenlandse gasten is echter het grootst in de Zeeuwse hotelaccommodaties. De meeste vakanties en overnachtingen worden doorgebracht in de regio Schouwen-Duiveland. GoereeOverflakkee heeft samen met Zeeuws-Vlaanderen de langste gemiddelde vakantieduur. In alle regio’s in Zeeland en in Goeree-Overflakkee is de vakantiewoning de meest gebruikte accommodatievorm.

SchouwenDuiveland Totaal aantal vakanties 523.000 Totaal aantal overnachtingen 2.900.000 Gem. vakantieduur 6.6 Meest populaire Vakantiewoning accommodatietype Meest ondernomen activiteit Bezoek aan strand

Walcheren 372.000 2.060.000 6.5 Vakantiewoning Wandelen

Bevelanden & Tholen 297.000 1.590.000 6.4 Vakantiewoning

ZeeuwsVlaanderen 175.000 1.220.000 8.1 Vakantiewoning

GoereeOverflakkee 167.000 1.180.000 8.1 Vakantiewoning

Tochtje met de auto

Tochtje met de auto

Wandelen

5

Bestedingen In verhouding tot de Zeeuwse regio’s wordt er op Goeree-Overflakkee het minst uitgegeven per vakantie per persoon, namelijk €126,00 en per vakantiedag €16,00. Dit is te verklaren door de grote hoeveelheid vaste gasten die verblijven op Goeree-Overflakkee. De toeristische gast op Goeree-Overflakkee besteedt per vakantie €163,00. Dit is minder dan in de regio’s in Zeeland. Van de regio’s in Zeeland wordt er in Zeeuws-Vlaanderen het meest uitgegeven per vakantie en per vakantiedag. Dit kan worden verklaard door de hoge gemiddelde verblijfsduur van 8,1 dagen.

Werkgelegenheid In 2008 waren er in Zeeland 14.430 personen werkzaam in de toeristisch-recreatieve sector. De sector heeft hiermee een aandeel van 8,3% in de totale werkgelegenheid van Zeeland. Op Goeree-Overflakkee heeft de sector een aandeel van 8,8%. Het aandeel toerisme & recreatie in de totale werkgelegenheid is het kleinst op de Bevelanden & Tholen en het grootst op Schouwen-Duiveland.

6

1

Consumententrends in toerisme

Het vakantiegedrag van de consument wordt beïnvloed door verschillende omgevingsfactoren. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op enkele relevante consumententrends in toerisme.

1.1

Digitale ontwikkelingen

User Generated Content Aan de internetrevolutie zal voorlopig geen einde komen. Populaire fenomenen in de digitale wereld zijn ‘User Generated Content’ en de ‘sociale media’. User Generated Content is een inhoudelijke bijdrage van een gebruiker aan een online medium. Voorbeelden hiervan zijn foto’s, filmpjes, blogs en wiki’s. Bekende websites die gebruik maken van UGC zijn YouTube, Hyves en Wikipedia. Voor de toeristisch/recreatieve sector neemt User Generated Content in belang toe. Online klantbeoordelingen worden gezien als een digitale vorm van mond tot mond reclame, wat volgens vele marketeers de beste vorm van marketing is. Bij de aankoopbeslissing laat 62% van de consumenten zich beïnvloeden door online klantervaringen. Websites als Zoover.nl worden daardoor steeds belangrijker.

Sociale netwerken Bij sociale online netwerken draait het vooral om het leggen van contacten en het delen van informatie. Twee bekende voorbeelden zijn Hyves en Facebook. Van de wereldwijde internetpopulatie is inmiddels al tweederde actief op een sociaal netwerk. De Nederlandse Hyves telt momenteel al ruim 8,8 miljoen leden.

1.2

Consumententrends

Roots & regio Voor veel mensen is de wereld te groot geworden. De globalisering mag dan voortrazen, steeds grotere bevolkingsgroepen willen er niet meer zoveel mee te maken hebben. In de wereld die te groot is geworden, zoeken mensen weer kleine verbanden op en groeit de interesse voor het lokale, kleinschalige en dicht bij huis. Mensen verlangen weer terug naar de harmonie met de omgeving. We gaan onze ‘roots’ opzoeken en koesteren. Regionale gebruiken worden in ere hersteld en oorspronkelijke en seizoensgebonden producten winnen aan populariteit. De regionale schaal en het verhaal van de streek speelt een belangrijke rol in de totaalbeleving. Door een goed verhaal wordt een product of concept met betekenis geladen en daar ligt de kans voor binding met de consument.

Stilte is luxe Veel mensen ervaren het leven als druk en vol. We hebben steeds minder vrij te besteden tijd. Daarnaast wordt het aanbod van producten, diensten en belevingen steeds groter. Een gevolg is dat mensen meer activiteiten, minder lang ondernemen en dat ze hoge verwachtingen hebben. Daarnaast keert de consument de drukte de rug toe en gaat hij op zoek naar rust en eenvoud. Stilte is de nieuwe luxe. Datzelfde geldt voor het gevoel van ruimte. Het authentieke platteland hervinden; genieten van rust en ruimte; geen last van langsrazend verkeer. Het krijgt zijn charme terug. 7

Wellness De markt voor wellness vakanties groeit sterk. De groei hangt nauw samen met de toenemende aandacht voor het lichamelijk welzijn, in combinatie met het onthaasten. Om het drukke bestaan het hoofd te kunnen bieden gaat de consument tijdens de vakantie op zoek naar rust en laat zich volledig in de watten leggen. Uit het themaonderzoek ‘Wellness’ van NBTC NIPO Research blijkt dat van 2005 tot en met 2008 in totaal 3,7 miljoen Nederlanders een wellnessactiviteit hebben ondernomen in hun vrije tijd of vakantie. De komende drie jaar zullen naar verwachting 4,5 miljoen Nederlanders wellnessactiviteiten gaan ondernemen. Dit betekend een verwachte groei van 22%.

Spiritualiteit & zingeving Spiritualiteit en zingeving blijven twee steeds belangrijker wordende waarden. De consument komt er steeds meer achter dat meer materieel bezit niet gelukkig maakt en gaat op zoek naar een ander gevoel van geluk. De consument wil het in toenemende mate goed doen. Dit zien we terug in de opkomst van de zogenaamde ‘vrijwilligersvakanties’. Ook de vakantie moet betekenis hebben en zinvol zijn. Men wil meer dan de fotograferende toerist uithangen. Touroperators spelen hier handig op in door een vakantie aan te bieden waarbij men naast de ‘normale’ vakantie een aantal dagen vrijwilligerswerk verricht. Daarnaast vormt het bezinningstoerisme een markt met potentie. In 2020 zal 72% van de Nederlandse bevolking niet meer lid zijn van een kerk of een andere religieuze gemeenschap, maar de behoefte aan bezinning en spiritualiteit is allerminst verdwenen. Circa 80% van de Nederlanders geeft aan de behoefte te hebben aan een moment om zijn/haar leven te overdenken. Er is behoefte aan een vorm van spiritualiteit die gericht is op zelfbezinning en persoonlijke ontwikkeling. Ook tijdens de vakantie is hier een groeiende vraag naar. De Provincie Limburg speelt hier al op in door het aanbieden van spirituele arrangementen.

Identiteit & authenticiteit Het zoeken naar een eigen identiteit is wellicht de komende jaren de grootste drijfveer. Dat geldt niet alleen voor wereldmachten maar ook voor spelers op de consumentenmarkt. Om als land, stad of bedrijf de bezoeker te kunnen boeien, moet je uniek zijn en jezelf kunnen profileren. Waar kwaliteit, prijs en service nog niet zo lang geleden het verschil maakten, zijn dit nog slechts randvoorwaarden om mee te mogen doen in de strijd om de gunst van de consument. De toerist verwacht beleving en authentieke ‘verhalen’.1

1

Bronnen: Themarapport Wellness- NBTC NIPO Research, Consumententrends- Chrisitine Boland, Microtrends- Adjiedj Bakas, Trendrapport Toerisme, Recreatie en Vrije tijd 2007/2008- NRIT, Single 2 Travel Online Reismagazine, Center Parcs 2008, UNWTO World Tourism Barometer, volume 7, januari 2009, Bezinningstoerisme in Limburg- ZKA Consultants & Planners

8

2

Toeristisch aanbod

Aanbod logiesaccommodaties Het CBS registreert het aantal toeristische accommodaties in Nederland. Inbegrepen zijn hotels, pensions en jeugdaccommodaties (≥ 5 slaapplaatsen), kampeerterreinen met toeristische verhuur, huisjescomplexen met toeristische verhuur en groepsaccommodaties (allen ≥ 20 slaapplaatsen). Bedrijven die meerdere accommodatievormen bieden, worden meerdere malen geteld. Vaste standplaatsen op campings, tweede woningen, jachthavens en overige accommodatievormen worden niet in de CBS-registratie meegenomen. Hoewel de CBS-registratie niet volledig is, is het de enige gegevensbron, waarbij het accommodatieaanbod binnen Nederland kan worden vergeleken. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal slaapplaatsen in toeristische accommodaties per provincie. Aantal slaapplaatsen Gelderland Noord-Holland Noord-Brabant Zeeland Limburg Overijssel Drenthe Friesland Zuid-Holland Utrecht Flevoland Groningen 0%

5%

10% Nederland = 100%

15%

Figuur: 2.1 Bron: CBS

Zeeland telt volgens de CBS-registratie in totaal 124.484 toeristische slaapplaatsen. Zeeland neemt hiermee een vierde positie in; na Gelderland, Noord-Holland en Brabant. De volgende tabel toont het aanbod van slaapplaatsen in toeristische accommodaties in Zeeland en het Zeeuwse aandeel in het totale Nederlandse aanbod.

9

3 Ontwikkeling van de vakantiemarkt 3.1

Ontwikkeling internationaal toerisme

Het jaar 2008 is een turbulent jaar geweest voor het internationale toerisme wereldwijd. Na een groei van 5% in de eerste zes maanden van 2008, liet het laatste half jaar een daling zien van 1%. In totaal is het aantal internationale aankomsten in 2008 met 2% toegenomen. In 2007 was dit nog een groei van 7%. De drastische daling van het aantal internationale aankomsten wordt veroorzaakt door de wereldwijde financiële crisis, de stijgende goederen- en olieprijzen en de fluctuerende wisselkoersen. Deze ongunstige economische omstandigheden hebben tot een daling van het consumentenvertrouwen geleidt. Voor Europa geldt een stagnatie van het aantal internationale aankomsten in 2008. Samen met Azië kent Europa de sterkste daling (-3%) van het inkomend toerisme in de laatste 6 maanden van 2008. Deze daling is voornamelijk toe te schrijven aan de dure euro ten opzichte van de dollar. 2

3.2

Ontwikkeling Nederlandse vakantiemarkt

In 2008 ging 82% van de Nederlandse bevolking minstens één keer op vakantie, in 2007 was dat nog 81%. De Nederlanders die in 2008 een vakantie ondernamen, gingen gemiddeld iets vaker op vakantie dan in 2007: gemiddeld 2,8 keer per vakantieganger. In totaal werden er in 2008 bijna 36 miljoen vakanties ondernomen; 750.000 meer dan in 2007.’

Participatie Aantal vakanties Aantal vakantieovernachtingen Totale bestedingen

Vakanties van Nederlanders in het binnenland in 2008 53% 17.449.000 91.947.000 € 2,7 mld

Vakanties van Nederlanders in het buitenland in 2008 62% 18.458.000 188.677.000 € 12,6 mld Bron: CVO

2

Bron: UNWTO World Tourism Barometer, volume 7, januari 2009

10

In 2008 zijn in totaal zo’n 18,5 miljoen buitenlandse vakanties door Nederlanders ondernomen; een stijging van ruim 900.000 vakanties ten opzichte van 2007. Tot en met 2006 bleek Frankrijk de meest bezochte vakantiebestemming door Nederlanders. Maar vanaf 2007 heeft Duitsland de eerste plaats van Frankrijk overgenomen waarbij het aantal vakanties in 2008 tot bijna 3 miljoen vakanties steeg. Top-10 buitenlandse bestemmingen 2.996.000 1. Duitsland 2.904.000 2. Frankrijk 1.970.000 3. België 1.847.000 4. Spanje 1.098.000 5. Oostenrijk 1.015.000 6. Italië 781.000 7. Turkije 731.000 8. Griekenland 591.000 9. Groot-Brittannië 421.000 10. Tsjechië

Frankrijk noteerde de grootste absolute stijging ten opzichte van 2007. Tsjechië laat de grootste percentuele stijging zien met 22%.

+2% +10% -6% +14% -5% +9% +20% -1% -13% +22%

Ook de groei van het aantal intercontinentale vakanties zet zich in 2008 voort. In totaal werden bijna 2 miljoen vakanties buiten Europa doorgebracht. Bron: CVO

3.3

Vakanties in eigen land

In 2008 brachten Nederlanders 17,4 miljoen vakanties door in eigen land, 1% minder dan in 2007. Hierbij werden 91,8 miljoen overnachtingen doorgebracht, 4% minder dan in 2007. Jaar 2003 2004 2005 2006 2007 2008

aantal vakanties 18.091.000 17.979.000 17.314.000 17.794.000 17.594.000 17.449.000

aantal overnachtingen 100.788.000 101.350.000 95.651.000 98.317.000 95.817.000 91.820.000 Bron: CVO

De volgende tabel toont het aantal vakanties en overnachtingen per provincie. Gelderland is - evenals in voorgaande jaren - de populairste binnenlandse bestemming. Zeeland staat 7e qua aantal vakanties en overnachtingen. Het aantal vakanties in Zeeland groeide met 3%, terwijl het aantal vakantieovernachtingen met 3% daalde.

11

Provincie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

3.4

Aantal vakanties

Gelderland Limburg Noord-Brabant Noord-Holland Drenthe Overijssel Zeeland Zuid-Holland Friesland Flevoland Utrecht Groningen

3.012.000 2.205.000 2.014.000 1.970.000 1.680.000 1.480.000 1.366.000 1.183.000 1.137.000 490.000 475.000 437.000

Provincie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Aantal overnachtingen 16.770.000 10.419.000 10.238.000 9.796.000 8.766.000 8.279.000 7.811.000 6.874.000 5.700.000 3.050.000 2.126.000 2.117.000 Bron: CVO

Gelderland Limburg Noord-Holland Noord-Brabant Drenthe Overijssel Zeeland Friesland Zuid-Holland Utrecht Groningen Flevoland

Inkomend toerisme naar Nederland

Na een aantal jaren van groei, zien we een terugloop in het inkomend toerisme in Nederland. Het aantal buitenlandse gasten is in 2008 gedaald met -9% ten opzichte van het voorgaande jaar. Het aantal overnachtingen liep terug met -10% tot ruim 25 miljoen overnachtingen. Bij de buitenlandse gasten is overigens geen onderscheid gemaakt tussen gasten met een zakelijk of toeristisch motief.

Jaar

aantal gasten

aantal overnachtingen

2003 2004 2005 2006 2007 2008

9.180.600 9.646.200 10.011.800 10.738.600 11.008.000 10.104.300

25.341.500 25.374.600 25.210.000 26.886.000 27.952.200 25.267.500 Bron: CBS

Onderstaande tabel toont het aantal buitenlandse gasten en hun overnachtingen per provincie.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Provincie

Aantal buitenlandse gasten

Noord-Holland Zuid-Holland Limburg Noord-Brabant Zeeland Gelderland Utrecht Overijssel Friesland Drenthe Flevoland Groningen

5.771.400 1.371.000 741.000 693.500 617.000 348.600 331.100 240.000 225.300 114.100 111.100 110.000

Aantal overnachtingen 12.112.300 3.548.000 2.096.200 1.757.700 2.926.500 943.300 610.600 592.000 887.900 390.200 410.700 297.000 Bron: CBS

12

Herkomstlanden Belangrijkste herkomstlanden voor Nederland zijn Duitsland en Groot-Brittannië. Kijkend naar de periode 2004-2008 blijken België, Frankrijk en Spanje de belangrijkste groeimarkten te zijn, ondanks dat de groei stagneert. Intercontinentaal gezien komen de meeste gasten uit Noord- & Latijns-Amerika. 2004

2005

2006

2007

2008

Duitsland

2.649.000

2.570.000

2.812.000

2.833.000

2.669.000

Groot-Brittannië

1.760.000

1.853.000

1.913.000

1.903.000

1.638.900

België

811.000

917.000

991.000

1.101.000

1.108.500

Frankrijk

510.000

527.000

608.000

613.000

574.800

Spanje

298.000

322.000

392.000

436.000

368.000

Italië

369.000

374.000

398.000

398.000

370.400

Overig Europa

1.247.000

1.377.000

1.486.000

1.622.000

1.855.300

Noord- & Latijns-Amerika

1.132.000

1.222.000

1.325.000

1.274.000

1.068.000

Azië

636.000

644.000

602.000

617.000

556.600

Overig Wereld

235.000

206.000

213.000

213.000

195.500

Bron: CBS

13

3.5

Zeeland op de vakantiemarkt

Sinds 1990 is het binnenlands toerisme in Nederland vrij gelijkmatig gegroeid naar een maximum van 18,7 miljoen vakanties in 2002. Tussen 2002 en 2005 is het aantal binnenlandse vakanties licht teruggelopen. In 2005 bedroeg het aantal vakanties van Nederlanders in Zeeland 1,3 miljoen, een afname van 30% ten opzichte van het topjaar 2001. In 2006 herstelde Zeeland zich weer op de binnenlandse vakantiemarkt en nam het aantal vakanties met 3% toe. Na een lichte daling in 2007, laat 2008 weer een lichte stijging zien (+3%) Het aantal overnachtingen in Zeeland ontwikkelt zich met minder uitersten. Topjaar was 2003 met 12,1 miljoen overnachtingen. Echter, in de twee daaropvolgende jaren is het aantal overnachtingen gedaald tot 8,1 miljoen in 2005. In 2006 steeg (+9%) het aantal overnachtingen weer, maar in 2007 en in 2008 was er weer een daling van respectievelijk -9% en -3%.

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Aantal vakanties Zeeland Aandeel Zeeland in NL 1.541.000 9,3% 1.875.000 10,6% 1.681.000 9,0% 1.754.000 9,7% 1.559.000 8,7% 1.304.000 7,5% 1.347.000 7,6% 1.321.000 7,5% 1.366.000 7,8%

Aantal vakantieovernachtingen Zeeland Aandeel Zeeland in NL 8.741.000 9,2% 10.226.000 10,3% 11.394.000 10,5% 12.133.000 12,0% 10.617.000 10,5% 8.081.000 8,4% 8.864.000 9,0% 8.055.000 8,4% 7.811.000 8,5% Bron: CVO

Van de bijna 1,4 miljoen vakanties die door Nederlanders in Zeeland worden doorgebracht, waren 386.000 vakanties van vaste gasten. De overige bijna 1 miljoen vakanties werden door Nederlandse toeristen ondernomen.

14

4 Binnenlands toerisme per regio In dit hoofdstuk wordt het binnenlands toerisme naar de regio’s van Zeeland en Goeree-Overflakkee besproken. In onderstaand diagram wordt de verdeling van het totaal aantal vakanties (toeristisch én vast samen) van Nederlanders over de Zeeuwse regio’s en Goeree-Overflakkee getoond. In onderstaand diagram worden het aantal vakanties in de regio’s opgesplitst in vakanties van vaste gasten en toeristische vakanties voor het jaar 2008.

Aantal vakanties x 1.000

600 500 400

322

300 309

200 100

217

201 80

63

0 Schouwen-Duiveland

Walcheren

132

93

43

74

Bevelanden & Tholen Zeeuws-Vlaanderen Toeristische vakanties Vakanties vaste gasten

Goeree-Overflakkee

Figuur: 4.1 Bron: CVO

Op Schouwen-Duiveland worden de meeste vakanties van vaste gasten en toeristische vakanties doorgebracht. Er worden 74.000 vakanties van vaste gasten doorgebracht op Goeree-Overflakkee en 93.000 toeristische vakanties. In vergelijking met Walcheren en Zeeuws-Vlaanderen, worden er in Goeree-Overflakkee meer vakanties door vaste gasten doorgebracht.

Aantal overnachtingen x 1000

In onderstaand diagram wordt de verdeling van het aantal overnachtingen van vaste en toeristische gasten per regio weergegeven.

3500 3000 2500 2000

1777

1500 1734

1000 500

1288 1141 331


Walcheren

310

919 311

Bevelanden & Tholen Zeeuws-Vlaanderen Vaste gasten

Toeristische gasten

523 658 Goeree-Overflakkee


Het grootste aantal overnachtingen van zowel toeristische als vaste gasten van Zeeland vindt plaats op Schouwen-Duiveland. Op Goeree-Overflakkee vinden er 658.000 overnachtingen plaats van vaste gasten en 523.000 toeristische overnachtingen.

15

Vakantieduur Onderstaand diagram toont de gemiddelde vakantieduur voor alle vakanties, dus vakanties van vaste gasten en toeristische vakanties samen. Regionaal gezien heeft Goeree-Overflakkee samen met ZeeuwsVlaanderen de hoogste gemiddelde vakantieduur. Gasten verblijven hier 1,4 dagen langer dan gemiddeld in de Zeeuwse regio’s .

Gemiddelde vakantieduur in dagen 2008 10 8 6 4 2 0

8,1

8,1 6,7

6,6

6,5

6,4

SchouwenDuiveland

Walcheren

Bevelanden & Tholen

ZeeuwsVlaanderen

GoereeOverflakkee

Zeeland gem.


De verdeling tussen korte en langere vakanties per regio wordt hieronder weergegeven. Op Goeree-Overflakkee worden meer vakanties doorgebracht van 16 dagen of langer dan gemiddeld in Zeeland. Ook worden er procentueel gezien opvallend meer vakanties doorgebracht van 9-15 dagen dan gemiddeld in Zeeland. Op Walcheren worden de meeste korte vakanties doorgebracht.

Verdeling naar vakantieduur per regio Goeree-Overflakkee

45%

Schouwen-Duiveland

26%

20%

46%

Walcheren

40%

52%

Bevelanden & Tholen

10%

20%

8%

21% 36%

30%

40%

2-4 dagen (=korte vakantie)

50% 5-8 dagen

60%

7%

11%

38% 46%

0%

13%

40%

32%

Zeeland gem.

6%

27%

46%

Zeeuws-Vlaanderen

9%

9% 11%

70%

9-15 dagen

80%

3%

90%

7% 100%

16+ dagen


16

Accommodatiekeuze Onderstaand diagram toont het accommodatiegebruik op basis van het totaal aantal vakantieovernachtingen in 2008. Accommodatiekeuze Zeeland gem.

10%

Goeree-Overflakkee Schouwen-Duiveland

29%

12% 6%

10%

14%

Bevelanden & Tholen

14%

55%

42% 19%

8%

8%

10%

20%

34%

1% 9% 1%

23% 30%

3%

52%

34%

Hotels/pensions

2% 13%

11%

8% 0%

45% 65%

24%

Walcheren

Zeeuws-Vlaanderen

11%

40%

Toeristisch kamperen

50%

33% 60%

Vast kamperen

70%

80%

Vakantiewoningen

90% Boot

100% Overig


Een verblijf in een vakantiewoning is de meest populaire accommodatievorm in Zeeland. Meer dan de helft van alle overnachtingen vindt plaats in een vakantiewoning. Ook op Goeree-Overflakkee overnachten de meeste gasten in een vakantiewoning. Walcheren is een echte kampeerregio en kent het grootste aandeel toeristische kamperen.

17

Activiteiten tijdens de vakantie Hieronder is de top-3 van ondernomen activiteiten per regio opgenomen. Het valt op dat de volgorde in de top 3 per regio anders is, maar dat de activiteiten die in de top-3 voorkomen nauwelijks van elkaar verschillen. Het gehele overzicht van de ondernomen activiteiten is opgenomen in de bijlagen.

SchouwenDuiveland

Walcheren

Zeeuws Vlaanderen

GoereeOverflakkee

Bevelanden & Tholen

Zeeland. Gem.

1 Bezoek strand

Wandelen

Tochtje met de auto

Wandelen

Tochtje met de auto

Bezoek strand

2 uit eten gaan

Bezoek strand

Wandelen

Uit eten gaan

Bezoek strand/wandelen

Wandelen/uit eten gaan

3 Tochtje met de auto

Uit eten gaan

uit eten gaan

Bezoek strand

uit eten gaan

Tochtje met de auto

De activiteiten bezoek aan het strand, wandelen, uit eten gaan en zwemmen worden op GoereeOverflakkee vaker ondernomen door toeristen dan in de regio’s van Zeeland. Vooral het deelnamepercentage voor zwemmen en wandelen, ligt hoger. Het bezoeken van bezienswaardige gebouwen wordt door gasten op Goeree-Overflakkee minder vaak ondernomen. Het deelnamepercentage voor het bezoeken van een natuurgebied en pretpark ligt ook lager dan in de regio’s van Zeeland. Fietsen en funshoppen neemt wel een belangrijk aandeel in van de ondernomen activiteiten tijdens de vakantie op Goeree-Overflakkee. In Zeeuws-Vlaanderen worden er vaak bezienswaardigheden bezocht. Een tochtje met de auto en het bezoeken van een pretpark en museum is populair op de Bevelanden & Tholen. Fietsen en zonnebaden zijn het meest geliefd op Walcheren.

Gemiddelde bestedingen per persoon per regio (incl. vaste gasten) Regionaal gezien wordt er in Zeeuws-Vlaanderen het meest besteed tijdens de vakantie per persoon namelijk €194,00. Op Goeree-Overflakkee daarentegen wordt er per persoon het minst uitgegeven tijdens de vakantie, slechts €126,00. Ook wordt er per vakantiedag slechts €16,00 besteed op GoereeOverflakkee. Goeree-Overflakkee heeft de laagste dagbesteding van de regio’s. De lage dagbesteding en de lage totale uitgaven per vakantie per persoon op Goeree-Overflakkee kan worden verklaard door het grote aandeel vaste gasten.

18

Gem. bestedingen per vakantie incl. vaste gasten € 250 € 225 € 200 € 175 € 150 € 125 € 100 € 75 € 50 € 25 €0

€ 194 € 167 € 151 € 135

€ 133

SchouwenDuiveland

Walcheren

Bevelanden & Tholen

€ 126

ZeeuwsVlaanderen

GoereeOverflakkee

Zeeland gem.


Gem. bestedingen per vakantiedag incl. vaste gasten € 30 € 25 € 25

€ 24

€ 22

€ 21

€ 20 € 20

€ 16

€ 15 € 10 €5 €0 SchouwenDuiveland

Walcheren

Bevelanden & Tholen

ZeeuwsVlaanderen

GoereeOverflakkee

Zeeland gem.


19

Gemiddelde bestedingen per persoon per regio (toeristische gasten) De toeristische gast besteedt meer dan een vaste gast. In Zeeuws-Vlaanderen wordt er het meest besteed per toeristische gast per vakantie (€220). Goeree-Overflakkee heeft samen met de Bevelanden & Tholen een lage dagbesteding, ook wordt er per vakantie hier het minst besteed per persoon.

Gem. bestedingen per toeristische vakantie € 250 € 225 € 200 € 175 € 150 € 125 € 100 € 75 € 50 € 25 €0

€ 220 € 180

€ 186

SchouwenDuiveland

Walcheren

€ 184 € 166

Bevelanden & Tholen

€ 163

ZeeuwsVlaanderen

GoereeOverflakkee

Zeeland gem.


Gem. bestedingen per toeristische vakantiedag € 30

€ 28

€ 28

€ 28 € 25

€ 24

€ 25

€ 27

€ 20 € 15 € 10 €5 €0 SchouwenDuiveland

Walcheren

Bevelanden & Tholen

ZeeuwsVlaanderen

GoereeOverflakkee

Zeeland gem.


20

5. Kenmerken toeristische vakantiegangers Herkomstgebieden toeristische gast In de tabel worden de top 5 herkomstprovincies voor de regio’s van Zeeland en voor Goeree-Overflakkee weergegeven. Brabant is over het algemeen de belangrijkste herkomstprovincie voor de regio’s in Zeeland, alleen op de Bevelanden & Tholen komen de meeste vakantiegangers uit Zuid-Holland. Voor de regio Goeree-Overflakkee komen de meeste vakantiegangers uit Zuid-Holland.

Zeeland gem. 1. 2. 3. 4. 5.

Schouwen-Duiveland

Brabant (26%) Zuid-Holland (19%) Gelderland (15%) Limburg (9%) Utrecht / Overijssel (7%)

Brabant (22%) Zuid-Holland (20%) Gelderland (13%) Overijssel (12%) Utrecht (9%)

Walcheren Brabant (30%) Zuid-Holland (19%) Gelderland (17%) Limburg (12%) Utrecht (9%)

Bevelanden & Tholen Zuid-Holland (21%) Brabant (19%) Gelderland (14%) Utrecht (9%) Limb. / Utr./ Overijs. (8%)

Zeeuws-Vlaanderen

Goeree-Overflakkee

Brabant (39%) Limb. /Gelderland (14%) Zuid-Holland (13%) Overijssel (7%) Zeeland 4%)

Zuid-Holland (40%) Geld. /Brabant (13%) Utrecht (12%) Limburg (8%) Noord-Holland (6%)

Leeftijd toeristische gast Hieronder wordt aangegeven onder welke verschillende leeftijdscategorieën de regio’s populair zijn. De groep die op Goeree-Overflakkee het grootst is, zijn de kinderen tot 12 jaar. Ook bij jongvolwassenen is Goeree-Overflakkee een populaire bestemming. Goeree-Overflakkee wordt minder bezocht door toeristen ouder dan 55 dan de Zeeuwse regio’s. Verder is opvallend dat Zeeuws-Vlaanderen erg in trek is bij 65+ers en de Bevelanden & Tholen bij de leeftijdscategorie 55-64 jaar.

Leeftijd toeristische gast per regio 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0-12 jaar

13-17 jaar

18-24 jaar

Schouwen-Duiveland Zeeuws-Vlaanderen

25-34 jaar

35-44 jaar

Walcheren Goeree-Overflakkee

45-54 jaar

55-64 jaar

65 of ouder

Bevelanden & Tholen Zeeland gem.


21

Gezinssamenstelling toeristische gast In onderstaand diagram wordt de gezinssamenstelling van Nederlandse toeristen in de diverse regio’s van Zeeland en Goeree-Overflakkee weergegeven. Opvallend voor Goeree-Overflakkee is dat er veel gezinnen met kinderen van 13 jaar of ouder hun vakantie doorbrengen op Goeree-Overflakkee. Ook brengen veel gezinnen met kinderen jonger dan 6 jaar hun vakantie door op Goeree-Overflakkee. Zeeuws-Vlaanderen is erg in trek bij tweepersoonshuishoudens tussen de 35 en 55 jaar en bij personen ouder dan 55 jaar. De regio Bevelanden & Tholen is in trek bij eenpersoonshuishoudens jonger dan 65 jaar.

Eénpersoonshuishouden > 65 jr

Eénpersoonshuishouden < 65 jr

Tweepersoonshuishouden > 55 jr

Tweepersoonshuishouden 35-55 jr

Tweepersoonshuishouden < 35 jr

Gezin, kind. < 13 jr

Gezin, kind. 6-13 jr en kind. > 13 jr

Gezin, kind. 6-13 jr

Gezin, kind < 6 jr en kind. > 6 jr

Gezin, kind. < 6jr

0% Schouwen-Duiveland

Walcheren

5%

10%

Bevelanden & Tholen

15%

20%

Zeeuws-Vlaanderen

25%

30%

Zeeland gem.

35%

40%

Goeree-Overflakkee


22

Sociale Klasse toeristische gast Hieronder worden vakantiegangers in Zeeland en op Goeree-Overflakkee ingedeeld naar hun sociale klasse, gebaseerd op de beroepsgroep en de opleiding van de hoofdkostwinner. De toelichting op deze indeling staat in bijlage 1.

Goeree-Overflakkee

12%

38%

Zeeuws-Vlaanderen

18%

26%

Bevelanden & Tholen

29%

23%

40%

Schouwen-Duiveland

15%

40%

18%

33% 16%

20%

30%

29%

16%

34%

10%

28%

22%

15%

0%

18%

21%

Walcheren

Zeeland gem.

33%

30%

17% 40%

50%

A

Bb

60% Bo

30% 70%

80%

90%

100%

CD


Goeree-Overflakkee ontvangt samen met de Bevelanden & Tholen de grootste groep gasten uit de sociale klasse CD. Het aantal gasten uit de sociale klasse A is erg klein op Goeree-Overflakkee. Verder valt op dat de Bevelanden & Tholen een klein percentage gasten ontvangt uit de klasse Bb.

Reisgezelschap toeristische gast Hieronder wordt weergegeven met hoeveel personen men in Zeeland, op Goeree-Overflakkee en in de Zeeuwse regio’s op vakantie gaat. Het is opvallend dat de meeste vakanties die worden doorgebracht op Goeree-Overflakkee worden doorgebracht met drie tot vier personen. Verder is het aandeel groepsvakanties op Goeree-Overflakkee het kleinst. Ook valt het hoge aandeel groepsvakanties op Schouwen-Duiveland op. In Zeeuws-Vlaanderen brengen relatief veel stellen hun vakantie door. Groepsgrootte reisgezelschap

Zeeland gem.

4%

Goeree-Overflakkee 2%

Schouwen-Duiveland 1%

Walcheren

12%

18%

48%

30%

Bevelanden & Tholen 3%

Zeeuws-Vlaanderen 3%

16%

30%

10%

20%

1 persoon

26% 30% 2 personen

40%

21%

18%

39% 50%

3-4 personen

6%

29%

19%

26%

27%

19%

31%

30%

24%

4%

0%

30%

28%

23%

9%

22% 60%

70% 5-6 personen

80%

90%

100%

7 + personen


23

Dit leidt tot een gemiddelde groepsgrootte, die hieronder wordt getoond. Gemiddelde grootte reisgezelschap per regio 6 5 4

4,7

4,2

4,3

Walcheren

Bevelanden & Tholen

4,2

4,3

GoereeOverflakkee

Zeeland gem.

3,8

3 2 1 0 SchouwenDuiveland

ZeeuwsVlaanderen


De grootste gemiddelde groepsgrootte vinden we op Schouwen-Duiveland, de kleinste in ZeeuwsVlaanderen. De gemiddelde groepsgrootte op Goeree-Overflakkee ligt net iets onder het Zeeuws gemiddelde.

Beoordeling kwaliteit dienstverlening/service De toeristen zijn gevraagd een oordeel te geven over de kwaliteit van de dienstverlening en service, bijvoorbeeld bij de receptie, in winkels en in horecagelegenheden. Voor de beoordeling wordt er een cijfer gegeven tussen 1 en 10, waarbij 1 zeer slecht betekent en 10 zeer goed. Dit wordt hieronder getoond; Goeree-Overflakkee scoort 0,1 punt hoger dan het Zeeuwse gemiddelde. Minder dan 10% van de toeristen geeft minder dan een ‘6’ aan de dienstverlening op Goeree-Overflakkee. 25% van de toeristen geeft een ‘9’ of hoger aan de dienstverlening op Goeree-Overflakkee.

Kwaliteit dienstverlening per regio

Gemiddelde:

7,6

7,7

7,7

Zeeland gem.

GoereeOverflakkee 4-5.

ZeeuwsVlaanderen 6.

7,5

7,7

7,5

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

1-3.

Bevelanden & Tholen 7. 8.

Walcheren 9.

SchouwenDuiveland 10.


24

Beoordeling kwaliteit accommodatie De vakantiegangers zijn tevens gevraagd een oordeel te geven over de kwaliteit van de accommodatie waarin men overnacht heeft. De accommodaties op Goeree-Overflakkee scoren iets minder hoog dan in de Zeeuwse regio’s. Toch geeft slechts 10% van de toeristen de accommodatie een cijfer van minder dan een ‘7’. Kwaliteit accommodatie per regio

Gemiddelde:

7,8

7,5

7,9

7,7


ZeeuwsVlaanderen 6.

7,9

7,7

Walcheren

SchouwenDuiveland 10.

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Zeeland gem. 1-3.

Bevelanden & Tholen 7. 8.

9.


Algemene beoordeling vakantie De toerist in Zeeland beoordeelt de vakantie met een cijfer van gemiddeld 8,1. Op Goeree-Overflakkee wordt er beoordeeld met een gemiddelde van 8. Iets minder hoog dan het Zeeuws gemiddelde. Walcheren scoort het best met een 8,2. 31% van de toeristen beoordeelt de vakantie op GoereeOverflakkee met een ‘9’ of hoger.

Algemene Beoordeling Vakantie

Gemiddelde

8,1

8,0

8,1

8,2

8,1

8,0

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Zeeuws gem.


SchouwenDuiveland 4-5.

6.

Walcheren

7.

8.

9.

ZeeuwsVlaanderen 10.

Bevelanden & Tholen


25

6. Werkgelegenheid Toerisme en recreatie is vertakt in allerlei bedrijfstakken en sectoren, het is dan ook moeilijk te bepalen hoeveel werkgelegenheid hierdoor gegenereerd wordt. Om toch een indruk van de toeristischrecreatieve werkgelegenheid te kunnen geven, wordt een selectie gemaakt van SBI-codes, de codes waarmee CBS bedrijven op basis van hun activiteiten indeelt in bedrijfstakken. In deze afbakening komen alleen die bedrijven voor, die direct gerelateerd zijn aan toerisme en recreatie. Toeleveranciers worden buiten beschouwing gelaten, evenals bedrijven die niet toeristisch van aard zijn, maar die wel bestedingen van toeristen ontvangen (bijvoorbeeld de reguliere detailhandel als een bakker of supermarkt). De afbakening is ingedeeld in de volgende zeven groepen, het volledige overzicht staat in bijlage 2: 1) detail & groothandel 2) logiesverstrekking 3) horeca 4) vervoer 5) cultuur, recreatie en amusement 6) sport 7) overig N.B. In het voorjaar van 2009 zijn er landelijk afspraken gemaakt over de afbakening, waardoor deze iets is bijgesteld. Hierdoor is sprake van een kleine trendbreuk in de cijfers. Op Zeeuws niveau is het verschil tussen de oude en nieuwe afbakening zo’n 210 banen, 1,5% van het geheel. Met behulp van het LISA Vestigingenregister is nagegaan hoe groot de werkgelegenheid in de sector is. De peildatum voor het LISA-bestand is in Zeeland steeds 1 mei, wat betekent dat seizoenswerkgelegenheid, zoals die vooral in de toeristisch-recreatieve sector aan de orde is, nauwelijks is inbegrepen.

Toeristisch-recreatieve werkgelegenheid – totaal In 2008 waren er 14.430 personen in Zeeland werkzaam in de toeristisch-recreatieve sector. Op de totale Zeeuwse werkgelegenheid van 173.940 personen scoort de sector een aandeel van 8,3%. Op GoereeOverflakkee waren 1.394 personen werkzaam in de toeristisch-recreatieve sector. Op de totale werkgelegenheid op Goeree-Overflakkee scoort de sector een aandeel van 8,8%.

26

Toeristisch-recreatieve werkgelegenheid - naar regio De werkgelegenheid in de toeristisch-recreatieve sector verschilt per regio. Goeree-Overflakkee kent samen met Schouwen-Duiveland het minst aantal banen in het toeristisch-recreatieve werkveld. Het aandeel van toerisme & recreatie in de totale werkgelegenheid is het grootst op SchouwenDuiveland. In de andere regio’s heeft de toeristisch-recreatieve sector een kleiner aandeel in de werkgelegenheid. Het kleinst is het aandeel op de Bevelanden & Tholen. Goeree-Overflakkee zit in de middenmoot.

Aantal banen

Toeristische werkgelegenheid per regio 2008 6.000

4950

4.500

1.500

3720

3470

3.000

2290 1394


100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Walcheren

Bevelanden & Tholen Zeeuws-Vlaanderen

Goeree-Overflakkee

Figuur: 6.1 Bron: LISA

87%

90%

94%

92%

91%

13%

10%

6%

8%

9%

Walcheren

Bevelanden & Tholen

Zeeuws-Vlaanderen

Goeree-Overflakkee

Schouwen-Duiveland

% toeristisch-recreatieve werkgelegenheid

totale werkgelegenheid


27

Toeristisch-recreatieve werkgelegenheid naar sector Zeeland

Goeree-Overflakkee

Horeca (excl. logies)

7.860

435

Verblijfsaccommodaties

3.590

660

Vervoer

680

90

Cultuur, recreatie & amusement

510

46

Detail- & groothandel in recreatiegoederen e.d.

470

67

Sport

250

43

Overig

820

53 Bron: LISA

De horeca in Zeeland blijft met 7.860 werkzame personen in 2008 de grootste werkgever in de toeristisch-recreatieve sector. De verblijfsaccommodaties vormen de tweede belangrijke werkgever. Op Goeree-Overflakkee zijn de verblijfsaccommodaties de grootste werkgever, gevolgd door de horeca. De verdeling van de werkgelegenheid verschilt per regio. Goeree-Overflakkee heeft het grootste aandeel van verblijfaccommodaties. Op Walcheren en in Zeeuws-Vlaanderen is het aantal banen in de horeca relatief groot.

Regionale werkgelegenheid per branche in 2008 Goeree-Overflakkee

47%

Schouwen-Duiveland

31%

32%

Walcheren

25%

Bevelanden & Tholen

26%

Zeeuws-Vlaanderen

46%

10%

22%

58%

17%

45%

19%

0%

22%

29%

64%

20%

30%

Verblijfaccommodaties

40%

50%

17%

60%

Horeca

70%

80%

90%

Overige branches

100%


28

Literatuurlijst Bij het samenstellen van deze rapportage is o.a. gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

ContinuVakantieOnderzoek - maatwerkrapportage provincies NBTC - NIPO Research, 2008

LISA Vestigingenregister LISA Projectorganisatie (= I&O Research), 2008

Statistiek Logiesaccommodaties (via Statline) Centraal Bureau voor de Statistiek, 2008

Microtrends- Adjiedj Bakas, 2009

Bezinningstoerisme in Limburg, ZKA Consultants & Planners, 2008

Consumententrends, Christine Boland, 2008

Trendrapport Toerisme, Recreatie en Vrije tijd 2007/2008- NRIT, 2008

Een toelichting op onderzoeksmethoden, definities en gebruiksmogelijkheden van de bovengenoemde bronnen is opgenomen in het “Handboek toeristisch-recreatieve gegevensbronnen”, opgesteld door de partners van het Kenniscentrum Toerisme & Recreatie in 2003.

29

Bijlage 1: Omschrijving sociale klasse Zoals al eerder is beschreven komt de indeling naar sociale klasse tot stand op basis van twee criteria: Beroepsgroep hoofdkostwinner; Opleiding hoofdkostwinner. Er worden vijf klassen onderscheiden, hieronder wordt weergegeven welk percentage van de Nederlandse bevolking tot de betreffende klasse behoort: A (hoog) 16% B-boven (tamelijk hoog) 35% B-onder (middenklasse) 19% C (tamelijk laag) D (laag) 31%

Het onderstaande schema geeft een globale omschrijving van de afzonderlijke klassen: Opleiding Beroep Bedrijfshoofd 10+ Bedrijfshoofd 9Vrije beroepen Boeren en tuinders Hogere employees Lagere employees Geschoolde arbeiders Ongeschoolde arbeiders Geen opgave Huisvrouw en student

HW

HB

HA

MB

MA

LB

LA

Onbekend

A A A A A A A A Bo Bo

A A A A Bb Bo Bo Bo Bo Bo

A A A A Bb Bo C C C C

A A A A Bb Bo C C C C

A Bb Bb Bb Bb Bo C C C C

A Bo Bo Bo Bo C C C D D

A Bo Bo Bo Bo C C D D D

A Bo Bo Bo Bo C C D D D

Toelichting van gebruikte afkortingen voor opleiding HW: Wetenschappelijk onderwijs (doctoraal) HB: Hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs (kandidaats) HA: Hoger algemeen en voorbereidend wetenschappelijk onderwijs MB: Middelbaar beroeps onderwijs MA: Middelbaar algemeen voortgezet onderwijs LB: Lager beroeps onderwijs LA: Lager onderwijs

30

Bijlage 2: Afbakening toeristische/recreatieve sector Met behulp van de activiteitencodering (SBI ’93) van het CBS is een afbakening gemaakt van de toeristisch-recreatieve sector. Hierbinnen wordt onderscheid gemaakt in zeven activiteitengroepen. Per activiteit is aangegeven in welke mate de werkgelegenheid wordt meegeteld voor de toeristischrecreatieve sector (zie kolom ‘weging’). Voorbeeld: de werkgelegenheid in de branche ‘vervoer per spoor’ kan niet volledig aan de toeristisch-recreatieve sector worden toegerekend, maar een deel ervan komt zeker voort uit toerisme en recreatie. N.B. In het voorjaar van 2009 zijn er landelijk afspraken gemaakt over de afbakening, waardoor deze iets is bijgesteld. Hierdoor is sprake van een kleine trendbreuk in de cijfers. In de rechterkolom worden de verschillen tussen oude en nieuwe afbakening getoond. SBI-CODE OMSCHRIJVING Detail- en groothandel 5050 benzineservicestations 5147.2 groothandel in watersportartikelen 5147.3 groothandel in kampeerartikelen 5243.2 detailhandel in lederwaren en reisartikelen 5248.1 detailhandel in fotografische artikelen 5248.6 detailhandel in watersportartikelen 5248.7 detailhandel in sportartikelen 5248.8 detailhandel in kampeerartikelen 5248.9 detailhandel in caravans Logiesverstrekking 5510.1 hotel-restaurants 5510.2 hotels, pensions en conferentieoorden 5521 jeugdherbergen, hotels , kamphuizen e.d. 5522 kampeerterreinen 5523 vakantiehuisjes, bungalowparken, overig recr. verblijf Horeca 5530 restaurants, cafetaria’s, snackbars e.d. 5540 cafés e.d. Vervoer 6010 vervoer per spoor 6022 ongeregeld personenvervoer per taxi 6023 ongeregeld personenvervoer per autobus 6110.2 passagiersvaart en veerdiensten (kust- en zeevaart) 6120.4 passagiersvaart en veerdiensten (binnenvaart) 6200 vervoer door de lucht 6322 dienstverlening voor vervoer over water 6323 luchthavens en dienstverlening t.b.v. vervoer door de lucht 6330 reisorganisatie en -bemiddeling; informatie-verstrekking op het gebied van toerisme

WEGING

WIJZIGING

10% 100% 100% 30% 30% 100% 100% 100% 100%

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

100% 100% 100% 100% 100%

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

100% 100%

n.v.t. n.v.t.

10% 10% 100% 50% 10% 10% 10% 10% 100%

n.v.t. n.v.t. n.v.t. NIEUW n.v.t. n.v.t. NIEUW n.v.t. n.v.t.

31

Cultuur, recreatie en amusement 9213 vertoning van films 9231.1 beoefening van podiumkunst 9232.1 theaters, schouwburgen en concertgebouwen 9232.2 evenementenhallen 9232.3 boekings- en bespreekbureaus, exploitatie geluids- en filmstudio’s 9233.1 kermisattracties 9233.2 recreatiecentra 9234.3 overig amusement n.e.g. 9252.1 kunstgalerijen en expositieruimten 9252.2 musea 9253.1 dieren- en plantentuinen, kinderboerderijen 9253.2 beheer van natuurgebieden Sport 9261 exploitatie van sportaccommodaties 9262 buitensport 9263 binnensport 9264.1 zwem- en onderwatersport 9264.2 roei-, kano-, zeil- en surfsport e.d. 9264.3 zeil- en surfscholen

100% 100% 100% 100% 10% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

n.v.t. NIEUW n.v.t. n.v.t. NIEUW n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

30% 30% 30% 30% 30% 100%

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. van 30% naar 100% van 30% naar 100% n.v.t. vanuit overig naar sport vanuit overig naar sport vanuit overig naar sport

9264.4

jachthavens

100%

9265 9272.2

overige sport verzorgen van vistochten

30% 100%

9272.3

hengelsport

100%

9272.4

recreatie n.e.g.

100%

Overig 3512 7110.1 7121 7122 7140.2 9271 9272.1 9304

nieuwbouw en reparatie van sport- en recreatievaartuigen verhuur van personenauto's verhuur van overige transportmiddelen over land verhuur van schepen verhuur van sport en recreatieartikelen loterijen en kansspelen exploitatie van amusements- en speelautomaten fitnesscentra, sauna's, zonnebanken, massagesalons, bronnenbaden

100% 10% 30% 30% 100% 100% 100% 100%

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

32

Bijlage 3: Activiteiten tijdens de vakantie Activiteiten tijdens de vakantie In onderstaande grafiek wordt weergegeven welk percentage van de vakantiegangers bepaalde activiteiten onderneemt tijdens een vakantie in Zeeland en Goeree-Overflakkee. 3 Activiteiten tijdens de vakantie

Bezoek strand Tochtje met de auto Wandelen Uit eten gaan Zwemmen Funshopping Fietsen Zonnebaden Bezoek bezienswaardige gebouwen Bezoek natuurgebied Uitgaan (café / disco) Bezoek pretpark Bezoek folk. Evenement Tochtje rondvaartboot Bezoek museum Vissen 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

% vakantiegangers dat activiteit onderneemt Schouwen-Duiveland Zeeuws Vlaanderen

Walcheren Goeree-Overflakkee

Bevelanden & Tholen Zeeland gem.

3

Let op: deze gegevens betreffen activiteiten tijdens de toeristische vakanties van Nederlanders. Activiteiten tijdens vaste standplaatsvakanties of het verblijf van buitenlandse toeristen / zakelijke reizigers zijn niet inbegrepen.

33

Toeristische rapportage Goeree- Overflakkee

Recommend Documents