Streekarchief Goeree-Overflakkee. Jaarverslag

Streekarchief Goeree-Overflakkee Jaarverslag 2011-2012

Inhoud ORGANISATIE

3

BEWAREN Acquisitie Restauratie en conservering Inspectie en advisering Bijzondere verzamelingen

4 4 4 5 5

BEWERKEN Inventarisatie Nadere toegangen Automatisering en digitalisering

8 8 8 8

BENUTTEN Studiezaal en het verstrekken van inlichtingen Ambtelijke ondersteuning Contacten met culturele instellingen Educatie Verzorgen van cursussen en lezingen Onderzoek en publicaties Tentoonstellingen www.streekarchiefgo.nl

9 9 9 9 9 10 11 13 13

BEDRIJFSVOERING Huisvesting Personeel Vrijwilligers Financiën interne en externe contacten

14 14 14 14 15 16

2

ORGANISATIE Aan het hoofd van het streekarchief stond tot eind 2012 de Bestuurscommissie Streekarchief Goeree-Overflakkee. Deze commissie vergaderde in 2011 en 2012 eenmaal per jaar. De samenstelling was als volgt: Leden: mr. H. Scholtens, voorzitter (gemeente Middelharnis) K. Kastelein, wnd-voorzitter (gemeente Dirksland) H. van Steeg (gemeente Goedereede) drs. J.T.M. Brouwer (gemeente Oostflakkee) ir. A.W. van der Vlies (waterschap Hollandse Delta) Plv. leden: drs. P. Zevenbergen (gemeente Middelharnis) drs. S. Stoop (gemeente Dirksland) P. Feller (gemeente Goedereede) J. Heijkoop (gemeente Oostflakkee) drs. A.A. van Vliet (waterschap Hollandse Delta) De streekarchivaris fungeerde daarbij als adviseur en secretaris. In de vergadering van 17 november 2011 zijn de volgende punten behandeld:  Jaarverslag 2010 (inclusief de jaarrekening over 2010)  Uitgave ‘Het Goeree-Overflakkee boek’  Digitalisering en online zetten kranten In deze vergadering is afscheid genomen van Arie van der Vlies als vertegenwoordiger van waterschap Hollandse Delta. In de vergadering van 20 november 2012 zijn de volgende punten behandeld:  Jaarverslag 2011 (inclusief de jaarrekening over 2011)  Dienstverleningsovereenkomst met het waterschap Hollandse Delta  Liquidatie van de bestuurscommissie met het oog op de gemeentelijke herindeling en daarbij de opheffing van de gemeenschappelijke regeling ISGO Besloten is na de herindeling de naam streekarchief te handhaven in plaats van gemeentearchief. Het archief beheert namelijk ook de polderarchieven van het waterschap en tal van andere archieven, bijvoorbeeld van kerken, notarissen en verenigingen.

3

BEWAREN acquisitie Archieven van de deelnemers Van de gemeenten zijn de volgende registers van de burgerlijke stand overgedragen: - geboorten 1901-1965 - huwelijken 1930-1965 - overlijdens 1950-1965. Voor de openbaarheid gelden de algemene regels: geboorten na 100 jaar, huwelijk na 75 jaar en overlijdens na 50 jaar. Van de gemeenten zijn verder de persoons- en woningkaarten overgedragen. Deze zijn nog niet openbaar. Door de gemeenten zijn de bouwvergunningen 1986-2012 overgedragen. Deze zijn wel openbaar en zullen naar verwachting veelvuldig worden geraadpleegd, zowel door de organisatie als door derden. Archieven van derden In 2011 heeft een actieve acquisitie plaatsgevonden door alle kerken op het eiland aan te schrijven om hen de mogelijkheid te bieden hun archieven bij het streekarchief onder te brengen. Er was al een achttal kerkarchieven ondergebracht. Naast enkele toezeggingen zijn vier kerkarchieven overgebracht. Ook is er onderhandeld met het Nationaal Archief over het overbrengen van enkele daar berustende particuliere archieven. De volgende archieven en collecties zijn verworven: - Remonstrantse Kerk te Sommelsdijk - Hervormde Kerk van Melissant - Hervormde Kerk van Sommelsdijk (1e deel) - RK Parochie O.L.V. Hemelvaart te Middelharnis - Landarbeidersvereniging van Herkingen - Stichting v/h Rotterdamsche Tramweg Maatschappij te Ouddorp - Familiearchief Van Weel 1694-1904 - Familiearchief Nijgh 1835-1912 - Familiearchief Kole 1509-1793 - Notariële archieven diverse plaatsen over de periode 1926-1935. Voorts zijn nog diverse losse aanwinsten en aanvullingen op de bij het streekarchief berustende archieven en collecties ontvangen. restauratie en conservering Restauratie Eerst als alle archieven zijn omgepakt in zuurvrij papier kan goed worden geïnventariseerd welke archiefstukken restauratie behoeven. Er kan dan een meerjarenprogramma worden opgesteld met daarin een prioriteitenlijst en een financiële paragraaf. Elk jaar worden nu al archiefstukken, die in slechte staat verkeren en dus eigenlijk niet raadpleegbaar zijn, gerestaureerd. Hiervoor is een beperkt budget beschikbaar.

4

Passieve conservering Voor het kaartmateriaal worden speciale zuurvrije (doorzichtige) hoezen gebruikt. Zo kunnen de kaarten worden bekeken zonder dat ze worden aangeraakt. Tevens fungeren deze hoezen als bescherming tegen vouwen, scheuren, e.d.. Ook voor alle andere archiefstukken worden zuurvrije omslagen toegepast. Eind 2012 is circa negentig procent van de gemeentearchieven omgepakt in zuurvrije materialen. De waterschaparchieven zijn op een klein deel na reeds omgepakt in zuurvrij materiaal. De in 2012 overgedragen collectie bouwvergunningen 19862012 bevat van enkele gemeenten veel plastichoezen, die vervangen dienen te worden door zuurvrije papieren insteekmappen. De beide archiefbewaarplaatsen zijn voorzien van een klimaatbeheersingsinstallatie, zodat een constante temperatuur en luchtvochtigheid is gewaarborgd. inspectie en advisering Inspectie De streekarchivaris heeft een toezichthoudende taak op het archiefbeheer van de deelnemende gemeenten en het ISGO. Hiertoe zijn de gemeentelijke archiefverordeningen aangepast. In de praktijk bestaat de inspectie uit het eenmaal per jaar bezoeken van de gemeentehuizen. In overleg met de provinciale archiefinspectie is een checklist samengesteld. Als eerste is de gemeente Middelharnis bezocht, waarbij de nadruk op de inventarisatie van de toestand van de ‘papieren’ is komen te liggen. Gezien de ophanden zijn de gemeentelijke herindeling is het zaak achterstanden in de archivering zoveel als mogelijk weg te werken. Op 2 november 2011 heeft de streekarchivaris een sessie kennisoverdracht archiefinspecteurs in Zuid-Holland bijgewoond, dit met het oog op de Wet Revitalisering generiek toezicht. Met de invoering van deze wet zijn o.a. verantwoordelijkheden ten aanzien van het provinciaal archieftoezicht verschoven. Voortaan rapporteert de gemeentearchivaris jaarlijks aan de provincie en via het college van burgemeester en wethouders aan de gemeenteraad. In het kader van het nieuwe toezicht moet een verantwoordingsverslag worden opgesteld, waarin de archivaris de stand van zaken ten aanzien van de informatiehuishouding rapporteert. Hiertoe heeft de VNG een raamwerk van Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s) ontwikkeld. Door een vragenlijst behorende bij de KPI’s te beantwoorden krijgt de gemeente inzicht of aan de eisen zoals gesteld in archiefwet en -regelgeving wordt voldaan. Advisering De streekarchivaris kan op verzoek of op eigen initiatief de deelnemers adviseren over en ter zijde staan bij zaken als vernietigingstermijnen, digitale duurzaamheid, het opstellen van een documentair structuurplan etc.. Op verzoek van de gemeenten Middelharnis en Dirksland is geadviseerd ten aanzien van de vernietigingstermijn van cliëntendossiers van sociale zaken. De streekarchivaris was in 2012, ter voorbereiding op de gemeentelijke herindeling, lid van de subwerkgroep archief, die de projectorganisatie herindeling adviseerde over archiefaangelegenheden. bijzondere verzamelingen Bibliotheek De boekencollectie is volledig gecatalogiseerd. Door schenking en aankoop zal de bibliotheek in de toekomst waar nodig worden uitgebreid. Met name op het gebied van de geschiedenis van Nederland zal gezocht worden naar standaardwerken.

5

In 2011 zijn de volgende boekwerken – verschenen over de geschiedenis van GoereeOverflakkee – verkregen:  Koninklijke Fanfare Apollo 125 jaar 1886-2011; Jaap Ruizeveld  De Tweede Wereldoorlog op Goeree-Overflakkee, deel 1; Stichting WO2GO  School met de Bijbel Sommelsdijk 100 jaar  Soli Deo Gloria 125 jaar christelijk onderwijs in Ouddorp; A.J. Nelis  Vissers en ventjagers – De visserij van Middelharnis gedurende de achttiende eeuw (Masterscriptie voor de opleiding Maritieme Geschiedenis aan de Universiteit Leiden); Marco Kuiper  Van der Bok, een Goerees geslacht; Frans Ph. Durieux  De Zuid-Hollandse eilanden in kaart gebracht; J. Klok  De Zaaier jubileumnummer 1936-2011  De winkels op de Straatdijk van vroeger en nu; Dorpsraad Dirksland  COV Laudando 50 jaar TOONaangevend  De familie De Bloeme een geslacht van vissers en dienaren; Rob. J. de Bloeme  Sailing Letters Journal IV, met daarin: ‘Ik kan zoo niet langer schele’ een verzoek tot armenzorg per beurtschip naar Zierikzee in 1804; Liesbeth van der Geest En over 2012:  Goedereede-Oude Oostdijk een havenplaats uit de Romeinse tijd; J. de Bruin, G.P.A. Besuijen, H.A.R. Siemons en R.J. van Zoolingen  Goedereede haven in het Romeinse Rijk; Jacqui Bolt  Het stadsrecht van Goedereede; dr. J.C.M. Cox  Inwoners van Goedereede tussen 1930 en 1955; Frans van Heest  Nynke; Leendert van Wezel  Sionskerk; Gereformeerde Gemeente Middelharnis  Jonge strijd afdeling Dirksland ca. 1953-1958; J. de Bonte  De levensloop van Adriaan 1459-1523 van pastoor in Goedereede tot paus in Rome; Rob Louis  Historie pand Kerkring 20 Nieuwe-Tonge; D.W. Exalto  Door de jaren heen, de gemeente Dirksland van 1229 tot 2013; div. auteurs  De intocht van Exodus – Exodus Gemeente PKN Middelharnis/Sommelsdijk 50 jaar 1962-2012; Bertrand van den Boogert  De familie Van Rij op een rij van verleden tot heden; Stichting Van Rij Topografie Vrijwilliger J.L. Lokker is enkele jaren bezig met het beschrijven van alle topografische kaarten. De kaarten van vóór 1900 zijn inmiddels beschreven en toegankelijk gemaakt. Ook de kaarten uit de twintigste eeuw zijn voor een groot deel gecatalogiseerd. De kaarten worden in zuurvrije hoezen opgeborgen. Er zal getracht worden hiaten in de verzameling zoveel als mogelijk aan te vullen. Hiervoor is een beperkt budget beschikbaar. Eventuele digitalisering van de kaartencollectie, bijvoorbeeld van de topstukken of een bepaalde categorie, kan in eigen beheer plaatsvinden met een A0-scanner. In 2012 zijn kaarten betreffende Goedereede tijdelijk tentoongesteld in het gemeentehuis van Goedereede (zie onder: tentoonstellingen).

6

Fotoarchief Van de deelnemers zijn veel foto’s en prentbriefkaarten overgedragen. De prentbriefkaarten zijn gescand. Een kleine selectie is te bekijken op de website. Gezien de hoeveelheid ervan zou het opzetten van een beeldbank de voorkeur verdienen. Enkele jaren heeft het project van digitalisering foto’s van het Eilanden-Nieuws geduurd. De heren Grinwis kwamen een keer per week om deze foto’s te dateren en te beschrijven. Archiefmedewerker Maarten Bos begeleidde dit proces en werkte er ook aan mee. In 2012 is dit project afgerond. Er zijn ruim 17.000 foto’s beschreven. De collectie gedigitaliseerde foto’s bedraagt inmiddels meer dan 50.000. Dit is ongeveer een kwart van de totale fotocollectie in het bezit van het streekarchief.

7

BEWERKEN inventarisatie Een groot deel van de archieven is reeds geïnventariseerd, met uitzondering van de gemeentelijke archieven van na 1966. Hiervan zijn slechts dossierinventarissen voorhanden. Voor 2010 e.v. is een archiefbewerkingsplan opgesteld om te komen tot een systematische beschrijving van de archieven, rekening houdend met de formatie. De bibliotheek is volledig geïnventariseerd en de kaartencollectie voor negentig procent. nadere toegangen De meest geraadpleegde bronnen zijn de registers van de burgerlijke stand en de bevolkingsregisters. Om deze beter toegankelijk te maken zijn door onze vaste vrijwilligers H.F.B. en G.H.J. Plasschaert uit Hellevoetsluis inmiddels nadere toegangen op de registers van de burgerlijke stand gemaakt. Alle nadere toegangen (klappers) op de geboorteregisters tot 1910 en overlijdensregisters tot 1960 zijn bijgewerkt en opnieuw ingebonden. Enkele nog niet gescande doop-, trouw- en begraafboeken en registers van de gaarder zijn ontsloten en gescand, zodat ook die raadpleegbaar zijn op de pc’s op de studiezaal. Een belangrijk project waarbij het streekarchief betrokken is geweest, was Genlias. Op www.genlias.nl konden mensen op zoek gaan naar hun voorouders. In opdracht van het Nationaal Archief in Den Haag zijn alle geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten van de (voormalige) gemeenten op Goeree-Overflakkee ingevoerd. Op verschillende manieren konden de mensen via internet zoeken. Met ingang van 1 januari 2012 is het Nationaal Archief gestopt met werkzaamheden aan Genlias. De site is vervangen door www.wiewaswie.nl. Vrijwilliger M.J. van der Valk uit Oosterhout legt zich toe op het indexeren van rechterlijke, notariële en weeskamerarchieven. automatisering en digitalisering De foto- en documentscanner is vervangen, wegens defect van de bestaande scanner. Er is nog wel behoefte aan de goede en snelle negatievenscanner. Alle prentbriefkaarten zijn gescand. Om deze allemaal via de website beschikbaar te kunnen stellen is een zogenaamde beeldbank noodzakelijk. Onderzocht zal worden of dit in samenwerking met andere (culturele) instellingen of overheden bekostigd kan worden. In samenwerking met de Zeeuwse Bibliotheek zijn de jaargangen van de Maas- en Scheldebode, de Vooruit en Onze Eilanden gedigitaliseerd en online gezet. De kosten zijn gezamenlijk gedragen en de kranten staan op de Krantenbank Zeeland. De kranten zijn gemakkelijk doorzoekbaar op trefwoord. Via een link op de website van het streekarchief kan naar de kranten worden doorgeklikt. Het archief kan de kranten ook zelf op de site zetten, maar dat is een extra investering. Jaarlijks zijn hier de nodige kosten aan verbonden. Dit komt nu voor rekening van de Zeeuwse Bibliotheek.

8

BENUTTEN studiezaal en verschaffen van inlichtingen Van de studiezaal wordt veel gebruik gemaakt door archiefonderzoekers, genealogen en vrijwilligers. Zij hebben alle gegevens betreffende het eiland voorhanden. Vanuit de werkruimte van de medewerkers van het streekarchief kan toezicht worden gehouden op de studiezaal. Er is een koffietafel aanwezig, terwijl bezoekers ook gebruik kunnen maken van lockers om daar tassen e.d. in op te bergen. Vanaf 1 mei 2005 wordt een bezoekersregister bijgehouden. In de periode mei t/m december 2005 hebben ruim 250 personen het archief bezocht. Hieronder de andere jaren: 2006 980 bezoekers 2007 1050 bezoekers 2008 1200 bezoekers 2009 1500 bezoekers 2010 1450 bezoekers 2011 1400 bezoekers 2012 1350 bezoekers De getallen zijn afgerond. Niet alle mensen hebben zich ingeschreven, dus de aantallen zullen zeker naar boven moeten worden bijgesteld. Ook niet meegeteld zijn de schoolklassen of andere groepen, die voor een rondleiding/presentatie het archief hebben bezocht. Het verschaffen van inlichtingen, zowel voor bezoekers in studiezaal als per telefoon of email neemt een belangrijk deel van de tijd van de medewerkers in beslag. Het archief voorziet daarmee duidelijk in een behoefte. De vraagstelling is zeer divers. De medewerkers proberen te stimuleren, dat mensen zoveel mogelijk zelf onderzoek doen. ambtelijke ondersteuning Aan de deelnemers van het streekarchief kunnen de medewerkers ondersteuning verlenen in de vorm van onderzoek in de archieven en het schrijven van notities betreffende historische onderwerpen etc. Maar ook op archief-technisch gebied kan dienstverlenend worden gewerkt. Met enige regelmaat worden aan de gemeenten gegevens verstrekt over uiteenlopende onderwerpen. Afgelopen jaar is onder andere ondersteuning verleend aan de gemeente Middelharnis bij de inventarisatie van waardevolle grafmonumenten op de algemene begraafplaatsen. Ook aan de andere gemeenten en het waterschap is (historische) informatie verstrekt. contacten met culturele instellingen Er worden goede contacten onderhouden met de musea, culturele instellingen en historische verenigingen op het eiland. Vanaf 18 september 2008 hebben de vrijwilligers van het Genealogisch Centrum Goeree-Overflakkee onderdak gekregen in het streekarchief. Wekelijks komt een groep vrijwilligers werken aan de uitbreiding van de collectie, die voor een ieder is te raadplegen op de studiezaal. Vanaf 2006 wordt er ook meegewerkt aan de jaarlijkse Genealogische Dag, die op de eerste zaterdag van maart wordt georganiseerd. educatie In samenwerking met het Erfgoedhuis Zuid-Holland is een lespakket ontwikkeld voor kinderen van het basisonderwijs rond het thema historische kaarten. Het lespakket bestaat uit drie lessen op school en afsluitend een bezoek aan het archief. Het materiaal voor de lessen op school wordt aangeleverd door het streekarchief. Voor het (basis)onderwijs is een historische canon voor Goeree-Overflakkee ontwikkeld. In vijftig vensters zijn de hoogte/dieptepunten van de eilandgeschiedenis verwerkt. Met de lancering van de vernieuwde website is ook de

9

historische canon geïntroduceerd. Het is de bedoeling deze steeds aan te vullen met meer achtergrondinformatie. Er is overleg gevoerd met de docenten geschiedenis van de ‘CSG Pr. Maurits’ om enkele vwo-leerlingen jaarlijks een aantal vensters verder uit te laten werken. In het schooljaar 2011-2012 hebben zes leerlingen drie vensters uitgewerkt, te weten: ‘Goedereede krijgt stadsrechten’, ‘Sleuteldorpen’ en ‘Het nieuwe wonen’. Op 14 juni 2012 zijn in het gebouw ‘De Doele’ in Sommelsdijk de resultaten gepresenteerd. Tevens zijn er drie kleine informatiebordjes geplaatst. Van de canon zijn posters gemaakt, waarin ook een verwijzing naar de landelijke canon en die tien tijdvakken van de Commissie De Rooij is opgenomen, om in de leslokalen te hangen. Er is een klein en groot formaat poster. In samenwerking met de gemeente Middelharnis en VVV Zuid-Hollandse Eilanden is in 2011 een layar ontwikkeld door de oude dorpskernen van Middelharnis en Sommelsdijk rond de thema’s visserij en landbouw. Zo kunnen mensen met hun smartphone informatie ophalen over de historie van beide plaatsen. Het streekarchief heeft hiervoor de input (teksten en foto’s) geleverd. Voor de gemeente Middelharnis zijn in 2011 teksten en foto’s beschikbaar gesteld voor drie informatiepanelen in de Westplaat. In samenwerking met de gemeente Oostflakkee en VVV Zuid-Hollandse Eilanden is in 2012 een viertal wandelgidsjes gemaakt voor de vier dorpskernen in de gemeente Oostflakkee. Het streekarchief heeft hiervoor de input geleverd (teksten en afbeeldingen). verzorgen cursussen en lezingen Eind 2012 is de streekarchivaris voor de historische vereniging De Motte gestart met de cursus archiefonderzoek en oud-schrift voor beginners. Medewerkers van het streekarchief hebben enkele lezingen en rondwandelingen verzorgd, zoals:  31 januari 2011 presentatie voor leerlingen van ‘Het Kompas’ uit Den Bommel over reizen door de eeuwen heen  19 februari 2011 presentatie Canon Goeree-Overflakkee en discussie tijdens het Cultureel Ontbijt in ‘Het Diekhuus’  26 maart 2011 rondwandeling havenkanaal en onthulling informatiepalen  1 april 2011 presentatie voor leerlingen van ‘De Bron’ uit Oude-Tonge over het ontstaan van Goeree-Overflakkee en de archeologie  4 april 2011 Erfgoedspoor groep 7/8 van ‘Het Kompas’ uit Stellendam  12 april 2011 presentatie archief voor leerlingen van de ‘J.C. van Gentschool’ uit Sommelsdijk  19 april 2011 rondwandeling door de oude kern van Sommelsdijk met leerlingen van de ‘J.C. van Gentschool’ uit Sommelsdijk  27 juni 2011 Erfgoedspoor groep 8 van de ‘Roxenisse’ uit Melissant  29 september 2011 i.s.m. Pau Heerschap cursus ontstaansgeschiedenis GoereeOverflakkee voor deelnemers Ambassadeurs van het Landschap  31 augustus 2011 i.s.m. Pau Heerschap begeleiden bus deel traject Verlichte Molenen Boerderijenroute  31 oktober 2011 presentatie Canon Goeree-Overflakkee voor enkele leerlingen van ‘CSG Pr. Maurits’ uit Middelharnis  17 november 2011 begeleiden rondrit gedeputeerde Weber  20 januari 2012 interview Radio Rijnmond over het vergaan van de MD 3 ‘Anna’  21 januari 2012 presentatie en rondleiding bij herdenking vergaan van de MD 3 ‘Anna’ in Middelharnis

10

     

14 juni 2012 inleiding over Canon Goeree-Overflakkee bij presentatie leerlingen ‘CSG Pr. Maurits’ van de uitwerking van enkele vensters van de canon 3 augustus 2012 interview Radio Rijnmond over historie Middelharnis tijdens een van de Diekdagen 14 augustus 2012 presentatie bewoners van verzorgingshuis Ebbe en Vloed over Goeree-Overflakkee in de jaren vijftig en zestig 31 oktober en 14 november 2012 cursus archiefonderzoek en oud-schrift 12 november 2012 presentatie van Flakkeese weetjes voor 50+ in Het Diekhuus Diverse rondwandelingen door Middelharnis als gids van het VVV

onderzoek en publicaties De medewerkers van het streekarchief doen regelmatig onderzoek of helpen mensen met hun onderzoek in de archieven. Het betreffen zowel vragen van mensen in de studiezaal als vragen per telefoon, per brief of per email. De volgende publicaties zijn door medewerkers van het streekarchief in 2011-2012 verschenen: Door streekarchivaris J.C. Both:  Winters Goeree-Overflakkee 1890-1891 (in: Eilanden Nieuws van 14 januari 2011)  Winters Goeree-Overflakkee 1917 (in: Eilanden Nieuws van 21 januari 2011)  Winters Goeree-Overflakkee 1929 (1) (in: Eilanden Nieuws van 28 januari 2011)  Winters Goeree-Overflakkee 1929 (2) (in: Eilanden Nieuws van 4 februari 2011)  Winters Goeree-Overflakkee 1940 (in: Eilanden Nieuws van 11 februari 2011)  Winters Goeree-Overflakkee 1947 (in: Eilanden Nieuws van 18 februari 2011)  Winters Goeree-Overflakkee 1956 (in: Eilanden Nieuws van 25 februari 2011)  Winters Goeree-Overflakkee 1962-1963 (1) (in: Eilanden Nieuws van 4 maart 2011)  Winters Goeree-Overflakkee 1962-1963 (2) (in: Eilanden Nieuws van 11 maart 2011)  Winters Goeree-Overflakkee 1979 (in: Eilanden Nieuws van 18 maart 2011)  Romeins of middeleeuws, een millennium van verschil (in: De Ouwe Waerelt, maart 2011)  Portret van Huibertina van den Bos en haar familie (in: De Ouwe Waerelt, maart 2011)  Geknipt door Barbara de Graaff (in: De Ouwe Waerelt, maart 2011)  Een halve eeuw begraven aan de Hoflaan (in: De Ouwe Waerelt, september 2011)  Vijtje en Liza, de nalatenschap van twee weesmeisjes (in: De Ouwe Waerelt, september 2011)  Dimmen Gestel, telg uit een artistieke familie (in: De Ouwe Waerelt, december 2011)  De jeugd van vroeger (in een uitgave van de Vrienden van de Rijks HBS en van de Regionale Scholengemeenschap Goeree-Overflakkee)  Goedereede-Havenhoofd van de kaart verdwenen (in: De Tweede Wereldoorlog op Goeree-Overflakkee, deel 1)  Het weer op Goeree-Overflakkee (1) Een stormachtig begin (in: Eilanden Nieuws van 3 februari 2012)  Het weer op Goeree-Overflakkee (2) De storm van 1911 (in: Eilanden Nieuws van 17 februari 2012)  Het weer op Goeree-Overflakkee (3) Stormweer en schepen in gevaar (in: Eilanden Nieuws 2 maart 2012)

11

                       

Het weer op Goeree-Overflakkee (4) Overstromingen aan het begin van de eeuw (in: Eilanden Nieuws van 16 maart 2012) Het weer op Goeree-Overflakkee (5) De bijna ramp van december 1954 (in: Eilanden Nieuws van 30 maart 2012) Goedereede krijgt stadsrechten (in: De Ouwe Waerelt, maart 2012) Goede Reede, Quaede Reede (in: De Ouwe Waerelt, maart 2012) Het weer op Goeree-Overflakkee (6) Storm en hoogwater, een gevaarlijke combinatie (in: Eilanden Nieuws van 20 april 2012) Het weer op Goeree-Overflakkee (7) Windhozen en zware stormen razen over Flakkee (1) (in: Eilanden Nieuws van 4 mei 2012) Het weer op Goeree-Overflakkee (8) Windhozen en zware stormen razen over Flakkee (2) (in: Eilanden Nieuws van 18 mei 2012) Het weer op Goeree-Overflakkee (9) Inzet militairen bij de oogst (in: Eilanden Nieuws van 1 juni 2012) Het weer op Goeree-Overflakkee (10) De natte jaren negentig (in: Eilanden Nieuws van 15 juni 2012) Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (1) De wereld in oorlog, Nederland blijft neutraal (in: Eilanden Nieuws van 13 juli 2012) Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (2) Het eiland in staat van oorlog (in: Eilanden Nieuws van 1 augustus 2012) Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (3) Het Fort in Ooltgensplaat vier jaar bezet (in: Eilanden Nieuws van 17 augustus 2012) Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (4) Met de muziek mee – schieten, exerceren en musiceren (in: Eilanden Nieuws van 31 augustus 2012) Een visreis naar IJsland (in: De Ouwe Waerelt, september 2012) Een nieuw wapen voor de gemeente Goeree-Overflakkee? (in: De Ouwe Waerelt, september 2012) Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (5) Aan Ouddorp’s kust – waken over de zee (in: Eilanden Nieuws van 14 september 2012) Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (6) De Belgen komen – opvang Belgische vluchtelingen (in: Eilanden Nieuws van 28 september 2012) Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (7) De zinnen verzetten – vermaak en ontspanning in crisistijd (in: Eilanden Nieuws van 12 oktober 2012 Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (8) Gevaren op zee – vissen in gevaarlijk water (in: Eilanden Nieuws van 2 november 2012) Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (9) Mijnen, mijnen overal - zeemijnen op zee en aan land (in: Eilanden Nieuws van 16 november 2012 Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (10) De zee geeft, de zee neemt – strandvonderij en bijzondere vangsten (in: Eilanden Nieuws van 30 november 2012) Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (11) Luchtgevaar! Bommen op Goeree (in: Eilanden Nieuws 19 december 2012 De mussenklem en de jacht op de mus (in: De Ouwe Waerelt, december 2012) Op stap tot leerling en vermaak (in een uitgave van de Vrienden van de Rijks HBS en van de Regionale Scholengemeenschap Goeree-Overflakkee)

Door adjunct-streekarchivaris J. Hoving:  De grootste natuurramp van de negentiende eeuw (in: De Ouwe Waerelt, maart 2011)  Groen, blauw, oranje en geel. Rotterdamse plannen met Goeree-Overflakkee (in: De Ouwe Waerelt, maart 2011) 12

  

De strijd om de naasting van de kerk te Oude-Tonge (in: De Ouwe Waerelt, september 2011) De atlassen van de Hoeksche Waard en Goeree-Overflakkee van J.H. Kips uit 1835 (i.s.m. J.L. Lokker, in: Caert Thresoor, tijdschrift voor de geschiedenis van de kartografie, 2011-1) Onze feesten – het Prins Bernhardfeest in 1945 (in: De Ouwe Waerelt, december 2012)

In het boek ‘Door de jaren heen, de gemeente Dirksland van 1229 tot 2013’ hebben beide archivarissen meerdere hoofdstukken geschreven. Verder is medewerking verleend aan de Open Monumentendagkrant 2011 en -brochure 2012. tentoonstellingen Het streekarchief heeft van het Erfgoedhuis Zuid-Holland kunnen overnemen de expositie, inclusief panelen, rijzend water over de Watersnoodramp van 1953 en de gevolgen. Medewerking is verleend aan een tweetal exposities in het Streekmuseum Goeree-Overflakkee, namelijk over de Flakkeese joden en de visserij van Middelharnis. Bovendien heeft het streekarchief meegewerkt aan een expositie van oude kaarten in het gemeentehuis van Goedereede, die is samengesteld door onze vrijwilliger Jan Lokker. Een groot aantal topografische kaarten uit de collectie van het streekarchief zijn voor deze expositie tijdelijk beschikbaar gesteld. Er is met enige regelmaat overleg gevoerd ter voorbereiding van de herdenking 60 jaar Watersnoodramp op 1 februari 2013. www.streekarchiefgo.nl Sinds eind 2010 is de vernieuwde website online. De site wordt regelmatig aangevuld met nieuwe informatie en illustraties, zoals de verdieping bij de verschillende vensters van de historische canon van Goeree-Overflakkee. De meeste werkzaamheden aan de site zijn verricht door webmaster Jelle Steemers.

13

BEDRIJFSVOERING huisvesting Het streekarchief bestaat uit: twee archiefbewaarplaatsen, twee kantoorruimten, een ruime studiezaal en een quarantaineruimte voor de tijdelijke opslag van nieuw binnengebrachte archieven (in verband met onderzoek op schimmels, ongedierte, e.d.). Verder kan van alle faciliteiten die het gebouw biedt gebruik worden gemaakt, zoals vergaderruimte, e.d.. Voor het archief is in 2010 een calamiteitenplan vastgesteld. Aan de huisvesting is de afgelopen twee jaar niets gewijzigd. personeel Er zijn drie vaste medewerkers, in dienst bij het ISGO: - J.C. Both, streekarchivaris - J. Hoving, adjunct-streekarchivaris - M. Bos, archivist en medewerker studiezaal De streekarchivaris is bestuurslid van het Streekmuseum Goeree-Overflakkee, historische vereniging ‘De Motte’, redactielid van historisch tijdschrift ‘De Ouwe Waerelt’ en buitengewoon lid van Sociëteit Rethorica. De adjunct-streekarchivaris is redactielid van historisch tijdschrift ‘De Ouwe Waerelt’. Op 25 oktober 2011 is een bijeenkomst van alle ambtenaren op het eiland in ‘de Dorpstienden’ in Ouddorp bijgewoond en op 3 november 2011 hebben de medewerkers van het streekarchief de eed/belofte afgelegd in bijzijn van de voorzitter van het ISGO. De volgende studiedagen/cursussen zijn door de medewerkers van het streekarchief bezocht:  Grip op jezelf op 27 januari 2011  Kennisoverdracht Zuid-Hollandse archiefinspecteurs op 2 november 2011  Workshop documentaire informatievoorziening en sociale media op 5 juli 2012  Training Office 2012 op 5 november 2012  Cursus Decos op 10 december 2012. vrijwilligers Er zijn enkele vrijwilligers werkzaam in het archief. Zij inventariseren de kaartenverzameling, maken indexen op de registers van de burgerlijke stand en verrichten andere voorkomende werkzaamheden. Vanaf 18 september 2008 heeft het Genealogisch Centrum GoereeOverflakkee onderdak gevonden bij het streekarchief. Deze stichting bestaat volledig uit vrijwilligers. Zij houden zich voornamelijk bezig met het verzamelen en rangschikken van familieberichten. Deze gegevens zijn op de studiezaal te raadplegen en vormen een welkome aanvulling op de burgerlijke stand, waarvan een deel nog niet openbaar. De computers op de studiezaal worden ook gebruikt door de vrijwilligers, die een aparte inlogcode hebben. De vrijwilligers zijn:       

J.L. Lokker te Ouddorp (inventarisatie kaarten) H.F.B. Plasschaert te Hellevoetsluis (indexeren burgerlijke stand en GenLias) G.H.J. Plasschaert te Hellevoetsluis (indexeren burgerlijke stand en GenLias) E. Lassing-van Gameren te Oude-Tonge (inventarisatie archieven) M.J. van der Valk te Oosterhout (indexeren DTB en rechterlijke archieven) J.C.B. van Gils te Langstraat (indexeren archieven en andere voorkomende werkzaamheden) I. van Oostenbrugge te Ouddorp (indexeren archieven en andere voorkomende werkzaamheden)

14

 

Y. Troost te Dirksland (indexeren archieven en collecties) J. Steemers te Nieuwe-Tonge (beheer website)

financiën Ook het streekarchief is het afgelopen jaren niet ontkomen aan bezuinigingen. Op de volgende punten is in 2011 bezuinigd: 1. De inhuur op detacheringsbasis van een medewerker van de gemeente Middelharnis voor één dag in de week is beëindigd en ondergebracht bij het ISGO voor het op orde brengen van het ISGO-archief. 2. De kosten van automatisering zijn teruggebracht naar € 500,- voor specifieke doelen. De overige kosten van onderhoud aan hard- en software komen voor rekening van het ISGO en zijn verrekend in de post doorbelasting interne ondersteuning. 3. Het bedrag voor topografie (aanschaf kaarten/ boeken) is teruggebracht van € 4.500,naar € 2.000,-. De ervaring leert namelijk, dat het archief de meeste kaarten en boeken betreffende het eiland wel heeft. Voor aankopen blijft nog een redelijk bedrag voorhanden om nog ontbrekende kaarten en/of nieuw verschenen boeken te kunnen verwerven. 4. De post restauratie en digitalisering is met een derde teruggebracht. De afgelopen twee jaren is terughoudend omgesprongen met deze post, zowel ten aanzien van het digitaliseren van archieven als met restauratiewerkzaamheden. Er is onvoldoende tijd vrijgemaakt kunnen worden voor het goed in kaart brengen van het restauratiewerk. Omdat dit voor 2012 – met alle voorbereidingen voor de gemeentelijke herindeling – waarschijnlijk ook niet zou gebeuren, is dit bedrag verlaagd. Eerst wanneer een restauratieplan is opgesteld, kan een duidelijke kostenanalyse en planning worden gemaakt. De jaarrekeningen over de jaren 2011 en 2012 zien er als volgt uit: Lasten Kostensoort

Inhuur personeel Onderhoud hard/software automatisering Topografie Werkzaamheden door derden Reis- en verblijfkosten Restauratie en digitalisering Verrekening kapitaallasten Doorbelasting kpl. Interne ondersteuning Aandeel kostenplaats salarissen Doorbelasting kostenplaats huisvesting

Primaire Rekening

begroting

Begroot

Rekening

Begroot

Rekening

2010

2011

2011

2011

2012

2012

10.024 1.218 4.438 1.476 496 5.413 16.805 77.776 167.131 108.175 392.950

11.000 2.030 4.500 1.200 500 15.225 3.614 74.867 167.564 110.516 391.015

500 2.000 1.200 500 10.000 3.614 80.293 173.781 106.404 378.292

812 2.527 1.369 39 9.884 3.614 64.840 163.511 103.338 349.935

500 2.000 1.200 600 10.000 3.614 73.991 174.915 105.068 371.888

773 2.112 1.604 257 9.844 3.614 66.186 182.612 104.107 371.108

2.024 3.881 52.996 58.901

2.000 4.176 53.056 59.232

2.000 4.176 53.056 59.232

2.641 4.396 54.056 61.092

2.000 3.906 54.117 60.023

1.386 5.462 55.137 61.984

334.049

331.783

319.060

288.842

311.865

309.124

Baten Vergoeding kopieerkosten Vergoeding ruimte Bijdrage waterschap Hollandse Delta

Om extra inkomsten te genereren zijn vanaf 2011 twee stellingen verhuurd voor de opslag van dossiers van Den Hollander Advocaten in Middelharnis.

15

interne- en externe contacten Als streekarchief wordt met verschillende personen en instanties contacten onderhouden: collega’s van het ISGO, de gemeenten en het waterschap, vakgenoten, betrokken bestuurders, verenigingen, scholen, vrijwilligers, bezoekers van de studiezaal etc. Sommige overleggen vinden gestructureerd plaats, b.v. met vakgenoten (Kring van Zuid-Hollandse Archivarissen). Medewerkers van het streekarchief zijn aanwezig geweest bij:  15 maart 2011 vergadering Erfgoedspoor met vertegenwoordigers van de scholen bij het ISGO  26 maart 2011 oplevering gerenoveerde havenkom van Sommelsdijk en project Westplaat  6 april 2011 klankbordgroep beeldverhaal Goeree-Overflakkee  14 mei 2011 presentatie van het boek ‘De Tweede Wereldoorlog op GoereeOverflakkee’ in ‘De Schakel’ in Dirksland  4 juni 2011 opening Havendag Middelharnis  6 juni 2011 brainstormsessie gebruik van het oude raadhuis van Middelharnis  14 november 2011 bijeenkomst cultuur-historisch beleid voor de gemeente Goedereede in het gemeentehuis van Goedereede  23 januari 2012 overleg plaatsen kunstobjecten bij de havenkanalen  13 februari 2012 presentatie publicaties onderzoek Romeinse nederzetting in de Oude Oostdijk in het gemeentehuis van Goedereede  15 februari 2012 deelname overleg opstellen cultuur-historisch beleid voor de gemeente Goedereede  30 maart 2012 opening expositie 700 jaar Goedereede en presentatie themanummer van De Ouwe Waerelt in de Toren van Goedereede  5 april 2012 overleg met de monumentencommissie van de gemeente Middelharnis over de status van oude grafmonumenten  15 mei 2012 presentatie gebruik van het oude raadhuis van Middelharnis door het Erfgoedhuis Zuid-Holland  14 juni 2012 presentatie drietal uitgewerkte vensters van de Canon van GoereeOverflakkee door leerlingen van de ‘CSG Pr. Maurits’ in ‘De Doele’ in Sommelsdijk  8 augustus 2012 opening expositie oude kaarten in het gemeentehuis van Goedereede  21 september 2012 heeft de streekarchivaris in de toren van Goedereede het eerste exemplaar in ontvangst mogen nemen van het boek ‘Nynke’ van Leendert van Wezel  2 oktober 2012 bijeenkomst scholen met betrekking tot de 60-jarige herdenking van de watersnoodramp in 2013  27 oktober 2012 historische markt in de ‘CSG Pr. Maurits’ die was georganiseerd door het Genealogisch Centrum Goeree-Overflakkee  27 november 2012 bijeenkomst cultuurparticipatie met kwaliteit  30 november 2012 presentatie van het 5e schetsboek van de gemeente Dirksland  17 december 2012 presentatie vrienden van de haven van Middelharnis

16