Toerisme in perspectief NBTC afdeling Research
Leidschendam
30-1-2012
Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren die daarop van invloed zijn. Daarbij wordt eerst kort ingegaan op ontwikkelingen wereldwijd. Vervolgens wordt nader stilgestaan bij de positie van Nederland. Naast een terugblik op 2011, wordt een groeiverwachting gegeven voor het lopende jaar (2012). Het accent in het rapport ligt op het inkomend toerisme, maar ook het binnenlands toerisme komt kort aan de orde. Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (NBTC) Afdeling Onderzoek Januari 2012
Ontwikkeling wereldwijd toerisme 980 *
1.000 898 (aankomsten x miljoen)
900
939
917 882
842 797 800
700
753 674
673
693
682 Europe Asia, Pacific America Africa Middle East Total
600
arrivals (x million) 2010 2011* +/474 503 6.0% 205 216 5.6% 150 156 4.2% 50 50 0.0% 60 55 -7.9% 939 980 4.4%
500 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011* * voorlopige cijfers
Bron: UNWTO
Wereldwijd is het toerisme in 2011 met 4,4% gestegen naar 980 miljoen internationale aankomsten. Het aantal internationale aankomsten in Europa steeg met 6%, waarbij er met name groei was voor Zuid- en Oost-Europa (beide +8%). In WestEuropa, waartoe ook Nederland wordt gerekend door UNWTO, groeide het internationaal toerisme met 3%. Belangrijke verklaringen voor de groei van Europa: sterke groei vanuit BRIC-landen (geldt voor alle Europese landen) verschuiving van Arabische bestemmingsmarkten naar ZuidEuropese Voor 2012 verwacht UNWTO een groei van het internationaal toerisme met 3 à 4%.
Ontwikkeling inkomend toerisme Nederland Rembrandt 400
11.500
11.008
11.000
10.739
(gasten x 1.000)
10.500 10.000 9.500
*
11.260
9/11
10.883
VliegEconomitax sche crisis
Floriade
10.012
10.003 9.500
10.104
9.921
9.646
9.595 9.181
9.000 8.500 8.000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011* * Prognose, gebaseerd op de eerste drie kwartalen 2011
Bron: CBS; 2011 raming NBTC
Het inkomend toerisme van Nederland is over 2011 met circa 3% gegroeid. Het aantal gasten steeg daarmee naar bijna 11,3 miljoen; een nieuw record. Hotels en verblijfsrecreatieve accommodaties lieten een zelfde ontwikkeling zien (beide +3%). Belangrijke verklaringen voor de groei in 2011: economisch herstel in eerste halfjaar van 2011 (verslechtering ontstond pas in tweede helft van het jaar) meer vliegverbindingen vanaf Schiphol en regionale luchthavens sterke groei vanuit BRIC-landen
Ontwikkeling inkomend toerisme naar land van herkomst (1) Alle accommodaties
gasten (x 1.000) +/’11/’10
2000
2008
2009
2010 2011*
Europa
7.957
8.285
8.214
8.787
8.945
2%
- Duitsland
2.884
2.669
2.744
2.848
2.950
4%
677
1.109
1.172
1.257
1.320
5%
1.838
1.639
1.409
1.555
1.500
-4%
- Frankrijk
512
575
574
669
650
-3%
- Zwitserland
144
151
164
181
205
13%
- Italië
374
370
368
443
430
-3%
- Spanje
250
368
351
440
420
-4%
- Denemarken
119
148
135
150
140
-7%
nb
112
100
114
125
10%
89
93
91
96
100
7%
nb
107
101
115
145
26%
- Overig Europa
1.069
945
1.004
920
960
4%
Intercontinentaal
2.046
1.820
1.775
2.096
2.320
11%
10.003
10.104
9.921 10.883 11.260
3%
- België - Groot-Brittannië
- Zweden -Noorwegen - Rusland
Totaal * Prognose, gebaseerd op de eerste drie kwartalen 2011
Bron: CBS; 2011 raming NBTC
In 2011 waren er behoorlijke verschillen naar land van herkomst. De verre herkomstmarkten (+11%) deden het daarbij gemiddeld beter dan de Europese (+2%). Van de top 3 Europese herkomstmarkten lieten België en Duitsland evenals voorgaande jaren groei zien (resp. 5% en 4%). Het aantal Britten dat naar Nederland kwam daalde daarentegen met 4%. Sterkste ‘Europese’ groeiers waren het afgelopen jaar Rusland (+26%) en Zwitserland (+13%). De Zuid-Europese herkomstmarkten lieten, mede door de financieeleconomische problemen in die landen, dalingen zien.
Ontwikkeling inkomend toerisme naar land van herkomst (2) Alle accommodaties
gasten (x 1.000) +/’11/’10 2%
Europa
2000 7.957
2008 8.285
2009 8.214
2010 2011* 8.787 8.945
Amerika - USA - Canada - Brazilië
1.216 999 97 nb
1.068 800 116 61
1.018 767 104 60
1.223 894 127 79
1.325 950 135 100
8% 6% 6% 30%
Azië - Japan - China (incl. Hong Kong) - India
595 194
556 116
564 100
623 119
705 110
13% -9%
nb nb
130 51
147 50
124 64
160 70
29% 9%
Australië en Oceanië
127
112
109
147
170
15%
Afrika
108
84
84
103
120
14%
9.921 10.883 11.260
3%
Totaal
10.003 10.104
* Prognose, gebaseerd op de eerste drie kwartalen 2011
Bron: CBS; 2011 raming NBTC
Van de intercontinentale herkomstmarkten lieten alle hiernaast gespecificeerde herkomstregio’s groei zien, met uitzondering van Japan. Het aantal Japanse gasten daalde met 9% ten opzichte van 2010. De daling is met name het gevolg van de natuuren kernramp die het land trof in 2011. De groei van het aantal gasten naar Nederland was het grootst voor Brazilië (+30%) en China (+29%).
Verwachting inkomend toerisme Nederland 2012 Alle accommodaties Europa - Duitsland - België - Groot-Brittannië - Frankrijk - Zwitserland - Italië - Spanje - Denemarken - Zweden -Noorwegen - Rusland - Overig Europa
Amerika - USA - Canada - Brazilië
gasten (x 1.000) 2011* 2012 +/- ’12/’11 8.945 9.010 1% 2.950 3.010 2% 1.320 1.360 3% 1.500 1.485 -1% 650 630 -3% 205 210 3% 430 415 -4% 420 405 -3% 140 140 1% 125 130 4% 100 105 4% 145 160 10% 960 960 0%
1.325 950 135 100
1.385 990 140 115
5% 4% 5% 15%
Azië - Japan - China (incl. Hong Kong) - India
705 110 160 70
740 115 185 75
5% 5% 15% 5%
Australië en Oceanië
170
175
2%
Afrika
120
120
2%
11.260
11.430
1%
Totaal * Prognose, gebaseerd op de eerste drie kwartalen 2011
Bron: CBS; 2011 raming NBTC
Voor 2012 verwacht het NBTC een groei van het inkomend toerisme van ruim 1% voor Nederland. Het aantal buitenlandse verblijfstoeristen zal daarmee uitkomen op ruim 11,4 miljoen. De verwachting is dat de groei vanuit België en Duitsland doorzet. Belgen en Duitsers zullen mede door de slechtere economische omstandigheden wat dichterbij huis blijven. Het bezoek vanuit de Zuid-Europese herkomstmarkten zal, door de verslechterde economische omstandigheden, verder dalen. Vanuit de Scandinavische herkomstlanden (die economisch minder geraakt worden door de eurocrisis) en Rusland wordt groei verwacht. In 2012 zullen de intercontinentale herkomstmarkten het net als in 2011 gemiddeld beter doen dan de Europese. In de meeste verre herkomstmarkten gaat het nog altijd economisch goed. Daarnaast maakt de relatief zwakke euro het extra aantrekkelijk om naar Europa/Nederland te komen.
Ontwikkeling vakanties van Nederlanders 20
(vakanties x miljoen)
19
18
17
16
Het aantal binnenlandse vakanties stabiliseerde het afgelopen jaar op 17,7 miljoen. Het toeristisch jaar 2011* kende een 18,7 18,6 voorspoedige start. Laat vallende feestdagen en 18,5 18,4 18,4 mooi voorjaarsweer zorgden voor veel extra binnenlandse vakanties, waarvan vooral de 18,1 18,0 18,0 kampeer- en bungalowsector profiteerden. Het 17,8 17,7 17,7 17,6 17,6 slechte zomerweer zorgde echter voor een 17,5 17,3 terugval die vooral de kampeersector raakte. 17,1 17,1 16,8 16,8 Uit onderzoek van NBTC-NIPO Research naar de 16,4 vakantie-intenties van Nederlanders voor 2012 blijkt dat het percentage Nederlanders dat in 2012 op vakantie wil gelijk is aan 2011. Het aantal keer dat Nederlanders op vakantie willen staat wel onder druk.
15 2002
2003
2004
2005
2006
2007
binnenland * Een vakantiejaar loopt van 1 oktober tot en met 30 september in het daarop volgende jaar
2008
buitenland
2009
Voor 2012 verwacht NBTC-NIPO Research een 2010 2011* stabilisatie van het aantal binnenlandse vakanties en een lichte daling van het aantal buitenlandse.
Bron: NBTC-NIPO Research
‘Eigen land’ kan wellicht wat profiteren van het feit dat Nederlanders wat dichterbij blijven. Tegelijkertijd is Nederland sterk afhankelijk van korte (veelal extra) vakanties en juist daarop zal met name beknibbeld worden.
