Bestuursakkoord Stadsdeel Centrum 2014-2018 D66, Groen Links en PvdA
Inleiding Open, vrije en duurzame stad Amsterdam is de meest vrijzinnige stad ter wereld en de geboorteplaats van de moderne open samenleving. In Amsterdam kon iedereen een thuis vinden en de stad heeft altijd die openheid als belangrijkste onderdeel van haar identiteit gezien en dat gefaciliteerd. Innovatie, creativiteit en handelsgeest zijn historische kernwaarden voor de stad. Klimaatverandering en luchtvervuiling zijn belangrijke uitdagingen, die alleen met een gezamenlijke inspanning kunnen worden aangepakt. In de binnenstad zijn veel mogelijkheden om CO2 uitstoot te verminderen en duurzame initiatieven te ontwikkelen. We zien kansen en moeten deze met beide handen aangrijpen. Toenemende drukte stelt ons voor vraagstukken en uitdagingen, waarbij wij ons voor de oplossing laten leiden door het begrip kwaliteit. Een open en vrije samenleving, een dynamische authentieke economie met plek voor iedereen. Een gemengde, duurzame binnenstad met een open bestuur en participatie van bewoners, ondernemers en bezoekers is en blijft ons doel.
Gemengde binnenstad De gemengde binnenstad is een stad waar én gewoond én gewerkt én gerecreëerd wordt. Een binnenstad waar jong en oud en arm en rijk een plek kunnen vinden, waar woningen zijn voor lage én voor middeninkomens en waar ruimte is om te wonen, ook als je te maken krijgt met fysieke beperkingen. Een binnenstad waar mensen op vele verschillende manieren hun brood verdienen en niet één economische activiteit dominant is. Een plek die openstaat voor nieuwe ideeën maar minder opheeft met de zoveelste copycat. Een binnenstad waar heel veel verschillende mensen naartoe komen om elkaar ontmoeten, plezier te maken en nieuwe ervaringen op te doen. Een binnenstad waar wonen, werken en recreëren in balans zijn. Balans is niet statisch. Integendeel, de binnenstad oefent een magische aantrekkingskracht uit op mensen die willen ondernemen en mensen die een graantje willen meepikken, op dromers en sjacheraars, op egoïsten en wereldverbeteraars. Kortom, hier gebeuren de mooiste dingen maar hier botsen de belangen ook het hardst. De coalitiepartijen willen mogelijk maken wat waarde toevoegt en tegengaan wat de balans verstoort. We koesteren de dynamiek maar bestrijden excessen. We kiezen voor kwaliteit, niet kwantiteit.
Participatie Bewoners en ondernemers moeten veel vaker, veel beter en op veel meer verschillende manieren betrokken worden bij het maken van plannen en het uitvoeren ervan. Het bestuur moet niet alles zelf willen bedenken en het stadsdeel moet niet alles zelf willen doen. Bewoners en ondernemers weten vaak heel goed hoe iets praktisch geregeld moet worden. Dat kan gaan over bijvoorbeeld nieuwe initiatieven voor zorg en welzijn of beheer van de openbare ruimte. De afgelopen jaren zijn we in het stadsdeel al meer gebiedsgericht gaan werken. Deze lijn zullen we verder gaan voortzetten en uitbreiden. Gebiedsteams analyseren cijfermateriaal en trends, brengen de deelgebieden in kaart en inventariseren de opgave. Samen met bewoners en ondernemers worden op basis hiervan gebiedsvisies en gebiedsplannen ontwikkeld. Uiteindelijk gaat dit leiden tot vergelijkbare en voor iedereen toegankelijke gebiedsbegrotingen.
Leeswijzer Wij benoemen niet waar wij het over eens zijn. Wel vertellen wij wat onze acht prioriteiten met financiële consequenties zijn en welke knelpunten wij gezamenlijk delen. Vervolgens formuleren wij drie onderwerpen, waarvan wij vinden dat het college van B&W en de gemeenteraad ons belang moeten erkennen en sluiten af met een financiële paragraaf.
Prioriteiten Bereikbare binnenstad Bij de verdeling van de openbare ruimte ligt de hoogste prioriteit bij voetgangers en fietsers, de grootste én nog steeds groeiende categorieën verkeer. De in 2012 vastgestelde nota Bereikbare Binnenstad wordt uitgevoerd, inclusief het stap voor stap autoluw maken van de Munt. Voor een hogere verkeersveiligheid en voor een betere luchtkwaliteit willen we in het hele stadsdeel, met uitzondering van de Prins Hendrikkade en de route Weesperstraat/Kattenburgerstraat, 30 km als de maximumsnelheid.
Schoon, efficiënt en veilig verkeer Gezien de onveranderd grote druk op de openbare ruimte in Amsterdam zetten wij in op schoon, efficiënt en veilig verkeer. Daarom verplaatsen we scooters naar de rijweg, weren we touringcars uit de binnenstad, en laten we zwaar verkeer zo snel mogelijk vervangen door kleinschaliger wagens en stadsdistributie. Een snelle elektrificatie of wezenlijke verschoning van deze weggebruikers is nodig.
Fietsen De fiets, veruit het meest gebruikte vervoermiddel in de binnenstad, moet meer plek krijgen: meer plek om te rijden en meer plek om te stallen. De fietsbezitter zelf zal bewuster met zijn fiets moeten omgaan, en samen met bewoners worden verlaten fietsen opgeruimd.
Sociaal De drie decentralisaties (Jeugdzorg, AWBZ en Participatie) luiden een fundamentele verandering van de verzorgingsstaat in. Er wordt een groter beroep gedaan op het dragend vermogen van de samenleving – de eigen kracht van mensen, gezinnen en buurten. Ook in de dragende samenleving spelen de stadsdelen en de gemeente een belangrijke rol. In samenwerking met bewoners, zorg- en welzijnsorganisaties en professionals werken we aan een sluitende sociale infrastructuur, mede gericht op het stimuleren en faciliteren van initiatieven die de dragende samenleving vorm geven (stadsdorpen, bijvoorbeeld). Belangrijke doelstellingen zijn preventie, zelfredzaamheid en het bestrijden van sociale uitsluiting. We stellen autonomie centraal en geven mensen zo veel mogelijk regie over het eigen leven. De kwetsbaarste mensen hebben daarbij de meeste ondersteuning nodig. Die ondersteuning kan het best op buurtniveau worden georganiseerd. De dragende samenleving bestaat nog niet. Om de komende decentralisaties daadwerkelijk het hoofd te kunnen bieden dient de sociale infrastructuur verder versterkt te worden. De sociale wijkteams vormen de basis maar deze moeten worden aangevuld met, onder andere, de lokale zorgteams waarin de wijkverpleegkundigen een centrale rol spelen.
Handhaving Daar waar veel mensen bij elkaar komen en veel mensen iets willen kunnen belangen soms stevig botsen. Veel kan worden opgelost in goed onderling overleg. Wij mogen verwachten dat bewoners en ondernemers elkaar de ruimte geven maar ook dat ze rekening met elkaar houden. Omgekeerd mogen mensen verwachten dat wij, namens hen, normen stellen en de grenzen aangeven en deze ook handhaven. De afgelopen jaren heeft stadsdeel Centrum de kwaliteit van de handhaving weten te verbeteren door slimmer, beter en efficiënter te werken. Desalniettemin moet geconstateerd worden dat de handhaving niet in alle gevallen voldoende effectief is om de toegenomen druk het hoofd te bieden. In een aantal gevallen kan alleen met meer capaciteit voldaan worden aan de vraag. Dit geldt in ieder
geval voor overlast op het water, oneigenlijk woninggebruik, horecaoverlast en verkeerd geparkeerde fietsen. De coalitie zal voorstellen extra middelen in te zetten op deze onderwerpen.
Burgerparticipatie en bestuursstijl Het bestuur van de stad verandert de komende jaren ingrijpend. Uitgangspunt is dat de gemeente als één geheel opereert: politiek, bestuurlijk en ambtelijk. Op stadsdeel niveau verschilt de maatschappelijke opgave sterk per stadsdeel. Wij kunnen als direct gekozen bestuurscommissie van stadsdeel Centrum opgaven formuleren, die recht aan doen aan de belangen van onze bewoners, ondernemers en bezoekers. Wij zullen vanuit die belangen ook de agenda van de gemeenteraad en het college van B&W beïnvloeden. Dat vereist een open en transparante manier van werken, die voor bewoners, ondernemers en bezoekers goed te volgen is. Hierbij werken we samen met bewoners en ondernemers en maken wij gebruik van open data en sociale media. Soms zijn er conflicterende belangen van en tussen bewoners, ondernemers en bezoekers. De manier van werken moet dat verschil van belangen zichtbaar maken. Onze afwegingen zijn begrijpelijk, inzichtelijk en transparant. Wij doen recht aan die verschillende belangen en overbruggen die indien mogelijk .
Jeugd Obesitas neemt onder kinderen schrikbarend toe. Sport draagt onder andere bij aan een gezonde leefstijl . Wij willen buitenschoolse opvang inclusief sport en muziekles onderbrengen op en rondom de scholen en wij nodigen ouders uit een sportvereniging op te richten. Daarbij willen we een tweede buitensportpark realiseren op het Marineterrein waar al een veld en andere voorzieningen aanwezig zijn. Sportverenigingen belonen wij door geld uit te trekken voor optimaal onderhoud van de accommodaties en het betaalbaar houden van jeugd- en familielidmaatschappen.
Afval De manier waarop we bedrijfs- en huishoudelijk afval inzamelen en afvoeren moet veranderen. De huidige inzameling met zakken op straat veroorzaakt te veel zwerfafval, ongedierte, vervuilende vrachtbewegingen en stimuleert geen scheiding en hergebruik. Bedrijven dragen zelf de kosten voor afvoer en verwerking van hun afval. Wij spreken met hen, te beginnen in het stadshart, af dat geen restafval op straat wordt gezet en bieden hen de mogelijkheid (ondergrondse) verzameldepots (perscontainers, scheiding) te plaatsen. Voor huishoudelijk afval streven we ook naar ondergrondse containers. De beste kansen liggen in gebied Centrum Oost. We willen dat het makkelijk is afval gescheiden aan te bieden en vinden dat voor ongescheiden restafval iets verder gelopen mag worden.
Knelpunten Wonen D66 GroenLinks en PvdA vinden een gemengde binnenstad van groot belang. Middeninkomens moeten meer kans krijgen op wonen in de binnenstad. De partijen spreken af dat er de komende jaren veel minder sociale huurwoningen worden verkocht of geliberaliseerd dan nu het geval is. In wijken met minder dan 45% sociale voorraad, zoals de Jordaan, moet er een verkoopstop komen en worden de vrijkomende sociale huurwoningen weer sociaal verhuurd. In wijken met meer dan 45% sociale voorraad, exclusief studentenhuisvesting, zal zeker de helft van de vrijkomende sociale huurwoningen weer sociaal worden verhuurd. De andere helft mag worden omgezet naar middenhuur (700-1000 euro) op voorwaarde dat die woningen binnen dat prijssegment aangeboden blijven. De coalitie spant zich in om ook in de particuliere (verhuur) markt meer ruimte te creëren voor middengroepen. Om dit te bereiken wordt gestuurd op het behoud van de voorraad kleine woningen. Zittende huurders moeten met woonlastgarantie kunnen verhuizen naar een beter passende woning. Bij bewoners die aangepast moeten gaan wonen is het uitgangspunt dat zij zoveel mogelijk in hun eigen vertrouwde buurt moeten kunnen blijven wonen. Handhaving op slecht onderhoud en brandonveiligheid van woningen en studentenhuisvesting krijgt hogere prioriteit.
Monocultuur en Ongein Veel (nieuwe) winkels, culturele instellingen en andere voorzieningen worden gecombineerd met horeca. We zien dat zulke initiatieven bijdragen aan een positieve vernieuwing van de stad. Maar we willen niet dat die nieuwe formules eindigen in een monocultuur. Wij gaan een debat organiseren hoe we gewenste vernieuwing kunnen faciliteren. Bij dit debat zullen wij alle belanghebbenden en deskundigen betrekken. Afgesproken is dat wij conform de notitie Grenzen aan het hotelbeleid de eerder ingediende initiatieven afhandelen en geen nieuwe voorstellen in behandeling nemen. Voor short stay in woningen en woonboten is geen ruimte voor uitbreiding. Wij pleiten voor een minimumverblijfsduur van 31 dagen en tijdelijkheid van de woningonttrekking. We blijven inzetten op het spreiden van evenementen en vinden dat die moeten passen binnen de schaal en het karakter van de buurt. Wij werken niet mee aan initiatieven die mensen in groepsverband door de binnenstad leiden, zoals pubcrawls, bierfietsen, partysloepen en varende hottubs. Ook vinden wij dat op termijn touringcars en hop on – hop off-bussen niet thuis horen in de binnenstad, al was het voor de verbetering van de verkeersveiligheid en luchtkwaliteit.
Brief aan de formateur D66, Groen Links en PvdA willen graag drie onderwerpen onder de aandacht van de formateur van het nieuwe college brengen: de financiering van het coalitieproject 1012, de toekomst van het Marineterrein en de spreiding van centrumfuncties over de stad.
1012 Sinds 2007 werken stadsdeel Centrum en de gemeente Amsterdam samen in het Coalitieproject 1012 aan het doorbreken van de criminele infrastructuur en het herstel van de functiebalans op de Wallen. Met het vaststellen het bestemmingsplan raambordelen en het bestemmingsplan 1012 heeft Amsterdam zich juridische en planologisch gecommitteerd aan deze aanpak. De resultaten van dit beleid zijn goed zichtbaar in de buurt. Daarom willen wij het Coalitieproject 1012, ook in de nieuwe bestuurlijke context, graag voortzetten. De gedane investeringen moeten toekomstbestendig zijn en de buurt leefbaar en toegankelijk houden. Voor de uitvoering van het project, en de gekozen instrumenten, zal de gemeenteraad vanaf 2015 de toegezegde middelen ter beschikking moeten stellen om de gestelde doelen ook daadwerkelijk te kunnen bereiken.
Marineterrein Op 5 december 2013 zijn het rijk en de gemeente Amsterdam overeen gekomen om het Marineterrein samen te ontwikkelen tot gebied voor recreatie, werken en wonen. De komende jaren zullen de defensieonderdelen geleidelijk verhuizen. Vanaf 2014 zal het terrein publiek toegankelijk worden. Stadsdeel Centrum zal het beheer van de openbare ruimte op zich gaan nemen. Wij dringen er op aan om de ontwikkeling van gebied in samenhang met de omgeving te bezien. De binnenstad heeft onder andere een schrijnend gebrek aan groene publieke ruimte en sportfaciliteiten. Het complex biedt bij uitstek een kans voor deze functies. Als op langere termijn ook woningbouw gerealiseerd gaat worden, is het bovendien wenselijk als een deel daarvan bestemd wordt voor van lage- en middeninkomens.
Spreiding Het hart van Amsterdam is van vitaal belang voor de economie van de stad. Er werken bijna 100.000 mensen en voor heel veel bedrijven, ondernemers en professionals is de kwaliteit van de binnenstad de belangrijkste reden om zich in Amsterdam te vestigen. Hier vind je de cultuur en de bedrijvigheid, hier ervaar je de tolerante sfeer en creatieve energie, hier bevind je je in een heel bijzondere historische omgeving; hier ontmoet je de ander; kortom: hier ben je in Amsterdam. Wij voelen een bijzondere opdracht om de kwaliteiten van de binnenstad te beschermen en te versterken: de sfeer, de energie en de dynamiek, de kwaliteit van de openbare ruimte en, vooral, de unieke balans tussen wonen, werken en recreëren. In toenemende mate is echter de druk op de binnenstad een verstorende factor in het functioneren van de economie van de binnenstad. Het is daarom van groot belang voor de stad dat centrumfuncties zoals hotels, evenementen en (toeristische) attracties meer over de stad verspreid worden. Dat lukt niet zonder actieve bemoeienis van de Gemeenteraad en het College.
Financiële paragraaf Het financieel meerjarenkader toont op dit moment een positief structureel saldo van €2,5 miljoen. Bij de oorspronkelijke begroting 2014 werd nog uitgegaan van vrije ruimte van €5,5 miljoen die als volgt was bestemd: Ruimte ten behoeve van nieuw bestuur Amendementen bij de begroting Risicobuffer overgang van stadsdeel naar BCO Risicobuffer 1 Stad 1 Opgave
€ 2,0 miljoen € 0,5 miljoen € 1,0 miljoen € 2,0 miljoen
De financiële ruimte is dus aanmerkelijk kleiner dan oorspronkelijk gedacht. Met name ontwikkelingen in het stadsdeelfonds (€2,2 miljoen) hebben negatief bijgedragen. Daar staat tegenover dat er inmiddels wel meer duidelijk is over de gevolgen voor de begroting van 1 Stad 1 Opgave (1S1O). Dat betekent dat de behoefte aan een risicobuffer voor 1S1O kleiner is dan oorspronkelijk gedacht. Al met al is er veel onzekerheid. Dit geldt met name:
de financiële effecten van de verdere uitwerking van het nieuwe bestuurlijk stelsel, inclusief de overdracht van taken en bijbehorende budgetten; de ruimte om voorstellen te doen ten laste van reserves en voorzieningen; de nieuwe financiële verhoudingen en onduidelijkheid over de procedures rond begrotingswijzigingen, perspectiefnota en baak1.
De coalitiepartijen constateren dat er op dit moment geen bedrag kan worden benoemd als “vrije” ruimte voor het nieuwe bestuur. Het is de ambitie van de coalitiepartijen om, voor de hierboven genoemde prioriteiten, wel vrije ruimte te creëren. Daarbij zullen ook de risicobuffers voor de overgang naar het nieuwe stelsel en de het realiseren van de bezuinigingen van 1S1O opnieuw beoordeeld moeten worden. Wij willen ook de andere partijen bij dit proces te betrekken. De financiële onzekerheid op de langere termijn betreft ook de nieuwe financiële systematiek die het stadsdeelfonds moet gaan vervangen. Deze zogenaamde Ramings- en Bekostigingsfunctie kan grote impact hebben op de financiële ruimte. Tot slot moet opgemerkt worden dat de gemeenteraad ten alle tijden fors kan ingrijpen in de begroting van het stadsdeel, inclusief het vaststellen van tarieven. Dit betekent, onder andere, dat opnieuw beoordeeld moet worden hoe de financiële risico’s van grote projecten (garages, Rode Loper en Leidseplein) verdeeld worden over stad en stadsdelen.
1
Baak is de term die gebruikt wordt voor het vaststellen van de begroting in het College van B&W.
