Toelichting behorend bij de Concept Subsidieregeling Historisch Stadsbeeld 2015 (toelichting op de artikelen waar nodig) Afkorting: SHS Artikel 1 Begrippen Dit artikel geeft aan op welke projecten, gebieden en panden de subsidieregeling van toepassing is. a. Project: De regeling is bedoeld voor vier soorten projecten (categorieën). In alle gevallen geldt dat het project in het beoogde gebied ligt (onder b), zichtbaar is in de openbare ruimte en dat het beoogde pand of object 50 jaar of ouder is. b. Beschermd stadsgezicht: De regeling is niet van toepassing in Beschermd Stadsgezicht Zuidelijke Schil. De regeling is alleen van toepassing op projecten in het door het Rijk aangewezen Beschermd stadsgezicht Leiden binnen de singels. Aanvullend is de regeling ook van toepassing op de Stationsweg (sinds 2012). c. Cultuurhistorisch object: Het gaat niet om standaard onderdelen van het casco, wel om unieke, bijzondere objecten met uitstraling op de historische beeldkwaliteit. Voorbeelden van unieke cultuurhistorische objecten kunnen zijn: (historische) stoepen, gevelstenen, pompen, ornamenten, reclames, klokken, poortjes, luiken. Dit is geen uitputtende lijst. Constructieve elementen zoals muren / gevels worden hier niet bedoeld. i. Aanvrager: Ook een gemachtigde kan namens de eigenaar een aanvraag doen, bijvoorbeeld een huurder of de Historische Vereniging Oud Leiden.
Artikel 2 Projectgerichte subsidie 1. Het college kan op aanvraag subsidie voor een project - zoals omschreven in artikel 1 – verlenen. 2. Het is mogelijk om de subsidies te stapelen voor de categorieën die binnen deze verordening vallen: subsidie voor gevelreclame, historische kleuren, winkelpui en monumentale onderdelen. Eenzelfde onderdeel van de begroting wordt dan in totaal slechts één keer meegerekend in de subsidiabele kosten. 3. Per project (categorie) kan slechts eenmaal subsidie worden aangevraagd. Indien voor een project van een pand in het verleden reeds subsidie is verleend (bv. voor gevelreclame), dan kan ook een nieuwe eigenaar geen nieuwe subsidie aanvragen. De subsidie is immers object- en projectgericht. De verbetering van het historische stadsbeeld vraagt eenmalig een extra investering maar is in principe daarna blijvend (de historische winkelpui is bijvoorbeeld verbeterd) en een kwestie van regulier onderhoud of een normale bedrijfsinvestering (gevelreclame). Uitzondering: Het kan wel voorkomen dat in de categorie monumentale onderdelen in de openbare ruimte een nieuwe aanvraag voor een ander (nog niet gesubsidieerd) monumentaal onderdeel wordt gedaan, behorende bij hetzelfde pand. Bijvoorbeeld: in het verleden is de gevelsteen gerestaureerd, nu wordt ook de monumentale stoep hersteld. Dit wordt als een ander project beschouwd. 4. Er wordt geen subsidie verleend naast andere subsidies (anders dan deze regeling) en niet voor werkzaamheden die fiscaal aftrekbaar zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor een deel van de eigenaren van rijksmonumenten: onderhoud – en dus ook schilderwerk – is voor (met name particuliere) eigenaren in bepaalde gevallen fiscaal
1
aftrekbaar. In dat geval kan wel het kleuronderzoek en kleuradvies worden gesubsidieerd (zie artikel 5).
Artikel 3 Aanvraagformulier Het aanvraagformulier is beschikbaar op de website van Erfgoed Leiden en Omstreken: www.erfgoedleiden.nl. De gemeente kan nadere gegevens vragen. De nadere gegevens kunnen bijvoorbeeld bestaan uit bouwhistorisch onderzoek met betrekking tot de winkelpui (conform landelijk vastgestelde richtlijnen) op basis van archiefonderzoek en onderzoek ter plaatse, een kleuronderzoek met betrekking tot de historische gevel op basis van archiefonderzoek en onderzoek ter plaatse, foto’s en tekeningen. Uitgangspunt is een op onderzoek - en het daaruit voortvloeiende advies - gefundeerde reconstructie. De Cultuurhistorische Atlas op de website bevat ook een winkelpuienkaart. Hier vindt u voorbeelden van onderzoeken. De site bevat tevens richtlijnen voor kleurhistorisch onderzoek. De gemeente moet ten behoeve van de subsidietoekenning het onderzoek en het advies goedkeuren. We adviseren vooraf contact op te nemen met Erfgoed Leiden en Omstreken.
Artikel 4 Project: Monumentale onderdelen of cultuurhistorische objecten 4.1. Dit artikel betreft de restauratie of reconstructie van allerlei mogelijke – naar het oordeel van het college - bijzondere historische objecten in de stad, die geen deel uitmaken van de constructie van een pand en aard en nagelvast zijn. Voorbeelden van unieke cultuurhistorische objecten die van belang zijn voor de beeldkwaliteit van Leiden kunnen zijn: (historische) stoepen, gevelstenen, pompen, ornamenten, reclames, klokken, poortjes, luiken. Dit is geen uitputtende lijst. Constructieve elementen zoals muren, gevels, kozijnen en ramen worden hier niet bedoeld. 4.2. We adviseren om vooraf contact op te nemen met Erfgoed Leiden en Omstreken. Goedkeuring van het onderzoek (indien van toepassing) en de daarop gebaseerde plannen is noodzakelijk voor de subsidiebeschikking. Bij de beoordeling van de aanvragen hanteert het college specifieke uitvoeringsrichtlijnen, zoals de Uitvoeringsrichtlijn Restauratie Steenhouwwerk en de Uitvoeringsrichtlijn Historisch Schilderwerk van de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM). Deze richtlijn is te vinden op www.stichtingerm.nl.
Artikel 5 Project: Historische kleuren op gevels 5.1. Onder de subsidiabele kosten vallen onder meer de kosten van het steigerwerk, de kosten van het kleuronderzoek en -advies en de kosten van de uitvoering van het schilderwerk en de materialen (verf). Door schilders worden deze kosten vaak uitgedrukt in een prijs per m2. Het schilderwerk betreft alleen het historische deel van het exterieur, geen moderne onderdelen. 5.2. We adviseren om vooraf contact op te nemen met Erfgoed Leiden en Omstreken. Goedkeuring van het onderzoek en de daarop gebaseerde plannen is noodzakelijk
2
5.3.
5.4.
voor de subsidiebeschikking. Op de website staan nadere richtlijnen voor kleuronderzoek en –advies. Bij de beoordeling van de aanvragen hanteert het college ook specifieke uitvoeringsrichtlijnen, zoals de Uitvoeringsrichtlijn Restauratie Steenhouwwerk en de Uitvoeringsrichtlijn Historisch Schilderwerk van de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM). Deze richtlijn is te vinden op www.stichtingerm.nl. Per pand wordt slechts één gevelsubsidie voor kleuren verstrekt, in principe ook voor hoekpanden. Alleen in zeer bijzondere gevallen wordt hiervan afgeweken. Voor een hofje worden in totaal twee gevels geteld, dus niet per huisje. Een hofje heeft in zijn geheel een binnen- en een buitenzijde. Beide zijn gelegen aan de openbare ruimte. Daarom telt het als twee gevels. Er kan dus maximaal twee maal € 2.000 subsidie worden aangevraagd. Het onderhoud (schilderwerk) van rijksmonumenten is voor eigenaren in bepaalde gevallen fiscaal aftrekbaar. In dat geval is het niet subsidiabel. Zie artikel 2. Het kleuronderzoek en –advies komt dan wel in aanmerking voor subsidie.
Artikel 6 Project: Historische winkelpuien Onder deze categorie valt het onderste gedeelte van een gevel van een historische pand (ook beeldbepalende panden en monumenten) dat oorspronkelijk ontworpen is ten behoeve van een winkel- of horecafunctie. 6.1. Onder de subsidiabele kosten vallen onder meer de kosten van het bouwhistorisch onderzoek met richtlijnen/uitgangspunten voor de reconstructie, de kosten van een ontwerp en de kosten van de uitvoering van de restauratie / reconstructie. Overige werkzaamheden die niet tot de reconstructie behoren, zoals beveiliging, verlichting, enz. vallen buiten de subsidiabele kosten. 6.2. We adviseren om vooraf contact op te nemen met Erfgoed Leiden en Omstreken. Goedkeuring van het onderzoek en de daarop gebaseerde plannen is noodzakelijk voor de subsidiebeschikking. Op de website staan voorbeelden van bouwhistorisch onderzoek naar winkelpuien. Bij de beoordeling van de aanvragen hanteert het college ook specifieke uitvoeringsrichtlijnen, zoals de Uitvoeringsrichtlijn Restauratie Steenhouwwerk en de Uitvoeringsrichtlijn Historisch Schilderwerk van de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM). Deze richtlijn is te vinden op www.stichtingerm.nl.
Artikel 7 Project: Gevelreclame 7.1. Onder de subsidiabele kosten vallen de kosten van het ontwerp en de uitvoering van de gevelreclame inclusief het verwijderen van de oude reclame. Bijvoorbeeld het verwijderen van lichtbakken. 7.2. Grondslag voor de subsidiebeschikking is niet alleen het modellenboek gevelreclame. Het is dus niet zo dat standaard voor alle gevelreclame conform het modellenboek subsidie kan worden aangevraagd. Het moet gaan om een verbetering voor de kwaliteit van het historisch stadsbeeld. Het verwijderen van storende reclame gaat bijvoorbeeld om bepaalde lichtbakken. De nieuwe gevelreclame moet qua ontwerp en
3
uitvoering vervolgens passen bij de locatie en de historische gevel. Dat vergt maatwerk. We adviseren om vooraf contact op te nemen met Erfgoed Leiden en Omstreken. Goedkeuring van het onderzoek (indien van toepassing) en de daarop gebaseerde plannen is noodzakelijk voor de subsidiebeschikking. De subsidieregeling is gericht op historische panden en niet op moderne panden.
Artikel 8 Btw Voor veel btw-plichtige eigenaren is de btw fiscaal aftrekbaar en daarom zijn deze kosten niet subsidiabel. Indien eigenaren aantoonbaar niet btw-plichtig zijn dan wordt de subsidie inclusief btw berekend. Dit is van toepassing op alle projecten.
Artikel 9 Uitzonderingsclausule De uitzonderingsclausule is alleen van toepassing op zeer uitzonderlijke situaties waarin deze regeling niet voorziet. Bijvoorbeeld bij onvoorziene: - uitzonderlijke complexiteit van restauratietechnieken; - uitzonderlijk arbeidsintensieve technieken; - uitzonderlijk kostbare materialen; - uitzonderlijke grootte van een gevel.
Artikel 10 Weigeringsgronden
De subsidieverlening kan in bepaalde gevallen worden geweigerd, zoals geformuleerd in dit artikel. 10.1. Uiteraard moet aan de in deze regeling gestelde voorwaarden worden voldaan. 10.2. Onjuiste of onvolledige gegevens kan ook een onvoldoende gefundeerd advies 10.3. 10.4. 10.5.
betreffen. De subsidie wordt niet verleend indien met de uitvoering van het project is begonnen voordat een subsidiebeschikking is verstrekt of schriftelijke toestemming is verkregen. De subsidie wordt niet verleend indien voor het project een vergunning nodig is en deze niet kan worden verkregen. Dit geldt ook voor niet vergunningplichtige werkzaamheden. Materiaalkeuze en / of wijze van uitvoering worden steeds in de context van de locatie en historische gevel bekeken.
Artikel 11 Volgorde en budget 11.1. De subsidie kan slechts worden verleend bij voldoende budget. Het jaarlijkse budget wordt door de Raad vastgesteld. Aanvragen worden in volgorde van aanmelding behandeld. Als het budget op is, wordt de subsidie geweigerd. Er wordt geen wachtlijst opgesteld. Zodra nieuw budget aanwezig is, kan een nieuwe aanvraag worden ingediend. Zodra het budget vergeven is of zodra er tussentijds nieuw budget
4
11.2.
beschikbaar komt, wordt dat gepubliceerd op de website van Erfgoed Leiden en Omstreken en medegedeeld in de Stadskrant. De Raad kan besluiten om extra middelen toe te kennen aan de subsidieregeling. Het College heeft de bevoegdheid om hier uitvoering aan te geven en schotten aan te brengen in het beschikbare budget. Ook kunnen aanvullende criteria worden gesteld voor dit specifieke budget.
Artikel 12 Nadere uitvoeringsvoorschriften, gereedmelding en uitbetaling 12.1. De subsidie is gericht op de kwaliteitsverbetering van het historische stadsbeeld. Derhalve kunnen nadere uitvoeringsvoorschriften aan de beschikking worden verbonden, ook bij vergunningsvrije werkzaamheden. We adviseren om vooraf contact op te nemen met Erfgoed Leiden en Omstreken. Bij de beoordeling van de aanvragen hanteert het college specifieke uitvoeringsrichtlijnen, zoals de Uitvoeringsrichtlijn Restauratie Steenhouwwerk en de Uitvoeringsrichtlijn Historisch Schilderwerk van de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM). Deze richtlijn is te vinden op www.stichtingerm.nl. 12.2. De subsidie wordt op nihil vastgesteld als niet na 6 maanden met de uitvoering van het project is gestart. Dit om te voorkomen dat de subsidiebeschikkingen heel lang open blijven staan en het beperkte budget gereserveerd blijft voor projecten die niet meer doorgaan. 12.3. De subsidie wordt eerst verleend maar nog niet uitbetaald. 12.4. Vaststelling van de subsidie en uitbetaling volgt na de gereedmelding met de financiële eindverantwoording. Dit dient uiterlijk twaalf maanden na de subsidieverlening te geschieden. 12.5. Het kleur- en bouwhistorisch onderzoek dat bij vele aanvragen wordt verricht als grondslag voor de subsidie geeft meer en meer inzicht in de geschiedenis van onze stad. Deze kennis moet worden gedeeld, ook ten aanzien van individuele objecten. Dit betekent ook dat de onderzoeker toestemming moet verlenen voor publicatie van zijn of haar onderzoek. Erfgoed Leiden en Omstreken heeft daarbij ook de taak om het ‘verhaal van de stad’ te vertellen en een platform te zijn voor onderzoeksresultaten. Zie onder meer de website www.erfgoedleiden.nl en de publicaties:
Leiden in de Etalage: Historische winkelpuien in de binnenstad, P.C. Meijers, 2010 en Van Leidse schilders mette groote quast: Historische buitenkleuren in de sleutelstad (incl. kleurstalenkaart), Olga van der Klooster, 2011
Artikel 13 Intrekkingsgronden De subsidieverlening kan in bepaalde gevallen worden ingetrokken, zoals geformuleerd in dit artikel. Zo moet bij aanvang van de werkzaamheden de omgevingsvergunning zijn verleend (indien van toepassing). Ook het niet opvolgen van het op onderzoek gefundeerde advies (bijvoorbeeld kleuradvies) kan reden tot intrekking zijn. Bij de vaststelling van de subsidie dient dit immers als grondslag voor de toekenning. Het alsnog toepassen van een andere kleur kan dus reden zijn tot intrekking van de subsidie. Hier kan alleen van worden afgeweken in overleg met (en na
5
goedkeuring van) de gemeente en alleen op basis van aanvullend onderzoek (en dus een gefundeerde wijziging). Zo kan het tijdens de uitvoering voorkomen dat er dan pas op bepaalde plekken nader kleuronderzoek wordt gedaan.
Artikel 14 Algemene Subsidieverordening Daar waar deze regeling niet in voorziet is de Algemene Subsidieverordening van de gemeente Leiden van toepassing. Deze verordening is te vinden op de gemeentelijke website. Artikel 15 Inwerkingtreding en overgangsbepaling 15.1. 15.2.
15.3.
De nieuwe (gewijzigde) Subsidieregeling Historisch Stadsbeeld 2015 gaat in op de dag na bekendmaking. Tot die tijd is de oude regeling van kracht. Zodra het budget is overschreden wordt de aanvraag om subsidie geweigerd. Deze aanvragen komen niet op een wachtlijst te staan. Een eventuele nieuwe aanvraag valt onder de op het moment van de aanvraag geldende subsidieregeling. Voor projecten kan slechts eenmaal subsidie worden aangevraagd (artikel 2, lid 3). Projecten die zijn gerealiseerd onder de oude regeling tellen ook mee bij een aanvraag onder de nieuwe regeling, met uitzondering van de projecten gevelreclame omdat hier nieuwe criteria gelden.
Artikel 16 Dit is de Subsidieregeling Historisch Stadsbeeld 2015.
6
