Toekomstscenario zorgscholen december 2015
Vooraf
Deze notitie beschrijft het onderwijskundig fundament voor het toekomstscenario zorgscholen. Op basis van bijeenkomsten met de managementteams van de zorgscholen zijn uitgangspunten geformuleerd die leidend zijn voor de verdere inrichting van het scenario. De uitgangspunten zijn in deze notitie uitgewerkt en dit is een tussenstand. Een verdere doorrekening van leerlingaantallen, bekostiging, gebouwensituatie en betrokkenheid van teamleden is noodzakelijk om het ontwerp verder uit te werken tot een betaalbaar en organiseerbaar plan. Met deze notitie is een basis voor de toekomst gelegd door de bereidheid van collega’s om over de muren van de eigen organisatie heen te kijken en te zoeken naar het gemeenschappelijk belang en het belang van de leerlingen. Dat biedt perspectief! In de notitie leest u eerst wat de aanleiding voor het maken van de notitie is geweest en beschrijven we de (beleids)context waar de betreffende scholen mee te maken hebben of binnenkort krijgen. Daarna laten we zien dat samenwerking gezocht moet worden in het vinden van de beste plek voor elke leerling. Daarom worden in dat deel verschillende leerlingen onderscheiden, door te letten op hun leeftijd, capaciteiten en ondersteuningsbehoefte op school. Hieruit volgt de beschrijving van zogenoemde ‘onderwijssettingen’: dat is feitelijk wat de scholen hun leerlingen te bieden hebben. Deze settingen beschrijven namelijk het onderwijsdoel, de duur van het onderwijs en de mate van uitwisseling met regulier onderwijs. De settingen sluiten aan bij de leerlingenstromen. Na de onderwijssettingen wordt het toekomstscenario van de zorgscholen geschetst met behulp van zes uitgangspunten die door de scholen worden onderschreven. Daarmee wordt duidelijk hoe het onderwijs op de zorgscholen er uit kan gaan zien: als brug naar een geschikt onderwijsprogramma of, voor wie dat mogelijk is, naar het regulier onderwijs. Als bijlagen bij deze notitie vindt u respectievelijk een afkortingenlijst, een procesbeschrijving en tot slot een uitgebreide beschrijving van de onderwijssettingen.
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 2
Aanleiding en probleemverkenning
Een aantal samenhangende ontwikkelingen vanuit de overheid, bestuur en scholen creëert de noodzaak en het momentum om het onderwijs- en ondersteuningsaanbod op de zorgscholen, de Daaf Geluk school, de vestiging Gunning op de Daaf Geluk, de Paulus Mavo en Prof. Dr. Gunningschool, opnieuw tegen het licht te houden en helder te positioneren. De ontwikkelingen vanuit de overheid die in dit traject bepalend zijn, zijn Passend Onderwijs en de invoering van de vernieuwde beroepsgerichte programma’s vmbo. Vanuit Passend Onderwijs moet helderheid komen over welke leerling gebruik maakt van welk zorgaanbod, op welke school en voor hoe lang. Dit vraagt om een scherpe beschrijving van de mogelijkheden voor verschillende doelgroep(en), afstemming tussen de organisaties en het vormgeven van de samenwerking met de Samenwerkingsverbanden. Daarnaast bieden de vernieuwde beroepsgerichte programma’s mogelijkheden voor meer flexibilisering waardoor leerlingen een beter passend programma kunnen volgen bij hun leerloopbaan en met perspectief op hun toekomst. Hier is de vraag welk(e) programma(’s) voor de drie scholen enerzijds inhoudelijk relevant en interessant zijn en anderzijds (gezamenlijk) organiseerbaar en betaalbaar. En voor welke inhoudelijke programma’s de symbiose met het vmbo respectievelijk havo/vwo onderwijs in de regio gezocht moet worden. Deze ontwikkelingen vanuit de overheid doen een beroep op de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de scholen om te zorgen voor een krachtig onderwijsaanbod voor leerlingen die specifieke ondersteuning nodig hebben. Op dit moment krijgen niet alle leerlingen de ondersteuning die zij nodig hebben doordat leerlingen niet op de juiste plek zitten. Er zijn zeer gebrekkige mogelijkheden voor tussentijdse instroom vanuit het regulier onderwijs, leerlingen blijven in de bovenbouw vanwege de begeleidingssetting op school ondanks het eenzijdige aanbod aan beroepsgerichte programma’s en de symbiose met het regulier onderwijs is beperkt. De huidige situatie biedt onvoldoende perspectief voor de toekomst en vraagt om intensievere afstemming en samenwerking tussen de scholen om alle leerlingen die specifieke ondersteuning nodig hebben goed te kunnen blijven bedienen en hierin meer flexibel te worden.
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 3
De kernvraag: hoe maken we ons onderwijs- en ondersteuningsaanbod toekomstbestendig, zodat ook over 10 jaar goed onderwijs voor leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte gegarandeerd is? Het toekomstscenario geeft antwoord op de vraag welke nieuwe vorm van samenwerking passend is om dit mogelijk te maken. Hoe kan meerwaarde gecreëerd worden door samenwerking en versterking van elkaar, maar met behoud van eigenheid? Met als doel dat leerlingen zich ook in de toekomst optimaal kunnen blijven ontwikkelen in een veilige omgeving met een doorlopende leerlijn en dat onderwijsteams vanuit hun eigenheid en kracht kunnen bouwen aan de toekomst van hun onderwijs.
Passend onderwijs Met ingang van augustus is de wet op Passend Onderwijs van kracht geworden en wordt de beleidslijn die is ingezet met WSNS verder doorgezet. Schoolbesturen hebben zorgplicht en dienen ervoor te zorgen dat alle leerlingen die zich bij hen hebben aangemeld een passend onderwijsaanbod krijgen. Daarnaast is de landelijke indicatiestelling komen te vervallen, de scholen en de samenwerkingsverbanden kunnen dan zelf bepalen welke ondersteuningsarrangementen zij gaan bieden. Bij het vaststellen van de ondersteuningsarrangementen is de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van de leerling leidend. In het referentiekader Passend Onderwijs zijn de doelstellingen voor samenwerkingsverbanden als volgt geformuleerd: 1. Alle leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, krijgen passend onderwijs. 2. Er is een samenhangend geheel van voorzieningen voor extra ondersteuning binnen en tussen scholen. 3. Alle leerlingen maken een ononderbroken ontwikkelingsproces door. Het uitgangspunt van de samenwerkingsverbanden hierin is dat scholen erop gericht zijn om zoveel mogelijk leerlingen in het regulier onderwijs te houden, in samenwerking met andere scholen in het samenwerkingsverband en ketenpartners. De scholen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het ondersteuningsaanbod zoals beschreven in het ondersteuningsprofiel en alle scholen profileren zich breed door het aanbieden van een interne trajectvoorziening voor leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte. Het samenwerkingsverband houdt daarnaast minimale schooloverstijgende voorzieningen in stand, waar maatwerk wordt geboden om de leerling zo snel mogelijk weer terug te leiden naar het regulier onderwijs.
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 4
Vernieuwing vmbo Vanaf schooljaar 2017-2018 doen de eerste leerlingen examen in de tien nieuwe profielen van het vmbo. De opbouw van de examenprofielen in profielmodulen (de kern van het profiel) en keuzevakken (verbredende of verdiepende inhouden bij een profiel) bieden scholen de ruimte om keuze te maken in hun onderwijsaanbod passend bij de ontwikkelingen op het mbo en de arbeidsmarkt in de regio. Voor de leerlingen kan dit de mogelijkheid bieden om de keuze voor één van de tien profielen uit te stellen en te onderzoeken welke beroepsrichting bij hem/haar past. De opzet van de vernieuwing vmbo is om te komen tot een vereenvoudiging van het aanbod, het versterken van loopbaanleren en het verbeteren van de aansluiting met mbo en arbeidsmarkt. De vernieuwde examenprofielen bieden de zorgscholen de mogelijkheid om het huidige aanbod van Handel & Administratie te verbreden en meer leerlingen beter voor te bereiden op de overstap naar het mbo. De reguliere vmbo-scholen van Dunamare hebben dit schooljaar stappen gezet richting het vernieuwd vmbo door het maken van een aantrekkelijk ontwerp van het aanbod met daarin keuzemogelijkheden voor leerlingen. Het totale aanbod aan profielen vmbo is dekkend voor de hele regio, leerlingen kunnen binnen Dunamare alle profielen volgen en afsluiten.
Conclusie De ontwikkelingen van passend onderwijs en vernieuwd vmbo evenals de volle scholen en de grote zij-instroom bieden het kader vanuit de zorg en het onderwijs waarbinnen het toekomstscenario tot stand is gekomen. Het beschrijven van zeven onderwijssettingen voor de zorgscholen laat zien in welke variatie onderwijs- en ondersteuningsbehoeften worden vertaald naar organiseerbare onderwijssettingen.
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 5
Onderwijssettingen van de zorgscholen Om te komen tot een gezamenlijke taal voor het herinrichten van het onderwijs- en ondersteuningsaanbod zijn er in totaal zeven onderwijssettingen vastgesteld in samenwerking met de betrokken managementteams van de scholen. Dit zijn de bouwstenen voor het arrangeren van het onderwijsaanbod en doelgroepen. Zes van de zeven settingen zijn diplomasettingen, wat betekent dat leerlingen in deze settingen allemaal een VO diploma behalen. De certificatensetting ‘profiel arbeid’ biedt leerlingen perspectief door het volgen van leerwerktrajecten, het behalen van certificaten en het vinden van een passende plek op het mbo (niveau 1) of de arbeidsmarkt. Van de diplomasettingen is de +VO setting een bijzondere: een kort traject met intensieve observatie voor het terugplaatsen van kinderen in een andere onderwijssetting. In onderstaand schema staan de settingen op een rij:
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 6
Toelichting op de onderwijssettingen: Doel
Kenmerken
Juniorsetting Focus: voorbereiden op schakelen naar regulier onderwijs.
Intensieve samenwerking bovenbouw vmbo Focus: een vmbo-diploma en een keuze voor een passende opleiding.
Regulier programma onderbouw VO met extra aanbod trainingen, gedifferentieerde didactiek en intensieve begeleiding op onderwijs- en ondersteuningsbehoefte. Werken aan leerachterstanden en socioemotionele vaardigheden. AVO op stamschool en beroepsgericht profielvak op regulier vmbo, met variatie aan arrangementen individueel/groep i.s.m. regulier vmbo. Ambulante begeleiding.
Doelgroep -
-
-
Beroepssetting bovenbouw vmbo Focus: een vmbo-diploma en een keuze voor een passende opleiding
Volledig bovenbouw programma BB/KB/GL met daarin loopbaanleren geïntegreerd.
-
Intensieve samenwerking bovenbouw AVO Focus: een TL/H/V-diploma en een keuze voor een passende opleiding mbo/hbo/wo.
Leerlingen TL/H/V volgen max. 60% van het programma op reguliere school (maatwerk), overige vakken en begeleidingssettingen op stamschool i.s.m. reguliere scholen. Ambulante begeleiding op beide scholen. AVO-vakken theoretische TL (6x AVO) of havo/vwo in (als haalbaar) vier profielen Tweede Fase in flexibele (betaalbare) leersettingen en intensieve begeleiding.
-
AVO-setting bovenbouw Focus: een TL/H/V-diploma en een keuze voor een passende opleiding mbo/hbo/wo.
+VO voorziening Focus: (terug-)plaatsing naar onderwijssetting, of voorbereiden op arbeidsmarkt
Maatwerk programma voor elke leerling op basis van OPP, intensieve individuele begeleiding, intensieve observatie en kleine groepen van max. (streefgetal) 10 leerlingen.
Profiel arbeid Focus: certificaten verzamelen en motivatie voor werk of onderwijs
Maatwerk programma, nietlineair, individuele doelen, combinatie school en werk. Praktijkleren i.s.m. bedrijven en instellingen, les in taal en
-
-
-
-
-
Leerlingen van 12-14 jaar IQ vanaf 75 Leerachterstanden (conform huidig LWOO) Gestapelde problematiek Tekort aan schoolse vaardigheden Leerlingen van 14-16 jaar Niet volledig schakelbaar op basis van evaluatie OPP Leerlingen die een ander profiel willen dan Economie & ondernemen. Leerlingen die sterk genoeg zijn onderwijs op meerdere scholen te volgen. Leerlingen van 14-16 jaar Leerlingen die na de onderbouw niet geschakeld zijn op basis van evaluatie OPP Leerlingen van 14-18 jaar met uitloop tot 21. Leerlingen die na 2/3/4 jaar niet volledig geschakeld zijn. Leerlingen die sterk genoeg zijn onderwijs op meerdere scholen te volgen. Leerlingen van 14-18 jaar met uitloop tot 21. Leerlingen die na de onderbouw niet geschakeld zijn op basis van evaluatie OPP Leerlingen van 12-20 jaar Alle leerlingen die dreigen het onderwijs te verlaten Thuiszitters
Leerlingen van 12-21 jaar Combinatie van cognitie en ernstige gedragsproblemen of een gedragstoornis. Voorwaardelijk: TLV.
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 7
rekenen, aansluitend op mbo-1.
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 8
Toekomstscenario zorgscholen De onderwijskundige basis onder het toekomstscenario zorgscholen is gelegd door de betrokken managementteams op basis van de onderwijssettingen. Het is duidelijk dat samenwerking tussen de zorgscholen en met reguliere scholen meerwaarde kan bieden voor de leerlingen in termen van zowel onderwijsaanbod als in de begeleiding van specifieke ondersteuningsbehoeften. Vanuit deze optiek functioneren de zorgscholen in de toekomst als een ‘schakelcentrum’ naar buiten toe, waarin de leerlingen een optimale route krijgen op basis van hun onderwijs- en ondersteuningsbehoefte, vastgelegd in ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). Het uitgangspunt is het schakelen naar het regulier onderwijs en waar dat niet kan, naar de best passende onderwijssetting binnen de zorgscholen. Een leerling schakelt pas als het daar aan toe is en een veilige leeromgeving voor hem of haar gewaarborgd blijft. Het OPP is het ‘paspoort’ van de leerling dat hem toegang geeft tot een veilige leeromgeving voor een bepaalde tijd. Het is ouders en leerlingen vanaf de start op de zorgscholen helder dat de focus ligt op schakelen naar de best passende onderwijssetting waarin de leerling zich prettig voelt en uitgedaagd wordt om zich te ontwikkelen. De scholen werken waar mogelijk zowel in de frontoffice (richting ouders en leerlingen) als de back office (richting overheid en samenwerkingsverband) samen, zowel met elkaar als met scholen in de regio. De scholen blijven afzonderlijke scholen, maar in de organisatie zullen de verschillende processen in toenemende mate op elkaar afgestemd worden en bureaucratie worden beperkt. Op basis van deze gezamenlijke basis, zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd m.b.t. het onderwijsprogramma, de intake, de werkwijze, het personeel en de communicatie: Uitgangspunt 1: breed aanbod gericht op diploma van vmbo beroepsgericht t/m havo en vwo De zorgscholen bieden voor alle leerlingen die specifieke ondersteuning nodig hebben de mogelijkheid om met een diploma en een loopbaanperspectief door te stromen richting het mbo/hbo of wo, of met certificaten begeleid te worden naar de arbeidsmarkt. Op dit moment kunnen leerlingen met een ondersteuningsbehoefte en met de capaciteiten voor het vwo niet terecht binnen Dunamare. De wens is om het havo en vwo binnen alle profielen van de Tweede Fase aan te bieden en om de mogelijkheid open te zetten om te richten op het maken van het centraal schriftelijk eindexamen in plaats van het staatsexamen. Het is de vraag om hoeveel leerlingen het hier gaat en wat dit betekent voor de verdere invulling van deze onderwijssetting om het betaalbaar en organiseerbaar te houden. Te denken valt aan vormen van flexibel en gepersonaliseerd leren Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 9
m.b.v. ICT. Uitgangspunt 2: gezamenlijke intake voor plaatsing van leerlingen Een gezamenlijke intake is noodzakelijk om te komen tot een goede plaatsing van leerlingen. Een overkoepelend zorgteam bepaalt op basis van het OPP in welke onderwijssetting een leerling het best kan functioneren. Leerlingen worden bij plaatsing in de juniorsetting in leerjaar 1 in principe in de basissetting geplaatst tenzij de leerling beter op zijn plek is in de homogene setting internaliserend of externaliserend. Indien een onderwijssetting op twee locaties wordt aangeboden, kan er sprake zijn van een dringend advies van de intakecommissie aan de ouders over waar hun kind het beste in geborgenheid kan leren. De schoolkeuzevrijheid van ouders richt zich hoofdzakelijk op godsdienstige en filosofische overtuigingen, en heeft geen betrekking op zorgleersettingen. De intakecommissie moet uitleggen wat de voorgestelde school het kind te bieden heeft. Een gezamenlijke intake zal ertoe leiden dat een groep leerlingen die nu op VSO De Gunning zit, meer perspectief en ontwikkelingsmogelijkheden krijgt dan in de huidige situatie. Uitgangspunt 3: elk half jaar wordt het OPP geëvalueerd en mogelijk bijgesteld Een systeem waarin niet langer vanuit indicatiestelling wordt gewerkt, maar vanuit individuele ontwikkelingsperspectieven, vraagt om een heldere evaluatiecyclus. De evaluatiecyclus op basis van het OPP vindt halfjaarlijks plaats. Er wordt gekeken of de gestelde doelen (leerprestaties, gedrag en motivatie en loopbaan) behaald zijn en of schakelen naar een andere onderwijssetting past bij de nieuwe doelstellingen die geformuleerd zijn. Deze halfjaarlijkse cyclus is sturend in de afstemming met de reguliere scholen. Tegelijkertijd wordt steeds gekeken of een leerling toe is aan meer uitdaging en of hierbij de veilige leeromgeving voldoende gehandhaafd blijft. De leerling krijgt een ononderbroken leerlijn, ook bij het schakelen naar een andere onderwijssetting of school. Leerling en zijn of haar ouders worden betrokken bij de evaluatie van het OPP. Uitgangspunt 4: expertise van collega’s volgt de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van de leerling Het inrichten van het onderwijs- en ondersteuningsaanbod op basis van gezamenlijke uitgangspunten heeft ook personele consequenties. De verschillende teams zullen in toenemende mate hun programma’s en aanpakken gaan afstemmen. Ook zal, in overleg met teamleden, een meer flexibele inzet op verschillende locaties gevraagd gaan worden. De verschillende arrangementen in samenwerking met het regulier onderwijs vragen namelijk om het delen van expertise. De onderwijs- en ondersteuningsbehoefte zal in toenemende mate bepalend zijn voor de inzet van expertise. Om te komen tot inzet op basis van professionaliteit zijn heldere Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 10
profielbeschrijvingen van het personeel nodig, zoals bijvoorbeeld: vakleerkracht, vakleerkracht met begeleidingsexpertise, de zorgspecialist algemeen, de specialist. Samenwerking tussen de scholen en met het regulier onderwijs biedt vele mogelijkheden voor het uitbreiden van expertise en het versterken van ondersteuning voor deze doelgroepen. Ook de docenten vinden zo de juiste werkplek en leren van elkaar. Uitgangspunt 5: De zorgscholen blijven voor ouders en leerlingen herkenbaar Alhoewel het voorgaande een intensieve samenwerking tussen de zorgscholen beschrijft, wil dit niet zeggen dat de scholen voor de buitenwacht niet herkenbaar blijven en dat verschillen tussen de scholen verdwijnen. De scholen houden een eigen identiteit en ondersteuningsprofiel. Zowel de Daaf Gelukschool als de Paulus Mavo hebben een sterke reputatie tot ver buiten de regio op het gebied van onderwijs aan specifieke doelgroepen en deze zal ook voor de toekomst behouden blijven. De vraag is hier hoe in de externe communicatie de sterktes behouden kunnen blijven en er tegelijkertijd vanuit eenheid naar buiten toe gecommuniceerd kan worden. Uitgangspunt 6: expertise- en beroepencentrum als plek voor nieuw perspectief Het expertisecentrum biedt leerlingen die het onderwijs dreigen te verlaten of al hebben verlaten, een kans om met vertrouwen en motivatie een toekomstperspectief te ontwikkelen. Het beroepencentrum biedt een heldere plaats aan alle praktijkvakken, stages en samenwerking met bedrijven en instellingen en geeft leerlingen concrete ervaringen om (loopbaan-)perspectief te krijgen. En voor VSO de Gunning biedt het expertise- en beroepencentrum een heldere profilering naar ouders, de zorgscholen en regulier onderwijs. Op basis van deze uitgangspunten is een ontwerp gemaakt waarin de onderwijssettingen ten opzichte van elkaar zijn geplaatst. Er is gekozen voor een volgende opzet, nog onafhankelijk van de locatie(s) waar deze plaats zullen gaan vinden (zie afbeelding op de volgende pagina): 1. Juniorsetting – de juniorsetting bestaat uit de brede onderbouw (vmbo t/m h/v) voor de eerste twee leerjaren. Op basis van de ondersteuningsprofielen worden leerlingen geplaatst in een groep, homogeen of heterogeen op basis van niveau en ondersteuningsbehoefte, nog nader vast te stellen. Mogelijk ook groepen voor leerlingen met internaliserend gedrag en externaliserend gedrag. 2. Bovenbouw AVO – de bovenbouw AVO is gericht op de doelgroepen TL/havo en vwo die in verschillende vormen van samenwerking met reguliere scholen hun onderwijsprogramma volgen. De leerlingen die voor ingang van het PTA niet klaar zijn voor regulier onderwijs, ronden hun onderwijsprogramma af op de zorgscholen. Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 11
3. Bovenbouw VMBO – de bovenbouw vmbo bedient grofweg twee groepen leerlingen: de leerlingen die in intensieve samenwerking met regulier onderwijs hun AVO-programma BB/KB/GL(? ) volgen en leerlingen die datzelfde programma volledig binnen de zorgscholen volgen. Deze laatste groep volgt het beroepsgerichte programma in het beroepencentrum.
4. Expertise- en beroepencentrum – het EBC biedt onderdak aan +VO-voorziening en Profiel Arbeid. De +VO voorziening is een bovenschools orthopedagogisch-didactisch centrum (OPDC) nieuwe stijl met 4 functies: (1) rebound/time-out/tijdelijke onderwijsvoorziening, (2) observatie, (3) stagetraject en (4) plaatsing van thuiszitters. Profiel arbeid vormt het episch centrum binnen Haarlem voor praktijkleren, zowel voor leerlingen in het VSO als leerlingen in het vmbo vanuit de zorgscholen. Het sluit aan bij het vmbo.
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 12
Van puntenwolk naar stip op de horizon De onderwijskundige basis die er nu ligt kan rekenen op voldoende draagvlak op uitgangspunten, maar vraagt ook nog nadere uitwerking om te komen tot een voorstel dat studeerbaar en doceerbaar is. Hiervoor is het eerst noodzakelijk dat dit scenario nog doorgerekend wordt op leerlingaantallen, bekostiging en gebouwen om vast te kunnen stellen op welke wijze de huidige opzet betaalbaar georganiseerd kan worden. De puntenwolk moet zich nu verder uitkristalliseren tot een stip op de horizon. Op basis van de kengetallen in onderstaande figuur, kan een ruimteberekening gemaakt worden en kunnen verschillende varianten op haalbaarheid worden doorgerekend. Hierbij dient rekening gehouden te worden met de geldende regelgeving rond passend onderwijs, wet VO en PO, wet op de expertisecentra, en vernieuwd vmbo. Benodigde kengetallen Leerlingaantallen
Gebouwen
Financiën
-
Autonome groei/krimp in de regio
-
Specificatie naar doelgroepen LWOO/VSO
-
Tussentijdse zij-instroom
-
Capaciteit gebouwen
-
Staat en mogelijkheid van de gebouwen
-
Bekostiging LWOO binnen passend onderwijs
-
Bekostiging TLV
-
Bekostiging onderwijszorgarrangementen
Parallel aan dit traject kan in het schooljaar 2015-2016 ook een start gemaakt worden met de samenwerking tussen de scholen. Het meest urgent en belangrijk hierin zijn: 1. Vernieuwd vmbo – schooljaar 2015-2016 is het ontwikkeljaar voor het eerste cohort dat te maken krijgt met de nieuwe examenprogramma’s. 2. Gezamenlijke intake – in afstemming met elkaar de inhoud van de OPP’s (minimal data set) vaststellen en procedure en team voor plaatsing vaststellen. 3. Concretiseren onderwijssettingen – vertalen van de onderwijssettingen naar de primaire onderwijs- en begeleidingssetting. Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 13
Bijlage 1: afkortingenlijst AVO
Algemeen vormend onderwijs
BB
Basis beroepsgericht
EBC
Expertise- en beroepencentrum
GL
Gemengde leerweg
HAVO
Hoger algemeen vormend onderwijs
HBO
Hoger beroepsonderwijs
ICT
Informatie en communicatie technologie
IQ
Intelligentiequotiënt
KB
Kader beroepsgericht
LOB
Loopbaanoriëntatie en -begeleiding
LWOO
Leerweg ondersteunend onderwijs
MBO
Middelbaar beroepsonderwijs
OPDC
Orthopedagogisch-didactisch centrum
OPP
Ontwikkelingsperspectief plan
PO
Primair onderwijs
PTA
Programma van toetsing en afsluiting
SOVA
Sociale vaardigheidstraining
SWV
Samenwerkingsverband
TL
Theoretische leerweg
TLV
Toelaatbaarheidsverklaring
VMBO
Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs
VO
Voortgezet onderwijs
VSO
Voortgezet speciaal onderwijs
VWO
Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs
WSNS
Weer samen naar school
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 14
Bijlage 2: procesbeschrijving Stap 1: Verkenning (tot zomervakantie 2015) In deze fase onderzoekt DVK met de scholen en het College van Bestuur van Dunamare de situatie en de obstakels. Hieruit volgt na drie rondes met de vanuit de scholen gecreëerde ontwerpgroep een eerste notitie waarin aanleiding en toekomstscenario worden geschetst.
Stap 2: Analyse (zomervakantie tot herfstvakantie) Na het eerste ontwerp wordt de notitie besproken met de medezeggenschapsraden, de schoolleiders, het samenwerkingsverband en de docententeams en overige stafleden van de scholen. Dit bestaat uit een informatie- en feedback ronde met medezeggenschap en schoolleiding, drie informatierondes op de verschillende scholen waarin alle staf betrokken wordt en een amendementronde met alle betrokken teamleden. Hieruit volgt herschrijving van de notitie tot de uiteindelijke input voor de planningsfase. Tegelijkertijd worden zoveel mogelijk noodzakelijke gegevens verzameld om daarmee de haalbaarheid, uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en organiseerbaarheid van het scenario door te rekenen.
Stap 3: Planning (herfstvakantie tot kerstvakantie) De notitie wordt weer naar de medezeggenschapsraad gestuurd en naar de schoolleiding. Daarna moet de notitie verder worden uitgewerkt tot een ‘bestek’. Verdere beslissingen worden genomen over de samenwerking tussen de scholen en de verdeling van de settingen volgens de expertise van de scholen en de uitkomst van de doorrekening. Verder wordt besloten over communicatie en inwerkingtreding. Dit wordt gerealiseerd in drie rondes met de ontwerpgroep zodat dit na de kerstvakantie gepresenteerd kan worden.
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 15
Bijlage 3: beschrijving onderwijssettingen Junior-setting (max. 2 jaar) Focus: voorbereiden op schakelen naar regulier onderwijs Leersetting • • • •
• • •
•
Doelgroep
Regulier programma onderbouw VO, op basis van kerndoelen onderbouw. Gedifferentieerde didactiek op basis van individuele leerlingprofielen. Inhaal en bijspijkerprogramma’s voor Taal/rekenen/Nederlands. Extra aanbod trainingen op het gebied van sociaal emotionele ontwikkeling en leerstijlen, zoals bv: faalangst, SOVA, dyslexie, dyscalculie, rots & water, huiswerkbegeleiding, leefstijl etc. Intensieve begeleiding op ondersteuningsbehoefte op basis van OPP. Trajectbegeleiding (nazorg) naar regulier onderwijs, incl. LOB. Heterogene groepen van max. 16 (of 8 bij TLV) leerlingen (streefgetal) met mogelijkheid niveaudoorbrekend onderwijs. Mogelijkheid voor externe hulpverlening in de school of hulp bij doorverwijzing.
• • •
• • •
Leerlingen van 12-14 jaar Leervermogen: IQ vanaf 75 Leerachterstanden tussen de 1,5 – 3 jaar op inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spellen (2 van de 3 gebieden, waarvan technisch lezen en spellen niet samen mogen vallen). Gedragsproblematiek: sociaalemotionele problematiek (gestapelde problematiek). Tekort aan schoolse vaardigheden. Omschreven in onderwijs- en ondersteuningsbehoeften
Aantal leerlingen: minimaal maximaal €/leerling: € 10.000,- per leerling (straks nieuwe bekostiging LWOO), arrangementen (zorg + onderwijs) via SWV, leerlingen met TLV (€ 15.500,-) Ambitie:
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 16
Intensieve samenwerking bovenbouw vmbo (2 jaar) Focus: een VMBO-diploma en een keuze voor een passende opleiding. Leersetting •
• • • • • • •
Doelgroep
AVO op de stamschool, leerlingen volgen het beroepsgericht profielvak op regulier vmbo (keuze uit meerdere profielen) Gedifferentieerde didactiek op basis van individuele leerlingprofielen Intensieve begeleiding op ondersteuningsbehoefte op basis van OPP. Loopbaangesprekken i.s.m. de beroepsgerichte school. Trajectbegeleiding op beroepsgerichte school of i.s.m. beroepsgerichte school. Periodes van 10 of 20 weken. Heterogene groepen van max. 16 leerlingen (streefgetal) Mogelijkheid voor externe hulpverlening in de school.
• •
• • •
Leerlingen van 14-16 jaar Leerlingen die na 2 jaar niet volledig geschakeld kunnen worden op basis van evaluatie OPP. Leerlingen die een ander profiel willen volgen dan Economie & Ondernemen Leerlingen die sterk genoeg zijn om onderwijs op meerdere scholen te volgen. Omschreven in onderwijs- en ondersteuningsbehoeften
Aantal leerlingen: minimaal maximaal €/leerling: € 10.000,- per leerling (straks nieuwe bekostiging LWOO), trajectbegeleiding, arrangementen (zorg + onderwijs) via SWV, leerlingen met TLV (€ 15.500,-) Ambitie:
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 17
Beroepssetting bovenbouw vmbo (2 jaar -PTA) Focus: een VMBO-diploma en een keuze voor een passende opleiding. Leersetting • • • • • • •
Doelgroep
Profiel Economie & Ondernemen + AVO-vakken BB/KB/GL. Leren door te doen Gedifferentieerde didactiek op basis van individuele leerlingprofielen Loopbaanleren: ontdekken van talenten en keuzebegeleiding, voorbereiding mbo niveau 2-3. Intensieve begeleiding op ondersteuningsbehoefte op basis van OPP. Heterogene groepen van max. 16 leerlingen (streefgetal) Mogelijkheid voor externe hulpverlening in de school.
•
• •
Leerlingen van 14-16 jaar Leerlingen vmbo die na de onderbouw (2 jaar) niet geschakeld zijn Omschreven in onderwijs- en ondersteuningsbehoeften
Aantal leerlingen: minimaal maximaal €/leerling: € 10.000,- per leerling (straks nieuwe bekostiging LWOO), arrangementen (zorg + onderwijs) via SWV, leerlingen met TLV (€ 15.500,-). Ambitie:
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 18
Intensieve samenwerking bovenbouw AVO (min. ½ jaar – max. 2-3-4 jaar met mogelijke verlenging) Focus: een TL/H- of V-diploma en een keuze voor een passende opleiding MBO/HBO/WO. Leersetting
Doelgroep
De leerling is bijna volledig geschakeld, vooral een begeleidingssetting i.s.m. reguliere school VO, inschrijving op zorgschool. • Maatwerk in het volgen van vakken op reguliere school, max. 60% van het onderwijsprogramma (bv. kernvakken van het profiel, Technasium, kunstvakken etc.) • Flexibele leersettingen waarin leerlingen meer/minder tijd aan vakken kunnen besteden, m.b.v. ICTtoepassingen. • Gedifferentieerde didactiek op basis van individuele leerlingprofielen • Loopbaanleren: ontdekken van talenten en keuzebegeleiding, voorbereiding op mbo-4, HBO of Universiteit. • Trajectbegeleiding op reguliere school, maatwerk zorg door zorgschool op regulier op basis van OPP. • Begeleiding/training van leerlingen op zorgschool individueel of in heterogene groepen van max. 16 leerlingen (streefgetal)
• •
• •
Leerlingen van 14-18 jaar, met uitloop tot 21 jaar. Leerlingen tl/havo/vwo die na 2/3 of 4 jaar niet volledig geschakeld zijn met regulier, maar wel een deel van de week vakken elders kunnen volgen. Leerlingen die sterk genoeg zijn om onderwijs op meerdere scholen te volgen. Omschreven in onderwijs- en ondersteuningsbehoeften
Aantal leerlingen: minimaal maximaal €/leerling: reguliere bekostiging havo/vwo, arrangementen (zorg + onderwijs) via SWV, leerlingen met TLV (€ 15.500,-) Ambitie:
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 19
AVO-setting bovenbouw (min. ½ jaar – max. 2-3-4 jaar met mogelijke verlenging) Focus: een TL/H- of V-diploma en een keuze voor een passende opleiding MBO/HBO/WO. Leersetting • • • •
• •
Doelgroep
AVO-vakken theoretische TL (6x AVO)/havo/vwo (in –als haalbaar- 4 profielen Tweede Fase) Flexibele leersettingen waarin leerlingen meer/minder tijd aan vakken kunnen besteden. Gedifferentieerde didactiek op basis van individuele leerlingprofielen LOPPbaanleren: ontdekken van talenten en keuzebegeleiding, voorbereiding op mbo-4, HBO of Universiteit. Intensieve individuele begeleiding op ondersteuningsbehoefte op basis van OPP. Heterogene groepen op niveau (havo/vwo) van max. 16 (streefgetal) leerlingen.
• •
•
Leerlingen van 14-18 jaar, met uitloop tot 21 jaar. Alle leerlingen TL/havo/vwo die na de onderbouw (2 jaar) niet geschakeld zijn en ook geen vakken elders kunnen volgen. Omschreven in onderwijs- en ondersteuningsbehoeften
Aantal leerlingen: minimaal maximaal €/leerling: € 10.000,- per leerling (straks nieuwe bekostiging LWOO), arrangementen (zorg + onderwijs) via SWV, leerlingen met TLV (€ 15.500,-). Ambitie:
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 20
+ VO voorziening (max. 13 weken - SWV) Focus: (terug-)plaatsing naar onderwijssetting Leersetting • • • •
Doelgroep
Maatwerk programma op basis van eigen te volgen programma Differentiatie in didactiek Intensieve individuele begeleiding op ondersteuningsbehoefte op basis van OPP. Heterogene groepen van max. 10 (streefgetal) leerlingen.
•
• • •
Leerlingen van 12-20 jaar Alle leerlingen die dreigen het onderwijs te verlaten, handelingsverlegenheid. Thuiszitters Omschreven in onderwijs- en ondersteuningsbehoeften
Aantal leerlingen: minimaal maximaal €/leerling: reguliere bekostiging, arrangement (zorg + onderwijs) via SWV, leerlingen met TLV (€ 15.500,-) Ambitie:
Profiel arbeid (min. 10 weken – geen max.) Focus: certificaten verzamelen en motivatie voor werk of onderwijs Leersetting • • • • • •
Doelgroep
Maatwerk programma, niet-lineair Praktijkleren i.s.m. bedrijven en instellingen Combinatie van school-werk, op maat voor de leerling (bv. 4 dagen werken, 1 dag naar school). Les in: taal en rekenen in context van levensgebieden, aansluitend op mbo-1. Intensieve individuele begeleiding op ondersteuningsbehoefte op basis van OPP. Groepen van max. 12 leerlingen (streefgetal)
Aantal leerlingen: minimaal €/leerling: leerling met TLV (€ 15.500,-) Ambitie:
•
• • •
Leerlingen van 12-21 jaar Combinatie van cognitie en ernstige gedragsstoornis. Voorwaardelijk: toelaatbaarheidsverklaring Omschreven in onderwijs- en ondersteuningsbehoeften
maximaal
Notitie toekomstscenario zorgscholen | december 2015 21