Toekomstgerichte evaluatie Excellentieprogramma Basisonderwijs 2010-2011 Na twee jaar samenwerken binnen het excellentieprogramma volgt nu een beschrijving van de behaalde resultaten en voornemens voor het jaar 2011-2012. De beschrijving is als volgt opgebouwd: Wat is gelukt in de manier van samenwerken en op inhoud? Wat kan er beter in de manier van samenwerken en op inhoud? Hoe vertaalt zich dat naar het activiteitenplan? Hoe geven de we dat concreet op een schooleigen manier vorm? Wie maakt zich eigenaar van welk deel?
Wat is er gelukt?
Wat kan er beter?
Projectstructuur staat: Stuurgroepvergadering 2x per jaar, W&Tcoördinatorenbijeenkomsten 6 x per jaar. Er heeft verdieping op inhoud plaats gevonden. Per school is een duidelijk, geaccepteerde invulling zichtbaar van het project. Collegiale consultatie is vanzelfsprekender geworden. Gedragen activiteitenplan dat leidend genoeg is. Verschillen in doen, leveren verschillende inzichten op. Begroting is administratief goed weggezet. Accountantscontrole wordt ondersteund door goed beschreven dienstverleningsovereenkomsten. Samen met het projectplan en deze evaluatie en de monitoring vanuit de SLO is de verantwoording van de gelden in orde. Bijeenkomsten W&T coördinatoren: Dit jaar zijn er 6 bijeenkomsten geweest. Het proces is geweest: uitwisselen van kennis en kunde die voortkomt uit de verschillen en overeenkomsten in benadering van het project. Behandelde thema’s: Hoe leer je kinderen een onderzoeksvraag stellen? Hoe leer je ze verslag leggen? Hoe geef je voortgang aan de activiteiten vanuit het lab in de klas? Hoe benut je kennis over hoogbegaafdheid in het werken in het lab? Hoe betrek je je collega’s erbij? Hoe verspreid je het onderzoeksmatig denken en doen naar bijvoorbeeld de kleuterbouw. Hoe betrek je ouders? Hoe geef je kennisbasis vorm die je zelf niet bezit?.
Stuurgroepvergadering: W&T-coördinatoren: verdieping op inhoud, openen van kennisbasis, vanzelfsprekende collegiale consultatie. Het laatste jaar zal een sterk opbrengstgericht jaar zijn. (Zie bijlage focus en kwaliteit en onderzoeksagenda STAIJ)
1
In de begroting is reserve opgebouwd. We maken een keuze in hoe deze middelen te besteden. (Zie bijlage; nog te besteden middelen)
Vanuit gezamenlijke doelgericht naar vervolgens individueel in denken en uitvoering ook heel doelgericht zijn en blijven. Delen van kennis en kunde een blijvend vanzelfsprekend onderdeel van de samenwerking maken. In de verschillen ligt ook de rijkdom aan kennis en kunde opgesloten. Onze eigen onderzoekende en ontwerpende houding uitbouwen en daarin een waar voorbeeld zijn. Gemeenschappelijke tijd op inhoud creëeren; Zeer opbrengstgericht te werk gaan waaruit de daarin te maken beschrijvingen ter verantwoording gaan voortvloeien. (concreet: niet alleen met de kinderen bezig zijn, maar daar ook afstand van mogen nemen voor denk/schrijf/lees/leer-werk).
De verbinding is gelegd tussen STAIJ en CML, de coördinator van het CML heeft actief geparticipeerd in het overleg en de doorstroom naar het 8+ project is nu stevig gelukt. Het 8+ project is naar tevredenheid verlopen zowel op inhoud als aantallen deelnemers. Het geven van workshops door leerlingen van het CML op de basisscholen is een prima initiatief geweest.
De verbinding op doorgaande inhouden is expliciet. Verbindende inhouden die zijn ontstaan: Robotica, Astronomie, Wiskunde We borgen de aanpak.
Het schoolplezier van kinderen te verhogen; Onafhankelijk van elkaar noemen alle coördinatoren dat zichtbaar is dat begaafde kinderen zich uitgedaagd voelen in de W&T/OOL-leeromgeving
We ontwerpen een toolbox, waarin een leerlijn zichtbaar is die beschrijft hoe je laagdrempelig kinderen kan laten onderzoeken tot op uitdagend niveau kinderen kan leren onderzoeken ; welke didactische aspecten uit de hoog-begaafdheidpraktijken/theorieën kunnen we expliciet inzetten om continue uitdaging te creëren.
Waar verschillen in lukken zitten:
Hoe we dat samen brengen.
De inrichting van de W&T labs De structurele werking van de labs De didactische focus op het aanleren van een onderzoeksmatige houding De didactische focus op het aanleren van een ontwerpende houding De verspreiding van kennis en kunde onder de teamleden Betrokkenheid van ouders creëren
De instituutstopleider W&T zal de opdracht krijgen om met behulp van een voorafgestelde inhoudsopgave een goed verantwoordingsdocument te schrijven dat vervolgens elke school naar zijn eigen situatie kan beschrijven en in zijn eigen schoolplan kan verwerken. Verspreiden van kennis en kunde binnen het team en het creeëren van ouderbetrokkenheid kan mooi vorm krijgen in collegiale consultatie onder directies.
Waar groei in zit;
Hoe we dat doorzetten:
Structurele inzet van student-stages en begeleiding van studenten en leerkrachten in de scholen.
De opleider in school W&T zal het duidelijke aanspreekpunt zijn voor: de organisatie/plaatsing van de student-stages mee beschrijven van goede opdrachten de begeleiding van studenten en W&T coördinatoren. In het tweede jaar van de UpVA staat in het eerste semester W&T centraal, studenten zullen een actieve onderzoeksbijdrage leveren. De instituutsopleider zal naast een beschrijvende taak ook ondersteundend kunnen zijn in de W&T labs, nog meer dan dit jaar het geval is geweest.
2
De verbinding met het lectoraat W&T op de HvA; De lector en zijn medewerkers zijn wel goed in beeld, datgene wat ze bij zouden kunnen dragen is ook bekend. De uitvoering daarvan is vooralsnog te vrijblijvend geweest. Langdurig verlof van de lector is daar een legitieme oorzaak van.
Projectleider heeft met de lector besproken dat er meer input moet komen op hoe het didactisch concept onderzoekend en ontwerpend leren goed in de school te implementeren. Welke leerkrachtvaardigheden horen daarbij? Welke kennisbasis is nodig? Welke relatie met de didactiek van hoogbegaafdheid kan gelegd worden? Wat zijn voorbeelden van good pracice in de wereld? Wat zijn instrumenten die goed inzetbaar zijn (logboek, portfolio, digiomgeving etc) De lector zal de regie gaan voeren op de onderzoeksagenda W&T binnen STAIJ, UpVA en minor W&T v/d Pabo participeren. Lector/instituutsopleider zullen regelmatig in de W&T labs aanwezig zijn om bovenstaande te monitoren en daarvan verslag te doen en vervolgstappen te benoemen.
Waar we blij mee kunnen zijn: We zijn dit jaar bezocht door de SLO om verantwoording af te leggen over hoe we bezig zijn. Jullie weten dat de bezoekdag naar tevredenheid is verlopen en dat de constatering was dat we goed bezig zijn. Wat bij de start van dit jaar nog niet in beeld was, is een nieuwe stimuleringsprikkel vanuit het ministerie op het gebied van W&T en Excellentie. Er verscheen een masterplan “Ruimte voor talent” waarin voor de aankomende jaren beleid wordt beschreven over hoe om te gaan met het benutten van talenten van kinderen en waarin vanuit het platform Beta-techniek W&T als activiteitsgebied en OOL als didactisch concept veel aandacht krijgt. Wij zijn als bestuur uitgenodigd om zitting te nemen in de stuurgroep van de regio NoordHolland-Flevoland. De stuurgroep ontwerpt een manier om in gang gezet beleid op een goede manier bij de scholen te krijgen. Vindplaatsscholen (voorlopers op het gebied van) en daarom heen participerenden netwerkscholen vormen een gezamenlijk leerarrangement dat ondersteund wordt door het Expertise –centrum –W&T- Noord-Holland. Dat we zitting hebben in de stuurgroep levert nu al veel op: We zijn zeer goed en op een kwalitatief positieve manier in beeld en we zitten heel dicht bij actuele informatie vanuit het ministerie over voorgenomen beleid voor de aankomende jaren. We hebben het voor elkaar gekregen dat twee van onze STAIJ scholen (5e/8e) vindplaatsschool geworden zijn en dat 9 andere scholen binnen STAIJ tot hun netwerk behoren. Naast de financiële middelen en die dat nu al oplevert en ook in de toekomst nog zal opleveren, zijn we daarmee ook gewild ontwikkelplatform voor het lectoraat W&T van de HvA en gewild onderzoeksplatform voor de Universitaire PABO van Amsterdam. De UpVA heeft als vast onderdeel in jaar 2 W&T/OOL in het curriculum opgenomen.
3
Twee net verschenen beleidsnotities: “Actieplan Beter Presteren” en “Leraar 2020” beschrijven ook voorgenomen acties die uitstekend aansluiten bij wat we de laatste twee jaren binnen STAIJ in gang hebben gezet. De borging van wat we doen is nog niet helemaal gegarandeerd. De laatste weken heeft de projectleider veel energie gestoken in het bij elkaar brengen van allerlei opleidingsgeledingen en expertise die volgend jaar veel kunnen betekenen in het zichtbaar maken van onze opbrengsten en de verantwoording die daar bij hoort. Concreet: het lectoraat van de HvA zegt JA tegen intensieve samenwerking met STAIJ, het expertise-centrum zegt JA tegen intensieve samenwerking met STAIJ, de UpVA zegt JA tegen intensieve samenwerking met STAIJ. En, zeggen daarin ook JA tegen intensieve samenwerking met elkaar. Persoonlijke verbindingen zijn en worden nu gelegd, zodat alle betrokken elkaar ook echt kennen en weten te vinden. En, verschillende scholen van STAIJ zeggen JA tegen het netwerk rondom de vindplaatsscholen en zullen zo helpen de “zaag scherp” te houden. Het ziet ernaar uit dat we mede door de vindplaatsstructuur en het in gang gezette scholingsarrangement van de de stichting onze opgedane expertise blijvend een plek kunnen geven.
Wanneer bovenstaande wordt weggezet in het activiteitenplan ziet dat er als volgt uit.
4
HET ACTIVITEITENPLAN Dit activiteitenplan groepeert werkgroepen, doelstellingen en beoogde resultaten. Het dient meteen als format waarin de verschillende werkgroepen aangeven wanneer en hoe zij de beoogde resultaten tussen 2009-2012 zichtbaar maken. W&T coördinatoren
Activiteiten Personeelsontwikkeling Deelname kennisconferenties
Activiteiten Schoolontwikkeling
Onderzoeken welke aanvullende expertise nodig is en daar gebruik van maken Enthousiasmeren van collega’s en W&T expertise delen Ontwikkelen en beschrijven van een doorgaande leerlijn onderzoekend en ontwerpend leren (povo) Ontwikkelen en beschrijven van doorgaande leerlijnen binnen W&T activiteiten (po-vo)
5
Activiteiten Kennisontwikkeling
Beoogd resultaat Kennisverhoging van de W&T coördinatoren op het gebied van talentontwikkeling en (hoog) begaafdheid Kennisverhoging van de W&T coördinatoren 1100€ goed besteed Collega’s in de school kennen het excellentie project en “leren mee” Kinderen zijn in staat vanuit onderzoeksvragen hun eigen leren vorm te geven
Kinderen worden opnieuw uitgedaagd om verdiepend aan de slag te gaan
Behaald resultaat 2010/2011 3 x bezocht door een afvaardiging waardoor kennis wordt gedeeld/
Beoogd 2012 3 x bezoeken en kennis delen
Niet expliciet gekozen buiten de eigen kenniskring.
Goed kiezen of directies?
Kennen –JA Leren mee Verschillend
Geborgd in eigen context/scho olplan Toolbox vanuit de regie lectoraat
Verschillend
Verschillend
Toolbox vanuit de regie lectoraat
Beschrijven van activiteiten en werkwijzen W&T (povo) Inrichten van W&T labs als rijke leeromgeving
Beschrijven en delen van de ontwikkelactiviteiten
6
Kinderen worden eigenaar van de W&T laboratoria
Verschillend
Kinderen nemen onder en buiten schooltijd in goed ingerichte labs deel aan W&T activiteiten; specifieke aandacht voor het 8+ project CML Collega’s en studenten kunnen leren van de in gang gezette ontwikkeling
Op meerdere locaties labs in aanbouw Deelname aan 8+ is geborgd
Workshops in het opleidingslokaal aan studenten
Geborgd in eigen context/scho olplan Op meerdere locaties rijke labs
Workshops op de studiemidda gen STAIJ in 2011/12
Directies
Activiteiten Personeelsontwikkeling Stimuleren scholing leerkrachten
Activiteiten Schoolontwikkeling
Ontwikkelen van een begeleidingsstructuur in samenspraak met de ouders
Leerlijnen en activiteiten W&T zijn geborgd in het curriculum van de school afgestemd op het eigen schoolconcept
7
Activiteiten Kennisontwikkeling
Beoogd resultaat Leerkrachten op deelnemende scholen zijn geschoold in W&T Manier van signaleren is inzichtelijk, criteria op basis waarvan talent wordt uitgedaagd zijn helder, de wijze waarop kinderen inzichtelijk maken hoe zij geleerd hebben is duidelijk, de manier waarop ouders betrokken zijn bij het stimuleren van excellentie is gedefinieerd In het schoolplan is beschreven hoe binnen de school excellente kinderen uitgedaagd worden eigenaar te worden van hun eigen leren in een rijke W&T leeromgeving.
Behaald resultaat 2010/2011 Voldoende in aantal
Beoogd 2012
Manier van signaleren en bijbehorende criteria zijn helder. De wijze waarop kinderen inzicht geven in het geleerde verschilt. Ouderbetrokkenhei d op het project is aanwezig. Ouderbetrokkenhei d in het project verschilt.
Toolbox vanuit de regie lectoraat maakt borging mogelijk Geborgd in de eigen context/scho olplan Ouderbetrok ken is gedefinieerd
Het beeld hoe de activiteiten W&T afgestemd zijn op het eigen schoolconcept is scherp geworden.
Toolbox vanuit de regie lectoraat maakt borging mogelijk Geborgd in de eigen context/scho olplan
Monitoren van tevredenheid onder kinderen en ouders
Beschrijven en delen van de ontwikkelactiviteiten
Vanaf groep 6 gaat 90% van de kinderen met plezier naar school Ouders zijn tevreden over hoe hun kind wordt uitgedaagd zijn talent te ontwikkelen Collega’s en studenten kunnen leren van de in gang gezette ontwikkeling
Invullen van de Schoolspecifieke webbased vragenlijsten rapportage, tbv monitoring project kennisdelen onder de scholen
8
Wordt bevestigd op waarneming
Bevestigen door enquete UpvAstudenten
Workshops in het opleidingslokaal aan studenten Publicatie’s op het OIS-blog
Workshops in het opleidingslo kaal aan studenten STAIJ studiemidda gen Publicaties lectoraat Invullen en rapportage ontvangen
Rapportage is ontvangen/nieuwe ronde ingevuld De visitatie succesvol afgerond
Opleidingsteam
Activiteiten Personeelsontwikkeling Geven en ontwikkelen van scholing op het gebied van onderzoekend en ontwerpend leren binnen W&T
Activiteiten Schoolontwikkeling
Duo stages koppelen aan de deelnemende scholen
Duo stages koppelen aan de deelnemende scholen
Activiteiten Kennisontwikkeling
Leerkrachten van deelnemende scholen zijn goed toegerust het didactisch concept in een W&T leeromgeving uit te voeren Pabo studenten en WO studenten leren en ontwikkelen binnen dit project in het didactisch concept binnen een W&T leeromgeving Beschrijven en delen van de ontwikkelactiviteiten
9
Beoogd resultaat
Collega’s en studenten kunnen leren van de in gang gezette ontwikkeling
Behaald resultaat 2010/2011 In totaal 80 leerkrachten geschoold. Specifieke begeleiding op maat door opleider in school Studentbanen zijn er mondjesmaat geweest. Aantallen ontbreken.
Workshops in het opleidingslokaal aan studenten Publicatie lectoraat, publicaties OIS blog
Beoogd 2012 Netwerk zal stimuleren tot verbreding en verdieping Verbinding met minor W&T, UpvA onderzoeksa genda maakt nieuwe studentinzet mogelijk. Workshops op de studiemidda gen STAIJ in Workshops in het opleidingslo kaal aan studenten Publicaties lectoraat
Activiteiten Personeelsontwikkeling Onderzoekstea m
10
Activiteiten Schoolontwikkeling
Activiteiten Kennisontwikkeling Onderzoek naar het functioneren van W&T laboratoria in samenhang met excellente leerlingen gekoppeld aan €sense activiteiten Beschrijven en delen van de onderzoeksactiviteiten
Beoogd resultaat Effectiviteit van het functioneren wordt op deelgebieden in kaart gebracht.
Opbrengst van het onderzoek wordt ingezet ter verbetering in overdraagbare vorm
Behaald resultaat 2010/2011 De hulpvragen en onderzoeksvraag is scherp, de manier van werken staat vast.
Beoogd 2012 Regie op de onderzoeksa genda, ontwerpen toolbox
De manier van rapporteren staat vast
Publicaties
FOCUS, KWALITEIT EN OPBRENGSTEN: Binnen het werkgroepje van de W&T coördinatoren hebben we afgesproken dat we volgend jaar zeer opbrengstgericht te werk gaan. We laten op inhoud zien wat we bereikt hebben en we schrijven een beleidsmatiger verantwoordingsdocument dat kan dienen als input voor schoolplannen. De beschrijving van de inhoud wordt vorm gegeven vanuit het onderzoeksvoorstel van de lector Ed van den Berg. Hij zal de regie nemen, onderzoek, uitkomsten en publicaties daarover zichtbaar maken. Zie bijlage: STAIJ Onderzoek. Het beleidsmatiger verantwoordingsdocument zal geschreven worden door de instituutsopleider Thomas van Eijck in samenspel met de scholen. Thomas is goed ingevoerd in al bestaande documentatie rondom W&T/OOL en kan voor goede verantwoordingsteksten zorgen. Het voorbeeld moet zo gemaakt zijn dat delen tekst eenvoudig te vervangen zijn door al beschreven teksten uit eigen beleidsstukken, zodat er uiteindelijk een schoolspecifiek verantwoordingsdocument ligt. De beschreven doelstellingen in het activiteitenplan geven richting aan de inhoud van het document. De voorgestelde inhoudsopgave:
Situatieschets school Doelstelling Excellentieprogramma Didactisch concept van de school Visie op hoe er wordt omgegaan met of uitgegaan van verschillen tussen kinderen Verantwoording waarom het didactisch concept “onderzoekend en ontwerpend leren” en de leeromgeving W&T bij uitstek geschikt zijn hoog-begaafde kinderen uit te dagen: hier moet een koppeling komen met de didactiek van de hoogbegaafdheid, de didactiek van onderzoekend en ontwerpend leren en … Verantwoording van de toerusting van de leerkracht; welke leerkrachtvaardigheden /attitudes moeten expliciet aanwezig zijn? Beschrijving van het rijke leerarrangement: Instapeis voor deelname/bewust gekozen leermiddelen/materialen/bewust gekozen didactische instrumenten om kinderen te stimuleren te leren, te volgen en te beoordelen/eigenaarschap van de kinderen/betrokkenheid van teamleden en ouders/de verbinding met externe vindplaatsen 4 casus-beschrijvingen/video-fragmenten/ ? die alle bovenstaande aspecten in zich hebben en zichtbaar maken.
Het zichtbaar maken van onze opbrengsten binnen STAIJ, kan in ieder geval plaatsvinden op de STAIJ-brede-scholingsmiddagen, in de netwerkbijeenkomsten rondom de vindplaatsen en op het OIS-blog. Publicaties vanuit het lectoraat zullen ook bekendheid buiten STAIJ geven.
11
Eigenaarschap: Om heel expliciet te maken waar alle participanten zich verantwoordelijk voor mogen/moeten voelen, waar een trekkende stimulerende rol van uit mag gaan een voorstel voor eigenaarschap per belangrijke onderdelen; Projectleider: projectverantwoording, projectstructuur, verbinden van alle partners en particperen in de stuurgroep “Ruimte voor talent” om up to date te blijven, scholingsarrangement W&T uitbouwen W&T coördinatoren/Directies: Excellentie werkplan per school beschrijven en tot uitvoering brengen. Specifiek voor W&T coördinator CML: actief de verbinding zoeken op doorgaande leerinhouden in samenspraak met de instituutsopleider en opleider in school. Opleider in school: werving/plaatsing en begeleiding van studentbanen en leerkrachten in de W&T labs vanuit helder geformuleerde ontwikkel-, onderzoeksopdrachten. Instituutsopleider: In samenspraak met projectleider en lector expliciet regie nemen in wat didactisch ondersteunend is om talentvolle kinderen uit te blijven dagen. Monitoren van deze beoogde werkelijkheid in de labs en vervolgstappen kiezen en bespreken. Bijeenkomsten op inhoud vorm geven. Ontwikkelen doorgaande leerinhouden/lijnen, Verantwoordingsdocument schrijven. Lector: vanuit duidelijke onderzoeksvraag(en) die passen bij de ontwikkeling op de scholen regie voeren op het doen van onderzoek en de verslaglegging daarvan. In samenspraak met projectleider en instituutsopleider expliciet regie nemen in wat didactisch ondersteunend is om talentvolle kinderen uit te blijven dagen. Monitoren van deze beoogde werkelijkheid in de labs en vervolgstappen kiezen en bespreken. Bijeenkomsten op inhoud vorm geven. Belangrijke data: 2 x stuurgroepbijeenkomsten; Op een woensdag van 15.00-16.30 7 december 2011 20 juni 2012 6 x W&T bijeenkomsten Alle momenten zijn een dinsdag van 15.45-17.30 uur 20 september 2011 1 november 2011 13 december 2011 24 januari 2012 3 april 2012 22 mei 2012 4 x STAIJ brede studiemiddag: Alle woensdagen van 14.00-17.00 uur. 9 november 2011 1 februari 2012 11 april 2012 13 juni 2012 3 x conferenties; data nog niet bekend
12
EXCELLENTIEPROGRAMMA: ACTIVITEITEN CML Onderstaande afspraken herhalen we in het laatste jaar, het traject heeft datgene opgeleverd wat nodig is/was. Lees dus data 2011… In ons gesprek op dinsdag 1 juni 2010 hebben we afgesproken om de volgende activiteiten goed in het jaar weg te zetten. De bedoeling is een constante stimulerende verbinding te leggen met de betrokken basisscholen in het excellentie-traject. Het ligt voor de hand de betrokkenheid te intensiveren bij de scholen die geografisch in de nabijheid zijn (Aldoende, 5e Montessori, 4e Montessori, 8e Montessori). Eindresultaat is: grotere doorstroom van leerlingen en een zichtbare doorgaande leerlijn. In tijd:
Activiteit De inschrijving voor het 8+ project is onder de aandacht van de basisscholen. Actieve werving start voor de zomervakantie Inschrijving 8+ project blijft onder de aandacht en wordt geprikkeld door inspirerende workshops door docenten en ll van het CML op de basisschool. Het workshop aanbod is oa bedoeld om voor kinderen zichtbaar te maken wat het 8+ project inhoud. Start 8+ project Wetenschapsfestival: Alle betrokken scholen krijgen een uitnodiging voor het wetenschapsfestival in januari. Op het wetenschapsfestival vindt presentatie plaats van oa activiteiten binnen het 8+ project. Praktische experimentendag: In navolging van het wetenschapsfestival biedt het CML een uitdagende ochtend aan met W&T activiteiten.
13
Actief betrokkenen/gangmakers W&T coördinatoren, directies
In tijd Juni 2010
W&T coördinatoren op de September/oktober 2010 basisschool als aanvragers, Selim als aanjager/aanbieder vanuit CML
CML
Oktober 2010/na de Herfstvakantie CML als aanbieder. W&T Januari 2010 coördinatoren als organisatoren van het uitstapje met leerlingen die daar interesse in hebben.
CML als aanbieder. W&T Maart 2010 coördinatoren als organisatoren van het uitstapje met leerlingen die daar interesse in hebben.
STAIJ ONDERZOEK Introductie Zes STAIJ scholen begonnen in 2010 met een excellentieproject rond (Natuur)Wetenschap en Techniek (W&T). De scholen hebben nogal verschillende onderwijsconcepten en tradities en dat werd ook zichtbaar in de uitvoering van hun excellentietrajecten. Nu, in mei 2011, blijkt dan ook dat de schoolprogramma’s behoorlijk verschillen maar dus ook interessante variatie bieden. Op de 4e Mont is gewerkt met digitale logboeken binnen het thema Natuurkrachten. Hypothese leiden tot onderzoeksvragen. In het tweede jaar is op een ander niveau met de kinderen onderzoeken gedaan , wel met natuurkrachten . Er is veel microscopisch onderzoek gedaan en beschreven. Daarnaast is gewerkt met electriciteits dozen , met technisch lego en met onderdelen van de fiets. In Al Doende ontwerpen en bouwen de leerlingen een stad onder leiding van een vader. Energie staat centraal. In Steigereiland heeft men activiteiten gedaan rond diverse kerndoelonderwerpen en is men nu bezig met een ontwerp project. Nijmeegse theorie input rond hoogbegaafden wordt actief gebruikt. Op het 5de Montessori is gewerkt met concept cartoons, met onderzoek aan ratten, en diverse andere activiteiten. Op Laterna Magica staan metacognitieve vaardigheden m.b.t. onderzoekend leren centraal en is interessant film materiaal. Op het 8ste Montessori is gewerkt met concept cartoons, bottenbeest, sensoren, allerlei andere activiteiten en ook met onderzoeksprojecten. Deze variatie maakt het lastig om tot een onderzoeksconcept te komen maar in het onderstaande heb voorstel voor discussie.
Onderzoek Voor onderzoek stel ik twee aspecten voor: 1) Toolbox onderzoekend en ontwerpend leren 2) Concept cartoons als inleiding in onderzoeksvaardigheden
Toolbox De toolbox bestaat uit methoden/aanpakken om deelproblemen met implementatie van W&T aan te pakken. Het onderzoek bestaat uit beschrijving van de methode/aanpak op een manier die het transportabel maakt van de ene school naar de andere en voorzover mogelijk meting van effectiviteit waardoor de meest effectieve methoden beschreven worden. Bijvoorbeeld: X (=aantal) methoden om kinderen laagdrempelig aan het onderzoeken te krijgen, bv “puppets” methode, cartoons, bottenbeest X methoden om systematisch de stappen uit Onderzoekend en Ontwerpend Leren (OOL) te ontwikkelen, bv logboek methode, vragen leren stellen en om te vormen naar een onderzoeks- of ontwerpvraag, experiment opzetten Methoden om ontwikkeling van kinderen te volgen via hun producten (verslag, presentatie, ontworpen en gemaakt product, maar ook door gericht observeren van het werken van kinderen met “rubrics”, bv het Engelse APP systeem) X methoden om W&T als context te gebruiken voor taal- en rekenonderwijs X methoden om de ervaring opgedaan in W&T onderwijs te spreiden naar collega’s X methoden om een expertise netwerk op te bouwen (bv Laterna Magica) met ouders, of link met VO, link met wetenschapsknooppunt UvA dat in het Orionproject ontwikkeld wordt, met Talentenkrachtsatellieten UvA en VU, enz. 14
Concept cartoons Met Patricia Kruit (HvA) ga ik een lessenserie ontwikkelen om via concept cartoons te werken aan de stappen in OOL. Allereerst functioneert de concept cartoon als lage drempel naar zelf onderzoeken d.m.v. kleine onderzoekjes. Maar dan moet dat onderzoek beschreven/getekend worden en moeten resultaten schriftelijk en mondeling gerapporteerd worden. Tenslotte zal er geredeneerd moeten worden met het bewijsmateriaal uit verschillende experimenten om gezamenlijk tot een conclusie te komen. Een serie van ongeveer 6 - 8 lessen zal inzetten op het ontwikkelen van die vaardigheden van a) vragen, b) onderzoek bedenken, c) onderzoek beschrijven, d) resultaten rapporteren, e) redeneren met bewijsmateriaal uit het eigen experiment en uit experimenten van klasgenoten. Na deze lessenserie kunnen kinderen met van alles en nog wat op W&T gebied aan de gang, maar hebben ze een start gemaakt met enkele basisvaardigheden die ze daarbij in kunnen zetten. Om de ontwikkeling van onderzoeks/ontwerpvaardigheden van de kinderen te volgen, hoop ik een soort van formative assessment systeem uit te proberen zoals men dat in UK doet. In het onderzoek wordt informatie verzameld over de ontwikkeling van onderzoeks/ontwerp vaardigheden van kinderen d.m.v. video tijdens activiteiten, korte interviews met kinderen, producten van kinderen (logboek, experiment, presentatie, discussie). Daaruit wordt hopelijk ontwikkeling zichtbaar en wordt de aandacht van onderzoeker en leerkracht direct gericht op wat van belang is in onderzoekend en ontwerpend leren. Ondanks nadruk op deelvaardigheden, hopen we dat er ook vooruitgang zal zijn in de onderzoekende houding en het “onderzoeksklimaat” in de klas. Welke scholen willen hier graag aan mee doen?
Representaties Via Universiteit Utrecht hoop ik een of twee Master studenten te vinden die willen werken aan een leerlijn representaties/grafieken voor reken/wiskunde onderwijs met sensoren/EuroSense als hulpmiddel. Dit zou als eerste in een excellentiegroepje kunnen worden uitgeprobeerd, maar de bedoeling is een leerlijn te ontwikkelen voor alle groep 4-8 kinderen.
15
NOG TE BESTEDEN MIDDELEN
Begroot vanuit de subsidie in uitwerking kosten W&T lab per school is steeds de helft van het totaal bedrag: Studentbaan: 3000€ per jaar x 3= 9000€ - te besteden dus 4500€ Onkostenvergoeding: 500€ per jaar x 3=1500 – te besteden dus 750€ Ouderbijdrage: 300€ per jaar x 3=900€ - te besteden dus 450€ En, je kon eenmalig een uitgave doen van 4000€ voor de inrichting van het lab Hieronder een staatje van wat je nog te besteden hebt in het laatste jaar. Mijn voorstel is het totaalbedrag te mogen besteden aan: studentbaan, leermateriaal en onderwijsmiddelen, ouderbijdrage, inrichtingskosten. Let wel: de 4000€ inrichtingskosten zijn geoormerkt. Let op: 1 april 2012 is de absolute deadline voor het uitgeven van het geld. School Aldoende Pinksterbloem Laterna Magica 5e Mont 8e Mont Steigereiland Project
16
Inrichting Lab x 4000 x 4000 4000 x 3400
Studentbaan
Onkostenverg ouderbijdrage
Totaal
4500 4500 4500 4500 3500? 3500?
750 650 750 750 750 750
5700 9600 5700 9600 8600 4700 3400
450 450 450 450 450 450
