Toekenningen Veni 2014

Toekenningen Veni 2014

Page 1 of 38

Toekenningen Veni 2014 Hieronder een lijst met de gehonoreerden, een indicatieve titel en een korte samenvatting van het onderzoeksproject. Achter de naam volgt het geslacht. Daarachter de huidige werkplek van de onderzoeker. De laureaten zijn tevens gesorteerd op NWOonderdeel. Persbericht: 38 miljoen euro voor 152 talentvolle Veni-onderzoekers

Gesorteerd op NWO-onderdeel Aard- en Levenswetenschappen Chemische Wetenschappen Exacte Wetenschappen Gebiedsoverschrijdend Geesteswetenschappen Maatschappij- en Gedragswetenschappen Natuurkunde Technologiestichting STW WOTRO Science for Global Development ZonMw

Gesorteerd op alfabet Onderwijsongelijkheid en taal Dr. O. (Orhan) Agirdag (m), UvA - AMCIS, Educational Sciences Anderstalige leerlingen presteren op school slechter dan Nederlandstalige leerlingen. Maar waarom is dat zo? Presteren alle soorten anderstalige leerlingen slechter? En wordt taalongelijkheid versterkt door de kenmerken van scholen en onderwijssystemen? Deze vragen zijn niet alleen wetenschappelijk relevant, maar de resultaten zijn ook bruikbaar voor ouders, leraren en beleidsmakers. Slimme materialen om nanorobots te maken die in het menselijk lichaam kunnen werken Dr. L. (Lorenzo) Albertazzi (m), TU/e – Instituut voor Complexe Moleculaire Systemen De onderzoekers zullen slimme zelfassemblerende materialen maken: materialen die zichzelf in elkaar kunnen zetten. Hiermee kunnen nanorobots gemaakt worden die in het menselijk lichaam kunnen werken. Deze apparaatjes kunnen medicijnen in het lichaam vervoeren of virussen aanvallen om een breed scala aan ziekten te genezen. Het schrift op de rotsen: het Thamudische en Arabische taalkundig verleden Dr. A.M. Al-Jallad (m), UL - Taalkunde De Arabische woestijnen zijn bezaaid met duizenden weinig begrepen oude inscripties bekend als de Thamudische inscripties. Dit project is het eerste integrale onderzoek van dit corpus, uitgevoerd binnen de digitale geesteswetenschappen. Het toegankelijk maken van deze teksten zal ons begrip van de talen en de bevolking van preIslamitisch Arabië fundamenteel veranderen. Z/E-conversie van hexenal als modulator van insectenfysiologie en plant-herbivoorinteracties Dr. S. (Silke) Allmann (v), UvA - Plantenfysiologie Onder stress geven planten de groene geurstof Z-3-hexenal af aan de

http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014


Page 2 of 38

lucht. Rupsen die van planten eten zetten deze stof om in E-2hexenal. Ik onderzoek waarom de rups deze stof omzet en wat precies de gevolgen zijn voor de fysiologie en ecologie van plant en rups. Ons afweersysteem verbeteren voor kankertherapie Dr. M. (Marleen) Ansems (v), UMC St Radboud - Tumor Immunology Ons afweersysteem is essentieel voor het opruimen van ziekteverwekkers en kankercellen. De onderzoekers gaan bestuderen of ze bepaalde cellen van ons afweersysteem beter kunnen laten werken, zodat deze beter gebruikt kunnen worden in kankertherapie. De rol van DNA-herhalingen bij ziekte en gezondheid Dr. N.A. (Ahmad) Aziz (m), LUMC - Neurologie Lange stukjes DNA-herhalingen zijn de oorzaak van bepaalde erfelijke neurologische stoornissen gekenmerkt door cognitieve, psychiatrische en metabole afwijkingen. In dit onderzoek zal worden nagegaan of ook kortere stukjes DNA-herhalingen bij het ontstaan van veelvoorkomende ziekten zoals dementie, depressie en diabetes een rol spelen. Het autistische cerebellum Dr. A. (Aleksandra) Badura (v), Nederlands Herseninstituut (NIN) Neurowetenschappen Autisme is een veelvoorkomende neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door verminderde cognitieve en sociale vaardigheden. Beschadiging van het cerebellum rond de geboorte is sterk gecorreleerd met de ontwikkeling van autisme. Wij zullen onderzoeken welke rol het cerebellum speelt bij cognitieve functies en hoe afwijkingen hiervan bijdragen aan de ontwikkeling van autisme. Leven we in gezonde huizen? Dr. A.M. (Ana María) Ballesteros-Gómez (v), VU – Instituut voor Milieuvraagstukken Elektronische apparatuur, meubels en bouwmaterialen bevatten potentieel giftige en soms onbekende verontreinigingen waaraan we elke dag blootgesteld worden. Scheikundigen kunnen snellere en goedkopere analysemethoden ontwikkelen waarmee vragen omtrent de veiligheid van ons leefmilieu binnenshuis beantwoord kunnen worden. Gerichte nanotherapeutica: op naar het verhelpen van leverfibrose Dr. R. (Ruchi) Bansal (v), UT - MIRA Leverschade, veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik of virale hepatitisinfecties, vormt een groeiend gezondheidsprobleem waarvoor geen medicatie bestaat. In dit project willen onderzoekers innovatieve nanomedicijnen ontwikkelen voor de behandeling van leverziekten door zich te richten op de belangrijke celtypes in de lever, zonder bijwerkingen uit te lokken. Eilanden binnen eilanden: het gevolg van isolatie op mariene biodiversiteit Dr. L.E. (Leontine) Becking (v), Naturalis Mariene meren bieden een unieke kijk op biodiversiteit in zee. Eilanden spelen sinds Darwin een sleutelrol binnen de biologie als natuurlijke laboratoria van ecologie en evolutie. Onderzoek naar mariene meren – een soort binnenstebuiten eilanden - kan nieuwe inzichten opleveren in de processen die zorgen voor de biodiversiteit van tropische zeeën. Patronen van politisering binnen 14 democratieën Dr. C.F. (Caspar) van den Berg (m), UL - Bestuurskunde Wordt beleid en bestuur beter als ambtenaren onder sterke politieke invloed staan, of juist als zij zoveel mogelijk neutraal en onpartijdig zijn? Wat verklaart dat ambtenaren in sommige landen en beleidssectoren sterker gepolitiseerd zijn dan in andere? Dit project vergelijkt 14 landen in Europa, Noord-Amerika en Oost-Azië en geeft antwoord. Grote verwachtingen: verwachtingsmarkeerders in woordvoor-woordverwerking van zinnen Dr. G. van Bergen (v), UU - Taalkunde 'Maria is eigenlijk een man.'’ Eigenlijk hierboven geeft aan dat wat er staat ingaat tegen de verwachting. In dit project wordt onderzocht of zulke verwachtingsmarkeerders de woord-voor-woordverwerking van zinnen gemakkelijker maken. Gemeten wordt in hoeverre luisteraars hun voorspellingen over de rest van de zin bijstellen zodra ze een verwachtingsmarkeerder horen.



Page 3 of 38

Betwiste brieven vanuit Nederlands-Oost-Indië: de transculturele toe-eigening van Kartini’s brieven sinds 1911 Dr. P.A.L. Bijl (m), UvA - Taal en Literatuur De Nederlandstalige brieven van de Javaanse vrouw Kartini (18791904) zijn in acht talen zijn vertaald, maar toch buiten de Nederlandse literaire canon gebleven. Dit project onderzoekt hoe in het westen en Azië Kartini's brieven zijn gebruikt om visies over de rol van vrouwen in de (post)koloniale periode te verwoorden. Menselijke keuzes begrijpen en beïnvloeden Dr. A.V. (Arnoud) den Boer (m), UT - Wiskunde Menselijk keuzegedrag ligt ten grondslag aan veel maatschappelijke en commerciële beslissingsproblemen. Dit onderzoeksproject ontwikkelt wiskundige en statistische methoden om dit gedrag te beschrijven en er optimaal op te reageren. Biologische pacemakers op basis van gentherapie Dr. G.J.J. (Geert) Boink (m), AMC/UvA - Cardiologie In Nederland worden jaarlijks duizenden pacemakers geïmplanteerd. Ondanks het succes van deze behandeling zijn er belangrijke tekortkomingen. Dit project gaat op zoek naar een oplossing voor deze tekortkomingen door de ontwikkeling van biologische pacemakers gebaseerd op een nieuw type gentherapie. Bedrieglijk materiaal: geschiedenis, functie, techniek en impact van materiaalimitatie Dr. M.A.H. Bol (v), UvA - Kunst en Architectuur In ons dagelijks leven worden we omringd door bedrieglijke materialen: laminaatvloeren doen alsof ze hout zijn en het kunststof aanrecht in de keuken ziet eruit als marmer. Dit project onderzoekt de functie en impact van deze praktijk van materiaal-imitatie binnen de geschiedenis van de kunst en wetenschap. Heilige boontjes en duurzame consumptie Dr. J.W. (Jan Willem) Bolderdijk (m), RUG - Economie en Bedrijfskunde, Marketing Hoewel consumenten het belangrijk vinden om moreel te zijn, kan extreem moreel gedrag (bv. veganisme) nadelen opleveren - 'heilige boontjes' zijn niet populair. Ik wil onderzoeken wat de relevantie van dit mechanisme is voor de marketing van duurzame voedselbronnen (bv. kweekvlees en sojaboter). Een slechte start – Onderzoek naar de rol van oxytocine en oestradiol in de cyclus van hardhandig opvoeden door de generaties heen Dr. P.A. (Peter) Bos (m), UU - Psychologische Functieleer Wie hardhandig is opgevoed, voedt vaak zelf zijn kinderen hardhandig op. Mogelijk komt dit door ongevoeligheid van de hersenen voor hormonen die essentieel zijn voor ouderlijk gedrag. Voor het eerst wordt bij mensen onderzocht of dit zo is. Meten zonder prikken Dr. ir. N. (Nienke) Bosschaart (v), UvA/AMC - Biomedical Engineering & Physics Zieke of te vroeg geboren baby's worden soms wel drie keer per dag geprikt om hun bloedwaarden te bepalen. Het doel van dit onderzoek is om deze bloedwaarden niet-invasief (zonder prikken) te meten met een nieuwe techniek: laag-coherente spectroscopie. Stop de veelvraten, stop aderverkalking Dr. ir. J. (Jan) van den Bossche (m), AMC - Medische Biochemie Macrofaag betekent 'veelvraat'. Macrofagen vernietigen ziekteverwekkers, maar tijdens atherosclerose (aderverkalking) eten ze te veel vet. Dit resulteert in een lokale vetophoping en ontsteking in de vaatwand. In dit onderzoek zullen we ingrijpen op het energiemetabolisme van de macrofaag om zo aderverkalking te verminderen. Verbonden landschappen: modelleren van supra-regionale groepen in het derde millennium v.Chr. Dr. Q.P.J. Bourgeois (m), UL - Archeologie Dit project onderzoekt de landschapsorganisatie in het derde millennium v.Chr. in noordwest Europa en heeft als doel nieuwe perspectieven op de ruimtelijke organisatie en opkomst van supraregionale groepen en netwerken te genereren, o.a. door middel van computersimulaties en netwerkanalyses.



Page 4 of 38

Kwantum en klassieke databescherming Dr. J. (Jop) Briët (m), New York University (US) Informatica/Wiskunde Bij het versturen en opslaan van digitale informatie ontstaat dataverlies als gevolg van ruis. Dit onderzoek is erop gericht met nieuwe wiskundige technieken, onder andere uit de kwantummechanica, na te gaan hoe dit negatieve effect verminderd kan worden. Gebruik van gedragseconomie om genderverschillen te verklaren in carrièrekeuzes Dr. T. (Thomas) Buser (m), UvA - Markets and Organisations Men are more willing to compete then women. I explore the causes and consequences of this gender difference. Can it explain gender differences in academic and professional career choices? Are gender differences in the reaction to feedback an explanation? And are women more stressed out by competitive pressure than men? Waarom herstellen ouderen moeilijk na een ziekenhuisopname? Dr. B.M. (Bianca) Buurman (v), AMC - Geriatrie Ouderen die acuut in het ziekenhuis worden opgenomen komen vaak in een slechte conditie uit het ziekenhuis en herstellen moeilijk. In deze studie wordt onderzocht hoe dit ontstaat, wat de psychologische impact is van een ziekenhuisopname en hoe succesvol gerevalideerd kan worden. Naar een algemene methodologie voor het ontwerp van katalysatoren Dr. F. (Federico) Calle-Vallejo (m), UL – Leids Instituut voor Chemisch onderzoek Kunnen we katalysatoren op een atomaire schaal maken met behulp van middelbare school scheikunde en geometrische regels? Dit project beoogt met behulp van grootschalige computersimulaties een algemene methodologie te ontwikkelen waar de katalysatoren van de toekomst mee ontworpen kunnen worden. Dit gebeurt op basis van het aantal valentie-elektronen en coördinatiegetallen, twee eenvoudige maar krachtige concepten. Geheugenmechanismen in het slapende kleine hersenen Dr. C.B. (Cathrin) Canto (v), NIN - Cerebellar Coordination & Cognition Cognitie in de slapende kleine hersenen. De kleine hersenen zijn essentieel voor geheugenvorming van motorische en cognitieve leerprocessen. De onderzoekster gaat ontrafelen hoe cellen in de kleine hersenen informatie coderen tijdens leerprocessen en welke rol slaap speelt bij dit proces. Terahertzgolven genereren met microchips Dr. D. (Daniele) Cavallo (m), TUD – Micro-elektronica Terahertzgolven zijn een uniek soort elektromagnetische golven, met grote potentiële toepassingen. Maar er is geen praktische manier om ze te genereren. Dit onderzoek zal proberen terahertsgolven te genereren met dezelfde microchips als die in computers en mobiele telefoons te vinden zijn. Vaccins tegen wormen-infecties Dr. F. (Fabrizio) Chiodo (m), UL - Leiden Institute of Chemistry Schistosomiasis is een zeer schadelijke wormen-infectie. Bestaande medicijnen kunnen herinfecties niet voorkomen. Ik ga werken aan het ontwikkelen van vaccins tegen deze en soortgelijke ziektes door heel precies goudbolletjes met stukjes van de parasieten te bedekken om zo op gecontroleerde wijze het immuunsysteem aan te leren de wormen te vernietigen. Lokale activatie van afweercellen na darmschade Dr. ir. F.H.J. (Ferry) Cornelissen (m), Erasmus MC - Hematologie Onze darmen worden continue beschadigd door allerlei invloeden van buitenaf. Speciale cellen van het afweersysteem, innate lymfoïde cellen, zijn essentieel voor dit herstel. Echter, hoe deze cellen worden aangezet tot herstel van de darmwand is onbekend en zal in dit project nader onderzocht worden. ExoFlow: leren luisteren naar fluisterende cellen Dr. ir. F. (Frank) A.W. Coumans (m), UvA/AMC - Biomedical Engineering & Physics Cellen in ons lichaam kunnen met elkaar praten via kleine 'spraakbalonnen' in het bloed. In dit project wordt de techniek



Page 5 of 38

ontwikkeld om 'spraakbalonnen' te onderscheiden van het 'achtergrondlawaai'. Dit maakt het mogelijk om de 'spraakbalonnen' te lezen, waardoor ernstige ziekten eerder te voorspellen zullen worden. Netwerkpsychometrie: methoden voor het blootleggen van de architectuur en de dynamiek van stemmingsstoornissen Dr. A.O.J. (Angélique) Cramer (v), UvA - Psychometrie In de netwerkbenadering is een psychische stoornis het gevolg van interacties tussen symptomen (somber en piekeren). In dit voorstel worden de methoden om deze netwerken te construeren en te analyseren verder ontwikkeld. Vervolgens worden netwerken van patiënten met stemmingsstoornissen onderzocht: kunnen we bijvoorbeeld voorspellen wanneer een patiënt een terugval krijgt? Naar een wetenschap van taalkundige verbeelding Dr. M. Dingemanse (m), Max Planck Institute for Psycholinguistics Taalkunde Taal gebruiken we niet alleen om dingen te beschrijven, maar ook om te verbeelden, bijvoorbeeld met gebruik van gebaren of klankschilderende woorden (ideofonen). Dit project onderzoekt de taalkundige werking van zulke verbeeldingen, en verrijkt daarmee de taalwetenschap die tot dusver vooral op de beschrijvende functie van taal heeft gelet. Luister naar de genen in je hart Dr. E. (Ellen) Dirkx (v), UM – Cardiologie Chronisch hartfalen is een aandoening van de hartspier die leidt tot verlies van bloeddoorstroming in alle organen. Om nieuwe medicijnen te ontwikkelen, gaan onderzoekers de communicatie tussen genen bestuderen en bijsturen waar er storingen optreden. Biljarten met moleculen Dr. W. (Wenrui) Dong (m), RU - Institute for Molecules and Materials Onderzoekers gebruiken geavanceerde methoden om OH-radicalen heel precies op O-atomen te schieten, waarbij een chemische reactie wordt geïnduceerd. Met behulp van laserstralen wordt de beweging van de reactieproducten heel precies in kaart gebracht, zodat de details van de chemische reactie blootgelegd kunnen worden. De hulproep van je buren uitbuiten – de rol van herbivoorgeïnduceerde plantengeurstoffen binnen groeistrategieën van planten Dr. J.C. (Bob) Douma (m), WUR - Gewas- & Onkruidecologie Als planten worden aangevreten door insecten gaan ze vluchtige stoffen produceren. Maar buurplanten kunnen deze informatie gebruiken om hun investering in verdediging of groei te reguleren. Ik onderzoek met behulp van 3D-modellen, evolutionaire speltheorie en experimenten welke strategie voordelig is. Deze inzichten helpen gewasproductie te verduurzamen. Detectiemethoden voor gelijkenisstructuren in tijdsafhankelijke data Dr. A. (Anne) Driemel (v), TU/e - Informatica Detectiemethoden voor gelijkenisstructuren worden gebruikt om de inhoud van digitale gegevens samen te vatten en te analyseren. Hoewel het onderzoek in het verleden voornamelijk uitging van statische gegevens, kunnen de gegevens tijdsafhankelijke opnamen van dynamische parameters zijn. In dit geval moet ook de ontwikkeling in de tijd efficiënt worden samengevat. Nanotherapie met postcode voor aderverkalking Dr. R. (Raphaël) Duivenvoorden (m), AMC - Vasculaire geneeskunde Lokale vaatwandontsteking heeft een centrale rol in bij het ontstaan van aderverkalking, maar kan momenteel niet behandeld worden. De onderzoeker gaat een nanotherapie ontwikkelen waarmee krachtige ontstekingsremmende medicijnen gericht afgeven kunnen worden daar waar er aderverkalking is. Tijdsinconsistentie en implicaties voor investerings-, spaar- en handelsgedrag Dr. S. (Sebastian) Ebert (m), UvT - Financiën In dit project wordt de invloed van tijdsinconsistentie op het investerings-, spaar- en handelsgedrag van individuen onderzocht. Toepassingen zijn te vinden in het ontwerp van instellingen die tijdsinconsistentie matigen wat betreft belangrijke investeringsbeslissingen zoals pensioensparen, in het afleiden van richtlijnen om de individuele investeerder te beschermen en in het reguleren van de retailbanken-sector.



Page 6 of 38

Taal in de rechtszaal Dr. A. (Anita) Eerland (v), OU - Faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen Mensen verwerken zinnen als 'de dader schoot' anders dan 'de dader was aan het schieten'. De onderzoekers bestuderen het effect van dergelijke subtiele verschillen in taalgebruik op het verwerken van processen verbaal en op de juridische besluitvorming. Ook wordt onderzocht of experts minder vatbaar zijn voor dergelijke effecten dan leken. Mondiale infectieziekten lokaal bestrijden Dr. N.C. (Nora) Engel (v), UM - Faculty of Health, Medicine and Life sciences De bestrijding van infectieziekten en geneesmiddelenresistentie in ontwikkelingslanden vereisen diagnostische testen die gebruikt kunnen worden als er geen experts, koelkasten of transportmiddelen zijn. Dit onderzoek bestudeert innovatieprocessen in de diagnostiek van tuberculose en hiv in India om testen in de alledaagse lokale praktijk effectief te maken. Een kristallen bol voor adrenoleukodystrofie Dr. M. (Marc) Engelen (m), AMC - Kinderneurologie Sommige patiënten met de stofwisselingsziekte adrenoleukodystrofie krijgen hersenafwijkingen. Een groot probleem bij de behandeling is dat artsen niet kunnen voorspellen welke patiënten dit zijn. De onderzoekers zoeken naar voorspellende factoren (MRI en bloedonderzoek) om de behandeling te verbeteren. Soft Pharma: functionele zachte materie voor het regelen van polymorfisme Dr. H.B. (Burak) Eral (m), UU - Scheikunde Onvoldoende begrip van polymorfisme is momenteel een knelpunt dat duurzame groei van de farmaceutische industrie belemmert. Dit verhoogt de kosten van essentiële geneesmiddelen. De onderzoekers gaan nieuwe ('zachte') materialen ontwikkelen om dit probleem op te lossen en farmaceutica meer effectief en betaalbaar te maken. Asieltheorie voor een niet-ideale wereld Dr. L.L. Ferracioli (v), UvA - Filosofie In dit project onderzoek ik de volgende vragen: wie is vluchteling, waarom hebben staten verplichtingen jegens hen en hoe kunnen de lasten van bescherming eerlijk verdeeld worden tussen staten? Het doel is een theorie te ontwikkelen die perspectief biedt op een wenselijker en doeltreffender regeling voor de bescherming van vluchtelingen. Kritische momenten: Hoe beïnvloeden gebeurtenissen onze beoordeling van de legitimiteit van politieke autoriteiten? Dr. T. Fossen (m), UL - Filosofie De onderzoekers ontwikkelen een nieuw perspectief op een klassiek politiek-filosofisch vraagstuk: wat maakt een overheid legitiem of illegitiem? In dit perspectief speelt de betekenis van gebeurtenissen een cruciale rol in het oordelen over een overheid, en over de gepaste houding van burgers (gehoorzaamheid of verzet?). Cognitieve aanpassing aan moeilijke omgevingen Dr. W.E. (Willem) Frankenhuis (m), RU - Ontwikkelingspsychologie Mensen die opgroeien in een stressvolle omgeving scoren gemiddeld lager op gangbare metingen van mentaal functioneren. Er zijn aanwijzingen dat hun denkvermogens zijn uitgerust voor andere situaties. Dit voorstel presenteert studies die deze hypothese onderzoeken. Kennis over mentaal functioneren in een stressvolle omgeving biedt aanknopingspunten voor onderwijs, interventies, en beroepskeuze. Grafeen als biologische sensor Dr. W. (Wangyang) Fu (m), UL- Leids Instituut voor Chemisch onderzoek Onder fysiologische omstandigheden kunnen grafeensensoren meestal geen biologische stimuli waarnemen die op een afstand groter dan een nanometer van hun oppervlak plaatsvinden. Daardoor worden ze niet als krachtige biologische sensoren gezien. Dit onderzoek zal zijn licht laten schijnen over dit afstandsafhankelijke fenomeen met behulp van een nieuwe aanpak waarin met radiofrequentie de biologische processen geobserveerd worden.



Page 7 of 38

De functies van netwerken van cerebellaire kernen in sensomotorische verwerking ontrafelen Dr. Z. (Zhenyu) Gao (m), Erasmus MC - Neurowetenschappen De output van het cerebellum wordt gevormd door de cerebellaire kernen en is van belang voor de sturing van motoriek. Ik zal de connecties van de kernneuronen bestuderen waardoor een beter beeld zal ontstaan van de mechanismen waarmee het brein de motoriek met grote temporele precisie controleert. Fluisteringen van de Majoranadeeltjes Dr. A. (Attila) Geresdi (m), TUD Topologische kwantumberekeningen gebaseerd op Majoranadeeltjes bieden een ongeëvenaarde bescherming tegen het verlies van kwantuminformatie door interactie met de omgeving. De onderzoekers zullen een on-chip stralingsdetector bouwen om kwantumruis (‘fluisteringen’) op te vangen die door deze ongrijpbare deeltjes wordt uitgezonden en de haalbaarheid van topologische kwantumbits aantonen. Leven vangen in nummers. Getallen en maten in digitale media Dr. C. Gerlitz (v), UvA - Mediastudies Het project onderzoekt de gevolgen van de toenemende kwantificatie van het sociale en culturele leven in sociale media via het aantal vrienden of Likes, populariteitsrangschikkingen of algoritmic metrics. De onderzoeker stelt dat zulke digitale getallen het sociale leven niet alleen meten, maar ook veranderen en dat derden economische waarden toevoegen aan activiteiten op sociale media. De uitdaging van evidence-based hervormingen van wetgeving inzake intellectueel eigendomsrecht: juridisch-pragmatische aanpak ontmoet juridisch-dogmatische aanpak Dr. S.J. (Stef) van Gompel (m), UvA - Informatierecht Wetgevingsbeleid inzake intellectueel eigendomsrecht heeft traditioneel een sterk dogmatische inslag. Dit onderzoek maakt duidelijk op welke manier intellectueel eigendomsrecht beter kan worden gestoeld op empirisch onderbouwd beleid. Het doet concrete suggesties voor het ontwikkelen van empirisch onderbouwd beleid waarin de traditionele juridisch-dogmatische wetgevingsaanpak wordt verenigd met een meer juridisch-pragmatische aanpak. Transactionele relaties tussen antisociaal gedrag in de vroege adolescentie, persoonlijkheidskenmerken en opvoedgedrag Dr. A.D. (Amaranta) de Haan (v), UU - Orthopedagogiek, Psychosociale problemen In dit project zal worden onderzocht hoe antisociaal gedrag van jongeren, hun persoonlijkheidskenmerken, en opvoedgedrag van ouders elkaar wederzijds beïnvloeden binnen drie tijdsniveaus: seconde-tot-seconde (micro-niveau), dag-tot-dag (mesoniveau), en jaar-tot jaar (macro-niveau). Hiernaast zullen wederkerige effecten van antisociaal gedrag, persoonlijkheid en opvoeding tussen de drie tijdsniveaus worden bestudeerd. Het anticiperende brein Dr. S. (Saskia) Haegens (v), RU - Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour In het dagelijks leven staan we bloot aan een enorme input van zintuigelijke informatie, waarvan slechts een klein deel relevant is. Hoe richt het brein selectief de aandacht op verwachte gebeurtenissen? De onderzoekers meten hersengolven in het menselijk brein, om uit te vinden welke hersennetwerken en mechanismen onze aandacht regelen. Nieuwe uitdaging voor HIV in Afrika: toegenomen immuunactivatie tijden antiretrovirale behandeling; biomarkers en gevolgen voor gezondheid Dr. R.L. (Raph) Hamers (m), AMC - Global Health Dankzij aidsremmers is hiv, ook in Afrika, een chronische ziekte geworden. Dit project onderzoekt hoe bij behandelde hivgeïnfecteerden de activiteit en functioneren van het immuunsysteem wordt beïnvloed door tuberculose, hepatitis B en aidsremmers, wat hiervan de gevolgen zijn voor de gezondheid, en nieuwe manieren om immuunactiviteit in bloed te meten. Gedragsbewuste zoekevaluatie voor information retrieval Dr. J (Jiyin) He (v), CWI - Information Access Nauwkeurige evaluatiemetrieken vormen de basis voor het ontwerpen en ontwikkelen van effectieve zoeksystemen. Standaard zoekevaluatiemetrieken houden geen rekening met hoe gebruikers in werkelijkheid zoeken en komen daardoor niet overeen met de



Page 8 of 38

werkelijke ervaringen van gebruikers. Dit onderzoek zal een evaluatiebenadering opstellen die de variaties in zoekgedrag van gebruikers kan ondervangen. Poly-ubiquitine; een keten van gebeurtenissen ontrafeld Dr. G.J. (Gerbrand) van der Heden-van Noort (m), NKI- Chemical Biology Allerlei processen in de cel worden aan- en uitgezet door bevestiging van een keten van kleine eiwitjes genaamd ubiquitine. De samenstelling van dit snoer van eiwitten bepaalt wat er precies gebeurt. Dit onderzoek gaat een licht werpen op welke polymeren specifieke signalen veroorzaken. Darmstamcellen houden niet van stress Dr. J (Jarom) Heijmans (m), UvA - Tytgat Instituut voor Lever en Darm onderzoek Darmstamcellen en darmtumoren verdwijnen door eiwitstress. De onderzoekers gaan in gezonde darmen en darmtumoren uitzoeken hoe dit komt en hopen zo een mogelijkheid voor de behandeling van darmtumoren te vinden. Basisprincipes en kinetica van elektrochemisch-actieve microorganismen op capacitieve materialen Dr. A. (Annemiek) ter Heijne (v), WUR - Milieutechnologie Bacteriën kunnen uit afvalwater elektronen vrijmaken en deze elektronen opslaan in geleidende korrels. De onderzoekers gaan bestuderen hoe de bacteriën deze korrels opladen en welke factoren dit proces beïnvloeden. Daarmee willen zij afvalwater schoonmaken en tegelijkertijd zoveel mogelijk elektriciteit opwekken en opslaan voor later gebruik. Functioneel onderzoek van lange, niet-coderende RNA’s in darmstamcellen met behulp van een organoïde- en een muismodelsysteem Dr. I. (Inha) Heo (v), Hubrecht Instituut In het afgelopen decennium is lncRNA naar voren gekomen als een nieuwe regulator in meerdere biologische processen. Hoewel er duizenden lncRNA’s gevonden zijn blijft de fysiologische rol van de meeste lncRNA’s onbekend. De onderzoeker zal de fysiologische rol onderzoeken van lncRNA’s in darmstamcellen, die tot de meest bestudeerde stamcellen bij volwassenen behoren. Verduidelijken van het signaleringsnetwerk van het immuunsysteem in Arabidopsis thaliana met behulp van genomic footprinting Dr. R. (Richard) J. Hickman (m), UU – Moleculaire Fytopathologie Planten worden blootgesteld aan een groot aantal verschillende plagen en pathogenen. Voordat ze een effectieve immuunreactie in werking kunnen stellen moeten planten eerst beslissen welke verdedigingsmechanismen ze nodig hebben om overleving veilig te stellen. Dit onderzoek bestudeert het moleculaire besluitvormingsproces dat aan plantimmuniteit ten grondslag ligt. De gevolgen van zwangerschap op de menselijke hersenen Dr. E.A. (Elseline) Hoekzema (v), VUmc Zwangerschap gaat gepaard met extreme hormonale veranderingen. In dieren weten we dat dit een neurale reorganisatie teweeg brengt. We weten echter niet wat er gebeurt met de menselijke hersenen tijdens zwangerschap. In dit project wil ik onderzoeken wat de effecten zijn van zwangerschap op hersenstructuur en hersenactiviteit in mensen. Veranderende patronen van toegang tot water: Agrarische exportketens van groente, waterrechten en rurale gemeenschappen in de Bajío, Mexico Dr. ir. J.D. (Jaime) Hoogesteger van Dijk (m), WUR Omgevingswetenschappen Dit onderzoek bestudeert hoe in de Bajío in centraal Mexico grootschalige groententeelt voor consumenten in Europa en Noord Amerika de toegang tot water voor irrigatie en het daaraan gerelateerde leven van rurale gemeenschappen verandert en verkent initiatieven die binnen deze productieketens lokaal een eerlijke maatschappelijke bijdrage proberen te bewerkstelligen. Einsteins Lense-Thirring effect rond galactische zwarte gaten Dr. A.R. (Adam) Ingram (m), UvA - Astronomie De ruimte rondom een draaiend zwart gat is volgens Einsteins algemene relativiteitstheorie ‘opgedraaid’, zoals water dat door een



Page 9 of 38

afvoerputje stroomt. Astronomen zullen dit effect bestuderen aan de hand van observaties van gas dat in ons zonnestelsel in zwarte gaten valt. Focus op de locus Dr. H.I.L. (Heidi) Jacobs (v), UM - Faculty of Health, Medicine and Life sciences De locus coeruleus - een klein gebied in de hersenstam - lijkt een schakelcentrum te zijn voor geheugen. Met meer gedetailleerde en nieuwe hersenscans en hersenstimulatie gaan onderzoekers ontrafelen hoe de communicatie tussen dit gebied en andere hersengebieden verandert in ouderen en patiënten met dementie. Computer, bezint eer ge begint Dr. B.M.P. (Bart) Jansen (m), University of Bergen (NO) - Informatica Veel computerberekeningen kunnen worden versneld door het toevoegen van een voorbewerkingsstap waarin de invoer wordt vereenvoudigd. Het gangbare model voor probleemvereenvoudiging is beperkt en houdt geen rekening met parallelle rekenkracht. Ik onderzoek innovatieve vereenvoudigingsprocedures die deze mogelijkheid wel uitbuiten. Neurale mechanismen van leren vermijden van pijn in populaties van gezonde mensen en mensen met chronische pijn Dr. M. (Marieke) Jepma (v), UL - Cognitieve psychologie Het leren vermijden van gedrag dat tot pijn leidt is cruciaal. De onderzoekers zullen de neurocognitieve mechanismen die ten grondslag liggen aan dit leerproces in kaart brengen. Ook zullen ze onderzoeken of, en zo ja hoe, dit leerproces is verstoord in patiënten met chronische pijn. De 'anderen' onder 'ons': Westerse maatschappijen, 'anderszijn' en de wet Dr. M. (Moritz) Jesse (m), UL - Europees recht Hoe moeten westerse maatschappijen met toenemende diversiteit door migratie omgaan en hoe moeten wetten worden gemaakt die in de nieuwe realiteit beter werken? In dit project zal worden onderzocht hoe vooroordelen tot wetgeving hebben geleid die verschillen tussen minderheid en meerderheid groter in plaats van kleiner hebben gemaakt en hoe dit in de toekomst verhinderd kan worden. Verbetering van het kinkhoestvaccin Dr. I. (Ilse) Jongerius (v), UMCU - Medische Microbiologie Het aantal kinkhoestgevallen is de afgelopen jaren dramatisch toegenomen doordat het vaccin minder lang effectief is. De onderzoekers gaan proberen het kinkhoestvaccin te verbeteren via vernieuwend onderzoek. Socratisch onderwijs: receptie van de Alcibiades Maior in de klassieke oudheid Dr. L.A. Joosse (m), UU - Filosofie Wat is goed onderwijs? Dit project onderzoekt Grieks-Romeins denken over deze vraag via de interpretatiegeschiedenis van de Platoonse dialoog Alcibiades. Hierin geeft Socrates, de voorbeeldige filosoof, les aan Alcibiades, de briljante landverrader. De tekst bood latere lezers dus zowel een inspirerend voorbeeld als een uitdaging: wat als het misgaat? Luister naar je moeder! De rol van bekendheid van de spreker op woordleren Dr. C.M.M. Junge (v), UvA - Taalkunde In dit onderzoeksvoorstel wordt bekeken of een vertrouwde stem baby's helpt bij het woordleren. Zo ja, komt dit doordat baby's aandachtiger luisteren, of gemakkelijker luisteren naar deze stem, of allebei? Ook wordt onderzocht of een bekende stem het woordleren beïnvloedt van baby's met een verhoogd risico op autisme. Een rol voor mentale inhoud binnen empirische psychologie Dr. A. Kalis (v), UU - Filosofie Veel mentale toestanden hebben inhoud: onze overtuigingen, verlangens, intenties 'gaan ergens over'. De empirische psychologie biedt echter nauwelijks ruimte voor zo'n notie van inhoud. Dit project ontwikkelt een filosofische analyse die laat zien hoe mentale inhoud een rol kan en moet spelen in empirisch psychologisch onderzoek.



Page 10 of 38

Yoga, bingo en gebed in stadsvernieuwingsgebieden Dr. L.J. van de Kamp (v), UvT - Kunst en Architectuur Door middel van antropologisch veldwerk in Amsterdam-Noord onderzoek ik hoe de interactie tussen verschillende groepen mensen stadsvernieuwing beïnvloedt. Ik analyseer de dynamiek tussen oude en nieuwe bewoners, ondernemers, kunstenaars, welzijnswerkers, religieuze groeperingen, woningcorporaties en de overheid in hun omgang met industrieel erfgoed, collectieve rituelen en media en communicatie technologieën. Leren van het verleden: de invloed van de mens via landgebruik op de mondiale koolstofcyclus Dr. ir. C.G.M. (Kees) Klein Goldewijk (m), UU - Faculteit Geowetenschappen Klimaatmodellen worden geparameteriseerd op huidig landgebruik, maar moeten ook beter worden gekalibreerd met historisch landgebruik omdat de feedbacks met het klimaatsysteem kunnen veranderen over de tijd. Dit voorstel leidt tot een nieuwe mondiale dataset van historisch landgebruik, uniek, want voor het eerst aangevuld met kennis uit de archeologie en geschiedenis. De principes van peroxisoomvorming: oorsprong en morfogenese van organellen Dr. K. (Kèvin) Knoops (m), RUG - Moleculaire celbiologie Peroxisomen zijn essentiële celorganellen voor de stofwisseling. Een belangrijk nieuw vormingsproces voor peroxisomen wordt nu in detail ontleed met behulp van geavanceerde microscopische en biochemische technieken. Deze nieuwe concepten over peroxisoomvorming kunnen een belangrijke bijdrage aan medisch onderzoek leveren. Explosieve transmissie en gemeenschapsvorming op netwerken Dr. J. (Julia) Komjáthy (v), TU/e - Wiskunde Processen op netwerken beschrijven een aantal belangrijke fenomenen, bijvoorbeeld het verspreiden van informatie in een samenleving. Dit onderzoek stelt voor om twee belangrijke eigenschappen, namelijk extreem goed verbonden knooppunten en de vorming van gemeenschapsstructuren, met wiskundige precisie te analyseren. Genezing in beeld met geluid Dr. K. (Klazina) Kooiman (v), Erasmus MC - Biomedische Technologie Minuscule gasbelletjes hebben potentie om hart- en vaatziekten en kanker op te sporen en te genezen. Dit project bekijkt hoe gasbelletjes hechten aan zieke cellen zodat deze zichtbaar worden op echogeluid-beeld en hoe ze lokaal hoge doseringen medicijnen kunnen toedienen. Leren met het juiste tempo Dr. W.M. (Wouter) Koolen (m), CWI - Informatica Lerende computersystemen die gaandeweg steeds beter worden in hun taak worden alom ingezet. Bij huidige systemen moet handmatig het 'leertempo' worden afgesteld op de moeilijkheid van de leertaak. De onderzoekers ontwerpen nieuwe programma's die zelf het juiste leertempo ook leren. Late starters in de criminaliteit Dr. M.V. (Vere) van Koppen (v), VU - Strafrecht en Criminologie Wetenschap en beleid hebben hun pijlen altijd op jonge criminelen gericht. Waarschijnlijk zijn de meeste daders echter volwassen starters. Deze studie zal vaststellen hoeveel volwassen starters er eigenlijk zijn, wie zij zijn, en wat hun criminele carrières kan verklaren. Met deze kennis kunnen we betere interventies voor deze groep ontwikkelen. Terug naar de typemachine? - Informationele zelfbeschikking in een tijdperk van massaal toezicht van de staat Dr. E. (Eleni) Kosta (v), UvT - Recht, Technologie en Samenleving Dit project onderzoekt hoe de wetgever persoonsgegevens van individuen kan beschermen nu blijkt dat overheden zich massaal toegang verschaffen tot data van bedrijven als Facebook en Google. Er worden alternatieven voorgesteld voor informationele zelfbeschikking, zodat de gegevensprocessen van bedrijven transparanter en duidelijker worden en de burger beter wordt beschermd.



Page 11 of 38

Planning, plaatsen, prijzen en politiek: de economie van het ruimtelijke ordeningsbeleid Dr. H.R.A. (Hans) Koster (m), VU - Ruimtelijke economie We analyseren economische redenen om ruimtelijke ordening toe te passen. Door gebruik te maken van theoretische modellen en unieke micro-data kunnen we de invloed van bijvoorbeeld hoogterestricties, het beschermen van erfgoed en sociale huurwoningen op de stedelijke economie analyseren. Buurtverschillen in angst voor criminaliteit Dr. W. (Willem) de Koster (m), EUR - Sociologie In buurten met meer etnische minderheden zijn autochtonen banger voor criminaliteit, net als in buurten waar het rommeliger is en waar mensen minder contact met elkaar hebben. Maar waarom eigenlijk? Om dit te begrijpen worden inzichten uit de criminologie en de sociologie samengebracht en getest. Eutrofiëring en de ijzercyclus Dr. P. (Peter) Kraal (m), UU - Geochemie IJzer is een belangrijke voedingsstof voor microorganismen die ook de beschikbaarheid van andere voedingsstoffen in rivieren, meren en de zee en reguleert. Deze studie onderzoekt hoe, onder invloed van eutrofiëring, verandering van chemische condities in dit soort systemen de eigenschappen en begraving van ijzermineralen beïnvloedt. Rol van pupilsynchronisatie bij vertrouwen Dr. M.E. (Mariska) Kret (v), UvA - Werk- en organisatiepsychologie In de beslissing of we een onbekende vertrouwen of niet, gaan we af op onze intuïtie. Iemands pupilgrootte is een belangrijk signaal en wordt opgepikt door waarnemers wiens pupillen automatisch synchroniseren. Dit onderzoek richt zich op de relatie tussen pupilsynchronisatie en vertrouwen, en de neurohormonale processen die deze relatie moduleren. Verknoopte zintuigen bij autisme Dr. T.M. (Tessa) van Leeuwen (v), RU - Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour Mensen met autisme zien de wereld anders en bij synestheten zijn de zintuigen verbonden. Synesthesie komt vaker voor bij mensen met autisme. Bestaat er een gedeelde oorzaak voor de veranderde waarneming bij autisme en synesthesie? De onderzoekers gaan hersenactiviteit van mensen met autisme en synestheten vergelijken. Verbeterde modellering van de huidige en toekomstige polaire sneeuwbedekking Dr. J.T.M. (Jan) Lenaerts (m), UU - Institute for Marine and Atmospheric research Utrecht (IMAU) Het opwarmende klimaat veroorzaakt snelle veranderingen in de polaire gebieden op aarde, met name in de processen in polaire sneeuw. In dit project simuleer ik met een mondiaal klimaatmodel deze huidige en toekomstige veranderingen en de gevolgen daarvan voor het klimaat van de rest van onze planeet. Verdeeld door geheugen: omgaan met religieuze diversiteit na de Franse godsdienstoorlogen, 1598-1685 Dr. D.C. van der Linden (m), RUG - Geschiedenis Na een religieus conflict herinneren mensen zich nog altijd de misdaden van hun tegenstander. Dat maakt verzoening lastig. Dit project onderzoekt hoe conflicterende herinneringen aan de Franse godsdienstoorlogen (1562–1598) protestanten en katholieken bleef verdelen en religieuze verdraagzaamheid ondergroef. Compenserende consumptie: kosten en remedies Dr. M. (Monika) Lisjak (v), EUR - Marketing management In dit onderzoek wordt bestudeerd hoe mensen consumptie gebruiken om met de uitdagingen en tegenslagen in het leven om te gaan. In het bijzonder de kosten van dergelijk compensatiegedrag worden onderzocht. Daarnaast is het de bedoeling remedies te vinden waarmee mensen overconsumptie kunnen verminderen en het welzijn verhoogd kan worden. Hoe een hongerig afweersysteem te beïnvloeden is Dr. J. (Jorg) van Loosdregt (m), UMC Utrecht - Pediatrische immunologie Autofagie is een proces dat wordt aangezet als er onvoldoende voedingsstoffen zijn en is belangrijk voor verschillende cellulaire



Page 12 of 38

functies. De onderzoekers gaan bestuderen hoe autofagie het afweersysteem beïnvloed. Autofagie-manipulatie zou kunnen helpen bij het bestrijden van auto-immuunziekten als (jeugd)reuma. Leren ademen – Ontrafelen van de ademhalingsketen van de nitriet-oxiderende bacterie nitrospira moscoviensis Dr. S. (Sebastian) Lücker (m), RU - Ecologische Microbiologie Leren ademen. Nitriet-oxiderende bacteriën zijn overal in het milieu te vinden en zijn onmisbaar voor het reinigen van ons afvalwater. Het is echter niet duidelijk waar ze hun energie om te groeien vandaan halen. Het doel van dit project is inzicht te krijgen in de fundamentele mechanismen van hun stofwisseling en erachter te komen hoe deze bacteriën leven en hun energie in stand houden. Goed-gestructureerde ontologiën in de menswetenschappen Dr. D.L. Ludwig (m), VU - Filosofie Het onderzoeksproject houdt zich bezig met controversiële wetenschappelijke concepten zoals ‘psychische stoornis’, ‘intelligentie’ en ‘ras’. Wetenschappers kunnen mensen op verschillende manier indelen en dit project ontwikkelt een paradigma dat wetenschappelijke en ethische overwegingen bij het ontwikkelen van wetenschappelijke classificaties van mensen met elkaar in balans brengt. De kwaliteit van politiek debat en politiek vertrouwen Dr. S.M. (Sofie) Marien (v), UvA - Politicologie Er heerst bezorgdheid bij wetenschappers en binnen de Nederlandse bevolking over de verruwing van de omgangsvormen in de samenleving. In dit project wordt nagegaan of de kwaliteit van de politieke debatten in de media achteruit gaat, zoals vaak gesteld wordt, en wat de gevolgen hiervan zijn op politiek vertrouwen. Kennis in een onzekere wereld Dr. K.J. (Kimberley) Mathot (v), NIOZ - Mariene ecologie Kennis is noodzakelijk voor dieren om hun gedrag aan constant veranderende omstandigheden aan te passen. Dit project richt zich op de vraag hoe en waarom individuen verschillen in de manier waarop zij investeren in kennisvergaring en de gevolgen van zulke verschillen op fourageer- en trekgedrag. Nieuwe onderzoeksopzet voor leefstijlonderzoek Dr. A.M. (Anne) May (v), UMCU - Julius Centrum Effectiviteit van lichaamsbeweging wordt gemeten in gerandomiseerde studies. Loting in de controlegroep kan teleurstellend zijn: patiënten willen niet deelnemen of gaan alsnog bewegen. Dit voorstel beschrijft een nieuw onderzoeksopzet dat ook bij andere niet te blinderen interventies toegepast kan worden. Droge grond: een aanjager van droogte en hittegolven? Dr. D.G.M. (Diego) Miralles (m), VU - Aardwetenschappen De opwarming van de aarde zal naar verwachting hittegolven intenser maken en droogtes aanhoudender. Daarnaast zou droge grond een kritieke feedback in gang kunnen zetten die de droge en warme omstandigheden verder vergroot. Door middel van observaties zal deze klimaatfeedback onderzocht worden en de weergave hiervan in klimaatmodellen die voor voorspellingen gebruikt worden zal geëvalueerd worden. Mechanica, aerodynamica en energetica van de vliegprestaties van de mug Dr. ir. F.T. (Florian) Muijres (m), WUR - Experimental Zoology Hoe vliegen malariamuggen? Muggen zijn bijzonder gevaarlijk omdat ze ernstige ziektes zoals malaria verspreiden. Deze verspreiding is zeer effectief omdat muggen bloed zuigen en vliegen. Er is echter relatief weinig bekend over hun vliegprestaties. Daarom stel ik voor de vliegprestaties van muggen te bestuderen met een experimentele en modelmatige benadering. Verbinden van burgers: de versmolten identiteiten van Nusaybin, Turkije en Qamishle, Syrië Dr. T. (Tsolin) Nalbantian (v), UL - LIAS In dit project wordt gezocht naar band die Syrische en Turkse burgers delen en die over de verschillen op etnisch, religieus en nationaal gebied heen reiken. Daarmee wordt gecorrigeerd hoe deze mensen in de media en in de geschiedenis afgeschilderd worden waarin uitgegaan wordt van essentiële verschillen die het huidige geweld in de regio rechtvaardigen.



Page 13 of 38

De beste herstelcel voor kraakbeen R. (Roberto) Narcisi, PhD (m), Erasmus MC - Orthopedie Beschadigd kraakbeen herstelt niet vanzelf en veroorzaakt gewrichtspijn en problemen met bewegen. Met het identificeren van de ideale herstelcellen die vaak vermenigvuldigd kunnen worden en die stabiel kraakbeen kunnen maken, wil ik zorgen dat kraakbeendefecten hersteld kunnen worden met celtherapie. Hoe reduceer je breinbrekers tot invuloefeningen? Dr. J. (Jesper) Nederlof (m), UM - Informatica Een natuurlijke strategie voor het oplossen van een complexe taak, is transformatie naar een simpele taak (bijvoorbeeld, pak een koffer in door alle lay-outs te proberen). De onderzoeker bestudeert deze strategie voor complexe planningsproblemen die met computers opgelost moeten worden. De richting van celdeling bepaalt Dr. M. (Micha) Nethe (m), Nederlands Kanker Instituut - Oncologie Delende cellen die in de 'verkeerde' richting delen kunnen het functioneren van een orgaan verstoren. De onderzoekers zullen analyseren hoe de borstklier fout gedeelde cellen opruimt en in welke mate deze cellen bijdragen aan het ontstaan van borstkanker. Verstoppen en vertellen. Geheimhouding en openheid in Nederlandse overzeese handelscompagniëen in de Gouden Eeuw Dr. D.H. van Netten (v), UvA - Geschiedenis Geheimen creëren macht, angst en verlangen. Hoe werd omgegaan met geheimhouding en openheid in de Nederlandse overzeese handelscompagnieën (VOC en WIC)? Dit project onderzoekt de zeventiende-eeuwse praktijk van het verbergen en onthullen van informatie door zeelieden, kooplieden, wetenschappers en bestuurders. Wat gebeurde er met spionnen, verraders en klokkenluiders? Glasovergang en kristallisatie van actieve colloïdale materie Dr. R. (Ran) Ni (m), UvA Anders dan passieve materie, is actieve materie in staat om biologische/ chemische energie om te zetten in beweging, waardoor verschillende opvallende nieuwe fenomenen ontstaan. De dynamische faseovergang in systemen van actieve materie wordt bestudeerd met behulp van computersimulaties, in het bijzonder glasovergang en kristallisatie. Werken naar veiligere taakontwerpen: interacties tussen werkdruk en vermoeidheid bij het uitvoeren van taken Dr. A. (Arne) Nieuwenhuys (m), RU - Werk- en organisatiepsychologie De opkomst van een 24-uurs consumentensamenleving stelt hoge eisen aan werknemers, waardoor werkdruk en vermoeidheid toenemen. Op zoek naar een gezonde balans tussen productiviteit en veiligheid onderzoekt dit project hoe werkdruk en vermoeidheid elkaar kunnen versterken of juist tegenwerken en - tijdens het werk verschillende aspecten van het menselijk handelen beïnvloeden. De geheimen van ionenwind Dr. ir. S. (Sander) Nijdam (m), TU/e - Plasmafysica Gas kan in beweging gebracht worden door elektriciteit. Dit heet ionenwind en kan gebruikt worden in vliegtuigvleugels of voor koeling van elektronica. De onderzoekers gaan de principes hiervan doorgronden zodat de toepassingen van de grond kunnen komen. Receptoreiwitten als aangrijpingspunt voor nieuwe medicijnen tegen hersentumoren Dr. S. (Saskia) Nijmeijer (v), VU - Chemistry and Pharmaceutical Sciences Glioblastoma is een onbehandelbare hersentumor. Twee receptoreiwitten komen verhoogd tot expressie in deze hersentumor. Ik ga onderzoeken hoe de biochemische werking van deze receptoreiwitten bijdraagt aan glioblastoma. Wanneer we vervolgens de werking van deze receptoreiwitten begrijpen en kunnen beïnvloeden, hebben we een aangrijpingspunt voor nieuwe medicijnen. Kwantumoptica van spins in halfgeleider golfgeleiders Dr. D.O.S. (Danny) O’Shea (m), RUG Een kwantummechanisch geheugen kan gebruikt worden om optische pulsen op te slaan in een communicatienetwerk om zo de mogelijkheid tot afluisteren uit te sluiten. Door het gebruik van nieuwe materialen



Page 14 of 38

en controletechnieken zal een kwantumgeheugen gebaseerd op halfgeleiders ontworpen en verkend worden met een krachtige deviceon-a-chip benadering. Ontwikkelen van nieuwe statistische technieken waarmee een schat aan registerdata ontsloten wordt voor de sociale wetenschappen Dr. D.L. (Daniel) Oberski (m), UvT - Methodologie en Statistiek Big data uit overheidsadministraties bieden een enorme potentie voor de sociale wetenschappen. We hebben echter aanwijzingen dat registerdata vaak fouten bevatten, terwijl de omvang van die meetfouten en de gevolgen ervan voor statistische analyses nog onbekend zijn. Ik ontwikkel daarom statistische methodes om registerfouten te schatten en ervoor te corrigeren. Microprobe voor nauwkeuriger metingen in de hersenen Dr. M. (Mathieu) Odijk (m), UT - BIOS Bestaande technieken om neurotransmitters in de hersenen te volgen zijn relatief traag en groot. Een nieuwe microprobe is nodig om deze moleculen voorafgaand aan de aanzet van een migraineaanval tot op de seconde te volgen. Tevens kan met deze microprobe de rol van acetylcholine in cognitieve processen veel nauwkeuriger worden onderzocht. De rol van handbewegingen tijdens het verwerven van gebarentaal als tweede taal Dr. G. Ortega (m), RU / Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek Taalkunde In dit project wordt onderzocht hoe ervaring met handbewegingen Nederlands-sprekers helpt bij het leren van de Nederlandse Gebarentaal. Er wordt bekeken of mensen die gebarentaal leren hun eigen handbewegingen maken voor gebaren die op elkaar lijken en er wordt onderzocht of de hersenen gebaren en handbewegingen op een verschillende manier verwerken. Theorie of toepassing? Naar een systematische toepassing van criteria voor strafbaarstelling in Europees recht Mr. J.W. (Jannemieke) Ouwerkerk (v), UvT - Strafrecht De Europese Unie kan aan de lidstaten voorschrijven dat zij bepaalde gedragingen in nationale wetgeving strafbaar stellen. Dit project onderzoekt op welke gronden (zgn. 'criteria voor strafbaarstelling') de Europese Unie hiertoe kan overgaan. Tevens wordt een instrument ontwikkeld teneinde een systematische toepassing van deze criteria te vergemakkelijken en te realiseren. De kunst van het onderwijzen: Griekse didactische heldendichten van de Hellenistische tot de Romeinse periode Dr. F. Overduin (m), RU - Taal en Literatuur Didactische poëzie in het Oudgrieks uit de eerste eeuwen n.Chr. wordt grotendeels genegeerd door classici. Hoe moet men deze technische kennis in homerische verzen waarderen? Dit onderzoek zal deze lange gedichten, waarin kunst en kennis samenkomen, niet beschouwen vanuit de geleerde inhoud, maar juist vanuit de literaire epische traditie. De oneindige atoomlaser Dr. B.P. (Benjamin) Pasquiou (m), UvA Atomen zijn niet alleen deeltjes, maar ook golven. Daarom, net als met licht, kan een atoomlaser gebouwd worden. Recente ontdekkingen van de onderzoekers hebben de grootste obstakels om deze continue atoomlaser te bouwen weggenomen. De onderzoekers zullen deze laser bouwen en gebruiken om zeer nauwkeurige metingen te doen. Het gat dichten tussen de porie en de macroschaal: de ontbrekende schakel voor het modelleren van stoftransport door een onverzadigde zone Dr. A. (Amir) Raoof (m), UU - Hydrogeologie Bodemvervuiling door agrarisch en industrieel gebruik vormt een serieus probleem voor het milieu, onze drinkwatervoorzieningen en gezondheid dat moet worden begrepen en tegengegaan voor een duurzame toekomst. Dit project zal essentiële informatie opleveren die het mogelijk maakt om een adequate voorspelling te doen van transport van vervuilingen in de bodem. Wat een geweldig idee! Het selecteren van creatieve ideeën begrijpen en verbeteren Dr. S.M. (Simone) Ritter (v), RU - Sociale en Cultuurpsychologie Voor innovatie is het van cruciaal belang om, uit een verzameling van



Page 15 of 38

ideeën, de meest creatieve ideeën te selecteren. Werkelijk vernieuwende ideeën worden vaak ten onrechte verworpen. Dit project onderzoekt de cognitieve processen die de onjuiste beoordeling van ideeën veroorzaken en hoe de selectie van creatieve ideeën verbeterd kan worden. In de huid van malariaparasieten Dr. M. (Meta) Roestenberg (v), LUMC - Parasitologie Plasmodium falciparum malaria is een ernstige infectieziekte, overgedragen door muggen. In dit project wordt onderzocht hoe deze parasieten zich ontwikkelen in de huid en hier afweercellen beïnvloeden, opdat een effectief, praktisch toe te dienen malariavaccin ontwikkeld kan worden. Reclameweerbare kinderen Dr. E. (Esther) Rozendaal (v), RU - Communicatiewetenschap Kinderen groeien tegenwoordig op in een wereld vol reclame. Zij zien reclame op tv, op het internet en zelfs op hun mobiele telefoon. Dit leidt tot materialisme, ongezond eetgedrag, en ouder-kind conflicten. Dit project onderzoekt hoe een innovatieve educatieve interventie kinderen weerbaarder kan maken tegen de effecten van reclame. Mini-organen klaarmaken voor transplantatie Dr. L.N. (Norman) Sachs (m), Hubrecht Instituut Mini-organen kunnen mogelijk de noodzaak voor donororganen wegnemen. Helaas groeien ze alleen in tumorextracten van muizen. Belangrijke ankerpunten zullen worden opgespoord en op een klinisch veilig kunstmatig substraat gekopieerd/ geplakt worden. Ook zal de hechting van organoïden tijdens transplantatie verbeterd worden. Zintuiglijke waarneming: perceptiewerkwoorden in de interactie tussen kinderen en volwassenen in twee culturen Dr. L. San Roque (v), RU - Taalkunde Hoewel onze fysiologie voor zintuiglijke waarneming hetzelfde is, coderen talen op verbazingwekkend uiteenlopende manieren voor deze waarneming. Hoe diep gaan deze verschillen? Gesprekken tussen kinderen en volwassenen worden bestudeerd om uit te vinden hoe, waarom en wanneer we perceptiewerkwoorden leren (bijv. ‘proeven’) en of dit hetzelfde is in verschillende culturen. Fort Europa als mobiele ruimte? Mobiliteit binnen de EU van Afrikaanse migranten Dr. J. (Joris) Schapendonk (m), RU - Sociale Geografie Met een innovatief onderzoeksontwerp, gespecialiseerd in het volgen van migranten, geeft dit onderzoek systematisch inzicht in hoe, hoeveel en waarom Afrikaanse migranten over de binnengrenzen van de EU reizen. Met mobiliteit in plaats van plaatsgebondenheid als uitgangspunt, resulteert dit project in nieuwe startpunten om het integratieproces van migranten te begrijpen. ADHD en verslaafd Dr. A.F.A. (Arnt) Schellekens (m), UMCN Een derde van de kinderen met ADHD ontwikkelt verslavingsproblemen. Bij hen werkt de behandeling van ADHD minder goed en zij komen heel moeilijk van hun verslaving af. Door hersenfuncties en erfelijke factoren te bestuderen, zullen deze verslavingsproblemen in de toekomst beter behandeld en voorkomen kunnen worden. Het gokkende brein Dr. G.T. (Guillaume) Sescousse (m), RU - Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour Gokverslaving leidt tot dramatische gevolgen, net als drugsverslaving. Toch is er veel minder bekend over wat in de hersenen ten grondslag ligt aan overmatig gokken. Door de slimme combinatie van hersenscans en een smartphone-app kunnen de onderzoekers nu in kaart brengen hoe hersenactiviteit van gokkers samenhangt met hun dagelijkse gokgedrag. Je bent wat je trackt: de praktijk van autonomie, solidariteit en authenticiteit in een tijdperk van gepersonaliseerde gezondheidszorg Dr. T. Sharon (v), UM - Filosofie Gepersonaliseerde gezondheidszorg wordt gezien als de oplossing voor onze crisis in de gezondheidszorg. Maar er is weinig bekend over de effecten die zij zal hebben op het dagelijks leven van mensen. Dit



Page 16 of 38

onderzoek kijkt naar hoe een sleuteltechnologie – selftracking hulpmiddelen – de waarden van mensen en hoe ze zichzelf zien, verandert. Resonerende ritmes in de hersenen van baby’s – over individuele verschillen in taalverwerving Dr. T.M. Snijders (v), RU - Taalkunde Ik onderzoek of baby’s woorden beter oppikken wanneer hun hersenen met spraak mee resoneren. Helpt het als ze woorden in een strak ritme horen, zoals in een liedje? Voorspellen verschillen tussen baby’s in deze breinresonantie hun latere taalontwikkeling? Is dit genetisch bepaald? Hoe beïnvloeden leerlingen elkaars mening over andere etnische groepen? Dr. T.H. (Tobias) Stark (m), UU - European Research Centre on Migration and Ethnic Relations (ERCOMER) Ik ga onderzoeken of de positie van leerlingen in het vriendschapsnetwerk bepaalt wie het meest invloedrijk is. Met deze kennis wordt een interventie ontwikkeld die tolerantie bevordert onder invloedrijke leerlingen. Deze invloedrijke leerlingen zullen later de tolerantie onder hun klasgenoten verspreiden. Vitale kunst: portretten van transgenders als visueel activisme Dr. E.A. Steinbock (v), UM - Genderstudies Hoewel veel mensen bekend zijn met de term 'transgender', is er weinig bekend over de ervaringen met, en de reacties op, sociale stigma's die transgenders ervaren. Door de bestudering van visueel activisme en het medialandschap waarin dit plaatsvindt, benadruk ik de strategische rol van het portret in de (h)erkenning van discriminatie. Extra beveiligingslaag tegen vervalste digitale handtekeningen Dr. ir. M.M.J. (Marc) Stevens (m), CWI – Informatica/Wiskunde Digitale handtekeningen en andere cryptografische standaarden zijn cruciaal voor de internetveiligheid. Dit onderzoek richt zich op een nieuwe extra beveiligingslaag tegen zwakheden in veel gebruikte standaarden. Hiermee kunnen bedreigingen zoals de digitale handtekeningvervalsing in de supermalware Flame worden tegengegaan. Spreekt het lab de waarheid? Dr. J.T.R. (Jan) Stoop (m), EUR - Toegepaste Economie Economen gebruiken het lab om prosociaal gedrag te bestuderen. Maar, voorspellen deze resultaten gedrag in het echt? De onderzoeker vergelijkt stapsgewijs labresultaten met gedrag in het echt. De stappen tonen waar het lab kan verbeteren. De onderzoeker past deze verbeteringen toe in het lab. Informele netwerken en zorg in een participatiesamenleving: veranderingen, mechanismen en gevolgen Dr. B.A. (Bianca) Suanet (v), VU - Sociologie De participatiesamenleving roept de vraag op of persoonlijke netwerken van ouderen in staat zijn voldoende mantelzorg te verlenen. In deze studie onderzoek ik hoe verandering in netwerktypen het informele en formele zorggebruik in de laatste twintig jaar hebben beïnvloed. Ik ga ook na welke categorieën van ouderen kwetsbaar zijn. Tijd in vroegmoderne metafysica Dr. A.E. Thomas (v), RUG - Filosofie In dit project worden 'nieuwe' zeventiende-eeuwse ontwikkelingen in de filosofie van tijd uitgelegd: tijd die beleefd wordt als een ding en als goddelijk. Dit had invloed op denkbeelden over vrije wil, persoonlijke identiteit en idealisme. Met andere wetenschappers wordt in dit project ook de rol benadrukt die verwaarloosde vrouwelijke filosofen speelden in het vroeg-moderne gedachtegoed. De oorsprong van zonnestelsels onthullen: onderzoek naar de vorming van protoplanetaire schijven en binaire sterren Dr. J. (John) Tobin (m), National Radio Astronomy Observatory (US) Astronomie De oorsprong van zonnestelsels, ook het onze, ligt in de vorming van een roterende schijf van gas en stof rond de pasgeboren ster, maar hoe dit proces gebeurt is nog helemaal niet begrepen. Revolutionaire nieuwe radiotelescopen zullen worden gebruikt om theorieën voor het ontstaan van sterren en schijven te testen.



Page 17 of 38

Pantser tegen depressie Dr. M.J. (Marie-José) van Tol (v), UMCG - Neuroimaging Center Wie eenmaal depressief is geweest, is vatbaar om dat nog eens te worden. Dit onderzoek ontrafelt hoe preventieve cognitieve therapie het brein wapent tegen terugval, om te voorspellen bij wie preventieve therapie de kans op nieuwe depressieve episodes verkleint. Hij bedreigde me met de dood! De copingstrategieën van publieke dienstverleners bij agressie van burgers Dr. L.G. (Lars) Tummers (m), EUR - Openbaar bestuur Burgers zijn soms agressief tegen publieke dienstverleners. Dit varieert van schelden, bedreigingen tot fysieke aanvallen. Dit project analyseert de effecten van verschillende typen van burgeragressie voor de werkbeleving van publieke dienstverleners. Niet alle agressie is te voorkomen. Daarom onderzoekt dit project ook hoe dienstverleners het beste met agressie kunnen omgaan. Mini-buisjes laten groeien en krimpen Dr. B. (Babet) van der Vaart (v), NKI - Celbiologie Cellen bevatten buisjes die groeien en krimpen met behulp van eiwitten die specifiek aan de uiteindjes binden. De dynamiek van de buisjes is belangrijk want wanneer deze ontregeld raakt, kan celdeling verstoord worden en kan kanker ontstaan. In dit onderzoek wordt bestudeerd hoe de eiwitcompositie aan de buiseindjes wordt gereguleerd. Lichaamseigen medicijnkoeriers Dr. P. Vader (m), UMCU - Laboratoria en apotheek Cellen in het menselijk lichaam wisselen informatie uit via kleine membraanblaasjes. De onderzoekers gaan uitzoeken hoe ze dat doen en of deze blaasjes ook gebruikt kunnen worden om medicijnen over te brengen naar door ziekte aangetaste cellen. Weten moeders het beter? Dr. O.H. (Oscar) Vedder (m), RUG - Gedragsbiologie Dit onderzoek aan vrij-levende visdiefjes gaat na of moeders in bepaalde gevallen hun nakomelingen, via hormonen in eieren, stimuleren om meer in groei in plaats van lichaamsonderhoud te investeren. Dit kan voordeel opleveren in situaties met veel competitie en een grotere kans op voortijdige sterfte. Specialisten aan het werk: hoe ontbinders plantenafval afbreken Dr. G.F. (Ciska) Veen (v), NIOO-KNAW Dood plantenmateriaal, oftewel strooisel, wordt afgebroken door bodemorganismen. In dit project wordt onderzocht hoe bodemorganismen zich specialiseren op strooisel en wat dit voor gevolgen heeft voor het functioneren van ecosystemen. Dit onderzoek is belangrijk omdat door klimaatverandering specifieke associaties tussen strooisel en bodemorganismen ontkoppeld kunnen raken. Niemand is een eiland Dr. E. (Eva) Velthorst (v), AMC - Psychiatrie Sociale isolatie is een ernstig probleem bij psychotische stoornissen. Zeker in de adolescentie, wanneer de eerste psychotische klachten zich openbaren, heeft sociaal terugtrekgedrag desastreuse gevolgen. Met innovatieve methoden worden de verschillende oorzaken van terugtrekgedrag bij deze jongeren in kaart gebracht. Je zenuwen de baas Dr. B. (Bart) Verkuil (m), UL - Klinische Psychologie Iemand die veel piekert wordt een zenuwpees genoemd. Bij piekeraars is de vagale zenuw die zorgt voor ontspanning inderdaad minder actief. De onderzoeker bekijkt of piekeren afneemt wanneer deze zenuw elektrisch wordt gestimuleerd, wat kan leiden tot nieuwe inzichten in de behandeling van verscheidene psychische aandoeningen. Het vroege heelal onderzoeken met kwantumzwaartekracht Dr. F. (Francesca) Vidotto (v), RU Wat was de vorm van het heelal ten tijde van de Big Bang? Hoe ontwikkelden zich de minuscule onregelmatigheden van waaruit alle kosmische structuren, zoals ons sterrenstelsel, zich vormden? Het middel om deze vragen te beantwoorden is quantumzwaartekracht, een theorie die zowel quantummechanica als de Algemene Relativiteitstheorie in ogenschouw neemt.



Page 18 of 38

Een betere uitlaat voor een fusiereactor Dr. W.A.J. (Wouter) Vijvers (m), FOM-instituut DIFFER Kernfusie kan potentieel op grote schaal schone, duurzame, veilige energie opwekken. De uitlaat van een fusiereactor wordt blootgesteld aan condities vergelijkbaar met die op het zonneoppervlak. Dit project zal een innovatief meetsysteem ontwikkelen om de plasma-uitlaat volledig door te meten en vervolgens te temmen. Belangrijke kwaliteit: waterkwaliteit opnemen in mondiale waterstress-projecties Dr. M.T.H. (Michelle) van Vliet (v), WUR - Aardsysteemkunde Waterstress neemt wereldwijd toe doordat de vraag naar kwalitatief goed water toeneemt onder een groeiende, welvarende wereldbevolking, terwijl waterbeschikbaarheid verandert door o.a. klimaatverandering. Dit onderzoek ontwikkelt een integraal model om huidige en toekomstige waterstress wereldwijd te bepalen. Mogelijkheden voor verbetering van waterkwaliteit door technologische oplossingen worden geëvalueerd. Nieuwe manieren om immuunreacties te onderdrukken: CD200R beïnvloedt activiteit TLR Dr. M. (Michiel) van der Vlist (m), UMCU - Immunologie Tijdens infecties ruimt het afweersysteem ziekteverwekkers op. Onbedoelde schade tijdens deze opruimreactie mag niet ten koste gaan van de gezondheid van eigen organen. Mijn onderzoek bestudeert een eiwit dat een overmatige afweerreactie via een nieuw en heel ander mechanisme voorkomt dan via de tot nu toe bekende mechanismen. De genetische code van gifslangen Dr. F.J. (Freek) Vonk (m), Naturalis Slangen gebruiken gif - een mengsel van eiwitten - om prooien te vangen. Die eiwitten zijn ontstaan door genetische aanpassing van normale (niet-giftige) lichaamseiwitten. In dit project worden de genomen van twee giftige slangensoorten opgehelderd, om die aanpassingen beter te begrijpen. Afrika in de uitverkoop? Dr. ir. M.J. (Maarten) Voors (m), WUR - Ontwikkelingseconomie Buitenlandse investeringen in de Afrikaanse landbouw zijn recent sterk toegenomen. De gevolgen hiervan zijn potentieel verreikend maar niet systematisch onderzocht. Dit onderzoek analyseert de causale effecten op ontwikkeling voor het Afrikaanse continent, en analyseert in detail een grootschalig commercieel landbouwproject in Sierra Leone. Experimentele evolutie van antibioticaresistentie in bacteriële consortia Dr. M.G.J. (Marjon) de Vos (v), WUR - Plantenwetenschappen Antibioticaresistentie is een groeiend, wereldwijd, probleem, omdat het de behandeling van infecties bemoeilijkt. In infecties veroorzaakt door meerdere ziekteverwekkers hebben bacteriën vaak onderlinge interacties die hun groei beïnvloeden. In deze studie zullen de onderzoekers het effect van deze onderlinge interacties op de evolutie van antibioticaresistentie bestuderen. Remmen van de zeer verschillende receptorbindingsplaatsen van het Influenza A Virus met behulp van zijn geconserveerde ligand Dr. R.P. (Robert) de Vries (m), UU - Faculteit Bètawetenschappen Universele remmers voor griep - humane en animale griep virussen binden een en dezelfde soort receptor op verschillende manieren. Hoe anders zij dat ook doen, een deel is geconserveerd. Dat geconserveerde deel gaan we zo nabootsen en modificeren dat we het virus kunnen remmen. Moleculaire handigheid meten en regelen Dr. S.J. (Sander) Wezenberg (m), RUG - Stratingh Institute for Chemistry Veel moleculen uit de natuur hebben een ongelijk spiegelbeeld (linksen rechtshandig), oftewel ze zijn chiraal. De verhouding tussen de spiegelbeelden blijkt van invloed op bepaalde biologische functies. De onderzoeker gaat chemische methoden ontwikkelen om enerzijds chirale verhoudingen te bepalen en anderzijds te beïnvloeden. Netwerken van symptomen in psychose Dr. J.T.W. (Hanneke) Wigman (v), UMCG - Psychiatrie De onderzoeker bestudeert het ontstaan van psychoses (het verlies van grip op de werkelijkheid) door netwerken van vroege symptomen



Page 19 of 38

in kaart te brengen en per persoon te kijken hoe deze symptomen elkaar beïnvloeden. Dit helpt om persoonlijke behandeladviezen te ontwikkelen. 3D-modellen van eiwit-RNA-complexen Dr. L. (Li) Xue (v) UU - Scheikunde Eiwit-RNA-interacties zijn onmisbaar voor het functioneren van de cel en een verstoring van deze interacties speelt een rol in verschillende ziekten bij de mens. Voor het ontwerpen van medicijnen is structurele kennis over de betrokken complexen nodig, maar dit blijft in zowel experimenteel als computationeel opzicht een uitdaging. Dit probleem zal aangepakt worden met behulp van kunstmatige intelligentie en het bouwen van 3D-modellen van eiwit-RNA-complexen. Van mondiale gezondheid naar lokale ontwikkeling: een casestudie van de 'Eerste 1000 Dagen van het Leven'interventie in Guatemala Dr. E.J.F. (Emily) Yates-Doerr (v), UvA - AISSR De Verenigde Naties gaan gezondheidszorg verbinden met aandacht voor ontwikkeling en duurzaamheid. Ze starten met projecten voor kinderen in de eerste 1000 dagen van af hun conceptie door de voedingssituatie van moeders te verbeteren. De onderzoekster gaat in de hooglanden van Guatemala na hoe dit mondiale beleid uitwerkt in lokale situaties. Monsters onthuld: kosmische straling en donkere materie in clusters van sterrenstelsels Dr. F. (Fabio) Zandanel (m), UvA - Astronomie Hoe heeft het heelal zich ontwikkeld? Wat is donkere materie? Deze vragen zal ik bestuderen aan de hand van de grootste structuren in het heelal: clusters. Bestaande uit honderden sterrenstelsels en met een massa van een miljoen miljard keer die van de zon zijn zij wellicht de sleutel tot antwoorden. Nanostructuren voor Energetische Wijsheid (NEW) Dr. I. (Ilaria) Zardo (v), TU/e Nanostructuren in het algemeen en nanodraden in het bijzonder zijn waarschijnlijk superieur aan conventionele materialen voor het omzetten van energie. Het project richt zich op het onderzoeken en construeren van nanomaterialen met thermo-elektrische toepassingen. De vernieuwende aanpak rust op twee hoofdpijlers: samengestelde nanodraden en topologische thermo-elektrische nanostructuren. High-throughput 3D-beeldvorming voor nanowetenschappen Dr. X. (Xiaodong) Zhuge (m), CWI - Scientific Computing / LUMC Molecular Cell Biology Een cruciale vraag in de nanowetenschap is hoe de driedimensionale structuur van microscopische deeltjes (biologische structuren, nanomaterialen) in grote volumes is geordend. In dit project ontwikkelen we nieuwe methoden voor het reconstrueren van grote volumes om snelle beeldvorming met nanometer resolutie mogelijk te maken. Kleine trillinkjes, grote gevolgen: de seismologie van epileptische aanvallen Dr. M. (Maeike) Zijlmans (v), UMCU - Neurologie Epilepsie brengt patiënten onzekerheid. Recent werden in het zieke weefsel elektrische hoogfrequente trillinkjes gevonden die de epileptische ziekte-activiteit weerspiegelen. De onderzoeker wil deze trillinkjes opvangen met het gewone hersenfilmpje om te gebruiken bij de diagnose en behandeling van epilepsie.

Laureaten NWO Aard- en Levenswetenschappen Z/E-conversie van hexenal als modulator van insectenfysiologie en plant-herbivoorinteracties Dr. S. (Silke) Allmann (v), UvA - Plantenfysiologie Onder stress geven planten de groene geurstof Z-3-hexenal af aan de lucht. Rupsen die van planten eten zetten deze stof om in E-2-hexenal. Ik onderzoek waarom de rups deze stof omzet en wat precies de gevolgen zijn voor de fysiologie en ecologie van plant en rups. Eilanden binnen eilanden: het gevolg van isolatie op mariene biodiversiteit Dr. L.E. (Leontine) Becking (v), Naturalis Mariene meren bieden een unieke kijk op biodiversiteit in zee. Eilanden spelen sinds Darwin een sleutelrol binnen de biologie als natuurlijke laboratoria van ecologie en evolutie. Onderzoek naar



Page 20 of 38

mariene meren – een soort binnenste-buiten eilanden - kan nieuwe inzichten opleveren in de processen die zorgen voor de biodiversiteit van tropische zeeën. Geheugenmechanismen in het slapende kleine hersenen Dr. C.B. (Cathrin) Canto (v), NIN - Cerebellar Coordination & Cognition Cognitie in de slapende kleine hersenen. De kleine hersenen zijn essentieel voor geheugenvorming van motorische en cognitieve leerprocessen. De onderzoekster gaat ontrafelen hoe cellen in de kleine hersenen informatie coderen tijdens leerprocessen en welke rol slaap speelt bij dit proces. De hulproep van je buren uitbuiten – de rol van herbivoorgeïnduceerde plantengeurstoffen binnen groeistrategieën van planten Dr. J.C. (Bob) Douma (m), WUR - Gewas- & Onkruidecologie Als planten worden aangevreten door insecten gaan ze vluchtige stoffen produceren. Maar buurplanten kunnen deze informatie gebruiken om hun investering in verdediging of groei te reguleren. Ik onderzoek met behulp van 3D-modellen, evolutionaire speltheorie en experimenten welke strategie voordelig is. Deze inzichten helpen gewasproductie te verduurzamen. De functies van netwerken van cerebellaire kernen in sensomotorische verwerking ontrafelen Dr. Z. (Zhenyu) Gao (m), Erasmus MC - Neurowetenschappen De output van het cerebellum wordt gevormd door de cerebellaire kernen en is van belang voor de sturing van motoriek. Ik zal de connecties van de kernneuronen bestuderen waardoor een beter beeld zal ontstaan van de mechanismen waarmee het brein de motoriek met grote temporele precisie controleert. Functioneel onderzoek van lange, niet-coderende RNA’s in darmstamcellen met behulp van een organoïde- en een muismodelsysteem Dr. I. (Inha) Heo (v), Hubrecht Instituut In het afgelopen decennium is lncRNA naar voren gekomen als een nieuwe regulator in meerdere biologische processen. Hoewel er duizenden lncRNA’s gevonden zijn blijft de fysiologische rol van de meeste lncRNA’s onbekend. De onderzoeker zal de fysiologische rol onderzoeken van lncRNA’s in darmstamcellen, die tot de meest bestudeerde stamcellen bij volwassenen behoren. De principes van peroxisoomvorming: oorsprong en morfogenese van organellen Dr. K. (Kèvin) Knoops (m), RUG - Moleculaire celbiologie Peroxisomen zijn essentiële celorganellen voor de stofwisseling. Een belangrijk nieuw vormingsproces voor peroxisomen wordt nu in detail ontleed met behulp van geavanceerde microscopische en biochemische technieken. Deze nieuwe concepten over peroxisoomvorming kunnen een belangrijke bijdrage aan medisch onderzoek leveren. Eutrofiëring en de ijzercyclus Dr. P. (Peter) Kraal (m), UU - Geochemie IJzer is een belangrijke voedingsstof voor microorganismen die ook de beschikbaarheid van andere voedingsstoffen in rivieren, meren en de zee en reguleert. Deze studie onderzoekt hoe, onder invloed van eutrofiëring, verandering van chemische condities in dit soort systemen de eigenschappen en begraving van ijzermineralen beïnvloedt. Verbeterde modellering van de huidige en toekomstige polaire sneeuwbedekking Dr. J.T.M. (Jan) Lenaerts (m), UU - Institute for Marine and Atmospheric research Utrecht (IMAU) Het opwarmende klimaat veroorzaakt snelle veranderingen in de polaire gebieden op aarde, met name in de processen in polaire sneeuw. In dit project simuleer ik met een mondiaal klimaatmodel deze huidige en toekomstige veranderingen en de gevolgen daarvan voor het klimaat van de rest van onze planeet. Leren ademen – Ontrafelen van de ademhalingsketen van de nitriet-oxiderende bacterie nitrospira moscoviensis Dr. S. (Sebastian) Lücker (m), RU - Ecologische Microbiologie Leren ademen. Nitriet-oxiderende bacteriën zijn overal in het milieu te vinden en zijn onmisbaar voor het reinigen van ons afvalwater. Het is



Page 21 of 38

echter niet duidelijk waar ze hun energie om te groeien vandaan halen. Het doel van dit project is inzicht te krijgen in de fundamentele mechanismen van hun stofwisseling en erachter te komen hoe deze bacteriën leven en hun energie in stand houden. Kennis in een onzekere wereld Dr. K.J. (Kimberley) Mathot (v), NIOZ - Mariene ecologie Kennis is noodzakelijk voor dieren om hun gedrag aan constant veranderende omstandigheden aan te passen. Dit project richt zich op de vraag hoe en waarom individuen verschillen in de manier waarop zij investeren in kennisvergaring en de gevolgen van zulke verschillen op fourageer- en trekgedrag. Droge grond: een aanjager van droogte en hittegolven? Dr. D.G.M. (Diego) Miralles (m), VU - Aardwetenschappen De opwarming van de aarde zal naar verwachting hittegolven intenser maken en droogtes aanhoudender. Daarnaast zou droge grond een kritieke feedback in gang kunnen zetten die de droge en warme omstandigheden verder vergroot. Door middel van observaties zal deze klimaatfeedback onderzocht worden en de weergave hiervan in klimaatmodellen die voor voorspellingen gebruikt worden zal geëvalueerd worden. Mechanica, aerodynamica en energetica van de vliegprestaties van de mug Dr. ir. F.T. (Florian) Muijres (m), WUR – Experimentele Dierkunde Hoe vliegen malariamuggen? Muggen zijn bijzonder gevaarlijk omdat ze ernstige ziektes zoals malaria verspreiden. Deze verspreiding is zeer effectief omdat muggen bloed zuigen en vliegen. Er is echter relatief weinig bekend over hun vliegprestaties. Daarom stel ik voor de vliegprestaties van muggen te bestuderen met een experimentele en modelmatige benadering. Het gat dichten tussen de porie en de macroschaal: de ontbrekende schakel voor het modelleren van stoftransport door een onverzadigde zone Dr. A. (Amir) Raoof (m), UU - Hydrogeologie Bodemvervuiling door agrarisch en industrieel gebruik vormt een serieus probleem voor het milieu, onze drinkwatervoorzieningen en gezondheid dat moet worden begrepen en tegengegaan voor een duurzame toekomst. Dit project zal essentiële informatie opleveren die het mogelijk maakt om een adequate voorspelling te doen van transport van vervuilingen in de bodem. Mini-buisjes laten groeien en krimpen. Dr. B. (Babet) van der Vaart (v), NKI - Celbiologie Cellen bevatten buisjes die groeien en krimpen met behulp van eiwitten die specifiek aan de uiteindjes binden. De dynamiek van de buisjes is belangrijk want wanneer deze ontregeld raakt, kan celdeling verstoord worden en kan kanker ontstaan. In dit onderzoek wordt bestudeerd hoe de eiwitcompositie aan de buiseindjes wordt gereguleerd. Weten moeders het beter? Dr. O.H. (Oscar) Vedder (m), RUG - Gedragsbiologie Dit onderzoek aan vrij-levende visdiefjes gaat na of moeders in bepaalde gevallen hun nakomelingen, via hormonen in eieren, stimuleren om meer in groei in plaats van lichaamsonderhoud te investeren. Dit kan voordeel opleveren in situaties met veel competitie en een grotere kans op voortijdige sterfte. Specialisten aan het werk: hoe ontbinders plantenafval afbreken Dr. G.F. (Ciska) Veen (v), NIOO-KNAW Dood plantenmateriaal, oftewel strooisel, wordt afgebroken door bodemorganismen. In dit project wordt onderzocht hoe bodemorganismen zich specialiseren op strooisel en wat dit voor gevolgen heeft voor het functioneren van ecosystemen. Dit onderzoek is belangrijk omdat door klimaatverandering specifieke associaties tussen strooisel en bodemorganismen ontkoppeld kunnen raken. Belangrijke kwaliteit: waterkwaliteit opnemen in mondiale waterstress-projecties Dr. M.T.H. (Michelle) van Vliet (v), WUR - Aardsysteemkunde Waterstress neemt wereldwijd toe doordat de vraag naar kwalitatief goed water toeneemt onder een groeiende, welvarende wereldbevolking, terwijl waterbeschikbaarheid verandert door o.a. klimaatverandering. Dit onderzoek ontwikkelt een integraal model om



Page 22 of 38

huidige en toekomstige waterstress wereldwijd te bepalen. Mogelijkheden voor verbetering van waterkwaliteit door technologische oplossingen worden geëvalueerd. Nieuwe manieren om immuunreacties te onderdrukken: CD200R beïnvloedt activiteit TLR Dr. M. (Michiel) van der Vlist (m), UMCU - Immunologie Tijdens infecties ruimt het afweersysteem ziekteverwekkers op. Onbedoelde schade tijdens deze opruimreactie mag niet ten koste gaan van de gezondheid van eigen organen. Mijn onderzoek bestudeert een eiwit dat een overmatige afweerreactie via een nieuw en heel ander mechanisme voorkomt dan via de tot nu toe bekende mechanismen. De genetische code van gifslangen Dr. F.J. (Freek) Vonk (m), Naturalis Slangen gebruiken gif - een mengsel van eiwitten - om prooien te vangen. Die eiwitten zijn ontstaan door genetische aanpassing van normale (niet-giftige) lichaamseiwitten. In dit project worden de genomen van twee giftige slangensoorten opgehelderd, om die aanpassingen beter te begrijpen. Experimentele evolutie van antibioticaresistentie in bacteriële consortia Dr. M.G.J. (Marjon) de Vos (v), WUR - Plantenwetenschappen Antibioticaresistentie is een groeiend, wereldwijd, probleem, omdat het de behandeling van infecties bemoeilijkt. In infecties veroorzaakt door meerdere ziekteverwekkers hebben bacteriën vaak onderlinge interacties die hun groei beïnvloeden. In deze studie zullen de onderzoekers het effect van deze onderlinge interacties op de evolutie van antibioticaresistentie bestuderen.

Laureaten NWO Chemische Wetenschappen Slimme materialen om nanorobots te maken die in het menselijk lichaam kunnen werken Dr. L. (Lorenzo) Albertazzi (m), TU/e - Institute for Complex Molecular Systems Researchers will create smart materials that “self-assemble”: able to build themselves. This approach will be used to realize nano-robots able to function inside the human body. These devices will transport drugs into the body or attack viruses to cure a variety of diseases. Leven we in gezonde huizen? Dr. A.M. (Ana María) Ballesteros-Gómez (v), VU – Instituut voor Milieuvraagstukken Elektronische apparatuur, meubels en bouwmaterialen bevatten potentieel giftige en soms onbekende verontreinigingen waaraan we elke dag blootgesteld worden. Scheikundigen kunnen snellere en goedkopere analysemethoden ontwikkelen waarmee vragen omtrent de veiligheid van ons leefmilieu binnenshuis beantwoord kunnen worden. Naar een algemene methodologie voor het ontwerp van katalysatoren Dr. F. (Federico) Calle-Vallejo (m), UL – Leids Instituut voor Chemisch onderzoek Kunnen we katalysatoren op een atomaire schaal maken met behulp van middelbare school scheikunde en geometrische regels? Dit project beoogt met behulp van grootschalige computersimulaties een algemene methodologie te ontwikkelen waar de katalysatoren van de toekomst mee ontworpen kunnen worden. Dit gebeurt op basis van het aantal valentie-elektronen en coördinatiegetallen, twee eenvoudige maar krachtige concepten. Vaccins tegen wormen-infecties Dr. F. (Fabrizio) Chiodo (m), UL - Leiden Institute of Chemistry Schistosomiasis is een zeer schadelijke wormen-infectie. Bestaande medicijnen kunnen herinfecties niet voorkomen. Ik ga werken aan het ontwikkelen van vaccins tegen deze en soortgelijke ziektes door heel precies goudbolletjes met stukjes van de parasieten te bedekken om zo op gecontroleerde wijze het immuunsysteem aan te leren de wormen te vernietigen. Biljarten met moleculen Dr. W. (Wenrui) Dong (m), RU - Institute for Molecules and Materials Onderzoekers gebruiken geavanceerde methoden om OH-radicalen heel precies op O-atomen te schieten, waarbij een chemische reactie



Page 23 of 38

wordt geïnduceerd. Met behulp van laserstralen wordt de beweging van de reactieproducten heel precies in kaart gebracht, zodat de details van de chemische reactie blootgelegd kunnen worden. Soft Pharma: functionele zachte materie voor het regelen van polymorfisme Dr. H.B. (Burak) Eral (m), UU - Scheikunde Onvoldoende begrip van polymorfisme is momenteel een knelpunt dat duurzame groei van de farmaceutische industrie belemmert. Dit verhoogt de kosten van essentiële geneesmiddelen. De onderzoekers gaan nieuwe (‘zachte’) materialen ontwikkelen om dit probleem op te lossen en farmaceutica meer effectief en betaalbaar te maken. Grafeen als biologische sensor Dr. W. (Wangyang) Fu (m), UL- Leids Instituut voor Chemisch onderzoek Onder fysiologische omstandigheden kunnen grafeensensoren meestal geen biologische stimuli waarnemen die op een afstand groter dan een nanometer van hun oppervlak plaatsvinden. Daardoor worden ze niet als krachtige biologische sensoren gezien. Dit onderzoek zal zijn licht laten schijnen over dit afstandsafhankelijke fenomeen met behulp van een nieuwe aanpak waarin met radiofrequentie de biologische processen geobserveerd worden. Poly-ubiquitine; een keten van gebeurtenissen ontrafeld Dr. G.J. (Gerbrand) van der Heden-van Noort (m), NKI- Chemical Biology Allerlei processen in de cel worden aan- en uitgezet door bevestiging van een keten van kleine eiwitjes genaamd ubiquitine. De samenstelling van dit snoer van eiwitten bepaalt wat er precies gebeurt. Dit onderzoek gaat een licht werpen op welke polymeren specifieke signalen veroorzaken. Receptoreiwitten als aangrijpingspunt voor nieuwe medicijnen tegen hersentumoren Dr. S. (Saskia) Nijmeijer (v), VU - Chemistry and Pharmaceutical Sciences Glioblastoma is een onbehandelbare hersentumor. Twee receptoreiwitten komen verhoogd tot expressie in deze hersentumor. Ik ga onderzoeken hoe de biochemische werking van deze receptoreiwitten bijdraagt aan glioblastoma. Wanneer we vervolgens de werking van deze receptoreiwitten begrijpen en kunnen beïnvloeden, hebben we een aangrijpingspunt voor nieuwe medicijnen. Moleculaire handigheid meten en regelen Dr. S.J. (Sander) Wezenberg (m), RUG - Stratingh Institute for Chemistry Veel moleculen uit de natuur hebben een ongelijk spiegelbeeld (linksen rechtshandig), oftewel ze zijn chiraal. De verhouding tussen de spiegelbeelden blijkt van invloed op bepaalde biologische functies. De onderzoeker gaat chemische methoden ontwikkelen om enerzijds chirale verhoudingen te bepalen en anderzijds te beïnvloeden. 3D-modellen van eiwit-RNA-complexen Dr. L. (Li) Xue (v) UU - Scheikunde Eiwit-RNA-interacties zijn onmisbaar voor het functioneren van de cel en een verstoring van deze interacties speelt een rol in verschillende ziekten bij de mens. Voor het ontwerpen van medicijnen is structurele kennis over de betrokken complexen nodig, maar dit blijft in zowel experimenteel als computationeel opzicht een uitdaging. Dit probleem zal aangepakt worden met behulp van kunstmatige intelligentie en het bouwen van 3D-modellen van eiwit-RNA-complexen.

Laureaten NWO Exacte Wetenschappen Kwantum en klassieke databescherming Dr. J. (Jop) Briët (m), New York University (US) Informatica/Wiskunde Bij het versturen en opslaan van digitale informatie ontstaat dataverlies als gevolg van ruis. Dit onderzoek is erop gericht met nieuwe wiskundige technieken, onder andere uit de kwantummechanica, na te gaan hoe dit negatieve effect verminderd kan worden. Menselijke keuzes begrijpen en beïnvloeden Dr. A.V. (Arnoud) den Boer (m), UT - Wiskunde Menselijk keuzegedrag ligt ten grondslag aan veel maatschappelijke



Page 24 of 38

en commerciële beslissingsproblemen. Dit onderzoeksproject ontwikkelt wiskundige en statistische methoden om dit gedrag te beschrijven en er optimaal op te reageren. Detectiemethoden voor gelijkenisstructuren in tijdsafhankelijke data Dr. A. (Anne) Driemel (v), TU/e - Informatica Detectiemethoden voor gelijkenisstructuren worden gebruikt om de inhoud van digitale gegevens samen te vatten en te analyseren. Hoewel het onderzoek in het verleden voornamelijk uitging van statische gegevens, kunnen de gegevens tijdsafhankelijke opnamen van dynamische parameters zijn. In dit geval moet ook de ontwikkeling in de tijd efficiënt worden samengevat. Einsteins Lense-Thirring effect rond galactische zwarte gaten Dr. A.R. (Adam) Ingram (m), UvA - Astronomie De ruimte rondom een draaiend zwart gat is volgens Einsteins algemene relativiteitstheorie ‘opgedraaid’, zoals water dat door een afvoerputje stroomt. Astronomen zullen dit effect bestuderen aan de hand van observaties van gas dat in ons zonnestelsel in zwarte gaten valt. Computer, bezint eer ge begint Dr. B.M.P. (Bart) Jansen (m), University of Bergen (NO) - Informatica Veel computerberekeningen kunnen worden versneld door het toevoegen van een voorbewerkingsstap waarin de invoer wordt vereenvoudigd. Het gangbare model voor probleemvereenvoudiging is beperkt en houdt geen rekening met parallelle rekenkracht. Ik onderzoek innovatieve vereenvoudigingsprocedures die deze mogelijkheid wel uitbuiten. Explosieve transmissie en gemeenschapsvorming op netwerken Dr. J. (Julia) Komjáthy (v), TU/e - Wiskunde Processen op netwerken beschrijven een aantal belangrijke fenomenen, bijvoorbeeld het verspreiden van informatie in een samenleving. Dit onderzoek stelt voor om twee belangrijke eigenschappen, namelijk extreem goed verbonden knooppunten en de vorming van gemeenschapsstructuren, met wiskundige precisie te analyseren. Leren met het juiste tempo Dr. W.M. (Wouter) Koolen (m), CWI - Informatica Lerende computersystemen die gaandeweg steeds beter worden in hun taak worden alom ingezet. Bij huidige systemen moet handmatig het ‘leertempo’ worden afgesteld op de moeilijkheid van de leertaak. De onderzoekers ontwerpen nieuwe programma's die zelf het juiste leertempo ook leren. Hoe reduceer je breinbrekers tot invuloefeningen? Dr. J. (Jesper) Nederlof (m), UM - Informatica Een natuurlijke strategie voor het oplossen van een complexe taak, is transformatie naar een simpele taak (bijvoorbeeld, pak een koffer in door alle lay-outs te proberen). De onderzoeker bestudeert deze strategie voor complexe planningsproblemen die met computers opgelost moeten worden. Extra beveiligingslaag tegen vervalste digitale handtekeningen Dr. ir. M.M.J. (Marc) Stevens (m), CWI – Informatica/Wiskunde Digitale handtekeningen en andere cryptografische standaarden zijn cruciaal voor de internetveiligheid. Dit onderzoek richt zich op een nieuwe extra beveiligingslaag tegen zwakheden in veel gebruikte standaarden. Hiermee kunnen bedreigingen zoals de digitale handtekeningvervalsing in de supermalware Flame worden tegengegaan. De oorsprong van zonnestelsels onthullen: onderzoek naar de vorming van protoplanetaire schijven en binaire sterren Dr. J. (John) Tobin (m), National Radio Astronomy Observatory (US) Astronomie De oorsprong van zonnestelsels, ook het onze, ligt in de vorming van een roterende schijf van gas en stof rond de pasgeboren ster, maar hoe dit proces gebeurt is nog helemaal niet begrepen. Revolutionaire nieuwe radiotelescopen zullen worden gebruikt om theorieën voor het ontstaan van sterren en schijven te testen.



Page 25 of 38

Monsters onthuld: kosmische straling en donkere materie in clusters van sterrenstelsels Dr. F. (Fabio) Zandanel (m), UvA - Astronomie Hoe heeft het heelal zich ontwikkeld? Wat is donkere materie? Deze vragen zal ik bestuderen aan de hand van de grootste structuren in het heelal: clusters. Bestaande uit honderden sterrenstelsels en met een massa van een miljoen miljard keer die van de zon zijn zij wellicht de sleutel tot antwoorden.

Laureaten NWO Gebiedsoverschrijdend Gerichte nanotherapeutica: op naar het verhelpen van leverfibrose Dr. R. (Ruchi) Bansal (v), UT - MIRA Leverschade, veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik of virale hepatitisinfecties, vormt een groeiend gezondheidsprobleem waarvoor geen medicatie bestaat. In dit project willen onderzoekers innovatieve nanomedicijnen ontwikkelen voor de behandeling van leverziekten door zich te richten op de belangrijke celtypes in de lever, zonder bijwerkingen uit te lokken. Taal in de rechtszaal Dr. A. (Anita) Eerland (v), OU - Faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen Mensen verwerken zinnen als ‘de dader schoot’ anders dan ‘de dader was aan het schieten’. De onderzoekers bestuderen het effect van dergelijke subtiele verschillen in taalgebruik op het verwerken van processen verbaal en op de juridische besluitvorming. Ook wordt onderzocht of experts minder vatbaar zijn voor dergelijke effecten dan leken. De gevolgen van zwangerschap op de menselijke hersenen Dr. E.A. (Elseline) Hoekzema (v), VUmc Zwangerschap gaat gepaard met extreme hormonale veranderingen. In dieren weten we dat dit een neurale reorganisatie teweeg brengt. We weten echter niet wat er gebeurt met de menselijke hersenen tijdens zwangerschap. In dit project wil ik onderzoeken wat de effecten zijn van zwangerschap op hersenstructuur en hersenactiviteit in mensen. Focus op de locus Dr. H.I.L. (Heidi) Jacobs (v), UM - Faculty of Health, Medicine and Life sciences De locus coeruleus - een klein gebied in de hersenstam - lijkt een schakelcentrum te zijn voor geheugen. Met meer gedetailleerde en nieuwe hersenscans en hersenstimulatie gaan onderzoekers ontrafelen hoe de communicatie tussen dit gebied en andere hersengebieden verandert in ouderen en patiënten met dementie. Leren van het verleden: de invloed van de mens via landgebruik op de mondiale koolstofcyclus Dr. ir. C.G.M. (Kees) Klein Goldewijk (m), UU - Faculteit Geowetenschappen Klimaatmodellen worden geparameteriseerd op huidig landgebruik, maar moeten ook beter worden gekalibreerd met historisch landgebruik omdat de feedbacks met het klimaatsysteem kunnen veranderen over de tijd. Dit voorstel leidt tot een nieuwe mondiale dataset van historisch landgebruik, uniek, want voor het eerst aangevuld met kennis uit de archeologie en geschiedenis. Een betere uitlaat voor een fusiereactor Dr. W.A.J. (Wouter) Vijvers (m), FOM-instituut DIFFER Kernfusie kan potentieel op grote schaal schone, duurzame, veilige energie opwekken. De uitlaat van een fusiereactor wordt blootgesteld aan condities vergelijkbaar met die op het zonneoppervlak. Dit project zal een innovatief meetsysteem ontwikkelen om de plasma-uitlaat volledig door te meten en vervolgens te temmen. Remmen van de zeer verschillende receptorbindingsplaatsen van het Influenza A Virus met behulp van zijn geconserveerde ligand Dr. R.P. (Robert) de Vries (m), UU - Faculteit Bètawetenschappen Universele remmers voor griep - humane en animale griep virussen binden een en dezelfde soort receptor op verschillende manieren. Hoe anders zij dat ook doen, een deel is geconserveerd. Dat geconserveerde deel gaan we zo nabootsen en modificeren dat we het virus kunnen remmen.



Page 26 of 38

Laureaten NWO Geesteswetenschappen Het schrift op de rotsen: het Thamudische en Arabische taalkundig verleden Dr. A.M. Al-Jallad (m), UL - Taalkunde De Arabische woestijnen zijn bezaaid met duizenden weinig begrepen oude inscripties bekend als de Thamudische inscripties. Dit project is het eerste integrale onderzoek van dit corpus, uitgevoerd binnen de digitale geesteswetenschappen. Het toegankelijk maken van deze teksten zal ons begrip van de talen en de bevolking van preIslamitisch Arabië fundamenteel veranderen. Grote verwachtingen: verwachtingsmarkeerders in woordvoor-woordverwerking van zinnen Dr. G. van Bergen (v), UU - Taalkunde ‘Maria is eigenlijk een man.’ Eigenlijk hierboven geeft aan dat wat er staat ingaat tegen de verwachting. In dit project wordt onderzocht of zulke verwachtingsmarkeerders de woord-voor-woordverwerking van zinnen gemakkelijker maken. Gemeten wordt in hoeverre luisteraars hun voorspellingen over de rest van de zin bijstellen zodra ze een verwachtingsmarkeerder horen. Betwiste brieven vanuit Nederlands-Oost-Indië: de transculturele toe-eigening van Kartini’s brieven sinds 1911 Dr. P.A.L. Bijl (m), UvA - Taal en Literatuur De Nederlandstalige brieven van de Javaanse vrouw Kartini (18791904) zijn in acht talen zijn vertaald, maar toch buiten de Nederlandse literaire canon gebleven. Dit project onderzoekt hoe in het westen en Azië Kartini’s brieven zijn gebruikt om visies over de rol van vrouwen in de (post)koloniale periode te verwoorden. Bedrieglijk materiaal: geschiedenis, functie, techniek en impact van materiaalimitatie Dr. M.A.H. Bol (v), UvA - Kunst en Architectuur In ons dagelijks leven worden we omringd door bedrieglijke materialen: laminaatvloeren doen alsof ze hout zijn en het kunststof aanrecht in de keuken ziet eruit als marmer. Dit project onderzoekt de functie en impact van deze praktijk van materiaalimitatie binnen de geschiedenis van de kunst en wetenschap. Verbonden landschappen: modelleren van supra-regionale groepen in het derde millennium v.Chr. Dr. Q.P.J. Bourgeois (m), UL - Archeologie Dit project onderzoekt de landschapsorganisatie in het derde millennium v.Chr. in noordwest Europa en heeft als doel nieuwe perspectieven op de ruimtelijke organisatie en opkomst van supraregionale groepen en netwerken te genereren, o.a. door middel van computersimulaties en netwerkanalyses. Naar een wetenschap van taalkundige verbeelding Dr. M. Dingemanse (m), Max Planck Institute for Psycholinguistics Taalkunde Taal gebruiken we niet alleen om dingen te beschrijven, maar ook om te verbeelden, bijvoorbeeld met gebruik van gebaren of klankschilderende woorden (ideofonen). Dit project onderzoekt de taalkundige werking van zulke verbeeldingen, en verrijkt daarmee de taalwetenschap die tot dusver vooral op de beschrijvende functie van taal heeft gelet. Asieltheorie voor een niet-ideale wereld Dr. L.L. Ferracioli (v), UvA - Filosofie In dit project onderzoek ik de volgende vragen: wie is vluchteling, waarom hebben staten verplichtingen jegens hen en hoe kunnen de lasten van bescherming eerlijk verdeeld worden tussen staten? Het doel is een theorie te ontwikkelen die perspectief biedt op een wenselijker en doeltreffender regeling voor de bescherming van vluchtelingen. Kritische momenten: Hoe beïnvloeden gebeurtenissen onze beoordeling van de legitimiteit van politieke autoriteiten? Dr. T. Fossen (m), UL - Filosofie De onderzoekers ontwikkelen een nieuw perspectief op een klassiek politiek-filosofisch vraagstuk: wat maakt een overheid legitiem of illegitiem? In dit perspectief speelt de betekenis van gebeurtenissen een cruciale rol in het oordelen over een overheid, en over de gepaste houding van burgers (gehoorzaamheid of verzet?).



Page 27 of 38

Leven vangen in nummers. Getallen en maten in digitale media Dr. C. Gerlitz (v), UvA - Mediastudies Het project onderzoekt de gevolgen van de toenemende kwantificatie van het sociale en culturele leven in sociale media via het aantal vrienden of Likes, populariteitsrangschikkingen of algoritmic metrics. De onderzoeker stelt dat zulke digitale getallen het sociale leven niet alleen meten, maar ook veranderen en dat derden economische waarden toevoegen aan activiteiten op sociale media. Socratisch onderwijs: de ontvangst van de Alcibiades Maior in de klassieke oudheid Dr. L.A. Joosse (m), UU - Filosofie Wat is goed onderwijs? Dit project onderzoekt Grieks-Romeins denken over deze vraag via de interpretatiegeschiedenis van de Platoonse dialoog Alcibiades. Hierin geeft Socrates, de voorbeeldige filosoof, les aan Alcibiades, de briljante landverrader. De tekst bood latere lezers dus zowel een inspirerend voorbeeld als een uitdaging: wat als het misgaat? Luister naar je moeder! De rol van bekendheid van de spreker op woordleren Dr. C.M.M. Junge (v), UvA - Taalkunde In dit onderzoeksvoorstel wordt bekeken of een vertrouwde stem baby’s helpt bij het woordleren. Zo ja, komt dit doordat baby’s aandachtiger luisteren, of gemakkelijker luisteren naar deze stem, of allebei? Ook wordt onderzocht of een bekende stem het woordleren beïnvloedt van baby’s met een verhoogd risico op autisme. Een rol voor mentale inhoud binnen empirische psychologie Dr. A. Kalis (v), UU - Filosofie Veel mentale toestanden hebben inhoud: onze overtuigingen, verlangens, intenties ‘gaan ergens over’. De empirische psychologie biedt echter nauwelijks ruimte voor zo’n notie van inhoud. Dit project ontwikkelt een filosofische analyse die laat zien hoe mentale inhoud een rol kan en moet spelen in empirisch psychologisch onderzoek. Yoga, bingo en gebed in stadsvernieuwingsgebieden Dr. L.J. van de Kamp (v), UvT - Kunst en Architectuur Door middel van antropologisch veldwerk in Amsterdam-Noord onderzoek ik hoe de interactie tussen verschillende groepen mensen stadsvernieuwing beïnvloedt. Ik analyseer de dynamiek tussen oude en nieuwe bewoners, ondernemers, kunstenaars, welzijnswerkers, religieuze groeperingen, woningcorporaties en de overheid in hun omgang met industrieel erfgoed, collectieve rituelen en media en communicatie technologieën. Verdeeld door geheugen: omgaan met religieuze diversiteit na de Franse godsdienstoorlogen, 1598-1685 Dr. D.C. van der Linden (m), RUG - Geschiedenis Na een religieus conflict herinneren mensen zich nog altijd de misdaden van hun tegenstander. Dat maakt verzoening lastig. Dit project onderzoekt hoe conflicterende herinneringen aan de Franse godsdienstoorlogen (1562–1598) protestanten en katholieken bleef verdelen en religieuze verdraagzaamheid ondergroef. Goed-gestructureerde ontologiën in de menswetenschappen Dr. D.L. Ludwig (m), VU - Filosofie Het onderzoeksproject houdt zich bezig met controversiële wetenschappelijke concepten zoals ‘psychische stoornis’, ‘intelligentie’ en ‘ras’. Wetenschappers kunnen mensen op verschillende manier indelen en dit project ontwikkelt een paradigma dat wetenschappelijke en ethische overwegingen bij het ontwikkelen van wetenschappelijke classificaties van mensen met elkaar in balans brengt. Verstoppen en vertellen. Geheimhouding en openheid in Nederlandse overzeese handelscompagniëen in de Gouden Eeuw Dr. D.H. van Netten (v), UvA - Geschiedenis Geheimen creëren macht, angst en verlangen. Hoe werd omgegaan met geheimhouding en openheid in de Nederlandse overzeese handelscompagnieën (VOC en WIC)? Dit project onderzoekt de zeventiende-eeuwse praktijk van het verbergen en onthullen van informatie door zeelieden, kooplieden, wetenschappers en bestuurders. Wat gebeurde er met spionnen, verraders en klokkenluiders?



Page 28 of 38

De rol van handbewegingen tijdens het verwerven van gebarentaal als tweede taal Dr. G. Ortega (m), RU / Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek Taalkunde In dit project wordt onderzocht hoe ervaring met handbewegingen Nederlands-sprekers helpt bij het leren van de Nederlandse Gebarentaal. Er wordt bekeken of mensen die gebarentaal leren hun eigen handbewegingen maken voor gebaren die op elkaar lijken en er wordt onderzocht of de hersenen gebaren en handbewegingen op een verschillende manier verwerken. De kunst van het onderwijzen: Griekse didactische heldendichten van de Hellenistische tot de Romeinse periode Dr. F. Overduin (m), RU - Taal en Literatuur Didactische poëzie in het Oudgrieks uit de eerste eeuwen n.Chr. wordt grotendeels genegeerd door classici. Hoe moet men deze technische kennis in homerische verzen waarderen? Dit onderzoek zal deze lange gedichten, waarin kunst en kennis samenkomen, niet beschouwen vanuit de geleerde inhoud, maar juist vanuit de literaire epische traditie. Zintuiglijke waarneming: perceptiewerkwoorden in de interactie tussen kinderen en volwassenen in twee culturen Dr. L. San Roque (v), RU - Taalkunde Hoewel onze fysiologie voor zintuiglijke waarneming hetzelfde is, coderen talen op verbazingwekkend uiteenlopende manieren voor deze waarneming. Hoe diep gaan deze verschillen? Gesprekken tussen kinderen en volwassenen worden bestudeerd om uit te vinden hoe, waarom en wanneer we perceptiewerkwoorden leren (bijv. ‘proeven’) en of dit hetzelfde is in verschillende culturen. Je bent wat je trackt: de praktijk van autonomie, solidariteit en authenticiteit in een tijdperk van gepersonaliseerde gezondheidszorg Dr. T. Sharon (v), UM - Filosofie Gepersonaliseerde gezondheidszorg wordt gezien als de oplossing voor onze crisis in de gezondheidszorg. Maar er is weinig bekend over de effecten die zij zal hebben op het dagelijks leven van mensen. Dit onderzoek kijkt naar hoe een sleuteltechnologie – selftracking hulpmiddelen – de waarden van mensen en hoe ze zichzelf zien, verandert. Resonerende ritmes in de hersenen van baby’s – over individuele verschillen in taalverwerving Dr. T.M. Snijders (v), RU - Taalkunde Ik onderzoek of baby’s woorden beter oppikken wanneer hun hersenen met spraak mee resoneren. Helpt het als ze woorden in een strak ritme horen, zoals in een liedje? Voorspellen verschillen tussen baby’s in deze breinresonantie hun latere taalontwikkeling? Is dit genetisch bepaald? Vitale kunst: portretten van transgenders als visueel activisme Dr. E.A. Steinbock (v), UM - Genderstudies Hoewel veel mensen bekend zijn met de term ‘transgender’, is er weinig bekend over de ervaringen met, en de reacties op, sociale stigma’s die transgenders ervaren. Door de bestudering van visueel activisme en het medialandschap waarin dit plaatsvindt, benadruk ik de strategische rol van het portret in de (h)erkenning van discriminatie. Tijd in vroegmoderne metafysica Dr. A.E. Thomas (v), RUG - Filosofie In dit project worden ‘nieuwe’ zeventiende-eeuwse ontwikkelingen in de filosofie van tijd uitgelegd: tijd die beleefd wordt als een ding en als goddelijk. Dit had invloed op denkbeelden over vrije wil, persoonlijke identiteit en idealisme. Met andere wetenschappers wordt in dit project ook de rol benadrukt die verwaarloosde vrouwelijke filosofen speelden in het vroeg-moderne gedachtegoed.

Laureaten NWO Maatschappij- en Gedragswetenschappen Onderwijsongelijkheid en taal Dr. O. (Orhan) Agirdag (m), UvA - AMCIS, Educational Sciences Anderstalige leerlingen presteren op school slechter dan Nederlandstalige leerlingen. Maar waarom is dat zo? Presteren alle soorten anderstalige leerlingen slechter? En wordt taalongelijkheid



Page 29 of 38

versterkt door de kenmerken van scholen en onderwijssystemen? Deze vragen zijn niet alleen wetenschappelijk relevant, maar de resultaten zijn ook bruikbaar voor ouders, leraren en beleidsmakers. Patronen van politisering binnen 14 democratieën Dr. C.F. (Caspar) van den Berg (m), UL - Bestuurskunde Wordt beleid en bestuur beter als ambtenaren onder sterke politieke invloed staan, of juist als zij zoveel mogelijk neutraal en onpartijdig zijn? Wat verklaart dat ambtenaren in sommige landen en beleidssectoren sterker gepolitiseerd zijn dan in andere? Dit project vergelijkt 14 landen in Europa, Noord-Amerika en Oost-Azië en geeft antwoord. Heilige boontjes en duurzame consumptie Dr. J.W. (Jan Willem) Bolderdijk (m), RUG - Economie en Bedrijfskunde, Marketing Hoewel consumenten het belangrijk vinden om moreel te zijn, kan extreem moreel gedrag (bv. veganisme) nadelen opleveren - ‘heilige boontjes’ zijn niet populair. Ik wil onderzoeken wat de relevantie van dit mechanisme is voor de marketing van duurzame voedselbronnen (bv. kweekvlees en sojaboter). Een slechte start – Onderzoek naar de rol van oxytocine en oestradiol in de cyclus van hardhandig opvoeden door de generaties heen Dr. P.A. (Peter) Bos (m), UU - Psychologische Functieleer Wie hardhandig is opgevoed, voedt vaak zelf zijn kinderen hardhandig op. Mogelijk komt dit door ongevoeligheid van de hersenen voor hormonen die essentieel zijn voor ouderlijk gedrag. Voor het eerst wordt bij mensen onderzocht of dit zo is. Gebruik van gedragseconomie om genderverschillen te verklaren in carrièrekeuzes Dr. T. (Thomas) Buser (m), UvA – Economie van Markten en Organisaties Mannen concurreren liever dan vrouwen. De oorzaken en gevolgen van dit genderverschil worden onderzocht. Kan het de genderverschillen verklaren in academische en beroepsgerichte carrièrekeuzes? Vormen genderverschillen in de reactie op feedback een verklaring? En raken vrouwen meer gestrest door concurrentiedruk dan mannen? Netwerkpsychometrie: methoden voor het blootleggen van de architectuur en de dynamiek van stemmingsstoornissen Dr. A.O.J. (Angélique) Cramer (v), UvA - Psychometrie In de netwerkbenadering is een psychische stoornis het gevolg van interacties tussen symptomen (somber en piekeren). In dit voorstel worden de methoden om deze netwerken te construeren en te analyseren verder ontwikkeld. Vervolgens worden netwerken van patiënten met stemmingsstoornissen onderzocht: kunnen we bijvoorbeeld voorspellen wanneer een patiënt een terugval krijgt? Tijdsinconsistentie en implicaties voor investerings-, spaar- en handelsgedrag Dr. S. (Sebastian) Ebert (m), UvT - Financiën In dit project wordt de invloed van tijdsinconsistentie op het investerings-, spaar- en handelsgedrag van individuen onderzocht. Toepassingen zijn te vinden in het ontwerp van instellingen die tijdsinconsistentie matigen wat betreft belangrijke investeringsbeslissingen zoals pensioensparen, in het afleiden van richtlijnen om de individuele investeerder te beschermen en in het reguleren van de retailbankier-sector. Cognitieve aanpassing aan moeilijke omgevingen Dr. W.E. (Willem) Frankenhuis (m), RU - Ontwikkelingspsychologie Mensen die opgroeien in een stressvolle omgeving scoren gemiddeld lager op gangbare metingen van mentaal functioneren. Er zijn aanwijzingen dat hun denkvermogens zijn uitgerust voor andere situaties. Dit voorstel presenteert studies die deze hypothese onderzoeken. Kennis over mentaal functioneren in een stressvolle omgeving biedt aanknopingspunten voor onderwijs, interventies, en beroepskeuze. De uitdaging van evidence-based hervormingen van wetgeving inzake intellectueel eigendomsrecht: juridisch-pragmatische aanpak ontmoet juridisch-dogmatische aanpak Dr. S.J. (Stef) van Gompel (m), UvA - Informatierecht Wetgevingsbeleid inzake intellectueel eigendomsrecht heeft



Page 30 of 38

traditioneel een sterk dogmatische inslag. Dit onderzoek maakt duidelijk op welke manier intellectueel eigendomsrecht beter kan worden gestoeld op empirisch onderbouwd beleid. Het doet concrete suggesties voor het ontwikkelen van empirisch onderbouwd beleid waarin de traditionele juridisch-dogmatische wetgevingsaanpak wordt verenigd met een meer juridisch-pragmatische aanpak. Transactionele relaties tussen antisociaal gedrag in de vroege adolescentie, persoonlijkheidskenmerken en opvoedgedrag Dr. A.D. (Amaranta) de Haan (v), UU - Orthopedagogiek, Psychosociale problemen In dit project zal worden onderzocht hoe antisociaal gedrag van jongeren, hun persoonlijkheidskenmerken, en opvoedgedrag van ouders elkaar wederzijds beïnvloeden binnen drie tijdsniveaus: seconde-tot-seconde (micro-niveau), dag-tot-dag (mesoniveau), en jaar-tot jaar (macro-niveau). Hiernaast zullen wederkerige effecten van antisociaal gedrag, persoonlijkheid en opvoeding tussen de drie tijdsniveaus worden bestudeerd. Het anticiperende brein Dr. S. (Saskia) Haegens (v), RU - Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour In het dagelijks leven staan we bloot aan een enorme input van zintuigelijke informatie, waarvan slechts een klein deel relevant is. Hoe richt het brein selectief de aandacht op verwachte gebeurtenissen? De onderzoekers meten hersengolven in het menselijk brein, om uit te vinden welke hersennetwerken en mechanismen onze aandacht regelen. Neurale mechanismen van leren vermijden van pijn in populaties van gezonde mensen en mensen met chronische pijn Dr. M. (Marieke) Jepma (v), UL - Cognitieve psychologie Het leren vermijden van gedrag dat tot pijn leidt is cruciaal. De onderzoekers zullen de neurocognitieve mechanismen die ten grondslag liggen aan dit leerproces in kaart brengen. Ook zullen ze onderzoeken of, en zo ja hoe, dit leerproces is verstoord in patiënten met chronische pijn. De ‘anderen’ onder ‘ons’: Westerse maatschappijen, ‘anderszijn’ en de wet Dr. M. (Moritz) Jesse (m), UL - Europees recht Hoe moeten westerse maatschappijen met toenemende diversiteit door migratie omgaan en hoe moeten wetten worden gemaakt die in de nieuwe realiteit beter werken? In dit project zal worden onderzocht hoe vooroordelen tot wetgeving hebben geleid die verschillen tussen minderheid en meerderheid groter in plaats van kleiner hebben gemaakt en hoe dit in de toekomst verhinderd kan worden. Late starters in de criminaliteit Dr. M.V. (Vere) van Koppen (v), VU - Strafrecht en Criminologie Wetenschap en beleid hebben hun pijlen altijd op jonge criminelen gericht. Waarschijnlijk zijn de meeste daders echter volwassen starters. Deze studie zal vaststellen hoeveel volwassen starters er eigenlijk zijn, wie zij zijn, en wat hun criminele carrières kan verklaren. Met deze kennis kunnen we betere interventies voor deze groep ontwikkelen. Terug naar de typemachine? - Informationele zelfbeschikking in een tijdperk van massaal toezicht van de staat Dr. E. (Eleni) Kosta (v), UvT - Recht, Technologie en Samenleving Dit project onderzoekt hoe de wetgever persoonsgegevens van individuen kan beschermen nu blijkt dat overheden zich massaal toegang verschaffen tot data van bedrijven als Facebook en Google. Er worden alternatieven voorgesteld voor informationele zelfbeschikking, zodat de gegevensprocessen van bedrijven transparanter en duidelijker worden en de burger beter wordt beschermd. Planning, plaatsen, prijzen en politiek: de economie van het ruimtelijke ordeningsbeleid Dr. H.R.A. (Hans) Koster (m), VU - Ruimtelijke economie We analyseren economische redenen om ruimtelijke ordening toe te passen. Door gebruik te maken van theoretische modellen en unieke micro-data kunnen we de invloed van bijvoorbeeld hoogterestricties, het beschermen van erfgoed en sociale huurwoningen op de stedelijke economie analyseren.



Page 31 of 38

Buurtverschillen in angst voor criminaliteit Dr. W. (Willem) de Koster (m), EUR - Sociologie In buurten met meer etnische minderheden zijn autochtonen banger voor criminaliteit, net als in buurten waar het rommeliger is en waar mensen minder contact met elkaar hebben. Maar waarom eigenlijk? Om dit te begrijpen worden inzichten uit de criminologie en de sociologie samengebracht en getest. Rol van pupilsynchronisatie bij vertrouwen Dr. M.E. (Mariska) Kret (v), UvA - Werk- en organisatiepsychologie In de beslissing of we een onbekende vertrouwen of niet, gaan we af op onze intuïtie. Iemands pupilgrootte is een belangrijk signaal en wordt opgepikt door waarnemers wiens pupillen automatisch synchroniseren. Dit onderzoek richt zich op de relatie tussen pupilsynchronisatie en vertrouwen, en de neurohormonale processen die deze relatie moduleren. Verknoopte zintuigen bij autisme Dr. T.M. (Tessa) van Leeuwen (v), RU - Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour Mensen met autisme zien de wereld anders en bij synestheten zijn de zintuigen verbonden. Synesthesie komt vaker voor bij mensen met autisme. Bestaat er een gedeelde oorzaak voor de veranderde waarneming bij autisme en synesthesie? De onderzoekers gaan hersenactiviteit van mensen met autisme en synestheten vergelijken. Compenserende consumptie: kosten en remedies Dr. M. (Monika) Lisjak (v), EUR - Marketing management In dit onderzoek wordt bestudeerd hoe mensen consumptie gebruiken om met de uitdagingen en tegenslagen in het leven om te gaan. In het bijzonder de kosten van dergelijk compensatiegedrag worden onderzocht. Daarnaast is het de bedoeling remedies te vinden waarmee mensen overconsumptie kunnen verminderen en het welzijn verhoogd kan worden. De kwaliteit van politiek debat en politiek vertrouwen Dr. S.M. (Sofie) Marien (v), UvA - Politicologie Er heerst bezorgdheid bij wetenschappers en binnen de Nederlandse bevolking over de verruwing van de omgangsvormen in de samenleving. In dit project wordt nagegaan of de kwaliteit van de politieke debatten in de media achteruit gaat, zoals vaak gesteld wordt, en wat de gevolgen hiervan zijn op politiek vertrouwen. Werken naar veiligere taakontwerpen: interacties tussen werkdruk en vermoeidheid bij het uitvoeren van taken Dr. A. (Arne) Nieuwenhuys (m), RU - Werk- en organisatiepsychologie De opkomst van een 24-uurs consumentensamenleving stelt hoge eisen aan werknemers, waardoor werkdruk en vermoeidheid toenemen. Op zoek naar een gezonde balans tussen productiviteit en veiligheid onderzoekt dit project hoe werkdruk en vermoeidheid elkaar kunnen versterken of juist tegenwerken en - tijdens het werk verschillende aspecten van het menselijk handelen beïnvloeden. Ontwikkelen van nieuwe statistische technieken waarmee een schat aan registerdata ontsloten wordt voor de sociale wetenschappen Dr. D.L. (Daniel) Oberski (m), UvT - Methodologie en Statistiek Big data uit overheidsadministraties bieden een enorme potentie voor de sociale wetenschappen. We hebben echter aanwijzingen dat registerdata vaak fouten bevatten, terwijl de omvang van die meetfouten en de gevolgen ervan voor statistische analyses nog onbekend zijn. Ik ontwikkel daarom statistische methodes om registerfouten te schatten en ervoor te corrigeren. Theorie of toepassing? Naar een systematische toepassing van criteria voor strafbaarstelling in Europees recht Mr. J.W. (Jannemieke) Ouwerkerk (v), UvT - Strafrecht De Europese Unie kan aan de lidstaten voorschrijven dat zij bepaalde gedragingen in nationale wetgeving strafbaar stellen. Dit project onderzoekt op welke gronden (zgn. ‘criteria voor strafbaarstelling’) de Europese Unie hiertoe kan overgaan. Tevens wordt een instrument ontwikkeld teneinde een systematische toepassing van deze criteria te vergemakkelijken en te realiseren. Wat een geweldig idee! Het selecteren van creatieve ideeën begrijpen en verbeteren Dr. S.M. (Simone) Ritter (v), RU - Sociale en Cultuurpsychologie Voor innovatie is het van cruciaal belang om, uit een verzameling van



Page 32 of 38

ideeën, de meest creatieve ideeën te selecteren. Werkelijk vernieuwende ideeën worden vaak ten onrechte verworpen. Dit project onderzoekt de cognitieve processen die de onjuiste beoordeling van ideeën veroorzaken en hoe de selectie van creatieve ideeën verbeterd kan worden. Reclameweerbare kinderen Dr. E. (Esther) Rozendaal (v), RU - Communicatiewetenschap Kinderen groeien tegenwoordig op in een wereld vol reclame. Zij zien reclame op tv, op het internet en zelfs op hun mobiele telefoon. Dit leidt tot materialisme, ongezond eetgedrag, en ouder-kind conflicten. Dit project onderzoekt hoe een innovatieve educatieve interventie kinderen weerbaarder kan maken tegen de effecten van reclame. Fort Europa als mobiele ruimte? Mobiliteit binnen de EU van Afrikaanse migranten Dr. J. (Joris) Schapendonk (m), RU - Sociale Geografie Met een innovatief onderzoeksontwerp, gespecialiseerd in het volgen van migranten, geeft dit onderzoek systematisch inzicht in hoe, hoeveel en waarom Afrikaanse migranten over de binnengrenzen van de EU reizen. Met mobiliteit in plaats van plaatsgebondenheid als uitgangspunt, resulteert dit project in nieuwe startpunten om het integratieproces van migranten te begrijpen. Het gokkende brein Dr. G.T. (Guillaume) Sescousse (m), RU - Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour Gokverslaving leidt tot dramatische gevolgen, net als drugsverslaving. Toch is er veel minder bekend over wat in de hersenen ten grondslag ligt aan overmatig gokken. Door de slimme combinatie van hersenscans en een smartphone-app kunnen de onderzoekers nu in kaart brengen hoe hersenactiviteit van gokkers samenhangt met hun dagelijkse gokgedrag. Hoe beïnvloeden leerlingen elkaars mening over andere etnische groepen? Dr. T.H. (Tobias) Stark (m), UU - European Research Centre on Migration and Ethnic Relations (ERCOMER) Ik ga onderzoeken of de positie van leerlingen in het vriendschapsnetwerk bepaalt wie het meest invloedrijk is. Met deze kennis wordt een interventie ontwikkeld die tolerantie bevordert onder invloedrijke leerlingen. Deze invloedrijke leerlingen zullen later de tolerantie onder hun klasgenoten verspreiden. Spreekt het lab de waarheid? Dr. J.T.R. (Jan) Stoop (m), EUR - Toegepaste Economie Economen gebruiken het lab om prosociaal gedrag te bestuderen. Maar, voorspellen deze resultaten gedrag in het echt? De onderzoeker vergelijkt stapsgewijs labresultaten met gedrag in het echt. De stappen tonen waar het lab kan verbeteren. De onderzoeker past deze verbeteringen toe in het lab. Informele netwerken en zorg in een participatiesamenleving: veranderingen, mechanismen en gevolgen Dr. B.A. (Bianca) Suanet (v), VU - Sociologie De participatiesamenleving roept de vraag op of persoonlijke netwerken van ouderen in staat zijn voldoende mantelzorg te verlenen. In deze studie onderzoek ik hoe verandering in netwerktypen het informele en formele zorggebruik in de laatste twintig jaar hebben beïnvloed. Ik ga ook na welke categorieën van ouderen kwetsbaar zijn. Hij bedreigde me met de dood! De copingstrategieën van publieke dienstverleners bij agressie van burgers Dr. L.G. (Lars) Tummers (m), EUR - Openbaar bestuur Burgers zijn soms agressief tegen publieke dienstverleners. Dit varieert van schelden, bedreigingen tot fysieke aanvallen. Dit project analyseert de effecten van verschillende typen van burgeragressie voor de werkbeleving van publieke dienstverleners. Niet alle agressie is te voorkomen. Daarom onderzoekt dit project ook hoe dienstverleners het beste met agressie kunnen omgaan. Je zenuwen de baas Dr. B. (Bart) Verkuil (m), UL - Klinische Psychologie Iemand die veel piekert wordt een zenuwpees genoemd. Bij piekeraars is de vagale zenuw die zorgt voor ontspanning inderdaad minder actief. De onderzoeker bekijkt of piekeren afneemt wanneer



Page 33 of 38

deze zenuw elektrisch wordt gestimuleerd, wat kan leiden tot nieuwe inzichten in de behandeling van verscheidene psychische aandoeningen. Afrika in de uitverkoop? Dr. ir. M.J. (Maarten) Voors (m), WUR - Ontwikkelingseconomie Buitenlandse investeringen in de Afrikaanse landbouw zijn recent sterk toegenomen. De gevolgen hiervan zijn potentieel verreikend maar niet systematisch onderzocht. Dit onderzoek analyseert de causale effecten op ontwikkeling voor het Afrikaanse continent, en analyseert in detail een grootschalig commercieel landbouwproject in Sierra Leone.

Laureaten NWO Natuurkunde Fluisteringen van de Majoranadeeltjes Dr. A. (Attila) Geresdi (m), TUD Topologische kwantumberekeningen gebaseerd op Majoranadeeltjes bieden een ongeëvenaarde bescherming tegen het verlies van kwantuminformatie door interactie met de omgeving. De onderzoekers zullen een on-chip stralingsdetector bouwen om kwantumruis (‘fluisteringen’) op te vangen die door deze ongrijpbare deeltjes wordt uitgezonden en de haalbaarheid van topologische kwantumbits aantonen. Glasovergang en kristallisatie van actieve colloïdale materie Dr. R. (Ran) Ni (m), UvA Anders dan passieve materie, is actieve materie in staat om biologische/ chemische energie om te zetten in beweging, waardoor verschillende opvallende nieuwe fenomenen ontstaan. De dynamische faseovergang in systemen van actieve materie wordt bestudeerd met behulp van computersimulaties, in het bijzonder glasovergang en kristallisatie. Kwantumoptica van spins in halfgeleider golfgeleiders Dr. D.O.S. (Danny) O’Shea (m), RUG Een kwantummechanisch geheugen kan gebruikt worden om optische pulsen op te slaan in een communicatienetwerk om zo de mogelijkheid tot afluisteren uit te sluiten. Door het gebruik van nieuwe materialen en controletechnieken zal een kwantumgeheugen gebaseerd op halfgeleiders ontworpen en verkend worden met een krachtige deviceon-a-chip benadering. De oneindige atoomlaser Dr. B.P. (Benjamin) Pasquiou (m), UvA Atomen zijn niet alleen deeltjes, maar ook golven. Daarom, net als met licht, kan een atoomlaser gebouwd worden. Recente ontdekkingen van de onderzoekers hebben de grootste obstakels om deze continue atoomlaser te bouwen weggenomen. De onderzoekers zullen deze laser bouwen en gebruiken om zeer nauwkeurige metingen te doen. Het vroege heelal onderzoeken met kwantumzwaartekracht Dr. F. (Francesca) Vidotto (v), RU Wat was de vorm van het heelal ten tijde van de Big Bang? Hoe ontwikkelden zich de minuscule onregelmatigheden van waaruit alle kosmische structuren, zoals ons sterrenstelsel, zich vormden? Het middel om deze vragen te beantwoorden is quantumzwaartekracht, een theorie die zowel quantummechanica als de Algemene Relativiteitstheorie in ogenschouw neemt. Nanostructuren voor Energetische Wijsheid (NEW) Dr. I. (Ilaria) Zardo (v), TU/e Nanostructuren in het algemeen en nanodraden in het bijzonder zijn waarschijnlijk superieur aan conventionele materialen voor het omzetten van energie. Het project richt zich op het onderzoeken en construeren van nanomaterialen met thermo-elektrische toepassingen. De vernieuwende aanpak rust op twee hoofdpijlers: samengestelde nanodraden en topologische thermo-elektrische nanostructuren.

Laureaten Technologiestichting STW Meten zonder prikken Dr. ir. N. (Nienke) Bosschaart (v), UvA/AMC - Biomedical Engineering & Physics Zieke of te vroeg geboren baby’s worden soms wel drie keer per dag geprikt om hun bloedwaarden te bepalen. Het doel van dit onderzoek is om deze bloedwaarden niet-invasief (zonder prikken) te meten met een nieuwe techniek: laag-coherente spectroscopie.



Page 34 of 38

Terahertzgolven genereren met microchips Dr. D. (Daniele) Cavallo (m), TUD – Micro-elektronica Terahertzgolven zijn een uniek soort elektromagnetische golven, met grote potentiële toepassingen. Maar er is geen praktische manier om ze te genereren. Dit onderzoek zal proberen terahertsgolven te genereren met dezelfde microchips als die in computers en mobiele telefoons te vinden zijn. ExoFlow: leren luisteren naar fluisterende cellen. Dr. ir. F. (Frank) A.W. Coumans (m), UvA/AMC - Biomedical Engineering & Physics Cellen in ons lichaam kunnen met elkaar praten via kleine ‘spraakbalonnen’ in het bloed. In dit project wordt de techniek ontwikkeld om ‘spraakbalonnen’ te onderscheiden van het ‘achtergrondlawaai’. Dit maakt het mogelijk om de ‘spraakbalonnen’ te lezen, waardoor ernstige ziekten eerder te voorspellen zullen worden. Gedragsbewuste zoekevaluatie voor information retrieval Dr. J (Jiyin) He (v), CWI - Information Access Nauwkeurige evaluatiemetrieken vormen de basis voor het ontwerpen en ontwikkelen van effectieve zoeksystemen. Standaard zoekevaluatiemetrieken houden geen rekening met hoe gebruikers in werkelijkheid zoeken en komen daardoor niet overeen met de werkelijke ervaringen van gebruikers. Dit onderzoek zal een evaluatiebenadering opstellen die de variaties in zoekgedrag van gebruikers kan ondervangen. Basisprincipes en kinetica van elektrochemisch-actieve microorganismen op capacitieve materialen Dr. A. (Annemiek) ter Heijne (v), WUR - Milieutechnologie Bacteriën kunnen uit afvalwater elektronen vrijmaken en deze elektronen opslaan in geleidende korrels. De onderzoekers gaan bestuderen hoe de bacteriën deze korrels opladen en welke factoren dit proces beïnvloeden. Daarmee willen zij afvalwater schoonmaken en tegelijkertijd zoveel mogelijk elektriciteit opwekken en opslaan voor later gebruik. Verduidelijken van het signaleringsnetwerk van het immuunsysteem in Arabidopsis thaliana met behulp van genomic footprinting Dr. R. (Richard) J. Hickman (m), UU – Moleculaire Fytopathologie Planten worden blootgesteld aan een groot aantal verschillende plagen en pathogenen. Voordat ze een effectieve immuunreactie in werking kunnen stellen moeten planten eerst beslissen welke verdedigingsmechanismen ze nodig hebben om overleving veilig te stellen. Dit onderzoek bestudeert het moleculaire besluitvormingsproces dat aan plantimmuniteit ten grondslag ligt. Genezing in beeld met geluid Dr. K. (Klazina) Kooiman (v), Erasmus MC - Biomedische Technologie Minuscule gasbelletjes hebben potentie om hart- en vaatziekten en kanker op te sporen en te genezen. Dit project bekijkt hoe gasbelletjes hechten aan zieke cellen zodat deze zichtbaar worden op echogeluid-beeld en hoe ze lokaal hoge doseringen medicijnen kunnen toedienen. De beste herstelcel voor kraakbeen R. (Roberto) Narcisi, PhD (m), Erasmus MC - Orthopaedics Beschadigd kraakbeen herstelt niet vanzelf en veroorzaakt gewrichtspijn en problemen met bewegen. Met het identificeren van de ideale herstelcellen die vaak vermenigvuldigd kunnen worden en die stabiel kraakbeen kunnen maken, wil ik zorgen dat kraakbeendefecten hersteld kunnen worden met celtherapie. De geheimen van ionenwind Dr. ir. S. (Sander) Nijdam (m), TU/e - Plasmafysica Gas kan in beweging gebracht worden door elektriciteit. Dit heet ionenwind en kan gebruikt worden in vliegtuigvleugels of voor koeling van elektronica. De onderzoekers gaan de principes hiervan doorgronden zodat de toepassingen van de grond kunnen komen. Microprobe voor nauwkeuriger metingen in de hersenen Dr. M. (Mathieu) Odijk (m), UT - BIOS Bestaande technieken om neurotransmitters in de hersenen te volgen zijn relatief traag en groot. Een nieuwe microprobe is nodig om deze moleculen voorafgaand aan de aanzet van een migraineaanval tot op de seconde te volgen. Tevens kan met deze microprobe de rol van acetylcholine in cognitieve processen veel nauwkeuriger worden onderzocht.



Page 35 of 38

Lichaamseigen medicijnkoeriers Dr. P. Vader (m), UMCU - Laboratoria en apotheek Cellen in het menselijk lichaam wisselen informatie uit via kleine membraanblaasjes. De onderzoekers gaan uitzoeken hoe ze dat doen en of deze blaasjes ook gebruikt kunnen worden om medicijnen over te brengen naar door ziekte aangetaste cellen. High-throughput 3D-beeldvorming voor nanowetenschappen Dr. X. (Xiaodong) Zhuge (m), CWI - Scientific Computing / LUMC Molecular Cell Biology Een cruciale vraag in de nanowetenschap is hoe de driedimensionale structuur van microscopische deeltjes (biologische structuren, nanomaterialen) in grote volumes is geordend. In dit project ontwikkelen we nieuwe methoden voor het reconstrueren van grote volumes om snelle beeldvorming met nanometer resolutie mogelijk te maken.

Laureaten WOTRO Mondiale infectieziekten lokaal bestrijden Dr. N.C. (Nora) Engel (v), UM - Faculty of Health, Medicine and Life sciences De bestrijding van infectieziekten en geneesmiddelenresistentie in ontwikkelingslanden vereisen diagnostische testen die gebruikt kunnen worden als er geen experts, koelkasten of transportmiddelen zijn. Dit onderzoek bestudeert innovatieprocessen in de diagnostiek van tuberculose en hiv in India om testen in de alledaagse lokale praktijk effectief te maken. Veranderende patronen van toegang tot water: Agrarische exportketens van groente, waterrechten en rurale gemeenschappen in de Bajío, Mexico Dr. ir. J.D. (Jaime) Hoogesteger van Dijk (m), WUR Omgevingswetenschappen Dit onderzoek bestudeert hoe in de Bajío in centraal Mexico grootschalige groententeelt voor consumenten in Europa en Noord Amerika de toegang tot water voor irrigatie en het daaraan gerelateerde leven van rurale gemeenschappen verandert en verkent initiatieven die binnen deze productieketens lokaal een eerlijke maatschappelijke bijdrage proberen te bewerkstelligen. Verbinden van burgers: de versmolten identiteiten van Nusaybin, Turkije en Qamishle, Syrië Dr. T. (Tsolin) Nalbantian (v), UL - LIAS In dit project wordt gezocht naar band die Syrische en Turkse burgers delen en die over de verschillen op etnisch, religieus en nationaal gebied heen reiken. Daarmee wordt gecorrigeerd hoe deze mensen in de media en in de geschiedenis afgeschilderd worden waarin uitgegaan wordt van essentiële verschillen die het huidige geweld in de regio rechtvaardigen. Van mondiale gezondheid naar lokale ontwikkeling: een casestudie van de 'Eerste 1000 Dagen van het Leven'interventie in Guatemala Dr. E.J.F. (Emily) Yates-Doerr (v), UvA - AISSR De Verenigde Naties gaan gezondheidszorg verbinden met aandacht voor ontwikkeling en duurzaamheid. Ze starten met projecten voor kinderen in de eerste 1000 dagen van af hun conceptie door de voedingssituatie van moeders te verbeteren. De onderzoekster gaat in de hooglanden van Guatemala na hoe dit mondiale beleid uitwerkt in lokale situaties.

Laureaten ZonMW Ons afweersysteem verbeteren voor kankertherapie Dr. M. (Marleen) Ansems (v), UMC St Radboud - Tumor Immunology Ons afweersysteem is essentieel voor het opruimen van ziekteverwekkers en kankercellen. De onderzoekers gaan bestuderen of ze bepaalde cellen van ons afweersysteem beter kunnen laten werken, zodat deze beter gebruikt kunnen worden in kankertherapie. De rol van DNA-herhalingen bij ziekte en gezondheid Dr. N.A. (Ahmad) Aziz (m), LUMC - Neurologie Lange stukjes DNA-herhalingen zijn de oorzaak van bepaalde erfelijke neurologische stoornissen gekenmerkt door cognitieve, psychiatrische en metabole afwijkingen. In dit onderzoek zal worden nagegaan of



Page 36 of 38

ook kortere stukjes DNA-herhalingen bij het ontstaan van veelvoorkomende ziekten zoals dementie, depressie en diabetes een rol spelen. Het autistische cerebellum Dr. A. (Aleksandra) Badura (v), Nederlands Herseninstituut (NIN) Neurowetenschappen Autisme is een veelvoorkomende neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door verminderde cognitieve en sociale vaardigheden. Beschadiging van het cerebellum rond de geboorte is sterk gecorreleerd met de ontwikkeling van autisme. Wij zullen onderzoeken welke rol het cerebellum speelt bij cognitieve functies en hoe afwijkingen hiervan bijdragen aan de ontwikkeling van autisme. Biologische pacemakers op basis van gentherapie Dr. G.J.J. (Geert) Boink (m), AMC/UvA - Cardiologie In Nederland worden jaarlijks duizenden pacemakers geïmplanteerd. Ondanks het succes van deze behandeling zijn er belangrijke tekortkomingen. Dit project gaat op zoek naar een oplossing voor deze tekortkomingen door de ontwikkeling van biologische pacemakers gebaseerd op een nieuw type gentherapie. Stop de veelvraten, stop aderverkalking Dr. ir. J. (Jan) van den Bossche (m), AMC - Medische Biochemie Macrofaag betekent ‘veelvraat’. Macrofagen vernietigen ziekteverwekkers, maar tijdens atherosclerose (aderverkalking) eten ze te veel vet. Dit resulteert in een lokale vetophoping en ontsteking in de vaatwand. In dit onderzoek zullen we ingrijpen op het energiemetabolisme van de macrofaag om zo aderverkalking te verminderen. Waarom herstellen ouderen moeilijk na een ziekenhuisopname? Dr. B.M. (Bianca) Buurman (v), AMC - Geriatrie Ouderen die acuut in het ziekenhuis worden opgenomen komen vaak in een slechte conditie uit het ziekenhuis en herstellen moeilijk. In deze studie wordt onderzocht hoe dit ontstaat, wat de psychologische impact is van een ziekenhuisopname en hoe succesvol gerevalideerd kan worden. Lokale activatie van afweercellen na darmschade Dr. ir. F.H.J. (Ferry) Cornelissen (m), Erasmus MC - Hematologie Onze darmen worden continue beschadigd door allerlei invloeden van buitenaf. Speciale cellen van het afweersysteem, innate lymfoïde cellen, zijn essentieel voor dit herstel. Echter, hoe deze cellen worden aangezet tot herstel van de darmwand is onbekend en zal in dit project nader onderzocht worden. Luister naar de genen in je hart Dr. E. (Ellen) Dirkx (v), UM – Cardiologie Chronisch hartfalen is een aandoening van de hartspier die leidt tot verlies van bloeddoorstroming in alle organen. Om nieuwe medicijnen te ontwikkelen, gaan onderzoekers de communicatie tussen genen bestuderen en bijsturen waar er storingen optreden. Nanotherapie met postcode voor aderverkalking Dr. R. (Raphaël) Duivenvoorden (m), AMC - Vasculaire geneeskunde Lokale vaatwandontsteking heeft een centrale rol in bij het ontstaan van aderverkalking, maar kan momenteel niet behandeld worden. De onderzoeker gaat een nanotherapie ontwikkelen waarmee krachtige ontstekingsremmende medicijnen gericht afgeven kunnen worden daar waar er aderverkalking is. Een kristallen bol voor adrenoleukodystrofie Dr. M. (Marc) Engelen (m), AMC - Kinderneurologie Sommige patiënten met de stofwisselingsziekte adrenoleukodystrofie krijgen hersenafwijkingen. Een groot probleem bij de behandeling is dat artsen niet kunnen voorspellen welke patiënten dit zijn. De onderzoekers zoeken naar voorspellende factoren (MRI en bloedonderzoek) om de behandeling te verbeteren. Nieuwe uitdaging voor HIV in Afrika: toegenomen immuunactivatie tijden antiretrovirale behandeling; biomarkers en gevolgen voor gezondheid Dr. R.L. (Raph) Hamers (m), AMC - Global Health Dankzij aidsremmers is hiv, ook in Afrika, een chronische ziekte geworden. Dit project onderzoekt hoe bij behandelde hivgeïnfecteerden de activiteit en functioneren van het immuunsysteem



Page 37 of 38

wordt beïnvloed door tuberculose, hepatitis B en aidsremmers, wat hiervan de gevolgen zijn voor de gezondheid, en nieuwe manieren om immuunactiviteit in bloed te meten. Darmstamcellen houden niet van stress Dr. J (Jarom) Heijmans (m), UvA - Tytgat Instituut voor Lever en Darm onderzoek Darmstamcellen en darmtumoren verdwijnen door eiwitstress. De onderzoekers gaan in gezonde darmen en darmtumoren uitzoeken hoe dit komt en hopen zo een mogelijkheid voor de behandeling van darmtumoren te vinden. Verbetering van het kinkhoestvaccin Dr. I. (Ilse) Jongerius (v), UMCU - Medische Microbiologie Het aantal kinkhoestgevallen is de afgelopen jaren dramatisch toegenomen doordat het vaccin minder lang effectief is. De onderzoekers gaan proberen het kinkhoestvaccin te verbeteren via vernieuwend onderzoek. Hoe een hongerig afweersysteem te beïnvloeden is Dr. J. (Jorg) van Loosdregt (m), UMC Utrecht - Pediatrische immunologie Autofagie is een proces dat wordt aangezet als er onvoldoende voedingsstoffen zijn en is belangrijk voor verschillende cellulaire functies. De onderzoekers gaan bestuderen hoe autofagie het afweersysteem beïnvloed. Autofagie-manipulatie zou kunnen helpen bij het bestrijden van auto-immuunziekten als (jeugd)reuma. Nieuwe onderzoeksopzet voor leefstijlonderzoek Dr. A.M. (Anne) May (v), UMCU - Julius Centrum Effectiviteit van lichaamsbeweging wordt gemeten in gerandomiseerde studies. Loting in de controlegroep kan teleurstellend zijn: patiënten willen niet deelnemen of gaan alsnog bewegen. Dit voorstel beschrijft een nieuw onderzoeksopzet dat ook bij andere niet te blinderen interventies toegepast kan worden. De richting van celdeling bepaalt Dr. M. (Micha) Nethe (m), Nederlands Kanker Instituut - Oncologie Delende cellen die in de ‘verkeerde’ richting delen kunnen het functioneren van een orgaan verstoren. De onderzoekers zullen analyseren hoe de borstklier fout gedeelde cellen opruimt en in welke mate deze cellen bijdragen aan het ontstaan van borstkanker. In de huid van malariaparasieten Dr. M. (Meta) Roestenberg (v), LUMC - Parasitologie Plasmodium falciparum malaria is een ernstige infectieziekte, overgedragen door muggen. In dit project wordt onderzocht hoe deze parasieten zich ontwikkelen in de huid en hier afweercellen beïnvloeden, opdat een effectief, praktisch toe te dienen malariavaccin ontwikkeld kan worden. Mini-organen klaarmaken voor transplantatie Dr. L.N. (Norman) Sachs (m), Hubrecht Instituut Mini-organen kunnen mogelijk de noodzaak voor donororganen wegnemen. Helaas groeien ze alleen in tumorextracten van muizen. Belangrijke ankerpunten zullen worden opgespoord en op een klinisch veilig kunstmatig substraat gekopieerd/ geplakt worden. Ook zal de hechting van organoïden tijdens transplantatie verbeterd worden. ADHD en verslaafd Dr. A.F.A. (Arnt) Schellekens (m), UMCN Een derde van de kinderen met ADHD ontwikkelt verslavingsproblemen. Bij hen werkt de behandeling van ADHD minder goed en zij komen heel moeilijk van hun verslaving af. Door hersenfuncties en erfelijke factoren te bestuderen, zullen deze verslavingsproblemen in de toekomst beter behandeld en voorkomen kunnen worden. Pantser tegen depressie Dr. M.J. (Marie-José) van Tol (v), UMCG - Neuroimaging Center Wie eenmaal depressief is geweest, is vatbaar om dat nog eens te worden. Dit onderzoek ontrafelt hoe preventieve cognitieve therapie het brein wapent tegen terugval, om te voorspellen bij wie preventieve therapie de kans op nieuwe depressieve episodes verkleint.



Page 38 of 38

Niemand is een eiland Dr. E. (Eva) Velthorst (v), AMC - Psychiatrie Sociale isolatie is een ernstig probleem bij psychotische stoornissen. Zeker in de adolescentie, wanneer de eerste psychotische klachten zich openbaren, heeft sociaal terugtrekgedrag desastreuze gevolgen. Met innovatieve methoden worden de verschillende oorzaken van terugtrekgedrag bij deze jongeren in kaart gebracht. Netwerken van symptomen in psychose Dr. J.T.W. (Hanneke) Wigman (v), UMCG - Psychiatrie De onderzoeker bestudeert het ontstaan van psychoses (het verlies van grip op de werkelijkheid) door netwerken van vroege symptomen in kaart te brengen en per persoon te kijken hoe deze symptomen elkaar beïnvloeden. Dit helpt om persoonlijke behandeladviezen te ontwikkelen. Kleine trillinkjes, grote gevolgen: de seismologie van epileptische aanvallen Dr. M. (Maeike) Zijlmans (v), UMCU - Neurologie Epilepsie brengt patiënten onzekerheid. Recent werden in het zieke weefsel elektrische hoogfrequente trillinkjes gevonden die de epileptische ziekte-activiteit weerspiegelen. De onderzoeker wil deze trillinkjes opvangen met het gewone hersenfilmpje om te gebruiken bij de diagnose en behandeling van epilepsie.


Toekenningen Veni 2014

Recommend Documents