TOEGANG, SELECTIE & DISCRIMINATIE

Raf Van Ransbeeck

TOEGANG, SELECTIE &  DISCRIMINATIE 

STUDIE TOEGANG, SELECTIE &  DISCRIMINATIE INZAKE WONINGHUUR OVERZICHT RAPPORT • Summier overzicht van bestaande wetgeving  die met dit thema verband houdt en de  daaruit voortvloeiende doestellingen • Eventuele knelpunten  • Overzicht van de besproken beleidsopties

1

Raf Van Ransbeeck

Hierna een summier overzicht van: ‐ Een aantal vastgestelde knelpunten ‐ De besproken beleidsopties

KNELPUNTEN

2

Raf Van Ransbeeck

KNELPUNTEN ‐> Feitelijke vaststellingen  GWO en Diversiteitsbarometer  Voornamelijk afkomst en vermogen  Vastgoedmakelaars  Gereglementeerd beroep, tuchtprocedure BIV  Allochtone kandidaten: 36% wil direct weigeren;  werklozen: 54%  Verplicht de solvabiliteit te onderzoeken  Private huurmarkt: kader voor selectie en discriminatie  Onevenwicht tussen vraag en aanbod  Verzwakkend profiel huurderspubliek, vooral  kleinschalige verhuring

SUMMIER OVERZICHT VAN   GESIGNALEERDE KNELPUNTEN INZAKE  WETGEVING (1) ‐> Woninghuurwetgeving: afficheringsplicht  Wat (art. 1716 BW)?  Verplichte bekendmaking van huurprijs en gemeenschappelijke lasten in  elke publieke mededeling  Sanctie: GAS‐boete

 Problemen met doeltreffendheid  Handhaving (GAS): afhankelijk van lokale initiatieven en  gebrek aan middelen

3

Raf Van Ransbeeck

SUMMIER OVERZICHT VAN   GESIGNALEERDE KNELPUNTEN INZAKE  WETGEVING (1) ‐> Afficheringsplicht (vervolg)  Juridisch‐technische problemen?   Het begrip ‘gemeenschappelijke lasten’  Wanneer geldt de bekendmaking als ‘publiek’?  Geldt de geafficheerde huurprijs als een bindend aanbod?  Laat de bekendgemaakte prijs ruimte voor onderhandeling? => Werkgroep ziet hier echter geen problemen

SUMMIER OVERZICHT VAN  GESIGNALEERDE KNELPUNTEN (2) ‐> Gelijkekansendecreet/beleid • Wat houdt dit in? • Beginsel: contractuele vrijheid  Recht om niet te contracteren met een bepaalde tegenpartij

• Keuzes mogen niet gegrond zijn op ‘beschermde’ criteria  Handicap, levensbeschouwing, vermogen, afkomst, enz.

• Uitz.: een verschil in behandeling op grond van een  beschermd criterium is mogelijk wanneer het onderscheid  objectief kan gerechtvaardigd worden door een legitiem  doel

4

Raf Van Ransbeeck

SUMMIER OVERZICHT VAN  GESIGNALEERDE KNELPUNTEN (2)‐ vervolg 

Bv. ‘Vermogen’  

keuze op basis van de capaciteit om de huur te betalen = legitieme selectie Keuze op basis van de aard of de bron van het inkomen = discriminatie

• Bijzondere bewijsregeling en sancties  Verdeling van de bewijslast: wanneer de eiser feiten aanvoert die het bestaan van  discriminatie kunnen doen vermoeden, moet de verweerder aantonen dat er geen sprake  is van discriminatie  Stakingsbevel, dwangsom, forfaitaire schadevergoeding

• Opm.: voor de 6e staatshervorming was de federale anti‐ discriminatiewetgeving van toepassing bij verhuring  Gevolg: racisme = niet langer strafrechtelijk gesanctioneerd voor  wat betreft discriminatie  bij  de toegang tot en het aanbod van  goederen en diensten  die publiekelijk beschikbaar zijn (verhuring)

SUMMIER OVERZICHT VAN  GESIGNALEERDE KNELPUNTEN (2)  (vervolg) ‐> Knelpunten inzake ‘Gelijkekansendecreet/beleid’  Legitieme selectie vs. ongeoorloofde discriminatie  Werkelijke weigeringsgrond blijft onbekend  Beoordeling vindt achteraf plaats  Preventie en sensibilisering  Volstaat huidige opleiding en sensibilisering door het BIV?  Handhaving   Meldingsbereidheid  Gering aantal klachten BIV en Meldpunten  discriminatie  Moeilijke bewijsvoering  Lasten procedure vs. resultaat klacht

5

Raf Van Ransbeeck

SUMMIER OVERZICHT VAN  GESIGNALEERDE KNELPUNTEN (3) ‐> privacywetgeving • Verhuurder wil de solvabiliteit van kandidaat‐huurders onderzoeken  Inlichtingenfiches

• Wet Verwerking Persoonsgegevens  De gevraagde informatie moet relevant en proportioneel zijn in functie van het  beoogde doel, in casu het sluiten van een huurovereenkomst

• Privacy‐commissie  “Aanbeveling aan de verhuurders en vastgoedmakelaars betreffende de verwerking  van gegevens van kandidaat‐huurders” (2009)   dit heeft tot op zekere hoogte duidelijkheid gebracht  Wel werd door het huurdersplatform gemeld dat de fiche zou moeten worden  geactualiseerd bvb ivm de vraag of men gehuwd is, de borgstelling en het bewijs  van betaling van drie maanden  huur in de vorige woning  Op zich wel consensus over gebruik van fiches in werkgroep, maar toch enige  discussie over verder verfijning

BELEIDSOPTIES

6

Raf Van Ransbeeck

VOORGESTELDE BELEIDSOPTIES ‐> Uitgangspunt: ontwikkelen een toegangs‐ en  antidiscriminatiebeleid voor de private huurmarkt  Consensus omtrent enerzijds de probleemanalyse en  anderzijds de legitimiteit van selectiemogelijkheden  Algemene bereidheid om mee te werken aan het ontwikkelen  van een specifiek beleid voor de private huurmarkt

‐> Verankering in art. 4,§2 Vlaamse Wooncode  Opname van de doelstelling om een toegangs‐ en  antidiscriminatiebeleid te ontwikkelen => “het woonbeleid gericht is op het bevorderen van gelijke  kansen voor iedereen, met inbegrip van een gericht toegangs‐en  antidiscriminatiebeleid waartoe de Vlaamse overheid de nodige  stappen kan ondernemen”.

BELEIDSOPTIES  (vervolg) ‐> Transparantie en sensibilisering  Opzetten van een sensibiliseringscampagne ism koepelorganisaties en lokale besturen, regierol Vlaamse  overheid  Verduidelijken beleid en regelgeving  Slachtoffers informeren  Mentaliteitswijziging  Optimaliseren van de afficheringsplicht  Behoud van de afficheringsplicht   Sensibiliseren van vastgoedmakelaars  “mystery shopping”: bereidheid om verder te onderzoeken   Standaardinlichtingenfiche: aanmoedigen

‐> Versterken van de meldingsbereidheid ism lokale  besturen (one‐stop‐shop)

7

Raf Van Ransbeeck

BELEIDSOPTIES  (Vervolg)

‐> De aantoonbaarheid van discriminatie verhogen  Invoering van een reglementair kader voor praktijktesten  Binnen tuchtrechtelijke en burgerrechtelijke procedure  Het gelijkstellen van bepaalde handelingen met een  vermoeden van discriminatie

‐> Het ontwikkelen van een handhavingsbeleid   Penaliseren van discriminatie en uitbreiden bevoegdheden  Vlaamse Wooninspectie  Mogelijkheid voor de wooninspectie om discriminatie te  verbaliseren, vervolging gebeurt door het parket  De introductie van een administratief sanctiemechanisme  Onafhankelijk van strafrechtelijke handhaving en  vervolgingsprioriteiten

BELEIDSOPTIES (Vervolg) ‐> Het ontwikkelen en versterken van een  toegangsbeleid  Inzetten op begeleiding van huurders en verhuurders  Bv. glij‐huren  Overbruggen van kloof tussen betaalbaarheid voor de huurder  en rendement voor de verhuurder  Huursubsidies  Fonds ter Preventie van Uithuiszettingen  Uitbreiding aanbod SVK‐woningen

8

Raf Van Ransbeeck

DANK U VOOR UW AANDACHT

9