Titel: Converting Classrooms into Smartrooms Projectleiders: Prof. Dr. Henk van der Molen, Ing. Gerrit Jan de Bie Projectgroepleden: Dr. Samantha Bouwmeester, Drs. Femke de Geus, Drs. Jeroen Kuntze, Dr. Annet te Lindert, Dr. Peter Verkoeijen, Drs. Wilco te Winkel Affiliatie: Instituut voor Psychologie, Faculteit der Sociale Wetenschappen Looptijd: 1 september 2008 - 1 januari 2009
Achtergrond van het project: Kenmerkend voor het onderwijs van het Instituut voor Psychologie is de intensieve aandacht voor het trainen van academische en professionele beroepsvaardigheden. Daarbij kan gedacht worden aan het trainen van vaardigheden die relevant zijn voor alle opleidingen zoals gespreksvaardigheden, onderzoeksvaardigheden en presentatievaardigheden. Maar er is ook veel aandacht voor meer specialistische vaardigheden zoals psychodiagnostische en interventievaardigheden. De opleiding heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het ontwikkelen van onderwijs om studenten in staat te stellen uitgebreid te oefenen met deze vaardigheden. In Appendix 1 wordt een overzicht gegeven van de activiteiten binnen het vaardigheidsonderwijs.
Vaardigheidsonderwijs aan het Instituut van Psychologie Het eigene van het Rotterdamse programma is dat de genoemde vaardigheden worden verworven door een mix van docentintensief onderwijs, waarbij gebruikgemaakt wordt van ‘live’ practica en trainers, en docentextensief onderwijs waarbij gebruikgemaakt wordt van Informatie en Communicatie Technologie (ICT). Speciaal om studenten veel en gevarieerde oefening te bieden heeft het Instituut (i.s.m. Open Universiteit Nederland, Universiteit Twente en stichting SURF) interactief leermateriaal gemaakt in de vorm van zogenaamde ViPs (Vaardigheden in Psychologie) en ZAPs (Zeer Actieve Psychologie). Een ViP is een computerprogramma dat bestaat uit een groot aantal korte videofragmenten, geluidsfragmenten of teksten waarop studenten moeten reageren. De studentreacties kunnen bestaan uit getypte teksten of antwoorden op vragen, al naar gelang de vaardigheid die wordt getraind. Op die reacties volgt standaard expert-feedback. Reacties en feedback worden opgeslagen zodat de student achteraf kan nagaan hoe hij op die fragmenten gereageerd heeft en hoe adequaat die reacties waren. Op deze wijze kunnen de vaardigheden een groot aantal keren worden geoefend zonder tussenkomst van trainers. Een ZAP is een kort interactief ervarings- en ontdekkingsgericht multimediaprogramma waarin een fenomeen, theorie of experiment uit de psychologie centraal staat. Het stelt studenten in staat te experimenteren op een manier die vergelijkbaar is met het experimenteren zoals de oorspronkelijke onderzoekers deden, danwel zelf te ervaren dat een psychologisch fenomeen ook bij hen kan optreden. Op dit moment zijn er in het kader van het onderwijs in psychodiagnostische vaardigheden negen ViPs en
in het kader van het schrijfonderwijs acht ViPs ontwikkeld. Tevens worden 1
vijfenveertig ZAPs op verschillende plekken in het curriculum ingezet ter ondersteuning van diverse practica en cursussen. In Appendix 1 is te lezen hoe de ViPs en ZAPs worden ingezet binnen het vaardigheidsonderwijs. In aanvulling op de ViPs zijn er voor de live trainingen in gespreksvaardigheden en de trainingen in diagnostische vaardigheden 36 memorecorders beschikbaar. Een veel gebruikt didactisch scenario binnen deze trainingen is een rollenspel, waarin één student de rol van de psycholoog op zich neemt, een andere student de rol van cliënt, en een derde student het gesprek observeert. De rollen worden afgewisseld, zodat elke student eenmaal psycholoog is. De gesprekken worden opgenomen op cassettebandjes die studenten thuis kunnen beluisteren om leerpunten te formuleren voor het volgende gesprek en een zelfreflectieverslag te schrijven. Ten behoeve van trainingen in presentatie- en onderzoeksrapportagevaardigheden is iedere onderwijsruimte standaard voorzien van een overheadprojector. Bovendien zijn er 10 video-opname trolleys beschikbaar voor het opnemen en afspelen van videoregistraties van oefeningen of presentaties. In veel practica worden de oefeningen of presentaties van studenten opgenomen. Deze opnames worden vervolgens meegegeven aan de betreffende studenten met de opdracht verbeterpunten te identificeren en te beschrijven in een zelfreflectieverslag. Vaak worden de verbeterpunten, samen met de relevante videopassages, groepsgewijs in een vervolgbijeenkomst besproken. Bij trainingen in presentatievaardigheden worden studenten bovendien gestimuleerd audiovisuele middelen te gebruiken, zodat ze hier vroegtijdig mee bekend en vertrouwd raken.
Beschrijving knelpunten in de huidige ondersteuning van het vaardigheidsonderwijs In het onderstaande zal worden beargumenteerd dat de technologie die thans wordt gehanteerd in een aantal opzichten verouderd is, waardoor zowel bij studenten als bij docenten een dringende behoefte is ontstaan aan modernisering. Veel van bovenstaande trainingen maken gebruik van combinaties van live bijeenkomsten waarin groepen studenten bij elkaar komen, en digitale bijeenkomsten waarin studenten individueel computergestuurde opdrachten of trainingen doorlopen. Dit geldt zowel voor practica waarin ViPs gebruikt worden als voor de trainingen in onderzoeksvaardigheden waarin het theoretische deel in onderwijsgroepen behandeld wordt en de bijhorende SPSS opdrachten individueel achter de PC worden gemaakt. Het blijkt echter moeilijk te zijn voor studenten om de kennis die ze opdoen tijdens de onderwijsgroepen te relateren aan de kennis die ze individueel opdoen achter de PC en vice versa. Voornaamste reden hiervoor is dat er een fysieke scheiding is tussen de ruimtes waarin de groepsbijeenkomsten plaatsvinden en de PC-ruimtes (het computerlandschap). Bovendien heeft de docent in de huidige opzet niet de mogelijkheid om theoretisch lastige concepten just-in time, op het moment dat het wordt besproken, te concretiseren aan de hand van de vele animaties, simulaties of videos die het Internet tegenwoordig te bieden heeft. In het kader van de trainingen in de presentatievaardigheden blijkt het bovendien erg tijdrovend, en praktisch onmogelijk, om de video-trolleys te gebruiken voor zowel het afspelen als het opnemen van videomateriaal. De gewenste situatie waarin studenten de leermomenten van hun vorige 2
presentatie tonen, gevolgd door het opnemen van hun nieuwe presentatie resulteert in een bijzonder tijdrovend zoekproces naar relevante passages van de oude presentatie en het vinden van geschikte delen van de videoband voor het opnemen van de nieuwe presentatie. Volledig uitgesloten is het scenario waarin het gedrag van studenten wordt opgenomen terwijl er een instructievideo of een gesprek met een simulatiepatient wordt afgespeeld.
Ook het meegeven van dergelijke VHS videobanden aan studenten om hen in staat te stellen thuis het opgenomen materiaal te bestuderen voor reflectie op het eigen professionele gedrag wordt een steeds groter probleem, omdat steeds minder studenten de beschikking hebben over VHSafspeelapparatuur op hun studeeradres. Zij moeten veelal uitwijken naar familie (vaak opa’s en oma’s!), vrienden of groepsruimtes op de universiteit om de opnames terug te zien en er een zelfreflectieverslag over te schrijven. Behalve dat dit een tijdrovende klus is, geven studenten expliciet aan dat ze het noodzakelijke gevoel van privacy missen. Tijdens het presentatiepracticum moeten studenten meerdere keren een presentatie geven. Ze vinden het teleurstellend om hun zorgvuldig opgebouwde PowerPoint presentaties te moeten afdrukken om het op een overheadprojector te kunnen laten zien. De kleuren, de effecten en de plaatjes gemaakt via PowerPoint komen niet tot hun recht met als gevolg dat studenten deze trainingen niet echt zien als goede voorbereidingen op toekomstige, professionele presentaties. Voor de training gespreksvaardigheden zijn memorecorders beschikbaar gesteld, maar studenten dienen zelf cassettebandjes aan te schaffen. Zowel het aanschaffen van cassettebandjes, als het thuis afspelen ervan wordt in toenemende mate een probleem omdat er steeds minder winkels zijn die cassettebandjes verkopen en steeds minder studenten die de beschikking hebben over een cassetterecorder om de opnames te beluisteren. Voor het trainen van gespreks- en psychodiagnostische vaardigheden is het onontbeerlijk dat de non-verbale houding van studenten in de rol van psycholoog geregistreerd en bediscussieerd wordt. Deze non-verbale houding is niet te zien bij audio-opnames van de gesprekken, waardoor studenten essentiële informatie voor hun zelfreflectie missen.
Doel van het project: Het doel van het project is het omvormen van de onderwijsruimtes op T5 in meer geavanceerde onderwijsruimtes,
waarin
staf
en
studenten
laagdrempelig
kunnen
beschikken
over
computerapparatuur met internetverbinding en diverse opname- en afspeelapparatuur. Dergelijke ICT intensieve ruimtes worden ook wel aangeduid als smartrooms. Elke onderwijsruimte wordt standaard voorzien van een zogenaamde smartconsole. De smartconsole is de centrale eenheid die alle apparatuur van de lesruimte bevat en aanstuurt (zie bijlage 2 voor een technische tekening). De smartconsole is gekoppeld aan een beamer en een camera en kan bediend worden via een toetsenbord en muiscombinatie. Daarnaast bevat de smartconsole een viertal draadloze huistelefoons ten behoeve van audio-opnamen.
3
Audio-opnamen Het systeem om audio op te nemen bestaat uit een aantal clients en een server. Per lesruimte zullen 2 basisstations en 4 handsets beschikbaar zijn die via Voice over IP verbonden zijn aan een dedicated telefonie-server. Door middel van deze opzet kunnen er per smartroom 4 gesprekken simultaan gevoerd en verwerkt worden. Zodra een student een opname wil maken, gebruikt hij/zij 1 van de handsets om het gesprek op te nemen. De student draait daartoe een telefoonnummer, dat gelijk is aan zijn/haar studentnummer, legt de handset op tafel en begint de opnamesessie. Zodra de verbinding door de student wordt verbroken (door de telefoon op te hangen), kan de opname naar elk gewenst internetadres verstuurd worden. In het geval van Psychologie is dat in veel gevallen
PsyWeb.
De
opname
kan
vervolgens
vanaf
elke
willekeurige
computer
met
internetverbinding worden beluisterd. Het is mogelijk de audio-opname alleen beschikbaar te stellen aan individuele studenten danwel meerdere betrokkenen bijvoorbeeld ter beoordeling van de vorderingen van een student. Bovendien kan de betrokken student ook handmatig anderen toegang verlenen tot het materiaal, bijvoorbeeld ten behoeve van het gezamenlijk maken van groepsopdrachten.
Video-opnamen Digitale video-opnamen kunnen in de smartrooms worden gemaakt met behulp van een systeem dat is gebaseerd op Podcasting. In de smartconsole wordt daartoe een kleine computer geplaatst met daaraan verbonden een camera. Deze computer wordt in de smartconsole geplaatst als een embedded video-processing component, hetgeen betekent dat de computer specifiek en alleen ingezet wordt voor het opnemen en versturen van grote videobestanden. Door de computer alleen te belasten met deze ene, zware taak is eenvoud en stabiliteit van video-opnames te garanderen. Op de plek van de spreker wordt een plafond-microfoon gehangen zodat de spreker onder variërende omstandigheden goed verstaanbaar blijft. Een student kan op ieder gewenst moment een opname beginnen door zijn/haar studentnummer in te typen en, zodra op het scherm zijn naam verschijnt, op de button ‘OK’ te klikken. De opname kan worden beëindigd door op de button ‘stop opname’ te klikken. De opname wordt vervolgens volautomatisch doorgestuurd naar een centrale videoserver, waar het videomateriaal verder verwerkt zal worden. De videoserver zet het videomateriaal, geheel automatisch, om in diverse formaten en kwaliteiten, zodat het op verschillende browsers en met verschillende internet-snelheden bekeken kan worden. Bovendien voegt het automatisch allerlei relevante metadata aan het videomateriaal toe, zoals naam, studentnummer en datum, waardoor het eenvoudig uitgeleverd kan worden aan individuele studenten, of, indien gewenst, ook aan medestudenten, docenten of onderzoekers.
4
Afspelen van video's, geven van presentaties en integratie van ICT in het onderwijs Ten behoeve van de overige ondersteuningsvragen vanuit het onderwijs wordt een tweede computer met monitor, toetsenbord en muis geplaatst in de smartconsole. Bovenin de smartconsole wordt een beamer opgehangen zodat het beeld van de monitor vergroot geprojecteerd kan worden op de reeds aanwezige whiteboards. In tegenstelling tot eerder genoemde computer, is dit systeem toegankelijk voor staf en studenten. Hierdoor krijgen docenten de mogelijkheid om VIPs, ZAPs, SPSS en het internet in brede zin, te integreren in het fysieke, groepsgestuurde onderwijs. Bovendien kunnen studenten tijdens hun presentaties gebruik maken van professionele presentatie-software. Eerder opgenomen videos kunnen via deze computer worden afgespeeld en, indien gewenst, klassikaal worden besproken. Door gebruik te maken van deze tweede computer voor het afspelen van video kan bovendien tegemoet worden gekomen aan een ondersteuningsvraag die anders moeilijk te beantwoorden zou zijn; het scenario waarin er een snelle opvolging is tussen het tonen van een oude presentatie en het opnemen van een nieuwe presentatie. Ook het gedrag van studenten tijdens het afspelen van een video kan in deze situatie worden opgenomen.
Begroting Overzicht kosten per onderwijsruimte. Audio opnemen: 2 ip-telefoons + basisstation (Siemens S675ip) 2 handsets (Siemens S67H)
360,240,600,-
Video opnemen: Eenvoudige Mac Mini (1,83 GHz, 1GB werkgeheugen, 120GB harddisk) & Warranty Firewire camera (imagingsource), plafond-microfoon (AKG) en voorversterker (behringer)
800,750,1550,-
Video afspelen: Uitgebreide Mac Mini (2,00 GHz, 2GB werkgeheugen, 160 GB harddisk inclusief Windows OS) & Warranty Beamer 1024x768, 2000 Ansi lumen, EPSON EMP-1715 met plafondmontage (bv Vogels) TFT scherm 1024x768, keyboard, muis luidsprekers (visaton) in plafond Algemeen: Netwerkaansluiting Behuizing (maatwerk meubelmaker, goed afsluitbaar) Installatiekosten (montage, bekabeling)
1000,1.500,250,100,2850,600,900,1000,2500,7500,-
5
Totale aanvraag ten behoeve van het ICTO-fonds Het Instituut voor Psychologie maakt in totaal gebruik van 20 lesruimtes die vaak tegelijkertijd in gebruik zijn tijdens het onderwijs. Al deze ruimtes komen in aanmerking voor bovenstaande upgrade naar een smartroom. De totale vereiste investeringssom komt daardoor uit op 20 * 7,5 k€ =150 k€. Het Instituut voor Psychologie is bereid 180k€ te investeren in het project over een periode van 4 jaar. Dit bedrag bestaat uit de structureel vereiste personele inzet (0,3 fte) alsmede de noodzakelijke jaarlijkse voorreserveringen om de continuïteit van de infrastructuur te borgen en de apparatuur na een periode van 4 jaar te kunnen vervangen. Het ICTO-fonds wordt gevraagd te voorzien in de eerste opstartkosten. Concreet wordt het ICTO-fonds gevraagd om een tegemoetkoming van 150 k€ uit de middelen die haar zijn toebedeeld ter stimulering van onderwijsvernieuwingsprojecten aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam.
6
Appendix 1: Overzicht van onderwijsactiviteiten- en materialen ter ondersteuning van training in academische en beroepsvaardigheden. Algemene vaardigheden Gespreksvaardigheden
ICT ondersteuning
1.6 practicum gespreksvoering
ViP gevat
1.7 practicum debatteren 2.6 practicum gespreksvoering II
ViP 3 gevorderde gespreksvaardigheden, Audio-opnames op cassettebandjes
2.7 practicum gesprekken bij loopbaanadvisering
Audio-opnames op cassettebandjes
Onderzoeksvaardigheden
ICT ondersteuning
1.3 de nieuwsgierige mens
SPSS-training in computerzaal
2.2 verklaren en voorspellen
SPSS-training in computerzaal
3.7 testtheorie & psychometrie
SPSS-training in computerzaal
4.4. advanced research methods
SPSS-training in computerzaal
1.2 practicum testgebruik
ViP 1 inleiding testgebruik
1.3 practicum opzet empirisch onderzoek 1.4 practicum psychologische experimenten
ZAPs
1.5 practicum testen van kinderen
Geven van een presentatie
2.3 practicum experimentele paradigma’s 2.4 practicum opzet empirisch onderzoek
ZAPs
3.7 practicum vragenlijstconstructie 4.4 practicum beroepsethiek
ViP 5 ethiek
Rapportagevaardigheden
ICT ondersteuning
Schrijfvaardigheden 1
ViP Zelf leren schrijven – beginners
Schrijfvaardigheden 2
ViP Zelf leren schrijven – gevorderden
2.5 practicum presenteren
Video-opnames, geven van een presentatie
2.8 practicum training voor trainers
Video-opnames
Specialistische vaardigheden Diagnostische vaardigheden
ICT ondersteuning
1.6 practicum differentiaaldiagnostiek
ViP 6 diagnostiek
2.3 practicum neuropsychologische diagnostiek 3.4 practicum psychodiagnostiek
ViP 1 gevorderd testgebruik
3.5 practicum differentiaaldiagnostiek
ViP 6 gevorderde diagnostiek
3.5 practicum organisatieadvies I
Bekijken van video
Interventievaardigheden
ICT ondersteuning
3.6 practicum relatietherapie
Bekijken van video
3.6 practicum organisatieadvies II
ViP 3 omgaan met weerstand
7
Appendix 2:Technische tekening smartconsole
8
