Tips en wetenswaardigheden betreffende ontwerp, bouw en realisatie van een ongeëvenaard comfortabel én extreem energiezuinig droomhuis

Tips en wetenswaardigheden betreffende ontwerp, bouw en realisatie van een ongeëvenaard comfortabel én extreem energiezuinig droomhuis.

1

Even voorstellen De Passiefhuisbouwer bestaat uit over Nederland verspreide architectenbureaus en bouwbedrijven voor nieuwbouw, verbouw en renovatie van woningen en gebouwen conform het passiefhuisconcept. Volgens Europese wetgeving dé norm voor energieneutraal bouwen na 2020! Voor elke woonwens een oplossing Wij (ver)bouwen voor particulieren, groepen van particulieren (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap), bedrijven en woningcorporaties. Voor elke woonwens bieden we een passende oplossing: vrijstaande huizen, tweekappers, rijwoningen en appartementgebouwen. Altijd dichtbij Bij ons vindt u altijd een bouwpartner in de buurt van uw bouwlocatie. Met als voordelen: bekendheid met de plaatselijke en regionale omstandigheden, goede contacten met de gemeenten en korte reistijd tijdens de bouw en nazorg. In deze brochure vindt u aandachtspunten, tips en wetenswaardigheden om u te helpen bij de realisatie van een extreem energiezuinig of zelfs energieneutraal passiefhuis.

2

INHOUD Pagina 04 05 06

Voordelen duurzaam en energiezuinig droomhuis Passiefhuis ontwerpeisen Tot ruim vijf maal energiezuiniger Conventionele verwarming overbodig - Planningspakket – Kwaliteitscontrole

08

Bouwmethoden Traditionele massiefbouw - Houtskeletbouw – Isorast

09

Geïsoleerde ramen en deuren HR++ + drievoudig glas - Geïsoleerde buitendeuren – Buitenzonwering

10 11

Buitenzonwering voorkomt oververhitting Compact ontwerp en Bouwbesluit Compact ontwerp - Omgevingsvergunning

12 13 14 15

Bestemmingsplan en Welstandscommissie Garantie en Verzekering Heeft u al een bouwkavel? Kostbaar drinkwater besparen Regenwateropvang voor tuinbesproeiing, toilet en wasautomaat

16 18 22

De voordelen van een groendak De perfecte basis voor ‘energieneutraal’ wonen Energieneutrale ontwerpen Vrijstaande huizen en twee/vierkappers

32 35

Duurzame houtpellet cv-ketel of kachel Energiezuinige relaxbadkamer Energie- en waterbesparing - Warmteterugwinning douchewater

36

Energiezuinige apparatuur Warmtepompwasdroger - Hotfill – Energiezuinige Ledverlichting

38 39

Een elektrische auto? Dan thuis gratis tanken Bouwplan checklist – behoeften en wensen

Uitgave De Passiefhuisbouwer, Raadhuisstraat 1, 4021 EG Maurik Ondanks dat de informatie in deze brochure met de grootst mogelijke zorg tot stand is gekomen, kunnen wij geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden, prijs-, zet- en drukfouten alsmede de gevolgen daarvan. De getoonde gegevens, teksten, illustraties, ontwerpen, grafisch materiaal, (handels)namen, logo’s en merken zijn eigendom van of in licentie bij de uitgever. Zij worden beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of enig ander intellectueel eigendomsrecht. Bedoelde informatie mag – zonder schriftelijke toestemming van de uitgever – niet gekopieerd of anderszins openbaar worden gemaakt.

3

De vele voordelen van een duurzaam en energiezuinig droomhuis Wat is duurzaam? De Brundtland VN-commissie heeft geformuleerd dat onder duurzaam wordt verstaan: huidige generaties voorzien in hun behoeften, zonder (milieu)problemen door te schuiven naar volgende generaties. Dat betekent - nu en in de toekomst - het milieu zo min mogelijk belasten, milieuvervuiling voorkomen, fossiele energie besparen en duurzame energie toepassen. En daarmee bijdragen aan de oplossing van wereldwijde milieuproblemen. Een DuWo-Comforthuis voldoet daaraan in hoge mate.

De voordelen: Gezond en super comfortabel Wonen in een zee van daglicht. Wonen in rust en stilte; geen last van buitengeluiden (vliegtuigen, auto’s, treinen, burenlawaai). Altijd een gelijkmatige binnentemperatuur, zonder koudestralende oppervlaktes en tochtverschijnselen. Altijd verse en schone buitenlucht (vocht, schimmels, pollen en insecten krijgen geen kans). Energie en milieu Energiebehoefte tot ruim 5 keer lager dan traditionele nieuwbouw conform bouwbesluit. Met duurzame energiebronnen (nu of later) maakt u de woning ‘Energie-neutraal’ of zelfs ‘Energie-plus’. Financieel Door het geringe energieverbruik zeer lage woonlasten. Ruimere financieringsmogelijkheden en lagere rente (duurzame energie). Geld wat u anders verstookt, gebruiken voor rente en aflossing hypotheek. Meest waardevaste investering ooit; al naar gelang de energieprijzen stijgen wordt uw woning meer waard. Ruime keus in ontwerp en afwerking ‘Multi-stijl’ basisontwerpen (korter bouwproces, lagere prijs) ‘Individueel’ ontwerpen (alles zelf bepalen). Keuze uit verschillende bouwmethoden: Massief - Houtskeletbouw (HSB) - Isorast. Alle bouwstijlen mogelijk. Keuze uit vele binnen- en buitenafwerkingen. Garanties en zekerheden Garantie op basis Blower-Door-Tests door onafhankelijk bureau voor kierdichtheid geïsoleerde buitenschil. Woningborg-garantie (verzekerd risico faillissement aannemer en extra kwaliteitsgaranties). Opleveringsinspectie door onafhankelijk professional aangesloten bij Vereniging Eigen Huis. DuWo-Comfort passiefhuizen: garantie energiebehoefte verwarming maximaal 15 kWh/m2 per jaar.

4

Passiefhuis ontwerpeisen Een goed ontwerp is het begin ofwel de basis van een (energieneutraal) passiefhuis. Het ontwerp bepaald in hoge mate hoe duurzaam, gezond, comfortabel en energiezuinig je kunt bouwen en wonen. Daarnaast is ook de bouwkavel van groot belang, want passief en energieneutraal bouwen is niet op elke kavel mogelijk (verderop meer daarover). Uitgangspunten voor een goed ontwerp • • • • • • • • • • • •

Ontwerpen conform de Passiefhuis standaard en Projecten rekenpakket (PHPP). Energieverbruik verwarming < 15 kWh/(m²a) per jaar. Totaal energieverbruik (verwarming/warm tapwater/huish. apparatuur) < 120 kWh/(m²a) per jaar. Zongeoriënteerde verkaveling en ontwerp. Daglichtgericht ontwerp. Compacte bouw (geen T of L vorm). Garage, hal, berging, ruimte voor technische installaties (gesloten ruimten) op het noorden. Uitgekiend ontwerp (geen erkers, balkons, dakramen e.d. of zo gemaakt dat thermische bruggen worden vermeden). Geschikte ruimte voor technische installaties; centraal gepositioneerd t.o.v. keuken, bijkeuken en badkamer. Ruimte voor (korte) ventilatiekanalen; koude luchtkanalen buiten en warme binnen de geïsoleerde schil. Vaste (overstekken), natuurlijke zonwering (loofbomen) en/of regelbare buitenzonwering voor zongerichte glasvlakken. Zo mogelijk levensloopbestendig (geen drempels); eenvoudig aanpasbaar met bijvoorbeeld. bad- of slaapkamer op begane grond.

Schil (afhankelijk van de PHPP uitkomsten) • U-waarde schilisolatie < 0,15 W/(m²K). • Ug-waarde beglazing < 0,8 W/(m²K), g-waarde > 50%. • Uf-waarde kozijnen, ramen en deuren < 0,8 W/(m²K). • Geen thermische bruggen. • Druktest luchtwisseling met Blower-Door-Tests* n50 onderdruk/bovendruk < 0,6 h-1. Gewenst uitgangspunt is 0,3 h-1. (Bij een drukverschil van 50 Pascal moet de luchtstroom minder dan 60% van het volume van het gebouw per uur zijn.) Houdt rekening met: • Dakvlak (schuin of plat) woning en bijgebouwen geschikt voor opstelling zon/PV-panelen en kleine windturbine. • Daken constructief geschikt voor vegetatie/groen. • Regenwateropvang installatie (opslagtank en voorzieningen) voor tuin, toiletspoeling en wasautomaat. • Geen open haard; eventueel wel schoorsteen (rookgasafvoer) en buitenluchttoevoer voor pelletkachel. • Maximaal toegestaan geluidsniveau van het luchtventilatie systeem is < 25 db(A). • Adviseer energiezuinige was- en droogapparatuur en hotfill voor wasautomaat en vaatwasser. • Adviseer ledverlichting en inductiekoken. • Adviseer een energie- en waterbesparende badkamer (WTW douchewater, thermostaatkranen, enz.).

5

Onze DuWo-Comforthuizen zijn tot ruim vijf maal energiezuiniger! Barre winters, een kleine ijstijd? In onze energiezuinige huizen ligt u daar niet wakker van. Het blijft aangenaam warm en uw energierekening stijgt nauwelijks. Een DuWo-Comforthuis gebouwd conform de strenge eisen van het Passiefhuis bouwconcept spant de kroon. Daarvan is de energiebehoefte voor verwarming zelfs 10 keer minder dan voor een gemiddelde bestaande woning, en minimaal 3,3 tot ruim 5 keer minder dan bij nieuwbouw conform het Bouwbesluit (2015 EPC ≤ 0,4).

Conventionele verwarming en airconditioning overbodig In een zeer energiezuinig huis is - vanwege de bijzonder goede isolatie, alsmede passieve en interne warmtebronnen (respectievelijk de zon, bewoners en huishoudelijke apparaten) - een conventioneel verwarmingssysteem in principe overbodig. De kleine hoeveelheid extra benodigde warmte in de winter, kan op een slimme manier via het balansventilatiesysteem worden aangevoerd. Dat gebeurt in combinatie met warmteterugwinning uit de af te voeren ventilatielucht, een eventuele grondbuis warmtewisselaar voor de toevoerlucht en - afhankelijk van de situatie en ontwerp - een warmtepomp, een kleine HR gas- of pelletketel of speciaal ontwikkeld combinatietoestel die tevens warm tapwater leveren. Maar indien wenselijk, kunnen daarbij ook lage temperatuur vloer/wandverwarming en radiatoren worden toegepast. In de zomer wordt oververhitting voorkomen door overstekken en/of goede buitenzonwering, nachtventilatie en een eventuele grondbuis warmtewisselaar voor koeling van de aangezogen warme buitenlucht. Warmtepomp Wat de warmtepomp betreft zijn er verschillende mogelijkheden. Dat kan een elektrisch aangedreven standalone lucht/water of bodem/water warmtepomp zijn. De benodigde elektriciteit om de pomp te laten werken kan worden opgewekt door PV-zonnepanelen. Een gasaansluiting is niet nodig. Combinatietoestel Ook bestaat er een speciaal ontwikkeld combinatietoestel voor zeer energiezuinige woningen. In feite een compleet systeem voor ventileren, verwarmen en de bereiding van warm tapwater. Via zonnecollectoren wordt een groot voorraadvat verwarmd waaruit warmte wordt onttrokken voor warm tapwater en naverwarming van ventilatielucht. Indien nodig wordt extra warmte geleverd door een klein Hoog Rendement cv-toestel (gasgestookt) waardoor er altijd voldoende warm tapwater beschikbaar is. Door warmteterugwinning uit de ventilatielucht, kan het systeem ook bij buitentemperaturen ver onder de 0 °C de woning aangenaam verwarmen. Opmerking: Vanwege de zeer geringe energiebehoefte voor verwarming, speelt de benodigde hoeveelheid warm tapwater (hogere energiebehoefte zomer en winter) een belangrijke rol bij de juiste installatiekeuze.

6

Passief Huis Plannings Pakket (PHPP) Het extreem lage energieverbruik van een DuWo-Comforthuis ontstaat door in de ontwerpfase alle zaken die daarvoor van belang zijn - o.a ruimtelijk ontwerp, isolatie, kierdichting en installaties - optimaal op elkaar af te stemmen en het effect te berekenen. Dat gebeurt met het ‘Passief Huis Plannings Pakket’ (PHPP) voor het vaststellen van de warmteverliezen van gevels, ramen, dak, begane grondvloer en ventilatie; de warmteopbrengst van ramen (door zoninstraling), bewoners en apparaten; alsmede de energiebehoefte voor verwarming, warm tapwater en huishoudelijke apparatuur. Energiebehoefte maximaal 15 kWh (1,5 m³ aardgas) voor ruimteverwarming, en totaal inclusief warm tapwater en huishoudelijk stroomverbruik, minder dan 120 kWh primaire* energie per vierkante meter vloeroppervlak per jaar. *Primaire energie wordt gedefinieerd als de energie die nodig is aan de bron om het uiteindelijke energiegebruik te dekken. Dit betekent dat bijvoorbeeld voor een gebruik van 1 kWh elektriciteit aan de bron liefst 2,72 kWh energie nodig is. Er gaat immers energie verloren tijdens de omzetting naar elektriciteit, tijdens transport, etc. (bron: passiefhuisplatform.be)

Blower-Door-Test voor zekerheid kierdichting Al is een huis super dik geïsoleerd, zonder goede kierdichting is het stoken voor de buitenlucht. Daarom worden al onze huizen, vóór en nà de definitieve afwerking van de gebouwschil, met zgn. Blower-Door-Tests gecontroleerd op een minimale eis voor luchtdichtheid. Ook worden waar noodzakelijk en mogelijk, thermografische opnames (infrarood) gemaakt en verwerkt in een reportage, met zo mogelijk digitale afbeeldingen om lekken te herkennen. Zo kunnen eventuele probleemplekken direct worden verholpen.

Ontwerp Triton

7

Keuze uit verschillende bouwmethodes Verschillende bouwmethoden die het beste bij u en de kavel passen Voor onze huizen kunt u kiezen uit bij uitstek geschikte bouwmethodes om te voldoen aan hoge thermische isolatie-eisen van de buitenschil (gevels en dak). Dat kunt u doen in overleg met onze architect, op basis van uw persoonlijke voorkeuren en de situatie van uw bouwkavel. Maar om het even welke bouwmethode u kiest, om de energierekening hoeft u zich nooit meer zorgen te maken!

Massiefbouw buitengevels Massiefbouw met traditionele bouwmaterialen. Gevels van bijvoorbeeld Silka kalkzandsteen, Ytong cellenbetonblokken, Porotherm keramische stenen, of in de fabriek geprefabriceerde betonelementen. Materialen die eenvoudig en snel te verwerken zijn en over gunstige fysische eigenschappen beschikken (warmtegeleiding en accumulatie en afkoelgedrag). Daartegen een voldoende dikke laag isolatiemateriaal om aan de vereiste isolatiewaarde te komen, met als afwerking (buitenzijde) o.a. baksteen, stucwerk of steenstrips.

Duurzame houtbouw Een duurzaam bouwsysteem met dragende, geïsoleerde sandwichelementen (skelet of frame) voor gevels en dak. Een relatief lichte bouwmethode waardoor met een lichtere fundering kan worden volstaan. Alleen hout uit verantwoord beheerde FSC gecertificeerde bossen wordt toegepast. De in een fabriek geprefabriceerde en dik geïsoleerde elementen zijn eenvoudig te plaatsen, waardoor de woning snel wind- en waterdicht kan worden gemaakt. Bovendien zijn met deze sandwichelementen minder dikke muren nodig. Ter bescherming en afwerking kunt u kiezen voor o.a. stucwerk, steenstrips of plaatmateriaal.

Kingspan TEK sandwichelement

Isorast bouwsysteem Het Isorast bouwsysteem bestaat uit losse bekistingselementen gemaakt van Neopor hardschuimisolatie van BASF. Het systeem is speciaal voor energiezuinige woningen en gebouwen ontworpen. De unieke, bijzonder goed isolerende elementen variëren in dikte van 25 tot 43,75 cm. De snel te stapelen - in het midden open - elementen worden volgestort met beton waardoor een constructief zeer sterke wand ontstaat. Voor de afwerking kunt u kiezen uit verschillende materialen, bijvoorbeeld stucwerk, steenstrips, leien of plaatmateriaal. Het eenvoudige bouwsysteem en zeer lage 'bouwstenen' gewicht resulteren in een gunstige bouwprijs.

8

Goed geïsoleerde ramen en buitendeuren met HR+++ 3-voudig glas Om de zonnewarmte optimaal te kunnen benutten is noord-zuid oriëntatie van uw droomhuis essentieel (is op praktisch elke bouwkavel te realiseren). Veel glas op het zuiden (leefruimten) en de noordkant gesloten (bijvoorbeeld de hal, berging en bijkeuken). Warmteverlies en geluidsoverlast worden voorkomen door goed geïsoleerde raamsystemen en deuren met drievoudig glas. Extra comfort en warmtewinst Bij zuid-oriëntatie van de leefruimten en drievoudig glas kan, zelfs in de maanden december tot februari, de warmtewinst van de laagstaande zon hoger zijn dan het warmteverlies. De temperatuur van het glas aan de vertrekzijde benadert dan de ruimtetemperatuur. Zelfs bij grote glaspuien heb je geen koudestralende oppervlaktes, waardoor radiatoren onder of voor de ramen overbodig zijn.

Onderstaande tabel toont duidelijk de verschillen tussen glas- en ruimtetemperatuur.

9

Buitenzonwering voorkomt oververhitting Overstekken Om oververhitting in de zomer te voorkomen, wordt in uw droomhuis de hoogstaande zon door bouwkundige overstekken, bomen en/of zonwerende systemen buiten gehouden. Behalve voor het optimaal tegenhouden van warmte, zorgt buitenzonwering natuurlijk tevens voor privacy. Natuurlijke zonwering De meest ‘natuurlijke’ manier van zonwering is het gebruik van bijvoorbeeld loofbomen. In de zomer wordt zoninstraling door de bladeren van de boom belemmert, en ’s winters kan de veel lager staande zon door de kale boom naar binnen schijnen. Schermen Daarbij kunt u kiezen uit verschillende efficiënte systemen: bijvoorbeeld lamellen tussen de twee buitenste glaslagen, in de buitengevel geïntegreerde lamellen, luiken, schermen, enz.

10

Compactheid en zuidoriëntatie huis belangrijk voor lage energiebehoefte Een ronde vorm is het meest ideaal De vorm van een gebouw of huis is zeer belangrijk voor een lage energiebehoefte. Een compacte vorm (geen T, L of U-vorm) zonder overbodige erkers, aan- of uitbouwen is het meest efficiënt. Met een gunstige verhouding tussen vloeroppervlakte of het volume en de omtrek (verliesoppervlakte gevels, dak en begane grondvloer) gaat de minste warmte verloren. De hiernaast afgebeelde grondvormen hebben allemaal een vloeroppervlakte van 100 m², maar afhankelijk van de vorm is de omtrek zeer verschillend. De cirkelvorm heeft door de kleinste omtrek de meest gunstige verhouding en derhalve het kleinste warmteverlies. Aandachtspunten • De optimale oriëntatie van een energiezuinig huis (woonvertrekken met veel glas) is zuid-georiënteerd (voor praktisch elke bouwkavel mogelijk). • Een open haard is, vanwege de open verbinding met de buitenlucht (lekverliezen) en grote warmteafgifte in verhouding tot de behoefte, niet logisch.

Bouwbesluit Het Bouwbesluit is een verzameling bouwtechnische voorschriften waaraan alle bouwwerken in Nederland, minimaal moeten voldoen. Het bevat bouwvoorschriften uit het oogpunt van veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, milieu en energiezuinigheid. Omgevingsvergunning Sinds 1 oktober 2010 is de Wabo ‘wet algemene bepalingen omgevingsrecht’ ofwel ‘omgevingsvergunning’ van kracht. De omgevingsvergunning vervangt in totaal wel 26 verschillende vergunningen en ontheffingen, waaronder ook de ‘bouwvergunning’ en moet worden aangevraagd bij de gemeente. Vóór de afgifte wordt er getoetst of het bouwplan voldoet aan onderstaande regels: - het bestemmingsplan, - het Bouwbesluit, - de lokale Bouwverordening en - de redelijke eisen van welstand.

6 grondvormen

Voorbereidingsprocedure De gemeente moet de aanvraag voor een reguliere omgevingsvergunning (eenvoudige aanvragen) binnen acht weken afhandelen, waarbij eenmalig met zes weken verlengd kan worden. Is de vergunning binnen die tijd niet afgewezen of toegekend, dan gebeurt dat van rechtswege, wat inhoudt dat de vergunning effectief gezien verleend is (geldt niet ingeval de bouw in strijd is met het bestemmingsplan). Na verlening van de vergunning kunnen belanghebbenden binnen 6 weken bezwaar maken. Een van rechtswege verleende vergunning kan in de bezwaarprocedure alsnog herroepen worden.

11

Bestemmingsplan en welstandscommissie Kosten De gemeente brengt precario- en leges (kosten) in rekening; gemiddeld 1-4% van de bouwsom, hetgeen per gemeente sterk kan verschillen. Soms worden alle werkelijke kosten inclusief overhead berekend, en soms wordt een deel daarvan uit de algemene middelen (belastinginkomsten) betaald. Zie ook www.bouwleges.nl Bestemmingsplan In het bestemmingsplan en beeldkwaliteitplan die op de bouwkavel van toepassing zijn, staat beschreven wat u wel en niet mag bouwen (randvoorwaarden en ontwerprichtlijnen). Bijvoorbeeld het bouwvolume, de maximale nok- en goothoogte, het aantal bouwlagen, de te bebouwen oppervlakte, of er een uitbouw mogelijk is, het soort dak, materialen/kleuren van gevel, enz. Maar bijvoorbeeld ook eisen t.a.v. de energiezuinigheid, de afvoer van hemelwater, of parkeren. De bepalingen dienen er o.a. voor dat de nieuwbouw past in de omgeving. Welstandscommissie Onafhankelijke commissie die de gemeente adviseert over de welstand van ingediende bouwplannen. De commissie - door de gemeenteraad benoemd - bestaat uit deskundigen op het gebied van stedenbouw, architectuur en cultuurhistorie. De commissie beoordeelt bouwplannen op basis van criteria en esthetische voorwaarden, die door de gemeente(raad) zijn vastgelegd in de welstandsnota. De esthetische voorwaarden kunnen betrekking hebben op het uiterlijk van een bouwwerk en op de relatie met haar omgeving. Na de beoordeling geeft de commissie een zogenaamd welstandsadvies over het betreffende plan. Volgens een kabinetsbesluit van november 2008 zijn gemeenten niet langer verplicht om een welstandscommissie te hebben. Gemeenten mogen voortaan zelf bepalen hoe bouwplannen te controleren. Financiering Bouwt u een DuWo-Comforthuis dan heeft u goede kans op een hoger hypotheekbedrag tegen een lager rentepercentage (door veel lagere woonlasten minder risico voor de bank). Ga voor onafhankelijke informatie naar de website van de AFM (Autoriteit Financiële Markten). Via de site en diverse folders krijgt u uitgebreide informatie over o.a. het Bureau Krediet Registratie (BKR), Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) en Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Maar ook over verschillende rentevormen, de soort, hoogte en looptijd van een hypotheek en een goede adviseur. Kijk op www.afm.nl

12

Garantie en verzekering Woningborg-Garantie Onze DuWo-Comforthuizen worden gebouwd met Woningborggarantie. Deze garantie is een aanvulling op de aannemingsovereenkomst en bestaat uit: een afbouwwaarborg en herstelwaarborg Bij eventueel faillissement van het bouwbedrijf vóór oplevering van uw woning, zorgt Woningborg voor de afbouw, zonder extra kosten. Tevens wordt de bouwkundige kwaliteit van de woning gegarandeerd tot 6 jaar en 3 maanden na oplevering. En bij bepaalde ernstige technische gebreken zelfs tot 10 jaar en 3 maanden. Woningborg staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank.

Opleveringskeuring Omdat kwaliteit en zekerheid bij ons hoog in het vaandel staat bieden we u bij de officiële oplevering van uw woning, een gratis opleveringskeuring uitgevoerd door een onafhankelijk professional aangesloten bij Vereniging Eigen Huis. Door middel van een visuele inspectie krijgt u een overzicht van eventuele zichtbare bouwkundige gebreken. Zo weet u, voordat u tekent voor de overdracht, precies waar u aan toe bent. Denk aan verzekeringen: • Constructie Aansprakelijkheids Verzekering (CAR). Wanneer u als opdrachtgever zelf bouwonderdelen uitvoert kan het zijn dat eventuele schade (constructiefouten, schade aan derden, stormschade, diefstal, e.d.) niet valt onder de CAR-verzekering van de aannemer. Zo mogelijk kunnen die werkzaamheden, na overleg, in onze verzekering worden meegenomen, anders is het verstandig daarvoor zelf een CAR-verzekering af te sluiten. •

Opstalverzekering Een opstalverzekering (o.a. brand, stormschade) is nodig wanneer de woning gedeeltelijk of geheel in eigendom komt. Let op bij het afsluiten of de dekking ook geldig is tijdens de bouw.

•

Inboedelverzekering Voor eventueel tijdens het bouwproces op de bouwlocatie aanwezig bouwmateriaal, machines of meubilair van opdrachtgever. Deze vallen niet in elke standaard inboedelverzekering onder de dekking; let daarop. Niet nodig wanneer u als opdrachtgever een CAR-verzekering heeft afgesloten, uitgezonderd bijvoorbeeld opgeslagen meubelen of een privé-auto die niet onder het bouwproces vallen.

13

Heeft u al een bouwkavel? Controleer wat is toegestaan Passief en energieneutraal bouwen is niet op elke kavel mogelijk. Controleer vóór aankoop van de kavel of hetgeen u wilt bouwen kan en mag. Bijvoorbeeld zuidoriëntatie van de woonvertrekken (zonder schaduw van gebouwen of bomen in de winter) en eventueel een schuin dak voor zonnecollectoren en PV-panelen. Zie de bepalingen van het bestemmings- en beeldkwaliteitplan en overleg zonodig eerst met onze architect. Soms geven gemeenten subsidie of korting op de kavelprijs als er duurzaam en extra energiezuinig wordt gebouwd. Aantrekkelijk is wellicht een optie op de kavel met definitieve aankoop op een later moment. Bijvoorbeeld vier tot vijf maanden later, waarbij de definitieve aankoop en betaling afhankelijk zijn van het verkrijgen van financiering en een bouwvergunning. De maanden daarvoor kunt u dan gebruiken voor het concreet maken van uw bouwplannen. Voordeel is dat u dan de totaal benodigde investering (bouwkavel plus bouwsom) weet én het te financieren bedrag. De officiële eigendomsoverdracht van de grond gebeurt via een notariële akte. Voor het huis hoeft u niet naar de notaris, omdat de grondeigenaar automatisch eigenaar wordt van het huis dat erop gebouwd wordt (‘natrekking’ heet dat). Overdrachtsbelasting of BTW? Bij aankoop van een perceel bouwgrond of bouwkavel bent u 6% overdrachtsbelasting verschuldigd. Echter wanneer het gaat over bouwrijpe grond – bewerkingen vinden plaats of hebben plaatsgevonden, voorzieningen worden of zijn getroffen (bijvoorbeeld nutsvoorzieningen, aanleg riolering of weg) of er is een bouwvergunning verleend – dan bent u BTW verschuldigd.

Een energiezuinighuis bouwen… de meest waardevaste investering ooit!

Bouwkavels Sites voor het vinden van bouwkavels en informatie: www.bouwkavels.nl - www.kavelgids.nl - www.bouwkavel.net www.ruimtevoorruimte.com (bouwkavels in de provincie Noord-Brabant) De ontwikkelingsmaatschappij Ruimte voor Ruimte is ontstaan uit een initiatief van het provinciebestuur van Noord-Brabant voor uitvoering van de 'Ruimte-voor-Ruimteregeling' van de overheid: veestallen slopen en daarvoor in de plaats hoogwaardige bouwkavels ontwikkelen. Grote kavels - 1000 tot 1500 m² - voor het bouwen van een droomhuis. De meeste kavels worden aangeboden als 'vrije' kavel.

14

Met gratis regenwater kunt u veel kostbaar drinkwater besparen!

GEP regenwatersysteem met betonnen Combitank.

Het regenwater van het dak van uw woning loopt normaliter via de regenpijpen in het riool, en wordt samen met het afvalwater afgevoerd naar de waterzuivering. Slimmer is het regenwater op te vangen en te gebruiken voor toiletspoeling, de wasautomaat en tuin. Een gezin van 4 personen kan daarmee voor huishoudelijk gebruik wel 80.000 liter ofwel 80 m³ per jaar besparen. Met een regenwater opvanginstallatie vangt u drie vliegen in één klap: de riolering en de waterzuivering worden ontlast, én u bespaart kostbaar drinkwater. Bijkomend voordeel van regenwater is de natuurlijke zachtheid. Dus ideaal voor de was en geen extra gebruik van chemische wasverzachters. De opvanginstallatie werkt volautomatisch. Wanneer de opslagtank onverhoopt leeg raakt wordt automatisch overgeschakeld op drinkwater. Bij nieuwbouw is de installatie eenvoudig en voordelig aan te leggen. Een complete opvanginstallatie met 7.500 liter betonnen opslagtank, automatisch besturingssysteem, pomp, drijvende aanzuiging en niveauweergave tank kost inclusief levering op locatie circa € 5.850,- incl. 21% BTW excl. ingraven tank en montagekosten. Prijswijzigingen voorbehouden. Opmerking: een regenwater opvanginstallatie én een groendak (zie pagina groendaken) gaan moeilijk samen. Met een groendak blijft er meestal niet voldoende regenwater over voor andere toepassingen. Het is dus kiezen.

15

Groendaken voor een beter milieu, gezonder leven en financieel voordeel Groendaken zijn in principe geschikt voor zowel platte als hellende daken (hellingshoek maximaal 45°). Zeker bij een plat dak wordt de beschikbare oppervlakte optimaal en functioneel gebruikt. Bij een hellend dak moet u een weloverwogen keus maken voor zonnecollectoren en/of PV-panelen óf voor een groendak omdat een combinatie van die twee niet mogelijk is. Een groendak is niet alleen maar een tuin of vegetatie, het dient ook een groter doel. Groen op het dak (en tegen de gevel) kan een belangrijke bijdrage leveren aan een beter milieu, een gezonder leven en bovendien financieel voordeel opleveren. • • • • •

• •

Groendaken vangen fijnstof op en gaan verontreinigingen tegen; de beplanting zuivert het water en de productie van zuurstof zuivert de lucht. Groendaken zijn gunstig voor de gezondheid. Een groene omgeving is rustgevend en stressverlagend; het is prettiger tegen een fleurig groen dak, dan tegen een zwart dak aan te kijken. Een groendak vangt tevens regenwater op. Het water voedt de beplanting en wordt door verdamping deels afgegeven aan de lucht en deels geïnfiltreerd in de bodem. De riolering en de waterzuiveringsinstallatie worden ontzien. Een groendak heeft een warmte- en geluidsisolerende werking; het geeft extra koeling in de zomer (o.a. door verdamping en lagere oppervlaktetemperatuur) en extra warmte-isolatie in de winter. Lawaai van buiten (vliegtuigen) en gekletter van regen of hagel worden in hoge mate gedempt. Door koelende werking van een groendak wordt het rendement van PV-zonpanelen hoger. Een groendak verhoogt de levensduur van de dakbedekking aanzienlijk.

Subsidie Sommige gemeenten geven subsidie op de aanleg van een groendak.

Zinco Benelux B.V. - foto vegetatiedak

16

Twee soorten groendaken Afhankelijk van het soort beplanting en het concept, spreekt men over extensieve en intensieve groendaken. Behalve op een plat dak, kunnen beide soorten ook op een hellend dak (max. 45°) worden aangebracht. Voor de opbouw wordt gebruik gemaakt van speciale materialen en bestaat het - afhankelijk van de soort begroeiing - uit één of meerdere lagen (substraat, filterlaag en drainagelaag met eventueel waterreservoir). Substraat (voedingsbodem) is een korrelmengsel van mineralen en organisch materiaal waarop de begroeiing vegeteert. Extensief groendak (vegetatiedak) Een extensief groendak (vegetatiedak) is behalve voor nieuwbouw ook uitstekend geschikt voor bestaande bouw, bijvoorbeeld bij renovatie van de dakbedekking of het aanbrengen van isolatie. Het kan eenvoudig worden aangebracht door het uitrollen en bevestigen van voorgekweekte vegetatiematten. Deze zijn voorzien van een laagje substraat en verschillende vetplanten (sedumsoorten), waaraan eventueel een mix van mossen en kruiden kan worden toegevoegd. Met een totale laagdikte minder dan 20 cm. komt de belasting gemiddeld slechts op 40 kg/m². Het dak is niet beloopbaar. Een extensief dak is eenvoudig in onderhoud: controle van regenwaterafvoeren en eventueel verwijderen van ongewenste aangroei. Sedum groeit traag, is goed bestand tegen ziekten en ongedierte, vereist geen bevochtiging en hoeft niet te worden gesnoeid. Ofschoon jaarlijkse bemesting in principe niet nodig is, zorgt het wel voor een mooie dichte en vitale vegetatie. Intensief groendak (grasdak of daktuin) Een intensief groendak (grasdak of daktuin) is eigenlijk alleen geschikt voor nieuwbouw. Omdat de belasting ver boven de 200 kg/m² kan komen, moet de dakconstructie daar goed op berekend zijn. De veel dikkere laag substraat varieert van minimaal 20 tot meer dan 50 cm., waardoor een veel ruimere begroeiing mogelijk is. Hierbij zijn een gazon, lage planten, kleine heesters en zelfs bomen of een waterpartij mogelijk. Planten met een gevaarlijke wortelgroei komen uiteraard niet in aanmerking, omdat die de waterdichtheid van de dakbedekking kunnen bedreigen. Dit groendak is wel beloopbaar en kan worden gezien als een gewone tuin met vergelijkbaar onderhoud Combinatie energie- en groendak Hieronder afgebeeld PV-panelen op een vegetatiedak waardoor de oppervlaktetemperatuur bij een warme zomerdag van ca. 80° (zwart dak) daalt naar ca. 45° waardoor het rendement hoger wordt. Een speciaal frame (ZinCo Solarbasis® SB 200, links afgebeeld) in combinatie met de substraat als ballast verankeren het geheel. Daardoor zijn voor de verankering geen zware betonblokken of penetratie van de dakbedekking nodig.

17

Een DuWo-Comforthuis, de meest perfecte basis voor ‘energieneutraal’ wonen Een DuWo-Comforthuis met optimale isolatie, efficiënte installaties en het gebruik van gratis duurzame energiebronnen (zon, lucht en bodem) is de meest perfecte basis voor energieneutraal wonen. Met voldoende PV-zonnepanelen kan het huis dan energieneutraal worden en netto evenveel energie leveren als het totale verbruik voor verwarming, warm tapwater, verlichting en overige (huishoudelijke) apparatuur uit het aardgas- en/of elektriciteitsnet. Uitgangspunt daarbij is dat het huis tevens wordt voorzien van energiezuinige apparatuur zoals douchewater WTW, hotfill voor wasautomaat en vaatwasser, een warmtepomp wasdroger, inductiekoken, ledverlichting en zoveel mogelijk automatische aan/uit schakeling van verlichting en apparatuur op basis van gebruik.

PV-zonnepanelen PV is de afkorting van het Engelse begrip photovoltaic. PV-zonnepanelen bestaan uit fotovoltaïsche cellen (meestal gemaakt van silicium) die fotonen (energiedeeltjes) uit zonlicht absorberen. De fotonen laten elektronen in de zonnecellen bewegen (stromen) waardoor gelijkstroom ontstaat, die door een omvormer in 230 Volt wisselstroom wordt omgezet voor gebruik in het elektriciteitsnet. PV cellen zijn gevoelig voor licht en produceren dus ook bij bewolking elektriciteit. Het elektrisch vermogen dat PV-panelen leveren onder vastgestelde standaardcondities bij volle zon wordt uitgedrukt in Wattpiek (Wp). In Nederland heeft één Wattpiek een opbrengst van 0,85 tot 0,88 kWh per jaar. Zonnepanelen kunnen - net als zonnecollectoren - op een hellend of plat dak, en zelfs tegen een gevel geplaatst worden. Voor montage op een hellend dak moet dit georiënteerd zijn tussen zuidoost en zuidwest (ideaal is 5° ten westen van het zuiden). De ideale hellingshoek is 35 graden. De opbrengst is niet sterk afhankelijk van de oriëntatie en de hoek. Tussen zuidoost en zuidwest en tussen een hellingshoek van 20 en 60 graden zijn de verschillen niet groter dan 10%. Bij opstelling op een plat dak is ter voorkoming van schaduwwerking ruim het dubbele dakoppervlak nodig. Voor een goede opbrengst is het belangrijk dat de panelen goed geventileerd worden zodat ze niet te warm worden.

18

Verschillende typen Met kristallijn, silicium zonnecellen wordt circa 80% van de zonnepanelen gemaakt. Hiervan zijn er twee typen: • Poly- of multikristallijnpanelen. Deze zijn opgebouwd uit meerdere kleine (maximaal 15 x 15 cm), vaak wat blauw gekleurde cellen. Ze hebben een zeer goede prijsopbrengstverhouding per vierkante meter. • Monokristallijnpanelen. Deze egaal zwarte panelen bestaan uit zonnecellen met één kristal. Ze zijn het duurst, maar leveren per vierkante meter ook meer elektriciteit. Relatief nieuw zijn amorf-siliciumdunnefilmpanelen. Deze zonnepanelen met egaal zwart oppervlak zonder lijn- of ruitpatroon bevatten geen kristallen maar poeders, waardoor ze buigzaam zijn. De voordelen van de panelen zijn de goede prestaties bij hoge temperaturen en de veel lagere prijs dan kristallijnpanelen. Nadeel is echter de twee keer lagere elektriciteitsproductie, zodat voor dezelfde opbrengst het dubbele aantal vierkante meters dakoppervlak nodig is (en dus extra montagewerk). Door het beperkte dakoppervlak van de meeste huizen zijn kristallijnpanelen dan vaak een voor de hand liggende keus.

Amorf-siliciumdunnefilmpaneel

Monokristallijnpaneel

Polykristallijnpaneel

Leveren aan het openbare net Met voldoende zonnepanelen kunt u met gemak in uw eigen elektriciteitsbehoefte voorzien. Elektriciteit die u zelf niet verbruikt, geeft u af aan het openbare elektriciteitsnet. Vanaf 1 juli 2013 zijn energiebedrijven wettelijk verplicht zelfopgewekte duurzame elektriciteit van kleinverbruikers (maximale doorlaatwaarde 3 x 80 ampère) onbeperkt te verrekenen met het verbruik. U heeft daarvoor een elektriciteitsmeter nodig met terugleverregistratie. Die registreert naast uw elektriciteitsverbruik ook de teruggeleverde elektriciteit. De vergoeding daarvoor is wel lager dan het tarief dat u betaalt voor de afgenomen elektriciteit. Meters zonder terugleverregistratie Er zijn twee soorten analoge elektriciteitsmeters zonder terugleverregistratie: meters mét en zónder draaischijf. Meters met draaischijf (ferrarismeter) draaien achteruit bij teruglevering. Als u meer levert dan afneemt, tonen zulke meters een negatieve stand. Daartegen kunnen sommige netbeheerders en energieleveranciers bezwaar hebben. Analoge meters zonder draaischijf, evenals sommige digitale meters, zijn ongeschikt voor elektriciteitsverrekening. Laat u over de terugleverregistratie bij voorkeur informeren door uw netbeheerder.

19

Veiligheid voorop bij stroomstoring Bij een stroomstoring zal de pv-installatie veiligheidshalve geen elektriciteit leveren. Ook bij werkzaamheden aan de elektrische installatie is het veiliger om de netspanning uit te schakelen. Teruggave BTW Door een uitspraak van het Europese Hof van Justitie is het voor particulieren mogelijk om de betaalde BTW bij de aanschaf en installatie van zonnepanelen vanaf 20 juni 2013 van de Belastingdienst terug te ontvangen. Particuliere huiseigenaren met zonnepanelen worden dan door de Belastingdienst - wat de BTW betreft - gezien als 'kleine ondernemer'. Voor het regelen van de teruggave van BTW over de aankoop en installatie van zonnepanelen kunt u het beste advies vragen aan uw leverancier.

Stroom opwekken met kleine windturbine? Kleine windturbines produceren al elektriciteit bij lage windsnelheden, waardoor de stilstandtijd laag is. Net als bij PV-panelen zal op momenten dat de elektriciteitsproductie groter is dan het verbruik, het overschot teruggeleverd worden aan het electriciteitsnet. De turbines maken vrijwel geen geluid, en zijn dus goed toepasbaar in stedelijke gebieden. Ze zijn geschikt voor woningen en kleine bedrijven, maar financieel gezien nog niet echt rendabel.

Zonne-energie als duurzame warmtebron voor warm tapwater en verwarming Zonneboiler voor warm tapwater Een zonneboiler - de combinatie van enkele zonnecollectoren (tot circa 5 m2) met een voorraadvat (circa 100 tot 200 ltr. inhoud) waarin het door de zon verwarmde (tap)water wordt opgeslagen, gebruikt de gratis duurzame energie van de zon voor warm tapwaterbereiding (bad, douche en keuken). Zelfs in de winter als de zon maar een paar uur schijnt, kan zo'n boiler voldoende warm water produceren om te douchen, te wassen of schoon te maken. Een gemiddeld gezin kan hiermee 50 tot 60% op het energieverbruik voor warm tapwater besparen. Sommige systemen leveren ook een bijdrage aan de ruimteverwarming. Werking zonneboiler De zonnecollectoren op het dak verwarmen water met zonlicht. De collectoren zijn gevoelig voor licht, en werken zowel bij direct zonlicht als bewolkt weer. Het warme water uit de collectoren wordt via een gesloten leidingcircuit naar het voorraadvat geleid en draagt daarin de warmte via een warmtewisselaar over aan het tapwater. Indien nodig wordt het tapwater naverwarmd door een warmtepomp, gas- of pelletketel.

Naverwarming

20

Zonnecollectoren voor warm tapwater én verwarming In een optimaal geisoleerd huis kunnen zonnecollectoren (circa 10 tot 20 m2) met een extra groot voorraad(buffer)vat (circa 200 tot 500 ltr. inhoud), naast warm tapwater ook warmte voor de verwarming leveren. Behalve forse energiebesparing krijgt u daarmee tevens (vanwege het grote buffervat) geschiktheid voor tappen op meerdere punten tegelijk. Welke installaties en duurzame energiebronnen het meest geschikt zijn hangt af van het ontwerp van de woning alsmede uw behoeften en comforteisen. In overleg met u wordt dat tijdens de ontwerpfase bepaald.

Vergunning Voor het plaatsen van zonne- panelen en collectoren op een hellend of plat dak is geen vergunning nodig. Dat is wel het geval bij montage tegen de gevel of op de grond. En bij platte, industriële daken mogen de panelen niet tot aan de dakrand lopen. Als u volgens de Monumentenwet in een monumentaal pand of beschermd stads/dorpsgezicht woont, kunt u op omgevingsloket.nl controleren of een vergunning nodig is.

PV-zonnepanelen en zonnecollectoren in één systeem Om een huis energieneutraal te maken kan het een slimme keuze zijn om op het dak elektriciteit en tevens warmte op te wekken. Dat kan ook gecombineerd in één systeem: een PVT-zonnepaneel of een Multi Energy Panel die aan de bovenzijde zonlicht (PhotoVoltaic) gebruiken voor het opwekken van elektriciteit en aan de onderzijde zonnewarmte (Thermisch) voor de verwarming van water. Dat geeft een aantal voordelen: • • •

Verhoogd rendement elektriciteit opwekken omdat de onderzijde van het PVT-paneel door de zonnecollector wordt gekoeld. Bij de keuze voor het opwekken van elektriciteit én warmte met PVT-panelen kun je altijd de meeste energie opwekken (belangrijk bij een klein dakoppervlak). Bij 100% of het gedeeltelijk toepassen van PVT-panelen kan het bovenaanzicht van alle panelen hetzelfde zijn.

Uw energiebehoefte (en meer) zelf opwekken Stel u woont in het op de volgende pagina’s afgebeelde energieneutrale passiefhuis ontwerp Helios en uw totale elektriciteitsverbruik is 6.500 kWh per jaar. (Aanname: traditioneel verbruik 5.500 kWh, extra verbruik 2.500 kWh warmtepomp e.d. en 1.500 kWh besparing vanwege energiezuinige huishoudelijke apparatuur.) Een aardgasaansluiting is niet aanwezig. Ontwerp Helios wekt met 40 polykristallijne zonnepanelen, 40 x 235 Wattpiek per paneel = 9.400 x 0,85 is circa 8.000 kWh per jaar op. U kunt dan nog circa 1.500 kWh overhouden voor bijvoorbeeld een elektrische auto. Tevens leveren 4 zonnecollectoren (dezelfde afmetingen als de zonnepanelen) ruim 60% van de energiebehoefte voor warm tapwater en extra warmte voor verwarming van het huis in de winter. Zo leeft u bijzonder comfortabel. Maar bovendien profiteert u, al naar gelang de energieprijzen stijgen, van een sterk stijgende investeringswinst en verkoopwaarde van uw huis.

21

Energieneutraal Helios met 40 PV-zonnepanelen (8.000 kWh stroom) en 4 zonnecollectoren

Achterzijde energieneutraal ontwerp Helios (zie ook info voorgaande pagina).

Voorzijde Helios.

22

23

Toelichting Ontwerp Helios is een verrassend ruim en comfortabel huis (bruto 725 m³ inhoud en 226 m² vloeroppervlak). Aan de voorzijde (noordzijde) met weinig glas zo veel mogelijk gesloten. De bijkeuken, keuken en techniekruimte zijn voor bevoorrading/werkzaamheden vanaf buiten direct bereikbaar. De grote garage met inloopdeur voor en achter, biedt tevens veel bergruimte. In de ruime woonkamer met veel glas op het zuiden en westen is het zowel ‘s zomers als ’s winters volop genieten van zon en tuin. De veranda met bijna twee meter dakoverstek en de naar achter doorlopende garage geven het terras beschutting tegen zon, wind en regen. Optioneel kan een gedeelte van de woonkamer als aparte kantoorruimte worden geleverd, welke eventueel later op eenvoudige wijze kan worden omgebouwd tot slaapkamer met douche. Zo is het huis ook levensloopbestendig. Door het uitgekiende dak/gevelontwerp is het verliesoppervlak klein en de m3 inhoud van de verdieping relatief groot. Dit resulteert - ondanks de schuine kap - in ruime slaapkamers met voldoende stahoogte, een grote relaxbadkamer, royale berging en een extra toiletruimte.

24

Ook Apollo kan met PV-panelen en zonnecollectoren in haar eigen energiebehoefte voorzien

Achterzijde energieneutraal ontwerp Apollo

Voorzijde Apollo

25

Begane grond Apollo

e

1 verdieping Apollo

26

Het Artemis dak wekt extra energie op voor verwarming en tapwater en 6.400 kWh stroom!

Achter- en (zuidgeoriënteerde) linkerzijde energieneutraal ontwerp Artemis

Begane grond Artemis

27

De 1e verdieping van ontwerp Artemis bestaat uit drie ruime slaapkamers, een grote badkamer met toilet en overloop met kast en vaste trap naar de 2e verdieping (niet afgebeeld). De 2e verdieping met dakkapel is uitstekend geschikt voor bijvoorbeeld een vierde slaapkamer, werkkamer of hobbyruimte en een aparte grote berging. Met het passiefhuisconcept als basis, het gebruik van energiezuinige apparatuur en duurzame energiebronnen wordt Artemis energieneutraal. Het dak levert met 4 zonnecollectoren en 32 polykristallijne PV-panelen (gelijke afmetingen), respectievelijk ruim 60% van de energiebehoefte voor warm tapwater en extra warmte voor verwarming in de winter en circa 6.400 kWh stroom. Zo heeft u nooit geen zorgen over de energieprijs van morgen!

28

Twee-onder-een-kaphuis ontwerp Metis voor energieneutraal wonen

Hierboven ziet u groot afgebeeld de zuidgeoriënteerde achtergevel van twee-onder-een-kaphuis Metis. Deze energieneutrale huizen zijn ruim ontworpen en groter dan een gemiddelde traditionele twee-onder-een-kap woning. Zelf je energiebehoefte opwekken Door de uitbouw met dakoverstek voor een optioneel balkon, biedt het dak per huis ruimte aan twee zonnecollectoren en 28 zonnepanelen. Daarmee wordt per jaar 50 tot 60% van de benodigde energie voor warm tapwater en 5.600 kWh elektriciteit opgewekt. Zo heeft u nooit geen zorgen over de energieprijs van morgen! Behalve deze tweekapper is ook een vierkapper mogelijk (klein afgebeeld). Samen bouwen Ontwerp Metis is ook zeer geschikt voor het bouwen in groepsverband; met anderen een of meerdere kavels kopen en samen een complex huizen bouwen. Dit wordt ook wel ‘collectief particulier opdrachtgeverschap’ (CPO) genoemd. Hierbij organiseren de particulieren zich in een rechtspersoon zonder winstoogmerk, meestal een stichting of vereniging. De groep kan dan in onderling overleg en met behulp van De Passiefhuisbouwer een complex twee/vier-onder-een-kaphuizen ontwikkelen. Daarbij is de stichting of vereniging de contractpartner voor de verschillende partijen zoals De Passiefhuisbouwer, kavelaanbieder(s) en gemeente. Door deze samenwerking in groepsverband ontstaan schaalvoordelen waardoor de kosten laag blijven. Wel moeten de individuele deelnemers met elkaar overleggen en op sommige punten mogelijk compromissen sluiten.

29

30

31

Duurzame houtpellet cv-ketel of kachel Bij energiezuinige woningen (passief en/of energieneutraal) kan ook een klein vermogen houtpellet ketel of kachel, eventueel in combinatie met zonnecollectoren, milieuvriendelijk en energiezuinig voor de warm tapwatervoorziening en extra benodigde warmte in de winter zorgen. Datzelfde geldt bijvoorbeeld ook voor een appartementencomplex of een blok woningen, waarbij één centrale ketel met boiler alle woningen van warm tapwater en warmte voorziet. Houtpellets zijn geperste houtkorrels waarbij de energiewaarde van 1,8 kilo pellets gelijk is aan 1 m³ aardgas. Volautomatisch met hoog rendement De cv-ketels en kachels kunnen volautomatisch werken met een zeer hoog rendement, van circa 90 tot 106% voor een condenserende HR uitvoering. Houtpellets zijn kleine ronde staafjes (ca. 2 cm lang en 6 mm dik) die onder hoge druk geperst worden uit zuiver zaagafval van de houtverwerkende industrie. Milieuvriendelijk Verwarmen met hout is zeer milieuvriendelijk. Doordat het hout eerst wordt vergast, en het daarna ontstane gas wordt verbrand, komt er net zoveel kooldioxide (CO²) vrij als een boom tijdens het groeiproces opneemt. Hiermee is de cirkel (korte koolstofkringloop) rond, er ontstaat geen extra CO²uitstoot. Vergeleken met fossiele brandstoffen is hout een onuitputtelijke energiebron zolang er nieuwe bomen worden aangeplant. Aslade slechts enkele keren per jaar legen Bij de pelletketels worden de houtpellets via een slang uit het opslagreservoir aangezogen en onder in de ketel omhoog geduwd naar het branderbed. De houtpellet vergassing gevolgd door verbranding gebeurt praktisch restloos. De aslade hoeft slechts enkele keren per jaar geleegd te worden. Al het andere gaat volautomatisch. De opslag van houtpellets Bij een houtpellet ketel is een apart opslagreservoir (boven- of ondergronds) voor de pellets nodig die eventueel in bulk per tankauto geleverd kunnen worden en dan in vergelijking met aardgas mogelijk 30 tot 40% op energiekosten besparen. De opslag - een grote kelder, berging, garage of ondergronds - moet op korte afstand van de pelletketel worden geplaatst. Afbeelding OkoFEN

32

Pelletkachels Ook een pelletkachel met klein vermogen in de woonkamer, eventueel in combinatie met zonnecollectoren, kan uw nieuwe passiefhuis voorzien van warm tapwater en behaaglijke warmte. Gewone houtkachels zijn daarvoor niet geschikt. Dat geldt nog meer voor een openhaard die in een optimaal geïsoleerd en kierdicht huis juist voor het grootste energielek zou zorgen! Pelletkachels zijn voorzien van een reservoir met, afhankelijk van het model, 17 tot 70 kilo inhoud voor vele uren brandgenot met het hoogste rendement. De opslag van pellets, verkrijgbaar in zakken van 15 tot 30 kg, vergt weinig ruimte (650 kg per kubieke meter). Hoog stookcomfort Pelletkachels worden geleverd in staal of een combinatie van staal met natuursteen. Een groot voordeel van deze kachels is de zeer snelle warmteafgifte en het hoge stookcomfort. Met een simpele druk op de knop heb je behaaglijke warmte. Geen gedoe met aanmaakblokjes en lucifers. Meestal is om de twee of drie dagen het reservoir bijvullen voldoende en hoeft de asla gemiddeld maar eens per veertien dagen te worden geleegd.

Pelletkachels zijn verkrijgbaar in een groot aantal modellen, kleuren en verschillende verwarmingvermogens. De steenmassa bepaalt hoe lang de kachel nog warmte kan afgeven nadat het vuur is gedoofd. Hoe hoger de steenmassa, hoe langer dat kan. Bij goed geïsoleerde, luchtdichte woningen is een aparte verbrandingsluchttoevoer van buiten een must. Dat geeft tevens de hoogste energiezuinigheid. Voor meer info zie www.haardenimport.nl en www.rika.at Fabrikaat Rika, model Como, kleur zwart staal met keramiek

Pelletreservoir

Fabrikaat Rika, model TOPO, kleur zwart staal met speksteen

33

Van badkamerdroom tot werkelijkheid Afb. Hansgrohe

Ga voor inspiratie, advies en ontwerp van uw water- en energiebesparende relaxbadkamer naar een sanitairtoonzaal

Neem bij uw toonzaalbezoek de bouwtekening (afmetingen van de badkamer) mee.

34

De mooiste relaxbadkamer met tot 35% water- en 50% energiekostenbesparing! Voorzie uw badkamer zo mogelijk van: •

Closets en spoelsystemen met keuzeknop voor 3 of 6 liter en spoelonderbreking. (Spoelen met 3 liter voor

•

een kleine bood-schap is ruim voldoende.) Veilige, water- en energiebesparende thermostaatkranen.

•

Wastafelkranen met doorstroombegrenzer en perlator (voegt lucht toe) alsmede waterbesparende douchekoppen en/of douchesystemen.

• •

Een zonneboiler voor warm tapwaterbereiding. Een urinoir (bij voldoende ruimte). Praktisch en hygiënisch en slechts 1,5 - 2 liter watergebruik per spoeling.

•

Een geïsoleerd bad (of bij inbouw isolatie aanbrengen).

•

Regenwater voor het toilet (via regenwateropvanginstallatie, ook t.b.v. wasautomaat en tuin).

•

Een waterontharder voor weinig onderhoud (kalkaanslag warm-waterapparatuur, tegels, glas, kranen, enz.) en energiebesparing. Warmteterugwinning uit douchewater.

•

Zonneboiler

Geberit AquaClean systeem

Wilt u het summum van comfort en hygiëne? Kies dan een AquaClean closet met (warme) onderdouche, geurafzuiging en föhn. En met warmteterugwinning (WTW) uit douchewater kunt u 35 tot 50% op het energieverbruik voor warm tapwater besparen. Er zijn drie uitvoeringen: de douchepijp, douchegoot en douchebak WTW (hier afgebeeld). Ze werken op basis van gelijktijdige stroming. Tijdens het douchen wordt de warmte uit het douchewater teruggewonnen. Toepassing met een bad kan alleen als er ook in het bad wordt gedoucht. Zie de site voor meer informatie.

35

Een energiezuinige wasdroger, ‘hotfill’ wasautomaat en vaatwasser In plaats van de gangbare energievretende wasdroger (luchtafvoer- of condensatiedroger) kunt u ook kiezen voor een superzuinige warmtepompdroger van bijvoorbeeld Bosch, AEG of Zanussi. Deze verbruiken tot 50% minder energie dan de gangbare drogers met energielabel A. Deze drogers worden, waarschijnlijk door de hogere aanschafprijs en onbekendheid, nog maar weinig verkocht. Jammer is dat wel, want door de veel lagere energiekosten van deze apparaten is de terugverdientijd van de meerprijs t.o.v. de gangbare drogers slechts 5 tot 8 jaar. Wat is hotfill? Bij hotfill van de wasautomaat en vaatwasser hebben deze apparaten, behalve een aansluiting op de koudwaterleiding, tevens een aansluiting op de centrale warm tapwatervoorziening. Ze hoeven dan niet zelf koud water elektrisch (duur) op te warmen. Verschillende fabrikanten hebben een speciaal daarvoor geschikt type.

Bosch warmtepompdroger

Led, de meest energiezuinig verlichting Led is als meest energiezuinige verlichting - die nog steeds wordt verbeterd - de wereld in snel tempo aan het veroveren. Led is de afkorting van Light Emitting Diode (lichtgevende diode). Voor straatverlichting, verkeerslichten, gebouwen, auto’s en allerlei apparatuur schakelt men meer en meer over op energiezuinige en duurzame ledverlichting. Ook voor woningen nemen de keuzemogelijkheden snel toe waardoor gloeilampen, halogeen- en TL verlichting, maar ook spaarlampen waarschijnlijk binnen een paar jaar uit het beeld verdwenen zullen zijn.

Extra bespaartip Gebruik tijdschakelaars of lichtsensoren om de verlichting niet onnodig te laten branden. Enkele voordelen van ledverlichting: •

Ledverlichting verbruikt 85% minder energie dan de gloeilamp.

•

Led gaat afhankelijk van de toepassing 15.000 tot meer dan 50.000 uur mee.

•

Een gloeilamp slechts 1.000 uur en een TL of spaarlamp 8.000 tot 20.000 uur.

•

Temperatuur, schokken, trillen, vallen, er is weinig wat de werking van de lamp beïnvloedt.

•

Led wordt steeds makkelijker dimbaar en verandert hierbij niet van kleur.

•

Led kent geen verlies bij frequent in- en uitschakelen. Bij alle andere lichtbronnen verkort dit de levensduur aanzienlijk en progressief naarmate de frequentie toeneemt.

36

Inductiekoken ideaal bij all-electric energieneutraal wonen Als u all-electric energieneutraal wilt wonen en uw nieuwe passiefhuis is niet voorzien van een aardgasaansluiting (energieneutraal bestemmingsplan) dan bent u geheel aangewezen op elektriciteit. Prachtig toch? Zelf opgewekte elektriciteit met PV-zonnepanelen op uw dak. Van alle elektrische kookmogelijkheden is inductiekoken dan de meest veilige en energiezuinige optie. Inductie koken 20% energiezuiniger Voor inductie koken zijn speciale inductiepannen nodig waarbij in de bodem magnetiseerbaar materiaal is verwerkt. In de inductiekookplaat veroorzaken elektrische spoelen, een magnetisch veld onder de pan. Daardoor ontstaat er in de panbodem een elektrische wervelstorm die door de weerstand van de bodem wordt omgezet in hitte. Veilig Inductiekoken staat bekend als veilig. De pan en alleen het gedeelte van de kookplaat waar de pan op staat worden rechtstreeks verhit waardoor er weinig warmte verloren gaat. Na verwijdering van de pan koelt de kookplaat, in tegenstelling tot andere elektrische kookplaten, snel weer af. Een waarschuwingssymbool in de vorm van een H verschijnt na het verwijderen van de pan net zolang tot de kookplaat is afgekoeld. Het niet bedekte deel van de plaat (kookzone) wordt niet verwarmd. Bij andere elektrische kookplaten gebeurt dat wel en blijft de glasplaat na het koken nog lange tijd erg heet (gevaar voor brandwonden). Door deze efficiënte techniek is inductiekoken 20% energiezuiniger dan andere elektrische-, keramische- of halogeen kookplaten.

Inductieverhitting (zie wikipedia)

Een inductiekookplaat

Andere voordelen • De kookplaat is makkelijk schoon te maken omdat spetters en voedselresten die op de koude glasplaat vallen niet kunnen inbranden. • Veiliger koken omdat niet de hele kookzone wordt verwarmd en bij verwijdering van de pan het verwarmingsproces stopt. • Door efficiënte verwarming kortste kooktijd. Bijvoorbeeld voor het koken van 2 liter water is de tijdsduur slechts de helft als met elektrisch of keramisch koken. • Precies koken met eenvoudige tiptoetsbediening..

Kooklucht afzuigen Bij een passiefhuis wordt balansventilatie toegepast: centrale afvoer van binnenlucht en toevoer van buitenlucht (gelijke hoeveelheden) met warmteterugwinning. Een gangbare afzuigkap voor koken verstoort het balanssysteem en voert behalve de kooklucht tevens de warmte af. De beste oplossing is dan een recirculatieafzuigkap die de lucht filtert op vocht, vetten en geuren en weer terug brengt in de keuken.

37

Thuis gratis tanken met uw elektrische auto Heeft de elektrische auto uw hart al veroverd? Als u van goedkoop tanken houdt, is er nauwelijks een beter alternatief denkbaar dan elektrisch rijden. Toch kan het nog slimmer: een elektrische auto hebben én pv-zonpanelen op het dak van uw DuWo-Comforthuis. Want met een overproductie van de PVpanelen kunt u dan mooi uw auto opladen. Oftewel: u tankt thuis ... gratis!

Renault Fluence Z.E. met oplaadstation voor thuis

De mogelijkheden Er zijn drie soorten elektrische auto’s: auto’s die uitsluitend op elektriciteit rijden; auto’s die uitsluitend op elektriciteit rijden, maar met fossiele brandstof elektriciteit kunnen opwekken (plug-in hybride); en de auto’s die zowel op elektriciteit als op fossiele brandstof kunnen rijden (hybride). De nadelen van elektrisch rijden zijn de nog relatief hoge aanschafprijzen van de auto’s, de beperkte actieradius, het beperkte aantal oplaadpunten en de relatief lange oplaadtijden. Maar het grote voordeel van elektrisch rijden is natuurlijk goedkoop tanken. Aanschafprijzen en actieradius De prijzen van de meeste merken elektrische auto’s variëren van circa € 20.000 tot € 35.000, inclusief BTW (BPM vrij). De actieradius is afhankelijk van o.a. temperatuur en snelheid, en bedraagt 150 tot 185 kilometer. Ook zijn er elektrische auto’s met een actieradius tot zo’n 500 km – het zijn de hoger geprijsde uitzonderingen. Verbruik en kosten Het gemiddeld verbruik (bij geheel elektrisch rijden) is 1 kWh per 8,5 km (1:8,5). Bij 30.000 kilometer per jaar betekent dat een stroomverbruik van 3.529 kWh. Tegen een stroomprijs van momenteel zo’n € 0,23 zijn de ‘brandstofkosten’ dan € 811,67. Bij een benzinemotor (verbruik 1:15) zou dat omgerekend zo’n € 3.700 zijn en bij een super zuinige dieselmotor (verbruik 1:20) € 2.175. Met zelf opgewekte stroom kost het helemaal niets. Oplaadtijd De oplaadtijd van de accu’s bij openbare laadpunten varieert van een tot enkele uren. Dat is afhankelijk van hoe leeg ze zijn (opladen van de eerste 60 à 70% gaat sneller dan de rest), en van het type auto en accu. Wel komen er langs snelwegen steeds meer snellaadpalen waarmee de oplaadtijd maximaal 30 minuten bedraagt. Maar thuis opladen met een professioneel laadstation (oplaadtijd 8 uur) is natuurlijk nog makkelijker. De kosten van zulke apparaten liggen tussen de € 1.000 en € 5.000. Sommige automerken geven bij aankoop van een elektrische auto een oplaadstation voor thuis cadeau. Meer weten? Kijk voor meer informatie over merken elektrische auto’s, kosten, actieradius, verbruik, enzovoort op: www.anwb.nl/auto/themas/elektrisch-rijden/top10-elektrische-autos.

38

Bouwplan checklist – behoeften en wensen Gaarne bespreken wij aan de hand van deze checklist uw bouwplannen voor realisatie. S.v.p. aankruissen en/of doorstrepen.

Wanneer wilt u bouwen? ………………………………………… Bestaande woning? - verkopen / verkocht / slopen Bouwkavel Heeft u al een bouwkavel? Ja / Nee - Aantal m²............................. Breedte ......................………………Diepte ……....……..………….…. Waar ligt of zoekt u de bouwkavel? M²: ……………….. Plaats: ...........……………………………………………..………………...……………. Regio: ....………..…………....……………………………………………………………………………………………………………………………………....... Heeft u een schets/situering m/noordpeil / foto’s van kavel / foto’s directe omgeving (eventuele woningen)? Bestemmingsplan Zijn u eisen van het bestemmingsplan en beeldkwaliteitplan bekend? Ja / Nee Heeft de Gemeente een duurzaam bouwen beleid? Ja / Nee / Niet bekend Gemeente / bedrijf voor info: ………………………………… ……………………………….……………..…… Contactpers: ……………………………………………..Tel. / Mail:…………………………………………....… Vrijstaand huis - ontwerp/grootte Staat er een ontwerp op de site dat u aanspreekt? Ja / Nee – Ontwerp: …...…………………………………...…… Vul hier eventueel uw idee in hoe uw huis er uit moet zien (bijv. bouwstijl)? m³……..…….….…...…. m²…….….………...……… Klassiek - Modern - Landhuisstijl - Bungalow - ………………………………………………………………………………………........…..…… ……………………………………………………………………………………………………………………… Begane grond: hal - toilet - woonkamer - keuken - bijkeuken - berging - werkkamer - slaapkamer - badkamer ………………………………………………………………………………………..………………………….…. Verdieping: aantal slaapkamers….... - studeer/werkkamer - badkamer - toilet - …………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………… Schuine kap met zolder / plat dak …………………………………………………………………………………... Bijgebouw: garage - hobbyruimte - souterrain - kelder - ………...…………………………………………………... Twee of vier-onder-een-kaphuis Drie opties: 1. U koopt een twee-onder-een-kaphuis op een kavellocatie waarvoor wij een ‘kant en klaar’ bouwplan inclusief kavel aanbieden. 2. U koopt een vier-onder-een-kaphuis op een kavellocatie waarvoor wij een ‘kant en klaar’ bouwplan inclusief kavel aanbieden. 3. En een derde mogelijkheid is in groepsverband een of meerdere kavels kopen en samen bouwen, collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) genoemd. Hierbij organiseren de particulieren zich in een rechtspersoon zonder winstoogmerk, meestal een stichting of vereniging. De groep kan dan in onderling overleg en met behulp van De Passiefhuisbouwer een complex twee- en/of vier-onder-een-kaphuizen ontwikkelen. Daarbij is de stichting of vereniging de contractpartner voor de verschillende partijen zoals De Passiefhuisbouwer, kavelaanbieder(s) en gemeente. De individuele deelnemers overleggen met elkaar en moeten op sommige punten mogelijk compromissen sluiten. Is uw wens een twee of vier-onder-een-kaphuis kruis dan hieronder uw voorkeur aan: O een twee-onder-een-kaphuis /optie no. …. O een vier-onder-een-kaphuis /optie no. …. Bouwbudget Heeft u een maximaal bouwbudget (excl. kavel) in gedachte? O € 150 – 200 O € 200 – 250 O € 250 - 300 O € 300 - 350 O € 350 – 400 O € 400 - 450 O € 450 - 500 O € 500 - 550 O € 550 - 600 O anders € .............................. Optionele extra’s Wilt u extra investeren in ‘Energieneutraal’ (energie-nota-nul) of zelfs Energieplus? Ja / Nee Interesse in regenwateropvang voor tuin, wasautomaat en toiletspoeling? Ja / Nee Interesse in een groen- of vegetatiedak (afhankelijk van daksoort)? Ja / Nee

39

Belangrijk bij een passiefhuis is een uitgekiend compact en zongeoriënteerd ontwerp met grote ramen op het zuiden om optimaal gebruik te maken van gratis passieve zonne-energie voor verwarming. Een slechte oriëntatie of veel beschutting (bomen of anderszins) wil niet zeggen dat het bouwen van een passiefhuis onmogelijk is, maar er zijn dan wel extra maatregelen (investeringen) nodig om de gemiste warmtewinst te compenseren.

40

In twee uur tijd geeft de zon ons meer energie dan we op aarde jaarlijks verbruiken. Benut deze en andere gratis duurzame energiebronnen optimaal én voorkom verspilling… Dat is de basis van het DuWo-Comfort Passiefhuis. Het huis dat door de zon wordt verwarmd en zelfs meer energie kan opwekken dan het verbruikt!

41

Een energieneutraal passiefhuis... voor ongeëvenaard comfortabel wonen (zonder zorgen over de energieprijs van morgen) én een waardevast pensioen! Uw passiefhuis professional

42