time to samensporen SOS Planet Buitenland Groener reizen met Eurostar
Licht op rood voor de blauwe planeet
# 11 . December 2010
DUURZAME VOORUITGANG: DE KLOOF TUSSEN WETEN EN HANDELEN 4,4 aardes, dat is er nodig volgens WWF moest
De bewustwording zal ook bij elk individu
van vorige eeuw recht te zetten. En dat in een
iedereen leven zoals wij Belgen. In andere
moeten gebeuren. Wie een duurzamere
omgeving met zowat de slechtst denkbare
woorden, we laten een ecologische voet-
samenleving wil, moet beseffen dat hij niet
ruimtelijke ordening voor massavervoer. De
afdruk na die meerdere schoenmaten te groot
voor elke verplaatsing de auto kan gebruiken.
jongste jaren is de bewustwording gelukkig
is. Geen probleem zolang een deel van de
Of dat het niet vanzelfsprekend is om tot in de
gegroeid en hebben heel wat valabele
planeet het met heel wat minder doet. Maar
kern van de stad te rijden en daar ook nog
initiatieven het licht gezien. De herwaarde-
ook op andere continenten leeft de wil om de
vlotjes te parkeren.
ring van stationsomgevingen in heel wat
levensstandaard te verhogen. Dat weten we, maar tussen die wetenschap en de wil om er effectief iets aan te doen, gaapt nog een diepe kloof.
Ook de overheid zal één en ander moeten aansturen. Spoorwegwalhalla Zwitserland kan hierbij tot voorbeeld dienen. Dat land huldigt een duidelijke politiek van overheveling van
steden is een prima beleidsmaatregel om meer mensen op de trein te krijgen, samen met gunstige tariefformules zoals het derdebetalersysteem, waardoor heel wat werknemers de facto gratis sporen.
We weten dat onze mobiliteit één van de
wegvervoer naar treinvervoer. Midden oktober
knelpunten is en dat het openbaar vervoer
heeft het met de nieuwe Gotthardtunnel de
Een globale visie op mobiliteit moet toe-
een deel van de oplossing vormt. Maar onze
langste spoortunnel ter wereld in dienst
komstgericht zijn. We leren van andere
liefde voor de auto blijft zeer sterk. Of er is
genomen. Het project kost elke Zwitser 1870
landen, maar zijn geen voorlopers. Waar
geen alternatief. Uit een recente enquête van
euro. Volgens de minister van Transport zou de
willen we staan over twintig of dertig jaar? Als
autoconstructeur Peugeot blijkt dat bijna
privésector de tunnel nooit gebouwd hebben,
we streven naar een duurzame samenleving,
29% van de Belgen de auto neemt omdat
omdat hij niet winstgevend kan uitgebaat
dan moeten we op die vragen adequate en bij
geschikt openbaar vervoer ontbreekt. En
worden. Maar de Zwitsers trekken volop de
voorkeur vooruitstrevende antwoorden
25,5% vindt het openbaar vervoer onprak-
kaart van de duurzaamheid en rekenen op de
kunnen geven. Eén van de antwoorden moet
tisch.
niet-materiële baten van het project.
een ambitieuzere rol voor de spoorwegen zijn
Het is aan ons om daar iets aan te doen. We
In ons land dienen we de omslag in het denken
kunnen niet elke Belg zijn station geven, maar
nog te maken. Als er bespaard moet worden,
we kunnen wel proberen een zo ruim mogelijk
kijken de overheden al snel naar het openbaar
aanbod uit te werken dat de complementari-
vervoer. De argumenten zijn steeds dezelfde:
teit tussen vervoermiddelen maximaal
te duur, te weinig efficiënt. Wat daarbij
bevordert. We kunnen het gebruik vergemak-
vergeten wordt, is dat we nog steeds aan een
kelijken, door voldoende informatie te geven
inhaalbeweging werken om de afbouw van de
Marc Descheemaecker
en door handige formules uit te werken.
spoorwegen in de jaren zeventig en tachtig
Gedelegeerd Bestuurder
als duurzaam transport voor morgen, zoals deze Time to B verduidelijkt.
04
> INHOUD
> Engagement 06 > BLIK Klaas Verplancke 10 > horizon Visie op duurzaam ondernemen 14 > samensporen SOS Planet
> Actie 16 > PRIKBORD 20 > dossier Licht op rood voor de blauwe planeet 24 > binnenland - buitenland 26 > goederen Logistics uit het dal
> Achtergrond 30 > EXPERTENWERK De sorteerspecialisten 32 > DE WERKDAG Milieuadviseur Joris Vanderstappen 34 > TOEN BIJ NMBS 1935 35 > mijn trein René Schyns
COLOFON En dank – Concept : NMBS / – Teksten: Veerle Baele, Loubna Ben El Ghali, Delphine Gillain, Fabienne Mahieu, Alain-Pierre Meeus, Hugo Stevens, Bruno Van Calster, Vanessa Vandenbruwaene – Foto’s: Veerle Baele, John Deroo, Leo Goossenaarts, Denis Moinil, Kathleen Van Vaerenbergh – Opmaak: Kathleen Van Vaerenbergh Eindredactie: Bruno Van Calster Druk: Drukkerij Erasmus-Euroset - Met de medewerking van Klaas Verplancke, Joris Vanderstappen, Hervé Verhoeven Met dank aan René Schyns, Nicolas Marinus, TTB, Kimsland – Verantwoordelijke Uitgever: Michaël Vanloubbeeck, Hallepoortlaan 40, 1060 Brussel – Info:
[email protected]
06 > BLIK
Laat duizend treinen bloeien Woorden zijn in feite overbodig bij de twee tekeningen van illustrator Klaas Verplancke. Zijn sobere en poëtische beelden scheppen een eigenzinnig en zeer herkenbaar grafisch universum. Door zijn focus op de essentie van de beelden word je als kijker deelgenoot van het tafereel. Ondanks het ongewone, wat surreële karakter begrijp je de beelden meteen. Toch houdt Klaas zich ver van een propagandistische aanpak. Hij kiest voor de zachte overtuiging, nodigt je uit in zijn sprookjestuin waar treinen bloeien als bloemen of waar een reiziger vredig wegdroomt tussen de wolken. Of hoe de trein ook zuurstof geeft aan de verbeelding …
Klaas Verplancke
Klaas Verplancke (°1964) leerde het ontwerpersvak aan het Hoger Sint-Lucasinstituut in Gent, waar hij van 1982 tot 1986 Publicitaire Grafiek en Fotografie studeerde. Na zijn legerdienst werkte hij voor enkele reclamebureaus en bleef hij buiten zijn vaste werkuren illustratief werk doen. In 1990 besloot hij fulltime illustrator te worden. Ondertussen is hij een bejubeld illustrator/auteur, die in binnen- en buitenland heel wat prijzen in de wacht sleepte. www.klaas.be
10 > horizon
profit Planet
People
De triple bottom line: visie op duurzaam ondernemen
In 2006 introduceerde gedelegeerd bestuurder Marc Descheemaecker het triple bottom lineconcept bij NMBS. Volgens dit principe moet een onderneming niet alleen oog hebben voor de creatie van economische meerwaarde, maar ook voor maatschappelijke en ecologische aspecten. De aanpak is NMBS op het lijf geschreven: haar activiteit, duurzame mobiliteit mogelijk maken en aanbieden, is sinds decennia haar core business en beantwoordt in alle opzichten aan de triple bottom line-criteria.
Waar komt de triple bottom line vandaan? De notie “triple bottom line”, samengevat
Duurzame ontwikkeling
als de drie “P’s” (profit, people, planet),
Die geïntegreerde visie past NMBS onder
komt van Brits consultant John Elkington,
In de termen van de Brundlandt-Commis-
andere toe in haar jaarverslag.
sie, de VN-commissie die zich in 1987
Gedelegeerd bestuurder Marc Deschee-
die het concept op punt stelde voor Shell
over het concept boog, is duurzame
maecker: “Al onze activiteiten beant-
en het principe uitgebreid beschreef in
ontwikkeling “development that meets
woorden in meer of mindere mate aan de
zijn gelauwerd boek “Cannibals with
the needs of the present without compro-
drie pijlers van duurzaamheid. Soms is
mising the ability of future generations
het aspect ‘people’ dominant, soms het
to meet their own needs”. Vandaag wordt
aspect ‘profit’, soms het aspect ‘planet’.
algemeen aanvaard dat duurzaamheid
Maar wanneer we de optelsom maken,
steunt op drie pijlers: ecologie, economie
moet er een gezond evenwicht zijn tussen
aan duurzaam ondernemen en ligt ook
en maatschappij. Een duurzame aanpak
de drie. Momenteel meten we dit nog
mee aan de basis van het Global
vereist dat de drie domeinen evenwichtig
onvoldoende en dat zullen we zeker nog
Reporting Initiative (GRI), ondertussen
evolueren, waarbij de ecologische factor
meer ontwikkelen in het kader van ons
een basisgegeven is. Vooruitgang in de
milieubeleidsplan. Zeggen dat je duur-
andere domeinen ten koste van het milieu
zaam bent volstaat niet, je moet het ook
is niet duurzaam.
met cijfers kunnen hard maken.”
forks. The triple bottom line of 21st century business” (1998). Elkington heeft zijn hele carrière gewijd
een internationaal aanvaarde standaard voor duurzaamheidsrapportering.
People
nemen. We bieden sinds enkele jaren
bereikbaarheid van scholen of bedrijven
NMBS helpt de samenleving
een gegarandeerde dienstverlening aan
te garanderen. Een stap verder is het
vooruit
personen met een beperkte mobiliteit en
openstellen van nieuwe haltes. Voor be-
we hebben teams van mobiele ploegen
paalde gemeentes of regio’s kan dat vaak
NMBS is een openbare dienstverlener en
om die dienstverlening in een zo groot
een nieuwe dynamiek creëren.”
biedt vervoer aan voor iedereen. Marc
mogelijk aantal stations aan te bieden.”
De maatschappelijke rol van NMBS gaat
Descheemaecker: “Onze maatschap-
Bij het opstellen van de dienstregeling
nog verder. “Onze onderneming is geen
pelijke rol is een evidentie. We doen
is de maatschappelijke factor een vast
grote financiële sponsor”, stelt Marc
grote inspanningen om daadwerkelijk
criterium. “Vertrektijden en frequentie
Descheemaecker. “Maar we kunnen veel
iedereen de kans te geven de trein te
van het aanbod hebben hun belang om
doen op operationeel gebied. Zo bieden
De trein is een ideaal instrument om een duurzamere samenleving vorm te geven
Profit NMBS als motor van de economie
Dat geldt niet alleen in het reizigersver-
Het economische belang van NMBS speelt
“Onze vrachtactiviteit speelt een sleu-
op diverse niveaus: meest zichtbaar is
telrol in het bereikbaar houden van onze
de rol in het woon-werkverkeer. Marc
havens en onze industriële centra. Ik ge-
Descheemaecker: “Sinds 2001 neemt het
loof vurig in een toekomst voor goederen-
aantal reizigers spectaculair toe. De jong-
transport per spoor: de autowegen zitten
ste jaren zijn we zelfs de sterkste groeier
overvol, met alle gevolgen voor leefbaar-
in Europa.” Ook in de komende jaren zal
heid en veiligheid. We hebben jaren van
de onderneming haar economische rol ter
zware inspanningen achter de rug om de
harte nemen: “We zijn het file-alternatief
activiteit concurrentiëler en rendabeler te
bij uitstek. De ongelukkige stakingen
maken. De oprichting van NMBS Logistics
medio oktober gaven dat duidelijk aan:
is daarvan het sluitstuk. We willen de
ontregelde ochtend- en avondspits op de
bedrijven performante en flexibele logis-
wegen met meer dan 300 km extra file tot
tieke diensten aanbieden, zodat de hele
gevolg.”
Belgische economie er beter van wordt.”
keer, stelt de gedelegeerd bestuurder:
we bv. gratis vervoer aan de teams die deelnemen aan de Oxfam Trailwalker en hebben we recent heel wat gezinnen een goedkope uitstap aangeboden in het kader van het evenement “Kimsland”. Onze voorkeur gaat uit naar acties die zowel sociaal als ecologisch een meerwaarde opleveren.”
Planet NMBS geeft de samenleving zuurstof
zuinig, gebruiken in verhouding tot het
nodig in vergelijking met het autoverkeer.
aantal vervoerde ton of passagiers minder
Per tonkilometer zelfs maar een tiende. In
ruimte en we behoren tot het meest vei-
het volgebouwde Vlaanderen is dat een
De eerste oliecrisis in de jaren zeventig
lige vervoer.” De trein geeft de samenle-
bijzonder voordeel, waar het beleid nog
wees de samenleving bruusk op de nare
ving zuurstof: de uitstoot van schadelijke
te weinig bij stilstaat. En waar nog open
gevolgen van een al te grote olieafhan-
stoffen ligt heel wat lager dan bij ander
ruimte bestaat, kan de trein helpen om
kelijkheid. Nadien doken andere nadelen
gemotoriseerd vervoer (zie dossier in dit
versnippering van habitats tegen te gaan
op verbonden aan het massale autoge-
nummer). “Een ecologisch argument dat
en zo de biodiversiteit te ondersteunen.”
bruik: vervuiling, files, ongevallen. Marc
weinig wordt vermeld, is het ruimtege-
De milieuprestaties van NMBS hangen
Descheemaecker: ”De trein is een ideaal
bruik”, vervolgt Marc Descheemaecker:
samen met de vervoerde aantallen. De
instrument om een duurzamere samen-
“Nochtans hebben we op dit punt een
gedelegeerd bestuurder heeft dit al
leving vorm te geven. Het concept zelf
belangrijke troef. Per reizigerskilometer
herhaaldelijk benadrukt: een lege trein is
biedt heel wat voordelen: we zijn energie-
hebben we maar een derde van de ruimte
geen groene trein. Op dat vlak doet NMBS het goed: het aantal treinreizigers blijft nog steeds stijgen. Het goederenvervoer herstelt zich van de recente crisis, al kan het zeker nog beter. “Maar er is een grens aan wat we kunnen. Zonder een duidelijk flankerend beleid zal het niet lukken. Als we zien wat een land als Zwitserland doet om goederen van de weg te halen, dan hebben we nog een grote inhaalbeweging te maken”, besluit Marc Descheemaecker.
15
> samensporen
SOS planet Gedurende 8 maanden biedt het
toestand van de planeet, terwijl ook
station Luik-Guillemins onderdak
oplossingen voor de toekomst wor-
aan de grootste expo ooit over de
den getoond.
opwarming van de planeet. Door een spectaculaire mise-en-scène
Als
duurzame
vervoerder
heeft
(realistische 3D-decors) en gebruik
NMBS haar schouders gezet onder
van de nieuwste technologie (3D-
de expo. Zo kunnen bezoekers duur-
televisie zonder brilletjes) wil de
zaam én goedkoop naar de expo als
expo “SOS Planet” zo veel mogelijk
ze gebruik maken van een gecombi-
mensen sensibiliseren.
neerd B-Dagtripbiljet (vervoer + toegang expo + audiogids). NMBS is ook
De expo is ontwikkeld door de
op de expo aanwezig met een stand
vzw’s “Europa 50” en “Collections
die de ecologische voordelen van de
& Patrimoines” in het kader van het
trein in de verf zet. Dankzij een aan-
Belgische voorzitterschap van de
tal interactieve mediazuilen kunnen
Europese Unie en het Jaar van de
de bezoekers via de NMBS-website
Biodiversiteit. Vier hoofdluiken ge-
de ecologische voetafdruk van een
ven de bezoeker een beeld van de
traject berekenen.
Praktisch Plaats: station Luik-Guillemins. Open elke dag van 10.00 uur tot 19.00 uur (tot 1 mei 2011) . Nocturne tot 22.00 uur op woensdag. Gesloten op 25 december 2010 en op 01 januari 2011. B-Dagtrips tarieven op www.nmbs.be.
Groene halte: duurzaam op stap
km en onderweg zijn er voldoende mogelijkheden om de innerlijke mens te versterken. Het is de uitdrukkelijke bedoeling de auto voor dit dagje uit thuis te laten. Wat is er meer ontspannend dan een zalige wandeling in de natuur? In ons verstedelijkt landje moet je al beginnen zoeken om een dagje uit
Wandelen van Ieper tot Spa
te kunnen plannen. NMBS wil daarbij helpen. Zij gaat in zee met
Het project start met vier wandelingen: Komen – Ieper, Ter Hulpen –
TreinTramBus, de vereniging van trein-, tram- en busgebruikers die het
Bosvoorde, Lier – Kessel/Nijlen en Spa – Theux. De wandelingen zijn
concept “Groene Halte” ontwierp.
duidelijk aangegeven op een kaart aan het vertrekstation en voor elke wandeling is ook een brochure beschikbaar met alle nodige informatie:
Deze consumentenorganisatie promoot het gebruik van openbaar
zowel de kaart als de beschrijving van de route en interessante weetjes
vervoer en heeft een akkoord gesloten met NMBS om de “Groene Halte”
over wat men op de route kan ontdekken. De wandelingen lopen
te ontwikkelen. Het concept is eenvoudig: wandelaars nemen de trein
uiteraard door mooie stukjes natuur en zijn geschikt voor gezinnen met
naar een station, vanwaar een wandeling start via een uitgestippelde
kinderen. De wandeling die vertrekt vanuit Lier kan zelfs afgelegd
route naar een ander station. De afstand bedraagt ongeveer 10 tot 20
worden door wandelaars die minder mobiel zijn.
17
> samensporen
Kimsland Gratis trein als steuntje in de rug voor de gezinnen Kim Clijsters, tennisvedette van dit moment, heeft de sympathieke gewoonte om jaarlijks haar fans te verwennen met een dag in een pretpark. Half oktober nodigde ze 10.000 mensen uit naar Plopsaland in Adinkerke-De Panne, waar het pretpark voor één dag werd omgetoverd in Kimsland. De bezoekers mochten gratis van het pretpark gebruik maken en Kim Clijsters was uiteraard van de partij. NMBS kon zich helemaal vinden in dit project met een mooie maatschappelijke meerwaarde. Als partner van Kimsland bood NMBS de gezinnen, die het financieel niet breed hebben, gratis vervoer naar het pretpark. Organisatorisch was dit een zware klus, want 5.000 mensen vanuit alle hoeken van het land naar de Westhoek brengen, vergde de inzet van 5 extra treinen en heel wat personeel. Maar alles verliep vlekkeloos en de kinderen waren in de wolken. Opdracht geslaagd. Duurzaam in de vrije tijd Met de samenwerking wil NMBS duurzame projecten een steuntje in de rug geven. Indien de test positief wordt geëvalueerd, zal het aantal wandelroutes sterk uitgebreid worden. De vrijetijdssector wint met deze daguitstappen ongetwijfeld aan duurzaamheid. Dat is geen luxe nu ook tijdens weekends en op feestdagen de files naar populaire bestemmingen meer en meer aangroeien. Info Groene Halte-wandelingen De brochures (€1,5) zijn te koop in de vertrekstations, bij TreinTramBus, via www.groenehalte.be, in de toeristische kantoren en in de Lijnwinkels.
18
> PRIKBORD
Desiro, een lichtgewicht dat zwaar inzet op duurzaamheid
De Desiro MainLine maakt deel uit van een
beldekker. Het comfort is op en top modern,
Efficiënte isolatie
nieuwe generatie treinen, die duurzaamheid
met multifunctionele ruimtes. De topsnelheid
Om zo weinig mogelijk energie te laten
hoog in het vaandel voeren. De motorstel-
bedraagt 160 km/u.
ontsnappen, werd bij het ontwerp van de Desiro bijzondere aandacht besteed aan
len garanderen een duurzamere mobiliteit voor de toekomst: zo zullen ze onder andere ingezet worden op de GEN-verbindingen rond Brussel. Maar ook hun bouw zelf biedt de no-
De deuren van de Desiro sluiten automatisch na het instappen van de laatste reiziger
dige voordelen voor een kleinere ecologische voetafdruk: energiezuinig, beperkt gewicht en Energierecuperatie
de isolatie. De globale K-waarde is beperkt
De Desiro is in staat zelf elektriciteit op te
zodat minimaal moet verwarmd of gekoeld
De nieuwe motorstellen bestaan uit drie één-
wekken. Bij gebruik van de elektrische rem,
worden. De getinte ramen dragen bij tot een
deksrijtuigen, hebben een lengte van quasi
die rechtstreeks op de motor remt, werkt
lagere opwarming van de rijtuigen onder
80 meter en beschikken over 280 zitplaatsen
de motor als een generator. Daardoor daalt
invloed van het zonlicht. Nieuw in België is
(232 in tweede klas, 32 in eerste klas en 18
het globale energiegebruik met zowat 15%.
het automatisch sluiten van de deuren na de
klapstoeltjes). Door slim om te gaan met de
Dit remsysteem heeft ook andere duurzame
laatst instappende reiziger, zodat nutteloos
ruimte is dat bijna evenveel als in een dub-
voordelen: er komt minder remstof vrij en de
energieverbruik wordt tegengegaan.
wielen gaan langer mee.
Een must, aangezien het rijtuig niet in
automatisch sluitende deuren.
compartimenten is verdeeld. Lichtgewicht De constructeur heeft extra zorg besteed aan de reductie van het gewicht van de Desiro’s om het energieverbruik zo laag mogelijk te houden. Zo is het leeggewicht van een Desirostel beperkt tot 146,8 ton. De drieledige motorstellen MR96, momenteel de recentste elektrische motorstellen in dienst bij NMBS, wegen 156 ton. In combinatie met een groter aantal zitplaatsen levert dat de Desiro een ratio van 0,52 ton/zitplaats op, waar dat bij een MR96 nog 0,74 ton/zitplaats bedraagt.
RIETVELD ZUIVERT WATER IN WERKPLAATS HASSELT Het water dat opgevangen wordt na het
is sterk vervuild. Ook het water van de
bezinkt daarna nog in een vijver en kan dan
onderhoud van locomotieven en rijtuigen
trainwash bevat chemische producten. In de
in de riool geloosd worden.
werkplaats van Hasselt was het water te sterk
Frans Vande Cauter, Gerard Cornelissen en Gaetan Vanlokeren
vervuild om het nog rechtstreeks in de riool
De resultaten spreken voor zich. Voor de
te lozen. En dus ontwikkelde de werkplaats
werkplaats het rietveld gebruikte voor de
een eigen zuiveringssysteem. De aanleg van
waterzuivering overschreed het aantal PAK’s
een rietveld gaf daarbij het beste resultaat.
(polycyclische aromatische koolwaterstoffen
Het vervuilde water komt eerst in putten,
hebben diverse negatieve gevolgen voor de
waar de zware metalen bezinken. Daarna
mens, ze kunnen o.a. kankerverwekkend zijn)
gaat het naar een verzamelput en vandaar
in het water bijna zes keer de toegelaten
door het rietveld. Per week wordt ongeveer
norm van 1000 µg/m3. Nu zit de waarde met
140 m³ water gezuiverd. Het schone water
260 µg/m3 ver onder de wettelijke limiet.
BNP Paribas Fortis heeft de trein niet gemist BNP Paribas Fortis heeft altijd een bijzondere band gehad met de trein. Vandaag werken ongeveer 8000 medewerkers op wandelafstand van de stations Brussel-Centraal en Brussel-Noord. Meer dan 70% pendelt met het openbaar vervoer. Drie vierde daarvan neemt elke dag de trein.
dagelijks het openbaar vervoer gebruiken werden 50 boekenbons van €20 verloot. In het kader van de campagne ‘Go Green’ zullen gelijkaardige acties tijdens de komende jaren meermaals herhaald worden.
Medewerkers stellen snelheid, prijs en gebruiksgemak van de trein op prijs “Go Green” Ook bij acties worden de dagelijkse treinreizigers niet uit het oog verloren. Zo nam BNP Paribas Fortis op 22 september, net als vorig jaar, deel aan de Brusselse ‘Dag zonder auto naar het werk’. Bijna 250 medewerkers lieten de wagen voor een keer thuis en ongeveer de helft van hen stapte over naar de trein. Onder de medewerkers die sowieso
Het is opvallend dat gebruikers van de trein en de auto dezelfde positieve argumenten voor hun keuze aanhalen: snelheid, prijs en gebruiksgemak. Omdat “gewoonte” een cruciale rol speelt in de keuze van het vervoermiddel worden in de eerste plaats acties ondernomen om de autogewoonte te doorbreken. NMBS is daarbij uiteraard een cruciale partner.
NMBS verleende alle steun bij de fotosessie voor het beeld van de interne campagne “Go Green” van BNP Paribas Fortis.
Licht op rood voor de blauwe planeet
21 > dossier
De opwarming van de aarde hangt als een zwaard van Damocles boven onze hoofden. Ondanks enkele dissidente stemmen bestaat er een quasi wereldwijde consensus, gedragen door de Verenigde Naties, dat het verschijnsel dringend maatregelen vereist. Eén van de belangrijkste oplossingen is het terugdringen van de CO2uitstoot. Duurzaam vervoer is hierin een factor van formaat. Het spoorvervoer heeft in dat opzicht heel wat troeven.
Waarom we ons duurzamer moeten verplaatsen
De trein: anti-CO2
We hebben massaal geleerd te sorteren en afval te beperken, we
Door de lage rolweerstand van metalen wielen op rails en het gebruik
hebben de voordelen van biovoeding ontdekt en we investeren in
van elektrische motoren (die een veel hoger rendement halen dan een
energievriendelijke woningen. Maar we kiezen nog steeds even
verbrandingsmotor) kan de trein een gunstig energieverbruik
massaal voor het meest milieubelastende vervoermiddel: de auto. De
voorleggen per vervoerde passagier. In de piek verbruikt een trein per
transportsector (en in de eerste plaats het autoverkeer) is verantwoor-
passagier 7 tot 9 keer minder dan een auto.
delijk voor 25% van de CO2-emissie en is er in tegenstelling tot andere sectoren niet in geslaagd de groei van de uitstoot af te
Aangezien in België meer dan 90% van de treinen elektrisch rijden,
remmen. Tussen 1990 en 2007 is de emissie van CO2 door het
uit het gunstige verbruik zich in lagere emissiewaarden voor het
autoverkeer integendeel met 29% toegenomen (cijfers European
spoorverkeer. Tussen 1990 en 2005 heeft NMBS door de inzet van
Environment Agency). En onze liefde taant voorlopig niet: in augustus
elektrisch materieel en de verhoging van het aantal reizigers haar CO2-
2010 bereikt het aantal ingeschreven motorvoertuigen in België een
uitstoot met 30% kunnen verminderen.
nieuw record met bijna 6,7 miljoen eenheden.
Specifiek primair energieverbruik in België Goederenvervoer (2007)
Reizigersvervoer (2009)
3.000
2.032
2.000 1.000
340
2.371
6.000
1.190
698
3.000
0
0 piekuurtrein (100%)
hst (70%)
gemiddelde trein
9.036
9.000
auto
auto in piekuren
396
468
540
elektrische trein
dieseltrein
972
binnenschip vrachtwagen
vliegtuig
Specifieke CO2-emissie in België Reizigersvervoer (2009)
200
Goederenvervoer (2009)
149
150
174
180
605
600 400
100 50 0
7
15
200
25
piekuurtrein hst gemiddelde (100%) (70%) trein
0 auto
auto vliegtuig in piek korte afstand
18
45
gemiddelde trein
binnenvaart
138 zware vrachtwagen
lichte vrachtwagen
Tijdens de piek is het verschil tussen trein en auto het meest uitgesproken, maar ook gemiddeld energieverbruik en uitstoot liggen een heel stuk lager.
NMBS: hoofdrol in duurzame mobiliteit
Groene oplossingen voor bedrijven
Dankzij het sterk toenemend aantal reizigers – NMBS is de snelste
De gemiddelde uitstoot van een treinreiziger per km is gelijk aan
groeier in Europa – is een lichte verschuiving naar duurzamere
27,5 g, voor een automobilist is dit 156,9 g. Meer mensen op de trein
mobiliteit merkbaar. Van 5,6% in 1995 is het aandeel van de trein in
levert dus onmiddellijk een ecologische bonus op, door de hoeveel-
het personenvervoer opgeklommen tot 7,3% in 2008. Dat lijkt weinig,
heid uitgespaarde CO2 tegenover een vergelijkbaar traject met de
maar het betreft alle verplaatsingen. Kijken we naar het woon-werk-
auto.
verkeer dan neemt 10,3% van de werknemers de trein, na de auto het belangrijkste vervoermiddel in dit segment. Vooral wie in Brussel
Railease
werkt, neemt de trein (34%). Ook steden zoals Bergen, Namen,
Een ecologisch verantwoorde formule die ondernemingen de
Mechelen en Vilvoorde doen het zeer goed; tussen 11 en 34% van de
mogelijkheid biedt de trein met een lease-auto te combineren. De
werknemers neemt de trein (bron: FOD Mobiliteit 2008).
werknemer kan dan het vervoermiddel kiezen dat hem het beste
In het goederenvervoer is het aandeel van de trein gestegen van
uitkomt. Per leasewagen kan zo tot een ton CO2-uitstoot uitgespaard
12,2% in 1995 tot quasi 15% in 2008 (transport via pijpleidingen
worden. Formule in samenwerking met Accenture en Athlon Car Lease
niet meegerekend).
Belgium.
NMBS wil de komende jaren haar positie als duurzame vervoerder nog
Ecologische bonus: 902 miljoen gram CO2*
versterken en mikt op een verdere groei van het aantal reizigers. Ook in het goederenvervoer wil ze via haar gespecialiseerde dochteron-
Derdebetalerscontract
dernemingen duurzamer transport aanbieden.
Door een derdebetalerscontract af te sluiten, rijden werknemers in feite gratis. De werkgever verbindt zich ertoe 80% van het abonne-
Duurzame onderneming
ment te betalen, de overheid past de resterende 20% bij. Deze
Duurzaam beheer wordt doorgevoerd in alle geledingen van het
formule bestaat sinds januari 2005 en kent een nog steeds toene-
bedrijf. Zo zijn de jongste jaren grote inspanningen geleverd om het
mend succes. Momenteel maken 5100 firma’s en overheidsdiensten
energieverbruik in de NMBS-gebouwen te beperken, zuiniger om te
gebruik van de formule.
springen met water of het afval te sorteren. Tussen 2005 en 2010 is
Ecologische bonus: 380 miljard gram CO2*
het energieverbruik in de NMBS-gebouwen met 10,5% afgenomen. In de werkplaatsen streeft NMBS naar een verminderd gebruik van
Contractual Ticket on line
leidingwater ten gunste van regenwater.
Met Contractual Ticket on line kunnen bedrijven via internet zelf tickets aankopen en afdrukken voor hun werknemers. Een eenvoudige manier om snel over tickets te beschikken.
Bereken zelf de impact van uw verplaatsing op het milieu Op de websites www.ecopassenger.org (reizigersvervoer) en www.ecotransit.org (goederenvervoer) kan de bezoeker voor éénzelfde traject diverse parameters vergelijken voor diverse vervoermiddelen: duur van het traject, energieverbruik, emissie van CO2 en andere vervuilende deeltjes. Zo kiest hij met kennis van zaken.
Ecologische bonus: 1,4 miljard gram CO2* *op basis van aantal reizigerskm 2009
24
> BINNENLAND
HET CIJFER: 120 JOBSTUDENTEN Om het personeel de kans te geven verlof te nemen in de zomermaanden en toch voldoende loketten open te houden, doet NMBS beroep op jobstudenten. In 2010 gebeurde dat voor het eerst op grote schaal. Ongeveer 120 jobstudenten kregen zo de kans op een verrijkende werkervaring.
Kust blijft topbestemming Ecologische bonus: 29,9 miljard gram CO2 uitgespaard
In juli en augustus 2010 hebben 2,3 miljoen
(t.o.v. een vergelijkbaar traject met de auto, bij een gemiddeld traject van 50 km)
reizigers voor de trein gekozen om naar de kust te reizen. NMBS doet elke zomer extra inspanningen om de liefhebbers van zon en zee vlot naar hun bestemming te brengen.
De jongste jaren is er een toename van het
Voor de (dagjes)toerist zijn de voordelen
aantal klanten, al blijft de opkomst in
legio: zijn uitstap begint vaak al op de trein.
belangrijke mate afhankelijk van het weer.
hij heeft geen last van file- en parkeerpro-
Juli 2010 was een topmaand met 18% meer
blemen en hij reist bovendien duurzamer.
reizigers tegenover 2009, maar in augustus
Evolutie aantal reizigers naar de kust 2007-2010 (in miljoen) 2,5 2,4
liep dat aantal terug met 23%. Over het hele
2,3
Het is een oud huwelijk tussen de Belgische
zomerseizoen betekende dat een terugval
2,2
kust en de trein. Oostende was één van de
met 5% tegenover 2009.
eerste stations in het land en in 1863 en
Bovenop het normale aanbod voorzag NMBS
1869 kregen ook Blankenberge en Nieuw-
gemiddeld 30.000 extra zitplaatsen op een
poort hun eigen station om de vakantiegan-
werkdag en 41.000 op een dag in het
gers naar hun geliefde plek te brengen.
weekend.
De extra treinen naar de kust illustreren zeer goed de “Triple P”-aanpak van NMBS: op economisch vlak bieden ze een ondersteuning van het kusttoerisme, de maatschappelijke baten bestaan erin dat we op die manier iedereen de kans geven op een uitstap (ouderen, groepen, families) en ecologisch betekent de trein minder vervuiling. Er is ongetwijfeld nog ruimte voor groei, gezien de traditionele zomerfiles.
2,1 2007
2008
2009
2010
25
SNEL EN GROENER REIZEN MET EUROSTAR
Hoge snelheden en ecologie gaan in principe
duurzame brandstofenergie en bijkomende
niet samen. Hoe sneller een auto rijdt, hoe
sociaal-economische voordelen opleveren.
> BUITENLAND
erger de uitstoot. Wie vliegt, maakt het nog heel wat bonter. Toch bestaat er een
10-puntenplan voor groener ondernemen
uitzondering op deze regel: de hogesnel-
Eurostar heeft in 2007 een tienpuntenplan
heidstrein. Eurostar wil de groene voordelen
uitgewerkt om alle geledingen van de
van de hst nog versterken met het in 2007
activiteit duurzamer te maken. Allerlei
gelanceerde “Groene reis”-initiatief.
aspecten komen aan bod: sorteren van afval (zowel van de treinen als de dienstgebou-
Minder CO2 uitstoten
wen), energievriendelijke verlichting
uitvoeren hebben 60% van hun klanten oog
Wie met Eurostar reist, stoot tenminste 10
installeren, besparen op waterverbruik,
voor het milieu bij hun aankopen. 37% van
keer minder CO2 uit dan iemand die een
gebruik van recycleerbare materialen,
de Belgen, 39% van de Fransen en 48% van
vergelijkbare reis met het vliegtuig maakt. En
aankopen van biologische of fairtrade-voe-
de Britten zegt te kijken naar milieuaspecten
dit cijfer moet nog omlaag. Directeur-gene-
ding …
voordat ze hun reis boeken. Het publiek ziet
raal Richard Brown wil tegen 2012 de
klimaatverandering, afvalverwerking/
CO2-uitstoot per reizigerstraject nog met
Wat denken de klanten ervan?
recyclage en luchtvervuiling als de grootste
35% omlaag krijgen (tegenover 2007).
Volgens een enquête die Eurostar in 2009 liet
problemen.
CO2-neutraal reizen Compensatie van CO2 is niet de ideale oplossing, maar het biedt een uitweg om het effect van de uitstoot te milderen. Eurostar heeft de nodige emissiekredieten aangekocht om 85.000 ton CO2 te compenseren. Alle Eurostar-klanten reizen dus CO2-neutraal. De projecten waarin Eurostar investeert moeten gebruik maken van hernieuwbare of
CO2-uitstoot Brussel - Londen 8,2 kg per reiziger, heen- en terugreis met Eurostar (Brussel-Zuid / Londen St.-Pancras International) 139,8 kg per reiziger heen- en terugvlucht vanaf Brussels Airport naar London City 140,6 kg per reiziger heen- en terugvlucht vanaf Brussels Airport naar London Heathrow
IFB en Lanutti lanceren Glasplatentrein tussen charleroi en dresden
NMBS Logistics klimt uit het dal
27
Het goederenvervoer per spoor en via binnenvaart dat NMBS Logistics aanbiedt
> goederen
heeft heel wat troeven qua duurzaamheid en kan een alternatief bieden voor onze overvolle autowegen. NMBS Logistics wil door een multimodaal aanbod haar klanten een soepel, betrouwbaar en ecologisch meer verantwoord transport aanbieden. De vrachtdivisie van NMBS heeft een uiterst zwaar herstructureringsprogramma doorgevoerd. De resultaten voor de eerste zes maanden van 2010 zijn alvast bemoedigend en tonen aan dat er een toekomst is voor duurzamer goederenvervoer in ons land.
De vrachtafdeling van NMBS heeft het in de
aankomst in en vertrek uit het station van
Integrated System) begin 2010. CIS realiseert
eerste jaarhelft van 2010 beter gedaan dan in
wagens in verspreid vervoer verminderd met
momenteel 91% van de taxatie automatisch,
2009. De getransporteerde volumes groeien
55%.
een verbetering van 30% t.o.v. mei 2010. De automatische taxatie laat toe om het aantal
opnieuw dankzij het aantrekken van de economie: + 15,6% naar 20,3 miljoen ton. De
Ook op administratief vlak werkt NMBS
fouten te verminderen, de facturatie te
omzet stijgt van 111,1 miljoen euro (eerste
Logistics aan een verbetering van de kwaliteit
versnellen en de cash flow beter te beheren.
semester 2009) naar 142,5 miljoen euro. De
en investeert in nieuwe systemen. Zo werden
Het industrieel plan heeft duidelijk een
commerciële filialen boeken succes in de
95% van de zendingen in 2010 getaxeerd en
positieve invloed op de werking, activiteiten
verkoop, de planning verloopt efficiënter en
dit dankzij de invoering van CIS (Cargo
en resultaten van NMBS Logistics.
het nieuwe transportplan voor het verspreid vervoer zorgt voor een hoger gemiddelde tonnage per trein dan in dezelfde periode van vorig jaar. Tegelijkertijd verbetert de kwaliteit van de spoortrafieken, met een stijging van de stiptheid bij aankomst in het station van 80% naar 90% tijdens de eerste 9 maanden van 2010. Daarnaast is de aansluitingstijd tussen
NMBS Logistics bouwt multimodaal en internationaal aanbod uit PortConnect en H&S Container Line garanderen wekelijkse verbinding per binnenschip tussen Neuss/Duisburg en Zeebrugge
Sinds september 2010 leggen PortConnect
Zeebrugge rechtstreeks te bedienen.
NV en H&S Container Line GmbH (gespeciali-
Tijdrovende en kostbare handelingen in
seerd in containervervoer via binnenvaart en
Antwerpen, alsook het verdere vervoer met
lid van NMBS Logistics) wekelijks een
kleine binnenschepen via de kanalen, worden
rechtstreekse dienst in van de Nederrijn naar
dankzij het inzetten van dit speciale schip
Zeebrugge. Deze bedient de hinterlandtermi-
overbodig en maken deze dienst uniek in zijn
nals NIT (Neuss) en DeCeTe (Duisburg). Het
soort. Snelle en economisch rendabele
schip vertrekt telkens op donderdag in
verbindingen naar Zeebrugge zijn ook
Zeebrugge en op zaterdag in Neuss en
mogelijk via de terminal CSA Andernach, die
Duisburg. Een welkom alternatief voor het
via feedervervoer aansluiting krijgt op de
vrachtverkeer op de weg, op een route die tot
nieuwe dienst.
de drukste van Europa behoort.
In Europa is NMBS Logistics uniek om een dergelijk internationaal en multimodaal aanbod te kunnen doen van ecologisch verantwoorde transportmodi
De MS Tripoli verzorgt een snelle verbinding met Zeebrugge.
De MS Tripoli die voor deze verbinding wordt
Ir. Joachim Coens, Voorzitter PortConnect en
ingezet is 110 m lang, 17 m breed en kan ca.
Voorzitter- Gedelegeerd Bestuurder MBZ:
400 TEU transporteren. De constructie van het
“Het is een belangrijke stap voor PortConnect
schip maakt het mogelijk om de zeehaven van
om estuair op de Rijn te varen. De af- en
29
aanvoer van containers moet zowel de
> goederen
deepsea als de shortsea voeden. De proefvaart verloopt goed en de boeking van containers in beide richtingen geeft reeds een basislading. De haven van Zeebrugge wil inzetten op verdere uitbouw
Straffe koffie vraagt duurzaam vervoer
van hinterlandproducten.”
Seabridge N.V. kiest voor IFB voor transport tussen Antwerpen en Zeebrugge
Geert Pauwels, CEO IFB en Head of SNCB
IFB heeft Seabridge N.V. (100% dochter van
Antwerpse haven, waar de containers
Freight Division: “In Europa is NMBS Logistics
Efico), één van de grootste koffieverhande-
aankomen. Efico verhandelt op jaarbasis
uniek om een dergelijk internationaal en
laars in Europa, als nieuwe klant kunnen
ongeveer 1 miljoen zakken koffie, wat
aantrekken. Ongemalen koffiebonen komen
overeenkomt met de totale Belgische
aan in Antwerpen en worden via een extra
consumptie.
multimodaal aanbod te kunnen doen van ecologisch verantwoorde transportmodi. H&S Container Line was al een belangrijke speler
spoorverbinding door IFB rechtstreeks naar het nieuwe distributiecentrum Seabridge in
Seabridge Zeebrugge is een toonaange-
in het Rijngebied maar groeit snel uit tot een
Zeebrugge gebracht en dit vijf keer per week.
vend dienstencentrum op het gebied van
toonaangevende binnenvaartonderneming
De verhandelaar van ‘groene’ koffie kiest voor
veiligheid, traceerbaarheid, luchtzuiver-
die actief is in quasi heel West-Europa. Het is
spoorvervoer omdat het ecologischer is en
heid en duurzaamheid. Zo zijn de
onze ambitie om de actieradius voor spoor en
sneller gaat dan via de weg. Die snelheid is
koffiezakken elektronisch traceerbaar. De
heel belangrijk want de kwaliteit van de koffie
klimaatregeling garandeert dat de
daalt zolang ze niet in dit geconditioneerd
magazijnen bacterievrij blijven. De
magazijn ligt.
vorkliften rijden elektronisch. Op het dak
binnenvaart nog verder uit te breiden en op die manier een volledig logistiek dienstengamma met een Europees bereik te ontwik-
zijn niet minder dan 4.600 zonnepanelen
kelen.”
De Antwerpse koffietrader Efico, één van de
Heiko Brueckner, Managing Director H&S
heeft zopas in Zeebrugge het hypermoderne
Container Line: “Wij zijn zeer tevreden deze
distributieplatform Seabridge voor ongebran-
tien grootste koffiehandelshuizen in Europa,
nieuwe dienst te kunnen opstarten, die er komt op vraag van onze klanten. Dankzij de groei die we dit jaar realiseren kunnen we
de koffie geopend. In dit logistieke centrum in de Zeebrugse achterhaven wordt koffie vanuit de hele wereld ontvangen, bemonsterd, gemengd, gedroogd, gesorteerd en herver-
inderdaad investeren in dit soort vernieu-
zakt. Bijna alle koffie wordt per spoor
wende verbindingen.”
aangevoerd, het merendeel vanuit de
geïnstalleerd. Straffe koffie dus.
Sorteren van afval is een tweede natuur voor de werknemers van Salzinnes.
De sorteerspecialisten van de Centrale Werkplaats Salzinnes De werkplaats van Salzinnes (Namen) telt 720 medewerkers. In 2005 verkreeg de werkplaats het ISO 14001-certificaat voor milieubeheer, dat mikt op het spaarzaam omgaan met natuurlijke grondstoffen, het beperken van schadelijke emissies en afvalbeheer. In een werkplaats is dat een hele uitdaging en de ploeg van Hervé Verhoeven kijkt er dagelijks op toe dat alles volgens het boekje verloopt.
Hervé Verhoeven is burgerlijk ingenieur
twee personen die specifiek instaan voor
heel wat meer taken: de kosten reduceren
en sinds maart 2008 aan de slag bij
het afvalbeheer: Francis Berte en Didier
(recyclagemogelijkheden, compacteren
NMBS. Hij staat in voor de coördinatie en
Delforge.
van het afval), zorgen dat er beter gesorteerd wordt, het personeel sensibili-
de naleving van de drie certifcaten in de werkplaats: ISO 9001 (kwaliteit), ISO
Doelstellingen
seren, controle (certificaat van non-
14001 (milieu) en OHSAS 18001
Het afvalbeheer moet aan heel wat
conformiteit), studie en ontwikkeling van
(veiligheid en welzijn).
parameters beantwoorden. Het respect
nieuwe recyclagemogelijkheden.
Hij wordt daarin bijgestaan door een
van de bestaande wetgeving is een
ploeg van diverse medewerkers, o.a.
eerste vereiste, maar de ploeg heeft nog
31
> EXPERTENWERK
Mini-recyclagepark Elke hal van de werkplaats beschikt over een mini-recyclagepark met diverse gesorteerde paketten die nadien her-
SEIRI (scheiden): om enkel het noodzakelijke te bewaren
verkocht kunnen worden: karton, gevaarlijke plastics, lege verfpotten, gebruikte
SEITON (schikken): om alles mooi gerangschikt te houden
filters, inktpatronen, batterijen van
SEISO (schoonmaken): om netheid, maar ook veiligheid te verzekeren
locomotieven, spuitbussen, vaten,
SEIKETSU (standaardiseren): vaste procedures om verrassingen te elimineren
remschijven, frigoliet … De sorteerploeg
SHITSUKE (systematiseren): zorg voor continuïteit en borging van de systematiek
haalt elke dag het verzamelde afval op. Sensibiliseren met de 5S-methode
een sorteergids.
Om het personeel warm te maken voor
De 5S-methode komt, zoals veel kwali-
een goed sorteergedrag, gebruikt de
teitssystemen, overgewaaid uit Japan en
werkplaats de “5S-methode”, die via
behelst een manier van arbeidsorganisa-
affiches in de werkplaats onder de
tie gericht op orde en netheid (en het
aandacht wordt gebracht. Er bestaat ook
instandhouden ervan).
Sorteerspecialisten Francis Berte, Hervé Verhoeven en Didier Delforge.
Alle types afval (ton/jaar)
300
300
200
162
162
135
100
In 2000, voor de invoering van de 5S-methode, telden we ongeveer 300 ton niet-gesorteerd afval. Nu produceren we nog maar 23 ton!
113
96
66
54
49
36
23
0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
adviseur milieubeleid Joris Vanderstappen >1981 Joris wordt geboren in Lokeren >2004 Joris behaalt een master Handelsingenieur >2008 Na een paar jaar voor andere overheidsdiensten te hebben gewerkt, gaat Joris aan de slag bij NMBS als commercieel adviseur bij de dienst Strategische en Juridische Aangelegenheden >2009 Joris is verantwoordelijk voor het opstellen van het milieubeleidsplan van NMBS
09:00
DE WERKDAG van joris vanderstappen
14:30
Evaluatie energieverbruik Kenny Dekeyzer van de CW Mechelen deelt Joris mee welke energiebesparende maatregelen tot nu toe genomen werden. Zo werd de stoomverwarming afgeschaft en werd de regeling van het verwarmingssysteem aangepast. De hele werkplaats werd verdeeld in zones en in elke zone afzonderlijk kan de temperatuur aangepast of de verwarming uitgeschakeld worden vanuit een centraal besturingssysteem. Zo kon het gasverbruik in vijf jaar tijd al verminderd worden met 20%.
Vergadering milieuzaken Voor de tweede maal vindt een overleg over milieuzaken plaats op het niveau van de NMBSGroep. Joris bespreekt er met zijn collega’s van de NMBS-Holding en van Infrabel de implementatie van een ISO14001-milieuzorgsysteem, zoals bepaald in het Beheerscontract.
33
> de werkdag
08:30
Op bureau Bij aankomst op bureau checkt Joris onmiddellijk zijn e-mails. Daarna is het tijd om naar het “Zennewater”-gebouw te vertrekken voor een vergadering over milieuzaken.
11:00
13:00
Treinsimulator Joris brengt een bezoek aan de treinsimulator in de Centrale Werkplaats van Mechelen en bespreekt met de lesgevers hoe de treinbestuurders energiezuiniger kunnen rijden. Dit zal in de toekomst opgenomen worden in het opleidingsprogramma.
Labo Elektronica In het Labo Elektronica heeft Joris een afspraak met collega Christophe Tassin die hem de werking van energiemeters uitlegt. Deze energiemeters zullen binnenkort op enkele locomotieven en motorstellen geïnstalleerd worden in het kader van een proefproject.
16:00
Rondleiding in de werkplaats Joris krijgt een rondleiding in de werkplaats door Marc Danckaert. De komende jaren zullen een aantal daken in de werkplaats vernieuwd en geïsoleerd worden, wat tot een verdere besparing zal leiden in het gasverbruik. Een investering die zeker zal lonen.
17:00
Einde werkdag Voor hij naar huis gaat, overloopt Joris met Marc de huidige stand van zaken op het vlak van energieverbruik en de doelstellingen voor de toekomst. Het wordt een hele uitdaging.
34
> Toen bij nmbs
1935: De eerste elektrische trein België was niet het eerste land in Europa om
In steenkoolnatie België kwam de elektrifica-
elektrische treinen in te zetten.
tie vrij laat op gang in vergelijking met de
Dat gebeurde aanvankelijk ook niet om het
overige Europese landen. De aanleiding lag
milieu te sparen. Maar na 1935 ging het
dan ook elders: de Brusselse Noord-Zuidver-
snel. En in 1966 wuifde NMBS de laatste
binding. Stoomtreinen waren uitgesloten in
stoomtrein uit onder het motto “Deze
de tunnel, zeker door de aanwezigheid van
vervuiler verdwijnt voorgoed”.
de twee ondergrondse stations Brussel-Centraal en Brussel-Congres. Ook de hoge
De eerste volwaardige elektrische spoorver-
kostprijs voor onderhoud van de stoomtrei-
binding ter wereld was de Italiaanse
nen speelde een rol in de omschakeling naar
Valtinella-baan die Lecco (Comomeer)
elektrische treinen. België koos voor een
verbond met Sondrio (1902). Het gebrek aan
gelijkstroomsysteem van 3000 Volt, zoals
steenkool, veroorzaakt door de Eerste
Italië, Spanje en sommige Oost-Europese
Wereldoorlog, gaf een sterke impuls aan de
landen.
ontwikkeling van elektrische treinlijnen.
NMBS besliste om de hoofdassen van het land te elektrificeren. De lijn tussen BrusselNoord en Antwerpen-Centraal werd in 1935 in dienst genomen. Het elektrische net werd daarna gestaag uitgebreid, al zorgde de Tweede Wereldoorlog voor een breuk in de planning. In 1957 zorgde NMBS samen met de Nederlandse Spoorwegen NS voor een primeur door de Benelux-treinen in dienst te nemen, die onder twee spanningen konden rijden (1500 V in Nederland, 3000 V in België). Momenteel beschikt België over één van de meest geëlektrificeerde netwerken in Europa.
De eerste elektrische trein in België.
Wat als NMBS een stad was? Firenze
Een dier? Een luipaard
Een film? Le train sifflera trois fois (High Noon)
Een kleur? Hemelsblauw
Een beroemde persoon? Paul Delvaux
René Schyns René Schyns is 71 jaar. Geboren in Welkenraedt is hij stichter en voorzitter van de vzw ‘Collections & Patrimoines’ die een aantal spraakmakende tentoonstellingen heeft opgezet zoals ‘Tout Hergé’, ‘Tout Simenon’, ‘Ik was 20 in 45’, ‘Made in Belgium’, ‘Leonardo Da Vinci’ en momenteel ‘SOS PLANET’ in het station Luik-Guillemins. Deze uiterst populaire expo’s hebben bijna 2 miljoen bezoekers getrokken! Maar de hyperactieve René Schyns is ook de man achter het Festival van Welkenraedt, de Kiwanis Trois Frontières en de Tennisclub van Welkenraedt. Hij ontdekte zijn passie voor de organisatie van zulke projecten na een carrière als lid van diverse ministeriële kabinetten, waaronder dat van voormalig Eerste minister Jean-Luc Dehaene.
35
> MIJN NMBS
Een frisse kijk op NMBS?
Ontdek het op www.nmbs.tv Bestemming beter
