TILBURG: DÉ ONDERNEMENDE STAD IN 2040 Versie 28 februari 2012
Verantwoording Tijdens de expeditie de Ondernemende stad is veel informatie verzameld. Meningen, ideeën, best en next practices. Rijp en groen door elkaar. Het kernteam van de expeditie heeft een bloemlezing samen willen stellen van de informatie die is opgehaald. Daarbij is een poging (niet meer dan dat) gedaan om dit in de vorm van een toekomstvisie te doen. De notitie geeft duidelijk blijk van de betrokkenheid, creativiteit en originaliteit van Tilburgse ondernemers. Het gaat helemaal goed komen met de toekomst van ondernemend Tilburg. Als we de energie die vrij is gekomen tijdens de expedities vast weten te houden, dan is Tilburg in 2040 zonder twijfel Dé Ondernemendste stad van Nederland.
Brabantstad In 2040 zijn Eindhoven en Tilburg echte zustersteden. Technologische innovatie ontmoet sociale innovatie. De B5‐steden zijn nóg meer dan nu economisch verbonden en er is een gezamenlijk economisch stimuleringsbeleid want er is ook een gezamenlijke arbeidsmarkt. Concurrentie blijft natuurlijk bestaan, maar dan tussen bedrijven en niet langer tussen overheden! Internationaal is Brabantstad een toonaangevend merk. Mét Brabant University en Brabant Airport en prima ontsloten met Mainport, Ruhrgebied en de Antwerpse Ruit. Een glasvezelnetwerk lag er al in 2020 en dat heeft geholpen bij het aantrekken van nieuwe bedrijven. En in 2020 zijn snelle openbaar vervoer verbindingen tussen de grote steden in gebruik genomen.
Tilburg als merk Tilburg is een stad die verrast. Een stad die kansen biedt en lef heeft. Vernieuwing, daadkracht, veerkracht en samenwerken staan hoog in het vaandel. We zijn tegendraads en tijdloos en we weten elkaar snel en op een no‐nonsense manier te vinden. Daarbij hebben we ook nog eens een groot adaptief vermogen. En dat alles zonder dat we de menselijke maat uit het oog verliezen. In 2040 – maar in feite al ver daarvoor ‐ zijn deze waarden wijd en zijd bekend en is Tilburg uitgegroeid tot een écht merk. Het imago van Tilburg is:
jong door de aanwezigheid van vele onderwijsinstellingen en de studenten
gezond 1
aantrekkelijk vanwege cultuur‐ en evenementenaanbod
duurzaam en groen
1
Tilburg spoort aan tot een gezonde levensstijl en sporten. Sporten is hot in Tilburg en is overal rondom Tilburg mogelijk. Hier wordt ook door bedrijven op ingespeeld, flexibel werken, flexibel sporten.
1
kampioen MKB
kweekvijver van talent, zowel in lokaal, nationaal als internationaal opzicht
Onze unique selling points worden herkend en erkend. Dit merken we doordat we er steeds beter in slagen om fondsen aan te boren. Ook Europees. Bij het uitventen van ons merk gebruiken we ambassadeurs van verschillende pluimage. Dit zijn bekende artiesten en sporters, maar ook gearriveerde en geslaagde ondernemers wiens hart sneller gaat kloppen bij Tilburg.
Samenwerking MKB versterken MKB bedrijven zoeken elkaar niet altijd op. Dat heeft meestal te maken met gebrek aan tijd en soms met concurrentieoverwegingen. MKB bedrijven zullen naar de toekomst toe echter steeds vaker de krachten moeten bundelen. Het zijn niet langer allemaal aparte ondernemingen, we moeten denken als één. Samen een groot Tilburg BV. Hierdoor is er zoveel kennis, dat eigenlijk alles wat je kunt bedenken te vinden is in het Tilburg Netwerk. Dat vraagt om meer dan informatie uitwisselen. Dat vraagt om echte samenwerkingsverbanden en duurzame relaties. In 2040 hebben we die volledig gerealiseerd. In 2040 is Tilburg kampioen MKB. Een verenigd MKB (MKB United) heeft dit mogelijk gemaakt. Dit netwerk werkt nauw samen met overheid en opleidingsinstituten (UvT, Fontys etc.). Daarbij worden sociale media ingezet en web 4.0 toepassingen. Omdat de organisatiegraad van bedrijven via bestaande organisaties (KvK en werkgeversorganisaties) in 2040 nog verder is afgenomen, is de gemeente gaan investeren in een netwerk voor ondernemers. Dit netwerk is ook toegankelijk voor nieuwe ondernemers waardoor innovatie en samenwerking naar een hoger plan worden getild. Om de samenwerking tussen MKB en ook tussen onderwijs en MKB te stimuleren, komen er verschillende openbare plekken in de stad (WOLK‐en) waar je kunt werken, ontmoeten, leren en kennis kunt vinden. Het voortdurend, real‐time, uitwisselen en delen van informatie en resources staat daarbij voorop. We hebben niet alleen netwerken regionaal maar zelfs wereldwijd. De samenwerking tussen overheid, onderwijs en ondernemers is in 2040 vanzelfsprekend. Eén maal per jaar zal het gehele netwerk van ondernemers, gemeente en kennisinstellingen trachten het netwerk weer groter te maken door 'Het Tilburg moment'. Een dag voor iedereen om bij te tanken op het gebied van inspiratie, kennis en contacten. Iedereen mag hier naar toe komen en iedereen is welkom voor input. Om zoveel mogelijk mensen te bereiken zullen hier campagnes omheen bedacht worden. Dit wordt uiteindelijk een wereldwijd succes. Tilburg wordt een ‘place to be’ voor een internationale community . Internationale bedrijven zien onze regio als vooruitstrevend investeringsgebied met een goede infrastructuur en een kweekvijver voor getalenteerde starters.
Arbeidsmarkt Tilburg heeft in 2040 een aantal sectoren/bedrijventerreinen geholpen door een BV WERK op te richten van waaruit tegen een goede prijs allerlei diensten worden aangeboden aan de deelnemende bedrijven met gebruikmaking van de Wet werken naar vermogen. Er is een uitstekende, dynamische aansluiting tussen onderwijs en MKB. Studies worden meer afgestemd op de 'lokale markt', onderwijs is ruimer te interpreteren. Wij staan voor kwaliteit, breed ontwikkeld, voorloper, 'hybride' en permanente educatie. Hierdoor wordt een goede doorstroming van onderwijs naar arbeidsmarkt
2
bereikt. Er wordt meer in poulevorming gedacht en mensen worden flexibel binnen een netwerk van bedrijven ingezet. Er worden doorlopende leerlijnen en loopbanen geboden die langs en dwars door verschillende bedrijven gaan. Dit alles zal als een magneet werken op studenten en goede arbeidskrachten, vanzelfsprekend ook uit het buitenland. De aanwezige talenten van arbeidskrachten en hun competenties – wat mensen kunnen en wat zij kunnen leren ‐ staan centraal in plaats van genoten opleidingen en verworven diploma’s. Bedrijven moeten hiermee worden geholpen. De BV WERK kan hierbij helpen. Óók bij het vinden van een weg naar de vele instellingen die bedrijven kunnen ondersteunen bij het oplossen van het probleem om aan goede arbeidskrachten te komen. Hoogwaardige informatietechnologie – i(L)EARN‐applicaties – spelen hierbij de hoofdrol. Oude ambachten blijven ondanks de groei naar hoogwaardige kenniseconomie van groot belang voor de samenleving. Het gaat om identificatie van deze ambachten en het inrichten van goed onderwijs, waarmee de verbinding van deze oude kennis en het nieuwe werken en tevens de verbinding met MKB tot stand komt. De aloude meester‐gezel relaties zijn weer in ere hersteld. Vakopleidingen zijn weer sexy en worden beter gewaardeerd. Kortom de arbeidsmarkt wordt gedynamiseerd. We zien ook dat in 2040 de arbeidsmarkt veel flexibeler is dan in 2012. Je werkt wanneer je wilt, hoe lang je wilt, met wie je wilt en waar je wilt. Tilburgse bedrijven hebben hier goed op ingespeeld en zijn zo een moderne en aantrekkelijke werkgever geworden. Tilburg is de verbeelding, in meerdere opzichten, van het Nieuwe Werken, dat intussen dan intussen geldt als het ’gewone’ werken. Ook de (inmiddels ontstane) Verenigde Staten van Europa erkennen en waarderen deze functie van Tilburg.
Innovatie Sinds 2015 is er in Tilburg een open platform voor innovatie. Deze open innovatie vindt plaats dwars door (bestaande) sectoren heen. Daardoor ontstaat meer toegevoegde waarde met betrekking tot nieuwe producten en diensten. Het platform richt zich op het ontwikkelen van nieuwe concepten, producten, diensten en markten. We kennen in 2040 een aantal regelvrije zones die als broedplaatsen dienen voor ondernemers. Het is voor beleggers fiscaal aantrekkelijk gemaakt om te investeren in deze zones. We hebben in Den Haag de handen hiervoor op elkaar weten te krijgen. De vergunningverlening is er op hoofdlijnen en er is sprake van een stolpbenadering als het gaat om duurzaamheid en leefbaarheid. Er is een grote mate van flexibiliteit in bestemmingsplannen waardoor ondernemers makkelijk mee kunnen ademen met de marktontwikkelingen en functiewisselingen niet om een bestemmingsplanwijziging vragen. Ook worden gebouwen multifunctioneel gebruikt en is er actieve kennisuitwisseling. Er zijn zelfs zones waar bedrijven stage bij elkaar lopen. De meeste regelvrije zones vindt je op voormalige ‘oude’ bedrijventerreinen die in jaren ’20 en ’30 zijn geherstructureerd. Dit was zonder de hiervoor beschreven maatregelen nooit gelukt.
Economische sectoren De huidige economische stimuleringssectoren (leisure, logistics, care, maintenance, zakelijke dienstverlening) zijn in 2040 goed doorontwikkeld. Dat is gelukt vanwege een sterke regionale focus. De logistieke sector is in 2040 nog groter dan nu. De regio Hart van Brabant is dé logistieke hotspot in noordwest Europa met een belangrijke functie voor Eurazië. We zijn het hart van de weblogistiek. De regio
3
wordt de back office van alle webgedreven handel van Nederland. Dit is mede gerealiseerd, doordat de overheid logistieke ondernemers optimaal is gaan faciliteren. En doordat de logistieke sector zich op eigen beweging is gaan onderscheiden, door schone brandstoffen te gebruiken en voorop te lopen bij het implementeren van technologische innovaties. De transport en logistieke sector hebben elkaar helemaal gevonden. Er is een hoge efficiëntie bereikt. Het 'product' beweegt in plaats van transport, we anticiperen op transportstromen en de bijbehorende planning. Mocht er in 2040 al een logistieke verbinding nodig zijn tussen aarde en de ruimte, dan is die in Tilburg! We hebben een sterke regionale agenda op het gebied van leisure (toerisme en recreatie) waardoor mensen langer blijven dan nodig voor een bezoek aan Efteling en Beekse Bergen. Ook de middenstand profiteert hier van. Het opstarten van nieuwe sectoren is lastig gebleken. We hebben onze handen vol gehad aan maintenance en care. Toch is het in 2040 gelukt om de ‘water gerelateerde’ bedrijvigheid flink te laten groeien. De eerste stap daartoe is gezet in de regionale visie op havens in Midden‐Brabant (2013) en het oprichten van een MidPort havenautoriteit in 2015. Door samenwerking met MKB en Avans Hogeschool komt er een opleiding Watermanagement. En aan het veelzijdige bedrijfsleven van Tilburg en Midden‐Brabant is voor 2040 ten minste één kennisintensieve multinational toegevoegd, een grote trekker. Ook zijn we ons écht gaan onderscheiden in de creatieve sector. De verschillende opleidingsinstituten in Tilburg zijn hofleveranciers geworden voor de wereld van media, kunst en cultuur. Bedrijven hebben dit gezien en zijn zich ook steeds meer in Tilburg gaan vestigen. Tilburg wordt ook wel het Hilversum van het Zuiden genoemd.
Duurzame economie Tilburg loopt al langer voorop als het gaat om duurzaamheid. In 2040 zien we dat duurzaamheid een belangrijke economische factor is geworden. De investeringen in milieu & natuur nemen toe en er is heel veel aandacht voor 'hergebruik' en afvalzorg. Doel is om geen afval meer te hebben en een gesloten grondstofketen te realiseren. Volledig CO2 neutraal. Door goede samenwerking en innovatie wordt een proces ontwikkeld om op een goedkope manier zoutwater om te zetten in zoetwater. Dit wordt ook verkocht onder de naam Prise D'eau. Ook beleeft de agrarische sector weer een revival. De vraag naar streekproducten is erg toegenomen. De agrarische sector wordt geïntegreerd in de moderne stad. Er worden 'stadsboerderijen' geïntroduceerd en er komt meer 'groen op het dak'. Waardering bij jongeren voor agrarische beroepen is toegenomen.
Spoorzone De Spoorzone is dan wel geen economische sector, maar in 2040 wel een economisch brandpunt. Het is hét kloppend hart van Tilburg op het gebied van onderwijs, het nieuwe werken, nieuwe media en zakelijke dienstverlening. Er worden grote beurzen en congressen georganiseerd in een monumentale omgeving waar groen en grijs goed samenvloeien. Kunst speelt hier voortdurend dwars doorheen. De ‘revival’ van de zakelijke dienstverlening is begonnen in 2015 toen de eerste nieuwe dienstverleners zich vestigden in de Spoorzone. Ze waren daardoor aangetrokken door de goed aansluitende arbeidsmarkt en de aanwezigheid van Fontys, het Centrum voor het Nieuwe Werken en de moderne bibliotheek..
4
De Spoorzone is ‘the place to be’ om te ontmoeten, leren en werken. Iedereen kan er terecht en voor iedereen is er wat te doen. Iedereen – bedrijven, scholen en individuen – wil er ook erg graag zijn.
Talentenmanagement Talentenmanagement betekent tijdig herkennen van talenten, ontwikkelen daarvan en behouden voor de stad. Tilburg heeft in 2040 zijn naam en faam op het gebied van talentenmanagement meer dan waar gemaakt. We zijn dé kweekvijver voor talenten. Bij ons krijgt talent de kans om te starten, te groeien en tot wasdom te komen. Het gaat om coachen van talent op alle niveaus en leeftijden. Coachen van talent heeft niet alleen relevantie voor de arbeidsmarkt, maar ook voor inzet van talenten in de civil society. Ook de inzet van oudere werknemers, gepensioneerden in deze is van belang. Iedereen heeft een of meer talenten. Deze invalshoek is belangrijk om aan de vraag naar arbeidskrachten te kunnen blijven voldoen. Iedereen is nodig in 2040. We zijn er meer en meer in geslaagd om ook bedrijvigheid aan te trekken die passen bij de talenten van de lokale/regionale beroepsbevolking. In combinatie met een nieuw sociaal zekerheidsstelstel dat beter inspeelt op de moderne eisen van een goed functionerende arbeidsmarkt kunnen we mensen een werkgarantie geven in plaats van de zekerheid van een uitkering zonder perspectief op een baan. De participatiegraad is 100%. Sociale Zaken (de Soos) is dicht, want iedereen is zijn talent aan het inzetten voor de maatschappij. Voor talentstimulatie is er in 2040 een internationaal talentencentrum, waar tweetalig onderwijs wordt gegeven, Engels en Chinees. Mensen van binnen en buiten Tilburg komen bij ons hun droom verwezenlijken. De term Dreamport komt daarbij op. Experimenten, talenten en rendementen gaan hand in hand. In Tilburg wérken dromen.
Studenten behouden We hebben in de aanloop naar 2040 een excellent programma samengesteld voor het behouden van studenten voor de lokale en regionale economie. Daarbij is er aandacht voor studentenbedrijfjes, studenten betrekken bij innovatievraagstukken, woonfaciliteiten, carrière perspectieven, jongerencultuur, evenementen, horeca, etc. Ook zijn er arrangementen ontwikkeld waarmee het voor studenten / net afgestudeerden en startende ondernemers aantrekkelijk is gemaakt om in Tilburg te blijven:
Net afgestudeerden kunnen 5 jaar gratis wonen in ruil voor maatschappelijke bijdrage.
Tilburg biedt bij verblijf tevens een werkgarantie aan.
De bedrijven worden door middel van studiefinanciering gestimuleerd tot het afgeven van werk, werkgarantie.
Voor de net afgestudeerde is er een innovatiecentrum TT, Dank Tank Tilburg.
In Tilburg is het mogelijk gebruik te maken van algemene fietsen, auto's en werkplaatsen.
Ook aan de buitenlandse student is gedacht. In 2040 studeren er hier heel veel van in Tilburg. Door in hen te investeren hebben we er voor gezorgd dat ze een goede ervaring mee naar huis nemen. Hierdoor hebben ze
5
een ambassadeursrol gekregen. Ook zien we dat er zich meer en meer buitenlandse studenten blijvend in Tilburg vestigen. De tweetaligheid van de stad (horeca, bewegwijzering, etc.) heeft hier zeker toe bijgedragen.
Start ups Of je nou een uitkering hebt, altijd al ondernemer hebt willen worden of omdat je als student een eigen bedrijf wilt starten, in Tilburg wordt je optimaal gefaciliteerd. Er is een centraal – fysiek en virtueel ‐ punt waar je terecht kunt met al je vragen en waar ondersteuning wordt geboden (denk aan microkredieten, coaching, training, etc.). Tilburg ’promoot’ startende ondernemers. Ten eerste door de vele openbare werkplekken die zij kunnen gebruiken, als mede door beleid en regels die flexibeler zijn, afgestemd zijn en het ondernemerschap bevorderen. Zo is het nog veel makkelijker gemaakt om vanuit huis je eigen bedrijf te starten. Ook wordt in grote panden –ook door uitgekiend hergebruik ‐ klein ondernemerschap gestimuleerd door vergelijkbare bedrijven onder 1 dak te huisvesten. Zo is het mogelijk om gezamenlijke concepten als het gaat om financiering/risicodraging te ontwikkelen en te ondersteunen (MKB huis). Tilburg is in 2040 dé starters stad, met als motto “We’ve only just begun”. Hierbij hoort ook een actief netwerk van kleine bedrijven die samen grotere problemen oplossen. Daaraan wordt ook deelgenomen door ‘oud’ ondernemers die starters belangeloos helpen. Er is ook een actieve samenwerking tussen de grote bedrijven van Tilburg en de startende ondernemer. De centrale gedachte hierachter is: Tilburg één, Tilburg BV. =========//=========
6
