Tijdens het stappen vond ik mezelf en God

okra maandblad van OKRA, verschijnt niet in januari en augustus

NOVEMBER-jaargang 48 nr. 9

magazine

Sebastien De Fooz:

Tijdens het stappen vond ik mezelf en God Stijlvol uitwaaien aan zee

Nergens zo goed als thuis e die ig n e e d t ie n U bent en n o w il w is u h t k ij zo lang mogel

Makkelijk en veilig de trap op Kies zoals zovelen voor een traplift van ThyssenKrupp Encasa: • Duitse degelijkheid en kwaliteit

Bel gratis

0800 94 365 www.tk-traplift.be

• Maatwerk rechtstreeks van de producent • Service 24/24 en 7/7, altijd in uw buurt

ONTVANG UW GRATIS INFORMATIEPAKKET

ThyssenKrupp Encasa

EDITO

Over lelijke chrysanten en mooie herinneringen McDreamy is dood. Hij greep zijn gsm terwijl hij in het midden van de baan stond. Alle verkeersveiligheidscampagnes ten spijt, doet hij wel iets zeer onverantwoords. En natuurlijk komt er op dat moment een vrachtwagen aan die hem aanrijdt. McDreamy overleeft de klap ternauwernood. Hij moet geopereerd worden maar ze zijn te laat. En daarom moet zijn vrouw beslissen of ze de machine uitzet. Omdat ze zelf chirurg is, weet ze dat er geen andere keuze is. En zo sterft hij, in aanwezigheid van zijn vrouw. McDreamy is dood en de dinsdagavond op tv zal voor menig vrouwelijke fan nooit meer hetzelfde zijn. McDreamy uit Grey’s anatomy is helemaal mijn type niet, ik ken hem ook niet persoonlijk, maar toch moet ik vechten tegen de tranen. Natuurlijk omdat de televisiemakers een kei zijn in het oproepen van emoties. En natuurlijk ook omdat ik een watje ben. Tegelijk is de dood van McDreamy vooral een Pavlov-effect. Hij staat op dat ogenblik symbool voor alle mensen die ik in mijn leven mis. De oud-klasgenoot die ik al in geen jaren meer gezien heb. De collega in het ziekenhuis die de strijd niet opgeeft en de moed niet verliest. De nichtjes die ik een beetje uit het oog verloren ben. De grootvader die me er altijd attent op maakte dat ik mijn schoenen moest poetsen. De oud-collega’s die er niet meer zijn. De grappige tante, de afwezige buurman, de verre vriend: op zo’n moment voel ik ze zeer nabij.

Op commando mensen missen vind ik moeilijk. Die dagen vermijd ik liever het kerkhof en zijn chrysanten.

Allerheiligen en Allerzielen gaan wat dat betreft een beetje aan mij voorbij. Het obligate ’en nu denk je aan je overleden dierbaren’ werkt omgekeerd. Op commando mensen missen vind ik moeilijk. Die dagen vermijd ik liever het kerkhof en zijn chrysanten. De tijd nemen om er even bij stil te staan op die dagen, doe ik niet. Toch ben ik niet ongevoelig voor dood en gemis. Misschien daarmee dat het gemis me op de meest onverwachte momenten overkomt.

PS: En zo is McDreamy een beetje mijn Allerheiligen.

n e i r t a K

✤ Katrien Vandeveegaete

3

4

item

Vandaag zie je de paardenvissers enkel nog in Oostduinkerke.

OKRA-MAGAZINE | JUNI 2015

47

5

30 38

6

OKRA-ZINGEVING

8

STANDPUNT

10

EXPERT AAN HET WOORD

14

JAARTHEMA

18

OVER WAT TELT

22

CULTUUR

Tijdens het stappen vond ik mezelf en God Wie zal er morgen voor ons zorgen? Redder in nood

Welkom aan boord Friedl’ Lesage: “Ik wil weten wie er voor me zit” • • • • • • • •

Een lied met literaire kracht Het verloren koninkrijk. Willem I en België Wereld van herinnering Wow. Wonders of wildlife Istanbul. Antwerpen. Twee havens. Twee steden. 50 jaar fotomuseum in beeld 2050: kunst verbeeldt de toekomst Film: Suffragette

30 GROEN Winterhulp voor tuindiertjes

27 14 36

Welkom aan boord van de OKRA-boot.

Wil jij je ook abonneren op OKRA-magazine, bezorg je naam en adres aan Chris Van Riet, Postbus 40, 1031 Brussel of [email protected]. Een jaarabonnement kost 23 euro.

Algemeen secretariaat | www.okra.be | [email protected] | www.okrasport.be | www.okrazorgrecht.be | 02 246 44 41 OKRA-ZORGRECHT | Postbus 40 | 1031 Brussel | [email protected] | 02 246 57 72 (van 8 tot 12 en van 13 tot 16 uur, vrijdag van 8 tot 12 uur) | www.okrazorgrecht.be. Ook op Facebook. OKRA-magazine Ledenmagazine van de grootste beweging voor 55+. OKRA, trefpunt 55+: Open, Kristelijk, Respectvol en Actief. Je ledenmagazine zit boordevol OKRA-leven, niet te missen info, lifestyle, cultuur, ontspanning, ledenvoordelen… Vertel wat je ervan vindt aan Chris Van Riet 02 246 44 37, [email protected].

34

GEZONDHEID

36

MENU

38

INFO

40

ACTUALITEIT

42

MIJN PASSIE

44

MET DE KLEINKINDEREN

47

UIT

51

EEN GREEP UIT HET REGIONALE AANBOD

52

KRUISWOORDRAADSEL

54

LEDENVOORDELEN

De onzichtbare doder Koekjestijd! Derdebetalersregeling bij de huisarts Luc Van Gorp, nieuwe voorzitter CM: “Ik kan niet alleen spelen” Ik wil het hier beter achterlaten dan ik het gekregen heb De neusjes achterna

Stijlvol uitwaaien aan zee

OKRA-magazine ledenmagazine van OKRA vzw • PB 40, 1031 Brussel • 02 246 44 37 • fax 02 246 44 42 • www.okra.be, [email protected] Redactie Nele Joostens • Chris Van Riet • Katrien Vandeveegaete Redactieraad Herman De Leeuw • Niek De Meester • Nic Fruru • Piet Hendrickx • Jos Lacroix • Hilde Masui • Marc Pattyn • Dirk Van Beveren • Jan Vandecasteele • Anne-Marie Vandenbosch Verantw. uitgever Jan Vandecasteele • Vier Uitersten 19, 8200 Brugge Vormgeving Gevaert graphics nv Druk Corelio Printing, Erpe-Mere Reclameregie Publicarto • Driehoekstraat 18 • 9300 Aalst • 053 82 60 80 • fax 053 82 60 90 • [email protected] Oplage: 163 620 exemplaren Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever. Coverfoto: Jürgen Doom Het decembernummer verschijnt uiterlijk op 25 november 2015. OKRA-magazine, trefpunt 55+ is aangesloten bij de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.

Je kan OKRA-magazine ook lezen via okra.be.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015

6

OKRA-zingeving

Tijdens het stappen vond ik mezelf en God Sebastien De Fooz (42) is een verwoed stapper. Zijn voeten brachten hem van Gent naar Compostela, Rome en Jeruzalem en hij coördineerde voor Jorsala tochten van Brussel naar Aken en Istanbul. Tijdens het stappen vond hij zichzelf en God. Momenteel is hij bezig aan de – wat hij noemt – grootste pelgrimstocht uit zijn leven: die van zijn huwelijk met Jessica Hilltout en hun twee kinderen, Basile (4) en Samuel (2). ‘Geloven is buigen’, zegt hij. ‘Als ik ’s avonds thuiskom, trekken mijn kinderen me letterlijk op mijn knieën.’

“I

k groeide op in Gent, in een veilig nest met veel zekerheden. Maar ik vond dat verstikkend. Ik wou uitbreken. Diep in mij voelde ik een leegte en eenzaamheid. Er was een breuk tussen wie ik werkelijk was en wat ik allemaal deed om te voldoen aan maatschappelijke idealen. Ik liep naast mezelf en naast de andere: ik was 23 jaar en vervreemd van iedereen. Ik besloot om te gaan stappen. Als God bestond, dan wou ik Hem ontmoeten. En ik vertrok van Gent naar Compostela (1998), dan naar Rome (2000), dan naar Jeruzalem (2005).” De tocht van mijn hoofd naar mijn hart “De langste en zwaarste tocht was niet die van Gent naar Compostela, noch die naar Rome of Jeruzalem. De 30 centimeter tussen mijn hoofd en mijn hart, die waren het zwaarst van allemaal. Al stappend, voet voor voet, en in de ontmoeting met mezelf en met God, werd die afstand kleiner.

“Als mijn kinderen me op handen en knieën het huis rond doen gaan, daal ik af uit mijn hoofd naar mijn hart.”

Tijdens het stappen heb ik het kruisteken ontdekt. Ik stapte op een horizontale as, door regio’s en landen, en ontmoette mensen. En ik stapte op een verticale as, door mijn eigen leegte en mijn versnipperd zijn. En doorheen het stappen kon ik mijn verleden en mijn toekomst loslaten. Ik was in het hier en nu, verbonden met het diepste van mezelf. Stappen heelt. Landschappen zijn een weerspiegeling van je eigen innerlijke doortocht. Op weg naar Jeruzalem trok ik over de Alpen, over prachtige bergtoppen, maar ook door diepe dalen en donkere bossen. Ik maakte een dorre innerlijke woestijntocht door, ging doorheen mijn eigen duisternis. Ik voelde twijfels, aarzelingen, de gekste ideeën, allerlei bekoringen. Dan dacht ik aan Jezus, veertig dagen in de woestijn. Mijn woestijn was, midden in de zomer, door Anatolië


(Turkije) trekken. 1 400 km hoogvlakte, één loodrechte lijn, geen knik naar links noch naar rechts. Je ziet alleen dat je vooruit komt door je eigen innerlijke bakens te verzetten. Dan twijfel je, maar je moet verder.” Hulp als je ze nodig hebt “Ik ben gelovig geworden. Ik ontmoette God in mensen en voelde me de hele tocht door Hem omringd. Ja, ik twijfelde wel eens. Maar altijd weer kwamen mensen me tegemoet toen ik ze nodig had of er gebeurde iets waardoor ik verder kon. Zo werd ik op weg naar Jeruzalem op de dorre hoogvlakte van Anatolië aangevallen door uitgehongerde honden. Grote beesten die tot aan mijn middel reikten en een halsband met ijzeren pinnen droegen om niet te worden dood gebeten door wolven. Ik was doodsbang, maar kon ze met de bezemsteel van mijn moeder van me afslaan. Nadien viel ik knielend neer, zelfs huilen kon ik niet meer. Ik voelde me als een uitgedroogde rietstengel die niets van God of de mensen meer moest verwachten. Even later hoorde ik de muezzin van een dorpje verderop oproepen tot het gebed. De man ontving me met open armen. Hij zag in mij zijn zoon die zes jaar eerder zelfmoord had gepleegd. Ik had geen krachten meer. Hij bracht me naar een tafel boordevol lekkers. Hij nam me in zijn armen - hij moslim, ik christen. Ik voelde hoe de naam van een geloof werkelijk geen zier uitmaakt. Hij kon afscheid nemen van zijn zoon, ik kon weer geloven in de goedheid van mensen. Niemand anders belemmert je vrijheid, dat doe je alleen maar zelf.” Elke plek is anders “In 2005 kwam ik Godfried Lannoo tegen. Hij stelde me voor om een boek te schrijven. Daarna ben ik op honderden plaatsen mijn verhaal gaan doen: bij christenen, joden, moslims en nietgelovigen. Daaruit is dan Jorsala ontstaan, de dialoogtochten. In 2012 trokken we met zestig Belgen van Brussel naar Aken. Jonge gasten van Molenbeek, een rijke ondernemer van Vlaanderen, een werkloze uit Wallonië. Ongelooflijk! Elke avond logeerden we ergens anders. Een centrum voor mensen met een mentale en fysieke beperking bijvoorbeeld. Of in de moskee in

7

Leuven, waar we uitgenodigd werden door de plaatselijke moslimgemeenschap. Daarna bij een rijke baron, voor de jongeren uit Molenbeek een ongeziene ervaring. Al die plekken maken deel uit van onze gemeenschappelijke realiteit. In 2014 volgde een tweede tocht, met honderd mensen van over heel Europa richting Istanbul. Ik kan er blijven over vertellen...” Mijn vrijheid aan banden “Naast die verre tochten, is er ook een persoonlijke tocht gaande. Die van mijn huwelijk. Waar ik vroeger alle ruimte kon ervaren, leer ik nu andere grenzen kennen. Althans vanuit een bepaald perspectief. Ik leer dat ik mijn vrijheid en ruimte ook kan vinden binnen het vrij strakke patroon aan verantwoordelijkheden dat een gezin meebrengt. Zoals gezegd is dat de afdaling van het hoofd naar het hart, elke dag opnieuw. Je niet laten meesleuren in het negatieve, maar dicht bij je positieve ingesteldheid blijven. Vanuit het werk ben ik bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de organisatie van de Week van de dialoog in Brussel. Dialoogtafels van zes tot tien personen brengen wildvreemde mensen bij elkaar. Het wantrouwen van het begin is na enkele eerlijke gesprekken veranderd in respect en vertrouwen. Ik geloof niet in de bouw van muren. De enige muren die we moeten aanpakken zijn die in onszelf.”

“Niemand belemmert je in je vrijheid. Dat doe je alleen zelf.

Op handen en voeten “Net als iedereen kom ik ‘s avonds vaak moe thuis. Veel indrukken, wat tegenslagen en vooral goesting om even in de zetel te gaan zitten. Maar daar denken onze kindjes anders over. Zij gaan op handen en voeten staan, en ik moet hetzelfde doen. Ze halen me letterlijk en figuurlijk uit m’n hoofd naar beneden, in mijn hart. Als je ziet hoe zij ervan genieten, dan smelt je weg. Mijn vrouw, Jessica Hilltout, is fotografe. Samen delen we de passie voor mensen en menselijkheid. Haar projecten vangen onze waarden en interesses in beeld. We zoeken elke dag naar het leven in zijn puurste vorm, beleefd vanuit het hart.”

■

Tekst: Dominique Coopman Foto: Jürgen Doom

✤ Te voet naar Jeruzalem, een solotocht van 184 dagen, Uitgeverij Lannoo ✤ Een binnenweg naar Istanbul, Uitgeverij Lannoo OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015

8

standpunt

Wie zal er morgen voor ons zorgen? Sinds vorig jaar is Vlaanderen volledig bevoegd voor de ouderenzorg. Door de staatshervorming kwamen enkele cruciale federale bevoegdheden over naar de Vlaamse overheid. We denken onder andere aan de financiering van de woonzorgcentra, de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden, de leeftijdsonafhankelijke hulpmiddelen… Voeg dit samen met de reeds bestaande Vlaamse voorzieningen (zorgverzekering, de thuiszorg…) en je begrijpt onmiddellijk dat de ouderenzorg voor enorme uitdagingen staat.

Er moeten fundamentele keuzes gemaakt worden om de langdurige zorg op nieuwe sporen te zetten. Dat moet door de bestaande en nieuwe bevoegdheden te integreren, de administratie te vereenvoudigen en toch continuïteit te Velen vrezen immers dat hun pensioen blijven garanderen. na opeenvolgende besparingen niet meer Voor OKRA betekent dit het toereikend zal zijn om straks datgene te garanderen van bekostigen waaraan ze daadwerkelijk nood beschikbare, zullen hebben: kwalitatieve en nabije zorg. toegankelijke, kwaliteitsvolle en betaalbare zorg voor vandaag, maar ook voor morgen… En dit voor jong en oud, arm en rijk, zowel thuis als residentieel. De bevoegde minister Vandeurzen lanceerde hiervoor het concept van de ‘Vlaamse Sociale Bescherming’. Vandaag is dit een vrij abstract begrip. Er moeten nog 101 zaken verder uitgeklaard worden vooraleer dit nieuwe zorgbeleid echt op sporen kan gezet worden. Maar vanaf dan rekenen we op een nieuwe dynamiek voor het welzijn en de gezondheid van de ouderen in Vlaanderen. Heel deze operatie kan maar tot stand komen in samenspraak met alle actoren, met in de eerste plaats uiteraard de ouderen zelf. OKRA heeft haar opdracht al ten volle waar genomen door zich in te schakelen in de ondertussen opgestarte overlegstructuren. Op die wijze kunnen we informatie verstrekken vanuit eerste hand en tijdig terugkoppelen waar nodig. Maar we zijn niet naïef. We blijven alert voor de actuele zorgnoden.

Op 18 september diende OKRA samen met een breed samenwerkingsverband het resultaat van een petitie in bij de Vlaamse regering voor meer investeringen in de zorg voor de meest kwetsbare ouderen in de woonzorgcentra. Meer dan 37 000 particulieren en meer dan 1 300 lokale en landelijke organisaties ondertekenden ondertussen de petitie. Vele OKRAtrefpunten waren hierbij prominent aanwezig, waarvoor dank. Het onderstreept ook duidelijk dat de vraag wie er morgen voor ons zal zorgen, geen abstracte vraag is. Het is een duidelijk signaal dat solidariteit met de meest kwetsbare personen verder versterkt moet worden, in plaats van afgebouwd. Velen vrezen immers dat hun pensioen na opeenvolgende besparingen niet meer toereikend zal zijn om straks datgene te bekostigen waaraan ze daadwerkelijk nood zullen hebben: kwalitatieve en nabije zorg. Tot slot werkt OKRA niet alleen beleidsmatig aan de zorg maar stellen we ons ook dienstverlenend op voor eenieder die vandaag als gebruiker of mantelzorger geconfronteerd wordt met problemen met professionele zorgverleners. OKRAZORGRECHT komt alle dagen op om je positie als zorggebruiker te versterken. Meestal gebeurt dit in overleg met de professionele zorgverstrekker, maar indien nodig schakelen we de Zorginspectie in of geven we er ruchtbaarheid aan in de bredere publieke opinie. OKRA-ZORGRECHT ijvert ervoor dat de professionele zorg toegankelijk en kwalitatief hoogstaand blijft voor ieder die ze nodig heeft. Ze mag niet afhangen van het inkomen van de zorgbehoevende. Het is ook ontoelaatbaar dat zorgvoorzieningen enkel gericht zijn op het maken van winst. Zorg mag niet verhandeld worden, zij wordt verleend of verstrekt. Daarbij moeten de belangen van de zorggebruikers en de samenleving centraal staan, niet de belangen van de aandeelhouders. Maak vandaag nog gebruik van het gratis lidmaatschap via www.okrazorgrecht.be Wij zorgen voor jou, ook morgen!

■ Foto Frank Bahnmüller OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015

Jan Vandecasteele Algemeen secretaris

9

0800 20

950 e

fortlift.b

www.com

Publireportage

Zo gemakkelijk is het plaatsen van een huislift Een goed advies, een oplossing op maat en een probleemloze installatie... Met meer dan 50 jaar ervaring begrijpt Comfortlift Orona als geen ander uw wensen als het over liftgebruik en –gemak gaat.

Als specialist in verticale mobiliteit zien we elke dag weer wat een verschil een huislift kan maken. Nooit meer hinderlijk traplopen met wasmanden, meubels of koffers. En vooral niet langer verhuizen als u ouder wordt! Alle verdiepingen zijn via een huislift weer gemakkelijk bereikbaar. Bovendien verhoogt een lift de waarde van uw woning met zo’n 10 procent.

Drastische aanpassingen aan uw huis zijn dus absoluut niet nodig om een stijlvolle lift in te bouwen. Onze liften zijn vrijwel naadloos te integreren in uw interieur; wij leveren immers maatwerk. Ze worden op uw vraag uitgevoerd met draaideuren of schuifdeuren. Ze kunnen worden geplaatst met een gemetste of zelfdragende koker, met een open of gesloten schacht. Dankzij onze ruime keuze aan (interieur)afwerkingen in inox, hout, glas en een breed gamma aan kleuren, passen onze liften in elk huis. U hoeft alleen maar te kiezen, Comfortlift Orona doet de rest.

Als u de aanschaf van een huislift overweegt, dan geven we u gratis en vooral goed advies. Meer heeft u niet nodig. Huisliften vallen namelijk onder de machinerichtlijn. Dat betekent dat de eisen voor installatie en onderhoud minder streng zijn dan voor conventionele liften. Ook zijn een bouwvergunning, een aparte machinekamer, een diepe liftput en een speciale stroomvoorziening niet nodig voor het gebruik van een lift in uw eigen woning. Onze huisliften kunnen gewoon worden aangesloten op het bestaande netwerk bij u thuis (230 V). Bovendien zijn ze energiezuinig en werken ze geruisloos.

TRAPLIFTEN, HUISLIFTEN, PLATEAULIFTEN & GOEDERENLIFTEN VRIJBLIJVENDE OFFERTE / BEZOEK

BEL GRATIS: 0800 20 950

SE RV IC E

24/24 - 7/7

WWW.COMFORTLIFT.BE Mannebeekstraat 3 | B-8790 Waregem | [email protected]


10

expert aan het woord

Redder in nood Iedereen maakt in zijn leven wel een crisissituatie mee. Dat kan gaan om een persoonlijk verlies, getuige zijn van een verkeersongeval of zelf terechtkomen in een collectieve ramp. Dat zijn ingrijpende ervaringen die moeten verwerkt worden en waar zowel slachtoffers, nabestaanden als hulpverleners een helpende hand best kunnen gebruiken. Erik De Soir is crisisen traumapsycholoog en biedt een boeiend inzicht in de wereld achter het zichtbare leed.

O

pgegroeid in Belgisch-Congo werd Erik al op jonge leeftijd geconfronteerd met oorlogsgruwel en wat dat met mensen deed. Als tiener luisterde hij verbijsterd naar de verhalen van zijn grootvader die soldaat was in de Grote Oorlog. Ook zijn ouders stonden vaak aan de kant van de hulpverlening. Het kon niet anders dan dat Erik dezelfde weg zou opgaan. Hij volgde een opleiding aan de Koninklijke Militaire School en vervolmaakte zich in klinische psychologie en psychotherapie aan de KU Leuven. Erik bleef echter zoeken naar wat nog zinvoller kon zijn. Dus trok hij zelf het veld in, als vrijwillig brandweerman en ambulancier bij de brandweer van Leopoldsburg. Al die ervaringen maakten van hem een expert in het begeleiden van slachtoffers en hulpverleners bij grote ongevallen. Ook nadat ze uit de waan van de media zijn verdwenen, met de brand in het Antwerpse Switel hotel in de nieuwjaarsnacht van 1995 als vuurproef. Maar evengoed steekt hij een helpende hand uit bij een verkeersongeval waarvan hij toevallig getuige is en begeleidt hij nabestaanden in wat voor hen een onherstelbaar verlies lijkt. Zijn drijfveer? Hulp bieden aan mensen in nood.

Wie geconfronteerd wordt met onverwacht verlies, gaat door een scala van emoties.

Niet elk verlies is een trauma Het woord ‘trauma’ komt uit het Grieks en betekent ‘wonde’. Erik: “Het is een verwonding die zo sterk binnenkomt dat ze een wig drijft in het psychisme en daar een onverteerbaar residu achterlaat. De symptomen zijn wetenschappelijk bepaald: herbeleving van de traumatische ervaring, vermijden van situaties waar het zich opnieuw kan voordoen en blijvende opwinding. Zelf reserveer ik het woord trauma voor een ervaring waarbij mensen


de dood recht in de ogen kijken of er als hulpverlener of nabestaande mee worden geconfronteerd. Maar niet elke ingrijpende ervaring is een trauma. De dood hoort nu eenmaal bij het leven. Ja, ook de dood van een kind. We hebben onszelf wijsgemaakt dat ons leven controleerbaar is maar dat is niet zo. Ik ben wekelijks getuige van drama’s waarop niemand was voorbereid. Daarnaast heb ik ook geleerd dat mensen echt wel veerkrachtig zijn en met hulp van hun naaste omgeving hun leven weer op de rails krijgen. Ik vrees echter dat de slinger te ver is doorgeslagen: we voelen ons bijna een uitzondering als we aan iets géén trauma overhouden.” Verder leven na verlies Wie geconfronteerd wordt met onverwacht verlies, gaat door een scala van emoties. Het begint met ongeloof, verbijstering en ontkenning dat het is gebeurd. Na de harde confrontatie is het zoeken naar een manier om die emoties te ventileren. Erik: “Zo begeleidde ik een familie die beide ouders verloren in een verkeersongeval. Ze hadden beelden gezien in het journaal en meenden de auto van hun ouders te herkennen. Ook dat is de realiteit: de snelheid waarmee informatie nu via sociale media het publiek bereikt, nog voor de betrokkenen zijn verwittigd. Als hulpverlener sta je daar machteloos tegenover. Toch was mijn aanwezigheid zinvol want als buitenstaander kan je structuur brengen in die immense chaos van verdriet. Ik zocht met de familie mee naar antwoorden die ze alleen konden krijgen van de hulpverleners die hun ouders uit het wrak hadden gehaald: ‘Heeft vake nog iets gezegd? Hebben ze helse pijnen doorstaan?’ Vooral die laatste vraag heeft mij en al veel wetenschappers beziggehouden. Veel slachtoffers die een drama nipt hebben overleefd, zeggen me dat ze er zich niets van herinneren. Ik denk dat we nu genoeg kennis hebben om te stellen dat naarmate je dichter bij de dood komt, je steeds minder beseft wat er gebeurt. Laat ons zeggen dat het een gave van hierboven is en, voor wie daarop vertrouwt, een hele geruststelling.”

11

Als de redder zelf in nood is Niet alleen slachtoffers en nabestaanden hebben hulp nodig, ook de hulpverlener zelf blijft met vragen zitten. Erik: “Meestal is het uitrukken, slachtoffers bevrijden of bergen en weer terug naar de kazerne voor een volgende noodoproep. Die taakspanning kan problematisch worden. Eerst en vooral: niemand wordt brandweerman om doden te bergen. Als je dan aankomt waar geen redding meer mogelijk is, heb je altijd het gevoel dat je te laat bent en dat je meer of beter had kunnen doen. Als crisispsycholoog pleit ik ervoor om hulpverleners na een interventie hun emoties in een professionele omkadering te laten ventileren. Dat begint met het ontrafelen van het ongeval of de brand, waarbij alle puzzelstukken worden samengelegd want elke hulpverlener maakt maar een fractie van het gebeuren mee. Ook een nieuw contact met de familie is zinvol. Voelen dat je werk geapprecieerd wordt, al is het slecht afgelopen. Die contacten mogelijk maken, zowel voor slachtoffers als hulpverleners, is nog een belangrijke taak voor de overheid.”

Ò

Vayamundo Ol Fosse d’Outh in Houffalize

Midweek kerstspecial in de echte Ardennen! SCHLAGERPARADE IN KERSTSFEER MET SALIM SEGHERS EN DENNIE DAMARO van 07/12 tot 11/12/2015

• • • • • •

INBEGREPEN Welkomstapero Apero La Chouffe Volpension Dranken tijdens de maaltijden Uitstappen naar de kerstmarkten van Valkenburg en Trier Optredens Salim Seghers en Dennie Damaro MIDWEEK KERSTSPECIAL

Volpension

+12 jaar

€ 309

Supplement Single

€ 15 / nacht

Vraag naar onze speciale groepstarieven!

RESERVEREN Vayamundo Ol Fosse d’Outh Ol Fosse d’Outh 1, 6660 Houffalize T: 078 156 100 (lokaal tarief) E: [email protected] www.facebook.com/vayamundo.be

www.vayamundo.be


12

expert aan het woord

Een mooi voorbeeld van adequate hulpverlening vond ik bij de vliegtuigcrash met de MH17 waarbij 298 passagiers, waaronder 193 Nederlanders, om het leven kwamen. Daar heeft de Nederlandse regering een comité van experts samengesteld en hen opgedragen een psychosociaal hulpmodel te ontwikkelen dat door iedereen moest gevolgd worden. Met na afloop een evaluatie en wetenschappelijk gemeten resultaten.”

Hulp teveel De gasexplosie in Ghislenghien, de ravage die Kim de Gelder aanrichtte in het kinderdagverblijf in Dendermonde, het busongeluk in het Zwitserse Sierre… overal vraagt men de expertise en hulp van Erik. Hulp die soms verdrinkt in een massaal aanbod van psychosociale diensten die van alle beleidsniveaus komen aanrennen. Erik: “Vanaf het eerste moment worden slachtoffers overladen met hulp. Soms is de groep hulpverleners even groot als de groep slachtoffers. Uiteraard allemaal goed bedoeld maar wat ik liever zou zien, is dat het hulpaanbod van de overheid gespreid wordt over een langere periode. Want als de rampbeelden niet meer in de journaals komen en iedereen weer is overgegaan naar de orde van de dag, is voor veel slachtoffers het leed nog lang niet voorbij. Ik werkte zopas een doctoraatsthesis af over de impact van de gasexplosie in Ghislenghien. De mensen die daar in 2004 zwaar verbrand zijn, zijn nog altijd zwaar verbrand. De officiële hulpverlening is al lang afgelopen en ze zijn aangewezen op privétherapeuten of lokale diensten, die er in hun buurt dikwijls niet zijn.

Als ik één raad mag geven aan mensen die een ramp meemaken: laat één storm je leven niet verpesten.


Van slachtoffer naar hulpverlener Pukkelpop 2011. Erik staat op de weide achter de tapkraan van een biertent als de hel losbreekt. Er vallen doden en gewonden. Iedereen kijkt naar de crisispsycholoog die met zijn ervaring in rampen wel het beste zal weten waar te beginnen. Erik: “Toch niet, het is veel duidelijker als je naar een ramp gaat met een mandaat van hulpverlener dan dat je zelf in de getroffen organisatie zit en je gaandeweg je job opneemt. Tijdens die dramatische avond op Pukkelpop moest ik de organisatie waarin ikzelf maar een klein rolletje vervulde zo ver krijgen dat ze mijn voorgesteld hulptraject gingen volgen. Dat is niet eenvoudig. Bovendien was ik zelf slachtoffer, zij het niet met dramatische gevolgen. Die situatie heeft me met de neus op de feiten gedrukt. Dat ik ook maar een mens ben en dat fysieke weerbaarheid haar grenzen heeft. Gelukkig heb ik veel steun aan mijn echtgenote Lies. Zij is eveneens psychotherapeut en was diezelfde avond op Pukkelpop. Samen hebben we het drama een plaats gegeven, maar pas nadat een buitenstaander ons na drie dagen en nachten erop attent maakte dat we moesten gaan rusten. Of we in 2012 opnieuw naar Pukkelpop zijn geweest? Zeker, voor de slachtoffers en de nabestaanden was het belangrijk om de energie van het feest net voor het onweer losbrak terug te voelen. Als ik één raad mag geven aan mensen die een ramp meemaken: laat één storm je leven niet verpesten.”

■

Tekst: Suzanne Antonis Foto’s: Mine Dalemans

Lezing Op 11 december 2015 om 14.00 uur geeft Erik de Soir voor OKRA-ACADEMIE een lezing Redders in Nood. Zaal De Zonnedauw, Kapellensteenweg 170, Kalmthout. Info: 03 220 12 80, [email protected] Info over het werk van Erik De Soir en Lies Scaut op www.dewegwijzer.org Het boek Redders in Nood is momenteel uitverkocht en in herdruk. Lies Scaut bracht zopas het boek Doodgewoon bij Kinderen uit, over hoe kinderen begeleiden bij rouw. (Lannoo Campus)

13

Met Dovy kiest u voor een Belgische topkeuken op maat voor dezelfde prijs als een standaard keuken

GEEN

VOORSCHO T

NIE UW EN UN IEK

FRON TL AM INAAT

Bij Dovy koopt u rechtstreeks van fabrikant! UW VOORDELEN: - Geen tussenpersoon = lagere prijs - Alles op maat gemaakt - Strenge kwaliteitscontrole - Snelle service - 1 aanspreekpunt: van ontwerp tot oplevering

**

Richtprijs :

€ 14 200,TORONTO – Frontlami naat

HERFSTCONDITIES: BELGISCHE BETAALBARE KEUKENS OP MAAT

GRATIS

*

PLAATSING

10 JAAR ECHTE GARANTIE

GRATIS*

GRATIS*

INDUCTIE- + KOOKPOTTEN +KOOKPLAAT

JAAR

PRIJS BIJ BESTELLING BLIJFT 2 JAAR GELDIG

ALTIJD OPEN OP ZONDAG - GESLOTEN OP WOENSDAG AALST l AWANS (LUIK) l DOORNIK l GERAARDSBERGEN l GRIMBERGEN l HASSELT l HERENT l IEPER l MAASMECHELEN l MALDEGEM MECHELEN l OOSTAKKER l ROESELARE l SCHOTEN l SINT-GENESIUS-RODE l SINT-NIKLAAS l TIENEN l TURNHOUT l WAREGEM l ZUIENKERKE


* Actie geldig van 1/11/2015 tot en met 30/11/2015. Voorwaarden > vraag ernaar in één van onze toonzalen. **Richtprijs= inclusief levering & plaatsing excl. toestellen, excl BTW en met laminaten werkblad.

14

Jaarthema

Welkom aan boord Welkom aan boord van de OKRA-boot. Kom er bij, jong of oud, man of vrouw, fit of minder fit… OKRA omringt je met zorg, aandacht en vriendschap. Je trekt er samen met anderen op uit, leert nieuwe mensen en dingen kennen. Je beleeft heel wat samen. Neem de tijd om te genieten en te bewegen. Onderweg zoek je elkaar op, spreek je verder af en nu en dan verbroeder je met een andere boot op je weg.


15

Uw glimlach dat is onze grootste drijfveer!

Welkom aan boord OMARM

•ONTDEK•ONTSPAN•ONTMOET

erkende assistentiewoningen te huur dé woonoplossing voor de senior die wat meer wil

Dat is de kernboodschap van het nieuw centraal thema van OKRA voor 2016 en 2017.

Omarm, ontdek, ontspan, ontmoet met OKRA

”

Had ik geweten hoe goed het hier was, dan was ik al veel eerder verhuisd naar residentie Leiedam in Deinze. Ik heb nog altijd een gewoon appartement en met alle zorgen en faciliteiten die ik nodig heb. Voor mij zeker geen rusthuis!

Omarm, ontdek, ontspan, ontmoet. Het is natuurlijk geen toeval: vier belangrijke woorden die beginnen met de letter o, meteen ook de beginletter en de hoofdletter O van OKRA. Die staat voor ‘open’ en de komende twee jaar nog actiever voor ‘met open armen’. Met dit centraal thema nestelt OKRA zich in het hart van de werking. Want ontmoeting tussen mensen is bijzonder belangrijk. Het geeft zuurstof, levensenergie en kracht.

DEINZE residentie Leiedam [email protected] laatste flats te huur!

Ontdek onze toekomstige projecten!

OUDENAARDE residentie Keizerhof [email protected] Opendeur 04/11 (13u30-15u30)



Goede, regelmatige en deugddoende ontmoeting maakt het verschil tussen gaan slapen met een donderwolk boven je hoofd of met een glimlach op je gezicht. Een vooruitzicht op een volgend aangenaam contact trekt je mondhoeken naar omhoog, doet je ogen twinkelen.

“

- Rosa

09 336 37 95 www.seniorhomes.


16

Welkom aan boord

Waarvoor gaat OKRA in 2016 en 2017?

Omarm

Ontdek

Ontspan

Ontmoet

Voor omarmen

Voor ontdekken

Voor ontspannen

Voor ontmoeten

Iedereen hoort erbij! Met extra aandacht voor kwetsbare ouderen. Voor jong en oud, man en vrouw, fit of minder mobiel… De verschillende deelgroepen ouderen met hun interesses en hun mogelijkheden vinden hun gading. Met zorg, aandacht en liefde. OKRA ontwikkelt zich nog meer als een warme, ontvankelijke en vriendschappelijke organisatie waar het fijn en huiselijk is om te vertoeven.

Er samen op uit! Jouw reisen uitstapbehoefte krijgen een antwoord. Gaan bijleren! Je kan bijleren op eigen maat en tempo. Nieuwe mensen leren kennen. OKRA gaat volop voor het scheppen van kansen om nieuwe vrienden en vriendinnen te maken.

Samen bezig! OKRA geeft je de kans om samen op regelmatige basis jouw hobby’s uit te oefenen. Beleven en genieten! Het goede leven staat met stip bovenaan in de OKRAtrefpuntagenda. Bewegen en sporten! Kies uit talrijke mogelijkheden om te bewegen en te sporten op jouw maat en ritme.

Opzoeken! Zoek elkaar op, ook naast de activiteiten. Afspreken! Trefpunten zorgen ervoor dat OKRA leden elkaar makkelijker tegen het lijf lopen op allerlei evenementen en plaatsen. Uitbreken! OKRA zal meer samenwerken met organisaties uit de buurt, en verbroederen of verzusteren met andere OKRA trefpunten.

Wat kan je verwachten?

OKRA

dating ÒÒ

Bijkomende activiteit in jouw OKRA-trefpunt Je trefpuntteam zet de komende twee jaar allerhande activiteiten en acties op. Om dit waar te kunnen maken hebben ze een uitgebreide ideeën box ter beschikking gekregen. Hierin staat een schat aan voorbeelden en inspiratie voor allerhande actie rond omarmen, ontdekken, ontspannen en ontmoeten in en rond OKRA. Stimuleer hen om dit mee in de praktijk te brengen. Alle informatie over welkom aan boord kan je terugvinden op www. welkomaanboordbijokra.be

Dat jullie, 55+’ers niets om handen hebben is al lang een achterhaald beeld. Velen onder jullie zijn duizendpoten met een gevulde agenda. Maar het andere verhaal is ook nog steeds actueel. Soms slaat verveling en sleur toe. Misschien mis je jouw vroegere vaste partners(s) om er op uit te trekken. En alleen iets ondernemen is niet altijd simpel en vaak minder aangenaam. Of je bent nog niet zo lang op pensioen en op zoek naar nieuw gezelschap en ‘medeplichtigen’ om mee actief te zijn. De goede maatjes hiervoor zoeken en vinden is soms toch niet zo eenvoudig. OKRA probeert je een handje te helpen. Jouw trefpunt wordt uitgenodigd om bij de leden ‘dating zoekertjesfiches’ te verspreiden. Maar ja kan ook digitaal gaan via www. welkomaanboordbijokra.be/OKRAdating. Plaats jouw zoekertje en/of reageer op andere oproepen.


17

MET TWEE HOOR JE MEER

EEN HOO R SNEL, EE TEST: NVOUDI G en GR

ATI

S de audio loog stelt u een aan vragen tal

Doe met 2 de hoortest en

WIN

1 van de 5 ‘gastronomische diners voor 2’ Maak een afspraak, knip deze advertentie uit en kom langs! Deze actie loopt van 16 oktober tot 15 december 2015.

u krijgt e en en er wo hoofdtelefoon o rden een p aantal geluiden aangebo den u geeft e en deze hoo teken wanneer u rt na ongev eer 10 m inuten is test afge de lopen. D e audiolo licht het o g res krijgt vrij ultaat toe en u blijvend persoon advies. lijk

Wil u op de hoogte blijven van al onze acties, evenementen en nieuws, schrijf u dan in op onze digitale nieuwsbrief op www.aurilis.be of volg ons via

Bel ons voor info of een afspraak:

Limburg 011 21 39 78 • Antwerpen-Turnhout-Mechelen-Waas&Dender 015 27 77 47 Vlaams-Brabant 016 20 84 84 • Midden-Vlaanderen 09 242 43 44 • West-Vlaanderen 051 23 34 94

Zo hoort het. OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015

18

over wat telt

Friedl’ Lesage:

“Ik wil weten wie er voor me zit”

Wat doet u met uw leven? Wat steekt u erin? Hoe bent u uw verdriet te boven gekomen? Wat zou u nog willen? Hoe belangrijk zijn de mensen om u heen? De gasten die Friedl’ Lesage op zondagmiddag in Touché interviewt, vertellen er vaak meer dan thuis tussen vier muren. Gevoeligheden en levenswijsheden die iets doen bewegen in het leven van de luisteraar.

“I

k ben afgestudeerd aan het Conservatorium in Antwerpen, afdeling Woord. Toen ik 21 was, mocht ik aan de slag bij Studio Brussel. Ik kon er jong en creatief zijn, mijn weg zoeken, dingen uitproberen. Na vijf jaar vond radiobaas Jan Schoukens het tijd dat ik uitvloog. Met mijn stem en mijn culturele interesse kon ik meer. Ik ben bij Radio 1 terechtgekomen waar ik opnieuw mocht groeien en meer diepgaande programma’s kon maken. Even maakte ik de overstap naar televisie en presenteerde ik het jeugdjournaal op Ketnet. Daarna kwam ik terug bij Radio 1 voor De nieuwe wereld. Ik voerde er lange gesprekken met politici, schrijvers en veel andere interessante mensen. De nieuwe wereld was een leuk en kritisch programma met veel satire en humor én het had een fantastische redactie.”

“Die hersenschudding was een keerpunt. Ik had en nam de tijd om na te denken over het leven. Was ik de mens die ik wilde zijn? Nee... Ik liep mezelf, mijn familie en vrienden voorbij.”

Hersenschudding “Begin 2005 had ik een ongeval in Zweden, met een zware hersenschudding tot gevolg. Ik verdween acht maanden uit de ether. Ik vond dat verschrikkelijk. Mensen zeiden: ‘Je zal achteraf blij zijn dat je dat hebt meegemaakt.’ En ze hadden gelijk. De acht maanden out waren heel betekenisvol. Ik leefde een gejaagd leven, werkte keihard, en plots liep ik tegen een muur. Ik heb toen veel over het leven nagedacht. Getwijfeld. Zou ik nog radio kunnen maken? Was dit het leven dat ik wou leiden? Was ik de mens die ik wou zijn? Stond ik wel goed in het leven? Ik moest toegeven dat dit niet zo was. Ik werkte veel te hard en was veel te perfectionistisch. Ik liep mezelf voorbij, had veel te weinig tijd voor familie en vrienden.

Die periode heeft me veel inzichten gebracht. Ik wil nog altijd mijn vak goed doen, maar het hoeft niet meer 200 procent perfect te zijn. Dat iets mislukt, is niet het einde van de wereld. Nu zijn liefde en vriendschap ontzettend belangrijk in mijn leven. En daar heb je tijd voor nodig.” Diepgaande gesprekken “Toen ik thuis zat, kreeg ik vrienden op bezoek die ineens hun gsm uitschakelden, urenlang zaten te kletsen, hun hele hebben en houden op tafel gooiden en heel diepgaande gesprekken voerden. Ineens was er tijd om te luisteren en te praten, en dat was nieuw voor mij. En echt betekenisvol. Het gaf me inspiratie voor Het beste moet nog komen. Elke weekdag, van 9 tot 10 uur, voerde ik één gesprek. Twee jaar lang, in totaal vierhonderd gesprekken. Ik wou weten wie er als gast echt voor mij zat. En ik hoorde pakkende levensverhalen. Een kind verloren. Een zwaar ongeluk of een ziekte gehad. Problemen met ouders. Wie er ook kwam: er werd verteld, gelachen, vaak gehuild. Terwijl ik niet eens naar tranen zocht. Maar de vragen die ik stelde, hadden te maken met mezelf, en die acht maanden dat ik tegen een muur aankeek. Wat is het leven waard? Wat doe je er mee? Wat steek je erin? Wat wil je eruit halen?” Bidden en kanker “Wie me altijd zal bijblijven, is Jozef Van den Berg. Hij was in de jaren 70 en 80 een internationaal vermaard theatermaker en vader van vier kinderen. Tot God hem riep. Het was september 1989. Plots verliet hij het theater en zijn gezin om als een kluizenaar te gaan leven in het kleine dorpje Neerijnen in Nederland. Nu zit hij daar, op de dorpel van zijn hut, en bidt en schrijft. Hij leeft van wat hij krijgt. Ik heb

Ò OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015

19


20

een band van gast naar luisteraar. Toen Het beste moet nog komen ten einde liep, schreef ik in een afscheidscolumn voor De Morgen: ‘Het programma stopt, maar het belet niet dat je ’s morgens, tijdens of na het ontbijt, niet zelf het gesprek kunt voeren met je partner, je kinderen, diegene met wie je aan tafel zit. De reacties waren massaal. Iemand schreef: ‘Ik heb nooit aan mijn bloedeigen man, waarmee ik al 35 jaar ben getrouwd, gevraagd: wat zoude gij nog willen in het leven? Maar met die eenvoudige vraag, zijn we nu al weken bezig. En we hebben ons leven veranderd, we zijn verhuisd.’ Ik krijg er nog altijd kippenvel van. Of nog: ‘Wij luisteren op zondag met het hele gezin naar Touché. Jij hebt ons gezinsleven echt al behoorlijk veranderd. We hebben discussies, voeren fijne gesprekken. De vragen die jij stelt, leggen we op tafel en ineens gaat het ergens over en komen we tot de essentie.’ Geweldig toch?”

“Het is mooi als mensen bij zichzelf gaan zoeken waar het over gaat. Maar ook dat ze hun eigen verdriet en kwetsbaarheid durven te delen.”

geprobeerd hem zo eerlijk mogelijk zijn verhaal te laten vertellen. Want wie zijn wij om te oordelen? Ook Roel Verniers blijft me bij. Ik was hem aan het volgen op Facebook, waar hij op een bijzonder aangrijpende manier schreef over de kanker die in zijn lijf zat. En wat hij daar schreef en deed, was zo ongelooflijk straf, dat ik hem vroeg of hij zijn verhaal bij mij in de radiostudio wou doen. Hij wou, heel graag zelfs. Het gesprek vond plaats op 26 juni 2011. Hij pendelde toen al een jaar lang van de ene chemo naar de volgende operatie. Hij wist toen nog niet dat de ziekte hem zou klein krijgen. Zijn vrouw luistert nog regelmatig naar het interview. ‘Jij hebt me zijn stem gegeven, ik kan hem horen. En dan is hij er nog’, zegt ze. Ik hoop dat de radio die ik maak, blijft voortleven. Dat mensen er iets uit oppikken, opnieuw beluisteren en er iets mee doen in hun eigen leven.” De luisteraars “Nu is er Touché, op zondag van 11 tot 13 uur. Een allesomvattend gesprek met een bekende of onbekende over zijn of haar leven en werk, passies en verontwaardiging. Veel voorbereiding aan, maar ongelooflijk boeiend. Ik hoor dat mensen tijdens de uitzending vaak stoppen met eten of afwassen om te kunnen luisteren. Touché raakt, en er is


Slongs Dievanongs en Wim Lybaert “Gasten zeggen vaak: ‘Ik vertel meer voor uw radiomicrofoon dan ik thuis tussen vier muren vertel.’ Alsof het makkelijker is als er 150.000 mensen meeluisteren. Ik vind het mooi als mensen zichzelf zijn en hun verhaal doen. ‘Grote mond’ en rapster Slongs Dievanongs is zo iemand. Straf interview, omdat ze helemaal zichzelf was. Ze ging compleet los en werd kwaad op Bart De Wever, maar zo is ze. Dat Slongs Dievanongs zegt wat ze denkt en wat anderen niet durven, en hoe ze zich in de Andriesbuurt in Antwerpen beweegt, is interessant. Authentiek. Zoals ook tuinier Wim Lybaert. Mooi toch hoe graag hij zijn tomaten ziet. En hij meent dat, hé. Hoedje af. Wat is de zin in het leven? Het is schoon als mensen bij zichzelf gaan zoeken waar het over gaat.” Het leven is een loterij “Mensen krijgen een deuk, hebben met verlies te kampen en komen daar sterker uit. Begin dit jaar was Lotto-baas Marc Frederix te gast in Touché. Ik kende zijn tegenslag. Als jonge dertiger had hij een goed draaiend bedrijf. Hij werkte heel hard, en verdiende goed zijn boterham. Na enkele jaren verkocht hij zijn bedrijf maar door slecht te investeren, geraakte hij zijn fortuin heel snel weer kwijt. Hij zocht opnieuw werk en vond een job bij de Nationale Loterij. Hoe symbolisch is dat? Het leven is een loterij. Hij was al zijn geld kwijt, maar won een leven terug dankzij de Lotto.” We zijn allemaal migranten “Begin van de twintigste eeuw trokken Vlamingen naar de VS, Canada of naar Wallonië, op zoek naar een beter leven.

21

‘We zijn allemaal migranten’, zei Willem Vermandere in Touché. Mooie uitspraak van een schone mens. Want ‘Wie woont er nog op de plek waar hij geboren is? Wie doet er nog wat zijn vader deed? Hoe kan je mensen uit den vreemde het kwalijk nemen dat ze op zoek gaan naar een beter leven? We deden het ook als er hier oorlog was en het slecht ging.’ We zijn allemaal migranten, al eeuwenlang. Ik woon en werk in Brussel. In zo’n wereldstad is het altijd een beetje reizen. Ik heb fijne buren. In mijn straat wonen Turken, Italianen, Spanjaarden… Naast me woont een Turkse familie, de kinderen gaan naar een Nederlandstalige school. Ook dat geeft kleur aan onze straat.” Vier kinderen om te volgen “Wat de volgende twintig jaar brengen, daar ben ik soms nieuwsgierig naar. Maar ik ben het interviewen nog lang niet moe. Een gesprek is een heel goede manier om bij te leren. En daarin gaat het vaak over liefde en dood. Ik besef hoeveel geluk ik heb om gezond te zijn, een goede job te hebben, in een goede relatie te zitten, fijne vrienden te hebben en ouders die vrolijk, gezond en actief zijn en genieten van wat hun vier kinderen doen. Onze familieband is sterk, al is die atypisch. Ik kan naar premières van mijn theaterbroer gaan, naar concerten van mijn muziekbroer, naar lezingen van mijn oudste broer die filosoof is en zelf kunnen ze me op de radio bezig horen. Mijn ouders hebben veel werk om ons te volgen. Maar ze doen dat met veel plezier. En verder? We proberen goed te zijn en ons best te doen. En we zien elkaar graag. Liefde en vriendschap betekenen veel. Ook in een relatie is het belangrijk dat je je goed voelt bij elkaar. Dat je je rustig voelt. Dat je jezelf kan zijn. Dat je gerespecteerd wordt. Dat je elkaar een soort vrijheid gunt, maar dat er ook een groot vertrouwen is. Dat het echt is.” Een kastje met tien boeken “Henny Vrienten heeft ooit in een interview gezegd dat hij zijn leven wil eindigen met naast zijn bed een klein kastje met zo’n glazen deurtje waarin niet meer dan tien boekjes staan. Fijn idee dat je uitnodigt om bij elk boek dat je leest de vraag te stellen: zou dat boek in mijn kastje mogen staan? Voor mij mag Essais van Michel de Montaigne daar in. Een verzameling van 107 essays, geschreven en gepubliceerd in 1580. De Montaigne trekt alles in twijfel. Ik vind dat heel interessant. Temeer omdat je terwijl je leest, jezelf ook vragen stelt. Wat is vriendschap? Hoe belangrijk is die? Het is goed om regelmatig te twijfelen. Zelfs al doe je je vak al twintig jaar en denk je dat je leven georganiseerd is… Twijfel! Stel de dingen in vraag! Is dit wel wat ik wil? Is dit wel het juiste? En heb dan vertrouwen.”

■

Tekst Dominique Coopman Foto’s: François De Heel

Wij trekken altijd ons plan. Samen. Het heeft alles te maken met een gevoel van eigenwaarde en fierheid. In staat zijn je urine en ontlasting te controleren. Lukt dat niet meer, dan ervaren mensen dat als een zware inlevering op hun vrijheid en autonomie. Thuiszorgwinkel springt in de bres voor al wie incontinentie- of stomamateriaal nodig heeft. Met onze intensieve ondersteuning draag je zorg voor jezelf in alle discretie. Kom naar Thuiszorgwinkel of bel 015 28 61 18. Samen vinden we wat jij nodig hebt!

www.thuiszorgwinkel.be OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015

22

cultuur

Een lied met literaire kracht

boeken

Wat is het grensgebied tussen vertelling en klankexpressie? De ‘oude liedjes’ waarin woord en muziek elkaar raken. Geen paniek, daarnaast lees je natuurlijk nog drie springlevende romans ook...

De Kadullen

Ook meer dan de moeite

Tussen 1968 en 1976 palmde de volkszanggroep De Kadullen zowat heel Vlaanderen in. Onder invloed van Wannes Van de Velde, Walter De Buck en ’t Kliekske, gingen ze op zoek naar de ideale synthese van volksgedichten en volksmuziek. En het verkocht als zoete broodjes! Richard Van der Staey vatte meer dan dertig jaar na De Kadullen het idee op om die unieke combinatie literair vorm te geven. Het werd het bijzondere boek De Kadullen, bestaande uit drie delen.

De Groene Kust

Het eerste deel bevat zowel uitgegeven als nietuitgegeven liederen van De Kadullen, telkens met een toelichting. Uiteraard horen de partituren daar ook bij. In het tweede deel bundelt de auteur zijn veldwerk. Hij is er met een bandopnemer op uit getrokken om mensen te vinden die nog oude liedjes konden zingen. Dit erfgoed schikte hij in acht thema’s, die zo authentiek zijn als de mens zelf: geluk, leven en dood, vrolijkheid, kinderliedjes van de speelplaats, feestliederen, liefde en seks, droeve tijden (1914-1945) en klassiekers. Het derde deel zijn Kadullenweetjes, geraadpleegde handboeken, de lijst met de gebruikte foto’s en het alfabetisch overzicht. Kortom, een stuk bibliografie. Echt verzorgd en bijzonder toegankelijk. Dit liederenboek telt maar liefst vierhonderd bladzijden, maar je verdwaalt er geen seconde in. Auteur Richard Van der Staey, zelf ooit spelend en zingend lid van De Kadullen, heeft diep en uitgebreid onderzoekswerk verricht. Het resultaat daarvan is een boek veel herinneringen en heimwee zal oproepen.

Liedboek Live opnames: Brussel (1971), Antwerpen (1974) Mastering: GRD-studio Guido Desimpelaere

Liedboek De Kadullen Richard Van der Staey

1. Zij die niet slapen - een lied van Kees Pruis en Willem Ciere. 2. Antwerpse dansen - dansjes van Tielman Susato, een Renaissance componist. 3. De wereld vergaat - traditioneel lied uit ‘De Vlaamsche Zanger deel 1’ - 1899. 4. Van ene jager - traditioneel lied van eind 1800. 5. Zotte Kadullen - traditioneel lied uit ‘Chants populaires des Flamands de France’ van Edmond de Coussemaker - uitgegeven in 1856. 6. En de Jan kwam thuis - traditioneel lied. 7. Steltendans en Krebbel - trad. dansje uit ‘Oudkempische Volksliederen en dansen’ van Th. Peeters - uitgegeven in 1952. 8. Ik zag mijn lief zo geren - van John Lundström, Antwerps volkszanger. 9. Daar boven in da’ vensterke - traditioneel lied uit ‘Oudkempische Volksliederen en dansen’ van Th. Peeters - uitgegeven in 1952. 10. Tielman Susatosuite - dansjes van Tielman Susato. 11. Het Gasthuis - traditioneel lied, waarschijnlijk van tijdens de tweede wereldoorlog.

Griekenland is in. Niet altijd op een positieve manier, maar het prikkelt toch om meer te weten te komen over de oudste democratie ter wereld. De prachtige debuutroman van Natalie Bakopoulos kan daarbij helpen. Athene april 1967: enkele generaals plegen een staatsgreep en het normale leven in het land verandert plots drastisch. In de daarop volgende zes jaar volgen we het leven van drie vrouwen, een moeder en haar twee dochters. Eleni, een arts, is vroeg weduwe geworden en staat alleen in voor de opvoeding van twee dochters en een zoon. Sophie, de oudste dochter, studeert Franse literatuur en wordt door haar vriend meegesleurd in het verzet met ingrijpende gevolgen. De zestienjarige Anna wordt heel vlug volwassen onder druk van haar veranderende leefwereld. De drie vrouwen moeten kiezen tussen verzet of overgave, verraad van eigen principes of niet, hun Griekse ziel opgeven of niet. Ze gaan relaties aan die niet altijd evident zijn. Het is een prachtige psychologische roman waarin de verschillende karakters meesterlijk zijn geschilderd. Een portie leesvoer die ons het hedendaagse Griekenland ook beter laat begrijpen.

De verzamelde werken van A.J. Fikry, boekhandelaar

Dit is een liefdesverklaring aan boeken en boekhandelaars. Een geschenkje van de auteur Gabrielle Zevin. A.J. Fikry maakt niet de beste periode in zijn leven mee. Zijn jonge vrouw is omgekomen in een auto-ongeval en zijn boekhandel draait met verlies. Hij is in het bezit van een zeldzame, eerste uitgave van een dichtbundel van Allan Poe, maar die wordt uit zijn huis gestolen… Hij zakt steeds dieper weg in isolement en zoekt soelaas in alcohol. Zelfs een leuke vertegenwoordigster van een uitgeverij kan hem niet opbeuren. Maar op een dag vindt hij in zijn winkel een wel heel vreemd pakket! Een nieuwe kans om zijn leven terug op de rails te krijgen. Een pareltje van een roman: eenvoudig, optimistisch en misschien wel heerlijk ouderwets.

Euprint ed.

Wie wij waren

Richard Van der Staey

Euprint ed.

D/2015/6045/025

✤ De Kadullen Uitgeverij Euprint editions Heverlee 400 pagina’s, 35 euro.


Dit boek leest als een vakantieroman maar dan één met een sterke morele inhoud. Hoe kan een kogel het leven van zoveel mensen blijvend tekenen? Austin Texas, 1966. Een student richt op de campus van de universiteit een bloedbad aan. Shelly Maddox is een van de slachtoffers. Ze overleeft de aanslag maar een kogel doorboort haar schouder, en ook haar verdere leven. Ze wordt gered door de neven Wyatt en Jack. Die dramatische ontmoeting is het begin van een nieuw bestaan voor Shelly en haar redders. De roman volgt hun levens gedurende de volgende veertig jaar.

23

De auteur Elizabeth Crook, vertelt het verhaal van een vrouw die op zoek is naar zichzelf en haar verhouding met de mensen die haar omringen, hardnekkig pogend haar verleden te blijven verdringen. Een roman en een problematiek die blijft nazinderen.

■

Annemie Verhenne en Hugo Verhenne

✤ Natalie Bakopoulos, De Groene Kust Uitgeverij Karakters B.V. 2013 400 pagina’s

✤ Gabrielle Zevin, De verzamelde werken van A.J. Fikry, boekhandelaar Uitgeverij Atlas Contact, Antwerpen/Amsterdam 221 pagina’s, 19,99 euro ✤ Elizabeth Crook, Wie wij waren Uitgeverij Lannoo 2015 360 pagina’s, 19,95 euro

Een jaar lang sudokuplezier! CADEAUTIP

SLECHTS

€ 9,95!

Nu te koop bij uw persverkooppunt of via www.denksport.be


24

28.03.2016

In 2015 is het tweehonderd jaar geleden dat Nederland en het latere België werden samengevoegd tot het Koninkrijk der Nederlanden. Het koninkrijk hield vijftien jaar stand, van 1815 tot 1830. Korte tijd waren Belgen en Nederlanders inwoners van dezelfde staat. Maar waarom stond het Zuiden zo anders tegenover koning Willem I dan het Noorden? Hoe kwam Willem I aan bijnamen als de Koperen Koning en de Kanalenkoning? Waarom kalkten de Belgen rond 1830 deze leuze op de straatmuren: ‘Wij willen Willem weg - wil Willem wijzer worden - wij

willen Willem weer’? Wat betekende deze periode op lange termijn voor België? Dit alles en nog veel meer kom je te weten in de tentoonstelling Het verloren koninkrijk. Willem I en België. Sprekende citaten, spotprenten, historische objecten en interactieve multimedia geven je voeling met de tijdsgeest van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en de beginjaren van het onafhankelijke België. Een interactief spel doet je nadenken over hoe verschillend of gelijkend Belgen en Nederlanders vandaag zijn.

15.10.2015

Het verloren koninkrijk Willem I en België

T HE

VE

RL

E OR

O NK

N NI

Willem I (1772–1843), koning der Nederlanden © Rijksmuseum v.u.: Annelies Storms, AGB Erfgoed, Botermarkt 1, B–9000 Gent affiche: Dooreman & Dams

KR

IJK

Onder de Hoge Bescherming van Zijne Majesteit Koning Filip der Belgen en onder het tijdelijke Beschermheerschap van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander der Nederlanden

cultuur

uitjes

Stadsmuseum Gent

&

BELGIË

ontwerp.indd 1

2/06/15 12:45

Info Tot 28 maart 2016 in het STAM, Stadsmuseum Gent, Bijlokesite, Godshuizenlaan 2, Gent, 09 267 14 00, www.stamgent.be Tickets: 8 euro; 65+: 6 euro

Maak kans op een gratis duoticket! Kijk blz. 54.

Wereld van herinnering Vlaanderen telt momenteel zo’n 116.000 mensen met dementie. Wat als personen met dementie herontdekken wat ze kunnen, wat ze weten en wie ze zijn? Dat kan je vanaf 14 september ontdekken in de Wereld van Herinnering, een initiatief van M – Museum Leuven. Het project kadert in De Alzheimer Code, een sensibiliserend initiatief rond kunst en dementie, en werd feestelijk geopend in aanwezigheid van minister Jo Vandeurzen. Samen willen ze het taboe van dementie doorbreken. M lanceert als eerste museum een herinneringskamer. Een Leuvense stoof, een porseleinen servies, een oude tol of grammofoonplaat… Stuk voor stuk brengen ze herinneringen tot leven. Info Tot 30 juni 2016 in M-Museum, L. Vanderkelenstraat 18 te Leuven, 016 27 29 29. Het volledige aanbod vind je terug op www.mleuven.be/wereldvanherinnering. Tickets: 12 euro

WOW Wonders of Wildlife Een tentoonstelling die je – wow! – met verstomming slaat. Een tijger op topsnelheid, een kudde steenbokken springt op, een luipaard zit impala’s op de hielen, leeuwinnen grijpen rennende zebra’s... Verschillende scènes met acrobatische taxidermie geven je een andere kijk op de natuur. De groepen opgezette wilde dieren zijn adembenemend en balanceren soms alleen op één poot of staart. Een technisch hoogstandje. Na het wow-effect, kom je in films en interactieve toepassingen meer te weten over het gedrag van de dieren, de biomechanica en het behoud van de soorten. Info Tot 28 augustus 2016 in het Museum voor Natuurwetenschappen, Vautierstraat 29 te Brussel, 02 627 42 11, www.natuurwetenschappen.be. Tickets: 9,50 euro.

Maak kans op een gratis duoticket! Kijk blz. 54. OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015


25

Vaarwel vocht! Istanbul. Antwerpen. Twee havens. Twee steden

Vochtbestrijding Tibas garandeert een professionele en definitieve oplossing voor veel voorkomende vochtproblemen zoals opstijgend vocht, water in de kelder, condens-problemen, natte ramen, vochtige muren, een muffe geur en schimmelvorming. Ervaren en gediplomeerde specialisten voeren de werken snel, stipt en ordelijk uit en dit aan eerlijke prijzen.

OPSTIJGEND VOCHT KELDERDICHTING CONDENS

Een expo in het kader van het kunstenfestival Europalia. Turkije.

EN SCHIMMEL

De toptentoonstelling Istanbul. Antwerpen. Twee havens. Twee steden focust op de beslissende rol die het water speelde bij de ontwikkeling van Istanbul tot de stad die ze vandaag is, en legt de nadruk op een aantal gelijkenissen met Antwerpen. Video, film en installaties van hedendaagse Turkse kunstenaars, in combinatie met een selectie unieke kunstschatten die het havenverleden van Istanbul en Antwerpen illustreren, nemen de bezoeker mee op reis naar Istanbul. De ervaring wordt versterkt door een innemende scenografie van de toonaangevende Turkse architect Murat Tabanlioğlu. Groeten uit Istanbul! Voor de nieuwe tentoonstelling Istanbul. Antwerpen. Twee havens. Twee steden kan iedereen die dit jaar een citytrip of reis naar Istanbul maakt, meewerken aan de tentoonstelling door van daaruit een postkaart naar het MAS te sturen. Elke kaart met een poststempel uit Istanbul die het MAS ontvangt vanaf nu tot eind januari 2016, geeft recht op één gratis toegangsticket voor de Istanbul-Antwerpen expo. De kaart krijgt, samen met andere ontvangen ansichtkaarten, een bijzonder plaatsje in de tentoonstelling. Info Tot 24 januari 2016 in het MAS | Museum Aan de Stroom; www.mas.be – www.europalia.eu Ansichtkaarten mogen gestuurd worden naar: MAS|Museum aan de Stroom, Hanzestedenplaats 1 – 2000 Antwerpen Tickets: 10 euro


Voor meer informatie over de diensten van Vochtbestrijding Tibas, kijk op www.tibas.be. Voor een gratis offerte kan u bellen op het nummer 0800 62 136 of een mail sturen naar

[email protected] *

0800 62 136 - www.tibas.be

Lekproblemen en lekdetectie worden vakkundig opgelost door het partner-bedrijf Polygon (0800 96 600 - www.polygongroup.be).

STO_TIBAS_0315.indd 1

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 6/01/15 2015

12:0

26

tentoonstelling

cultuur

50 jaar

fotomuseum in beeld

Alle digitale snufjes ten spijt, het maken van een foto is voor velen nog steeds het vastleggen van een herinnering. In het Antwerpse fotomuseum, dat in november haar vijftigste verjaardag viert, belicht de tentoonstelling Photography Inc. zowel de technologische evolutie als de manieren waarop fotografen daarmee omgaan. Over een echt fotomuseum werd pas gesproken toen fotografie al 125 jaar bestond. In 1965 wilden enkele oudwerknemers van Gevaert PhotoProducten in Mortsel het archief en dus ook de geschiedenis van hun bedrijf vrijwaren van de sloophamer. Aanvankelijk kwamen ze nog onder de hoede van het kunstambachtenmuseum Sterckxhof, dat er speciaal een nieuwe afdeling voor oprichtte. Twintig jaar later verhuisden de historische apparatuur en haar beeldresultaten naar een oud pakhuis aan de Zuiderdokken. Sindsdien staat het Fotomuseum niet alleen voor historische collecties maar gaat er ook aandacht naar onder andere persfotografie, het werk van beroemde fotografen en hoe hedendaagse beeldkunstenaars onze wereld vastleggen op de gevoelige plaat. Photography Inc. Met de uitvinding van de fotografie in 1839 ontstond er een gloednieuwe beeldcultuur. Fotografen waren toen ambachtslieden, een foto was een

luxeproduct. Met de komst van de industriële revolutie werd fotografie amusement, en bereikbaar voor iedereen. Photography Inc. toont hoe de industrie inpikte op de groeiende markt van fotografen. Ze kwam zowel tegemoet aan de eisen van de vakman voor wie een foto een product is, als aan de wensen van de amateurfotograaf die vooral herinneringen wil vastleggen. In ijltempo ontwikkelden fabrieken zoals Gevaert en Kodak nieuwe apparatuur, veranderden ze fotorolletjes en afdrukpapier en gingen van zwart/wit naar kleurenfoto’s. Zo dicteerden ze de werkwijze van de fotografen. De laatste evolutie van analoge opnames naar een digitaal massaproduct werd tegelijk hun eigen ondergang. Een camera is nu een smartphone, de foto een bestandje op Flickr. Vandaag is iedereen fotograaf, soms met kwalijke maatschappelijke gevolgen. Een eeuw in beeld Ter gelegenheid van het verjaardagsfeest komt er een extra tentoonstelling over het werk van August Sander. Deze fotograaf (DE,

1876-1964) wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke fotografen van de vorige eeuw. In zijn reeks Mensen van de 20ste eeuw. portretteerde hij honderden mensen en bracht zo de volledige maatschappelijke orde van die tijd in kaart. Van de bakker tot de intellectueel en de man op de barricade. Naast dit totaalproject is er ook een caleidoscopisch overzicht van zijn andere werk, verspreid over vijf decennia over onder andere Keulen in de Tweede Wereldoorlog, Duitse landschappen, opdrachtfotografie en zelfs botanische studies. August Sander is een tentoonstelling met zowel wereldberoemde foto’s als nog nooit eerder getoonde meesterwerken.

■

Tekst: Suzanne Antonis Foto's: FOMU

Info: FoMu, Waalse Kaai 47, Antwerpen 03 242 93 00, www.fotomuseum.be Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 18.00 uur Tickets: 8 euro, met korting: 6 euro. Het verjaardagsfeest is op 21, 22 en 23 november 2015, met gratis rondleidingen, demonstraties van oude fototechnieken, workshops en lezingen. Meer info op www.fotomuseum.be/50-jaar-fomu0.html.


27

tentoonstelling

cultuur

2050: kunst verbeeldt de toekomst Kan de toekomst nu al de waarheid vertellen? In een dubbeltentoonstelling in Brussel en Parijs houden kunstenaars die spiegel voor. Als uitgangspunt nemen ze de dynamiek die onze maatschappij vorm geeft, sinds het ontstaan van de mensheid tot aan de horizon van 2050. Het boek Een korte geschiedenis van de toekomst van de Franse economist en schrijver Jacques Attali was de inspiratiebron voor de twee tentoonstellingen. Waar Parijs zich concentreert op kunst uit het verleden, legt Brussel de focus op de hedendaagse kunst. Allebei zetten ze aan tot reflectie over de impact van het menselijk handelen op de toekomst. En hoe verder die opschuift naar 2050, hoe dramatischer ze wordt. Volgens Attali komen er in de nabije toekomst maar liefst vijf nieuwe maatschappelijke golven op ons af. In Expo 2050 worden ze een voor een onder de loep van de kunstenaars gelegd. Van Amerikaanse suprematie tot een veelheid aan centra Technologische uitvindingen bepaalden sinds de middeleeuwen waar het centrum van de handel lag. De komst van de microprocessor begin jaren 80 maakte zo van Los Angeles een nieuwe handelskern. Plots kreeg onze westerse cultuur een nomadisch karakter. Voortaan zou technologie rijmen met consumptie en kapitalisme. Het versterkte de economische macht van de Verenigde Staten maar zal ze tegelijk ondergraven zodat tegen 2050 de grootmacht niet langer zal instaan voor de wereldorde. Bovendien is er niemand om de fakkel over te nemen. Dat proces werd al ingezet op 11 september 2001.

Running Cola is Africa, een computertekening van Masso Kohmura en de Toren van Babel van Chapman illustreren deze evolutie. De markt regeert, ook over de aarde. Na de val van het Amerikaanse rijk neemt de markt het over. Zonder democratie en volgens de wetten van onder andere verzekeringsmaatschappijen en databeheerders. Alles wordt koopwaar: tijd, ideeën, mensen en liefdes… Enkel de hypernomaden zullen overleven omdat er geen enkele staat overeind blijft om de kwetsbaren bij te staan. Tegen 2050 zullen we robotten of klonen ervan zijn. Zonder vaste werkplek en permanent bereikbaar moeten we angstvallig waken over onze inzetbaarheid door fit te blijven en onze kennis up-to-date te houden. Drugs en farmaca worden de consumptieproducten. Tegelijk begraven we het natuurlijk erfgoed van onze aarde. Grondstoffen en energiebronnen worden niet meer aangeboord in functie

van handelskernen maar overal en tegelijk. Vandaag al engageren kunstenaars zich voor duurzame ontwikkeling. David Lachapelle is met Gass Shell een van de koplopers. Een hyperoorlog en hoe die te overleven Na het geweld van het geld komt – het is er al – het wapengeweld. Het zal uitmonden in een globaal en verwoestend wereldconflict, met totalitaire oplossingen en aan de horizon de vernietiging van de aarde. Maar zover hoeft het volgens Attali niet te komen. Rampen zijn immers de beste advocaten van verandering want ze zetten aan om op zoek te gaan naar een manier waarop de mensheid duurzaam kan overleven. Meer dan wat ook, zal de kunst ons helpen beseffen dat de tijd dringt.

Info: Tentoonstelling 2050, een korte geschiedenis van de toekomst tot 24 januari 2016 in Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Regentschapsstraat 3, Brussel 02 508 32 11, www.expo-2050.be Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 17.00 uur, weekend van 11.00 tot 18.00 uur Tickets: 14,50 euro, met korting: 12,50 euro. Meer info over de tentoonstelling in het Louvre (Parijs): www.louvre.fr


28

film

cultuur

Suffragette Vrouwenstemrecht (of –plicht zoals in België) schijnt zo gewoon dat we er zelfs niet meer bij nadenken. Toch is het nog geen eeuw geleden dat vrouwen dat recht kregen. Onvoorstelbaar eigenlijk dat de helft van de bevolking er zo lang op heeft moeten wachten. Suffragette, een Britse film van cineaste Sarah Gavron, geeft een beeld van de strijd die de vrouwen in 1912 in Groot-Brittannië voerden om dit recht te verwerven. Een vrouw zet alles op het spel Maud werkt samen met haar man in een industriële wasserij. Het koppel heeft het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Door toeval komt Maud in contact met de vrouwenbeweging van de Suffragettes, die opkomen voor vrouwenrechten en meer bepaald het vrouwenstemrecht. Wanneer de vredevolle betogingen niets uithalen, gaat de beweging een meer radicale richting uit. Maud raakt hoe langer hoe meer betrokken bij de beweging. Een betrokkenheid die een hoge tol van haar zal eisen. Geen sociaal pamflet Cineaste Gavron kiest ervoor om haar onderwerp op te hangen aan één persoon, die centraal in het verhaal wordt geplaatst. Zo ontdekt de kijker de wereld van de Suffragettes die strijden voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. Regisseuse Gavron maakt van haar hoofdpersonage een jonge vrouw uit het arbeidersmilieu. Daardoor kan ze ook de sociale wantoestanden in de industrie van die tijd aanklagen. Toch is Suffragette geen sociaal pamflet. De film laat ruimte voor nuance: niet alle vrouwen gaan akkoord met de radicalisering van de acties.


Film met een boodschap Evenveel nuance is er in de uitwerking van de film. Gavron hamert er haar ideeën niet in. Ze laat de kijker voldoende ruimte om voor zichzelf een mening te vormen. Gavron schiet haar beelden met een vrij beweeglijke camera en schuwt de close-ups niet. Ze wordt goed bijgestaan door haar cast, met voorop Carey Mulligan in de uitstekende rol van Maud. Jammer dat Meryl Streep in een klein rolletje

deze keer niet vrij te pleiten is van overacting. Suffragette is een onderhoudende film die zich tot doel stelde het ruime publiek een idee te geven van de strijd van de vrouwenbeweging in het begin van de vorige eeuw. Die opdracht is geslaagd.

■

Tekst Willy Verbestel

In oktober ook nog in de bioscoop: ✤ Black ‘Slimste-mens-ter-wereld’ Adil El Arbi en zijn kompaan Billal Fallah bewijzen met dit boeiend, maar (kei)hard grootstaddrama over de clash tussen een Marokkaanse en een zwarte jeugdbende dat ze klaar zijn voor een grotere uitdaging. ✤ Our little sister De Japanse cineast Kore-eda brengt een beeld van drie samenwonende zussen die een jongere dochter van hun vader in hun gezinnetje opnemen. Mooi en ontroerend. ✤ Ixcanul Deze Guatemalteekse debuutfilm van Jayro Bustamante over het leven van Mayaindianen doet documentair aan en is een aanrader voor echte cinefielen.

PUBLIREPORTAGE 29

DRIEVOUDIGE BESCHERMING EN NIEMAND DIE ER IETS VAN MERKT Bij ongewenst urineverlies denk je al gauw aan je oma of je moeder. Wel, dan denk je verkeerd... Eén op de vier vrouwen boven de 35 jaar heeft ermee te maken. Het goede nieuws is dat je alles kan blijven doen dankzij de superieure en discrete bescherming van TENA. Je praat over van alles met je vriendinnen, maar niet over je gevoelige blaas. Ongewenst urineverlies, dat is nog taboe voor een gezellige babbel. En toch... Als je er wél over zou praten, dan zou je merken dat je niet alleen bent. Eén op de vier vrouwen van 35+ maakt het ook mee! Overweeg je om wat vaker thuis te blijven, net omdat je een zwakke blaas hebt? Niet doen! Je hoeft je actieve leven echt niet op te geven. Dat doen andere vrouwen namelijk ook niet. Zij kiezen voor de veilige en discrete producten van TENA. Als geen ander weet TENA dat je als vrouw je vrijheid wil behouden. Net daarom heeft TENA dé producten ontwikkeld, die bij jouw levensstijl passen. Je bent beschermd, zonder dat iemand er iets van merkt! Herwin je vrijheid Blijf dus maar lekker jezelf en doe waar je zin in hebt, dag en nacht. TENA Lady Normal en TENA Lady Extra geven je de bescherming die je nodig hebt. Een drievoudige bescherming zelfs: tegen lekken, tegen geurtjes en tegen een vochtig gevoel. Deze zijdezachte verbanden van TENA zijn specifiek ontworpen voor ongewenst urineverlies. Ze absorberen veel beter dan een regulier maandverband of inlegkruisje. De anatomische pasvorm van de Body Shaped DRYZone biedt je een zekere en discrete bescherming. De sterke absorptie houdt je meteen droog. Dankzij Fresh Odour Control worden verloren druppels urine zo snel ingesloten dat er zelfs geen geurtje kan ontstaan Kies voor de driedubbele bescherming van TENA en geniet vol vertrouwen van je herwonnen vrijheid!

Slimme tips en trics! Je vindt allerlei slimme tips & trics op www.voeldevrijheid.be Als je ingeschreven bent, kun je online brochures lezen over het effect van voeding en drank, over vrijen met een gevoelige blaas en al het goede van positieve energie. Schrijf je in en blijf als eerste op de hoogte van alle nieuwe ontwikkelingen. Bovendien ontvang je regelmatig mooie aanbiedingen voor kortingen en gratis proefproducten.

Ervaar zelf het verschil! Vraag een gratis proefpakketje aan en ervaar het verschil. Voel de comfortabele pasvorm en het zijdezachte gevoel van TENA tijdens je yogaklas of een avondje uit. Dan ben je meteen overtuigd!

Ga naar www.TENA.be en klik op gratis staaltje. OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015

30

groen

Winterhulp voor tuindiertjes

Vele insecten zitten straks, wanneer de herfst eindigt en huiverend overgaat in de winter, diep begraven onder blad en aarde of ze houden de soort in stand als ei of pop. De vlinders zijn gevlucht of overwinteren in spleten en schuurtjes. Salamanders, kikkers, egels, hommels, oorwormen en vogels willen best in je tuin overwinteren. Geef jij ze die kans?

De nuttige egels Egels vinden in een hoop snoeihout dat je ergens op een rustig plekje in de tuin stapelt een veilig en vooral ook warm onderkomen. Onder een hoop stenen, vele meters bij een vijver vandaan, vond ik vorig jaar tientallen salamanders. Kikkers duiken onder in de vijvermodder en padden doen hetzelfde in allerlei holten onder de rand van de vijver. Takkenhopen, takkenrillen en bladwanden zijn hotels voor egels, andere kleine zoogdieren, amfibieën, reptielen en insecten die een winterslaap houden. Er zijn ook van wilgentenen gevlochten huisjes voor egels te koop, maar in mijn tuin verkiezen ze de nonchalante takkenhopen. Beestjeshotel Een specifiek insectenhotel creëer je bij voorkeur in de lente al. Gebruik steenpuin, oud hout, takken en ander materiaal en hang ze met leem aan elkaar. Zorg voor talrijke gaatjes van twee tot twaalf millimeter diameter, zo een vijftien centimeter diep in onbehandeld, niet vezelig hout, holle stengels en openingen. Geperforeerde bakstenen zijn ideale componenten en voor solitaire bijen en wespen kan je gaatjes van verschillende dikte in een houten balk boren. Geef ook de tuin rust Na een intense zomer boordevol activiteit, groei en bloei heeft ook je tuin tijdens de herfst nood aan wat rust. Laat de borderplanten sepia en zelfs bruin worden. Straks, als de herfst doorzet en het echt gaat winteren, houden de versleten stengels een luchtlaagje vast dat de ondergrondse plantendelen beschermt. Ook de gevallen blaadjes worden door de droge stengels vastgehouden. Die laag geeft een extra bescherming aan de talloze kleine afbraakorganismen die het daaronder nog warm genoeg hebben om hun composterende werking te beginnen. De grondstructuur zal er wel bij varen. Nestkastjes ophangen Het vogelvolkje in de tuin gaat vaak al in de winter op zoek naar gepaste nestgelegenheden. Omdat in onze moderne huizenbouw spleten en holten vaak ontbreken, vinden huismussen maar ook andere holenbroeders zoals mezen geen of nauwelijks nestgelegenheid. Met de plaatsing van nestkastjes nodig je insecteneters uit in de tuin en geef je levensruimte aan de kleurige verenpakjes en de amusante zangertjes. Hang ze op in het najaar of in het begin van de winter. Verwacht niet dat één of meer mezenfamilies alle insecten in je tuin verorberen. Ze vangen allicht wel de ergste plagen: een koppeltje koolmezen vangt in de drie weken durende broedtijd ongeveer 10.000 rupsen voor zijn nestjongen. Het legt daarvoor zo’n honderd kilometer af. Daarom verdienen ze een degelijk onderkomen.


31

In een takkenril vinden egels en kleine zoogdieren een onderkomen voor de winter.

Vetbollen en voederplankjes Ongezouten en ongebruikt frituurvet is uitermate geschikt om er, met de kleinkinderen, vetbollen van te maken. Smelt het in een pan. Het moet niet heet zijn, wel gewoon gesmolten. Meng er al roerend vogelzaad door. Giet de warme brij in een vorm, een halve kokosnoot bijvoorbeeld. Leg nog voor alles stolt een stevige katoenen draad in de vorm en zorg dat de draad een eind uit de vorm hangt. Is de brij hard, dan kan je hem buiten ophangen. Verzadigd vet is uitermate geschikt omdat de vogels daar echt nood aan hebben. Een vetbol of een eenvoudig, kattenveilig voederplankje brengt leven in de tuin. Hang of plaats ze relatief dicht bij een venster... prachtig uitzicht verzekerd! Noten voor vogels en eekhoorns Eigenaars van een notenboom weten soms niet wat gedaan met de oogst. Nochtans weten eekhoorntjes er wel raad mee: ze kraken ze zonder moeite! Ook kraaien kunnen dat. Andere tuinvogels zijn blij als je de noten met een hamer voor ze vermorzelt. Zo genieten ze moeiteloos mee van het olierijke notenvlees.

Oorwormen Oorwormen danken hun naam, volgens de legendes, aan een oud recept. Ze zouden vroeger vermalen worden en in drankjes verwerkt die oorpijn moesten tegengaan. Oorwormen zijn uiterst nuttige beestjes die, net als spinnen, een massa schadelijke insecten en hun eieren opruimen. Daarom hang ik altijd omgekeerde terracotta bloempotjes aan de fruitbomen. Het is een amusant gezicht en ik help er diertjes mee. Ook een vogelverschrikker met een hart van stro is een gedroomd winterslaaphotel voor insecten en allerlei kleine diertjes.

■

Tekst en foto's Ivo Pauwels


32

item

G N I D E I B N A A S G N I N E P O E N O R K R HOTEL ZAUAN DE MOEZEL DIRECT

de kampioen

f vakanties

in alles inclusie

STEN

KINGSKO

BOE NG / GEEN ANBETALI

GEEN A

5 dagen alles inclusief***Moezel Hotel Zur Krone Oberfell / Cochem / Moezel

- ontvangst met warme lunch of koffie en gebak - 4x overnachten, 4x ontbijtbuffet, 4x warme lunch en 4x keuzediner - dagelijks zijn de drankjes van 17.00 t/m 24.00 uur gratis - gratis gebruik fietsen / infotheek / wifi / parkeren / fiets-, en wandelkaarten - regelmatig entertainment o.a. live muziek, wijnproeverij, wandeltocht etc. - nieuw koffiecorner: hele dag gratis koffie / thee autoreis - gratis leuke bustocht door het Moezel-, Eifelgebied -45% korting - Moezelkaart, u reist gratis per bus / trein door de regio 95 nu249,95 weg voor - kortingskaartjes diverse boottochten over de Moezel - twee schitterende panoramaterrassen met uitzicht over de Moezel, met haar voorbijvarende schepen

159,

Februari:

Maandag 01 februari € 159,95 Vrijdag 05 februari € 199,95 Dinsdag 09 februari € 169,95 Zaterdag 13 februari € 169,95 Woensdag 17 februari € 169,95 Zondag 21 februari € 169,95 Donderdag 25 februari € 169,95 Maandag 29 februari € 169,95

Maart / April: Vrijdag 04 maart Dinsdag 08 maart Woensdag 16 maart Donderdag 24 maart Maandag 28 maart Vrijdag 01 april Dinsdag 05 april Vrijdag 13 april

€ 169,95 € 169,95 € 169,95 € 199,95 € 199,95 € 235,00 € 235,00 € 235,00

Voor de overige data bekijk onze website

T

0049 2953 9626 580 Nederlands gesproken

www

enjoyhotels.be

Voor alle Enjoyhotels geldt geen aanbetaling, geen boekings-, en reserveringskosten, geen toeslag 1 persoons kamers. Exclusief evt toeristenbijdrage.


33

n e d e i b e g e i t n a k a v s d n a l s t i u D r a Erop uitent “awaar voor uw geld” vakanties m

de kampioen

f vakanties

in alles inclusie

LING / N AANBETA

GEE

5 dagen alles inclusief Sauerland

autoreis

*** Alpin Hotel Schmallenberg / Winterberg

-45% korting

159,95

- 4x overnachten - 4x ontbijt, 4x lunch en 4x keuzediner - dagelijks zijn de drankjes van 17.00 t/m 24.00 uur gratis. Nieuw Koffiecorner hele dag gratis koffie / thee - gratis gebruik infotheek / fietsen / wifi / 249,95 parkeren / zwembad div sauna’s nu weg voor - live muziek, dagtocht per touringcar, gratis reizen per bus en trein, kegelbaan

Januari: 3 (159,95) Januari: 7, 11, 17 en 25 (199,95) Februari: 8 (krokus: 249,95) Februari: 1, 15 en 22 (199,95) Maart: 1, 5, 9, 13, 17 en 21 (199,95)

5 daagse alles inclusief Sauerland

5 daagse alles inclusief Sauerland

autoreis

*** s Schlosshotel Sophia Bad Wunnenberg / Sauerland

-40% korting

159,95

- 4x overnachten - 4x ontbijt, 4x lunch en 4x keuzediner - dagelijks zijn de drankjes van 17.00 t/m 24.00 uur gratis. Nieuw Koffiecorner hele dag gratis koffie / thee - gratis gebruik e-bikes / wifi / parkeren / 239,95 jeu des boules baan nu weg voor - live muziek, dagtocht per touringcar, boottocht, bowling, Magic WoboShow

Januari: 3 (159,95) Januari: 7, 11, 17, 21, 25 en 29 (175,00) Februari: 6 (krokus: 235,00) Februari: 10, 14, 18, 22 en 26 (199,95) Maart: 1, 5, 9, 13, 17 en 21 (199,95)

5 dagen alles inclusief Moezel

autoreis

*** Hotel Marleen Siedlinghausen / Winterberg

- 4x overnachten - 4x ontbijt, 4x lunch en 4x keuzediner - dagelijks zijn de drankjes van 17.00 t/m 24.00 uur gratis. Nieuw Koffiecorner hele dag gratis koffie / thee - gratis gebruik e-bikes / wifi / parkeren / korting 239,95 kegelbaan nu weg voor - live muziek, dagtocht per touringcar, boottocht, Magic WoboShow Januari: 3 (159,95) Januari: 7, 11, 17, 21, 25 en 29 (175,00) Februari: 6 (krokus: 235,00) Februari: 10, 14, 18, 22 en 26 (199,95) Maart: 1, 5, 9, 13, 17 en 21 (199,95)

-40%

159,95 T

STEN KINGSKO

GEEN BOE

0049 2953 9626 580 Nederlands gesproken

autoreis

*** Hotel Erica Treis Karden / Cochem

- 4x overnachten - 4x ontbijt, 4x lunch en 4x keuzediner - dagelijks zijn de drankjes van 17.00 t/m 24.00 uur gratis. Nieuw Koffiecorner hele dag gratis koffie / thee - gratis gebruik infotheek / fietsen / wifi / korting 235,00 parkeren - live muziek, dagtocht per touringcar, nu weg voor boottocht, gratis reizen per bus en trein Februari: 5 (krokus: 235,00) Februari: 9, 13, 17, 21, 25 en 29 (199,95) Maart: 4, 8, 12, 16, 20, 24 en 28(199,95) April: 1, 5, 9, 13, 17, 21, 25 en 29 (235,00)

-35%

199,95 www

enjoyhotels.be

Voor alle Enjoyhotels geldt geen aanbetaling, geen boekings-, en reserveringskosten, geen toeslag 1 persoons kamers. Exclusief evt toeristenbijdrage.


34

gezondheid

De onzichtbare doder Koolstofmonoxide (CO) is een kleuren geurloos gas, dat vrijkomt door een onvolledige verbranding, wanneer de ruimte onvoldoende verlucht is en er te weinig zuurstof aanwezig is. Je kan dit onder meer zien wanneer de vlam van je verwarmingstoestel op gas of op mazout geel kleurt. CO tref je aan bij brand, in industriële rookgassen, maar ook in sigarettenrook en de uitlaat van een auto. Vervuilende stofpartikels en gassen kunnen leiden tot een verhoogde irritatie van de neus en de keel. Klachten van astma en chronisch longlijden (COPD) kunnen toenemen, en de longfunctie kan afnemen. Een CO-vergiftiging kan dodelijk zijn.

D

e symptomen van een CO-vergiftiging worden vaak verward met een voedselvergiftiging, griep of een migraineaanval. Als je CO inademt, dringt dat in je bloed en verstoort dat het transport van zuurstof op de rode bloedlichaampjes. De CO neemt als het ware de plaats in van zuurstof. Hoe meer CO er wordt vastgehecht, hoe gevaarlijker voor de gezondheid omdat de organen steeds minder zuurstof krijgen. Er bestaan twee vormen van CO-vergiftiging: een chronische en een acute vergiftiging. Acute vergiftiging Een korte blootstelling aan een relatief hoge concentratie CO. Gevolgen en symptomen: ❉ een onmiddellijke ademhalingsstilstand is mogelijk; ❉ zwakte, problemen om zich voort te bewegen en verwardheid kunnen optreden.

Laat jaarlijks je schoorsteen en andere afvoerleidingen proper maken.


❉ mogelijk verlies van bewustzijn. Indien er geen hulp komt, zijn een coma en overlijden reëel. Deze ernstige vergiftiging vraagt om een snelle opname in een ziekenhuis. Chronische CO-vergiftiging Een langdurige blootstelling aan CO. Gevolgen en symptomen: ❉ hoofdpijn; ❉ misselijkheid; ❉ een onverklaarbare vermoeidheid; ❉ moeite om in te slapen; ❉ geheugenverlies; ❉ problemen om te focussen; ❉ pijn in de borst, buik en spieren. Hoe bied je eerste hulp? Open ramen en deuren om de ruimte maximaal te verluchten. Zet het betrokken toestel uit en haal het slachtoffer weg uit de kamer. Als de persoon in kwestie nog bij bewustzijn is, verwittig dan de huisarts. Is dat niet meer het geval, bel dan meteen

35 35

de hulpdiensten (112) en meld dat het om een CO-vergiftiging gaat. Koolstofmonoxide veroorzaakt jaarlijks heel wat ongevallen waarvan ongeveer drie procent met dodelijke afloop. In België en Frankrijk is CO de meest voorkomende oorzaak van dodelijke ongevallen door vergiftiging. CO-intoxicatie komt voor in alle leeftijdsgroepen, maar in twee op de drie van de dodelijke gevallen gaat het om 65-plussers en is een slecht werkende kachel de hoofdoorzaak. Wat kan je doen om problemen te voorkomen? ❉ Beperk het gebruik van verwarmingstoestellen zonder rookafvoer. Gebruik verplaatsbare verwarmingstoestellen op basis van gas, petroleum of mazout niet langer dan een uur. Gebruik ze zeker niet wanneer je slaapt. ❉ Zorg steeds voor verse luchtaanvoer in de kamer en een goede afvoer van verbrandingsgassen, zeker bij een gasgeiser of een verwarmingstoestel zonder rookafvoer. ❉ Let op aanwijzingen voor een onvolledige verbranding: een gele vlam, roetafzetting rond het toestel of een hoge luchtvochtigheidsgraad. ❉ Wees alert voor tekenen die wijzen op CO in een ruimte: veranderd gedrag van huisdieren, symptomen als hoofdpijn, misselijkheid, braken, gezichtsstoornissen, zwaktegevoel, hartkloppingen bij verschillende aanwezigen of symptomen die telkens bij dezelfde activiteit (bv. douchen) optreden. ❉ Laat je verwarmingstoestel regelmatig nakijken door een erkend vakman. ❉ Gebruik de dampkap boven gasfornuizen. ❉ Plaats geen te grote kachel in een te kleine ruimte. ❉ Brand in je open haard enkel droog en onbehandeld hout. ❉ Laat jaarlijks je schoorsteen en andere afvoerleidingen proper maken.

Professioneel advies en vrijblijvende offerte aan huis?

Bel gratis 0800 250 23 - www.lathu.be

Bron: www.cm.be


36

menu

Volop aan de bak!

Koekjestijd!

Koekjes van eigen deeg

Is er een mooier moment dan samen koekjes te bakken? De keuken die heerlijk geurt naar alle lekkers dat goudbruin kleurt in de oven… Deze American whoopies, de knapperige frambozenkoekjes, zalig zachte speculoos én hartige kaaskoekjes, staan nu al in je geheugen gegrift.

Frambozenkoekjes

American whoopies

✤ 350 g bloem ✤ 150 g suiker ✤ 200 g boter ✤ 4 el melk ✤ 8 el frambozenjam (of andere) ✤ snuifje zout

✤ 200 g suiker ✤ 1 blikje gesuikerde gecondenseerde melk (400 g of 305 ml) ✤ 250 g boter ✤ 1 tl vanille essence ✤ 2 eieren ✤ 450 g zelfrijzende bloem ✤ 1 pak mini-Smarties

(ongeveer 40 stuks)

Doe de bloem, suiker en koude boter in een kom en wrijf tussen je vingers tot fijne kruimels. Voeg de melk toe tot het een vaste materie wordt en kneed kort verder met de hand tot je er een bal van kan vormen. Doe in folie en laat 30 minuutjes rusten in de frigo. Verwarm de oven voor op 180°. Schep met een koffielepel kleine partjes deeg en bol ze tot een balletje. Leg op het bakpapier, en druk met je duim een holte in het deeg. Schep wat confituur in de holte en bak 12-14 minuten tot de randen van de koekjes goudbruin zien. Laat uitharden op de bakplaat en raak ze niet aan voor ze koud zijn.


(30 whoopies)

Smelt de boter in de melk en de suiker. Voeg vanille en eieren toe en zorg dat het geheel goed gemengd is. Zeef de bloem in een grote kom, voeg de natte ingrediënten toe aan de droge en roer goed. Dek af en laat 1 uur opstijven in de koelkast. Rol er flinke bollen van (iets groter dan een golfbal) en leg ze per 6-8 op de bakplaat zodat ze voldoende ruimte hebben om uit te deinen. Bak goudbruin (12 min ongeveer), haal uit de oven en druk er meteen de Smarties in. Laat afkoelen.

37

Zachte speculaas

Hartige kaaskoekjes

✤ ½ ei ✤ 200 g moscovado-suiker of donkerbruine suiker ✤ 100 g zachte boter ✤ 350 g zelfrijzende bloem ✤ 1 flinke el speculaaskruiden of kaneel ✤ 65 ml volle melk ✤ 40 blanke amandelen ✤ snuifje zout

✤ 125 g gewone bloem ✤ 110 g sterke cheddar (geraspt) + beetje extra ✤ 110 g boter ✤ 2 eigelen ✤ 1 snuifje zout ✤ 1 snuifje zwarte peper ✤ 1 snuifje cayennepeper

(40 koekjes)

Doe alle ingrediënten in een grote kom en meng tot een homogene massa. Wikkel het deeg in vershoudfolie en laat 2 uur rusten in de koelkast. Verwarm de oven voor op 180°. Rol bolletjes van het deeg en duw ze plat met je hand. Leg de koekjes op een bakplaat met siliconenmatje. Bak 10-12 minuten, haal even uit de oven, duw in elk koekje een amandel en laat nog 2 minuten bakken. Laat ze uitharden op een taartrooster.

(30 koekjes)

Meng bloem, kaas en boter in een foodprocessor tot fijne kruim. Kruid met zout, peper en paprika. Voeg er het eigeel aan toe en mix tot het een zachte bal wordt. Voeg eventueel een beetje water toe. Rol uit (5 mm) en steek uit met een vormpje. Leg op een siliconenmatje en bestrooi met wat extra cheddar. Bak goudbruin (12-15 min) op 180°.

■

Tekst en foto’s Ann Vertriest


38

info

Derdebetalersregeling bij de huisarts

Personen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming konden al geruime tijd gebruik maken van de derdebetalersregeling bij de huisarts. Daardoor moesten ze het terugbetaalde bedrag niet zelf voorschieten. Patiënten dienden wel zelf naar deze regeling te vragen en de huisarts kon de toepassing weigeren. Dat verandert nu, voortaan zal de regeling automatisch toegepast worden.

Verhoogde tegemoetkoming Personen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming betalen minder voor gezondheidszorg. Op die manier wil de overheid gezondheidszorg voor iedereen toegankelijk houden. Begin 2014 werden het Omnio-statuut en de verhoogde tegemoetkoming samengevoegd tot één eenvormige regeling. Enkel de benaming ‘verhoogde tegemoetkoming’ bleef verder bestaan. Ziekenfondsklever Wil je weten of je recht hebt op de verhoogde tegemoetkoming? Neem dan een gele klever van het ziekenfonds en kijk naar het laatste cijfer van het eerste deel van de code. Is dat een 1, dan heb je recht op de verhoogde tegemoetkoming, bijvoorbeeld 121/121. Zonder inkomensonderzoek Als je de inkomensgarantie voor ouderen (IGO), het gewaarborgd inkomen voor bejaarden (GIB) of de tegemoetkoming voor personen met een handicap (THAB)


ontvangt, krijg je automatisch de verhoogde tegemoetkoming. Er komt dan geen inkomensonderzoek aan te pas. Met inkomensonderzoek Iedereen die een laag inkomen heeft, kan de verhoogde tegemoetkoming aanvragen. In dat geval volgt er wel een inkomensonderzoek. Voor gepensioneerden kijkt men naar het inkomen van de maand die de aanvraag vooraf gaat. Dat bedrag wordt vermenigvuldigd met 12 en daarbij komt dan het vakantiegeld, het kadastraal inkomen en alle andere inkomsten. Dat inkomen mag niet groter zijn dan 17.424,93 euro bruto belastbaar jaarinkomen, te verhogen met 3.267,47 euro per persoon ten laste. Bij mensen met een gezinspensioen is de vrouw ten laste van de man. Voordelen verhoogde tegemoetkoming Met de regeling verhoogde tegemoetkoming betaal je minder remgeld

39

bij een bezoek aan de dokter, tandarts, kinesitherapeut of andere zorgverlener en ook voor sommige geneesmiddelen en bij opname in het ziekenhuis. Bij hospitalisatie is er een lager persoonlijk aandeel in de verblijfskosten en een verbod op ereloonsupplementen bij opname in een gemeenschappelijke kamer of tweepersoonskamer. Er geldt een lager plafondbedrag voor de ziektekosten die je jaarlijks moet betalen. Zodra je kosten tijdens een kalenderjaar 450 euro bedragen, krijg je automatisch voor de daaropvolgende prestaties het remgeld volledig terugbetaald. Doktersbezoek Breng je een bezoek aan de huisarts, dan kan je aanspraak maken op de derdebetalersregeling. Hierdoor moet je enkel nog het persoonlijk aandeel, het remgeld, betalen. De rest van het honorarium wordt rechtstreeks afgerekend tussen de arts en het ziekenfonds. Op 1 oktober 2015 past je huisarts deze derdebetalersregeling voortaan verplicht én automatisch toe.

de derdebetalersregeling. Dat kan de stap naar de huisarts vergemakkelijken. Goed nieuws! De extra procedure van het inkomensonderzoek blijft echter een hinderpaal om alles volledig automatisch te laten verlopen voor patiënten. Een volgende stap in die richting zal dus zeker nodg nodig zijn.

■

Tekst Niek De Meester

Meer info Meer informatie over de verhoogde tegemoetkoming, de derdebetalersregeling, conventionering en tarieven van zorgverleners kan je bekomen bij je plaatselijk ziekenfonds.

Voorbeelden Liz gaat naar haar huisarts die geconventioneerd is. Dat wil zeggen dat die het akkoord met de ziekenfondsen respecteert en dus de officiële tarieven toepast. Zij betaalt voor deze consultatie 20,92 euro en krijgt een getuigschrift mee dat ze bij haar mutualiteit indient. Enkele dagen later betaalt de mutualiteit haar 14,92 euro terug. De consultatie heeft Liz uiteindelijk 5 euro gekost. Mauro gaat naar dezelfde huisarts en de kostprijs voor zijn consultatie is eveneens 20,92 euro. Aangezien hij recht heeft op de verhoogde tegemoetkoming ligt de terugbetaling door zijn mutualiteit hoger, namelijk 19,92 euro. Bovendien heeft Mauro ook recht op de derdebetalersregeling en betaalt dus slechts 1 euro voor de consultatie. Zijn huisarts dient zelf het getuigschrift in bij de mutualiteit, weliswaar elektronisch, en recupereert zo het resterende bedrag van 19,92 euro. Stap in de goede richting Heel wat mensen die nu niet wisten waar ze recht op hadden of er niet naar durfden vragen, zullen voortaan automatisch gebruik kunnen maken van


40

actualiteit

“Ik kan niet

Luc Van Gorp, nieuwe voorzitter CM “Wat je van mij nog niet weet? Ik ben een muzikant, ik speel klarinet. Of beter, speelde. Toen we verhuisd zijn, ben ik ermee gestopt. Omdat ik niet meer in mijn vertrouwde groepje kon spelen.” Dat typeert de nieuwe voorzitter van CM Luc Van Gorp (48 jaar): “Ik speel niet graag alleen, pas in een groep kom ik tot mijn recht.” En dat talent kan hij meteen waarmaken in zijn nieuwe job.

“I

k word geraakt door mensen. Hoe kan je over zieken en patiënten praten maar er nog nooit een gezien, gevoeld of geroken hebben? Als zestienjarige ging ik mee met de ambulance. Een vrouw moest toen een CT-scan ondergaan. Ik vond het vies, een zieke vrouw optillen. Dat heeft zo’n indruk op mij gemaakt, ik wou het nooit meer doen. Maar toch is het in mijn lijf blijven zitten en ben ik er wel verder mee gegaan. Ik werd verpleegkundige en dat was een bewuste keuze.” Mis je het contact met patiënten? “De zorg voor mensen gaat nooit meer over. Vorige maand was ik bij de opening van een woonzorgcentrum. Een bewoner in een rolstoel vroeg me of ik hem naar zijn kamer wou brengen. Zoiets doe ik graag. Ik kan me ergeren aan de gedachte dat de mens perfect maakbaar is. Mensen zijn tot elkaar veroordeeld, de zorg komt van elkaar. Ook van gewone mensen, niet alleen van professionelen. Want zorg moet ervoor zorgen dat ze vanuit de gemeenschap wordt georganiseerd, dat mensen geïntegreerd blijven in de samenleving. Een mens is fundamenteel relationeel, niemand kan zich alleen ontwikkelen. De dag dat je je door anderen moet laten verzorgen ziet niemand graag komen, maar we kunnen ervoor zorgen dat het ook niet zo erg is. Dat begint met de mens graag te zien in zijn niet-af zijn, in het kunnen vergeven en opnieuw beginnen. Mensen die lid worden van CM dragen bij tot solidariteit. Zowel leden als vrijwilligers zijn verbonden en maken mee het verschil.”

De dag dat je je door anderen moet laten verzorgen ziet niemand graag komen, maar we kunnen ervoor zorgen dat het ook niet zo erg is. © Stefan Dewickere


41

alleen spelen” Ervaarde je de overstap naar een grote organisatie als CM als enorm? “Ik kom uit de 1-op-1 zorg. Toch kan ik in CM mijn ei kwijt. Als wij het niet doen, opkomen voor een toegankelijke zorg die op een ethische manier wordt uitgevoerd, wie dan wel? Zorg is jarenlang georganiseerd als ‘Ik, zorgverstrekker, weet wat het beste is voor jou, patiënt’. We zijn gelukkig geëvolueerd naar een zorg op maat en vraag van de patiënt. Alleen, we mogen nu ook weer niet doorschieten naar de andere kant. Iedereen moet een beugel of gelifte borsten hebben. Als je dat niet hebt, hoor je er niet meer bij, lijkt het. De markt bepaalt hoe we moeten leven en we hebben er geen antwoord op. Maar ik, en met mij de hele CM, zal me ertegen verzetten.” Wat boeit je in deze job? “Ik kan in deze job de geesten proberen te veranderen, een duidelijke visie uitdragen. En die visie krijg je door voeling te hebben met de basis, met de leden. Hoeveel mensen zijn er vandaag niet ziek? Beredder het maar allemaal: met twee gaan werken, de kinderen grootbrengen in een samenleving met als credo meer en meer. Het valt me op dat mensen in België niet meer in zichzelf geloven. We lopen depressief rond en kunnen moeilijk met veranderingen omgaan. Ook dat zie ik als een opdracht van CM: hoe organiseren we de samenleving zo dat iedereen er een gelukkige plek heeft. Ik ben trots om als voorzitter het stuur mee te kunnen vasthouden, mee richting te kunnen geven aan de samenleving. Van twee handen maak je er honderden, duizenden en je beïnvloedt zo de samenleving. Daarom moet je ook zo dicht bij mensen staan, geaard zijn.”

Wat zijn je grootste talenten? “Mijn vrouw vindt mij een goede redenaar en zegt dat ik zorgzaam ben. Ik zou er zelf nog aan toevoegen dat ik zeer geaard ben, ik sta dicht bij de aarde. Pas op mijn dertigste heb ik voor het eerst gevlogen en ik had ontzettend veel schrik om de aarde los te laten. Slechts in gelovige zin kijk ik naar de hemel, naar een leven groter dan het onze. Ik ben verbonden met de aarde, ik hou ook van de eenvoud van het leven. Ik wil mensen optillen, zoals je dat met een kast doet. Je duwt niet tegen een kast in de hoop hem zo te verplaatsen. Nee, je schuift je armen onder die kast en tilt hem zo op. Dat doe je met mensen ook. Je steekt je armen onder hen, in alle kwetsbaarheid en hulpbehoevendheid, om ze zo op te tillen.

De waarden en de wijsheid die ouderen hebben, mag je niet verloren laten gaan. Wie ouder is, staat ook anders in het leven.

Verder ben ik muzikaal. Behalve zelf spelen raakt de muziek me ook. Omdat er emoties aan vasthangen. Het nummer van Stash, Sadness, draaide op de radio toen ik in mijn auto stapte net nadat mijn vader overleden was. Zelfs K3 kan me ontroeren als ik zie wat dit met kinderen doet.” Welke rol in de samenleving zie je voor OKRA weggelegd? “OKRA speelt een verbindende rol in de samenleving: door te voelen wat er leeft bij wie vandaag een plek heeft in OKRA. En door de band te leggen met wie over dertig jaar een plek zou kunnen vinden bij OKRA. De waarden en de wijsheid die ouderen hebben, mag je niet verloren laten gaan. Wie ouder is, staat ook anders in het leven. OKRA laat dat allemaal tot z’n recht komen. De band tussen ouderen en jongeren is zo waardevol en ik merk dat OKRA ook inspanningen doet om die te versterken. Dat lijkt me de juiste piste te zijn. Verder is OKRA de geknipte organisatie om mee na te denken over hoe we kwaliteitsvol ouder willen worden en op welke ethische manier zorg georganiseerd moet worden.”

■ Tekst Katrien Vandeveegaete Foto Stefan Dewickere


42

mijn passie

Ik wil het hier beter achterlaten dan ik het gekregen heb ”Bioboer zijn is eigenlijk geen passie, wel een roeping,” zegt Jos De Clercq. “En als jonge gast heb ik die ook ervaren bij de Emmaüsbeweging. Bemin uw naaste zoals uzelf, daar draait het om. Hoe kan ik op zondag in de kerk zitten als ik iedere dag mensen bedrieg? Als ik ze het rechtvaardig loon voor hun werk ontzeg? Als ik iedere dag ongezond voedsel aan mensen verkoop? Met welk recht kan ik zeggen gelovig te zijn als ik iedere dag een stukje schepping afbreek? Ik ben een doener en het werd me snel duidelijk dat ik mijn leven zou wijden aan de landbouw en de natuur. Ik wil ze beter achterlaten dan ik ze gekregen heb.”

B

ioboer en leraar, Jos De Clercq, is een buitenmens die in het licht wil wonen. Ook in zijn huis, waar hij een blinde muur doorbrak met een lumineuze erker zodat zijn gedachten, zijn werk en zijn plannen geen donkere randjes zouden krijgen.

Boerenbetoging “Ik ben opgegroeid op een boerderij in het Limburgse Sint-Lambrechts-Herk. Van thuis uit kreeg ik een groot respect mee voor alles en iedereen. Ik werd regent landen tuinbouw maar zag tegelijk hoe die sector mismeesterd werd en hoe de boeren er bedrogen uit kwamen. Een cruciaal moment was de grote boerenbetoging halfweg jaren 70 waar mijn pa aan deelnam. De melkprijs bleef al jaren veel te laag. Dat had ik gemerkt aan de briefjes die ik voor pa bijhield. Maar zelfs die grote betogingen hebben daar niets aan veranderd. Mijn pa verkocht ook beesten. Er komt een koopman langs en die zegt ‘Ik geef zoveel voor dat beest.’ Mijn vader antwoordt dan ‘Veertien dagen geleden was die nog meer waard!’ ‘Ja’, zegt de koopman dan weer ‘De prijzen zijn gedaald!’ Vertel zoiets eens aan een loontrekker... dat hij de volgende maand zonder reden opeens veel minder loon krijgt voor hetzelfde werk. Boeren worden bedrogen. Die onrechtvaardigheid, daar kon ik niet mee overweg. Als ik ‘s avonds met pa de stal verliet, zei hij ‘Menneke, word maar nooit boer! Ge moet hard werken en iedereen profiteert van u’. Die wijze raad sloeg ik in de wind, want mijn vader had me als kind laten helpen op de boerderij. Ik was gepakt door die ‘ongeneeslijke ziekte van het boerenleven’.

“Ik produceer alle voeder voor mijn dieren zelf en verkoop hun vlees aan mensen die vlakbij wonen, aan particulieren.”


En dan studeer je. De wereld gaat open, je leest boeken en je stelt die grote afhankelijkheid vast van de landbouwer ten opzichte van alles wat rond het boerenbedrijf zit. De boer wordt gemolken door degene die zijn product afneemt en door al zijn toeleveranciers.” Geen mest- en sproeistoffen “Ik wist, dit moet anders. Ik heb handen aan mijn lijf, ik ga het dus anders doen. Zo ben ik stilaan begonnen met een bedrijf uit te bouwen waarin ik onafhankelijk kon werken, los van de toeleveranciers. Zo kwam ik uiteraard terecht bij de biologische landbouw: ervoor zorgen dat je planten kunnen groeien zonder al die mest- en sproeistoffen. Vroeger zagen de meststoffenfirma’s mij graag komen. Maar nu ik niet meer bij ze koop, moet ik mooi vragen om aan wat kalk te geraken. Ik wou ook niet voortdurend mijn bedrijf groter en groter maken zoals ons werd aanbevolen. Ik produceer alle voeder voor mijn dieren zelf en verkoop hun vlees aan mensen die vlakbij wonen, aan particulieren. De beste consumenten van de wereld wonen in ons eigen land, zij willen geld besteden aan goed voedsel. Waarom moeten wij per se melk en peren produceren voor de Chineeskes? Een landje als het onze dat je op de wereldbol niet ziet liggen dat voor vier miljard Chinezen voeding wil produceren? Dat lijkt mij totaal absurd. En waarom moeten we in België zoveel varkens kweken? Je kan die in ons land niet allemaal kwijt. Bovendien eten ze ingevoerd Braziliaans voeder. Belgisch kan je ze dus amper noemen.” Tussen de koeien opgegroeid “Werken voor en in je buurt gaan soms mooi samen. Een kennis van me had een stuk grond gekocht om zelf in te tuinieren, maar toen kreeg hij een ongeval en kwam in een rolstoel terecht. Vaarwel het tuinieren... Ik kreeg zijn grond om hem te bewerken en zo heeft die man toch een beetje opbrengst van zijn tuin. Ik ‘betaal’ hem met mijn gekweekt vlees en daar is hij blij mee. Ik ben tussen de koeien opgegroeid op de oude lemen boerderij van mijn vader, zeven kilometer hier vandaan. Vandaag ben ik de zevende generatie die daar boert. Na tien jaar kreeg ik een zusje en in de kleine

43

woning moest er nog een kamertje worden bijgemaakt. Tijdens de werken heb ik weken geslapen met een gordijn tussen mij en de koeien. ’t Was zomer en ons ma haalde ’s morgens de koeien binnen, die kregen eten in hun krib en ik werd gewekt door hun gesmak. Mijn nieuw kamertje lag vlakbij de koeienstal en elk vreemd geluid had ik meteen gehoord. Makkelijk voor pa en ma want ik heb hen vaak wakker gemaakt als er een koe aan het kalveren was. ’t Is mooi om bij zo’n bevalling te mogen helpen, dan help je mee aan nieuw leven. Mensen die dat niet kennen, vinden die weeë geur van vruchtwater en mest vies, maar een boerenzoon leert daar mee omgaan. Het is de geur van nieuw leven, voor mij de beste geur die er is. Nu heb ik op mijn bedrijf Limousinkoeien. Mijn eerste koe die ik in 1991 kocht, is twintig jaar oud geworden. Het zijn niet alleen mooie dieren, ze zijn zelfredzaam. Ze worden zelden ziek. Gebeurt dat toch, dan verzorgen we ze. Ook met antibiotica als dat moet. Diervriendelijkheid houdt ook in dat je je dieren niet nodeloos laat afzien. Bij een bevalling komt er geen dierenarts aan te pas. De koeien trekken hun plan, ze zitten in groepjes van zeven, acht bij elkaar en bij het kalveren kijken de ‘tantes’ toe. Ze gaan eens snuffelen en kennis maken met het nieuwe leven. Het verschil met de

dikbillen van het wit-blauwe ras is onder meer dat de pasgeboren Limousinkalfjes zo’n 35 kilo wegen en de dikbilkalveren rond 70 kilo bij de geboorte. Daarom hebben die boeren vaak wel een dierenarts nodig bij de geboorte.” Altijd vakantie “Tot mijn twintigste ben ik nooit op vakantie geweest. Dat leerde ik pas toen ik mijn vrouw leerde kennen. We trokken naar Bretagne. Ik ervaarde er een bepaald gevoel van rust maar door de jaren heen kreeg ik dat vakantiegevoel ook als ik hier rondliep op mijn boerderij. ‘Op vakantie in je eigen leven’, hoorde ik Kees van Koten eens iemand typeren. Dat ben ik, dacht ik toen. Ik werk wel vele uren per dag, maar dat is allemaal liefhebberij. Dat is niet werken, dat is je leven. Ik heb natuurlijk ook maar 24 uur in één dag en ik heb ook een gezin. Door mijn gedreven bezig zijn, krijg ik wel eens het verwijt van onze kinderen ‘Papa, ge zijt er nooit. Ge zijt altijd met uw werk bezig’. Ja, ik besef dat. Misschien heb ik van thuis zo’n bepaalde vorm van geloof meegekregen, die gedrevenheid om het goed te willen doen voor andere mensen. Daar kruipt tijd in. Veel heilzame tijd, denk ik.”

■

Ik werk wel vele uren per dag, maar dat is allemaal liefhebberij. Dat is niet werken, dat is je leven.

Tekst Hilde Masui-Wenderickx Foto Mine Dalemans OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015

44

met de kleinkinderen

De neusjes achterna Gent is een stad met veel gezichten, met de drie torens op een rij als belangrijkste oriëntatiepunt. In het STAM, het Gentse stadsmuseum, in de oude Bijloke abdij worden kinderen uitgenodigd om hun eigen toren te bouwen en die een plek te geven in de stad. Oona-Lisa (12), Stef-Kamiel (10) en Eva-Luna (8) vroegen aan grootvader Willy om mee de bouwstenen te verzamelen.

“W

at is een cuberdanny?” vraagt Eva-Luna als ze het doeboekje van de kinderzoektocht in handen krijgt. Zus Oona-Lisa weet het antwoord: ‘Herken je de vorm niet? Dat zijn de rode neusjes die ze als snoep verkopen.’ Poetie Willy vult aan: ‘Cuberdons is de officiële naam en er is tussen de verkopers ervan al heel wat heisa geweest.’ Maar dat laat het gezelschap niet aan hun hart komen. Er is werk aan de winkel, willen ze hun toren voltooid krijgen. Gent in vogelperspectief De eerste opdracht is al meteen raak. Op de plattegrond van het hedendaagse Gent zoeken ze de plek waar hun toren moet komen. ‘Veertien stappen voorwaarts, vier naar rechts’, zegt het doe-boekje. Poetie Willy is verstrooid en stapt meteen naar rechts. Hij komt een eind buiten de stad terecht. Uiteindelijk vinden ze toch de haven. ‘Is dat niet vlakbij de Muide?’, vraagt poetie Willy zich af. Stef-Kamiel zoekt ijverig in de rechterbenedenhoek: ‘Waar ligt de Ghelamco’? Zijn toren zou wel bij het nieuwe voetbalstadion mogen staan. Veel eeuwen terug, toen Gent nog Ganda heette, verrees de Belforttoren. ‘En ik vind hem de mooiste van de drie’, zegt Eva-

Luna. Ze is de jongste van de bende en neemt de kleine vraagjes voor haar rekening want het Cuberdanny spel is best wel moeilijk. ‘Welke rivieren lopen er alweer door Gent?’, test poetie Willy de kennis van zijn kleinkinderen. ‘De Schelde en de Leie’, roepen Oona-Lisa en StefKamiel, nadat ze eerst het oude Ganda op de maquette hebben bestudeerd. Een toren vol leven Het spel laat de kinderen kennismaken met het reilen en zeilen van het Gentse leven in de middeleeuwen. In de mooie abdijrefter mogen ze hun eigen muurschildering ontwerpen. ‘Kijk ook eens naar het spitstongewelf’, zegt poetie Willy. Meteen heeft hij een stuk van het kruiswoordraadsel op de laatste bladzijde van het boekje opgelost. ‘Oei, daar hebben we nog niet naar gekeken’, schrikt Oona-Lisa en ze gaat meteen aan de slag om het codewoord te vinden. Intussen hebben de andere twee het prieeltje ontdekt van waaruit je uitzicht hebt op Gent zoals het er na de woelige tijden van graven, hertogen en keizers uitzag. ‘Vergeten we niet een belangrijke figuur?’ De kinderen worden teruggestuurd naar de zaal van de zestiende eeuw. Inderdaad, Keizer Karel die in het Prinsenhof geboren is, zijn ze in Gent nog niet vergeten. Nog elk jaar halen ze de strop boven die hen om de nek werd gelegd omdat ze aan de keizer geen belastingen wilden betalen.

Ò OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015

Veel eeuwen terug, toen Gent nog Ganda heette, verrees de Belforttoren. ‘En ik vind hem de mooiste van de drie’, zegt Eva-Luna.

Vayamundo De Kinkhoorn & Ravelingen in Oostende vanaf

Allegro midweken met Vlaamse topartiesten! Logement + uitstap + optreden Vlaamse artiest! • • • • • •

€200

per persoon

INBEGREPEN 5 dagen | 4 nachten van maandag tot vrijdag in half- of volpension Optreden van een topartiest Iedere week bezoeken wij een boeiende plek in de omgeving (facultatief) Gastronomische belevenis: Thema-avond in het buffetrestaurant Maritieme wandeling met een hapje en een drankje (inbegrepen) Chocoladefestijn op donderdagavond

Midweek

Optreden

Artiest

Uitstap

16/11 - 20/11

19/11

GARRY HAGGER

BEZOEK AAN LISSEWEGE

23/11 - 27/11

25/11

LISA DEL BO

BATTLEFIELD TOUR

30/11 - 04/12

03/12

MARJAN BERGER

WEST-VLETEREN | JULES DESTROOPER

07/12 - 11/12

10/12

ALWIN

BEZOEK AAN SLUIS

14/12 - 18/12

17/12

FRANK GALAN

KERSTMARKT IN LILLE

RESERVEREN Vayamundo De Kinkhoorn & Ravelingen Zeedijk 290-330, 8400 Oostende T : 078 156 100 (lokaal tarief) E : [email protected] www.facebook.com/vayamundo.be

www.vayamundo.be

46

Wie torens bouwt, moet kunnen tellen Welke toren is nu het hoogst: het Belfort of de mooie Boekentoren die in 1933 door Henry van de Velde is gebouwd? Na een lange rekensom waar Stef-Kamiel kampioen in is, leren ze dat de Boekentoren met zijn vierentwintig verdiepingen uitkomt op 64 meter. ‘En de oude Belforttoren dan?’, vraagt Eva-Luna, haar favoriete toren indachtig. In de zaal waar de industriële revolutie de stad een nieuw uitzicht gaf, vindt ze het antwoord. ‘95 meter’, zegt ze enthousiast, ‘en dan moet de draak er nog bij’. Of de kinderen hun cuberdanny toren ook zo hoog willen bouwen? Het museumspel eindigt aan een lange tafel, volgestapeld met Lego-blokken. Ze gaan meteen aan de slag. Ook poetie Willy. Wedden dat hij de hoogste toren maakt!

Het museumspel eindigt aan een lange tafel, volgestapeld met Lego-blokken.

■

Tekst Suzanne Antonis Foto’s Lieven Van Assche

Info: STAM, Bijloke site, Godshuizenlaan 2 in Gent, 09 267 14 00, www.stamgent.be Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 18.00 uur Toegang: 8 euro, met korting: 6 euro Extra info: Het Cuberdanny doe-boekje kan je vragen aan de receptie (5 euro).


Stijlvol uitwaaien

uit

47

Even weg van het strand, op zoek naar verborgen sites en droevige vissersverhalen. Uitwaaien tussen de uitgestrekte duinheuvels en tussendoor wat knabbelen van een handvol garnalen. De kust zoals je ze nog niet beleefde.

W

e zijn op weg naar een schitterende parel aan de Belgische Noordzeekust. Ook in het najaar ben je hier nooit alleen. Op de Zeelaan in Koksijde-Bad heerst immer een gezellige drukte. Shoppers halen er hun hart op. Op de uitgestrekte promenade zigzaggen wandelaars, fietsers en gocartrijders. Iedereen pikt ondertussen de laatste zonnestralen mee. KoksijdeOostduinkerke kan bogen op oude tradities, sappige verhalen, uitbundige feesten, rijke kunstwerken en archeologische sites. We gaan op zoek naar de roots van het toerisme in deze badstad van de negentiende eeuw. We kijken onze ogen uit in de oude villawijken met haar art-decohuizen en modernistische gebouwen. We worden verliefd op de houten veranda’s en

pergola’s en bezondigen ons aan enig voyeurisme. Logeren doen we in Villa Deman, een gerenoveerd vissershuisje met de nostalgische looks van een eeuw geleden en het gegeerde comfort van vandaag. Het ligt vakbij Koksijde dorp en op fietsafstand van de kust. Glazen huis Zelfs het gemeentehuis van Koksijde is een toplocatie. De buitenkant, volledig in glas, symboliseert de openheid en transparantie van het bestuur. We lopen even op de jaarlijkse Floraliatentoonstelling Koket Koksijde, die deels binnen maar ook buiten voor het gebouw staat opgesteld. In het midden van de reusachtige ruimte bevindt zich de raadzaal, een bolvormig volume op stalen poten. Het lijkt wel een spiedend oog. Het evenementenplein voor het gemeentehuis werd ontworpen als een tribune met achthonderd zitplaatsen. Met onze gehuurde (gelukkig maar!) elektrische fietsen klieven we daarna door het duinenlandschap richting Oostduinkerke. Onderweg even pauzeren aan het bezoekerscentrum De Doornpanne.

Wandelend of fietsend uitwaaien in de duinheuvels van Oostduinkerke.

Ò


48

uit

Het glazen gemeentehuis van Koksijde symboliseert het transparant bestuur.

Op de Zeelaan van Koksijde geen gebrek aan trendy shops.

Dat ligt als een knooppunt tussen wandelen fietspaden midden in de duinen. We worden er ondergedompeld in de waterwinning en de fauna en flora van enkele natuurgebieden aan de kust. Van hieruit vertrekken verschillende bewegwijzerde wandelpaden. Daarna nog even doortrappen tot het Visserijmuseum Navigo in Oostduinkerke. Een verrassend ruim en modern gebouw met een boeiende interactieve tentoonstelling. Ideaal strand Vroeger trof je de paardenvissers ook op de stranden van noord-Frankrijk, zuidEngeland en Nederland. Vandaag zie je ze enkel nog in Oostduinkerke door de branding ploegen. De garnaalvisserij te paard is dan ook een diepgewortelde

In het Navigomuseum kom je alles te weten over de visserij van vroeger en nu.


traditie die deel uitmaakt van het vissersdorp. Ze is bovendien ook toegevoegd aan de Unesco-lijst met cultureel erfgoed. Deze plek beschikt niet alleen over een ideaal strand zonder golfbrekers of andere hinderpalen, de garnalen vinden hier blijkbaar een uitstekende voedingsbodem. De garnaalvisserij wordt beoefend bij laag tij gedurende ongeveer twee à drie uren. De paardenvisser of liever zijn paard trekt het zware garnaalnet achter zich aan. Daarbij stappen de paarden tot aan de borst in het water. De garnalen die op deze wijze gevangen en gekookt worden, zijn voor de fijnproevers een waar genot omdat ze zo uitzonderlijk vers zijn. Dit ambacht wordt vooral in het voor- en najaar nog uitgeoefend ter hoogte van de Schipgatduinen en Groenendijk. Maar voor de toeristen geven zij ’s zomers regelmatig demonstraties. Zes maanden van huis In het Navigomuseum worden we heel wat wijzer. Lang geleden was de Belgische kust een groot verlaten landschap met hier en daar wat vissersdorpen, verstopt tussen de duinen. Er waren weinig of geen wegen of winkels. Toerisme bestond nog niet. De lokale bevolking was arm en leefde van de visserij en landbouw. Gezinnen met zes tot twaalf kinderen waren geen uitzondering. Om alle mondjes te kunnen voeden, trokken de mannen naar het verre IJsland. Daarom noemen we ze de IJslandvaarders. In deze wateren zwom

49

vooral veel kabeljauw, een dure maar graag gegeten vis. De vissers vertrokken in februari en bleven tot september weg. Het leven aan boord was zeer hard. Dag en nacht werd er gevist, ook in zware weersomstandigheden. Wanneer een visser zes maanden op IJslandvaart was, stond zijn vrouw er thuis alleen voor. De opvoeding en verzorging van de kinderen kwam op haar schouders terecht. Het gezin woonde in een klein huis in de duinen, verstoken van alle comfort. Slapen met je kleren aan In totaal leefde men met zo’n zeventien man op een IJslandvaarder. Het leven op zee was geen lachertje. Op de kachel die tijdens de reis nooit gedoofd werd, stond twaalf uur per dag water of eten te koken. De kleren hingen in dezelfde ruimte te drogen. Een rokerige lamp, gevoed met levertraan, bracht nauwelijks licht. Alles was klam, het was er broeierig heet en het stonk er. De hygiënische toestand aan boord was erbarmelijk. Niemand waste zich. Het bloederig slijm van de kabeljauw kon alleen met zeewater van de kledij worden gespoeld. De mannen sliepen met hun kleren aan en verschoonden zich zelden. De meeste vissers schoren zich nooit tijdens de reis. Eenzijdige voeding, gebrek aan groenten, slecht drinkwater, te veel alcohol en onguur weer ondermijnden hun gezondheid. Verzwakte en oudere bemanningsleden waren vaak de eerste slachtoffers. De meest voorkomende ziektes waren ontstekingen maar in bepaalde periodes ook cholera, tyfus en de pokken. Anderen overleden aan leveraandoeningen en tuberculose. Het echt gebeurde verhaal van Jantje, net dertien en de mousse van ’t schip (de jongste aan boord die allerlei klusjes moest opknappen en ook nog spion speelde voor de kapitein) die op zijn verjaardag zijn vader zag overboord slaan en verdrinken, gaat door merg en been.

WASBAAR EN HERBRUIKBAAR

Bloeiende gemeenschap Een slapte in de benen? In Estaminet De Peerdevisscher, het stemmige museumcafé, kan je even bekomen van al dit zeegeweld. Na reservatie serveert men hier ’s middags zelfs slibtongetjes met frietjes. En dan nemen we onze aanloop voor een tweede museummastodont. In het Abdijmuseum Ten Duinen in Koksijde nemen we een duik in de middeleeuwen. Op de archeologische site zie je de abdij herrijzen in je verbeelding. Hier fluisteren de muren ons hun eeuwenoude geheimen toe. In het museum maken we kennis met het dagelijks leven in een cisterciënzerabdij. Negenhonderd jaar geleden trok kluizenaar Ligerius zich terug in de Westhoekduinen. Dit initiatief was de kiem voor een bloeiende abdijgemeenschap, die haar onuitwisbare stempel op de streek drukte. Wonen, werken, bidden, eten, spelen en liefhebben; raar maar waar, het middeleeuwse kloosterleven verschilde niet zoveel van ons moderne bestaan. Levensechte opstellingen in fascinerende decors zullen je zintuigen prikkelen. De abdijbewoners hielden er een strenge discipline op na. We verbazen ons over hun constante vastenhouding


50

uit

die nauwelijks vergelijkbaar is met het strengste dieet vandaag. Twee maaltijden per dag was normaal, drie maaltijden een luxueuze uitspatting. Nu we terug in Koksijde belanden, is het slechts enkele minuutjes volharden tot Sint-Idesbald. Paul Delvaux is wellicht de meest gerenommeerde kunstenaar die ooit in Sint-Idesbald verbleef. Je ontdekt alles over deze fascinerende kunstenaar in het Paul Delvauxmuseum. In het Abdijmuseum Ten Duinen kan je nog tot 3 januari genieten van de tentoonstelling Abdijen en Strips.

Voor wie een uitwaaiweekendje aan zee plant, ligt voor drie euro een nieuwe wandelkaart klaar bij de dienst Toerisme.

Info

Zeven wandelroutes Voor wie een uitwaaiweekendje aan zee plant, ligt voor drie euro een nieuwe wandelkaart klaar bij de dienst Toerisme van Koksijde-Oostduinkerke. De nieuwe wandelkaart bundelt alle gemeentelijke wandelroutes. Je kan hierbij kiezen uit maar liefst zeven wandelingen: Artiesten, IJslandvaarders, Schipgat, Witte Burg, Spelleplekke, Kruwers en Polderwandelroute. Alle routes zijn lusvormig en de afstanden variëren tussen de vijf en dertien kilometer zodat zowel de fervente stapper als de occasionele wandelaar zijn gading vindt. De routes gaan langs de mooiste plekjes van de badplaats, door de vele natuur- en

duinengebieden en langs de verschillende hoogtepunten van de gemeente KoksijdeOostduinkerke. Daarnaast werd ook rekening gehouden met de toegankelijkheid. Drie van de zeven routes bieden een verhard alternatief zodat deze toegankelijk zijn voor rolstoelen maar ook voor fietsers en buggy’s. Ook de hond kan op enkele routes mee de pootjes strekken.

■

Tekst Chris Van Riet Foto’s Dienst Toerisme Koksijde, Abdijmuseum, Visserijmuseum Navigo.

✤ Toerisme Koksijde-Oostduinkerke, Zeelaan 303, 8670 Koksijde, 058 51 29 10, www.koksijde.be ✤ www.belvilla.be, huiscode ‘BE-8670-121’, 03 808 09 54. ✤ In het Navigomuseum van Oostduinkerke loopt tot 22 november de tentoonstelling Oesterpassie, een zinderende tentoonstelling over zilte oesters en zeven zonden. ✤ In het Abdijmuseum Ten Duinen kan je nog tot 3 januari genieten van de tentoonstelling Abdijen en Strips. Rechtzetting Uit OKRA-magazine september: In het artikel Bruisend Bath stond foutief dat Jane Austen in Bath woonde van 1900 tot 1905. Zij leefde een eeuw vroeger en verbleef er van 1800 tot 1805. OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2015

51

Een greep uit de regionale activiteiten Antwerpen ■ Reisbeurs 1 december van 10.00 tot 17.00 uur Populierenhove 22, Zandhoven Info: [email protected], 014 40 33 51 ■ Uitwaaidag zingeving: Eenzaam maar niet alleen, alleen maar niet eenzaam, 8 december van 9.30 tot 15.30 uur Abdijlaan 16, Mol Meer info: [email protected], 014 40 33 51 ■ OKRA-Academie: Requiem voor Fauré, Jos Meersmans 8 december om 14.00 uur Vergadercentrum de LindePoort, Begijnenstraat 18 bus 2, Mechelen ■ OKRA-Sport: Wandelcriterium 9 december om 13.00 uur CC De Kollebloem, Kloosterhof, Puurs ■ OKRA-Academie: Reisreportage: Egypte, schaduw van het verleden 24 november om 14.00 uur CC Mechelen, Minderbroedersgang 5 Limburg ■ Academie Veldwezelt: voordracht over: Wat betekent onze familienaam? 16 november van 14.00 tot 16.30 uur Zaal Berenhof, Berenhofstraat 12, Veldwezelt Contactpersoon: Odette Biets, 089 71 77 33 of [email protected] ■ Academie Heers: Heup- en knieprothesen in evolutie door Dr. Luc Renson 26 november van 14.00 tot 16.30 uur De Bammerd, ’t Hofke, Paardskerkhofstraat 20, Heers Contactpersoon: José Larminier, 0473 75 39 62, [email protected] ■ OKRA Zingt: Samen populaire liederen zingen van de jaren ’50, ’60 en ‘70 onder begeleiding van ons eigen huisorkest. 30 november om 14.00 uur Buurthuis De Kardijk, Burg. Heymansplein 14, Beringen Info en inschrijvingen: Patricia Schoenaers, 011 26 59 30, [email protected] ■ Academie Genk: Ein Deutsches Requiem van Brahms. Luisterlezing door David Lodewyckx 3 december om 14.00 uur Kleine zaal C Mine 10, Genk Contactpersoon: John Botterman 089 36 23 41. Inschrijvingen: [email protected] ■ Academie Lommel: Reiservaringen van het cosmogolem cycling project 8 december om 14.00 uur Raadzaal, Lommel Inschrijven: Stan Bresseleers 011 55 14 41, [email protected] ■ Muziekacademie Hasselt: Docent Muziekgeschiedenis Johan Uytterschaut loodst ons door de muziek van de vroege negentiende eeuw 9 december van 14.00 tot 17.00 uur CC Hasselt zaal 3, Kunstlaan 5, Hasselt Contact: Karel Driessen, 011 22 75 17 of Gaston De La Haye 011 22 38 61, [email protected]

■ Academie Sint-Truiden: voordracht over:

Wat betekent onze familienaam? 14 december van 14.00 tot 16.30 uur Volksmacht, Luikersteenweg 7, Sint-Truiden Jos Lacroix, 0477 40 31 57, [email protected] ■ Vakantiebeurs: Kom mee genieten van het vernieuwde reisaanbod van OKRA 15 december om 13.00 uur Stadhuis van Genk, Stadsplein, Genk Meer info: OKRA-reizen Limburg, [email protected], 011 26 59 42 Oost-Vlaanderen ■ Voordracht: De staat van de Europese Unie, Ivo Belet, Europarlementslid 17 november om 14.30 uur LDC Maretak, Albrechtlaan 119 A – Aalst, academie. [email protected] ■ Academie Sint-Niklaas & Noord: Achter de schermen van het Belgisch koningshuis 17 november om 14.00 uur Conferentiezaal BIB, H. Heymansplein, Sint-Niklaas ■ Computerclub: Opslag in de cloud: Google Drive / Skydrive 23 november om 14.00 uur Sint-Salvatorstraat 28, 9000 Gent, [email protected] ■ Voordracht: Hoe wordt het nieuws gemaakt? Ann De Bie, journalist één 23 november en 10 december om 14.30 uur 23 november – CM-Hundelgemsestwg 690 – Merelbeke 10 december – De Schakel – Musselystr 26 – Zottegem [email protected] ■ Academie Wetteren: Achter de schermen van het Vaticaan 27 november om 14.30 uur CC De Poort, Markt, Wetteren ■ Dagwandeling: Wandeling van 15 km in Horebeke 7 december om 10.00 uur Kerkplein Horebeke, [email protected] ■ Concert: Goes en de Gasten ‘tussen ons gezegd en gezwegen’ 8 december om 14.30 uur N9 – Molenstraat 165 – Eeklo, Kaarten: 09 269 32 18 ■ Academie Dendermonde: Kerstmis in de muziek 11 december om 14.30 uur De Boomgaerd, Papiermolenstraat 3, Dendermonde West-Vlaanderen ■ Voordracht: Vrouwe Justitia, onbekend en onbemind door Jean-Marie Berkvens 17 november om 14.30 uur Oude Burg 19, Brugge ■ Film: Our little sister, 2014, drama van Hirokazu Koreda 19 november om 14.00 uur Budascoop, Kapucijnenstraat 10, Kortrijk ■ Academie: Lezing ‘Het leven als mens achter de muren van de gevangenis’ door Antoon Vandeputte 8 december om 14.30 uur CC Het Spoor, Eilandstraat 6, Harelbeke ■ Reisbeurs West-Vlaanderen 10 december van 10.00 tot 17.00 uur ‘t Fabriekspand, Veldstraat 59, Roeselare


Sudoku

or vleesbereiding 10 grote uil 11 knaagdier 12 halskraag 13 zelfbestuur 52 kruiswoordraadsel etemd 19 ongebonden 20 deel Kruiswoord van de week 22 dokter 24 chocoladeng 27 lucht (voorvoegsel) 29 klank 31 plaats in West-Vlaanderen niet netjesHORIZONTAAL 37 baardje 38 mistig 39 roem 40 huidmondje 42 verkeerd 2 2 puntige staaf voor vleesbereiding 10 grote uil 11 knaagdier 12 halskraag 13 ORIZONTAAL ngelegen ogenblik 47 verdikte huid 48 bakmengsel 50 patiënt 53 mout zelfbestuur 16 kledingstuk 18 getemd 19 ongebonden 20 deel van de week puntige staaf voor vleesbereiding 10 grote uil 11 knaagdier 12 halskraag 13 zelfbestuur 3 ts dergelijks 59 herkauwer 60 mohair 22 57 alstublieft dokter 24 chocoladedrank 26 overwinning 27 lucht63 veerboot (voorvoegsel) 2964 ijzer6 kledingstukklank 18 getemd 19 ongebonden 20 deel van de week 22 dokter 24 chocoladeplaats in West-Vlaanderen 33 berg op Kreta 35 niet netjes 37 7 5 een bepaalde31dag 66 iets anders uitsluitend. drank 26 overwinning 27 lucht (voorvoegsel) 29 klank 31 plaats in West-Vlaanderen

Vul het diagram zo in dat in elke rij, elke kolom en elk vierkant van 3 bij 3 vakjes alle cijfers van 1 tot en met 9 precies één keer voorkomen.

baardje 38 mistig 39 roem 40 huidmondje 42 verkeerd 43 sterkedrank 45 3 berg op Kreta 35 nietogenblik netjes 47 37 baardje 38 mistig 39 roem 42 verkeerd ongelegen verdikte huid 48 bakmengsel 5040 huidmondje patiënt 53 mout 55 3 sterkedrank 45 ongelegen ogenblik 47 verdikte huid 48 bakmengsel 50 patiënt 53 mout griezelig 56 of iets dergelijks 57 alstublieft 59 herkauwer 60 mohair 63 zenslang 3 stel 4 fijne geur 5 op die tijd 6 lange en brede sjaal 7 nijlrei5 griezelig 56 of iets dergelijks 57 alstublieft 59 herkauwer 60 mohair 63 veerboot veerboot 64 ijzerhoudende grond 65 een bepaalde dag 66 iets anders aam 14 Mexicaans gerecht 15 schijf 16 kleine schop 17 iemands favo-64 ijzeruitsluitend. houdende grond 65 een bepaalde dag 66 iets anders uitsluitend.

4 5 7

8 n een boom 21 steenachtige delfstof 23 Bijbelse figuur 25 bestanddeel ERTICAAL ellichaam 28 appelsoort 30 lonk 32 assistent in opleiding 33 in verband naaldboom VERTICAAL 2 reuzenslang 3 stel 4 fijne geur 5 op die tijd 6 lange en brede sjaal 7 nijlrei1 naaldboom 2 reuzenslang 3 stel 4 fijne geur 5 op 47 tijdvak die tijd 6 lange49 hemelgeest en brede evig 41 ingenieur 44 boom 46 verstijvend koud ger 8 dicht 9 langzaam 14 Mexicaans gerecht 15 schijf 16 kleine schop 17 iemands favosjaal 7 nijlreiger 8 dicht 9 langzaam 14 Mexicaans gerecht 15 schijf 16 kleine ingsmiddel 54 Egyptische waterlelie 56 siersteen 58 boodschapper iete café 20 tak van een boom 21 steenachtige delfstof 23 Bijbelse figuur 25 bestanddeel schop 17 iemands favoriete café 20 tak van een boom 21 steenachtige 4 opium 26 hemellichaam 28 appelsoort 30 lonkvan 32 assistent in opleiding28 33 in verband tan61 mannetjeshond 62 flauw. delfstof 23 Bijbelse figuur 25 bestanddeel opium 26 hemellichaam

met 34 indienappelsoort 36 hevig 41 ingenieur 44 boom 46 verstijvend koud 49 hemelgeest 30 lonk 32 assistent in opleiding 33 in verband met47 tijdvak 34 indien 36 1 afgod 52 verlichtingsmiddel waterlelie 56 siersteen 58 boodschapper hevig 41 ingenieur 4454 Egyptische boom 46 verstijvend koud 47 tijdvak 49 hemelgeest 0 oppervlaktemaat 51 afgod61 mannetjeshond 52 verlichtingsmiddel62 flauw. 54 Egyptische waterlelie 56 siersteen 58

4 1

112

10

13 17

24

7

29

33

34

30

26

29

30

35 34

33

38

39 42

41

42 45

48

49

43

56

51

52

52

56

57

57

60

63

44

47

47

50

51

43

44

46

46 50

55

36

35

53

53

61 58

59

64

61 66

62

65

62

64

54

58

3 1

16

65 13

28

36

53

12

11

56

49

5

4

6 6

7

2

9

3

© DENKSPORT PUZZELBLADEN

✤ Wie kan lekker gaan wellnessen in Spa? Anita Blockx uit Kontich. ✤ Wie raakt straks geboeid door De gezusters Romanov? Joseph Raes uit Koksijde, Anita Ceulen uit Neerpelt, Daniel Valcke uit Ardooie. ✤ Wie raakt verzeild in Al dat andere? 281467539 3 5 9 2 8 1 6 7 4 André Cuppens uit Zonhoven, Nestor Wandels uit Kruishoutem, 21 476539128 1 3 7 9 5 4 8 6 2 Alda Verstraeten uit Bree. 20 217 2 8 3 9 1 645 ✤ Wie breekt zich het hoofd met Het nulpunt. Ground Zero? 928613457 7 9 3 1 4 5 2 8 6 Iréne Van De Vijver uit Borgerhout, Willy Daelemans uit Antwerpen, 812396745 5 6 4 8 7 2 9 1 3 Liliane Alewaters uit Leest. ✤ Wie verdiept zich in de krankzinnige wereld van De grote kudde? Hilda Delange uit Sint-Baafs-Vijve, Godelieve Vangilbergen uit Kumtich, Lea Vanbrabant uit Zulte. ✤ Wie vergaapt zich vast aan Stadsmussen. City lovers? 36 Gilbert Govaert uit Belsele, Marina Poelmans uit Beringen, Michel Grobet uit Arendonk, Marleen Verlinde uit Torhout, Jef Putseys uit Zichem. 39 ✤ Wie kan aan de slag met Decoreren met Tilly Cambré? Jeannine Huyse uit Kuurne, Denise Verschaetse uit Sint-Martens-Lennik, Alida Vandeweyer uit Mol, Hubert Molenbroeck uit Bocholt, Nicole Mahieu uit Oostrozebeke. ✤ Wie haalt al de potten boven met Koken voor vrienden? Jef Van Reusel uit Beerse, Helena Driessens uit Eeklo, 54 Godelieve Biesmans uit Genk. ✤ Wie wil dadelijk zijn koffers pakken met 20 x logeren en genieten in de Elzas? 59 Josephina Van Camp uit Kessel-Lo, Gabrielle Geysemans uit Haacht, Albert Van Bavel uit Meerle, Magda Storms uit Erps-Kwerps, Hendrik Vanbiervliet uit Ardooie. ✤ Wie kan vast geen keuze maken uit 100 x bijzonder logeren in België? Willy De Block uit Duffel, Freddy Baes uit Elverdinge, Leopold Heussen uit Kinrooi, Maria De Belder uit Schoten, Marc Himpe uit Roeselare.


66

3

9

20

26

25

28

32

8

19

25

23

40

60

15

8

Winnaars kruiswoord september 2015

12

18

38

9

7

19

37

45

5 12 6

14

27

31

9

15

24

28

41

4

8

11

17

22

2

7

3

13

16

27

6

14

18 23

5

1

Alle cijfers van 1 tot en met 9 moeten één keer voorkomen in alle kolommen, in alle rijen en in elk van de 9 vierkantjes van 3 keer 3 vakjes.

boodschapper 60 oppervlaktemaat 61 mannetjeshond 62 flauw. 3

4

9

SUDOKU

2

3

6

52

Oplossing september: koekoeksei Antwoord op de extra vraag: Sally Lunn

Oplossing kruiswoordraadsel NOVEMBER 2015 © DENKSPORT PUZZELBLADEN 16

O

C

B

R

D

O

28

A

E

E

R

A

D

A

U

T

O

N

O

T

A

M

L

O

C

A

C

A

O

R

O

13H

H

E

A

R

S

N

A

A

D

R

A N

T

O

A

M

C

A

O

C O

I

D

V

E

Naam: S

P

T

D

A

S

I

P

O

I

B

T O

T

S

A

E

M K R

M

O

M IJ Z

I

I

D

G

C

I

R

E

E

D

I

D

A

E

L

M

M

A

L

O

DS

E

A

G Z

I

A

O

E

NZ G E

GO

EI

D

N

G S

O

I

E

O

N

E DG

Postnr.: T

O

Tel.: F

A

O

G E

NA

O N

R

N

R E

T

Y

E

X

IJ

T C

I

I

T

53O

B M

I

E

S

12D

R

D

A

Z

E

G

N

O

N

N

E

T

E

R

E

N

G

E

E

J

O

E

T L

T

K

O

E

U

B

R

A

W

O

L

O

E

R

D

A

L

U

S

E

F

N

T T

U

Woonplaats: E-mail:

M

S

OKRA-lidnummer of trefpuntnummer: harembroek L

I

S

G J

O

E

R

N

G

52

E

A

A

49

S

L

E

56

G

M

K

11

A

O

G

I

T O

O

I

S

N E

P

T

V

O

A

S

36T

O

Straat + nr:

L

E

E

T

N

I

A

E

E

N

Schiftingsvraag: Hoe lang bleven de IJslandvaarders weg op zee?

E

K

E

A

U

E

E

L

M B

T

N

A

L

T

K

O

E

O

R

A W O L T Vergeet niet een postzegel van 0,77 euro toe te voegen!

O

E

R

L

U

S

I

D

A

E

F

T

U S

M

Stuur je oplossing naar: OKRA-magazine, Kruiswoord NOVEMBER 2015, PB 40, 1031 Brussel, voor 30 november 2015. De winnaars verschijnen in het februarinummer 2016. Voeg één postzegel van 0,77 euro toe (niet vastkleven).

zo goed als nieuw (afk.) 61 zeer jong 62 handwerkgerei. 53

L

reeds binnen korte tijd 3 deel van het lichaam 4 een zekere 5 versperring 6 oud s volk in Mexico 8 vervelend wezen 9 plaats in Soedan 10 bruingele verfstof edrank 15 Aziatische vrouw 17 tijdperk 21 touwwerk en zeilen van een schip van een geschrift 26 zwaardwalvis 29 onomwonden 30 delfstof 31 plaats 34 teken oper 36 grondsop 37 in overeenstemming met de wet 39 vulkaan op Sicilië 40 slin42 ruiterpad 44 plaats in Spanje 45 kennis bezittend 47 gravin van Holland 49 vezel51 autoped 52 klein 57 biedt zich aan (afk.). Maak kans op een van onderstaande prijzen

Speel en win

2pri9jzen

een van deze prijzen en stuur je oplossing van het kruiswoordraadsel naar OKRA-magazine.

1

2

3

4

5

6

11

7

12

16

13

20

23

21

22

28

29

32

34

35

15

26

27 31

10

14

25

24

9

18

17

19

8

33 37

36 39

38

40

Belvilla schenkt een weekendje weg aan de kust (waarde 250 euro).

41

28 boeken

30

42

43

44

45

✤ Info Tussen De Panne en46Knokke vind je charmante 47appartementen aan 48 zee, of landelijke 49 vakantiewoningen in het hinterland. Voldoende ruimte en privacy voor iedereen. Belvilla, thuis in vakantiehuizen. Info: www.belvilla.be 53 54 51 52

50

56

55

57

59

58

60

61

✽ Drie exemplaren van Wie wij waren van Elizabeth Crook (waarde 19,95 euro). ✽ Drie exemplaren van De verzamelde werken van A.J. Fikry, boekhandelaar van Gabrielle Zevin (waarde 19,99 euro). ✽ Drie exemplaren van De Kadullen van Richard Vanderstaey (waarde 35 euro). ✽ Vijf exemplaren van Is er leven na de dood? (waarde 14,95 euro). ✽ Vijf exemplaren van Van God los (waarde 24,99 euro). ✽ Vier exemplaren van Ontmoetingen (waarde 29,95 euro). ✽ Vijf exemplaren van Ardennen 3 – topografische wandelkaarten (waarde 9,99 euro).

62

Liedboek Live opnames: Brussel (1971), Antwerpen (1974) Mastering: GRD-studio Guido Desimpelaere

29

W

A

T

E

E

L

A

N

D

R

I

E

R

A

L

E

S

L

A

E

L

N S

R

V

B

I O

N

D

I

E

P

E

R

G

E

V

A

A

S

E

M

A

T

T

I

L

E

E

N

P

R

I

A Z

S A

K

T

H

A

I R

E

T E

T

A

K

A

K

U

R

O

E

I

E

R

K

O

E

K

I

N

G

K

O

E

R

S

A

R

M

T

E

W E

M

O

E

A

R

T

E

B

IJ

N

A

A

M

P

A

N

D

A

L

A

D

A

T

IJ

G

D L

K

T

R

E

E

T

E R

E

E

K

A

L

27

O

D

T

R

O

L

S

N

B

26

R

A

A

E

R

N

T E

A

T

A

S

A

M

F

A L

I

T

A

B

A

S

E

Z

G

A

N

N

A

A

L

D

I

W S

E

13

35

22

25

49

39

38

Niet gewonnen? Niet getreurd. Iedereen kan boeken in 2015 met 10% korting. Hoe? Ga naar www.belvilla.be, kies snel en veilig je favoriete vakantiewoning aan de Kust. Gebruik in het reservatiescherm de code ZEE122015 en de 10% korting wordt verrekend op het huurtarief. Kosten ter plaatse en vervoer zijn voor eigen rekening.

Jan De Wilde Aaigem

Copyright Euprint ed. Parkbosstraat 3 B-3001 Heverlee tel.: +32-16-40.40.49 fax: +32-16-40.70.49 [email protected] www.euprint.be

Euprint ed.


1. Zij die niet slapen - een lied van Kees Pruis en Will 2. Antwerpse dansen - dansjes van Tielman Susato, een Renaissance componist. 3. De wereld vergaat - traditioneel lied uit ‘De Vlaam deel 1’ - 1899. 4. Van ene jager - traditioneel lied van eind 1800. 5. Zotte Kadullen - traditioneel lied uit ‘Chants popul de France’ van Edmond de Coussemaker - uitgege 6. En de Jan kwam thuis - traditioneel lied. 7. Steltendans en Krebbel - trad. dansje uit ‘Oudkemp en dansen’ van Th. Peeters - uitgegeven in 1952. 8. Ik zag mijn lief zo geren - van John Lundström, An 9. Daar boven in da’ vensterke - traditioneel lied uit ‘ Volksliederen en dansen’ van Th. Peeters - uitgege 10. Tielman Susatosuite - dansjes van Tielman Susato. 11. Het Gasthuis - traditioneel lied, waarschijnlijk van de tweede wereldoorlog.

Liedboek De Kadullen Richard Van der Staey

Q

Was het nog in de jaren zestig dat ik Richard Van der Staey voor het eerst ontmoette? Het was op het wapenplein in Oostende en ik had me laten bombarderen tot jury-voorzitter van een liedjes-en muziekwedstrijd in wat toen “het betere genre” heette. Diep beschaamd werd ik toen want alle groepen die daar toen hun kunsten lieten horen vond ik duizend keer beter presteren dan ikzelf. Met Walter De Buck die ’n versie van “De ballade van heer Halewijn” zong waarvan je kippenvel kreeg. Met “De Kadullen”, of heetten ze toen nog de “Groep Ugo De Clerck”? Maar Richard moet er toen al bij geweest zijn want hij hoorde bij de stichters. In elk geval maakten ze indruk. We leerden in de jaren daarna elkaar beter kennen en waarderen omdat eind zestiger jaren, begin zeventiger, er zoveel in “ons genre” werd geprogrammeerd dat we dachten: “dit kan niet blijven duren”. En het grote, ’n beetje opgeklopte succes bleef inderdaad niet duren, toch niet in die mate. Maar Richard bleef actief in de muziekwereld en Bodo Vande Voorde (zaliger, helaas) bracht ons veel later weer dichter bij elkaar. En laat ik dan nu gevraagd worden een woordje te leveren aan dit “levenswerk”. In deze rijke verzameling moeten zich pareltjes verborgen houden. Het is te hopen dat die zich laten ontdekken en dat ze veel mensen blij mogen maken. Dat verdient dit werk.

Richard Van der Staey

Euprint ed.

D/2015/6045/025

Deze promotie is niet cumuleerbaar met andere aanbiedingen. Verblijf is mogelijk t.e.m. 1 april 2016.

Oplossing kruiswoordraadsel september 2015. koekoeksei


ledenvoordelen

54

Win gratis duoticket

✁

Maak kans op een van de tien gratis duotickets (waarde 20 euro) voor een bezoek aan de expo Istanbul-Antwerpen. Twee havens. Twee steden in het MAS te Antwerpen. Stuur deze bon vóór 30 november 2015 naar OKRA-magazine, Istanbul-Antwerpen, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Istanbul-Antwerpen. Info zie blz. 25. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

✁

Win gratis duoticket Maak kans op een van de twintig gratis duotickets (waarde 19 euro) voor een bezoek aan de expo Wow! Wonders of wildlife in het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel. Stuur deze bon vóór 30 november 2015 naar OKRA-magazine, Wow!, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Wow!. Info zie blz. 25. Naam en voornaam: Straat en nr.:

15.10.2015 ontwerp.indd 1

HE

E TV

RL

OR

KO EN

NI

NK

RIJ

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:


Willem I (1772–1843), koning der Nederlanden © Rijksmuseum v.u.: Annelies Storms, AGB Erfgoed, Botermarkt 1, B–9000 Gent affiche: Dooreman & Dams

✁

Maak kans op een van de twintig gratis duotickets (waarde 16 euro) voor een bezoek aan de expo Het verloren koninkrijk. Willem I en België in het STAM te Gent. Stuur deze bon vóór 30 november 2015 naar OKRA-magazine, Het verloren koninkrijk, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Het verloren koninkrijk. Info zie blz. 25. Naam en voornaam:

K

Onder de Hoge Bescherming van Zijne Majesteit Koning Filip der Belgen en onder het tijdelijke Beschermheerschap van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander der Nederlanden

28.03.2016

Stadsmuseum Gent

Postnr.:

Straat en nr.:

&

BELGIË

2/06/15 12:45

Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:


✁

Maak kans op een van de twintig gratis duotickets (waarde 24 euro) voor een bezoek aan de expo Wereld van herinnering in het M Museum te Leuven. Stuur deze bon vóór 30 november 2015 naar OKRA-magazine, Wereld van herinnering, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Wereld van herinnering. Info zie blz. 25. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

✁

Win gratis duoticket Maak kans op een van de vijf gratis duotickets (waarde 29 euro) voor een bezoek aan de expo 2050, een korte geschiedenis van de toekomst in het KMSK te Brussel. Stuur deze bon vóór 30 november 2015 naar OKRA-magazine, 2050, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling 2050. Info zie blz. 25. Naam en voornaam: Straat en nr.:


Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

✁

55

SPECIALE AANBIEDING! LAAG GEPRIJSD!

de twinset is zo zacht als kasjmier

PRACHTIGE TWINSET

De in model gebreide twinset kleedt dankzij de gladde boordjes mooi af. De aangename kwaliteit is zo zacht als kasjmier en zeer onderhoudsvriendelijk. Het tricot jasje met lange mouwen valt rond de heupen. De pullover met korte mouwen valt op de heupen. 100% polyacryl Wasbaar

MODE ALSOF OP MAAT GEMAAKT Zo kiest u de juiste maat

Normale maat u bent 1,65 m. of langer

Korte maat

koningsblauw

u bent kleiner dan 1,65 m.

sering

oranje koningsblauw

SPECIALE AANBIEDING

39. in plaats van

ATELIER GOLDNER SCHNITT  MODE VOOR MIJ GEMAAKT

90

www.ateliergs.be

€ 59.90

+ GRATIS verzending

JA, ik profiteer graag van deze SPECIALE AANBIEDING voor € 39.90 in plaats van € 59.90 Ik wil niet bestellen maar wil wel graag DE NIEUWE CATALOGUS GRATIS ontvangen.

1. Ik vul hieronder mijn gegevens in HOOFDLETTERS in (om te bestellen of om de catalogus aan te vragen.) Mw.

Dhr.

Achternaam

Voornaam

Geboortedatum

Straat en huis-/busnr. Postcode

2. Ik bestel de twinset graag in kleur, maat en lengte: Koningsblauw bestelnr. 2299-517 Oranje bestelnr. 2420-914 Sering bestelnr. 2399-808

KLEUR

CATALOGUS

Bestel via:

070 - 22 28 28*

of vul de bon in en stuur hem op.

@

*Ja, houdt u mij per e-mail op de hoogte van de laatste informatie en actuele aanbiedingen

3. Ik betaal mijn bestelling

40

42

44

46

50

52

54*

56*

48

*hiervan is geen korte maat leverbaar

LENGTE

GRATIS

E-mail*

MAAT

+

Woonplaats

Tel.

Normale maat

(lengtes 67 en 63 cm, u bent 1,65 m of langer)

Korte maat

(lengtes 63 en 59 cm, u bent kleiner dan 1,65 m)

GRATIS VERZENDING!

Ik bestel op rekening In uw pakket vindt u uw leveringsnota, gelieve deze rekening te betalen binnen 14 dagen. Datum

Handtekening

Stuur de bestelling op naar:

AtelierGS, Z.5 Mollem 390, B-1730 Asse 35098025 HW15

U

AR

E

D

Bestelling CODE 1124 Catalogus CODE 1125

G

Aanbieding geldig tot 31-12-2015 en zolang de voorraad strekt.

Ik bestel volgens de algemene leverings- en betalingsvoorwaarden zoals vermeld op www.ateliergs.be. Aanbieding geldig tot 31-12-2015. Geldig zolang de voorraad strekt. Uw adresgegevens worden, behoudens bezwaren van uw kant, in een verwerking opgenomen, zodat wij u op de hoogte kunnen houden van toekomstige aanbiedingen van Atelier Goldner Schnitt, houder van het bestand. U heeft het recht om deze gegevens in te kijken en ze aan te passen. Wet verwerking persoonsgegevens 8/12/1992. Als u niet gecontacteerd wenst te worden voor onze commerciële acties, kunt u dit schriftelijk aan ons meedelen. *(variabele kosten volgens operator - max. 0.30€/min)

A N TE


W

in

nu

!

Gezond de winter door met...

ach

be

t niet ,

g

jd

ablet / t T ✹ EL fti

1 SM

dE ZonnE-vitaMinE ! Vo o r l k e l e e e

!

Si si m p

l

ffen

1 SM

12 - 60 j.

e

60+ j.

1000 800 400 600

S i m p l e et e ffi

0 - 12 j.

S i m p e l e n d o e ltr

800 400 600

ce 600

DANT / N O F ✹ p.

ca

m

400 600 1 co

Bij uw apotheker

www.vistalife.be

d

-tablet /allEn EssEntiEEl voor ! T L ✹ E

verhoogde behoeften

1000 800 400 600 2000

e

e

âg

e

1 com

✹

AVALER / à ✹ p.

om te starten bij groot tekort

Tijdens het stappen vond ik mezelf en God

Recommend Documents