Nieuwsbrief NGR 14.03.03
Tijd rijp voor verplichte scheidingsbemiddeling
De Nederlandse Gezinsraad (NGR) constateert dat er een breed maatschappelijk draagvlak is voor verplichte scheidingsbemiddeling. De Raad voor de Kinderbescherming en andere experts op het gebied van kind en scheiding pleiten al langere tijd voor de invoering van verplichte bemiddeling. Onlangs steunde ook de Tweede Kamer een motie hierover. Scheidingsbemiddeling kan conflicten tussen ex-partners over hun kinderen voorkomen.
Voor u ligt de tweede nieuwsbrief van de Nederlandse Gezinsraad (NGR). De NGR is als onafhankelijke stichting gespecialiseerd in het verzamelen, bewerken en verspreiden van kennis met betrekking tot relatie- en gezinsvorming. Deze nieuwsbrief is exclusief bestemd voor politici, bestuurders en journalisten. Laat u het ons even weten als u geen prijs stelt op ontvangst van toekomstige NGR-nieuwsbrieven? Eventuele vragen en opmerkingen over deze nieuwsbrief zijn vanzelfsprekend zeer welkom.
Nederlandse Gezinsraad Lange Voorhout 86 2514 EJ Den Haag Telefoon 070 - 330 60 60 (secr.) Fax 070 - 365 92 30 E-mail
[email protected] www.ngr.nl
O.M.B. Fles, Voorzitter NGR
1
Nieuwsbrief NGR 14.03.03
Project Kind en Scheiding Wetgever, beleidsmakers, onderzoekers en praktijkwerkers vragen zich steeds opnieuw af hoe de regels rondom scheiding en omgang eruit moeten zien. De NGR wil richting geven aan deze discussie en startte daarom vorig jaar het project Kind en Scheiding. Voor dit project schreef de NGR een discussienota. Deze biedt een overzicht van relevante ontwikkelingen in wetgeving, rechtspraak en literatuur op het gebied van scheiding en omgangsrecht. De nota is verspreid onder deskundigen (psychologen, juristen, sociale wetenschappers) op het gebied van kind en/of scheiding. Vervolgens organiseerde de NGR een discussiebijeenkomst met de experts. Over één punt waren vrijwel alle aanwezigen het eens: bemiddeling bij echtscheiding moet verplicht gesteld worden. Naar aanleiding van de discussiebijeenkomst concludeert de NGR dat nader wetenschappelijk en praktijkonderzoek nodig is om meer kennis te vergaren over scheiding en de positie van kinderen. De NGR heeft een agenda opgesteld met onderzoeksvragen. De vragen bieden een basis voor toekomstig onderzoek. Scheidingsbemiddeling is momenteel een zeer actueel onderwerp. De NGR wil u daarom op de hoogte stellen van zijn standpunt hierover.
Kinderen de dupe Jaarlijks worden meer dan 35.000 huwelijken door een scheiding ontbonden. Hierbij zijn ieder jaar meer dan 30.000 kinderen betrokken. Voor de betrokkenen vormt een scheiding een diepe ingreep in hun leven, in emotioneel, sociaal en vaak ook in financieel opzicht. Kinderen hebben wat dat betreft de keuzen van hun ouders maar te aanvaarden. Het is daarom met name voor kinderen belangrijk dat een wettelijke regeling de kans op schadelijke gevolgen minimaliseert.
Voorlopig geen wet In december 2002 heeft de Tweede Kamer een aantal moties aangenomen op het terrein van scheiding en omgang. De Kamer pleit onder andere voor de introductie van verplichte scheidings- en omgangsbemiddeling bij omgangsconflicten. De minister heeft daar terughoudend op gereageerd. Verplichtstelling van scheidingsbemiddeling zou de nodige kosten meebrengen. Mede daarom is de minister vooralsnog geen voorstander en komt er voorlopig geen wet op dit gebied. De minister denkt ook dat verplichtstelling van bemiddeling in sommige gevallen haar doel voorbij schiet. Voor scheidende mensen die niet met elkaar willen praten vindt hij verplichte 2
Nieuwsbrief NGR 14.03.03
bemiddeling tijdverspilling, omdat zij uiteindelijk toch bij de rechter komen. Daarnaast zijn er volgens de minister veel scheidenden voor wie verplichte bemiddeling niet nodig is, omdat zij ook nu al in staat zijn om samen afspraken te maken. Tenslotte meent de minister dat het succes van scheidingsbemiddeling voor een deel juist ligt in het feit dat de methode nu niet wettelijk is geregeld. Wel erkent de minister de voordelen van bemiddeling en wil hij streven naar een structurele voorziening op basis van vrijwilligheid. Deze voorziening mag de overheid geen extra geld kosten.
Standpunt Nederlandse Gezinsraad Slechte scheidingen veroorzaken maatschappelijke kosten en deze zijn enorm hoog. De hoge kosten worden onder andere veroorzaakt door ziekte of gebrekkig functioneren als gevolg van scheidingsconflicten, ontsporing van kinderen, kosten van juridische procedures en hulpverlening aan ontwrichte gezinnen. Hoe hoog dergelijke kosten precies zijn, is niet bekend. De NGR vindt het wenselijk dat daar onderzoek naar wordt gedaan. Vaststaat dat het gaat om kosten die vele malen hoger zijn dan de kosten die met de invoering van verplichte scheidingsbemiddeling zijn gemoeid. Een overheid die in verplichte scheidingsbemiddeling investeert, zal op termijn de vruchten daarvan plukken en de investeringen in veelvoud terugverdienen. De NGR concludeert dat zoveel mogelijk scheidenden de kans moeten krijgen om gebruik te maken van bemiddeling. Nu is het zo dat veel mensen uit onbekendheid met de bemiddelingsmethode kiezen voor een traditionele manier van scheiden met behulp van twee advocaten. Dat werkt vaak conflictverhogend. Het meest directe middel om bemiddeling te stimuleren is via een wettelijke regeling. Zo’n regeling kan het succes van bemiddeling vergroten, meent de NGR. Ook bij ex-partners die aanvankelijk weinig goede wil tonen om tot afspraken te komen, is er kans op succes. Een deskundige bemiddelaar die de juiste vragen stelt en de juiste methodiek hanteert, kan veel partijen wel degelijk met elkaar in gesprek brengen. Daarna kan vanuit de dynamiek van het bemiddelingsproces ruimte voor oplossingen ontstaan. De NGR betwijfelt of deze groep kan worden bereikt met een structurele vrijblijvende voorziening, zoals de minister die voorstaat. Aan de andere kant kan er bij mensen die ook zonder bemiddeling al tot afspraken komen, sprake zijn van een schijnbare overeenstemming. Wanneer afspraken worden gemaakt zonder dat de ex-partners in emotioneel opzicht afscheid van elkaar hebben genomen, is de kans groot dat later alsnog conflicten over de kinderen ontstaan. Kortom, ook voor deze groep is bemiddeling bij nader inzien zinvol. Meer informatie of de nota kan worden verkregen via Erik Nicolai, stafjurist Nederlandse Gezinsraad, telefoon: 070 – 330 60 68; e-mail:
[email protected] 3
Nieuwsbrief NGR 14.03.03
Reactie NGR op het eindrapport van de werkgroep alimentatiebeleid Het huidige stelsel van kinderalimentatie komt onvoldoende tegemoet aan de belangen van kinderen en gescheiden ouders. Deze conclusie volgt uit het rapport ’Het kind centraal: verantwoordelijkheid blijft’ van de werkgroep alimentatiebeleid. De werkgroep heeft voorstellen gedaan voor een nieuw stelsel van kinderalimentatie. De NGR is het in grote lijnen eens met de aanbevelingen van de werkgroep, maar plaatst wel een aantal kritische noten in de kantlijn. De visie van de NGR op het rapport is vastgelegd in een notitie. Deze is verkrijgbaar via het secretariaat.
4
Nieuwsbrief NGR 14.03.03 Agenda Het komende jaar staat een aantal bijeenkomsten gepland. Enkele data die u alvast in uw agenda kunt noteren:
15 mei Dag van het gezin Start debattenreeks emancipatie en gezin. In 2003 worden 3 debatten georganiseerd op het thema Emancipatie en gezin. De overige twee data staan nog niet vast. 18 juni In samenwerking met het Eggens-institiuut van de UvA organiseert de NGR op 18 juni een studiedag over ontwikkelingen in de jeugdzorg. 18 september Presentatie Signalement deel 2. In dit Signalement, getiteld ”Tussen Partners” wordt onderzocht hoe partners communiceren over belangrijke beslissingen in de relatie. Onderwerpen die aan de orde komen zijn: aangaan van de relatie, krijgen van kinderen, verdeling van arbeid, huishouden en zorg en opvoeden van kinderen. In het boek worden zowel bestaande onderzoeksresultaten samengevat en nieuwe onderzoeksresultaten gepresenteerd. Daarnaast wordt ook het in Nederland gevoerde beleid aangaande deze beslissingen uitvoerig besproken. 9 oktober Congres ’Het huwelijk in een multiculturele samenleving’ De Nederlandse Vereniging voor Demografie (NVD) organiseert in samenwerking met het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) en de Nederlandse Gezinsraad (NGR) een congres met als thema Het huwelijk in de multiculturele samenleving. Het betreft de problematiek rondom migratie en gemengde huwelijken. De dag wordt feestelijk afgesloten met een diner ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de NVD. Nederlandse Gezinsraad Lange Voorhout 86 2514 EJ Den Haag Telefoon 070 - 330 60 60 (secr.) Fax 070 - 365 92 30 E-mail
[email protected] www.ngr.nl
5
