|
Thuisfrontmap
Colofon
Dit is een uitgave van: Ministerie van Defensie Postbus 20701 2500 ES Den Haag
Productie: Defensiestaf
Meer informatie: www.defensie.nl/thuisfront
Pagina 1 van 51
Voorwoord Geacht thuisfront, Onze militairen, uw geliefden en dierbaren, leveren een essentiële bijdrage aan vrede en veiligheid in de wereld. Zij hebben ervoor gekozen om vrijheid en democratische waarden in binnen- en buitenland te verdedigen. Om - indien nodig onder extreme omstandigheden, in landen ver van hier, bij te dragen aan die gewenste veiligheid en stabiliteit. In gebieden, waar die vrijheid en democratische waarden niet zo vanzelfsprekend zijn. Nederland verdient een groot deel van zijn nationaal inkomen door internationale handel en buitenlandse investeringen. Nederland behoort zelfs tot de grootste exportlanden van de wereld. Een stabiele internationale omgeving is voor ons land als handelsnatie dan ook van groot belang. Niet voor niets is een van de hoofdtaken van onze krijgsmacht de bevordering van de internationale rechtsorde en stabiliteit. Mede daarom wordt de krijgsmacht ingezet voor vredesoperaties. Onze veiligheid en welvaart zijn ermee gediend! Dat vraagt om hard werken. Dat vraagt goede getrainde soldaten die goed voorbereid en vol vertrouwen op missie kunnen gaan. Ik vraag dan ook veel van mijn personeel. En ik realiseer me dat ik daarmee ook nogal wat van ú vraag, het ‘thuisfront’. U bent een zeer belangrijke factor in het leven van de militair. U bent de steun van de uitgezonden militair. En daarom verdient u op uw beurt de steun van Defensie. Wat staat u straks te wachten? Waar kunt u straks, of nu al, met uw vragen terecht? Enkele weken vóór een uitzending wordt een thuisinformatiedag voor het thuisfront georganiseerd. Tijdens zo’n bijeenkomst krijgt u niet alleen een goed beeld van het doel van de missie, maar ook een goed beeld waar onze militairen straks wonen en werken. Een prima gelegenheid waar u met al uw vragen terecht kunt. Op deze website defensie.nl/thuisfront staan de belangrijkste zaken rondom de voorbereiding, het vertrek en de terugkomst van onze militairen beschreven. Hier wordt onder meer aandacht besteed aan informatie rond de missies, allerlei praktische zaken die vooraf geregeld moeten worden, emoties, het voorbereiden van kinderen, activiteiten voor het thuisfront en belangrijke telefoonnummers. Ik raad u aan deze pagina’s aandachtig door te lezen en gebruik te maken van de mogelijkheden die Defensie u biedt. Zodat onze militairen goed voorbereid en vol vertrouwen op uitzending kunnen gaan. Weet dat u er niet alleen voor staat!
Commandant der Strijdkrachten Generaal Tom Middendorp december 2015
|
Inhoud
1 1.1 1.2 1.3 1.4
Uitzending—5 Wat doet Defensie—5 Internationale missies—6 Overige uitzendingen—8 Individuele uitzendingen—8
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Voorbereiding en vertrek—10 Thuisfrontinformatiedag—10 Praktische voorbereiding thuis—10 Aandacht voor emoties—14 Kinderen voorbereiden—15 Het afscheid—16
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
Tijdens de uitzending—17 Wennen aan een nieuwe situatie—17 Kinderen—18 Zorginstanties Defensie—20 Activiteiten voor het thuisfront—22 Contact houden—23 Verlof—25
4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5
Informatie en media—27 Informatie van Defensie—27 Berichtgeving in de media—27 Meewerken aan interviews—28 Communicatie via internet—29 Omgaan met opmerkingen uit uw omgeving—29
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7
Terugkomst—30 Geleidelijke overgang voor de militair—30 Aankomst—36 Medaille-uitreiking—36 Thuis de draad weer oppakken—37 Kinderen—38 Nazorg—38 Het Veteraneninstituut—39
6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6
Praktische informatie—41 Vertrek en terugkeer—41 Postverzending—42 Bijzondere familieomstandigheden—44 Verlof—45 Financiën—46 Belangrijke telefoonnummers—46
Bijlage A
Checklist thuisfront—50
Pagina 3 van 51
|
1
Uitzending
Uw relatie vertrekt binnenkort naar het buitenland. Om deel te nemen aan een internationale missie. Of voor een functie of oefening in het buitenland. Met een groep of individueel. In deze map spreken we in al deze gevallen voor het gemak van een uitzending. Als achterblijvers, het ‘thuisfront’, heeft u zelf vragen of krijgt u vragen uit uw omgeving over de uitzending. Daarom eerst wat achtergrondinformatie. Te beginnen bij het begin: Wat doet Defensie precies?
1.1
Wat doet Defensie Defensie staat voor vrede en veiligheid. In eigen land en daarbuiten. De Nederlandse krijgsmacht is uitgerust met goed opgeleid en getraind personeel, modern materieel, is snel en flexibel inzetbaar en kan overal ter wereld optreden. Ook onder de zwaarste omstandigheden. Nederland levert daarmee een bijdrage aan de stabiliteit en vrijheid. Wereldwijd. Gezamenlijk optreden Vroeger stonden in een conflict meestal 2 landen - of 2 groepen landen - tegenover elkaar. Toen konden we de ‘tegenpartij’ goed inschatten. Tegenwoordig hebben we in toenemende mate te maken met een onzichtbare en onberekenbare ‘vijand’. Dat betekent dat we op alle situaties voorbereid moeten zijn. Meer dan ooit moeten we snel, over grote afstand en onder wisselende omstandigheden kunnen opereren. Daarom werken de marine, landmacht, luchtmacht en marechaussee – die voorheen vaak apart optraden - veel meer samen. ‘Joint optreden’ noemen we dat. Ieder krijgsmachtdeel heeft daarbij zijn eigen taak. Samen kunnen we beter en sneller optreden in conflictgebieden. Zo kunnen we onder meer de lokale bevolking uitzicht geven op een betere toekomst. Elk een eigen taak De Nederlandse Krijgsmacht bestaat uit 4 onderdelen: de Koninklijke Marine, de Koninklijke Landmacht, de Koninklijke Luchtmacht en de Koninklijke Marechaussee. Zij hebben niet alleen tot taak om ons grondgebied en dat van onze bondgenoten te beschermen. Maar werken ook nauw samen bij crisisbeheersingsoperaties, humanitaire hulp en rampen. Zowel in Nederland als in het buitenland. Alle krijgsmachtdelen zijn snel en flexibel inzetbaar. Het personeel is goed opgeleid en getraind. Zij zijn de grootste kracht van de organisatie. Zij leveren topprestaties. Hoewel elk krijgsmachtdeel een eigen taak heeft, kunnen ze zowel zelfstandig als ook in samenwerking met elkaar en/of in NAVO-, EU of VN-verband worden ingezet. De opdracht van de Koninklijke Marine is ‘wereldwijde veiligheid op en vanuit zee’. De Koninklijke Marine zet zich als een team van vloot en mariniers dagelijks in voor vrede en veiligheid in Nederland en daarbuiten. De marine staat borg voor het vrije gebruik van de zee. Daarnaast handhaaft zij de koninkrijksbelangen in territoriale wateren. Het motto van de Koninklijke Landmacht is: ‘Op land wereldwijd inzetbaar voor vrede en veiligheid’. De Koninklijke Landmacht heeft 3 kerntaken: het opleiden van de soldaten en eenheden, het inzetbaar maken en houden van deze eenheden en de zorg voor het personeel van deze eenheden. Dit alles is erop gericht om de taken in
Pagina 5 van 51
missiegebieden als Afghanistan, maar ook de taken in het kader van calamiteiten en rampen in Nederland goed te kunnen uitvoeren. De Koninklijke Luchtmacht is een moderne en technologische organisatie die overal ter wereld ondersteuning levert aan militaire operaties, vredesmissies en humanitaire acties. Hiervoor zijn uiteenlopende soorten vliegtuigen, helikopters en wapensystemen beschikbaar. Daarnaast levert de Koninklijke Luchtmacht ook nationale steun aan civiele autoriteiten bij rechtshandhaving, rampenbestrijding, patiëntenvervoer en brandbestrijding. De luchtmacht is permanent in staat luchtsteun te leveren. De Koninklijke Marechaussee is een politieorganisatie met militaire status en de strategische reserve van de politie. De Koninklijke Marechaussee voert in binnen- en buitenland politietaken uit voor de hele Nederlandse krijgsmacht. Ze bewaakt, controleert en beveiligt grenzen, luchthavens, personen en objecten. Daarnaast draagt zij bij aan internationale politiemissies en de vorming van de lokale politie. De marechaussee vervult de brugfunctie binnen het geweldspectrum tussen politie en Defensie en is indien nodig de strategische reserve van de Nederlandse politie. De Koninklijke Marechaussee werkt tijdens operaties nauw samen met de nationale politie. Op gebied van thuisfrontzorg sluiten zij ook aan bij de Koninklijke Marechaussee.
1.2
Internationale missies Nederland zet zich in voor internationale veiligheid en stabiliteit. Dat betekent dat de Nederlandse krijgsmacht ook deelneemt aan internationale missies. Voor u als thuisfront komt zo’n missie pas echt dichtbij op het moment dat duidelijk wordt dat uw relatie wordt uitgezonden. Maar wist u dat er aan het vertrek van uw relatie heel wat vooraf gaat? Internationale veiligheid en stabiliteit Ons land is van oudsher bereid om actief bij te dragen aan de veiligheid en stabiliteit overal in de wereld. Ook op dit moment is dat zo. Nederland neemt deel aan vredesmissies, zet zich in voor bestrijding van terrorisme en het voorkomen van conflicten, en draagt bij aan de wederopbouw na een oorlogssituatie. Dat gebeurt vrijwel altijd in samenwerking met andere landen. Via de NAVO (een verdrag dat de wederzijdse verdediging van westerse landen regelt), de Europese Unie of de Verenigde Naties. Defensie levert hieraan een grote bijdrage. Politieke besluitvorming De regering besluit of Nederland deelneemt aan een internationale missie. Zij gebruikt daarvoor een zogenaamd ‘toetsingskader’: een lijst met politieke en militaire aandachtspunten die helpt tot een weloverwogen oordeel te komen. In een brief aan de Eerste en Tweede Kamer, de zogenoemde ‘artikel-100-brief’, vat Defensie de politieke situatie in een land, de landen die gaan deelnemen en de financiële middelen samen. Maar ook de haalbaarheid, risico’s en verwachte duur van een missie. In deze brief staat ook het ‘mandaat’ dat de militairen meekrijgen: de afspraken die Nederland heeft gemaakt over de manier waarop wij optreden. De Eerste en Tweede Kamer spreken namens de bevolking een oordeel uit over de Nederlandse deelname. Deze toestemming is formeel niet nodig. Toch streeft de regering er altijd naar dat zoveel mogelijk mensen zich in de beslissing kunnen vinden. Zeker bij moeilijke missies. Voor- en tegenstanders Niet alleen in de politiek zijn er voor- en tegenstanders. Ook in uw eigen omgeving gaan sommige missies of plaatsingen in het buitenland vragen oproepen. Waardoor
|
u als thuisfront soms met kritische vragen of opmerkingen te maken krijgt. Vooral als een missie veel (negatief ) in het nieuws is. U kunt bijvoorbeeld vragen krijgen over het nut van de missie of de Nederlandse bijdrage daaraan. Meer hierover leest u in hoofdstuk 4.5. Aanwijzing Zodra de regering besluit om aan een missie deel te nemen, maakt Defensie een concreet plan. Hierin staat precies welke mensen en welk materieel zullen worden ingezet. Afhankelijk van het doel van de missie en de omstandigheden ter plaatse wordt door de Directie Operaties de marine, landmacht, luchtmacht of marechaussee aangewezen als ‘uitvoerend’ krijgsmachtdeel. Dat betekent dat dit krijgsmachtdeel de taak op zich neemt om een eenheid aan te wijzen, die vervolgens wordt belast met het formeren en voorbereiden van de uitzending. De betrokken militairen worden zo snel mogelijk geïnformeerd. Vaak is dat een aantal maanden voor het daadwerkelijke vertrek, maar dat kunnen ook enkele weken zijn. Opwerktraject Militairen bereiden zich dagelijks voor op hun taken in binnen en buitenland. De vele oefeningen zorgen ervoor dat zij vertrouwen in zichzelf, elkaar en het materieel krijgen. Toch vergt deelname aan een internationale missie speciale voorbereiding. Het ‘opwerktraject’ zoals wij dit noemen, is bedoeld om de militairen klaar te stomen voor hun specifieke taak. En om de onderlinge samenwerking te optimaliseren. Voor u als thuisfront kan het opwerktraject een lastige tijd zijn. Uw relatie is veel van huis. “De voorbereidingsperiode vind ik zelf het vervelendst. Mijn man is dan al weken van huis. Dan moet hij weer daarheen, dan weer daarheen. Ik merk aan hem dat de knop in zijn hoofd al om is. Dan zeg ik ook: je bent eigenlijk al weg hè?” Terwijl u misschien, met een uitzending in het verschiet, juist zoveel mogelijk tijd met elkaar wilt doorbrengen. Misschien helpt het als u weet dat het opwerktraject ook bijdraagt aan de veiligheid van uw relatie tijdens zijn of haar uitzending. Duur van de missie Afhankelijk van de missie verblijft uw relatie voor kortere of langere tijd in het buitenland. Dit kan variëren van een aantal weken tot een jaar. Uw relatie komt naar huis wanneer de missie wordt beëindigd of als hij of zij wordt afgelost door een collega (rotatie). Door onvoorziene omstandigheden – zoals slecht weer – kan het gebeuren dat de planning verandert. Houd er dus rekening mee dat de opgegeven datum van vertrek of aankomst van uw relatie nog tot op het laatste moment kan wijzigen. Actuele informatie hierover vindt u op de NPO teletekstpagina 765 (zie 4.1). Wanneer om redenen wordt besloten vertrek- en aankomsttijden van specifieke missie niet te publiceren op teletekst, wordt u hierover door zorg van de formerende eenheid geïnformeerd. Veiligheid Ondanks de goede voorbereiding en de zorgvuldige afweging van de regering, kan deelname aan een internationale missie risico’s met zich meebrengen. Voor de achterblijvers is dat de grootste zorg: Komt mijn man, vrouw, vriend, vriendin, zoon, dochter, vader of moeder weer heelhuids terug? Wij begrijpen dat we die zorg niet helemaal kunnen wegnemen, maar willen u op het hart drukken dat Defensie alles in het werk stelt om de veiligheid te waarborgen. We eisen bijvoorbeeld goede medische voorzieningen ter plaatse of organiseren die zelf. We zorgen ervoor dat onze militairen goed zijn opgeleid en voorbereid. En dat er voldoende mensen en middelen zijn om onze medewerkers te beveiligen. Ook winnen we vooraf al veel informatie in om mogelijke veiligheidsrisico’s te voorkomen.
Pagina 7 van 51
Actuele missies In hoofdstuk 7 vindt u meer informatie over de internationale missies waar Defensie aan deelneemt. Kijk voor meer informatie of de laatste stand van zaken ook op: www.defensie.nl. Op de website van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (www.nimh.nl) vindt u naast informatie over de huidige inzet ook informatie over eerdere missies.
1.3
Overige uitzendingen Uitzending van uw relatie kan ook los staan van internationale missies en ‘gewoon’ horen bij zijn of haar functie. Of het oefenen daarvoor. Ook in dat geval staat u er als thuisfront soms alleen voor en kan de informatie in deze map van pas komen. Werkzaamheden in het buitenland Het werkterrein van de Nederlandse militairen beperkt zich niet tot Nederland. Naast deelname aan internationale missies zijn er verschillende functies die een verblijf in het buitenland met zich meebrengen. Zo wordt vlootpersoneel van de marine voor een periode van 2 tot 3 jaar aan boord van een schip geplaatst, waarbij ze verschillende korte en lange reizen maken. En kunnen militairen van de landmacht en marechaussee bijvoorbeeld voor 4 tot 6 maanden op de Nederlandse Antillen werken. Ook militairen van de luchtmacht worden tijdelijk tewerkgesteld op de Nederlandse Antillen. Een voorbeeld hiervan is de inzet voor Baltic Air Policing in Polen. Internationale oefeningen Om te zorgen dat onze militairen goed getrainde professionals zijn moeten we veel en praktijkgericht oefenen. Deze oefeningen vinden voor een belangrijk deel in het buitenland plaats. Dat kan betekenen dat uw relatie voor langere tijd van huis is. Ook dan is de informatie in deze map voor u van belang.
1.4
Individuele uitzendingen Het kan zijn dat uw relatie niet met zijn of haar eenheid wordt uitgezonden, maar individueel. Zowel voor de militair als voor u als thuisfront, kan dat een verschil uitmaken. De situatie voor de militair Een individuele uitzending hoeft niet te betekenen dat uw relatie in het buitenland ook echt ‘alleen’ is. Er kunnen bijvoorbeeld collega’s van andere Nederlandse – of buitenlandse eenheden aanwezig zijn. Maar de militair is over het algemeen wel meer op zichzelf aangewezen. Ook de aanloop naar de uitzending verschilt. Misschien weet uw relatie langer van tevoren dat hij of zij wordt uitgezonden. Of juist pas kort voor vertrek. Het voorbereidingstraject kan anders worden ingevuld dan we hiervoor beschreven. Gevolgen voor het thuisfront Een individuele uitzending is ook voor het thuisfront anders. Zo zijn bijvoorbeeld de thuisfrontactiviteiten anders van opzet. Bureau Individuele Uitzendingen (BIU) organiseert thuisfrontcontactdagen voor het thuisfront van militairen die individueel worden uitgezonden. Daarbij worden verschillende missies gecombineerd. Ook kan het zijn dat u minder mogelijkheden heeft om contact met elkaar te houden. Omdat telefoon- en internetverbindingen door andere landen zijn geregeld en misschien niet zijn ingericht op contacten van en naar Nederland. Soms kan er gebruik worden
|
gemaakt van het NAVO-telefoonsysteem. In dat geval kan uw relatie u informeren over de werking daarvan. Het kan zijn dat u een ‘buddy’ aangeboden krijgt op de thuisbasis van de militair. Dit is een collega die als contactpersoon fungeert. Deze buddy onderhoudt zowel contact met de uitgezonden militair als met het thuisfront. Hij of zij voorziet het thuisfront van alle relevante informatie en is voor u een vraagbaak en luisterend oor. Voor steun of vragen kunt u ook terecht bij de zorginstanties van Defensie of de thuisfrontcomité ’s: meer informatie hierover vindt u in hoofdstuk 3 en telefoonnummers in hoofdstuk 6.6. “Regelmatig komt er een telefoontje van collega’s van mijn man of ze komen langs. Dat geeft een goed gevoel, want zij komen ook uit dat wereldje en ze snappen beter hoe het voor me is dan een buurvrouw.” Individuele Deelnemers Expeditionaire Missies (IDEM) Specifiek voor luchtmachtmilitairen die individueel worden uitgezonden of als individu worden toegevoegd aan een eenheid van een ander onderdeel dan het eigen onderdeel is de Werkgroep IDEM opgericht. De werkgroep IDEM bestaat uit vertegenwoordigers van de luchtmachtonderdelen, CDC en DMO en ondersteunt individueel uit te zenden of uitgezonden luchtmachtmilitairen voor, tijdens en na hun uitzending. Met vragen kan de militair of zijn of haar buddy bij hen terecht. De werkgroep organiseert jaarlijks op Witte Donderdag ook de “IDEM-dag”. Op die dag worden ervaringen uitgewisseld aan de hand van presentaties van uitgezonden militairen en door deelname aan gespreksgroepen. Deelname staat open voor alle luchtmachtmilitairen die individueel zijn of worden uitgezonden én hun (eerste) relatie. De (eerste) relatie van een militair die ten tijde van de IDEM-dag individueel is uitgezonden ontvangt per post een persoonlijke uitnodiging om, eventueel met de buddy van de militair, deel te nemen aan de IDEM-dag. Partners of andere primaire relaties zijn dus van harte welkom hun ervaringen te delen. Primair richt de werkgroep zich op het actief dienend personeel. Militairen die de dienst hebben verlaten kunnen een beroep doen op de kennis en ervaring van het Veteraneninstituut in Doorn.
Pagina 9 van 51
2
Voorbereiding en vertrek In hoofdstuk 1 heeft u kunnen lezen over de militaire voorbereiding. Ook thuis moet u de nodige voorbereidingen treffen als uw relatie wordt uitgezonden. Natuurlijk moet u allerlei praktische zaken regelen, maar bespreek ook met elkaar wat het emotioneel voor u betekent. In dit hoofdstuk vindt u informatie en tips.
2.1
Thuisfrontinformatiedag Bij een uitzending wordt vaak enkele weken voor vertrek een thuisfrontinformatiedag voor het thuisfront georganiseerd. Hiervoor worden militairen en het thuisfront samen uitgenodigd. “Ik wilde graag weten hoe alles er uit zag. Waar hij zou slapen en eten. De foto’s daarvan bekijken, dat vond ik het leukst.“ Op deze dag hoort u de belangrijkste feiten over de uitzending. U krijgt een beter beeld van het doel en van de plek waar de militairen gaan wonen en werken. Ook krijgt u informatie over het werk van de zorginstanties van Defensie (waaronder bedrijfsmaatschappelijk werk, geestelijke verzorging en psychologische hulp; zie ook 3.3) en de speciale activiteiten die er zijn voor het thuisfront. Daarnaast kunt u bijpraten of kennismaken met collega’s en hun relaties en de mensen van het thuisfrontcomité (zie ook 3.4).
2.2
Praktische voorbereiding thuis Contact met Defensie Tijdens een uitzending kan het voorkomen dat Defensie contact met u wil opnemen. Daarvoor maken we gebruik van de contactgegevens die de militair heeft opgegeven:
een ‘primaire relatie’: de persoon of personen (maximaal 2) die wij als eerste moeten waarschuwen; een ‘secundaire relatie’: overige relatie(s) met wie we contact kunnen opnemen als wij de eerste niet kunnen bereiken.
Het is belangrijk dat de militair samen met het thuisfront een goede afweging maakt wie hij/zij als primaire en secundaire relaties opgeeft. In bepaalde situaties kan hierover onduidelijkheid bestaan. Bijvoorbeeld als ouders gescheiden zijn of als de militair niet samenwoont met zijn of haar relatie. Het is dan ook belangrijk dat de militair aan zijn omgeving laat weten wie als primaire en secundaire relatie zijn opgegeven en wat dit betekent.
Als uw relatie ziek is, gewond raakt of zou komen te overlijden, neemt een bedrijfsmaatschappelijk werker van Defensie (zie 3.3) contact op met de primaire relatie. Het is de taak van de primaire relatie om familie en vrienden te informeren. De bedrijfsmaatschappelijk werker helpt u hierbij, als u dat wilt. Bent u zelf die primaire relatie en bent u lange tijd van huis of zijn uw gegevens, zoals uw mobiele telefoonnummer, veranderd? Geef dit dan alstublieft zo snel mogelijk door. Dit kan door telefonisch contact op te
|
nemen met het situatiecentrum van het uitvoerend operationeel commando. (zie 6.6). Het kan ook zijn dat u zelf contact wilt opnemen met Defensie. Bijvoorbeeld om informatie in te winnen over uw relatie. Of om een familiebericht door te geven (zie 6.3). In dat geval is het belangrijk dat u alle gegevens van uw relatie bij de hand heeft. Zorg er samen met uw relatie voor dat u alle gegevens van uw relatie noteert: naam, rang, werknemersnummer, plaatsing en eenheid. Zorg dat u dit kaartje altijd binnen handbereik heeft.
Paspoorten Militairen die in het buitenland verblijven, hebben een geldig paspoort nodig. Strikt genomen geldt dat niet voor opvarenden van Nederlandse marineschepen. Wanneer is een paspoort nog geldig? De regels daarvoor verschillen per land. Als het paspoort nog 6 maanden geldig is vanaf het moment dat uw relatie weer thuiskomt, voldoet het aan de eisen. Financiële zaken Het is belangrijk dat vóór vertrek alle financiële zaken op orde zijn. Dat u (of iemand anders) gemachtigd bent voor alle bankzaken bijvoorbeeld. En dat u zaken die tijdens de uitzending kunnen gaan spelen alvast met elkaar bespreekt. Zoals het verlengen/oversluiten van een hypotheek of grote aankopen. Zorg ervoor dat u op de hoogte bent van en toegang heeft tot:
alle bankrekeningen, bankpasjes, creditcards en bijbehorende pincodes; alle administratieve documenten; afgegeven machtigingen en incasso- opdrachten; afgesloten verzekeringen (inclusief de polissen en contactgegevens van een eventuele tussenpersoon); handleiding nabestaanden; testament en donorcodicil; safeloketten of kluizen inclusief codes/sleutels; trouwboekje of samenlevingscontract; sofinummer van uw relatie; elektronische codes belastingdienst.
Verzekeringen Verzekeringen worden afgesloten om de risico’s af te dekken die mensen in het dagelijks leven lopen. Denk aan schade die u onverhoopt veroorzaakt bij een ander, ziekte of verlies van uw spullen tijdens een vakantie en schade aan uw inboedel als gevolg van inbraak of brand. Maar ook aan het risico op invaliditeit en overlijden. Soms is het afsluiten van een verzekering zelfs verplicht. Zoals een ziektekostenverzekering en wettelijke aansprakelijkheidsverzekeringen. Voor militairen is dat natuurlijk niet anders. In het normale dagelijkse leven lopen zij dezelfde risico’s als iedere andere Nederlander. Rechtspositie Dat ligt anders als een militair bezig is met het uitoefenen van zijn of haar beroep. En zeker als dat gebeurt tijdens een uitzending. Met de risico’s die militairen in die situatie lopen, wordt ook rekening gehouden in de rechtspositie van de militair. En dan in het bijzonder in de ‘Kaderwet militaire pensioenen’. Op grond van deze wet heeft de militair bij invaliditeit aanspraak op een militair invaliditeitspensioen (tot 100% van het salaris), een bijzondere invaliditeitsverhoging (tot 40% van het salaris), vergoeding van zorg- en ziektekosten, hulpmiddelen, aanpassing van de woning en de auto, etc. Zou de militair komen te overlijden tijdens een missie, dan
Pagina 11 van 51
hebben de nabestaanden recht op een bijzonder nabestaandenpensioen. Voor de partner bedraagt dit pensioen 70% van het salaris. Voor een kind is dit 14%, tot aan zijn of haar 21e verjaardag. Let er wel op dat uw partnerschap wettelijk is vastgelegd. Defensie verzorgt in dat geval de repatriëring (het laten terugkeren naar Nederland) van het stoffelijk overschot van de militair en vergoedt ook de kosten van de uitvaart. Bij invaliditeit of overlijden worden de militair en zijn familie ondersteund en begeleid door Defensie. Aanvullende verzekeringen Nu Defensie financiële zorg, ondersteuning en begeleiding biedt, moeten u en uw relatie goed bekijken of het nodig is om aanvullende verzekeringen af te sluiten. Afhankelijk van uw persoonlijke omstandigheden kan dat zinvol zijn. Bijvoorbeeld als uw relatie waardevolle spullen meeneemt naar het inzetgebied. In dat geval kunt u overwegen om een reisverzekering af te sluiten. Als u een auto heeft gekocht en daarvoor een lening heeft gesloten, dan zou u een levensverzekering kunnen afsluiten. Daarmee kan worden voorkomen dat in geval van overlijden de nabestaanden met een schuld worden geconfronteerd. Waar u als relatie van een militair op moet letten bij het afsluiten van een verzekering? In de eerste plaats moet u zich - net als iedereen - afvragen of u wel een verzekering nodig heeft. Dat geldt niet alleen in de situatie dat uw relatie wordt uitgezonden, maar ook in het ‘normale leven’. Heeft u inderdaad een verzekering nodig, let dan goed op of er geen beperkingen zijn voor militairen. Als u bijvoorbeeld een verzekering afsluit voor blijvende invaliditeit of overlijden, moet u goed controleren of de verzekeraar geen ‘molest- clausule’ of andere uitsluitingsclausules hanteert. Met molest bedoelen verzekeraars onder meer een gewapend conflict, burgeroorlog, terrorisme etc. Een Nederlandse schadeverzekeraar mag molest namelijk niet verzekeren. Ook kan er onderscheid worden gemaakt naar het soort vredesoperatie. Waardoor er bijvoorbeeld wel dekking is bij operaties voor vredeshandhaving, maar niet bij operaties die vrede moeten afdwingen. Het is dus afhankelijk van de voorwaarden van de verzekeraar of er wel of geen dekking wordt geboden. Controleer daarom eerst de voorwaarden voordat u een verzekering afsluit. Zodat u niet, in geval van overlijden of invaliditeit, aanspraak denkt te maken op een uitkering, terwijl de verzekeraar niet uitkeert omdat er sprake zou zijn van molest (of een andere uitsluitingsgrond). “Wat ik als positief heb ervaren van de uitzending is dat ik heel handig ben geworden. Je wilt ook niet alles aan de buurman vragen. En ik heb gemerkt dat ik veel aan kan.” Levensverzekering gekoppeld aan de hypotheek Vanwege het gebruik van de eerdergenoemde molest- en uitsluitingsclausules, heeft Defensie afspraken gemaakt met het Verbond van Verzekeraars voor verzekeringen die militairen zelf hebben afgesloten. Dat betekent dat een levensverzekering die is verbonden aan de hypotheek van de militair, wél tot uitkering komt als de militair als gevolg van gevechtshandelingen tijdens een vredes- of humanitaire operatie zou komen te overlijden. Er wordt dus geen molest- of uitsluitingsclausule toegepast. Een overzicht van alle verzekeraars die zijn aangesloten bij het Verbond van Verzekeraars en onder deze afspraak vallen, vindt u op internet: www.verzekeraars.org onder “leden”. Bij overige (levens)verzekeringen wordt aangeraden contact op te nemen met de eigen verzekeringsmaatschappij over de toepassing van molest- of uitsluitingsclausules. Reisverzekering Zoals aangegeven kunt u met een reisverzekering het risico afdekken op verlies of beschadiging van eventuele waardevolle spullen die uw relatie meeneemt. Een reisverzekering kan ook van pas komen als uw relatie eerder terugkeert naar
|
Nederland dan gepland. Als repatriëren noodzakelijk is vanwege dringende familieomstandigheden in de eerste of tweede graad (partner, kinderen, ouders, broers en zussen), dan worden de kosten door Defensie vergoed. Maar u kunt zelf, als u dat nodig vindt, een reisverzekering afsluiten voor eventuele repatriëring ten behoeve van andere familieleden. Vraag goed na bij uw verzekeringsmaatschappij of deze kosten inderdaad gedekt worden. Overigens bepaalt uw relatie niet zelf of en wanneer hij of zij terugkeert naar Nederland: dat is en blijft een beslissing van de commandant. Meer hierover leest u in hoofdstuk 6.3. Als een militair tijdens een uitzending zo ernstig ziek of gewond zou raken dat hij of zij niet naar Nederland kan worden vervoerd, dan kan de minister - afhankelijk van de veiligheidssituatie ter plekke - aan maximaal 2 personen toestemming verlenen om op kosten van het rijk te reizen naar de plaats waar de militair wordt verpleegd. Hiervoor hoeft u dus géén verzekering af te sluiten. Wel adviseren wij u om een goede reis- en ongevallenverzekering af te sluiten als u uw relatie tijdens zijn of haar verlof in het buitenland wilt bezoeken. Voorbereiden op noodgevallen Er kan tijdens een uitzending altijd iets gebeuren. Dat kan met de uitzending te maken hebben, maar dat hoeft niet. Net als thuis kan er sprake zijn van een verkeersongeval, een ernstige ziekte of zelfs overlijden. Op zo’n moment is het goed als het thuisfront precies weet wat de wensen van de betreffende militair zijn en wat er geregeld moet worden. Bij het overlijden van een militair is de ‘Handleiding nabestaanden’ van grote waarde. Alle militairen krijgen ter voorbereiding op de uitzending de Handleiding nabestaanden verstrekt. Het document is ook te downloaden op www.defensie.nl/thuisfront. De handleiding bestaat uit een vragenlijst die uw relatie - eventueel samen met u - moet invullen. Voor sommigen kan dat confronterend zijn. Van anderen horen we dat zij het juist prettig vonden om de onderwerpen samen te bespreken. Sommige militairen kiezen ervoor om de handleiding zelf in te vullen en (in een gesloten envelop) achter te laten. Dat kan natuurlijk ook. Van mensen die ooit hun relatie tijdens een uitzending verloren, weten we dat ze veel steun hebben gehad aan de Handleiding nabestaanden. Organiseren van ‘hulptroepen’ In de praktijk blijkt dat het thuisfront tijdens een uitzending vaak wel wat extra steun kan gebruiken. Het is goed om daar vooraf samen over na te denken. Op wie kunt u straks een beroep doen? U kunt denken aan praktische hulp in en om het huis, waarbij anderen taken overnemen van uw relatie die in het buitenland zit. Of aan morele steun: bij wie kunt u straks uw hart luchten of met wie gaat u iets leuks ondernemen? Het vertrek van een militair uit een gezin met kinderen heeft grote impact. Als u de ouder bent die achterblijft, staat u er in feite alleen voor bij de opvoeding van de kinderen, bij ziekte en (school-)problemen, het huishouden, de financiën en allerlei praktische zaken. Juist tijdens een uitzending vragen kinderen vaak meer aandacht, terwijl u als ouders hun opvoeding en begeleiding niet dagelijks kunt bespreken. Als u lastige beslissingen moet nemen die u niet direct met uw partner kunt overleggen, is het soms prettig als u in uw omgeving iemand heeft die met u mee kan denken. Door vooraf ‘hulptroepen’ te regelen kunt u straks makkelijker en sneller een beroep op hen doen. “Wij hebben de afspraak: over beslissingen over de kinderen die ik neem als hij weg is, gaan we niet meer in discussie als hij weer thuis is.”
Pagina 13 van 51
2.3
Aandacht voor emoties Naast alle praktische zaken, is het ook belangrijk dat u zich emotioneel voorbereidt op de uitzending. Door na te denken over hoe u afscheid wilt nemen bij het vertrek van uw relatie bijvoorbeeld. En afspraken te maken over hoe u elkaar kunt steunen. Gevoelens bespreekbaar maken Afscheid nemen is een proces, dat eigenlijk al begint op het moment dat u weet dat de uitzending eraan komt. Al staat u rationeel gezien achter de beslissing, toch kan de uitzending gemengde gevoelens oproepen. Dat kunnen ook minder prettige gevoelens zijn als boosheid, angst, verdriet en het gevoel verlaten te worden. Misschien bent u - zoals veel mensen - geneigd om deze negatieve gevoelens te onderdrukken of te ontkennen. Bedenk dan dat dit soort gevoelens juist minder hevig worden door er de tijd voor te nemen en er met elkaar over te praten. In goede harmonie uit elkaar Het is belangrijk dat u in goede harmonie uit elkaar gaat. Bespreek eventuele problemen of negatieve gevoelens daarom voor vertrek met elkaar. Want als u straks letterlijk en figuurlijk ver van elkaar verwijderd bent, is het een stuk ingewikkelder om een ruzie bij te leggen of een probleem samen op te lossen. Sterker nog, een probleem kan dan juist een zwaardere lading krijgen en daardoor invloed hebben op het functioneren van de militair. Ook voor het thuisfront maakt dat de situatie er niet makkelijker op. Afspraken over hoe u contact houdt Er zijn meestal verschillende manieren om contact te houden met elkaar (zie 3.5). Het is handig om van te voren af te spreken wat er mogelijk is en welke manier u allebei de prettigste vindt. Om elkaar zorgen te besparen is het ook goed te bespreken hoe vaak u ongeveer bericht kunt verwachten. Als u weet dat uw relatie bijvoorbeeld niet vaker dan een keer per week belt of mailt, dan hoeft u niet de hele week naast de telefoon of computer te wachten. Plan geen vaste belafspraken. Soms kan zo’n afspraak door omstandigheden ter plaatse niet doorgaan en dan maakt u zich misschien onnodig zorgen. Maak ook afspraken over wat u elkaar wel of niet vertelt. Kiest u ervoor niets voor elkaar verborgen te houden of houdt u dingen liever voor u om de ander niet ongerust te maken? Elke keuze is goed, maar het is zinvol om vooraf te bespreken wat de ander wil weten en wat niet. Als zaken aan het licht komen die waren verzwegen, kan dat het vertrouwen schaden. Daarbij is het goed om te weten dat een militair soms door de omstandigheden niet precies in detail kan vertellen wat hem bezighoudt omdat daardoor de veiligheid in het gedrang kan komen. “Ik skype nooit. Heeft hij geen trek in. Ik kan mailen, maar dat leest hij ook slecht, vooral als hij het druk heeft. Hij belt 2 keer per week. Soms stuurt hij een kaart.” “Ze vertelt me niet echt hoe het daar is. Ze liegt niet, maar als het niet nodig is maakt ze me niet ongerust.” “Hij vertelt me wat hij kwijt wil. Ik hoef niet precies te weten wat daar allemaal gebeurt. Ik wil vooral weten hoe het met hem is. En we hebben de afspraak: Geen nieuws is goed nieuws.”
|
2.4
Kinderen voorbereiden Kinderen betrekken bij het naderende vertrek Vertel kinderen tijdig dat een van de ouders voor een bepaalde periode weg zal gaan. Zowel kleuters als pubers kunnen soms het gevoel hebben dat zij de oorzaak zijn van het vertrek. Het is belangrijk dat u goed uitlegt waarom de ouder weggaat, waar naartoe en voor hoe lang. Herhaal dit regelmatig. De periode voor vertrek bent u als ouders natuurlijk druk met alle voorbereidingen. Misschien is er onrust in huis of heeft u meer aandacht voor elkaar dan anders. Zorg ervoor dat u ook aandacht voor de kinderen blijft houden: voor hen is het ook een spannende en verwarrende tijd. Vaak is het een bewuste keuze van ouders om (bijna) niet met hun kinderen over de uitzending te praten. Om de kinderen niet te belasten of omdat ouders denken dat kleine kinderen het nog niet beseffen. Maar kinderen voelen feilloos aan dat er iets staat te gebeuren. Als u daar niets over zegt, kunnen ze zelf iets gaan fantaseren. En dat kan juist méér spanningen met zich meebrengen. Oudere kinderen kunnen wat afhoudend reageren. Het lijkt misschien alsof het komende vertrek hen niet bezighoudt of zelfs niet interesseert. Maar niets is minder waar: van binnen kan het hen juist wél erg bezighouden. Er over praten helpt hen om aan het idee te wennen en u kunt hen helpen met hun gevoelens om te gaan. De school informeren Het is raadzaam om de leerkracht(en) te informeren, zodat zij alert zijn en kunnen inspelen op mogelijke veranderingen bij uw kind(eren). Als de militair zelf op school komt vertellen waar hij of zij heen gaat en met welk doel, raken ook klasgenootjes betrokken. U kunt uw kind ook aanmoedigen de uitzending te kiezen als onderwerp voor een spreekbeurt of werkstuk. Op www.defensie.nl vindt u informatie en foto’s. Hoe beter de school geïnformeerd is, hoe makkelijker het straks is voor uw kind(eren) om hun verhaal te doen bij hun vriendjes, vriendinnetjes en leerkracht. Samen aftellen Voor jonge kinderen is het moeilijk om te overzien hoe lang een uitzending duurt. U kunt dit op allerlei creatieve manieren meer tastbaar maken. Gebruik bijvoorbeeld een papieren meetlint en laat uw kind iedere avond een centimeter afknippen: hoe korter het lint, hoe eerder papa of mama weer thuiskomt. “Hij heeft een kalender gemaakt van foto’s waar hij samen met onze dochter op staat. Daar kan ze elke dag een kruisje op zetten. Dat is voor haar elke avond een moment om even met papa bezig te zijn.” Of gebruik een pot met snoepjes; het kind mag elke dag een snoepje uit de pot en als deze leeg is, komt papa of mama weer thuis. (Het voordeel van deze methode is dat u de snoeppot nog kunt aanvullen als de terugkeer enkele dagen wordt uitgesteld.) Maar het is natuurlijk ook leuk om uw eigen gezinsritueel te bedenken. Kleine verrassingen Denk alvast na over hoe u straks de afwezige ouder bij het gezin wilt blijven betrekken. En bereid dat samen voor. Een paar tips:
Laat uw relatie een aantal verhaaltjes inspreken. Die kunt u dan ’s avonds afspelen in plaats van het voorlezen. Neem op video of dvd beelden op voor verjaardagen en/of andere bijzondere gelegenheden. Maak voor iedere week een briefje of een klein cadeautje.
Pagina 15 van 51
2.5
Maak leuke foto’s van de vertrekkende ouder samen met elk kind apart en hang deze bij hun bed. Koop een knuffel die tijdens de uitzending mama of papa ‘vervangt’.
Het afscheid Maak voor vertrek afspraken over hoe u afscheid wilt nemen. Wilt u een groot afscheidsfeest voor familie en vrienden organiseren? Of kiest u voor een afscheid in kleine kring? En bij het vertrek zelf: gaat u als thuisfront mee naar het vliegveld of de haven? Of neemt u liever thuis afscheid? Plaats van afscheid Uit ervaring weten wij dat het voor veel mensen het prettigst is om thuis, in een vertrouwde omgeving, afscheid te nemen. Daar heeft u alle rust. Als u ervoor kiest om op de verzamel- of vertreklocatie afscheid te nemen, houd er dan rekening mee dat de uitzending voor uw relatie daar eigenlijk al begint. Hij of zij is eigenlijk al ‘aan het werk’. Waardoor de aandacht misschien meer uitgaat naar collega’s die ook worden uitgezonden, dan naar u. Voor u kan dat een teleurstellende ervaring zijn. Terwijl het voor uw relatie een ‘logische’ houding is omdat hij of zij al bezig is met wat er komen gaat. Wat meespeelt, is dat het op de vertrek- of verzamellocatie vaak druk is. Soms is er ook een ceremonie met toespraken. En dan kan het zijn dat na lang wachten, het afscheid zelf sneller en hectischer verloopt dan verwacht. We informeren u hierover zodat u een goede afweging kunt maken. Als u besluit uw relatie weg te brengen, overweeg dan om een familielid, vriend of kennis te laten rijden. Het komt voor dat de spanningen rond het afscheid van invloed zijn op de rijvaardigheid. In hoofdstuk 6.1 vindt u meer informatie over het vertrek.
|
3
Tijdens de uitzending En dan is het zover: de uitzending is een feit. Uw relatie is vertrokken en u gaat samen en toch apart een bijzondere periode tegemoet. De praktijk leert dat een uitzending positieve gevolgen kan hebben voor relaties. Er ontstaat bijvoorbeeld meer waardering voor elkaars werk en veerkracht. Maar eerst moet u thuis uw draai weer vinden. In dit hoofdstuk tips en informatie over: wennen aan de nieuwe situatie, instanties binnen Defensie waar u terecht kunt voor extra ondersteuning, activiteiten van Defensie voor het thuisfront en contact houden met uw relatie.
3.1
Wennen aan een nieuwe situatie Het is heel gewoon als u zich na het vertrek enige tijd anders dan anders voelt. U mist iemand en u moet misschien wennen aan een ander levensritme. Het komt voor dat mensen van het thuisfront zich verdrietig of somber voelen of slaapproblemen hebben. Vooral het begin is wennen In het begin ziet u misschien steeds die lege plek aan tafel. En mist u uw relatie bij dingen die u normaal gesproken samen doet. Op sommige momenten kan het gemis sterker voelbaar zijn. Wanneer u andere gezinnen samen ziet bijvoorbeeld. “Het zit 24 uur per dag in je hoofd, je staat er mee op en je gaat er mee naar bed. Ook daar moet je aan wennen.” Als u weet op welke momenten u het moeilijk heeft, kunt u daar rekening mee houden. Bijvoorbeeld door steun te zoeken bij familie of vrienden. U staat er niet alleen voor Op het moment dat uw relatie is vertrokken kan er veel veranderen thuis. Vooral als het om uw partner gaat. U moet veel zelf doen en beslissen. Dat betekent niet dat u er helemaal alleen voor staat. Misschien kunt u rekenen op steun uit uw omgeving en op de ‘hulptroepen’ die u al heeft ingeschakeld (zie 2.2). Daarnaast kunt u altijd een beroep doen op het thuisfrontcomité en de zorginstanties binnen Defensie. Hierover meer verderop in dit hoofdstuk. Steun uit uw omgeving In het begin krijgt u veel aandacht vanuit uw omgeving. Mensen vragen hoe het met u gaat en met uw relatie. U zult merken dat u die steun goed kunt gebruiken. Toch wordt de aandacht uit uw omgeving na verloop van tijd steeds minder. Helemaal als uw relatie vaker wordt uitgezonden. Negatieve reacties In de praktijk blijkt dat het thuisfront soms ook te maken krijgt met negatieve reacties op de uitzending. Zoals: “Zo’n uitzending hoort er nu eenmaal bij; had hij/zij maar een ander beroep moeten kiezen.” of “Hij/zij krijgt er toch extra geld voor?“. Het kan helpen om alvast na te denken over hoe u in zo’n situatie wilt reageren. Uw draai vinden In de praktijk blijkt dat veel mensen zich na gemiddeld 6 weken hebben aangepast aan de nieuwe situatie. Het gemis van uw partner, zoon of dochter blijft, maar wordt minder intens. Het lukt steeds beter de draad van het ‘gewone leven’ weer op te
Pagina 17 van 51
pakken. Vaste routines aanhouden blijkt daarbij positief te werken: als vanouds familie en vrienden bezoeken, blijven sporten en meegaan met uitjes. Daarnaast kunt u deelnemen aan de activiteiten die Defensie voor het thuisfront organiseert. Verderop in dit hoofdstuk leest u daar meer over. “Ik ben gewoon met vakantie gegaan. Zelf had ik toch ook het hele jaar gewerkt, dus ik had er wel behoefte aan. Tijdens een uitzending word je geleefd. Maar het is ook belangrijk tijd te nemen voor jezelf.” Partners Partners ervaren tijdens de uitzending meer psychische spanningen dan de uitgezonden relatie. Maar:
ervaren voor en na een uitzending gemiddeld niet meer spanningen dan partners van ‘niet-militairen’; vinden vaak (46%) net als de helft van de militairen zelf (51%) dat verlof tijdens een uitzending de uitzending niet makkelijker maakt; hebben meer moeite met de terugkeer en re-integratie dan de militairen zelf.
Kinderen
25% van de partners van militairen signaleert veranderingen als: meer aandacht vragen, slechter luisteren, sneller geïrriteerd, slaapproblemen, moeilijkheden op school, bedplassen, vaker ziek. Ervaren minder problemen naarmate de thuisblijvende ouder beter omgaat met de tijdelijke scheiding. Redden zich beter tijdens een uitzending dan veel militairen denken, net als de partners van militairen.
Ouders
Zijn bezorgd; moeders meer dan vaders. Ervaren de uitzending negatiever als ze zich meer zorgen maken. Hebben meer behoefte aan steun naarmate zij het idee hebben dat er gevaar dreigt. Zijn over het algemeen tevreden met de informatie van Defensie. Ervaren vaak dat de uitzending de band met hun zoon of dochter versterkt.
Partners en ouders
3.2
Hebben meer last van spanningen als de precieze duur van de uitzending, vertrek- en aankomstdata, contactmogelijkheden en de omstandigheden in het uitzendgebied onzeker zijn. Vinden emotionele en praktische steun vooral in hun eigen sociale netwerk. Merken dat de omgeving niet altijd goed begrijpt wat een uitzending voor een gezin betekent.
Kinderen Ook voor kinderen verandert er veel als papa of mama op uitzending is. Als achterblijvende ouder kunt u dat merken aan ander gedrag. Of zelfs gedragsproblemen. Meestal is dat tijdelijk, soms duurt het zo lang dat het verstandig is hulp in te roepen. Gedragsverandering in de eerste weken Spanningen kunnen zich bij kinderen op verschillende manieren uiten. Zo kunnen er problemen met slapen ontstaan of gedraagt uw kind zich op school anders. Ook kan
|
uw kind iets terugvallen in ontwikkelingsniveau. Het gaat bijvoorbeeld weer in bed plassen, terwijl het al zindelijk is. Sommige kinderen reageren hun boosheid en verdriet af op de ouder thuis. Anderen kunnen juist lang boos blijven op de afwezige ouder. Soms willen ze dan niet aan de telefoon komen of op een andere manier contact houden. Ook kunnen ze jaloers zijn op alle aandacht voor de uitgezonden ouder. U hoeft zich geen zorgen te maken over deze gedragsveranderingen: het zijn normale reacties op een grote verandering in het leven van uw kind. De genoemde verschijnselen zijn meestal van korte duur. Hulp inroepen Het is belangrijk dat u zelf niet uitgeput raakt door de tijdelijke gedragsverandering bij uw kind(eren). Vooral als er slaapproblemen zijn, is dat niet ondenkbaar. Probeer niet alles zelf op te lossen, maar durf hulp te vragen aan familie of vrienden. Zo kunt u zelf even een time-out kunt nemen en weer reserves opbouwen. Houdt de gedragsverandering van uw kind(eren) aan? Neem dan contact op met uw huisarts of een van de zorginstanties van Defensie (zie 3.3). Positieve veranderingen Uw kind kan ook juist blij zijn als het vertrek van vader of moeder achter de rug is. Misschien heeft het er erg tegen opgezien of last gehad van de spanningen in het gezin in de aanloop daar naartoe. Nu kan het ‘verder’ met zijn/haar leven. Soms worden (oudere) kinderen sneller zelfstandig. Deze nieuwe situatie kan hen ook meer zelfvertrouwen geven en zelfbewuster maken. ”De kinderen pakken het heel goed op. Maar het is toch anders nu ze ouder worden. Voor de oudste is de telefoon soms niet meer genoeg. Dan wordt ze boos en wil ze niet meer praten.” “Nu we kinderen hebben, vind ik het moeilijker dat hij weggaat. Het is toch papa die weggaat en je hebt maar een papa.” “Toen hij op televisie was, ging mijn dochter het beeldscherm kussen. Dat doet mijn moederhart pijn.” Tips
Laat uw kinderen merken dat zij altijd met u of een ander familielid over hun ervaringen, gevoelens en verwachtingen rond de uitzending kunnen praten. Probeer zoveel mogelijk de normale routine in het gezin aan te houden. Kinderen hebben behoefte aan structuur. Stuur foto’s, muziek, cd-rom’s, dvd’s, e-mails, brieven en tekeningen om elkaar te laten weten wat er thuis en in het uitzendgebied of aan boord van het schip gebeurt. Besteed ook aandacht aan de verjaardag van uw relatie, of bijvoorbeeld aan Vaderdag of Moederdag. Het is extra leuk als de militair ook eens aan elk gezinslid persoonlijk een bericht of kaart stuurt. Laat bij telefoongesprekken ook de kinderen even aan het woord. Neem als dat mogelijk is deel aan de thuisfrontcontactdagen. Uw kinderen komen dan in contact met andere kinderen in dezelfde situatie. Oma’s, opa’s, familie en vrienden kunnen in deze periode voor kinderen extra belangrijk zijn. Als u denkt professionele hulp nodig te hebben, schroom dan niet contact op te nemen met de zorginstanties van Defensie (zie 3.3). Kijk samen met uw kinderen naar televisiebeelden uit het uitzendgebied. Zodat u uw kinderen kunt geruststellen als de beelden beangstigend zijn. Bespreek met hen nog eens het doel van de uitzending: de militairen zijn
Pagina 19 van 51
niet uitgezonden om te vechten, maar juist om geweld te voorkomen en andere mensen te helpen. Als uw kind bang is of zich afvraagt of de uitgezonden ouder bang is, laat dan weten dat de militair de situatie wel aankan. Maar dat het natuurlijk wel lief is dat hij of zij aan papa of mama denkt. Probeer te voorkomen dat een kind te veel de ouderrol op zich neemt. Een kind moet gewoon kind kunnen blijven en zich niet verantwoordelijk voelen voor de gezinssituatie. Uw kind kan teleurstellende opmerkingen maken (“Ik wou dat papa/mama een andere baan had.”) of de ouder juist helemaal niet missen. Blijf in contact met leerkrachten en wissel ervaringen thuis en op school uit. Kleine kinderen kunnen heftig reageren op het vertrek na een verlofperiode. Maak van tevoren al duidelijk dat papa of mama nog een keer weg moet en dan echt terugkomt. Laat merken dat u trots bent op uw partner. Dan zullen kinderen ook trots zijn op hun ouder. Hij of zij doet belangrijk werk!
Samen lezen Voor peuters (2-4 jaar) van uitgezonden militairen is er het kijk- en voorleesboekje ‘Papa muis gaat op uitzending’. ‘Daar is papa, hier ben ik’ is een lees- en doe-boekje voor kleuters en basisschoolleerlingen in de lagere groepen. De eenvoudige teksten en vele illustraties helpen u met uw kind over de uitzending te praten. Het boekje ‘Het verhaal van Famke’ is een lees- en kleurboekje voor kinderen van 4 tot 7 jaar. “Voor de kleintjes is de periode haast niet te overzien. Ik zet daarom ook leuke dingen op hun kalenders: naar oma of naar de dierentuin. Zodat ze steeds iets hebben om naar uit te kijken.”
3.3
Zorginstanties Defensie Defensie heeft verschillende zorginstanties, met onder andere bedrijfsmaatschappelijk werkers, psychologen en geestelijk verzorgers. Zij zijn er niet alleen voor de militairen, maar ook voor u, het thuisfront. Als u moeite heeft om de draad thuis weer op te pakken of als u merkt dat het niet goed gaat met u of met uw kinderen, kunt u contact opnemen met een van deze instanties. Schroom niet om dat te doen! Ook als u alleen vragen heeft of behoefte aan een luisterend oor. Onze hulpverleners kennen de militaire organisatie en cultuur door en door. Meestal zijn ze zelf ook uitgezonden geweest. Gesprekken met hen zijn altijd vertrouwelijk. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk (DC BMW) Bij ernstige gebeurtenissen, bijvoorbeeld als uw relatie gewond raakt tijdens de uitzending, hoort u - als u bent opgegeven als primaire relatie (zie 2.2) - dit via de hulpverleners DC BMW. Zij zorgen ervoor dat u snel op de hoogte bent én helpen u verder als u dat wilt. Door mee te denken, maar ook met hand-en-span-diensten. Wanneer uw relatie hiertoe in staat is, neemt hij of zij zelf contact op. Maar ook in dat geval informeert een bedrijfsmaatschappelijk werker of u nog hulp of advies nodig heeft. “Onze zoon raakte zwaar gewond in Afghanistan. Wij hebben toen veel steun gehad aan onze bedrijfsmaatschappelijk werker bij Defensie. Hij gaf ons zelfs zijn 06nummer, zodat we hem direct aan de lijn kregen. Op ons verzoek belde hij die eerste spannende tijd 2 keer per dag: ’s ochtends en ‘s middags. Zo zaten we niet steeds aan de telefoon gekluisterd. Dat regelmatige contact was voor ons heel prettig en belangrijk. Je kunt je verhaal kwijt en al je vragen stellen.”
|
“De bedrijfsmaatschappelijk werkers van Defensie zijn niet opdringerig. Eerder voorzichtig. Ze kunnen veel voor je doen, als dat wenselijk is. Ook dingen regelen die je zelf niet of nauwelijks kunt. En wil je niet dat iemand weet dat je naar een bedrijfsmaatschappelijk werker toe gaat, dan hoeft dat ook niet. Mij persoonlijk maakt het niet uit: als je ergens mee zit, ga je hulp zoeken. Daar is niets vreemds aan.” Omgekeerd informeert het Bedrijfsmaatschappelijk Werk uw relatie in het uitzendgebied bij ernstige problemen in de thuissituatie. Verder helpen ze u ook met alle praktische zaken waar u in dergelijke situaties tegenaan loopt en leggen ze voor u de contacten met andere betrokken instanties. Diensten Geestelijke Verzorging (DGV) Als een militair zwaar gewond raakt – of zelfs overlijdt – neemt in principe ook altijd een geestelijk verzorger contact met het thuisfront op. U kunt vervolgens zelf aangeven of er steun gewenst is en in welke vorm. Ook los van godsdienst en geloof kunt u bij een geestelijk verzorger aankloppen als u ervaringen wilt delen of gewoon uw verhaal kwijt wilt. De mensen van DGV hebben oor voor wat u bezighoudt. Als verdere acties nodig zijn, kan de geestelijk verzorger u doorverwijzen naar een bedrijfsmaatschappelijk werker of arts. Militaire Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ) Ingrijpende gebeurtenissen – zoals een uitzending – kunnen klachten veroorzaken of bestaande klachten verergeren. Dat kan zich lichamelijk uiten (als hoofdpijn of slaapstoornissen) of psychisch (zowel in de vorm van angst of spanning als tegenovergesteld in de vorm van neerslachtigheid of zelfs depressieve gevoelens). Deze klachten kunnen hun weerslag hebben op de verhouding met uw omgeving. U ervaart problemen in de relatie met partner of kinderen of loopt klem in uw eigen werksituatie. In dergelijke situaties kunt u altijd (ook) een beroep doen op hulpverleners uit de militaire geestelijke gezondheidszorg. De hulpverleners van de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg staan dus ook klaar voor het thuisfront. Bovendien is in de meeste gevallen een psycholoog van de MGGZ bij thuisfrontactiviteiten aanwezig. U kunt een beroep doen op de MGGZ als u hulp nodig heeft die niet kan worden geboden door de bedrijfsmaatschappelijk werkers en de geestelijk verzorgers van Defensie. Ook als uw relatie de militaire dienst heeft verlaten kunt u nog een beroep doen op de MGGZ. Het kan dus gaan om uiteenlopende problemen zoals:
lichamelijke klachten, zoals aanhoudende slapeloosheid, hoofdpijn en hyperventilatie; psychische klachten, waaronder spanning, neerslachtigheid, angstgevoelens, futloosheid of zelfs een depressie; relatieproblemen of problemen met de kinderen; problemen op het werk, bijvoorbeeld als u een taak niet (meer) aankunt of ruzie heeft met collega’s, superieuren of ondergeschikten.
Voor militairen Tijdens de voorbereidingsperiode voor een uitzending verzorgt de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg voor de meeste militairen lessen en trainingen over stress, gevechtsstress en stressmanagement. Soms gaat er ook een psycholoog mee tijdens de uitzending om ter plaatse militairen op te vangen en te begeleiden. U kunt bij vragen over psychische problemen contact opnemen de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg. Het telefoonnummer vindt u in de telefoonlijst in hoofdstuk 6.6.
Pagina 21 van 51
3.4
Activiteiten voor het thuisfront Het thuisfront is belangrijk Het thuisfront speelt een belangrijke rol bij het functioneren van onze militairen. U zorgt thuis niet alleen voor de nodige morele steun, maar ook voor het reilen en zeilen van praktische zaken. Defensie probeert het thuisfront dan ook doorlopend te betrekken bij het werk van de militair. Bijvoorbeeld door het organiseren van gemeenschappelijke activiteiten en festiviteiten. Op die manier heeft u wellicht ook al kennis kunnen maken met collega’s van uw relatie en hún relaties. Speciale activiteiten Tijdens een uitzending is de rol van het thuisfront natuurlijk nóg belangrijker. En heeft u zelf ook meer behoefte aan steun en informatie. Daarom worden voor, tijdens en na uitzendingen speciale activiteiten voor het thuisfront georganiseerd. Ieder krijgsmachtdeel - marine, landmacht, luchtmacht en marechaussee - geeft daar zelf invulling aan. In deze paragraaf vindt u de algemene gang van zaken. Via de eenheid van uw relatie of via het bureau Operationele Personeelszorg (OPZ) ontvangt u specifieke informatie over de verschillende activiteiten die er zijn, met de bijbehorende data en locaties. Thuisfrontcomité Voor militairen op uitzending wordt door een Thuisfrontcomité per formerende eenheid een Thuisfrontafdeling opgericht. Deze comités bestaan voornamelijk uit vrijwilligers, mensen die net als u een relatie hebben die voor lange tijd van huis is. “Als lid van het thuisfrontcomité ben je meer betrokken. Je weet als een van de eersten dat er iets gebeurt. Dat vind ik prettig. Het is toch mijn enige dochter…” De voornaamste taken zijn:
contacten met en tussen de achterblijvers onderhouden en verstevigen; informatie uitwisselen; als steun- en aanspreekpunt fungeren.
De marechaussee werkt met een permanent thuisfrontcomité. Ook dit bestaat uit vrijwilligers, alleen hebben zij niet altijd zelf een relatie die op uitzending is. U kunt zelf ook lid worden van een thuisfrontcomité. Er wordt dan regelmatig een beroep op u gedaan om een bijdrage te leveren aan de verschillende activiteiten. Defensie zorgt daarbij voor de facilitaire, materiële en financiële ondersteuning. Het is een veelomvattende, maar ook dankbare taak. U doet leuke contacten op met mensen in dezelfde situatie en bent vaak als een van de eersten op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. Commandant der Strijdkrachten: “De relaties van onze militairen verdienen complimenten en de aandacht van Defensie. Onderschat het thuisfront niet. Het is een erg belangrijke factor in het leven van een militair. Wanneer een militair op uitzending is, wordt de werklast van zijn relatie vaak verdubbeld. Ook daar moet je goed rekening mee houden als werkgever. We laten het thuisfront niet alleen met hun zorgen.” Telefooncirkel Een belangrijk onderdeel van de thuisfrontactiviteiten is de telefooncirkel. Een telefooncirkel wordt meestal gevormd door vrijwilligers die daar speciaal voor zijn
|
opgeleid. Vaak hebben ze ook – net als u – een relatie in het uitzendgebied. Zij spreken dus uit ervaring en kunnen zich als geen ander inleven in uw situatie. Als u praktische vragen heeft of behoefte aan een luisterend oor kunt u contact opnemen met iemand uit de telefooncirkel. Wanneer u het prettiger vindt dat de vrijwilligers met u contact opnemen, kunt u dat aangeven. De telefooncirkel belt tijdens de uitzending van uw relatie ook actief, gewoon om eens te vragen hoe het met u gaat. Meer informatie en telefoonnummers ontvangt u via het Thuisfrontcomité. “Veel mensen hebben drempelvrees. Maar iedereen kan het thuisfrontcomité bellen met vragen. Daar zijn we voor!” Thuisfrontinformatiedagen Naast de thuisfrontinformatiedag die voor vertrek wordt georganiseerd, zijn er ook tijdens de uitzendperiode een of meerdere thuisfrontcontactdagen. Militairen bij de Koninklijke Marechaussee worden over het algemeen in kleine aantallen uitgezonden. Daar is 3 keer per jaar een thuisfrontcontactdag voor alle relaties van militairen van de marechaussee die op dat moment is uitgezonden. Maar als thuisfront kunt u ook deelnemen aan de thuisfrontactiviteiten van andere krijgsmachtdelen als uw relatie daarbij is ingedeeld. Tijdens thuisfrontinformatiedagen krijgt u actuele informatie en er is alvast tijd voor een vooruitblik naar de terugkeer. Natuurlijk krijgt u de mogelijkheid om vragen te stellen. De mensen van het thuisfrontcomité zijn hier ook herkenbaar aanwezig, zodat u met uw vragen of verhaal ook bij hen terecht kunt. Deze thuisfrontinformatiedagen zijn ook bedoeld voor contact met de relaties van andere militairen. Dit maakt dat u ervaringen makkelijk kunt delen en elkaar tot steun kunt zijn. Niemand kan immers beter invoelen wat u doormaakt als de partners, ouders of kinderen van andere militairen die zijn uitgezonden. Tijdens de bijeenkomsten kunt u elkaar ontmoeten en contacten leggen die u daarna zelf kunt uitbouwen. Ook kinderen zijn van harte welkom: voor hen zijn er speciale activiteiten.
3.5
Contact houden Het is natuurlijk fijn om tijdens de uitzending contact te houden met uw relatie. Dat is ook belangrijk, want het maakt het straks na thuiskomst makkelijker om samen de draad weer op te pakken. Gelukkig zijn er tegenwoordig verschillende communicatiemogelijkheden. Contact per telefoon Waar mogelijk zorgt Defensie bij een uitzending voor een zogenoemde welfaretelefoonaansluiting waarmee uw relatie naar huis kan bellen. Bellen via een eigen mobiele telefoon kan soms ook. De commandant van de eenheid bepaalt afhankelijk van de operationele omstandigheden - wanneer dit wel of niet veilig is. Veiligheid en zorgvuldigheid staan voorop. Mobiele telefoons zijn niet alleen makkelijk af te luisteren; ook de locatie van een mobiele telefoon is op 10 meter nauwkeurig traceerbaar! U begrijpt dat het daarom niet altijd is toegestaan om een mobiele telefoon te gebruiken. Bij de varende marine kan er alleen gebeld worden als het schip in de haven ligt. Meestal worden daarvoor extra middelen ingezet. Bijvoorbeeld in de vorm van extra telefoons of extra telefoonaansluitingen door een lokale telefoonmaatschappij. Afhankelijk van de situatie, locatie en het aantal schepen kan het na binnenkomst in
Pagina 23 van 51
de haven enige tijd duren voordat het schip bereikbaar is. Houd er wel rekening mee dat er ook voor ‘collect call’ gesprekskosten zijn. Voor meer informatie over telefoonnummers van schepen binnen en buiten Den Helder kunt u bellen met de telefooncentrale van de Koninklijke Marine. Zie ook hoofdstuk 6.6. Soms is het ook mogelijk om met diensten als Skype of met een door Defensie gecontracteerde provider via internet te bellen. Dat verschilt per locatie: uw relatie kan u hierover informeren. Contact per e-mail In de meeste gevallen kunt u ook contact houden per e-mail. Het kan zijn dat er een e-mailaccount is van Defensie die ook voor privémail gebruikt mag worden. In dat geval worden de berichten intern verspreid. Bij het ontvangen, verzenden en verspreiden van privémail proberen wij uw privacy zoveel mogelijk te waarborgen. Maar die kunnen wij niet onder alle omstandigheden garanderen. Persoonlijke informatie kunt u daarom beter per brief versturen. Voorwaarden aan het gebruik van een algemeen e-mailaccount van Defensie:
Gebruik bij voorkeur platte tekst (dus geen bijlagen toevoegen) waarbij de grootte maximaal 20 kB bedraagt (dat is ongeveer 2 pagina’s A4-tekst). Verstuur geen foto’s of video’s. Vermeld in het onderwerp rang, naam en werknemersnummer van uw relatie. Vermeld geen informatie over de operationele inzet van de eenheid of andere vertrouwelijke informatie.
Bij de varende marine wordt meestal een keer per dag contact gelegd met de internetprovider om e-mails te verzenden en ontvangen. Bij andere eenheden kan dit meerdere malen per dag zijn. Vanwege de filterinstellingen en omdat eenheden regelmatig offline zijn, kunnen wij echter niet garanderen dat uw berichten altijd (tijdig) worden afgeleverd. “Voor mijn zoon vertrok, had ik een ontzettende hekel aan skype. Nu kan ik niet meer zonder. Ik veer meteen op als ik het belletje hoor dat aangeeft dat hij online is.” “Hij vertelde hoe leuk het is om dingen te ontvangen, kaartjes en kleine cadeautjes zoals een zakje snoep. Daar keek hij echt naar uit.” Net als bij telefonisch contact, kan de commandant van de eenheid op grond van operationele noodzaak of andere dringende redenen ook beperkingen voor het mailverkeer opleggen. Bijvoorbeeld:
Staken van al het internetgebruik vanwege ‘radiostilte’ ook wel ‘black hole’ genoemd. Uitstellen van het verzenden van privé e-mail voor een bepaalde duur (bijvoorbeeld 72 uur na een calamiteit of mediagevoelige operatie). Uitstellen van het verspreiden van inkomende mailberichten.
Online chatten Als uw relatie toegang heeft tot een computer met internet - of daarvoor een eigen laptop heeft meegenomen - kunt u ook ‘chatten’ (beperkt mogelijk vanaf schepen). Dat is vergelijkbaar met e-mail, alleen moeten beide computers op hetzelfde moment online zijn. U kunt dan direct zien wat de ander intikt. Daarvoor is wel een speciaal programma nodig dat u gratis kunt downloaden. In sommige gebieden is dit niet mogelijk in verband met beperkte bandbreedte. Contact per post Wij raden u aan om (ook) per post contact te houden. Voordeel voor de afzender is
|
dat deze zijn of haar verhaal kwijt kan – en eventueel eerst nog even kan teruglezen. Ook de ontvanger kan op elk moment van de dag de brief nog eens herlezen. Het geeft u de gelegenheid om elkaar volkomen privé uitgebreid te informeren over de dagelijkse gang van zaken en alles wat u bezig houdt. Een kaartje kan ook worden opgehangen in het slaapvertrek van uw relatie. In hoofdstuk 6.2 vindt u informatie over de voorwaarden voor postverzending. Veiligheid bij communicatie Welke communicatievorm u ook kiest: denk aan de veiligheid van onze militairen! Dat kunt u onder meer doen door:
3.6
Bij alles wat u per telefoon, e-mail of post met elkaar deelt bedenken wat de gevolgen zouden zijn als die informatie in verkeerde handen valt. Daarmee bedoelen we niet persoonlijke mededelingen, maar bijvoorbeeld adressen en telefoonnummers of andere vertrouwelijke informatie. Vraag uw relatie niet naar toekomstige bezoeken van ministers of andere hoogwaardigheidsbekleders. U verneemt dat wel via de media. Met het noemen van plaatsen en tijdstippen kunt u onbedoeld informatie aan onbevoegden doorgeven. Geen informatie uitwisselen over operationele zaken. Ook kleine beetjes informatie kunnen bij elkaar opgeteld net teveel zijn. Te respecteren dat uw relatie tijdens een uitzending niet alle belevenissen met u mag delen om de veiligheid van mensen niet in gevaar te brengen.
Verlof Soms mag een militair halverwege een uitzending ‘op verlof’ (zie ook hoofdstuk 6.4). Daar kijkt u misschien met gemengde gevoelens naar uit. Aan de ene kant bent u blij om weer even samen te zijn. Aan de andere kant ziet u er misschien tegenop om weer uit uw ritme te worden gehaald en nog een keer afscheid te moeten nemen. Of een militair wel of niet op verlof mag, is vaak afhankelijk van de duur van de uitzending. Verwachtingen uitspreken De verwachtingen van het verlof kunnen nogal uiteenlopen. Uw relatie was van huis en moest vaak alles in groepen doen. Hij of zij kijkt misschien uit naar een rustige periode thuis. Terwijl u misschien juist veel alleen thuis bent geweest en zin heeft in gezamenlijke activiteiten buitenshuis. Maak daarom van tevoren goede afspraken over hoe u het verlof wilt doorbrengen. Overval elkaar niet met verrassingen zoals geplande uitjes of een geboekte vakantie. Als het om uw zoon of dochter gaat, dan blijkt in de praktijk dat u niet te veel van het verlof moet verwachten. Houd er rekening mee dat uw zoon of dochter ook veel tijd bij vrienden zal doorbrengen of zelfs een vakantie buiten Nederland kan plannen. Begrip voor elkaar Al is uw relatie tijdens het verlof bij u in Nederland, in gedachten kan hij of zij nog in het uitzendgebied zijn. Hij of zij moet immers zijn taak nog afmaken. De sterke groepsbinding en het grote wederzijdse verantwoordelijkheidsgevoel spelen ook een rol. Daardoor kan er tijdelijk sprake kan zijn van een dubbele loyaliteit: uw relatie wil graag bij u zijn, maar wil ook zijn of haar collega’s in het uitzendgebied niet in de steek laten.
Pagina 25 van 51
“Naar het eind toe was het echt een kwestie van volhouden. Ik vond het prettig om veel te weten. Te weten: ze zit daar. Ze zit in die container, daar slaapt ze. Dat maakt het toch makkelijker. Ik denk dat het goed is als het thuisfront weet hoe de omstandigheden zijn, hoe het eten is. Dat je weet: er wordt goed voor de mensen gezorgd daar.” Natuurlijk heeft de militair bij thuiskomst veel te vertellen, maar u en eventuele andere gezinsleden ook. Probeer een goede balans te vinden tussen luisteren en vertellen. Zorg ervoor dat iedereen evenveel aan bod komt en dat ieders verhaal gerespecteerd wordt. Opnieuw afscheid nemen Na het verlof zult u voor de tweede keer afscheid moeten nemen. Hierbij spelen dezelfde emoties een rol als bij de eerste keer. Uit de praktijk blijkt dat de tweede keer afscheid nemen niet makkelijker is en voor sommigen juist moeilijker. Het kan de tweede keer meer beladen zijn omdat u dan weet hoe het is om er alleen voor te staan en de ander voor lange tijd te moeten missen. Gelukkig zit de uitzending er op dit moment al voor een deel op. En kunt u gaan aftellen tot de definitieve terugkomst.
|
4
Informatie en media
Dat u benieuwd bent naar – of bezorgd over – de situatie van uw relatie, is begrijpelijk. Dit hoofdstuk gaat over de informatie die u van Defensie en via de media krijgt. Maar ook over berichtgeving die via het thuisfront in de media terechtkomt. Over de manier waarop u zelf met vragen van journalisten kunt omgaan en de impact van communicatie via internet.
4.1
Informatie van Defensie Tijdens de uitzending van uw relatie, proberen wij u zo goed mogelijk op de hoogte te houden van de situatie ter plaatse. Daarvoor maken wij gebruik van verschillende communicatiemiddelen. Internet Via de website van Defensie: www.defensie.nl kunt u actuele ontwikkelingen volgen. U vindt er ook periodieke overzichten van grote internationale missies. Voor alle informatie voor thuisfront kunt u terecht bij www.defensie.nl/thuisfront. Teletekst Defensie heeft een eigen teletekstpagina: pagina NPO teletekstpagina 765. Met actuele informatie over vertrek- en aankomsttijden van uitgezonden militairen, belangrijke telefoonnummers en informatie over de activiteiten voor het thuisfront. Defensiekrant – algemeen De Defensiekrant bevat actuele informatie over Defensie en besteedt regelmatig aandacht aan de verschillende uitzendgebieden. De Defensiekrant is via de website https://magazines.defensie.nl/defensiekrant beschikbaar. Uit & Thuis(front) magazine Uit & Thuis(front) magazine is speciaal bedoeld voor de achterban van de uitgezonden militairen van de luchtmacht. En in tweede instantie voor de uitgezonden militair zelf. Dit magazine is per e-mail verkrijgbaar door tussenkomst van de militair. De artikelen bevatten geen beleidsinformatie, maar geven de sfeer en verhalen over dagelijkse wetenswaardigheden. De leden van een detachement schrijven de artikelen over hun uitzendgebied meestal zelf. Soms leveren familieleden van militairen verhalen of tekeningen aan. Overige communicatie Via de eenheid van uw relatie ontvangt u gedetailleerde informatie over de uitzending van uw relatie. Afhankelijk van de aard van de uitzending ontvangt u ook informatie/nieuwsbrieven van het Thuisfrontcomité.
4.2
Berichtgeving in de media Sommige missies zijn veel in het nieuws. Voor u als thuisfront is het prettig veel te zien of te horen over het missiegebied, kamp of schip waar uw relatie verblijft. Maar u kunt ook geconfronteerd worden met negatieve berichtgeving. En opschrikken van nieuws over gevaarlijke situaties.
Pagina 27 van 51
Het nieuws volgen? U kunt voor uzelf het beste bepalen hoe u omgaat met de berichtgeving in de media. De een vindt het prettig om al het nieuws op de voet te volgen. De ander kiest er bewust voor om zich hiervoor af te sluiten en te vertrouwen op Defensie. Immers, als er echt iets aan de hand is, hoort u dat van ons. De berichtgeving relativeren De berichten in de media geven niet altijd de werkelijke situatie weer. Defensie informeert de media zoveel mogelijk over de ontwikkelingen, zodat zij een correct en volledig beeld naar buiten kunnen brengen. Maar soms kan dat niet. Bijvoorbeeld omdat het informatie betreft die de veiligheid van onze mensen in gevaar zou kunnen brengen. Geen nieuws, goed nieuws We kunnen ons voorstellen dat u zich zorgen maakt als er nieuws is over calamiteiten in de regio waar uw relatie verblijft. Als uw relatie betrokken is bij een incident wordt u altijd zo spoedig mogelijk door Defensie persoonlijk geïnformeerd. Dus in dat opzicht geldt zeker ’geen nieuws is goed nieuws’. Kijk voor actuele informatie op www.defensie.nl. Commandant der Strijdkrachten: “Volgens mij krijgen de mensen in Nederland niet altijd een objectief beeld van de situatie. Ik begrijp wel hoe dat werkt: slecht nieuws is wel nieuws, goed nieuws vaak niet. Maar soms is het beeld dat daardoor wordt gecreëerd onjuist.” Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met een van de situatiecentra. Zie de telefoonlijst in hoofdstuk 6.6.
4.3
Meewerken aan interviews Steeds vaker benaderen de media relaties van uitgezonden militairen om deel te nemen aan een interview of reportage. U bent natuurlijk vrij om te bepalen of u hieraan wilt meewerken. Wel willen we u vragen met sommige zaken rekening te houden. Uw woorden met zorg kiezen Het is natuurlijk vóór alles van belang dat u geen uitspraken doet die de veiligheid van uw relatie en andere militairen in gevaar kan brengen. Wees daarom zeer bewust van het feit dat uw woorden van invloed kunnen zijn op het beeld dat mensen hebben of krijgen van Defensie, de missie en de militairen. Wij adviseren u graag! Wij raden u aan om contact op te nemen met Defensie voor advies en begeleiding voordat u uw medewerking aan de media toezegt. U kunt daarvoor een beroep doen op de afdeling persvoorlichting, van de Directie Communicatie, telefoonnummer (070) 318 88 88. Ook Defensie gaat zorgvuldig te werk Soms vragen de media aan Defensie of het thuisfrontcomité zelf of zij mensen van het thuisfront mogen interviewen. Wij geven in dat geval geen contactgegevens van militairen en/of het thuisfront door. Maar overleggen altijd eerst met u. Alleen met uw nadrukkelijke toestemming zullen wij journalisten met u in contact brengen.
|
4.4
Communicatie via internet Zowel veel militairen als hun relaties maken tegenwoordig gebruik van internet om familie, vrienden en bekenden op de hoogte te houden van hun belevenissen. Maar ook om uiting te geven aan hun emoties of frustraties. Dat valt natuurlijk onder ieders recht op vrijheid van meningsuiting. Toch kan dit soort communicatie gevolgen hebben waar u misschien niet direct bij stil staat. Het ‘World Wide Web’ is openbaar Contact met elkaar houden via internet is goed. Maar heeft ook een keerzijde waar u zich goed bewust van moet zijn. Wat op internet staat, is in principe voor iedereen toegankelijk. Waar ook ter wereld. Houd daar rekening mee als u persoonlijke informatie deelt. Ook informatie op weblogs en sites als Facebook, Twitter en LinkedIn die alleen zichtbaar zou moeten zijn voor leden of ‘vrienden’, is voor professionele hackers eenvoudig te bekijken. Daarbij blijkt het soms moeilijk of zelfs onmogelijk om eenmaal geplaatste informatie te wijzigen of te verwijderen. Als u of uw relatie een Facebook-, Twitter- of LinkedIn-account heeft of een weblog bijhoudt, realiseerd u zich dan dat bij incidenten de media bijvoorbeeld snel over persoonlijke informatie beschikken. Denk aan foto’s, vrienden, persoonlijke gegevens en voorkeuren. De kans is groot dat deze informatie met foto’s binnen een mum van tijd door (landelijke) dagbladen, televisie, internet en andere media wordt gepubliceerd. Geen vertrouwelijke informatie Ook hier geldt, voor uw eigen veiligheid, vermeld geen contactgegevens of andere vertrouwelijke informatie. En ga niet in op operationele zaken. Zie ook hoofdstuk 3.5. Invloed op anderen Bedenk dat uw woorden, foto’s en filmpjes van invloed zijn op het beeld dat mensen hebben of krijgen van Defensie, de missie en de militairen. Maar óók op het beeld dat militairen hebben van het thuisfront. Waardoor zij zich misschien meer zorgen maken. Verhalen van anderen op waarde schatten Andersom geldt dat natuurlijk ook. U kunt op internet verhalen lezen van militairen die zich negatief uitlaten over de missie of die suggereren dat de situatie onveiliger is dan u dacht. Realiseert u zich dan dat dit een interpretatie is die mogelijk niet overeenkomt met de werkelijkheid en ook niet vergelijkbaar hoeft te zijn met de situatie van uw relatie.
4.5
Omgaan met opmerkingen uit uw omgeving De meeste vragen over een uitzending komen vaak uit uw directe omgeving. Bijvoorbeeld via school, de sportvereniging, verjaardagen en familiebezoek. Er wordt niet alleen naar de belevenissen van uw relatie geïnformeerd, maar vaak komt ook het politieke aspect van een missie aan de orde. Er kan bijvoorbeeld gevraagd worden of u achter de missie staat. Of er ontstaat een discussie over het nut ervan. Het kan helpen als u vooraf bedenkt hoe u met dergelijke situaties wilt omgaan. “Ik zeg altijd dat mijn vrouw bijdraagt aan een veiligere wereld waarin anderen zicht krijgen op een betere toekomst. Nederland was in 1945 toch ook blij met de hulp van de Britten en de Canadezen?”
Pagina 29 van 51
5
Terugkomst
Eindelijk is het dan zover: de uitzending zit er (bijna) op. In dit hoofdstuk leest u wat er aan de terugkeer vooraf gaat, wat u van de aankomst kunt verwachten en hoe de medaille-uitreiking verloopt. Maar we gaan ook in op de periode daarna. Soms valt het niet mee om samen de draad van het ‘gewone’ leven weer op te pakken. En kunt u daarbij wel wat hulp gebruiken. Ook hierover meer in dit hoofdstuk. 5.1
Geleidelijke overgang voor de militair Adaptatieperiode Afhankelijk van de uitzending brengt uw relatie voor terugkeer enkele dagen door op een locatie tussen het uitzendgebied en Nederland. Deze ‘adaptatieperiode’ heeft een zorgvuldige en geleidelijke overgang van het uitzendgebied naar Nederland als doel. Ofwel van camouflagepak naar spijkerbroek, van militair denken en doen naar het (gezins)leven thuis. Het geeft uw relatie de gelegenheid om de missie achter zich te laten en weer te wennen aan de ‘normale’ leefwijze. Andere omgeving Bij de varende marine vindt de adaptatie aan boord van het schip plaats op de terugreis. Maar in andere situaties wordt als locatie voor de adaptatieperiode meestal gekozen voor een plek met een gematigd klimaat, zodat de overgang van temperatuur niet te groot is en het programma niet beperkt wordt door slechte weersomstandigheden. Uit waardering voor de inzet van de uitgezonden militairen zorgt Defensie voor goede accommodatie. De kwaliteit van de bedden, het sanitair en de maaltijden is vaak veel beter dan wat uw relatie gewend was in het uitzendgebied. Meestal worden er verschillende mogelijkheden geboden voor ontspanning, zoals paardrijden, zwemmen, fitness, biljarten, films kijken en de stad in gaan. Met dat laatste willen we onze militairen de gelegenheid geven om weer onder de mensen te komen, zonder bedacht te hoeven zijn op vijandelijke gedragingen. Verder zorgen we voor voldoende ruimte om na te praten over de missie. Praten over ervaringen en gevoelens Tijdens het zogenaamde adaptatiegesprek komt aan de orde hoe het met de militair gaat. Wat zijn de ervaringen, hoe gaat het thuis en wat zijn de verwachtingen over de thuiskomst. Na een eerste groepsgesprek kunnen nog individuele gesprekken volgen. Professionele begeleiding De hulpverleners van Militaire Geestelijke Gezondheidszorg, Diensten Geestelijke Verzorging en het Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk ondersteunen bij de gesprekken. Zij werken samen met ervaren militairen die speciaal zijn opgeleid om de gesprekken te leiden. Militairen met problemen kunnen hier meteen in contact komen met een hulpverlener. Verder wordt er gekeken of er na terugkeer in Nederland nog vervolggesprekken wenselijk zijn. Ook krijgen militairen informatie over hoe zij thuis de draad weer kunnen oppakken. Individuele adaptatie Bij individuele uitzendingen wordt gekeken of een adaptatieperiode voor aankomst in Nederland uitvoerbaar is. Is dat niet het geval, dan vindt in Nederland individueel of in groepsverband alsnog een adaptatiegesprek plaats.
|
Na thuiskomst vindt na zo’n 12 weken nog een terugkeergesprek plaats. Dit adaptatietraject neemt niet weg dat er thuis ook nog tijd moet worden genomen om te wennen. Het duurt ongeveer 2 maanden voordat de militair weer “echt” thuis is. Een militair schreef op haar weblog: “Ik zit op de adaptatielocatie om daar even niets te hoeven: ff geen wapen of legerkleding, geen dreiging, even geen gestress. Even proberen om beide benen op de grond te krijgen en onder elkaar zijn. Een beetje eten, drinken, stappen, lachen en misschien huilen. Maakt niet uit, als het maar gebeurt.’’ De thuiskomst van de uitgezonden militair Een uitzending is een bijzondere ervaring in je leven. Je bent voor enkele maanden van huis en het leven wordt radicaal anders. In het uitzendgebied heb je te maken gehad met angst, tegenslag, verwoesting en mogelijk de dood. Er was weinig tot geen privacy, geen alcohol en er waren geen familie of (burger)vrienden om je heen. Deze omstandigheden vragen om een andere mentale instelling. Om je eigen veiligheid en die van je medesoldaten te garanderen zijn alertheid, waakzaamheid, orde en discipline heel belangrijk. Nare ervaringen deel je met kameraden of stop je weg, men moet immers altijd op je kunnen rekenen. Dit gedrag heeft je geholpen tijdens de uitzending en noemen wij ‘helpend gedrag’. Thuis kan ditzelfde gedrag echter een risico betekenen voor de relatie met je partner, familie of gezin. Het gedrag wat je zo geholpen heeft tijdens de uitzending wordt dan ‘niet-helpend gedrag’ thuis. Gespannenheid, bevelen geven en het onderdrukken van gevoelens worden thuis niet altijd gewaardeerd. Je reacties kunnen als overdreven worden ervaren, en je kunt je onbegrepen voelen doordat anderen niet weten wat jij hebt meegemaakt. Individueel De ervaring is dat militairen enige tijd nodig hebben om zich aan te passen aan de nieuwe veilige thuissituatie. Er is tijd nodig om je te realiseren dat de missie is voltooid, ook al zit er weer een nieuwe lichting soldaten. Geluiden en gebeurtenissen kunnen je herinneren aan de uitzending. Die moeten weer een nieuwe betekenis krijgen. Ook kunnen geluiden onverwerkte ervaringen losmaken. Dit kan tot verschillende reacties leiden zoals nachtmerries, lusteloosheid en prikkelbaarheid. Dit zijn normale reacties en geen reden tot zorg. Meestal verdwijnen ze vanzelf. Relatie en gezin Een gewenperiode is nodig bij het vinden van een ritme thuis. Je gezin of familieleden moeten weer wennen aan jou en jij aan hen. Als uitgezonden militair heb je behoefte aan erkenning. Je hebt immers 4 maanden in een operatiegebied moeten werken. Daarbij heb je iets van jezelf gegeven aan de organisatie. Het is daarom des te begrijpelijker dat je partner en eventuele gezinsleden eveneens behoefte hebben aan erkenning voor de investering die zíj hebben gedaan. Erkenning geven betekent oprecht belangstelling hebben voor de dingen die zijn gebeurd. Begrip hebben voor de manier waarop zaken zijn aangepakt. Ook al had je het zelf misschien anders gedaan. Het invoegen in een relatie of gezin is een actief proces en is niet in een gesprekje bij de koffie voorbij. Als je kinderen hebt, zijn die gewend geraakt iets alleen aan hun moeder te vragen. Jij was immers niet in de buurt. Door deze dingen kun je het gevoel hebben minder belangrijk te zijn geworden voor de kinderen. In een gezin werkt het doorgaans beter als je langzamerhand steeds meer invoegt dan wanneer je meteen jouw oude rol opeist. Spelenderwijs weer in contact raken met je kinderen doet het ijs meestal vlug breken.
Pagina 31 van 51
De verloren zoon/dochter keert terug Militairen die bij hun ouders wonen, worden vaak weer geconfronteerd met de oude huisregels. Dit was anders in het uitzendgebied, daar was je zelfstandig. Dat kan een gevoel geven van ‘terug bij af’. Hierdoor ontstaan gemakkelijk conflicten. Probeer ook begrip voor je ouders te hebben. Ouders zijn vaak trots dat hun zoon of dochter volwassener is geworden door een uitzending. Aan de andere kant kan het ook moeilijk voor ze zijn te erkennen dat hun zoon of dochter ook sneller ‘uit zal vliegen’. Bespreek de huisregels en probeer tot een aanvaardbare oplossing voor beide partijen te komen. Alleenstaande militairen Thuiskomen van uitzending als zelfstandig wonende betekent thuiskomen in een verlaten woning. Vrienden en bekenden zijn in dit gewenningsproces belangrijk. Als zij nu minder belangstelling voor jouw uitzending hebben dan je vooraf had gedacht, kan dit teleurstellend zijn. Contact houden met collega’s van dezelfde rotatie is belangrijk. Aan het einde van een uitzending is deze behoefte waarschijnlijk niet zo sterk, maar toch is het handig enkele adressen uit te wisselen. Je hebt elkaar misschien nodig om het verhaal nog eens kwijt te kunnen. Iemand die weet wat je bedoelt, is een waardevolle gesprekspartner ook al ben je geen dikke vrienden van elkaar. Terug op de werkvloer Terugkomen op het werk vergt vaak enige aanpassing. Zeker als je niet met jouw eigen eenheid uitgezonden was. Soms wordt zelfs vergeten dat je op uitzending was. Ook is het mogelijk dat anderen inmiddels uitgezonden of overgeplaatst zijn en er nieuwe gezichten door de gang lopen. Het liefst zou je je omdraaien en weer naar huis gaan. Het kan ook zijn dat je een functie met grotere verantwoordelijkheid en zelfstandigheid had tijdens de uitzending. Nu moet je weer een forse stap terug doen. Dat kan onverteerbaar zijn. En het is niet ondenkbaar dat jouw functie in Nederland binnen afzienbare tijd wordt ‘weg-gereorganiseerd’. Gevoelens van verraad of een geschaad vertrouwen en ‘heb ik het daar allemaal voor gedaan’, kunnen dan opkomen. Het is van belang je nu al af te vragen wat je verwacht van de terugkeer op het werk. Dan kun je je er beter op voorbereiden. Vaak hoor je zeggen: ‘dat komt straks wel een keer’. Dat klopt, maar straks is sneller dan je denkt. Het is goed om over je twijfels met je huidige collega’s te praten. Naast het feit dat zoiets kan opluchten, merk je dat je niet alleen bent. En dat er misschien oplossingen zijn waaraan je nog niet had gedacht. Een ander mens geworden? Je weet zelf waarschijnlijk het beste of je verandert bent door de uitzending. Thuisblijvers zijn vaak bang dat je persoonlijkheid veranderd is. Die angst is ongegrond. Persoonlijkheid of karakter veranderen weinig in de loop der jaren. Je bent misschien wel anders over dingen gaan denken. Want er is altijd gedrag ingeslopen dat in het uitzendgebied heel gewoon was, maar waarvan je je nu niet bewust bent. Gedrag of uitdrukkingen die in uitzendgebied populair waren werken thuis minder goed omdat ze niet begrepen worden. Daardoor kan uw partner ongewild het idee krijgen vervreemd van je te zijn geraakt. Deze folder helpt je situaties te herkennen en adequater te reageren als de spanningen (thuis) hoog oplopen. Wanneer de reacties blijven bestaan of erger worden, is het verstandig militaire hulpverlening te vragen. Tijdige behandeling kan carrières en relaties redden. Hieronder worden een aantal kenmerken beschreven die je nodig hebt om veilig de uitzendingstijd door te komen. Je zal zien dat gedrag tegen je kan werken in een veilige thuissituatie.
|
Waakzaamheid Tijdens uitzending heb je een strakke spanningsboog. Om alert te zijn en snel te kunnen reageren op plotselinge veranderingen en dreigingen. Ieder geluid kan gevaar betekenen. Soms is het immers nodig om in een fractie van een seconde een belangrijke beslissing te nemen. Thuis werkt deze gespannenheid tegen je. Je schrikt van een simpel geluid. Dat kan leiden tot overdreven reacties op kleine dingen of onnodig uitvallen tegen je partner. Het helpende gedrag wordt niethelpend gedrag. Spanning wordt agressie. Wat te doen?
Tel tot 10. Wacht even met reageren en beoordeel of je veiligheid echt in gevaar is. Het is niet meer nodig om binnen enkele seconden te reageren. Neem je tijd. Thuis moet je juist weer leren te ontspannen. Wen aan het idee dat je niet meer in een oorlogssituatie verkeert. Houd jezelf fysiek en mentaal in conditie. Neem voldoende lichaamsbeweging, drink geen alcohol en neem geen drugs om in slaap te komen.
Kameraadschap Tijdens uitzending ontstaat er een speciale band met je medesoldaten. Er gebeuren dingen die een onvergetelijke indruk op je maken en zij zijn bij uitstek de mensen met wie je daarover kunt praten. Zij maken ongeveer hetzelfde mee, begrijpen je daarom beter en mogen net als jij, niet alles vertellen aan het thuisfront. Het schept een band en geeft vertrouwen. Bij thuiskomst kun je minder steun en begrip van je familie of gezin ervaren. Zij hebben niet hetzelfde meegemaakt en bovendien zijn zij met hele andere dingen bezig geweest. Je kunt je onbegrepen voelen en de neiging krijgen om je terug te trekken. Mogelijk ga je contact met familie en vrienden mijden en zoek je juist contact met je kameraden. Hierdoor drijf je als het ware nog verder uit elkaar, waardoor de spanningen thuis toenemen. Realiseer je dat het goed is als je familie iets weet van je ervaringen tijdens je uitzending. Hoe los ik dat op? Je merkt dat het niet vanzelfsprekend is om de banden met het thuisfront op te pakken alsof er niets gebeurd is.
Durf vrienden en familie in vertrouwen te nemen. Hernieuw de relaties thuis en breng met al je dierbaren afzonderlijk tijd door. Bied hen steun en accepteer ook hun steun. Maak je partner deelgenoot van jouw ervaringen. Hij/zij is er niet bij geweest. Let op het evenwicht in tijd die je met je kameraden en met je familie doorbrengt.
Verantwoordelijkheidsgevoel Tijdens de uitzending wordt een groot beroep gedaan op je verantwoordelijkheidsgevoel. Ben je wel voldoende voorbereid? Is je uitrusting op orde? Heb je overal aan gedacht? Permanente controle is van belang. Alles voor je eigen veiligheid. Thuis zijn de kleine details niet belangrijk. Toch kan het gebeuren dat je boos wordt als iemand je spullen verplaatst of er – in jouw ogen - onzorgvuldig mee omspringt. Ook kan het lastig zijn om zaken uit handen te geven. Je bent minder flexibel en je
Pagina 33 van 51
vertrouwen in de ander is beperkt. Echter, het zal je niet in gevaar brengen thuis de controle te laten varen. Hoe los ik dit op?
Neem samen besluiten voor de familie. Maak onderscheid tussen wat wel en niet belangrijk is.
Discipline en bevel Discipline en bevelen (gehoorzamen en geven) zijn in oorlogssituaties uitermate efficiënt om acties gesmeerd te laten verlopen. Duidelijkheid geeft jou en je kameraden veiligheid en overzicht. Bij het geven en opvolgen van bevelen is sprake van een duidelijke bevelslijn. In het leger en tijdens uitzending effectief, maar niet in een gezin of vriendenkring. Daar is sprake van gelijkwaardigheid. Commanderend en veeleisend gedrag kan mensen in je omgeving het gevoel geven dat ze niet serieus worden genomen en dat kan leiden tot conflicten. Hoe los ik dit op?
Een familie is geen militaire eenheid. Wees bereid om te overleggen. Zie in dat je vrienden en gezinsleden zich goed hebben gered tijdens jouw afwezigheid en misschien wel nieuwe manieren hebben ontwikkeld om dingen te doen.
Emotionele zelfbeheersing Tijdens een missie word je geacht je emoties onder controle te houden. Het is immers nodig om waakzaam en alert te zijn. Thuis wordt het niet tonen van emoties anders opgevat. Het onderdrukken van gevoelens of het uitsluitend tonen van woede in het bijzijn van familie en vrienden zal je relaties beschadigen. Je kunt dan worden gezien als afstandelijk of ongevoelig. Hoe los ik dit op? Probeer je ervaringen en wat je erbij voelt onder woorden te brengen en deel dat met het thuisfront. Schuldgevoelens Tijdens een uitzending draag je een grote verantwoordelijkheid. Het kan zijn dat je beslissingen moest nemen waar levens vanaf hingen. Ook is het mogelijk dat je vindt dat je de verkeerde beslissing nam of dat er iets gebeurde waarvoor je je persoonlijk verantwoordelijk voelt. Misschien vind je zelfs dat je gefaald hebt tegenover je kameraden. Of word je achtervolgd door herinneringen aan hen die gewond of gesneuveld zijn. Je kunt last krijgen van schuldgevoelens. Begrijpelijk, maar onnodig. Je kunt de situatie niet meer veranderen en meestal ben jij niet schuldig. Je deed waarvan jij dacht wat het beste was op dat moment. Wat kan ik hieraan doen?
Accepteer dat er grenzen zijn aan wat je menselijkerwijs kunt doen om dood en verwonding te voorkomen. Laat je niet kapot maken door schuldgevoelens. Bied verontschuldigingen aan als je vindt dat je een verkeerde beslissing hebt genomen.
Pas op met alcohol Tijdens uitzending is het gebruik van alcohol beperkt of zelfs verboden. Thuis is alcohol weer in overvloed verkrijgbaar. Dit kan ervoor zorgen dat het moeilijk is om maat te houden, want het helpt je nare gebeurtenissen te vergeten. Juist na zo’n indrukwekkende periode is het van belang om helder te blijven. Nare gebeurtenissen moet je niet vergeten, maar verwerken. Je moet een manier zien te vinden om
|
ermee om te gaan. Met alcohol los je niets op, maar vererger je de situatie. Houd het hoofd koel!
Drink met mate. Rijd niet onder invloed. Ga niet drinken om te kalmeren of wanneer je je somber voelt. Ga niet drinken bij slaapproblemen; met alcohol slaap je juist slechter. Vraag je partner een oogje in het zeil te houden.
Wanneer hulp zoeken? Een uitzending heeft invloed op iedereen. En bij iedereen uit het zich op een andere manier. Je kan een periode agressief en autoritair zijn, maar het is ook mogelijk dat de ervaringen zich uiten in angst en terugtrekking. Beide uitersten zijn hinderlijk voor jezelf en anderen. Het is daarom heel belangrijk dat de gebeurtenissen op de juiste manier verwerkt worden. In een aantal gevallen gaan de symptomen vanzelf over, maar dat is niet vanzelfsprekend. Als je je herkent in de volgende situaties, wacht dan niet te lang en zoek hulp via je commandant, arts of andere zorg- en hulpverleners.
Je hebt problemen met je goed aan te passen thuis of op het werk. Je denkt wel eens aan zelfdoding of moord. Je gebruikt buitensporig veel alcohol of drugs. Je prestaties op het werk of thuis zijn niet optimaal. Je voelt afstand of isolatie ten opzichte van je partner. Je denkt en praat over scheiden/uit elkaar gaan. Je bent geprikkeld, raakt snel in conflict en voelt vijandigheid vanuit je omgeving. Je bent somber, wanhopig of weinig levenslustig. Je partner, leidinggevende of kameraad adviseert je hulp te zoeken.
Een professionele behandeling helpt met het leren omgaan met ervaringen die je hebt opgedaan tijdens uitzending. Het helpt je de controle terug te krijgen over je leven, voordat het leven (lees: alcohol, drugs) de controle krijgt over jou. Waar kan ik hulp vinden? Binnen de militaire organisatie zijn verschillende instanties waar je terecht kunt met problemen. Wanneer je na je uitzending merkt dat je last hebt van je uitzending of je draai na enkele maanden thuis nog steeds niet gevonden hebt, dan kun je je wenden tot de zorginstellingen van Defensie. Dit zijn de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg, de Diensten Geestelijke Verzorging en het Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk. Alle 3 diensten hebben verspreid over het land kantoren. Diensten Geestelijke Verzorging De Dienst Geestelijke Verzorging biedt individuele hulp die gebaseerd is op geloofsovertuiging.
Humanistische Geestelijke Verzorging, tel. (070) 316 62 89; Protestantse Geestelijke verzorging, tel. (070) 316 67 83; Rooms Katholieke Geestelijke Verzorging, tel. (070) 316 62 72; Joodse Geestelijke verzorging, tel. (020) 520 23 42; Hindoe Geestelijke Verzorging, tel. (070) 316 66 78; Islamitische Geestelijke Verzorging , tel. (070) 316 67 91; 24-uurs bereikbaarheid , tel. 0800-577 77 77.
Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Hulp- en dienstverlening aan personeel, thuisfront, organisatie en (pré-)veteranen.
Pagina 35 van 51
BMW-loket , tel. (088) 950 50 10; 24-uurs bereikbaarheid acute situaties, tel. 0900-415 55 55.
Militaire Geestelijke Gezondheidszorg Voor individuele psychologische bijstand.
5.2
Regiocentrum Midden , tel. (030) 250 26 65; Regiocentrum Noordoost, tel. (038) 454 54 44; Regiocentrum Noordwest, tel. (020) 5201534; Regiocentrum Zuid, tel. (073) 622 32 02. Bereikbaarheid buiten kantooruren (crisis) , tel. (030) 250 25 99.
Aankomst Vertraging of uitstel van terugkeerdatum Hoe vervelend het ook is, het is mogelijk dat de geplande datum van terugkeer verandert. Zelfs nog tot op het laatste moment kan de datum wijzigen. Wij proberen de planning zoveel mogelijk te handhaven, maar soms zijn er onvoorziene omstandigheden. Bij slecht weer bijvoorbeeld moet een compleet nieuwe planning worden gemaakt, omdat we ook opnieuw aan meerdere landen toestemming moeten vragen om in hun luchtruim te vliegen. Dit zorgt soms voor vertraging. Ook zijn we soms afhankelijk van de beschikbaarheid van helikopters en vliegtuigen van andere landen. U wilt uw relatie natuurlijk zo snel mogelijk in uw armen sluiten. Toch moet u zelfs op de langverwachte aankomstdag nog even geduld hebben. Niet alleen de aankomst zelf kan even duren. Ook is er eerst een militair ontvangst. Deze wordt zo kort mogelijk gehouden, toch kunnen de minuten die de ontvangst duurt voor u als de langste van de hele uitzending voelen. Bij de varende marine kan het voorkomen dat het schip later binnenkomt of dat de douane wat langer aan boord blijft. Ook dat kan voor uw gevoel enorm lang duren. Het scheelt als u zich hier van te voren op instelt. “Er kan natuurlijk wat gebeuren onderweg, anders ga je niet op missie. Dus ben je als thuisfront altijd blij als alles weer goed is afgelopen.”
5.3
Medaille-uitreiking Herinneringsmedaille Afhankelijk van de aard van de uitzending, ontvangt een militair uit waardering voor zijn of haar inzet een herinneringsmedaille. Na afloop van specifieke ‘marineoperaties’ ontvangen de militairen van de marine de medaille direct na binnenkomst in de haven van Den Helder. Voor de overige Defensieonderdelen is er later een officiële plechtigheid waarbij ook het thuisfront is uitgenodigd. We streven ernaar om de medailles binnen enkele weken na de uitzending uit te reiken. Soms duurt het iets langer. Bijvoorbeeld omdat een deel van de eenheid pas later terugkeert. Anjer voor het thuisfront Ook het thuisfront ontvangt een blijk van waardering in de vorm van een speld met een tinnen anjer. Deze wordt via de militair aan het thuisfront overhandigd. De militair kan de anjer geven aan de relatie die hem of haar het meeste heeft gesteund.
|
Kindermedaille De kinderen van uitgezonden militairen ontvangen tijdens de medailleuitreiking een kindermedaille. Nadat de militairen hun herinneringsmedaille hebben gekregen, geven zij zelf de kindermedaille(s) aan hun kind(eren). Het kindermedaille is bedoeld voor alle kinderen die tijdens de uitzending 0 tot en met 16 jaar waren.
5.4
Thuis de draad weer oppakken Maandenlang heeft u uitgekeken naar de thuiskomst van uw relatie. De hereniging is dan ook een feestelijke gebeurtenis. Toch kan de thuiskomst ook spanningen met zich meebrengen. Het is voor u beiden afwachten hoe het met de ander gaat. U moet weer aan elkaar wennen en de ervaringen van de afgelopen tijd verwerken. Verwachtingen bespreken Het is belangrijk dat u van te voren afspreekt hoe het welkom eruit moet zien: uw wensen en die van uw relatie kunnen nogal uiteenlopen. U wilt misschien een groot welkomstfeest organiseren. Terwijl uw relatie zijn of haar terugkomst het liefst in klein familieverband of met het gezin viert. Maak ook afspraken over hoe u het verlof na de uitzending wilt invullen. Samen op vakantie of juist niet? Veel naar verjaardagen en andere afspraken met familie en vrienden of liever samen zijn met het gezin? Grenzen bewaken De praktijk leert dat iedereen bij thuiskomst uw relatie wil zien en wil weten hoe het ‘daar’ was. Als u uw grenzen niet goed afbakent, is de kans groot dat u wordt geleefd. En krijgt u nauwelijks tijd om weer echt samen te zijn. Luisteren naar elkaar Uw relatie heeft veel te vertellen, maar dat geldt ook voor u en eventuele andere gezinsleden. Geef elkaar hiervoor de ruimte. Veel aandacht gaat in eerste instantie uit naar uw relatie en zijn of haar ervaringen. “De thuiskomst was één groot feest. We hadden spandoeken meegenomen en thuis wachtten al onze vrienden en vriendinnen.” Maar u heeft ook veel meegemaakt. De militairen konden tijdens de uitzending in de meeste gevallen op elkaar terugvallen. U heeft veel zelf moeten oplossen. Ook heeft u vaak in spanning gezeten en van alles meegemaakt waarover u wilt praten. Toch kan het zijn dat uw relatie zo met zichzelf bezig is dat hij of zij weinig aandacht heeft voor de ervaringen van het thuisfront. Zijn of haar gedachten dwalen regelmatig af naar de uitzendperiode. Een normale reactie op een bijzonder intensieve en indrukwekkende periode. Andersom kunt u zich misschien moeilijk een beeld vormen van de uitzendperiode en de ervaringen van uw relatie. Met het risico dat u zich buitengesloten voelt. Wat kan helpen om elkaar beter te begrijpen is om samen de brieven, dagboeken en foto’s nog eens door te nemen. Te luisteren naar elkaars verhalen. Maar er ook begrip voor te hebben als de ander ergens (nog) niet over wil praten. Elkaar de ruimte geven Een scheiding van een aantal maanden is voor de meeste mensen ingrijpend. U bent blij weer bij elkaar te zijn, maar moet ook wennen. Van belang is dat u elkaar daarvoor de ruimte biedt en tijd gunt. Misschien is een herverdeling nodig van de rollen en taken binnen het gezin. Het kan heel goed voorkomen dat u verschillende
Pagina 37 van 51
visies hebt. Ook hierbij geldt: neem de tijd voor elkaar en kom tot een gezamenlijk besluit. “Ik vind het belangrijk dat we als gezin snel weer in een ritme komen. Bij de thuiskomst zorgen we dat er rust is. Het sociale leven komt vanzelf wel weer op gang. En de militair moet echt erg wennen.” “In het begin is hij moe en wil je hem niet te veel belasten. Aan de andere kant wil je ook graag snel weer een gewoon leven. Hij is ook makkelijker. Dat snap ik wel. Als je net uit de woestijn komt, zie je niet direct het belang van elke week stofzuigen.” “Je bent gewend om meer dan een half jaar geen rekening met iemand te houden. Dat is hard wennen als hij terug is.” Uiteindelijk ontstaat er thuis een nieuw evenwicht. Meestal is dat zo’n 6 tot 12 weken na terugkeer. Het is niet altijd makkelijk of mogelijk om weer verder te leven zoals voor de uitzending. U kunt immers beiden veranderd en gegroeid zijn door die periode. Als u hulp nodig heeft, kunt u een beroep doen op de zorginstanties van Defensie (zie hoofdstuk 3.3 en de telefoonlijst in hoofdstuk 6.6.). Verlof Na een uitzending volgt meestal een verlofperiode. De lengte van het verlof is afhankelijk van de duur en zwaarte van de uitzending. Bedenk dat u in de periode direct na de uitzending en tijdens het verlof niet direct uw normale ritme vindt. Dat gebeurt vaak pas als uw relatie zijn of haar reguliere werkzaamheden weer oppakt.
5.5
Kinderen Ook kinderen moeten weer wennen aan de veranderde situatie. Hele jonge kinderen herkennen mogelijk hun teruggekeerde ouder niet en reageren met wat angst. Oudere kinderen kunnen boos zijn en niets willen weten van de ouder. Of ze willen juist hun ouder niet (weer) uit het oog verliezen en houden hem of haar angstvallig in de gaten. Dit zijn normale reacties op veranderende omstandigheden en meestal van voorbijgaande aard. Als deze gedragsveranderingen niet verdwijnen of zelfs verergeren, dan is het verstandig om hulp in te roepen. Bijvoorbeeld van een van de zorginstanties binnen Defensie (zie 3.3). Andersom moet uw partner misschien ook weer wennen aan de kinderen. “Als hij thuiskomt, heeft hij eerst een paar weken verlof. Dan ga ik met een vriendin op reis. Even afstand nemen van alles. De kinderen kunnen weer wennen aan hun vader. En hij ervaart hoe het is om het thuis allemaal alleen te moeten doen. Dat gaat hij dan ook meer waarderen!”
5.6
Nazorg Nazorg voor de militair Afhankelijk van de aard van de uitzending, krijgt uw relatie na terugkeer nog een half jaar begeleiding van de zorginstanties van Defensie. Na ongeveer 3 maanden is er in de meeste gevallen een terugkeergesprek met een bedrijfsmaatschappelijk werker of een geestelijk verzorger. Hierin komen zowel de thuis- als de werksituatie van de militair aan de orde.
|
Nazorg voor het thuisfront Ook u kunt na terugkeer van uw relatie terugvallen op de zorginstanties van Defensie. Misschien merkt u dat u thuis - of in uw relatie - uw draai niet (meer) kunt vinden. Of krijgt of houdt u last van psychische klachten. U hoeft daar niet mee rond te blijven lopen. Voor advies en begeleiding kunt u een van de zorginstanties van Defensie bellen (zie 3.3 en de telefoonlijst onder 6.6) of contact opnemen met uw huisarts. Ook nadat uw relatie Defensie heeft verlaten, kunt u een beroep op de zorginstanties van Defensie blijven doen. Nazorgtraject Als onderdeel van het nazorgtraject ontvangen zowel de militair als hun eerste relatie een nazorgvragenlijst. Ook hier is de mogelijkheid om aan te geven of er (extra) zorg benodigd is. “Hij was in het begin wat stiller. En moest ontzettend wennen aan onze drie jongens die continu zijn aandacht vroegen.”
5.7
Het Veteraneninstituut Het Veteraneninstituut is er voor Nederlandse veteranen. Maar het is er ook voor u, voor het thuisfront. Het Veteraneninstituut houdt zich - als uitvoerder van het veteranenbeleid - onder neer bezig met erkenning en waardering, kennis en onderzoek en is het voorportaal voor de zorg. Het voorportaal wordt vormgegeven door het Veteranenloket. Naast relaties van Nederlandse veteranen en de veteranen zelf, hebben ook oorlogsen dienstslachtoffers recht op optimale zorg en dienstverlening. Die krijgt u via het Veteranenloket. Het Veteranenloket biedt toegang tot bestaande zorg en dienstverlening van het ministerie van Defensie, het Veteraneninstituut (Vi), het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen (LZV), het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) en het Veteranen Platform (VP). En maakt deze centraal bereikbaar via een website en telefoonnummer. Voor een acute zorgvraag is het loket ook buiten kantooruren bereikbaar. Toegang tot nuttige informatie Het aanvragen van de veteranenpas, locaties van ontmoetingscentra en veteranencafés, data van evenementen, informatie over onderscheidingen, eretekens en oorlogsmonumenten, adressen van documentatiecentra, de gebruiken rondom een veteranenuitvaart. Het Veteranenloket biedt alle belangrijke informatie. Ook kunt u veel informatie, zoals kortingen op diverse zaken of over het informatieve vakblad voor veteranen en hun relaties, vinden op www.veteraneninstituut.nl. Toegang tot zorg Heeft uw partner na een militaire uitzending (blijvend) psychische of lichamelijke zorg nodig? Het Veteranenloket is er voor u en natuurlijk ook voor de veteraan. U krijgt via ons toegang tot zorg, beginnend met een advies gesprek tot aan specialistische behandelingen.
Immateriële zorg: gespecialiseerd maatschappelijk werk, eerste en tweedelijns geestelijke gezondheidszorg. Materiële zorg: zoals pensioen, uitkeringen, geneeskundige voorzieningen, hulp bij schuldsanering, begeleiding naar nieuw werk.
Pagina 39 van 51
Revalidatie en re-integratie. Een combinatie van deze.
Indien uw partner nog in dienst is bij Defensie, wordt zorg in eerste instantie verleend door zorgverleners van Defensie. Toegang tot ondersteuning Heeft u hulp nodig bij juridische vragen, wilt u weten welke organisaties uw belangen behartigen of hoe u in contact komt met vrijwilligers die veteranen en hun relaties ondersteunen? Ook die informatie vindt u bij het Veteranenloket. Veteranenloket Telefoon: (088) 334 00 00 E-mail:
[email protected] www.veteranenloket.nl
|
6
Praktische informatie
6.1
Vertrek en terugkeer Aankomst en vertrek per vliegtuig Militairen die deelnemen aan een internationale missie vertrekken meestal vanuit de haven in Den Helder of van de militaire Vliegbasis Eindhoven. Soms wordt er (met een burgervliegtuig) van Amsterdam Schiphol, Eindhoven Airport of Keulen gevlogen. Dat geldt ook voor de terugkomst. Het afscheid of weerzien kan op het vliegveld of in een kazerne zijn. De militairen worden in het laatste geval per bus van en naar het vliegveld vervoerd en in geval van Keulen op eigen gelegenheid. Voor actuele vluchtinformatie kunt u op NPO teletekstpagina 765 kijken. Routebeschrijving Vliegbasis Eindhoven Adres: Flight Forum 1550 5657 EZ Eindhoven Telefoon: (040) 289 69 11 Routebeschrijving per auto: De militaire vliegbasis van de Koninklijke Luchtmacht ligt in de nabijheid van Airport Eindhoven, maar de ingang ligt daar ongeveer een kilometer vandaan! Vanuit de richting Tilburg: Rij via de A58 richting Eindhoven. Volg bij knooppunt ‘Batadorp’ de N2 richting Maastricht. Neem afrit 29 ‘Eindhoven Airport’. Ga aan het einde van de afrit rechtsaf. Volg de borden ‘Koninklijke Luchtmacht’. Let op: Op een bepaald punt moet u rechts van de witte betonblokken gaan rijden. Dit punt is niet echt duidelijk aangegeven. Vanuit ‘s-Hertogenbosch: Rij via de A2 richting Eindhoven. Volg bij knooppunt ‘Ekkersweijer’ de A2/A58 richting Maastricht. Volg bij knooppunt ‘Batadorp’ de N2 richting Maastricht. Neem afrit 29 ‘Eindhoven Airport’. Ga aan het einde van de afrit rechtsaf. Volg de borden ‘Koninklijke Luchtmacht’. Let op: Op een bepaald punt moet u rechts van de witte betonblokken gaan rijden. Dit punt is niet echt duidelijk aangegeven. Vanuit Venlo/Maastricht: Rij via de A67/A2 richting Eindhoven/’s-Hertogenbosch. Volg bij knooppunt ‘De Hogt” de N2 richting Amsterdam/’s-Hertogenbosch. Neem afrit 29 ‘Eindhoven Airport’. Ga aan het einde van de afrit linksaf. Volg de borden ‘Koninklijke Luchtmacht’. Let op: Op een bepaald punt moet u rechts van de witte betonblokken gaan rijden. Dit punt is niet echt duidelijk aangegeven.
Pagina 41 van 51
Wanneer u door het hek van de vliegbasis bent, gaat u direct (voor het vliegtuigje) rechtsaf. Rijdend langs het hekwerk komt u op de parkeerplaats en ziet u de passagiersterminal recht voor u. Routebeschrijving Vliegveld Keulen Adres: GAF Keulen-Wahn Luftwaffenkaserne Flughafenstrasse 1 Routebeschrijving per auto: Op A59 (Keulen/Bohn) neem afslag 35. Onderaan afslag linksaf. Weg vervolgen. Na bocht naar rechts bij 1e verkeerslichten links af. Neem rechter rijstrook en volg de borden “Flugbereitschaft BMVg”. Parkeren op de parkeerplaats. Openingstijden GAF Keulen: Vertrek: hal open ma/vr vanaf 5.30 u en za/zo 4 uren voor vertrektijd. Aankomst: hal open 2 uren voor aankomsttijd. Aankomst en vertrek van marineschepen Als een schip voor een lange reis vertrekt, bepaalt de commandant waar u afscheid kunt nemen van uw relatie. Bij terugkeer ontvangt u van het bureau operationele personeelszorg een uitnodiging voor en informatie over de aankomst. Voor de exacte tijd van aankomst kunt u kijken op NPO teletekstpagina 765 of bellen met telefoonnummer (0223) 65 75 75.
6.2
Postverzending Alle post tussen Nederland en militairen in het buitenland - én andersom - moet worden verzonden via de Militaire Postorganisatie (MPO) in Utrecht. Aan de verzending van poststukken is een aantal voorwaarden gesteld. Correcte adressering Voor een goede en snelle postbezorging naar een schip of eenheid in het buitenland is in de eerste plaats natuurlijk een correcte adressering van de post noodzakelijk. Dit klinkt misschien nogal voor de hand liggend, maar gaat in de praktijk toch vaak mis! Verder moeten altijd de gegevens van de afzender op het poststuk staan (minimaal postcode en huisnummer). Daarnaast moet elk stuk volgens de gebruikelijke posttarieven voor binnenlandse post zijn gefrankeerd. U betaalt alleen de portokosten voor verzending naar Utrecht. De kosten voor het verdere trans port zijn voor rekening van Defensie. Gebruik de volgende adressering:
Rang/naam/voorletters Werknemers ID Naam van eenheid of schip NAPO (gevolgd door het nummer dat u heeft doorgekregen) 3509 VP Utrecht
Alle NAPO-nummers kunt u ook vinden op www.defensie.nl. Voor kazernes in het Caribisch gebied (met uitzondering van St. Maarten) geldt de postcode 3509 VS. Het noteren van de plaats of het land van bestemming in het adres is niet toegestaan! Hierdoor bestaat namelijk de kans dat het poststuk door TNT-post rechtstreeks wordt verzonden. Dit klinkt handig, maar betekent dat u het na dagen of weken onbestelbaar retour ontvangt.
|
Tijdens de thuisfrontdagen is er meestal gelegenheid om post af te geven, zodat u geen verzendkosten hoeft te betalen. Een andere mogelijkheid is om de post aan een collega mee te geven. Contact Militaire Post Organisatie: Telefoon: (030) 287 70 20 Fax: (030) 287 70 28 Algemene verzendvoorwaarden Zowel het thuisfront als de militair moet zich houden aan de volgende algemene voorwaarden:
U mag zoveel poststukken en andere post sturen als u wilt. Voor poststukken geldt een minimum afmeting van 14 x 9 cm en een maximum afmeting van 90 cm (lengte, breedte en hoogte) met een maximale lengte van 60 cm. Dit komt overeen met de formaten van de pakketdozen (1 tot en met 5) die u op het postkantoor kunt kopen. Wij adviseren deze pakketten te gebruiken en geen andere dozen. Postkokers mogen niet langer zijn dan 90 cm, met een maximale diameter van 14 cm. Een poststuk mag inclusief verpakking maximaal 2 kilo wegen. Poststukken die zwaarder zijn krijgt u teruggestuurd. Het aantekenen van post is mogelijk tot maximaal 2 kilo. De kosten van het aantekenen zijn voor rekening van de afzender.
Overige belangrijke verzendvoorwaarden
Zorg voor een stevige verpakking. Verpak de inhoud in een goed gesloten plastic zak. Poststukken moeten worden voorzien van een afzenderadres (in elk geval postcode en huisnummer). Poststukken moeten worden voorzien van de groene douanesticker CN 22. (Deze sticker is gratis verkrijgbaar op het postkantoor. Kijk voor meer informatie op www.tnt.nl.) Zonder een douanesticker ontvangt u het poststuk retour afzender.
Niet toegestaan Het is in elk geval niet toegestaan de volgende artikelen te verzenden:
vloeistoffen; drukhouders (deodorant, scheerschuim en dergelijke); poststukken met poeder of zand; explosieve, ontvlambare of andere gevaarlijke stoffen; verdovende middelen; artikelen die onderhevig zijn aan accijns (zoals sigaretten); bederfelijke waar; stoffen in pastavorm, zoals tandpasta, pindakaas, chocopasta maar ook verzorgingscrème; voor islamitische landen: erotische of pornografische drukwerken, lectuur of opslagmedia zoals videobanden en cd’s; voor Afghanistan: geen accu’s en batterijen. Dit geldt ook voor (geplaatste) batterijen in bijvoorbeeld laptops en zaklampen.
Per land of missie kan deze lijst nog langer zijn. Bovendien wordt alle post bij de Militaire Postorganisatie gescand. Niet nodig Op enkele locaties in het missiegebied bevinden zich winkels van de Dutch Army
Pagina 43 van 51
Shop. Hier kunnen militairen de belangrijkste levensbehoeften kopen, zoals scheerzeep, tandpasta en doucheschuim. Deze artikelen zijn meestal ook aan boord van marineschepen te verkrijgen en hoeft u dus niet per post op te sturen. Soms worden er ook – uitsluitend voor eigen gebruik - belastingvrije artikelen verkocht. Postsluiting Bij de Militaire Post Organisatie in Utrecht wordt de post gesorteerd en naar de locaties verstuurd. De postsluiting is om 9.00 uur. Dat is het tijdstip waarop de post binnen moet zijn om met een bepaalde zending mee te kunnen. Indien van toepassing, wordt u apart geïnformeerd over de dagen waarop postsluitingen zijn voor een uitzending. In verband met tijdige postverzorging adviseren wij u om uw post 2 dagen voor de postsluiting te verzenden. Zendingen rond feestdagen Naast de bestaande regeling streven we elk jaar naar een aanvullende regeling voor het verzenden van pakjes met Sinterklaas en Kerstmis. Meestal wordt dit in het derde kwartaal bekend gemaakt. Om een tijdige aflevering te kunnen garanderen wordt de datum van postsluiting meestal bepaald rond eind oktober en begin november.
6.3
Bijzondere familieomstandigheden Contact bij bijzondere familieomstandigheden Bij bijzondere familieomstandigheden, zoals geboorte, ernstige ziekte of ongelukken, ziekenhuisopname of overlijden, kunt u het beste direct contact opnemen met Defensie. U vindt de telefoonnummers op de bijgevoegde ‘creditcards’ met noodnummers en in de telefoonlijst (zie 6.6). Wij raden u af om zelf contact op te nemen met uw relatie. Het is goed mogelijk dat u hem of haar niet direct per telefoon of e-mail kunt bereiken. Lukt dat wel, dan kan de informatie door emoties verkeerd begrepen worden of niet volledig overkomen. Als u via Defensie contact opneemt, versturen we een ‘familiebericht’. Dit betekent dat een personeelsfunctionaris, arts of geestelijk verzorger uw relatie persoonlijk informeert en zo nodig opvangt. Bovendien kan er direct actie worden ondernomen als het bijvoorbeeld noodzakelijk is dat uw relatie terugkeert naar Nederland. Relevante gegevens bij de hand Het is handig dat u alle relevante informatie bij de hand heeft als u contact opneemt met Defensie. Denk aan:
De gegevens van uw relatie (naam, rang, werknemersnummer, plaatsing, eenheid). Reden van het versturen van een familiebericht en welke actie u wenst (telefonisch contact en/of terugkeer naar Nederland). Bij ziekte: naam en telefoonnummer van de behandelend arts, het ziekenhuis/verzorgingshuis en geboortedatum van de zieke. Bij overlijden: naam en telefoonnummer van de behandelend arts, de geboortedatum van de overledene, het tijdstip van overlijden en - als dat al bekend is - datum en plaats van de uitvaart.
Eventuele terugkeer naar Nederland Soms kan het wenselijk zijn dat uw relatie tijdelijk terugkeert naar Nederland met buitengewoon verlof. Bijvoorbeeld vanwege familieomstandigheden of een medische behandeling. Of dit mogelijk is hangt af van de urgentie van de terugkeer, maar ook van de locatie en de operationele omstandigheden waarin de eenheid verkeert. Dat geldt ook voor repatriëring: definitieve terugkeer. Na het zorgvuldig inwinnen en
|
afwegen van alle informatie is het de commandant van de eenheid die hierover beslist. Om de urgentie te kunnen bepalen, neemt bij medische omstandigheden een arts van Defensie contact op met de behandelend arts. Voor persoonlijke omstandigheden op het sociale vlak vragen we advies over de urgentie van eventuele terugkeer aan het Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk (DC BMW). Wanneer de commandant toestemming geeft, zorgt de eenheid voor vervoer naar Nederland. Het vervoer van de aankomstlocatie in Nederland naar huis of een andere locatie moet u in principe zelf regelen. Vergoeding Als het gaat om terugkeer of repatriëring om (sociaal) medische redenen hoeft de militair de reiskosten niet zelf te betalen. Als het tenminste gaat om een noodzakelijke terugkeer vanwege familieomstandigheden in de eerste en tweede graad. Eerste graad bloed- en aanverwantschap:
levenspartner: echtgenoot, echtgenote, geregistreerd partnerschap; (stief-/pleeg-/aangehuwd) kind; (stief-/pleeg-)ouders; schoonouders of ouders levenspartners.
Tweede graad bloed- en aanverwantschap:
grootouders; broer/zus; kleinkind; grootouders levenspartner; broer/zus levenspartner.
Als de terugkeer of repatriëring als ‘wenselijk’ is aangemerkt en/of als het gaat om andere familieleden dan eerste of tweede graad, dan zijn de kosten voor rekening van de militair. U kunt dit voorkomen door een (doorlopende) reisverzekering af te sluiten die deze kosten dekt (zie ook hoofdstuk 2.2). Bij twijfel overleggen Twijfelt u over het wel of niet doorgeven van familieomstandigheden? Neem dan altijd contact op met Defensie. Wij helpen u graag bij het nemen van de beslissing. Zo voorkomt u onnodige vertraging, verwarring en mogelijk ook zorgen of verdriet achteraf. Als u dat op prijs stelt kunt u - net als uw partner - gebruik maken van zorginstanties van Defensie. Meer informatie hierover vindt u in hoofdstuk 3.3.
6.4
Verlof Of uw relatie tijdens de uitzending wel of geen verlof heeft, hangt af van verschillende factoren. Zoals de duur van de uitzending, de (veiligheids)situatie en logistieke zaken. In operatiegebieden als Afghanistan en Mali is het niet mogelijk dat u uw relatie bezoekt tijdens het verlof. In andere gebieden is dit soms wel mogelijk. U kunt uw relatie in het uitzendgebied bezoeken of de vakantie daar samen doorbrengen. Mocht u hiertoe besluiten, dan wijzen wij u erop dat het bezoek voor eigen kosten en risico plaatsvindt. Realiseert u zich wel dat uw relatie geen voorkeursbehandeling krijgt in de vorm van extra verlof, aangepaste werktijden of andere faciliteiten. Bij de marine moet u er rekening mee houden dat het
Pagina 45 van 51
vaarprogramma plotseling kan wijzigen en een gepland havenbezoek kan komen te vervallen. Defensie is op geen enkele wijze verantwoordelijk voor de gevolgen hiervan. Een annuleringsverzekering met aanvullende clausule (zakelijke marineclausule) kan het wijzigen van het vaarprogramma dekken.
6.5
Financiën Het Dienstencentrum Human Resources (DCHR) verstrekt alleen financiële gegevens aan de Defensiemedewerker persoonlijk. Deze gegevens worden niet verstrekt aan relaties van de medewerker. Wel kunt u bij DC HR terecht voor algemene vragen. Contactgegevens DCHR E-mail:
[email protected] Telefoon: 0800-CALLSDD (2255733); kies optie 3 (CALLSDD staat voor ‘bel Service Desk Defensie’) Als u vanuit het buitenland belt en u kunt geen contact krijgen via het 0800nummer, dan kunt u bellen met: +31 70 4143300; kies optie 3. Postadres: Postbus 90090 3509 AB Utrecht Extra toelage Meestal ontvangt een uitgezonden militair een aanvullende toelage. Dit ter compensatie van onkosten en de extra werkdruk. Soms krijgt de militair de toelage (gedeeltelijk) ter plaatse uitbetaald. Bijvoorbeeld als hij of zij in eigen huisvesting en voeding moet voorzien. Maar meestal zorgt Defensie daarvoor en wordt de toelage tegelijk met het salaris overgemaakt. Ook voor vragen over de hoogte en uitbetaling van de toelage kunt u contact opnemen met het DCHR.
6.6
Belangrijke telefoonnummers Koninklijke Marine
Maritiem Hoofdkwartier spoedgevallen, bijvoorbeeld over zorg en relatie. Telefoon: (0223) 65 82 20 Bureau Operationele Personeelszorg/Thuisfrontcomité CZSK Voor al uw vragen over thuisfrontactiviteiten en familieberichten Telefoon: 0800-627 46 31 (tijdens kantooruren) Telefoon: (0223) 65 82 20 (buiten kantooruren) E-mail:
[email protected]
Koninklijke Landmacht Situatiecentrum (Sitcen)
Voor spoedgevallen en dringende operationele (inzet gerelateerde) vragen. Telefoonnummer: 00800-232 626 92 (gratis vanuit Duitsland, België en Nederland, niet met GSM) Telefoon: +31 (0)30 223 60 00 (vanuit buitenland of met GSM)
Thuisfrontcomité CLAS
|
Voor vragen over thuisfrontactiviteiten. Telefoon: (030) 218 19 24 (tijdens kantooruren) E-mail:
[email protected]
Koninklijke Luchtmacht Operatiecentrum CLSK Voor spoedgevallen, bijvoorbeeld over zorg en uw relatie:
Voor de missies ATFME & FSE Mirage: Operatiecentrum CLSK. Telefoon: 0800 2018 (gratis), vanuit het buitenland +31 800 2018 Voor de overige missies: Situatiecentrum CLAS. Telefoon: 00800-23 26 26 92 (gratis) of +31 30 223 60 00 (vanuit het buitenland) Voor thuisfrontcomité overige inzet gerelateerde vragen en verzoeken (geen spoedgevallen). Bureau Operationele Personeelszaken Telefoon: +31 (0)76 544 77 20 of +31 (0)76 544 77 95
Koninklijke Marechaussee Situatiecentrum (Sitcen)
Voor spoedgevallen, dringende operationele (inzet gerelateerde) vragen. Telefoon: 00800-232 626 92 (gratis vanuit Duitsland, België en Nederland, niet met GSM) Telefoon: +31 (0)30-223 60 00 (vanuit buitenland of met GSM)
Thuisfrontcomité Koninklijke Marechaussee en politie
TFC-KMar (Thuisfrontcomité Koninklijke Marechaussee) en politie. Voor alle overige, niet dringende vragen Telefoon: (0577) 45 59 67 (werkdagen van 8.00 u tot 17.00 u)
(Na)zorg
Militaire Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ) Voor mogelijke psychische problemen Telefoon: (030) 250 26 65 (24 uur per dag bereikbaar)
Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk (DCBMW) Bedrijfsmaatschappelijk werkers die u met raad en daad en hun deskundigheid kunnen bijstaan:
BMW Loket (tijdens kantoortijden): (088) 950 50 10 Hulpverleningslijn Defensie: 0900-415 55 55 (24 uur per dag, niet gratis) Regiokantoor Caribisch gebied, Nederlandse Antillen, telefoon: 005999-463 74 50
Diensten Geestelijke Verzorging Krijgsmacht Voor begeleiding bij levensbeschouwelijke/ethische vragen en (geestelijke) nood. In dringende gevallen, centraal (gratis) nummer: 0800-5777777 (24 uur per dag bereikbaar). Verder:
Pagina 47 van 51
Rooms-katholiek, telefoon: (070) 316 62 72 Protestants, telefoon: (070) 316 67 83 Humanistisch, telefoon: (070) 316 62 89 Joods, telefoon: (070) 316 60 61 Islamitisch, telefoon: (070) 316 67 90 Hindoeïstisch, telefoon: (070) 316 67 34
Algemeen
Dienstencentrum Human Resources (DC HR), voor vragen over salaris en aanvragen van werkgeversverklaringen. Telefoon: 0800-225 57 33 E-mail:
[email protected]
Militaire Post Organisatie Utrecht (MPO), voor al uw vragen over het versturen van post(pakketten). Telefoon: (030) 287 70 20 MPC 57A Europalaan 24 3526 KS Utrecht Postbus 90003 3509 AA Utrecht
Directie Communicatie (DCo), voor al uw mediavragen. Telefoon: 070-318 88 88
Buitenlandse Zaken, Bureau Paspoorten, voor paspoorten en visa. Telefoon: (070) 348 43 33
Stichting KPPR, bevordert het welzijn van mensen die militair of veteraan zijn. Met het programma ‘Hulp voor helden’ maken zij projecten en initiatieven mogelijk die aandacht en steun bieden. Frankenlaan 38 7312 TD Apeldoorn Telefoon: (055) 355 40 39 E-mail:
[email protected] www.hulpvoorhelden.nl
Douanetelefoon, voor informatie over vrijstelling bij invoer. Telefoon: 0800-0143 (vanuit Nederland) of +31-45-574 30 31 (vanuit buitenland) www.douane.nl
Notaristelefoon, eerste advies is gratis. Telefoon: 0900-346 93 93 (9.00-14.00 uur)
Univé Zorg Ziektekostenverzekering, Zorgsaam en SVZK zorg Telefoon: (072) 527 76 77
Veteraneninstituut Telefoon: (088) 334 00 00
Verbond van Verzekeraars
|
Telefoon: (070) 333 85 00
Teletekst, NPO Teletekstpagina 765 Voor alle informatie over vertrek- en aankomsttijden, thuisfrontinformatie. Informatie over missies, thuisfrontactiviteiten, veteranen en reservisten is ook te vinden op www.defensie.nl/thuisfront.
Pagina 49 van 51
Bijlage A Checklist thuisfront
Oriëntatie (voorbereiding)
Op www.defensie.nl/thuisfront ‘Voorbereiding en vertrek’ doornemen. Thuisfrontinformatiedag bezoeken. Relatie vragen naar eventuele achtergrondinformatie uitzending. SITCEN-app downloaden en kaartje SITCEN invullen werknemersnummer. Kijken op internet voor aanvullende informatie over de uitzending. Bijvoorbeeld op www.defensie.nl of websites met informatie of afbeeldingen van het uitzendgebied, kijken naar de locatie op Google Earth (een atlas of wereldbol kan natuurlijk ook).
Mensen en instanties informeren
Familie. Vrienden. Huisarts. Tandarts. (Sport)vereniging. Kerk. School. Buren.
Afspraken maken met uit te zenden relatie. Afstemmen wie primaire en secundaire relaties zijn (zie 2.2). Wel of geen, groot of klein afscheidsfeest. Waar afscheid nemen: thuis of op verzamel-/vertreklocatie (zie 2.5). Afspraken maken over hoe en hoe vaak contact houden, wat wel/niet bespreken tijdens de uitzending. Afspraken maken over invulling verlof (zie 3.6). Afspraken maken over terugkomst, met/zonder welkomstfeest. Bij individuele uitzending: afspreken wie ‘buddy’ is (zie 1.4). Bespreken van wensen, verwachtingen, zorgen over en weer.
Financiën, verzekeringen, contactgegevens, reis- en overige documenten
Naam, rang, werknemersnummer, plaatsing en eenheid (postadres met NAPO-nummer noteren op kaart in deze map. Administratie zo nodig op orde brengen, zorgen dat u weet waar wat ligt, hoe u moet handelen en archiveren. Zorgen dat u toegang heeft tot alle rekeningen, bankpasjes, creditcards, pincodes, safeloketten, kluizen, sleutels, trouwboekje/samenlevingscontract (zie 2.2). Eventueel benodigde machtigingen en incasso-opdrachten regelen. Belangrijke gegevens verzamelen: sofinummer van uw relatie, elektronische codes Belastingdienst.
|
Controleren of er grote uitgaven of andere belangrijke financiële beslissingen zijn die tijdens de uitzending moeten worden genomen; met elkaar overleggen hoe te handelen. Zorgen dat u op de hoogte bent van verzekeringen (inclusief de polissen en contactgegevens van eventueel tussenpersoon), testament, donorcodicil. Controleren of er nog verzekeringen moeten worden afgesloten (zie 2.2). Handleiding nabestaanden invullen (zie 2.2) (advies om deze digitaal te downloaden en digitaal in te vullen): https://www.defensie.nl/documenten/brochures/2015/05/21/handleidingnabestaanden. Belangrijke contactgegevens verzamelen.
Hulptroepen organiseren
Oppas, kinderopvang of au pair. Familie, buren, vrienden die kunnen helpen met huishoudelijke taken, morele steun of afleiding. Klusjesman/vrouw. Tuinman/vrouw. Boodschappenservice. Glazenwasser. Hulp in de huishouding. Hulp bij het koken. Lotgenoten.
Kinderen
Vertellen over de uitzending (zie 2.4). Aanvragen kinderleesboekje (leeftijd 2-8 jaar) via website. Emoties, vragen of zorgen bespreekbaar maken/houden. Aftelsysteem bedenken/maken (zie 2.4). Briefjes/cadeautjes/verrassingen voorbereiden. Foto’s maken van het gezin en van elk van de kinderen met de ouder die wordt uitgezonden. Eventueel presentatie op school houden (zie 2.4). Vooruitdenken. Wat te doen bij speciale gelegenheden (Sinterklaas, Kerst, verjaardagen en andere feestdagen, vakanties). Lijst maken met leuke dingen die u samen met de kinderen gaat doen. Voorbereidingen treffen voor rustmomenten voor uzelf: bijvoorbeeld door inschakelen van opa’s en oma’s of het organiseren van regelmatige logeerpartijtjes. Tijdens de uitzending: samen brieven/e-mailtjes schrijven, pakjes sturen, bellen of skypen. Voor, tijdens en na de uitzending: alert zijn op gedragsveranderingen, contact onderhouden met leerkrachten over schoolprestaties, voldoende aandacht geven.
Overig
Bedenken hoe u straks de tijd wilt invullen die u normaal samen doorbrengt. Een lijst maken met dingen die u kunt doen als u het moeilijk heeft. Thuisfrontcontactdagen en andere -activiteiten bezoeken.
Pagina 51 van 51
